Tôi xách chiếc va li kềnh càng trên tay, đi lại một cách khó khăn trên con đường gập ghềnh. Bốn bề đều là những ngọn núi lớn, mọc đủ loại cây cối xanh biếc, trong không khí tràn đầy mùi hương của cây cỏ. Làn sương mờ buổi sớm còn chưa tan hết, nhưng ánh dương đã len lỏi qua những tán cây ở nơi đây, lác đác chiếu xuống con đường nhỏ. Bầu trời dường như rất cao, thuần một màu xanh biếc, mang lại cho người ta cảm giác sảng khoái vô cùng. Đây chính là Lâm Đồng năm tôi chào đời sao?

Đi dọc men theo đường đèo không bao xa, tôi đã tới dưới chân đèo. Hai bên đường toàn là những cây thông lớn, không biết đã có được bao nhiêu năm rồi, cây nào cũng rất to lớn. Ngẩng đầu nhìn phía trước, con đường đi dọc theo một dòng sông nhỏ, đến chỗ cách đây không xa thì rẽ hẳn sang một bên, nhưng chỗ rẽ ấy lại có một cây cành lá um tùm, che tầm nhìn phía trước.

Đang nhìn ngắm cảnh vật xung quanh, tôi đột nhiên phát giác phía không xa có một người đang đi về hướng này, liền vội vã ngoảnh đầu nhìn lại. Quả nhiên nhìn thấy có một người đàn bà lớn tuổi đang đi tới, bác đội nón lá, mặc bộ bà ba màu nâu sậm, chân đi đôi dép cao su màu đen, trên tay lỉnh kỉnh vài mớ rau, hoa quả. Một lát sau, khi bác gái đó đi đến gần, tôi đã có thể nhìn rõ khuôn mặt bác, làn da hơi sạm màu, nhưng trong mắt lại tràn đầy nét hiền hòa mà người ở thời đại chúng ta không có. "Bác ơi, cho con hỏi đây có phải là thị xã Bảo Lộc không ạ?" Tôi vội vàng bước lên phía trước, cố nặn ra một nụ cười thật tươi. Bác gái chớp chớp mắt nhìn tôi chăm chú, khuôn mặt hiện ra một nụ cười hiền từ: "Đây là huyện Đức Trọng, Bảo Lộc dưới kia, cách chỗ này gần cả trăm cây số lận con." Ông sếp chết tiệt! Một cây số đi bộ đã muốn đứt hơi huống gì cả trăm cây số đường đèo, thế này còn không phải muốn giết tôi sao?

Bác gái dường như cũng nhìn ra tôi không cách nào đi liền một hơi quãng đường kinh khủng đó, liền nhiệt tình nói: "Con ở đâu lên đây? Hay từ Sài Gòn lên hả?. Hay con cứ ghé thôn nhà bác, ăn tạm bữa cơm đã rồi có gì tính sau. Đường đi Bảo Lộc còn xa lắm, nếu đi bộ chắc đến mai cũng chưa tới được. Ngày mai ông Tư sẽ quay lại, ổng là người duy nhất có xe ngựa trong thôn này, để bác nhờ ổng chở con đến đó nha." Điều này thì tôi mong còn chẳng được, nên cũng không từ chối, mà cười hì hì đồng ý ngay: "Dạ, vậy đành làm phiền bác rồi." "Khách sáo cái gì chứ, ai ra ngoài mà chẳng có lúc khó khăn, tât nhiên là phải giúp nhau rồi." Bác vừa nói vừa đưa tay tới xách vali giúp tôi, miệng khẽ lẩm bẩm: "Đúng là người thành phố có khác, đến cái rương đựng hành lý cũng làm đẹp thế này." Tôi chỉ biết ngượng cười, đây đã là chiếc va li đơn giản nhất mà tôi có thể tìm được, dù sao thì cũng không thể học theo người ta, bỏ hết đồ đạc vào miếng vải rồi gói lại thành tay nải được.

