Chương 1. gt

1. kn: chứng khoán: theo quy định của pl vn thì: ck là bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản hoặc phần vốn cuar tổ chức phát hành. Ck được thể hiện dưới hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử, bao gồm: Cỏ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, quyền mua cổ phiếu, chứng quyền, quyền chọn mua, quyền chọn bán, hợp đồng tương lai, nhóm chứng khoán hoặc chỉ số ck.

2. Đ Đ:

- tính sinh lời của ck thể hiện ở việc người phát hành ra chúng phải trả cho người sở hữu ck khoản lợi tức trong tương lai để nhận về mình quyền sử dụng vốn

- Tính thanh khoản tạo cho người sở hữu ck chuyển dạng tài sản từ ck sang tiền thong qua giao dịch tại thị trường thứ cấp hoặc thông qua nghiệp vụ ngân hang.

- tính rủi ro thể hiện ngay ở việc hoạt đầu đâu tư huy động vốn.

3. Bản chất của ck:

-Xét dưới góc độ pháp lý thì:

+ Chứng khoán là loại tài sản với đầy đủ đặc tính của nó. Từ khi xuất hiện, do tự phát hành tự giác chứng khoán đã được công nhận là loại tài sản, với những đặc điểm là “giấy tờ có giá”.

+ Pháp luật dân sự quy định cho ck là một loại tài sản. (Điều 163 blds “tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và các quyền tài sản”; điều 321 “trái phiếu, cổ phiếu kỳ phiếu, kỳ phiếu và các giấy tờ có giá khác..”

+ Pháp luật cho phép người sở hữu chứng khoán có thể kiếm lợi, tặng cho…

- Xét dưới góc độ kinh tế:

+ ck được coi là loại “tư bản giả” điều này có nghĩa, lượng vốn đã được nhà đầu tư chuyển cho các tổ chức phát hành và họ chỉ nắm giữ những phương tiện thể hiện có lượng tư bản đang tồn tại thực tế mà thôi.

4. Phân loại ck:

- Căn cứ vào quyền của người sở hữu ck và quyền của người phát hành: ck vốn và ck nợ.

+ Ck vốn là loại ck xác định sự góp vốn và quyền liên quan đến phần vốn góp cảu chủ sở hữu ck đối với đối tượng phát hành ra nó.(nhà đầu tư sẽ không xác định được thời gian thu hồi vốn mức thu nhập từ việc đầu tư..).

 Ck vốn tồn tại dưới dạng cổ phiếu và chứng chỉ quỹ đầu tư.

 Cổ phiếu là loại chứng khoan xác nhận số cổ phần mà cổ đông đó nắm giữ tại một công ty cổ phần và quyền được hưởng một phần lợi nhuận dưới hình thức cổ tức.

 Chứng chỉ quỹ đầu tư là loại ck do công ty quản lý quỹ hoặc các quỹ đầu tư phát hành, xác nhận phần vốn góp và quyền hưởng lợi của người đầu tư đối với quỹ.

+ Ck nợ: như trái phiếu: là phương tiện vay nợ theo chủ thể phát hành ra nó cam kết sẽ rả lạ cả gốc và laix vào thời gian nhất định trong tương lai.

Trong thực tế tồn tại nhiều lại trái phiếu khác nhau tùy thuộc vào vị thể của người phát hành cũng như cam kết đi kèm của nhà phát hành.

- Căn cứ vào khả năng xác định người sở hữu ck: chứng khoán ghi danh và chứng khoán vô danh.

- Căn cứ vào hình thực thể hiện thì có thể chi thày: ck chứng chỉ và chứng khoán ghi sổ.

II. Thị trường chứng khoán:

KN: Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động mua bán trao đổi ck. Tại thị trường chứng khoán các hoạt động được diễn ra một cách công khai, công bằng, trung gian được thể hiện trong các giao dịch nhưng ở cac bộ phận thị trường khác thì yêu cầu của những nguyên tắc là khác nhau..

Nguyên tắc của thị trường chứng khoán:

- nguyên tắc công bằng: yêu cầu các giao dịch phại đảm bảo quyền lợi tất cả các bên dưới hinehr thực khác nhau ở các bộ phận thị trường. ví dụ nếu tại giai đoạn phát hành chứng khoán nếu đó là chứng khoán phát hành ra công chúng thì yêu cầu phải dành tỷ lệ chứng khoán tối thiểu cho các nhà đầu tư phổ thong….

