GS.TS Bùi Hiền – Ták zả kủa Báo káo “ Cữ kuốk qữ và hội n'ập kuốk tế” cia sẻ: “Nếu cữ kũ wì 100 caq mà cữ mới kủa tôi zút tới dượk kòn hơn 90 caq. N'ư vậy tứk là zút dượk ít za là 8% - tôi tín' zồi. Nếu n'ư 8% số zấy kủa kả nướk wì bạn wử tín' tưởq tượq xem nếu mà tiết kiệm dượk wì nó là kon số n'ư wế nào? Dấy là zấy, kòn wì zờ? Nếu bạn viết 1 caq mất 1 tiếq wì bây zờ bạn viết kái caq dấy cỉ kó 90% kủa kái tiếq dó wôi - wì zờ bạn ít di.”

PGS. TS cia sẻ wêm: “Tại sao lại là K u ô sắk kuốk mà dây là Kờ uốk kuốk sắk kuốk zõ zàq là fi lý xôq? Cữ viết nó xôq di liền với âm wan', 1 âm wan' lại là 2 cữ viết – 2 kon cữ kó fải là vô lý xôq? Wế wì tôi zút bớt di 1 kái dể qười ta họk wì âm dấy wì cỉ kó 1 cữ này wôi, và cữ này wì cỉ kó âm này wôi.”

- Công trình nghiên cứu cải cách tiếng Việt được ông bắt tay thực hiện từ khi nào, thưa ông?

Wựk za, vấn dề này xôq fải mới. Việk này dượk tôi bắt tay vào qiên kứu từ hơn 30 năm về cướk. Bây zờ tôi mới dưa za dượk một nửa dề án. Tứk là mới kó một fần về fụ âm, kòn quyên âm tôi cưa dưa za.

Về qiên kứu kủa mìn', tôi mới cỉ dưa za ở xuôn xổ là báo káo xoa họk coq zới qôn qữ họk dể can' wủ lấy ý kiến từ kák dồq qiệp. Dây xôq fải là một kuộk cưq kầu zân ý vì xôq fải là dề án kủa Bộ Záo zụk và Dào tạo hay kủa N'à nướk mà cỉ là ý kiến kủa một ká n'ân.

- Khi bắt tay vào thực hiện công trình nghiên cứu này, ông có lường trước được những khó khăn, thử thách không?

Cướk xi báo káo xoa họk tôi kũq dã n'ận dượk n'ữq fản ứq cái ciều kả từ zư luận và dồq qiệp. Da số họ wấy tiếq Việt n'ư wế là tốt lắm zồi, kứ dể yên nó n'ư wế wôi, cẳq cết ai.

Qay coq zới qôn qữ họk, kó n'iều qười ủq hộ n'ưq kũq kó xôq ít qười fản dối ý tưởq kủa tôi. Dôi xi kũq kó n'ữq qười kòn daq dắn do, suy qĩ.

Qoài za, việk báo cí dưa qiên kứu cưa hoàn wiện kủa tôi za cướk kôq luận hơi vội, xi tôi cưa kó sự cuẩn bị kỹ, cưa dưa za n'ữq bản cín' wứk mà cỉ mới kó bản tóm tắt n'ư vậy xiến qười ta hiểu xôq hết nên fản ứq tiêu kựk.

Tuy n'iên, xi bắt tay vào làm tôi lườq cướk hết dượk n'ữq xó xăn xảy za. Tôi xôq zật mìn' vì cuyện này n'ưq dể làm co nó tốt, xôq mất kôq, xôq gây za xáo cộn coq suy qĩ kủa kả xã hội wì cưa nên dưa kôq cìn' kải kác kủa tôi za xã hội.

Mặk zù kó n'iều ý kiến cái ciều n'ưq tôi sẽ làm việk này dến kùq. Tôi sẽ sớm dưa za kôq luận xi dã hoàn wiện.

- Biết là sẽ gặp nhiều khó khăn, rào cản trong công trình nghiên cứu này nhưng lý do tại sao khiến ông quyết tâm đeo đuổi đến cùng?

Cướk hết là gạt bỏ n'ữq tập kuán kũ di mà n'ìn vào hiện tại, tươq lai wì tín' xả wi zất lớn. Xôq n'ư qười ta tưởq tượq là záo zụk lại toàn bộ dội qũ, zạy họk từ dầu co tất kả. Cuyện dó là suy doán wôi cứ xôq fải n'ư wế.

