Đọc truyện chương 3

chương 3

Trước Sau

Màu nền

Font chữ

Font size

Chiều cao dòng

ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG, BẢO VỆ CHÍNH QUYỀN VÀ KHÁNG

CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC (1945 – 1954):

1. Chủ trương xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng (1945 –

1946):

a. Hoàn cảnh nước ta sau cách mạng tháng Tám:

Sau ngày Cách mạng tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ cộng

hòa ra đời, công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước của nhân dân ta đứng trước bối

cảnh vừa có thuận lợi cơ bản vừa gặp phải nhiều khó khăn to lớn, hiểm nghèo.

Thuận lợi cơ bản:

Trên thế giới: hệ thống xã hội chủ nghĩa do Liên Xô đứng đầu được

hình thành. Phong trào cách mạng giải phóng dân tộc có điều kiện

phát triển, trở thành 1 dòng thác cách mạng. Phong trào dân chủ và

hòa bình cũng đang vươn lên mạnh mẽ.

Ở trong nước: chính quyền dân chủ nhân dân được thành lập, có hệ

thống từ trung ương đến cơ sở. Nhân dân lao động đã làm chủ vận

mệnh của đất nước. Lực lượng vũ trang nhân dân được tăng cường.

Toàn dân tin tưởng và ủng hộ Việt Minh, ủng hộ Chính phủ Việt Nam

Dân chủ cộng hòa do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

Khó khăn nghiêm trọng:

Hậu quả do chế độ cũ để lại rất nặng nề như: nạn đói, nạn dốt, ngân

quỹ quốc gia trống rỗng. Kinh nghiệm quản lý đất nước của cán bộ

các cấp non yếu.

Nền độc lập của nước ta chưa được quốc gia nào trên thế giới công

nhận và đặt quan hệ ngoại giao.

Với danh nghĩa quân Đồng minh đến tước khí giới của phát xít Nhật,

quân đội các nước đế quốc ồ ạt vào chiếm đóng Việt Nam và khuyến

khích bọn Việt gian chống phá chính quyền cách mạng nhằm xóa bỏ

nền độc lập và chia cắt nước ta. Nghiêm trọng nhất là quân Anh, Pháp

đã đồng lõa với nhau nổ súng đánh chiếm Sài Gòn nhằm tách Nanm

Bộ ra khỏi Việt Nam.

“Giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm” là những hiểm họa đối với chế

độ mới, vận mệnh dân tộc như “ngàn cân treo sợi tóc’.

b. Chủ trương “kháng chiến kiến quốc” của Đảng:

Trước tình hình mới, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng suốt

phân tích tình thế, dự đoán chiều hướng phát triển của các trào lưu cách mạng trên

thế giới và sức mạnh mới của dân tộc để vạch ra chủ trương và giải pháp đấu tranh

nhằm giữ vững chủ quyền, bảo vệ nền độc lập tự do vừa giành đươc, Ngày

25/11/1945, Ban chấp hành Trung ương Đảng ra Chỉ thị Kháng chiến kiến quốc,

vạch con đường đi lên cho cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới. Chủ trương

kháng chiến kiến quốc của Đảng là:

- Về chỉ đạo chiến lược: Đảng xác định mục tiêu phải nêu cao của cách

mạng Việt Nam lúc này vẫn là dân tộc giải phóng. Khẩu hiệu lúc này là

“Dân tộc trên hết. Tổ quốc trên hết” nhưng không phải giành độc lập mà là

giữ vững độc lập.

- Về xác định kẻ thù: Đảng phân tích âm mưu của các nước đế quốc đối với

Đông Dương và chỉ rõ “kẻ thù chính của ta lúc này là thực dân Pháp xâm

lược phải tập trung ngọn lửa đấu tranh vào chúng”. Vì vậy, phải “lập mặt

trận dân tộc thống nhất chống thực dân Pháp xâm lược”; mở rộng mặt trận

Việt Minh nhằm thu hút mọi tầng lớp nhân dân; thống nhất mặt trận Việt –

Miên – Lào .v.v…

- Về phương hướng, nhiệm vụ: Đảng nêu lên 4 nhiệm vụ chủ yếu và cấp

bách cần khẩn trương thực hiện là: “củng cố chính quyền, chống thực dân

Pháp xâm lược, bài trừ nội phản, cải thiện đời sống cho nhân dân”. Đảng

chủ trương kiên trì nguyên tắc thêm bạn bớt thù, thực hiện khẩu hiệu “Hoa

- Việt thân thiện” đối với quân đội Tưởng Giới Thạch và “độc lập về chính

trị, nhân nhượng về kinh tế” đối với Pháp.

Chỉ thị về kháng chiến kiến quốc có ý nghĩa hết sức quan trọng. Chỉ thị xác

định đúng kẻ thù chính của dân tộc Việt Nam là thực dân Pháp xâm lược. Đảng chỉ

ra kịp thời những vấn đề cơ bản về chiến lược và sách lược cách mạng, nhất là nêu

rõ 2 nhiệm vụ chiến lược mới của cách mạng Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám

là xây dựng đất nước đi đôi với bảovệ đất nước. Đề ra những nhiệm vụ, biện pháp cụ

thể về đối nội, đối ngoại để khắc phục nạn đói, nạn dốt, chống thù trong giặc ngoài,

bảo vệ chính quyền cách mạng.

