I. VỊ TRÍ CỦA CHỦ TỊCH NƯỚC TRONG BMNN :
1. Khái niệm,tính chất của CTN :
- Mỗi quốc gia đều có nguyên thủ quốc gia - người đứng đầu nhà nước, đại diện cho NN về đối nội, đối ngoại.
- Ở nước ta,nguyên thủ quốc gia tồn tại dưới hình thức CTN.
- Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại. Đ 101
- Chủ tịch nước do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội.
è đảm bảo sự gắn bó và chịu trách nhiệm trước QH
- Chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội.
- Nhiệm kỳ của Chủ tịch nước theo nhiệm kỳ của Quốc hội.Khi Quốc hội hết nhiệm kỳ,CTN tiếp tục làm nhiệm vụ cho đến khi Quốc hội khoá mới bầu CTN. Đ102
- Chế định nguyên thủ quốc gia gắn liền với cơ chế nhà nước tư sản.
- Sự hiện diện các biểu hiện “nguyên thủ quốc gia “ (đoàn chủ tịch,hội đồng nhà nước,chủ tịch nước )phần nhiều là do thông lệ quốc tế, để thuận lợi cho việc thực hiện một số hoạt động nhà nước có tính long trọng,hình thức và trong chừng mực nhất định để phối hợp hoạt động của các cơ quan trong cơ chế nhà nước.
- Trong cơ chế nhà nước ta,thiết chế nguyên thủ quốc gia được tổ chức khác nhau qua các Hiến pháp,cụ thể :
+ Hiến pháp 1946: CTN : ko được định nghĩa nhưng về thẩm quyền thì vừa đứng đầu NN vừa đứng đầu CP,do nghị viện nhân dân bầu chọn trong nghị viện với thời hạn là 5 năm ( nghị viện 3 năm)
+ Hiến pháp 1959: Chủ tịch nước
+ Hiến pháp 1980: Hội đồng nhà nước
+ Hiến pháp 1992: Chủ tịch nước
Vị trí,tính chấtcủa các thiết chế này khác nhau theo từng giai đoạn phát triển của tổ chức nhà nước.
- Trong từng HP có sự kế thừa và phát triển những nguyên tắc căn bản của tổ chức BMNN XHCN nói chung và chế định nguyên thủ quốc gia nói riêng.
2. Quan hệ giữa CTN và các cơ quan NN khác :
· CTN - QH : Quan hệ gắn bó chặt chẽ :
- QH bầu Chủ tịch nước trong số đại biểu QH theo sự giới thiệu của UBTVQH (tính phái sinh và gắn bó)
- Chủ tịch nước phải chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước QH.
- Về mặt lý luận, trong chính thể xã hội chủ nghĩa, các chức năng đứng đầu nhà nước cũng thuộc về chính Cơ quan quyền lực NN cao nhất (QH). Vì vậy, Hội đồng NN trước đây nằm trong QH là chủ tịch tập thể. Nay HP1992 đã tách Chủ tịch nước thành thiết chế riêng song vẫn nghiêng về QH, gắn bó chặt chẽ với QH
· CTN - CP : Quan hệ mật thiết,tùy thuộc mức độ quan hệ mà phân biệt “hành pháp lưỡng đầu”( có nguyên thủ quốc gia và thủ tướng cùng lãnh đạo chính phủ ) hay “hành pháp một đầu” (không có thủ tướng,nguyên thủ quốc gia đồng thời đúng đầu hành pháp
- Chủ tịch nước có mối quan hệ mật thiết với CP trong cơ chế NNTS. Trong cơ chế nước ta, mối quan hệ đó tuy không hoàn toàn giống các nước tư bản song cũng có những nét tương tự.
- Chủ tịch nước đề nghị QH bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Thủ tướng CP
- QH => nghị quyết => Chủ tịch nước căn cứ vào đó để bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, chấp thuận việc từ chức đối với các Phó thủ tướng, Bộ trưởng và các thành viên khác trong CP.
- Trong thời gian QH không họp theo đề nghị của Thủ tướng, quyết định tạm đình chỉ công tác của Phó thủ tướng, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ. CP, Thủ tướng CP phải báo cáo trước Chủ tịch nước è Việc xác định mối quan hệ này thể hiện sự tăng cường vai trò của Chủ tịch nước đối với bộ máy hành pháp và bảo đảm sự phối hợp gắn bó giữa QH, Chủ tịch nước và CP.
· CTN - TANDTC, VKSNDTC : mối quan hệ quan trọng :
- Trước đây, mối quan hệ này chưa được quy định rõ. Đến nay, trong HP hiện hành quy định rõ mối quan hệ này bảo đảm cho Chủ tịch nước liên kết, phối hợp với tất cả các cơ quan trong cơ chế NN.
- Chủ tịch nước đề nghị QH bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chánh án TANDTC, VTVKSNDTC,
- Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Chánh án, thẩm phán TANDTC, Chánh án, Phó chánh án, Thẩm phán tòa án quân sự T.W, Phó Viện trưởng và Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
II. THẨM QUYỀN CỦA CTN (Đ103,135,139 )
Gồm Các nhiệm vụ, quyền hạn liên quan đến chức năng đại diện,thay mặt nước về đối nội và đối ngoại và Các nhiệm vụ,quyền hạn liên quan đến việc phối hợp các thiết chế quyền lực nhà nước trong các lĩnh vực lập pháp,hành pháp,tư pháp lý
Chủ tịch nước có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
1. Trong lĩnh vực Lập pháp
- Chủ tịch nước là một trong những chủ thể có quyền trình dự án luật ra trước Quốc hội.