Văn bản dầu tiên tôi kôq bố là cên Tạp cí Záo zụk Dại họk kác dây xoảq 20 năm. Từ dó dến nay, năm nào Viện Xoa họk Qôn qữ, kák cườq Dại họk kũq dề kập vấn dề về Tiếq Việt và zữ zìn sự coq sáq kủa tiếq Việt n'ưq cưa tập cuq. Qười ta cưa kó một dề án cuyên về tiếq Việt co nên mỗi qười nói một ý.

Fải wấy việk dó là kấp wiết, xôq wể kéo zài dượk nữa, n'ất là saq dến wời kỳ kôq qệ 4.0. Bây zờ tôi và kák bạn làm việk hầu n'ư xôq viết tay nữa mà toàn dán' máy. N'ư vậy, cuyện zùq máy tín' dể cuyền dạt ý kiến, tiếq nói kủa Việt Nam kần fải gọn, qắn và xoa họk. Hiện nay, mấy bộ Vietkey kủa mìn' vẫn kòn zựa cên kái kũ nên kòn n'iều fứk tạp.

Coq xi dó, mỗi một zờ, mỗi một fút kủa cúq ta dều là tiền bạk, kôq sứk, zất kuý zá. Việk cúq ta zàn' kuá n'iều wời zan dể vật lộn với kác viết kũ wì wật là tốn kôq. Tôi dã wử tín', mỗi văn bản nếu cúq ta áp zụq bằq cữ mới kó wể tiết kiệm xoảq 8 dến hơn 8%. Kó qĩa là 100 zờ wì tiết tiết kiệm dượk 8 zờ.

Bởi vậy, kải kác tiếq Việt hiện tại là vấn dề hết sứk kấp wiết dối với kôq kuộk xây zựq dất nướk kủa cúq ta về mặt văn hóa và záo zụk. Cưa kể việk záo zụk nếu dượk họk cươq cìn' mới, cữ mới kó wể tiết kiệm zất n'iều.

Qoài za, lỗi cín' tả kủa cúq ta coq kák văn bản hiện nay kũq càn qập. Bạn muốn biên tập kũq fải ca từ diển, fải làm zất n'iều việk và mất 8% nữa. Nếu áp zụq cữ mới, cúq ta sẽ xôq fải di sửa cữa lại lỗi cín' tả nữa.

- Có thể nhận thấy rằng, ông rất tâm huyết và quyết tâm thực hiện công trình nghiên cứu cải tiến bảng chữ cái. Vậy ông suy nghĩ gì khi đọc những bình luận cho rằng công trình nghiên cứu của ông là viển vông, không thực tế và xa vời?

Vừa zồi, zư luận xôq dượk cuẩn bị zì kả nên họ hoảq kuá và họ fản ứq một kác hơi tiêu kựk. Wật za, việk làm kủa tôi zất tíc kựk và wời sự n'ưq họ xôq hiểu dượk co nên họ fản ứq tiêu kựk. N'ư vậy nó xôq lợi co kôq việk kủa xoa họk, kôq việk kủa xã hội, kủa văn hóa.

Wậm cí, kó qười dọk dượk ý tưởq kủa tôi kòn fê fán nặq nề hơn. Họ nói là sao wời buổi daq xó xăn wế này lại zửq mỡ dưa za n'ữq cò dó.

"Kuên" tiếq Việt – Vô ý hay wíc wể hiện mìn' “Tây”?

Tiếq Việt vào kỳ wi dại họk tại Hàn Kuốk

N'ưq wựk tế, nếu bạn dọk kỹ bản qiên kứu kủa tôi wì sẽ hiểu lý zo kấp wiết vì sao fải kải kác qôn qữ, dồq wời là làm wế nào dể kải kác dượk nó.

N'ưq zất tiếk kôq cìn' qiên kứu kủa tôi vẫn cưa hoàn cỉn' dể kôq bố cướk zư luận.

Dến wáq 3/2018, tôi sẽ báo káo nốt fần sau dể co kák dồq qiệp wam xảo, dóq góp ý kiến và góp ý. Tôi sẽ mời báo cí dến zự, nếu kák bạn qe và wấy zằq dó là vấn dề xả wi kó wể dưa za cướk kôq luận dể lấy ý kiến.