Những nội dung của chủ trương kháng chiến kiến quốc được Đảng tập trung

chỉ đạo thực hiện trên thực tế với tinh thần kiên quyết, khẩn trương, linh hoạt, sáng

tạo, trước hết là trong giai đoạn từ tháng 9/1945 đến cuối năm 1946.

c. Kết quả, ý nghĩa và bài học kinh nghiệm:

Cuộc đấu tranh thực hiện chủ trương kháng chiến kiến quốc của Đảng giai

đoạn 1945 – 1946 đã diễn ra rất gay go, quyết liệt trên tất cả các lĩnh vực chính trị,

kinh tế, văn hóa, quân sự, ngoại giao và đã giành được những kết quả hết sức to lớn.

- Về chính trị - xã hội: xây dựng được nền móng của một chế độ mới - chế

độ dân chủ nhân dân với đầy đủ các yếu tố cấu thành cần thiết. Quốc hội,

HĐND các cấp được thành lập thông qua phổ thông bầu cử. Hiến pháp dân

chủ nhân dân được Quốc hội thông qua và ban hành. Bộ máy chính quyền

từ Trung ương đến làng, xã và các cơ quan tư pháp, tòa án, các công cụ

chuyên chính như Vệ quốc đoàn, công an nhân dân thiết lập và tăng cường.

Các đoàn thể nhân dân như mặt trận Việt Minh, Hội liên hiệp quốc dân

Việt Nam, Tổng Công đoàn Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam

được xây dựng và mở rộng. Đảng Dân chủ Việt Nam, Đảng xã hội Việt

Nam được thành lập.

- Về kinh tế, văn hóa: phát động phong trào tăng gia sản xuất, cứu đói, xóa

bỏ các thứ thuế vô lý của chế độ cũ, ra sắc lệnh giảm tô 25%, xây dựng

ngân quỹ quốc gia. Các lĩnh vực sản xuất được hồi phục. Cuối năm 1945,

nạn đói cơ bản được đẩy lùi. Năm 1946, đời sống nhân dân được ổn định

và có cải thiện. Tháng 11/1946, giấy bạc “Cụ Hồ” được phát hành. Mở lại

các trường lớp và tổ chức khai giảng năm học mới. Cuộc vận động toàn

dân xây dựng nền văn hóa mới đã bước đầu xóa bỏ được nhiều tệ nạn xã

hội và tập tục lạc hậu. Phong trào diệt dốt, bình dân học vụ được thực hiện

sôi nổi. Cuối năm 1946, cả nước đã có thêm 2,5 triệu người biết đọc biết

viết.

- Về bảo vệ chính quyền cách mạng: Ngay từ khi thực dân Pháp nổ súng

đánh chiếm Sài Gòn và mở rộng phạm vi chiếm đóng ra các tỉnh Nam Bộ,

Đảng đã kịp thời lãnh đạo nhân dân Nam Bộ đứng lên kháng chiến và phát

động phong trào Nam tiến chi viện Nam Bộ, ngăn không cho quân Pháp

đánh ra Trung bộ. Ở miền Bắc, bằng chủ trương lợi dụng mâu thuẫn trong

nội bộ kẻ thù, Đảng và Chính phủ thực hiện sách lược nhân nhượng với

quân đội Tưởng và tay sai của chúng để giữ vững chính quyền, tập trung

lực lượng chống Pháp ở miền Nam. Khi Pháp - Tưởng ký Hiệp ước Trùng

Kháng (28/2/1946) thỏa thuận mua bán quyền lợi với nhau, cho Pháp kéo

quân ra miền Bắc, Đảng mau lẹ chỉ đạo chọn giải pháp hòa hoãn, dàn xếp

với Pháp để buộc quân Tưởng phải rút về nước. Hiệp định sơ bộ

(06/03/1946), cuộc đàm phán ở Đà Lạt, ở Fontainebleau, Tạm ước

(14/9/1946) đã tạo điều kiện cho quân dân ta có thêm thời gian để chuẩn bị

cho cuộc chiến đấu mới.

Ý nghĩa của những thành quả đấu tranh nói trên là bảo vệ được nền độc lập

của đất nước, giữ vững chính quyền cách mạng; xây dựng được những nền móng

đầu tiên và cơ bản cho một chế độ mới, chế độ Việt Nam Dân chủ cộng hòa; chuẩn

bị được những điều kiện cần thiết trực tiếp cho cuộc kháng chiến toàn quốc sau đó.

Nguyên nhân thắng lợi: Có được những thắng lợi quan trọng đó là do Đảng đã

đánh giá đúng tình hình nước ta sau Cách mạng tháng Tám, kịp thời đề ra chủ

trương kháng chiến kiến quốc đúng đắn; xây dựng và phát huy được sức mạnh của

khối đại đoàn kết toàn dân tộc, lợi dụng được mâu thuẫn trong hàng ngũ kẻ thù

v.v…

Bài học kinh nghiệm: trong hoạch định và chỉ đạo thực hiện chủ trương kháng

chiến kiến quốc giai đoạn 1945 – 1946 là: Phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc,

dựa vào dân để xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng. Triệt để lợi dụng mâu

thuẫn trong nội bộ kẻ thù, chĩa mũi nhọn vào kẻ thù chính, coi sự nhân nhượng có

nguyên tắc với kẻ địch cũng là một biện pháp đấu tranh cách mạng cần thiết trong

II.

ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC, THỐNG

NHẤT TỔ QUỐC (1954 – 1975)

1. Đường lối trong giai đoạn 1954 – 1964:

a. Hoàn cảnh lịch sử của cách mạng Việt Nam sau tháng 7/1954:

Sau Hiệp định Genéve, cách mạng Việt Nam vừa có những thuận lợi mới vừa

đứng trước nhiều khó khăn, phức tạp.

Thuận lợi:

- Hệ thống xã hội chủ nghĩa tiếp tục lớn mạnh cả về kinh tế, quân sự, khoa

học - kỹ thuật, nhất là Liên Xô.

- Phong trào giải phóng dân tộc tiếp tục phát triển ở Châu Á, Châu Phi và

khu vực Mỹ Latinh.

- Phong trào hòa bình, dân chủ lên cao ở các nước tư bản.

- Miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, làm căn cứ địa chung cho cả nước.

- Thế và lực của cách mạng đã lớn mạnh hơn sau 9 năm kháng chiến.

- Có ý chí độc lập thống nhất Tổ quốc của nhân dân từ Bắc chí Nam.

Khó khăn:

- Đế quốc Mỹ có tiềm lực kinh tế, quân sự hùng mạnh, dâm mưu bá chủ thế

giới với các chiến lược toàn cầu phản cách mạng.

- Thế giới bước vào thời kỳ chiến tranh lạnh, chạy đua vũ trang giữa 2 phe

xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa.

- Xuất hiện sự bất đồng trong hệ thống xã hội chủ nghĩa , nhất là giữa Liên

Xô và Trung Quốc.

- Đất nước ta bị chia làm 2 miền: kinh tế miền Bắc nghèo nàn, lạc hậu. miền

Nam trở thành thuộc địa kiểu mới của Mỹ. Đế quốc Mỹ trở thành kẻ thù

trực tiếp của nhân dân ta.

Một Đảng lãnh đạo 2 cuộc cách mạng khác nhau, ở 2 miền đất nước có chế độ

chính trị khác nhau là đặc điểm lớn nhất của cách mạng Việt Nam sau tháng 7/1954.

Đặc điểm bao trùm và các thuận lợi, khó khăn nêu trên là cơ sở để Đảng phân tích,

hoạch định đường lối chiến lược chung cho cách mạng cả nước trong giai đoạn mới.

b. Quá trình hình thành, nội dung và ý nghĩa của đường lối.

Quá trình hình thành và nội dung đường lối:

Yêu cầu bức thiết đặt ra cho Đảng sau tháng 7/1954 là phải vạch ra được

đường lối đúng đắn, vừa phù hợp với tình hình mỗi miền, tình hình cả nước, vừa phù

hợp với xu thế chung của thời đại.

Tháng 9/1954, Bộ Chính trị ra Nghị quyết về tình hình mới, nhiệm vụ mới và

chính sách mới của Đảng. Nghị quyết đã chỉ ra những đặc điểm chủ yếu của tình

hình trong lúc cách mạng Việt Nam bước vào một giai đoạn mới là: từ chiến tranh

chuyển sang hòa bình; nước nhà tạm chia làm 2 miền; từ nông thôn chuyển vào

thành thị; từ phân tán chuyển đến tập trung.

Hội nghị lần thứ 7 (3/1955) và Hội nghị lần thứ 8 (8/1955) nhận định: Muốn

chống đế quốc Mỹ và tay sai, củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành

độc lập và dân chủ. Điều cốt lõi là phải ra sức củng cố miền Bắc, đồng thời giữ vững

và đẩy mạnh cuộc đấu tranh của nhân dân miền Nam.

Tháng 12/1957, Hội nghị Trung ương lần thứ 13 đã xác định đường lối tiến

hành đồng thời 2 chiến lược cách mạng: “Mục tiêu và nhiệm vụ cách mạng của toàn

Đảng, toàn dân ta hiện nay là: củng cố miền Bắc, đưa miền Bắc tiến dần từng bước

lên chủ nghĩa xã hội. Tiếp tục đấu tranh để thực hiện thống nhất nước nhà trên cơ

sở độc lập và dân chủ bằng phương pháp hòa bình”.

Tháng 1/1959, Hội nghị Trung ương lần thứ 15 họp bàn về cách mạng miền

Nam. Sau nhiều lần họp và thảo luận, Ban chấp hành Trung ương đã ra nghị quyết

về cách mạng miền Nam. Trung ương Đảng nhận định: “Hiện nay cách mạng Việt

Nam do Đảng ta lãnh đạo bao gồm 2 nhiệm vụ chiến lược: cách mạng xã hội chủ

nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam. Hai nhiệm

vụ chiến lược đó tuy có tính chất khác nhau, nhưng quan hệ hữu cơ với nhau…

nhằm phương hướng chung là giữ vững hòa bình, thực hiện thống nhất nước nhà,

tạo điều kiện thuận lợi để đưa cả nước Việt Nam tiến lên chủ nghĩa xã hội”. Nhiệm

vụ cơ bản của cách mạng Việt Nam ở miền Nam là “giải phóng miền Nam khỏi ách

thống trị của đế quốc và phong kiến, thực hiện độc lập dân tộc và người cày có

ruộng, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam”. “Con đường phát triển