- Ntac công khai: thể hiện các thong tien lien quan đến ck phải được cung cấp cho tất cả các đtượng quan tâm.

- Ntac trung gian: chỉ coi là bắt buộc đối với phát hành ra công chúng và giao dịch tại thị trường tập trung, đòi hỏi các giao dịch mua bán phải qua chủ thể trung gian.

Phân loại: 

- Theo tiêu chí lưu thong ck, có thể phân thị trường chứng khoán thì thị trường sơ cấp và thứ cấp.

+ Thị trường sơ cấp là nơi diễn ra các hoạt động chào bán chứng khoán lần đầu tiên cho các nhà đầu tư.

+ Thị trường thứ cấp: là nơi diễn ra các giao dịch ck chưa được thanh toán.

- Theo phương thức giao dịch thì chia ra thành: thị trường tập trung và phi tập trung và thị trường tự do.

+ Thị trường tập trung là nơ diễn ra các hoạt động mua bán ck hoặc tham khảo để thực hiện các giao dịch ck được tồn tại chủ yếu dưới hình thức SGDCK OR TTGDCK

+ Thị trường  là nơi diễn ra hoạt động giao dịch chứng khoán không đủ điều kiện để tiến hành các hoạt động giao dịch tập trung và thường thong qua các hình thức như mạng viên thong…

Vai trò của  TTCK:

-Nó có vai trò đặc biệt quan trọng trong các quốc gia.

- Hoạt động của thị trường chứng khoán tạp ra tính thanh khoản cho chứng khoán.

- Thị trường ck là nơi tập trung nhiều loại ck với tư cách là hang hóa tạo ra sự cạnh tranh về giá và về chất lượng chứng khoán

- Sự phát triển của thị trường chứng khoán là thước đo cho sự phát triển của một nền kt nhất định.

Pháp luật về ck:

Luật ck là tổng hợp các nguyên tắc định hướng cơ bản của cơ chế hoạt động chứng khoán và thị trường ck đã được thể chê hóa là tổng hợp quy phạm phát luật điều chỉnh quan hệ xã hội phát sinh trng quan trình bản niêm yết và giao dịch ck trên lãnh thổ vn.

Theo điều 1 luật ck quy định về đối tượng điều chỉnh của luật ck thì chúng ta có thể thấy luật ck sẽ điều chỉnh :

- Nhóm quan hệ phát sinh trong quá trình chào bán chứng khoán – một hoạt động phức tạp bao gồm nhiều giai đoạn, tham gia vào hoạt động chào bán chứng khoán có nhiều nhóm chủ thể tham gia với mục đích được xác định trước – lợi nhuận… ta có thể xác định một số nhóm quan hệ cụ thể:

+ Quan hệ giữa tổ chức phát hành với tổ chức kinh doanh ck hoặc định chế tài chính trung gian.

+ Quan hệ giữa tcph với các tổ chức định mức tín nhiệm (nếu có)

+ Quan hệ giữa tcph với cơ quan quản lý nhà nước

+ Quan hệ giữa tcph với giới truyền thong và các chủ thể luật định trong quá trình công bố thông tin.

+ Quan hệ giữa tcph với nhà đầu tư.

- Nhóm quan hệ phát sinh trong quá trình niêm yết ck

Niêm yết ck là việc thực hiện các hoạt động cần thiết đẻ một loại ck nhất định có thể công bố công khai trên thị trường có tổ chức và các đối tượng quan tâm có cơ sở tin cậy.

Các quan hệ được pháp luật điều chỉnh trong quan hệ này:

+ Quan hệ giữa tổ chức đăng ký niêm yết với SGC OR TTGD

+Quan hệ giữa tcny với tor chức tư vấn niêm yết, tổ chức kiểm toán được chấp nhận, cá nhân ký báo cáo kiểm toán báo cáo tài  chính của tổ chức niêm yết.

+ Quan hệ giữa tcny với những người có lien quan và cổ đông lơn của công ty.

- Nhóm quan  hệ phát sinh trong quá trình giao dịch ck:

Giao dịch ck có thể được thực hiện bởi các chủ thể kinh doanh ck, nhà đâu tư đơn thuần, hoặc bởi chính cac tổ chức phát hành.

Quan hệ phát sinh mà pl điều chỉnh:

+ Quan hệ giữa thành viên giao dịch với SGD OR TTGD

+ Quan hệ giữa tổ chức niêm yết, tổ chức tư vấn niêm yết với sở giao dịch hay trung tâm giao dịch

+ Quan hệ giữa đại diện giao dịch cảu công ty ck là thành viên với SGD OR TTGD

+ Quan hệ giữa khác hang là nhà đầu tư chuyên nghiệp hoặc không chuyển nghiệp vớ công ty ck từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng của quan trình giao dịch.