Bác gái quả thực rất khỏe, bước đi như bay, khiến tôi phải ra sức đuổi theo mãi mới kịp. May mà trước lúc tới đây tôi đã thay đôi giày thể thao, nếu không lúc này chắc đã không chịu nổi. Men theo dòng sông nhỏ, sau khi qua một cây cầu liền nhìn thấy rất nhiều ngôi nhà gỗ tụm năm tụm ba rải rác trong vùng đất trũng này. Tại đây, mỗi nhà đều có sân riêng, được bao quanh bằng hàng rào dựng từ những cây cọc gỗ, sân vườn nhà nào cũng có vẻ sạch sẽ vô cùng, ngay sát vách nhà thường đặt các loại nông cụ, có điều phần lớn những thứ đó tôi đều chẳng biết tên.

Liên tục có những con mèo, con chó thò đầu ra ngoài hàng rào nhìn về phía chúng tôi, thỉnh thoảng lại "gâu gâu" "meo meo" vài tiếng. Suốt dọc đường chúng tôi gặp không ít người trong thôn, ai nấy đều ăn mặc giản dị, không thủng quần cũng vá áo, nhưng lạ một điều là khuôn mặt họ đều tràn ngập nụ cười, trong đôi mắt ánh lên vẻ hiền hòa mà kiên định. Trên đường bác gái không ngừng cất tiếng chào mọi người trong thôn, tất nhiên cũng có người hỏi về tôi, bác gái liền ngẩng cao đầu lớn tiếng trả lời: "Con nhỏ này trên thành phố, định đến Bảo Lộc không may lạc đường. Tui thấy đi một mình, đi lại không tiện, nên mời về nhà ăn bữa cơm." "Sài Gòn hả..." "Còn phải nói, lần trước cô hai nhà họ Ngô từ trên huyện về ăn mặc cũng không được đẹp như vậy, cũng không cao như vậy." "... Mặt trắng thế kia, tay mịn thế kia, vừa nhìn là biết chưa làm việc nặng bao giờ." "Chắc là người có học rồi..." Bác gái dẫn tôi đi thêm chút nữa, rốt cuộc cũng đến nhà bác ấy. Cũng giống như bao căn nhà khác ở vùng nông thôn, cái sân trước nhà khá bằng phẳng, nhà chỉ có hai gian, hoàn toàn bằng gỗ, cửa sổ làm rất nhỏ, nên nhìn từ bên ngoài vào chỉ thấy một mảng đen thui, không thể thấy rõ thứ gì. "Vào nhà ngồi nè con." Bác gái nắm tay dẫn tôi vào nhà, rồi đi thẳng đến chỗ chiếc phản ngồi xuống, sau đó vỗ nhẹ mấy cái vào chỗ trống bên cạnh, lớn tiếng nói: "Ngồi xuống đây. Mắc cỡ gì không biết."

Trong nhà thực ra cũng không tối như lúc nhìn vào từ bên ngoài, vô cùng ấm cúng, nhìn cũng sach sẽ gọn gàng, trên phản được trải chiếu, ngồi rất êm. Bác gái cởi dép ra, ngồi xếp bằng trên giường.

Tôi từ nhỏ đã lớn lên ở Sài Gòn, đối với những thứ này đều cảm thấy rất mới lạ, thấy bác gái tính tình sảng khoái, tôi cũng không làm bộ làm tịch, liền lập tức bỏ giày ra, học theo bác ngồi xếp bằng trên giường. "Úi chà chà..." Bác gái nhìn chằm chằm vào chân tôi, tấm tắc nói: "Đúng là con gái thành phố có khác, nhìn đôi vớ này, cứ gọi là trắng nõn, người nông thôn như bác đây còn chưa từng được thấy bao giờ luôn." Bác gái đi một đôi vớ vải, đen thui, nhìn có vẻ như tự tay làm. Nghe bác nói như vậy, tôi vội vàng mở vali, rồi lấy trong đó ra một đôi mới: "Bác đã thích như vậy, đôi tất này con gửi tặng bác." "Vậy sao được." Bác gái kiên quyết từ chối, vẻ mặt nghiêm túc bảo: "Bác mời con về nhà ăn cơm không phải là vì tham đồ đâu nghen. Đôi vớ này vừa nhìn là biết là đồ dắt tiền, chắc phải mất nhiều tiền mới mua được, người nông thôn bọn bác không cần phải lãng phí như vậy." Sau đó không cho tôi phân bua gì đã nhét trả lại tôi. "Con nghỉ ngơi xíu đi, bác vào bếp hâm lại nồi cháo cho nóng." Bác gái làm việc gì cũng có vẻ vội vàng hăm hở, vừa nói xong liền nhảy ngay xuống giường, xỏ dép vào và rời đi luôn.