cơ bản của cách mạng Việt Nam ở miền Nam là khởi nghĩa giành chính quyền về tay

nhân dân”67. Đó là con đường “lấy sức mạnh của quần chúng, dựa vào lực lượng

chính trị của quần chúng là chủ yếu, kết hợp với lực lượng vũ trang để đánh đổ

quyền thống trị của đế quốc và phong kiến, dựng lên chính quyền cách mạng của

nhân dân”68. “tuy vậy, cần thấy rằng cách mạng ở miền Nam vẫn có khả năng hòa

bình phát triển, tức là khả năng dần dần cải biến tình thế, dần dần thay đổi cục diện

chính trị ở miền Nam có lợi cho cách mạng. Khả năng đó hiện nay rất ít, song Đảng

ta không gạt bỏ khả năng đó, mà cần ra sức tranh thủ khả năng đó”.

Nghị quyết hội nghị lần thứ 15 có ý nghĩa lịch sử to lớn, chẳng những đã mở

đường cho cách mạng miền Nam đi lên, mà còn thể hiện rõ bản lĩnh độc lập, tự chủ,

sáng tạo của Đảng ta trong những năm tháng khó khăn của cách mạng.

Quá trình đề ra và chỉ đạo thực hiện các nghị quyết, chủ trương nói trên chính

là quá trình hình thành đường lối chiến lược chung cho cách mạng cả nước, được

điều chỉnh tại Đại hội lần thứ III của Đảng.

Đại hội lần thứ III của Đảng họp tại Thủ đô Hà Nội từ ngày 5 – 10/9/1960.

Đại hội đã hoàn chỉnh đường lối chiến lược chung của cách mạng Việt Nam trong

giai đoạn mới. Cụ thể là:

- Nhiệm vụ chung: “Tăng cường đoàn kết toàn dân, kiên quyết đấu tranh giữ

vững hòa bình, đẩy mạnh cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đồng

thời đẩy mạnh cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam, thực hiện

thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ, xây dựng một nước

Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, thiết thực góp

phần tăng cường phe xã hội chủ nghĩa và bảo vệ hòa bình ở Đông Nam Á

và thế giới”.

- Nhiệm vụ chiến lược: “cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện tại có 2

nhiệm vụ chiến lược: Một là, tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền

Bắc. Hai là, giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mỹ và

bọn tay sai, thực hiện thống nhất nước nhà, hoàn thành độc lập và dân chủ

trong cả nước”.

- Mục tiêu chiến lược: Nhiệm vụ cách mạng ở miền Bắc và nhiệm vụ cách

mạng ở miền Nam thuộc 2 chiến lược khác nhau, mỗi nhiệm vụ nhằm giải

quyết yêu cầu cụ thể của mỗi miền trong hoàn cảnh nước nhà tạm bị chia

cắt. Hai nhiệm vụ đó lại nhằm giải quyết mâu thuẫn chung của cả nước

giữa nhân dân ta với đế quốc Mỹ và bọn tay sai của chúng, thực hiện mục

tiêu chung trước mắt là hòa bình thống nhất Tổ quốc”.

- Mối quan hệ của cách mạng hai miền: Do cùng thực hiện một mục tiêu

nên “hai nhiệm vụ chiến lược này có quan hệ mật thiết với nhau và có tác

dụng thúc đẩy lẫn nhau”.

- Vai trò, nhiệm vụ của cách mạng mỗi miền đối với cách mạng cả nước:

cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc có nhiệm vụ xây dựng tiềm lực và

bảo vệ căn cứ địa của cả nước, hậu thuẫn cho cách mạng miền Nam, chuẩn

bị cho cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội về sau, nên giữ vai trò quyết định

nhất đối với sự phát triển của toàn bộ cách mạng Việt Nam và đối với sự

nghiệp thống nhất nước nhà. Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền

Nam giữ vai trò quyết định trực tiếp đối với sự nghiệp giải phóng miền

Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, thực hiện hòa bình

thống nhất nước nhà, hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân

dân trong cả nước.

- Con đường thống nhất nước nhà: Trong khi tiến hành đồng thời 2 chiến

lược cách mạng, Đảng kiên trì con đường hòa bình thống nhất theo tinh

thần Hiệp định Genéve, sẵn sàng thực hiện hiệp thương tổng tuyển cử hòa

bình thống nhất Việt Nam. Vì đó là con đường tránh được sự hao tổn

xương máu cho dân tộc ta và phù hợp với xu hướng chung của thế giới.

“Nhưng chúng ta phải luôn luôn nâng cao cảnh giác, sẵn sàng đối phó với

mọi tình thế. Nếu đế quốc Mỹ và bọn tay sai của chúng liều lĩnh gây ra

chiến tranh hòng xâm lược miền Bắc, thì nhân dân cả nước ta kiên quyết

đứng dậy đánh bại chúng, hoàn thành độc lập và thống nhất Tổ quốc”.

- Triển vọng của cách mạngViệt Nam: Cuộc đấu tranh nhằm thực hiện thống

nhất nước nhà là một quá trình đấu tranh cách mạng gay go, gian khổ,

phức tạp và lâu dài chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai của chúng ở miền

Nam. Thắng lợi cuối cùng nhất định thuộc về nhân dân ta, Nam – Bắc nhất

định sum họp một nhà, cả nước sẽ đi lên chủ nghĩa xã hội.

Ý nghĩa của đường lối:

Đường lối tiến hành đồng thời và kết hợp chặt chẽ hai chiến lược cách mạng

do Đại hội lần thứ III của Đảng đề ra có ý nghĩa lý luận và thực tiễn hết sức to lớn.

- Đường lối đó thể hiện tư tưởng chiến lược của Đảng: giương cao ngọn cờ

độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vừa phù hợp với miền Bắc vừa phù

hợp với miền Nam, vừa phù hợp với cả nước Việt Nam và phù hợp với

tình hình quốc tế, nên đã huy động và kết hợp được sức mạnh của hậu

phương và tiền tuyến, sức mạnh của cả nước và sức mạnh của 3 dòng thác

cách mạng trên thế giới. Tranh thủ được sự đồng tình giúp đỡ của Liên Xô

và Trung Quốc. Do đó đã tạo ra được sức mạnh tổng hợp để dân tộc ta đủ

sức đánh thắng đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất

đất nước.

- Đặt trong bối cảnh Việt Nam và quốc tế lúc bấy giờ, đường lối chung của

cách mạng Việt Nam đã thể hiện tinh thần độc lập, tự chủ và sáng tạo cảua

Đảng trong việc giải quyết những vấn đề không có tiền lệ trong lịch sử,

vừa đúng với thực tiễn Việt Nam vừa phù hợp với lợi ích của nhân loại và

xu thế của thời đại.

- Đường lối chiến lược chung cho cả nước và đường lối cách mạng ở mỗi

miền là cơ sở để Đảng chỉ đạo quan dân ta phấn đấu giành được những

thành tựu to lớn trong xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh

thắng lợi chống các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ và tay sai ở

miền Nam.

2. Đường lối trong giai đoạn 1965 – 1975:

a. Bối cảnh lịch sử:

Từ đầu năm 1965, để cứu vãn nguy cơ sụp đổ của chế độ Sài Gòn và sự phá

sản của chiến lược “chiến tranh đặc biệt”, đế quốc Mỹ đã ào ạt đưa quân viễn chinh

vào miền Nam, tiến hành cuộc “chiến tranh cục bộ” với quy mô lớn. Đồng thời dùng

không quân và hải quân hùng hổ tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại đối với miền

Bắc. Trước tình hình đó, Đảng quyết định phát động cuộc kháng chiến chống Mỹ

cứu nước trên phạm vi toàn quốc.

Thuận lợi: Khi bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, cách mạng

thế giới đang ở thế tiến công. Ở miền Bắc, kế hoạch 5 năm lần thứ nhất đã đạt và

vượt mục tiêu về kinh tế, văn hóa. Sự chi viện sức người, sức của cho cách mạng

miền Nam được đẩy mạnh cả đường bộ và đường biển4.

Ở miền Nam, vượt qua những khó khăn trong những năm 1961 – 1962, từ

năm 1963, cuộc đấu tranh của quân và dân ta có bước phát triển mới. Ba công cụ của

“chiến tranh đặc biệt” (ngụy quân, ngụy quyền, ấp chiến lược và đô thị) đều bị quân

ta tấn công liên tục. Đấn đầu năm 1965, chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của đế

quốc Mỹ được triển khai đến mức cao nhất cơ bản bị phá sản.

Khó khăn: Sự bất đồng giữa Liên Xô và Trung Quốc càng trở nên gay gắt và

không có lợi cho cách mạng Việt Nam. Việc đế quốc Mỹ mở cuộc “chiến tranh cục

bộ”, ồ ạt đưa quân đội viễn chinh Mỹ và các nước chư hầu vào trực tiếp xâm lược

miền Nam đã làm cho tương quan lực lượng trở nên bất lợi cho ta.

4. Từ năm 1961 – 1963, qua đường 559, có 40.000 cán bộ chiến sĩ từ Bắc vào Nam chiến đấu cùng với

165.000 khẩu súng các loại. Năm 1964, số bộ đội từ miền Bắc vào miền Nam tăng 14 lần so với năm 1960

917.427/1.2170); vũ khí, phương tiện chuyển vào miền Nam tăng 10 lần (3.435 tấn/337 tấn)

Tình hình đó đặt ra yêu cầu mới cho Đảng ta trong việc xác định quyết tâm đề

ra đường lối kháng chiến chống Mỹ cứu nước nhằm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược,

giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

b. Quá trình hình thành, nội dung cơ bản và ý nghĩa của đường lối:

Quá trình hình thành và nội dung cơ bản đường lối:

Khi đế quốc Mỹ tiến hành chiến lược “chiến tranh đặc biệt” ở miền Nam, các

hội nghị của Bộ Chính trị đầu năm 1961 và đầu năm 1962 đã nêu chủ trương giữ

vững và phát triển thế tiến công mà ta đã giành được sau cuộc “đồng khởi” năm

1960, đưa cách mạng miền Nam từ khởi nghĩa từng phần phát triển thành chiến

tranh cách mạng trên quy mô toàn miền. Bộ Chính trị chủ trương kết hợp khởi nghĩa

vũ trang của quần chúng với chiến tranh cách mạng, giữ vững và đẩy mạnh đấu

tranh chính trị đồng thời phát triển đấu tranh vũ trang nhanh lên một bước mới,

ngang tầm với đấu tranh chính trị. Thực hiện kết hợp đấu tranh quân sự với đấu

tranh chính trị song song, đẩy mạnh đánh địch bằng 3 mũi giáp công (quân sự, chính

trị, binh vận). Vận dụng phương châm đấu tranh phù hợp với đặc điểm từng vùng

chiến lược (rừng núi, đồng bằng, thành thị).

Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 9 (11/1963) ngoài việc xác định đúng đắn

quan điểm quốc tế, hướng hoạt động đối ngoại vào việc kết hợp sức mạnh dân tộc

với sức mạnh thời đại để đánh Mỹ và thắng Mỹ, hội nghị còn quyết định nhiều vấn

đề quan trọng về cách mạng miền Nam. Hội nghị tiếp tục khẳng định đấu tranh

chính trị, đấu tranh vũ trang đi đôi, cả hai đều có vai trò quyết định cơ bản đồng thời

nhấn mạnh yêu cầu mới của đấu tranh vũ trang. Đối với miền Bắc, hội nghị tiếp tục

xác định trách nhiệm là căn cứ địa, hậu phương đối với cách mạng miền Nam, đồng

thời nâng cao cảnh giác, triển khai mọi mặt sẵn sàng đối phó với âm mưu đánh phá

của địch.

Trước hành động gây “chiến tranh cục bộ” ở miền Nam, tiến hành chiến tranh

phá hoại ra miền Bắc của đế quốc Mỹ, hội nghị Trung ương lần thứ 11 (3/1965) và

lần thứ 12 (12/1965) đã tập trung đánh gái tình hình và đề ra đường lối kháng chiến

chống Mỹ cứu nước trên cả nước.

- Về nhận định tình hình và chủ trương chiến lược: Trung ương Đảng cho

rằng cuộc “chiến tranh cục bộ” mà Mỹ đang tiến hành ở miền Nam vẫn là

cuộc chiến tranh xâm lược thực dân mới, buộc phải thực thi trong thế thua,

thế thất bại và bị động cho nên nó chứa đựng đầy mâu thuẫn về chiến lược.

Từ sự phân tích và nhận định đó, Trung ương Đảng quyết định phát động

cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước trong cả nước, coi chống Mỹ cứu

nước là nhiệm vụ thiêng liêng của cả dân tộc từ Nam chí Bắc.

- Quyết tâm và mục tiêu chiến lược: Nêu cao khẩu hiệu “Quyết tâm đánh

thắng giặc Mỹ xâm lược”, “kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược

của đế quốc Mỹ trong bất kỳ tình huống nào, để bảo vệ miền Bắc, giải

phóng miền Nam, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong

cả nước, tiến tới thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà”.

- Phương châm chỉ đạo chiến lược: tiếp tục và đẩy mạnh cuộc chiến tranh

nhân dân chống chiến tranh cục bộ của Mỹ ở miền Nam, đồng thời phát

động chiến tranh nhân dân chống chiến tranh phá hoại ở miền Bắc. Thực

hiện kháng chiến lâu dài, dựa vào sức mình là chính, càng đánh càng mạnh,

cố gắng đến mức độ cao, tập trung lực lượng của cả 2 miền để mở những

cuộc tiến công lớn, tranh thủ thời cơ giành thắng lợi quyết định trong thời

gian tương đối ngắn trên chiến trường miền Nam.

- Tư tưởng chỉ đạo và phương châm đấu tranh ở miền Nam: giữ vững và

phát triển thế tiến công, kiên quyết tiến công và liên tục tiến công. “Tiếp

tục kiên trì phương châm đấu tranh quân sự kết hợp với đấu tranh chính

trị, triệt để vận dụng 3 mũi giáp công”, đánh địch trên cả 3 vùng chiến

lược. Trong giai đoạn hiện nay, đấu tranh quân sự có tác dụng quyết định

trực tiếp và giữ một vị trí ngày càng quan trọng.

- Tư tưởng chiến lược đối với miền Bắc: chuyển hướng xây dựng kinh tế,

bảo đảm tiếp tục xây dựng miền Bắc vững mạnh về kinh tế và quốc phòng

trong điều kiện có chiến tranh, tiến hành cuộc chiến tranh nhân dân chống

chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ để bảo vệ vững chắc miền Bắc xã hội

chủ nghĩa, động viên sức người sức của ở mức cao nhất để chi viện cho

cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam, đồng thời tích cực chuẩn bị đề

phòng để đánh thắng địch trong trường hợp chúng liều lĩnh mở rộng “chiến

tranh cục bộ” ra cả nước.

- Nhiệm vụ và mối quan hệ giữa cuộc chiến đấu ở hai miền: trong cuộc

chiến tranh chống Mỹ của nhân dân cả nước, miền Nam là tiền tuyến lớn,

miền Bắc là hậu phương lớn. Bảo vệ miền Bắc là nhiệm vụ của cả nước vì

miền Bắc xã hội chủ nghĩa là hậu phương vững chắc trong cuộc chiến

tranh chống Mỹ. Phải đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ

ở miền Bắc và ra sức tăng cường lực lượng miền Bắc về mọi mặt nhằ m

đảm bảo chi viện đắc lực cho miền Nam càng đánh càng mạnh. Hai nhiệ m

vụ trên đây không tách rời nhau mà mật thiết gắn bó với nhau. Khẩu hiệu

chung của nhân dân cả nước lúc này là: “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ

xâm lược”.