- Nhóm quan hệ gắn với tổ chức thị trường, hoạt động của các mô hình hỗ trợ thị trường:

* Quan hệ trên thị trường tập trung:

+ QH giữa tổ chức điều hành thị trường chứng khoán (Sở-TT)với các tổ chức thành viên

+ QH giữa tổ chức dideuf hành thị trường chứng khoán với các tổ chức có nhu cầu niêm yết và giao dịch chứng khoán

+ Quan hệ giữa tổ chức điều hành thị trường ck với các tổ chức hỗ trợ thị trường như tổ chức Lưu ký, trung tâm thanh toán bù trừ.

* Quan hệ trên thị trường phi tập trung:

+ Quan hệ giữa các tổ chức thị trường với tỏ chức có chứng khoán giao dịch

+ QH giữa tc thị trường với công ty ck là thành viên

+ Quan hệ giữa nhà đầu tư ck với nhà tạo lập thị  trường, với tổ chức có chứng khoán giao dịch.

* Quan hệ trên thị trường tự do (quy định của pháp luật là LỎNG nhất)

+ Quan hệ giữa các nhà đầu tư khi giao dịch ck đã phát hành, không đăng ký giao dịch trên thị trường tập trung hay phi tập trung

+ Quan hệ giữa nhà đầu tư với công ty ck tự doanh

+ Quan hệ giữa công ty ck với tc có ck giao dịch trên thị trường tự do.

- Nhóm quan hệ gắn với hoạt động quản lý thị trường:

+ QH giữa ubcknn với cơ quan quản lý nhà nước khác về ck và thị trường ck.

+ Qh quản lý giữa ubck với sở giao dịch chứng khoán hy trung tâm, và các tổ chức hỗ trợ thị trường.

+ Qh quản lý giữa ubck với các chủ thể kinh doanh ck.

+ Qh giữa ubck với các tổ chức chào bán ck ra công chúng, công ty đại chung, tổ chức niêm yết.

+ Qh quan lý chung của ubck đối với thị trường và công chúng đầu tư.

- Nhóm quan hệ gắn liền với vi phạm và xử lý vi phạm giải quyết tranh chấp.:

Hành vi vi phạm có thể là:

+ Giao dịch nội gián,; Thao túng thị trường; Lừa đảo ck; không thực hiện hoặc thực hiện không đúng không đầy  đủ các quy định mà các chủ thể tham gia bắt buộc phải thực hiện.

Quan hệ pháp luật chứng khoán:

Nhà nước dung pháp luật để điều chỉnh các quan hệ tạo lập chuyển giao chứng khoán nhằm định hướng cho các quan hệ xã hooiij này hình thành phát triển phù hợp với lợi ích của mình quan hệ đó trở thành quan hệ pháp luật chứng khoán.

Quan hệ pháp luật ck là quan hệ phát sinh trong quá trình hình thành, chuyển giao chứng khoán được quy phạm pháp luật điều chỉnh mà hậu quả pháp lý là tạo râ những quyền và nghĩa vụ pháp lý cho các chủ thể.

Phân loại:

- Căn cứ vào chủ thể tham gia: qh mang tính hành chính (xhien khi có sự tham gia quản lý của nhà nước – cấp, thu hồi giấy phép..) và qh bình đẳng thỏa thuận (giữa các chủ thể kinh doanh, n phát hành & n đầu tư…)

- Căn cứ vào linh vực phát sinh trên thị trường ck: được chia ra làm 6 loại như trên.

Hệ thống môn học luật ck:

-    kn luật ck.

-    Chế định pháp luật về chào bán ck.

-    Pháp luật về hình thức tổ chức, hoạt động của ttck.

-    Pháp luật về chủ thể kinh doanh ck (công ty ck, công ty quản lý quỹ đầu tư ck, quỹ đầu tư ck)

-    Pháp luật về đầu tư và công ty đầu tư ck là các hình thức đầu tư có tổ chức mà nhà đầu tư có thể lựa chọn

-    Pháp luật vê các tổ chức hỗ trợ thị trường .

-    Pháp luật về kinh doanh ck. Kdck quyết định sự sôi động và hiệu quả của thị trường

-    Pháp luật về quản lý nhà nước đối với hoạt động ck.

Pháp luật về xử lý vi phạm