- Chủ tịch nước thay mặt Nhà nước công bố Hiến pháp, Luật, Pháp lệnh
+ Đối với Hiến pháp và Luật (Luật, Bộ Luật), trong thời hạn 15 ngày, kể từ khi Quốc hội thông qua thì Chủ tịch nước phải công bố.
+ Đối với Pháp lệnh của Uy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tich nước có quyền đề nghị Uy ban thường vụ Quốc hội xem xét lại trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày pháp lệnh được thông qua; nếu pháp lệnh đó vẫn được Uy ban thường vụ Quốc hội biểu quyết tán thành mà Chủ tịch nước vẫn không nhất trí, thì Chủ tịch nước trình Quốc hội quyết định tại kỳ họp gần nhất.
èlý do là pháp lệnh là dạng văn bản có tính chất luật đáng lẽ phải do Quốc hội ban hành dưới hình thức Luật nên cần phải cẩn trọng,sự tham gia của CTN nhằm phối hợp giải quyết các vấn đề quan trọng đó một cách chính xác.
+ Ngoài ra còn công bố cả Nghị quyết QH nhưng chỉ là những Nghị quyết mang tính quy phạm ),điều này quy định trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
2. Trong lĩnh vực hành pháp
- Chủ tịch nước có quyền đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Thủ tướng Chính phủ.
- Căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng, Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ. Chính phủ báo cáo công tác với Chủ tịch nước.
- Khi xét thấy cần thiết, Chủ tịch nước có quyền tham dự các phiên họp của Chính phủ. Trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh, Chủ tịch nước thống lĩnh các lực lượng vũ trang nhân dân và giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng quốc phòng và an ninh.
- Căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Uy ban thường vụ Quốc hội, công bố quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh.
+ Chủ tịch nước căn cứ vào nghị quyết của Uy ban thường vụ Quốc hội, ra lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, công bố tình trạng khẩn cấp;
+ Trong trường hợp Uy ban thường vụ Quốc hội không thể họp được, ban bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc từng địa phương.
- Về đối ngọai:
+ Cử, triệu hồi đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam ra nước ngoài hoặc các tổ chức quốc tế; tiếp nhận đại sứ đặc mệnh toàn quyền của nước ngoài và các tổ chức quốc tế đến Việt Nam.
+ Tiến hành đàm phán, ký kết điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam với người đứng đầu các Nhà nước khác;
+ Trình Quốc hội phê chuẩn điều ước quốc tế đã trực tiếp ký; quyết định phê chuẩn hoặc gia nhập điều ước quốc tế, trừ trường hợp cần trình Quốc hội quyết định.
+ Quyết định cho nhập, cho thôi hoặc tước quốc tịch Việt nam.
- Chủ tịch nước quyết định phong hàm, cấp sĩ quan cấp cao trong các lực lượng vũ trang nhân dân, hàm cấp đại sứ, những hàm, cấp nhà nước trong các lĩnh vực khác; quyết định tặng thưởng huân chương, huy chương, giải thương nhà nước và danh hiệu vinh dự nhà nước.
3. Trong lĩnh vực Tư pháp
- Chủ tịch nước có quyền đề nghị Quốc hội bầu Chánh án toà án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
- Chủ tịch nước bổ nhiệm,miễn nhiệm,cách chức Phó Chánh án,Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao,Phó Viện trưởng,Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
- Căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, Chủ tịch nước công bố quyết định đại xá. Chủ tịch nước ra quyết định đặc xá.
· Chủ tịch nước có quyền tham dự các phiên họp của Uỷ ban thường vụ Quốc hội.
Khi xét thấy cần thiết, CTN có quyền tham dự các phiên họp của Chính phủ. Đ105
· CTN ban hành lệnh,quyết định để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Đ106
III. VIỆC BẦU CTN VÀ PHÓ CTN
· Phó Chủ tịch nước do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội.
Phó CT nước giúp CT làm nhiệm vụ và có thể được CT uỷ nhiệm thay CT làm một số nhiệm vụ. Đ107
· Khi CTN không làm việc được trong một thời gian dài, thì Phó CT quyền Chủ tịch.
Trong trường hợp khuyết Chủ tịch nước, thì Phó Chủ tịch quyền Chủ tịch cho đến khi Quốc hội bầu Chủ tịch nước mới. Đ108
IV. HỘI ĐỒNG QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
· Với tư cách người đứng đầu nhà nước,CTN là biểu tượng cho sự bền vững,thống nhất của 1 quốc gia
ènhư thông lệ,CTN thống lĩnh các lực lượng vũ trang,giữ gìn và bảo vệ Tổ quốc.
· Điều 104
Hội đồng quốc phòng và an ninh gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch, các ủy viên.
CTN đề nghị danh sách thành viên Hội đồng quốc phòng và an ninh trình Quốc hội phê chuẩn. Thành viên Hội đồng quốc phòng và an ninh không nhất thiết là đại biểu Quốc hội.
Hội đồng quốc phòng và an ninh động viên mọi lực lượng và khả năng của nước nhà để bảo vệ Tổ quốc.
Trong trường hợp có chiến tranh, Quốc hội có thể giao cho Hội đồng quốc phòng và an ninh những nhiệm vụ và quyền hạn đặc biệt.
Hội đồng quốc phòng và an ninh làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số.
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro