Câu 4: Quan điểm của chủ nghĩa M-L về thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội:

 Khái niệm:

Thời kì quá độ lên CNXH là thời kì cải biến cách mạng sâu sắc toàn các lĩnh vực của đời sống xã hội, bắt đầu từ khi giai cấp công nhân và nhân dân giành được chính quyền nhà nước cho đến khi CNXH tạo ra những cơ sở của chính mình bằng các lĩnh vực đời sống xã hội.

 Quan niệm thời kì quá độ lên CNXH:

• Thời kì quá độ lên CNXH là tất yếu với tất cả các nước và dựa vào đặc điểm xuất phát của các nước khi đi lên CNXH, có 2 kiểu:

o Quá độ từ CNTB đã phát triển lên CNXH.

o Quá độ gián tiếp và bỏ qua ( kiểu " đặc biệt" và "đặc biệt của đặc biệt")

 Kiểu quá độ đặc biệt: các nước TBCN trung bình, bỏ qua giai đoạn cuối của CNTB.

 Kiểu quá độ đặc biệt của đặc biệt: các nước tiền TB bỏ qua chế độ TBCN, tiến thẳng lên CNXH.

• Tính tất yếu của thời kì quá độ lên XHCN:

o Chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội là hai chế độ khác nhau về bản chất. Muốn xây dựng xã hội mới cần phải có thời kì lai nhất định.

o CNXH cần xây dựng nền sản xuất đại công nghiệp, CNTB đã tạo ra tiền đề cần có thời gian để tổ chức, sắp xếp lại cho phù hợp.

o Các quan hệ của CNXH không tự hình thành trong CNTB mà phải có thời gian để xây dựng và phát triển những quan hệ đó.

o Công cuộc xây dựng CNXH là công cuộc mới mẻ, cần có thời gian để gccn làm quen, thích ứng.

• Đặc điểm của thời kì quá độ lên CNXH:

o Đặc điểm nổi bật: những nhân tố của xã hội mới và những tàn tích của xã hội cũ tồn tại đan xen và đấu tranh với nhau trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.

o Đặc điểm cụ thể:

 Chính trị: tồn tại nhà nước chuyên chính vô sản.

 Kinh tế: thời kì quá độ là thời kì tất yếu còn tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần trong 1 hệ thống kinh tế quốc dân thống nhất. Các thành phần kinh tế này tồn tại trong mối quan hệ vừa thống nhất vừa mâu thuẫn và đấu tranh với nhâu. Mâu thuẫn này chỉ được giải quyết trong tiến trình xây dựng cnxh. Nền kinh tế nhiều thành phần được xác lập trên cơ sở khách quan của sự tồn tại nhiều loại hình sỡ hữu về tlsx với những hình thức tổ chức kt đa dạng, đan xen hỗn hợp và tương ứng với nó là những hình thức phân phối khác nhau, trong đó hình thức phân phối theo lao động tất yếu ngày càng giữ vai trò là hình thức phân phối chủ đạo.

 Xã hội:kết cấu giai cấp xã hội trong thời kỳ này đa dạng và phức tạp, bao gồm: GCCN, GCND, tầng lớp trí thức, những người sản xuất nhỏ, tầng lớp tư sản.

 Văn hóa tư tưởng: tồn tại nhiều yếu tố tư tưởng và văn hóa khác nhau. Bên cạnh tư tưởng XHCN còn tồn tại tư tưởng tư sản, tiểu tư sản, tâm lý tiểu nông...

Thực chất của thời kỳ quá độ là thời kỳ diễn ra cuộc đấu tranh giai cấp giữa GCTS đã bị đánh bại và những thế lực chống lại CNXH và GCCN và quần chúng nhân dân lao động. cuộc đấu tranh giai cấp diễn ra trong đk mới là GCCN đã nắm vững dc chính quyền nhà nước, quản lý tất cả các lĩnh vực đời sống xh. Cuộc đấu tranh này diễn ra trong lính bực chính trị, kt, tư tưởng-văn hóa bằng tuyên truyền vân động là chủ yếu, bằng hành chính và pháp luật.

• Nội dung và nhiệm vụ của thời kì quá độ:

o Kinh tế: nội dung cơ bản là thực hiện việc sắp xếp, bố trí lại các lực lượng sx tự có, cải tạo quan hệ sx cũ, xây dựng qhsx mới, việc sắp xếp bố trí lại các lực lượng sx phải tuân theo tính tất yếu của quy luật kinh tế, đặc biệt là quy luật qhsx phù hợp với trình độ phát triển của llsx. Đối với các nước chưa trãi qua quá trình công nghiệp hóa tbcn tất yếu phải tiến hành cnh xhcn nhằm tạo nên dc cơ sở vật chất kỹ thuật của cnxh.

o Chính trị: đấu tranh chống thù trong giặc ngoài, củng cố xây dựng nền dân chủ XHCN., xây dựng ĐCS vững mạnh.

o Tư tưởng- văn hóa: nội dung cơ bản là phổ biến những tư tưởng khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mac_lenin trong toàn XH. Khắc phục những tư tưởng và tâm lý có ảnh hưởng tiêu cực đối với tiến trình XDCNXH.XD nền văn hóa mới XHCN, tiếp thu giá trị tinh hoa của các nền văn hóa trên TG.

o XH: nội dung cơ bản là thực hiện khắc phục các tệ nan xh, từng bước khắc phục sự chênh lệch giữa các vùng mịền, các tầng lớp dân cư trong xh nhằm thực hiện mục tiêu bình đẵng xh. Xây dựng con người mới XHCN.

Tóm lại thời ký quá độ lên CNXH là một thời kỳ lịch sử tất yếu, mang trong mình những đặc điễm riêng với những nội dung kinh tế chính trị văn hóa và xh, trên con đường pt của hình thái kinh tế xh cscn.