Trong nhà chỉ còn lại mình tôi, khiến tôi nhất thời khó có thể thích ứng nổi. Tôi ngồi ngắm nhìn khung cảnh xung quanh được một lát, bác gái đã lại vào nhà, mỗi tay cầm một chén cháo lớn, gọi tôi tới ăn cùng. Chén cháo rất thơm, bên trong có rau củ và trứng gà, hít một hơi cũng đủ biết chén cháo rất ngon rồi. Thời buổi này mọi người đều không nỡ ăn trứng gà, cứ tích cóp lại rồi mang đi bán lấy tiền, bác gái này mới gặp lần đầu đã mời tôi ăn trứng như vậy, quả đúng là một người vừa chân thành vừa hiếu khách.

Lúc này tôi cũng đang đói, nói cám ơn bác một tiếng, liền dùng muống ăn ngay kẻo nguôi. Mới một chén cháo đã khiến tôi no căng bụng, bác gái còn sợ tôi khách sáo, không ngừng giục tôi ăn thêm, sau đó thấy tôi thực sự đã quá no rồi, liền lắc đầu nói: "Người có học cũng lạ thật đấy, ăn gì như mèo hửi, may mà không phải ra đồng làm việc, nếu không chắc vừa xuống ruộng là bụng đã đói ngay rồi." Tôi chỉ biết cười ngượng.

Sau khi đã ăn uống no nê, tôi và bác gái ngồi tán gẫu với nhau, bác gái tất nhiên cũng hỏi tôi tới Bảo Lộc làm gì. Lý do cho chuyện này thì tôi đã nghĩ sẵn từ lâu, vì vậy lập tức trả lời: "Dạ con tới đó để tìm người." Tôi kể hết những gì mà mình đã chuẩn bị sẵn cho bác gái nghe. Nghe xong, bác gái liền cau mày, suy nghĩ một hồi lâu mới nói: "Phạm Thanh Toàn mà cháu nói có phải là cái cậu trắng trẻo đeo kính dạy bọn con nít học cái chữ, về sau cưới cô con út ông Ba Nam không ?" Tôi không sao ngờ được ở tận Đức Trọng này cũng có người biết ba Phạm Thanh Hằng , liền vội vã gật đầu: "Đúng là anh ấy đó bác. Tụi con chơi chung từ nhỏ tới lớn, xem nhau như ruột thịt trong nhà. Con cũng chỉ vừa biết tin anh gần đây thôi, nghe được chuyện này, ngoại con liền bắt len đây tìm người, bà dặn dò  mãi, nói là nhất định phải đón anh Toàn và con anh ấy về, ngoại nhớ họ lắm."

Theo lời của sếp Dũng, lúc này ba của Phạm Thanh Hằng đã qua đời, trong nhà chỉ còn lại cô bé mồ côi ba tuổi Thanh Hằng rồi chú họ cô bé nhận nuôi. Tôi thầm nghĩ lúc này nông thôn vẫn còn nghèo, nhà nào chẳng có tới mấy đứa con. Chú của Thanh Hằng chắc cũng không muốn nuổi thêm một đứa nhóc còn nhỏ như vậy, chỉ cần chịu bỏ ra ít tiền, lo gì ông ta không nhả người. "Vậy thì đúng rồi." Bác gái thở vắn than dài, tỏ ra thông cảm với tôi: "Phải chi con lên sớm hơn một chút thì đỡ rồi, thầy Toàn đó đã qua đời từ hai tháng trước rồi." "Cái gì cơ ạ?" Tôi lập tức nhảy ngay từ trên phản gỗ xuống, giả bộ vô cùng sợ hãi và bàng hoàng.