Ý nghĩa của đường lối:

Đường lối kháng chiến chống Mỹ cứu nước của Đảng được đề ra tại các hội

nghị Trung ương lần thứ 11 và 12 có ý nghĩa hết sức quan trọng:

- Thể hiện quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ, tinh thần cách mạng tiến công,

tinh thần độc lập tự chủ, sự kiên trì mục tiêu giải phóng miền Nam, thống

nhất Tổ quốc, phản ánh đúng đắn ý chí, nguyện vọng chung của toàn Đảng,

toàn quân, toàn dân ta.

- Thể hiện tư tưởng nắm vững, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ

nghĩa xã hội, tiếp tục tiến hành đồng thời và kết hợp chặt chẽ 2 chiến lược

cách mạng trong hoàn cảnh cả nước có chiến tranh ở mức độ khác nhau,

phù hợp với thực tế đất nước và bối cảnh quốc tế.

- Đó là đường lối chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào

sức mình là chính được phát triển trong hoàn cảnh mới, tạo nên sức mạnh

mới để dân tộc ta đủ sức đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

3. Kết quả, ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh

nghiệm:

a. Kết quả và ý nghĩa lịch sử:

Kết quả:

Ở miền Bắc, thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, sau 21 năm nỗ lực

phấn đấu, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội đã đạt được những thành tựu đáng

tự hào. Một chế độ xã hội mới, chế độ xã hội chủ nghĩa bước đầu được hình thành.

Dù chiến tranh ác liệt, bị tổn thất nặng nề về vật chất, thiệt hại lớn về người song

không có nạn đói, dịch bệnh và sự rối loạn xã hội. Văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục

không những được duy trì mà còn có sự phát triển mạnh. Sản xuất nông nghiệp phát

triển, công nghiệp địa phương được tăng cường.

Quân dân miền Bắc đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ,

điển hình là chiến thắng lịch sử của trận “Điện Biên Phủ trên không” trên bầu trời

Hà Nội cuối năm 1972.

Miền Bắc không chỉ chia lửa với các chiến trường mà còn hoàn thành xuất sắc

vai trò căn cứ địa của cách mạng cả nước và nhiệm vụ hậu phương lớn đối với chiến

trường miền Nam.

Ở miền Nam, với sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, quân dân ta đã vượt lên mọi

khó khăn gian khổ hy sinh, bền bỉ và anh dũng chiến đấu, lần lượt đánh bại các chiến

lược chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ. Trong giai đoạn 1954 – 1960, đánh bại

chiến lược chiến tranh đơn phương của Mỹ - ngụy, đưa cách mạng từ thế giữ gìn lực

lượng sang thế tiến công. Trong giai đoạn 1961 – 1965, giữ vững và phát triển thế

tiến công, đánh bại chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mỹ. Giai đoạn 1965 – 1968,

đánh bại chiến lược chiến tranh cục bộ của Mỹ và chư hầu, buộc Mỹ phải xuống

thang chiến tranh, chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán với ta tại Paris. Giai đoạn 1969

– 1975 đánh bại chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh của Mỹ và tay sai mà đỉnh cao

là Đại thắng mùa xuân 1975 với chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đập tan toàn bộ

chính quyền địch, buộc chúng phải tuyên bố đầu hàng không điều kiện, giải phóng

hoàn toàn miền Nam.

Ý nghĩa lịch sử đối với nước ta:

- Kết thúc thắng lợi 21 năm chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược (tính

từ năm 1954), 30 năm chiến tranh cách mạng (tính từ 1945), 115 năm

chống đế quốc thực dân phương Tây (tính từ 1858), quét sạch quân xâm

lược ra khỏi bờ cõi, giải phóng miền Nam; đưa lại độc lập, thống nhất

toàn vẹn lãnh thổ cho đất nước.

- Hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ trên phạm vi cả nước. Mở

ra kỷ nguyên mới cho dân tộc ta, kỷ nguyên cả nước hòa bình, thống

nhất, cùng chung một nhiệm vụ chiến lược là đi lên chủ nghĩa xã hội.

- Tăng thêm sức mạnh vật chất, tinh thần, thế và lực cho cách mạng và

dân tộc Việt Nam, để lại niềm tự hào sâu sắc và những kinh nghiệm quý

báu cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước giai đoạn sau.

- Góp phần quan trọng vào việc nâng cao uy tín của Đảng và dân tộc Việt

Nam trên trường quốc tế.

Ý nghĩa đối với cách mạng thế giới:

- Đập tan cuộc phản kích lớn nhất của chủ nghĩa đế quốc vào chủ nghĩa

xã hội và cách mạng thế giới kể từ sau chiến tranh thế giới lần thứ hai,

bảo vệ vững chắc tiền đồn phía Đông Nam Á của chủ nghĩa xã hội.

- Làm phá sản các chiến lược chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, gây

tổn thất to lớn và tác động sâu sắc đến nội tình nước Mỹ trước mắt và

lâu dài.

- Góp phần làm suy yếu chủ nghĩa đế quốc, phá vỡ một phòng tuyến

quan trọng của chúng ở khu vưc Đông Nam Á, mở ra sự sụp đổ không

thể tránh khỏi của chủ nghĩa thực dân mới, cổ vũ mạnh mẽ phong trào

đấu tranh vì mục tiêu đôc lập dân tộc, dân chủ, tự do và hòa bình phát

triển của nhân dân thế giới.

Đánh giá thắng lợi lịch sử của sự nghiệp chống Mỹ cứu nước, Báo cáo chính

trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng (12/1976) khẳng định: “Năm

tháng sẽ trôi qua, nhưng thắng lợi của nhân dân ta trong sự nghiệp kháng chiến

chống Mỹ, cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc như một trong những

trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh

hùng cách mạng và trí tuệ con người, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công

vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời đại

sâu sắc”.

b. Nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh nghiệm:

Nguyên nhân thắng lợi:

Thắng lợi của sự nghiệp chống Mỹ cứu nước là kết quả tổng hợp của nhiều

nguyên nhân, trong đó quan trọng nhất là:

- Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng cộng sản Việt Nam, người đại biểu

trung thành cho những lợi ích sống còn của cả dân tộc Việt Nam, một

Đảng có đường lối chính trị và đường lối quân sự độc lập, tự chủ, sáng

tạo.

- Cuộc chiến đấu đầy gian khổ hy sinh của nhân dân và quân đội cả nước,

đặc biệt là của cán bộ, chiến sĩ và hàng chục triệu đồng bào yêu nước ở

miền Nam ngày đêm đối mặt với quân thù, xứng đáng với danh hiệu

“Thành đồng Tổ quốc”

- Công cuộc xây dựng và bảo vệ hậu phương miền Bắc xã hội chủ nghĩa

của đồng bào, chiến sĩ miền Bắc, một hậu phương vừa chiến đấu vừa

xây dựng, hoàn thành xuất sắc nghĩa vụ của hậu phương lớn, hết lòng

hết sức chi viện cho tiền tuyến lớn miền Nam đánh thắng giặc Mỹ xâm

lược.

- Sự đoàn kết chiến đấu của nhân dân 3 nước Việt Nam – Lào –

Campuchia và sự ủng hộ, sự giúp đỡ to lớn của các nước xã hội chủ

nghĩa anh em; sự ủng hộ nhiệt tình của Chính phủ và nhân dân tiến bộ

trên toàn thế giới kể cả nhân dân tiến bộ Mỹ.

Bài học kinh nghiệm:

Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã để lại cho Đảng nhiều

bài học kinh nghiệm có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc

Một là, đề ra và thực hiện đường lối giương cao ngọn cờ đôc lập dân tộc và

chủ nghĩa xã hội nhằm huy động sức mạnh toàn dân đánh Mỹ, cả nước đánh Mỹ.

Đường lối đó thể hiện ý chí và nguyện vọng tha thiết của nhân dân miền Bắc, nhân

dân miền Nam của cả dân tộc Việt Nam, phù hợp với các trào lưu của cách mạng thế

giới, nên đã động viên đến mức cao nhất lực lượng của toàn dân tộc, kết hợp sức

mạnh của tiền tuyến lớn với hậu phương lớn, kết hợp sức mạnh của nhân dân ta với

sức mạnh của thời đại, tạo nên sức mạnh tổng hợp để chiến đấu và chiến thắng giặc

Mỹ xâm lược.

Hai là, tin tưởng vào sức mạnh của dân tộc, kiên định tư tưởng chiến lược tiến

công, quyết đánh và quyết thắng đế quốc Mỹ xâm lược. Tư tưởng đó là một nhân tố

hết sức quan trọng để hoạch định đúng đắn đường lối, chủ trương, biện pháp đánh

Mỹ, nhân tố đưa cuộc chiến đấu của dân tộc ta đi tới thắng lợi.

Ba là, thực hiện chiến tranh nhân dân, tìm ra biện pháp chiến đấu đúng đắn,

sáng tạo. Để chống lại kẻ địch xâm lược hùng mạnh, phải thực hiện chiến tranh nhân

dân. Đồng thời phải chú trọng tổng kết thực tiễn để tìm ra phương pháp đấu tranh,

phương pháp chiến đấu đúng đắn, linh hoạt, sáng tạo.

Bốn là, trên cơ sở, đường lối, chủ trương chiến lược đúng đắn phải có công

tác tổ chức thực hiện giỏi, năng động, sáng tạo của các cấp bộ Đảng trong quân đội,

của các ngành, các cấp, các địa phương, thực hiện phương châm giành thắng lợi

từng bước đi đến thắng lợi hoàn toàn.

Năm là, phải hết sức coi trọng công tác xây dựng Đảng, xây dựng thực lực

cách mạng ở cả hậu phương và tiền tuyến. Phải thực hiện liên minh 3 nước Đông

Dương và tranh thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ ngày càng to lớn của các nước xã hội

chủ nghĩa, của nhân dân và chính phủ các nước yêu chuộng hòa bình và công lý trên

thế giới.

hoàn cảnh cụ thể. Tận dụng khả năng hòa hoãn để xây dựng lực lượng, củng cố

chính quyền nhân dân, đồng thời đề cao cảnh giác, sẵn sàng đối phó với khả năng

chiến tranh lan ra cả nước khi kẻ thù bội ước.

Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro

Trước Sau

#chương