Bác gái chậm rãi kể lại: "Con gái lấy chồng ở Bảo Lộc, nên bác cũng từng gặp thầy Toàn một lần. Năm 80, cậu ta kết hôn với cô con gái rượu nhà ông Ba Nam ở Bảo Lộc, ba năm sau thì sinh đứa con gái. Tiếc là người tốt thường chẳng sống lâu, hai vợ chồng đều đoản mệnh, cả hai lần lượt qua đời, để lại đứa con mới ba tuổi. Anh em nhà đó đi làm ăn xa cả, chỉ còn anh họ của cô út nhận nuôi rồi mọi người trong thôn giao luôn chìa khoá nhà lẫn giấy tờ cho người anh họ đó. Ai ngờ con bé đáng thương có bà thím tàn nhẫn, đối xử với con bé chẳng ra gì. Mồ côi cha mẹ khổ lắm con ơi." Có lẽ vì nghĩ đến số phận bi thảm của đứa trẻ, đôi mắt bác gái bắt đầu ửng đỏ lên như sắp khóc.

"Vậy giờ con phải làm sao đây bác?" Tôi nghiến răng nghiến lợi nói: "Mặc kệ thế nào con cũng phải đón cháu về, bọn họ muốn nhà cửa đất đai thì cho bọn họ, con không cần, chỉ cần trả bé Hằng cho con là được." "Ả đàn bà chua ngoa đó lòng dạ xấu xa lắm." Bác gái nói: "Nếu cô ả biết cô là cô của đứa bé, còn mất công từ thành phố tới đây để đón nó về, nhất định ả sẽ giấu con bé đi rồi lừa tiền của con hết. Hay là con đợi ông Tư về, rồi chúng ta bàn bạc với nhau một chút, cùng nghĩ cách đón đứa bé về đây." Bác gái đã bằng lòng giúp đỡ như vậy, tôi tât nhiên là cảm kích vô cùng. Nói gì đi nữa thì ở nơi này tôi cũng là người ngoài, cho dù có thật sự cầm tiền đi gặp người đàn bà đanh đá kia, cũng chưa chắc đã thuận lợi đón được đứa bé về, nói không chừng còn bứt dây động rừng nữa ấy chứ.

Nói chuyện với bác gái được một lúc, bên ngoài chợt có khách tới, đều là người dân trong thôn đến đây để xem chuyện lạ. Bọn họ nói nói, cười cười, ngồi kín cả phản gỗ, thậm chí có hai thím còn mang theo một ít đồ ăn tới, đều là hoa quả nhà trồng, tuy không phải là thứ đồ gì đắt đỏ, nhưng trong thời buổi mà chỉ riêng ăn no mặc ấm đã là một vấn đề như hiện giờ, hành động này quả thực là vô cùng đáng quý.

Trước khi tới đây, tôi đã làm khá nhiều giấy tờ giả, để tiện cho công việc sau này, địa chỉ tôi viết trên chứng minh thư tôi viết là Sài Gòn, cho nên mọi người vừa hỏi tôi là người ở đâu, tôi liền trả lời ngay rằng mình đến từ nơi mệnh danh Hòn ngọc Viễn Đông. Nghe vậy, mọi người trong nhà đều nháo nhào cả lên, hỏi tôi đủ thứ chuyện từ trên trời xuống dưới biển. May trả lời mấy câu hỏi này đều không co vấn đề gì, khiến mọi người đều hết sức ngưỡng mộ.

Buổi trưa tôi nghỉ ngơi trong nhà bác gái một chút, đến chiều thì theo bác gái ra ngoài đi dạo xung quanh. Đến khi trời gần tối, bác trai rốt cuộc đã về. Mọi người trong thôn này đa phần đều mang họ Huỳnh, nếu không thì cũng có chút dây mơ rễ má gì đó. Trong dòng họ, bác trai đứng hàng thứ tư, nên mọi người đều gọi là chú tư Huỳnh. Sau khi biết chuyện này tôi liền nói chuyện với bác gái về cách xưng hô một chút, rồi cũng học theo mọi người mà gọi là chú tư, thím tư.

Chú tư Huỳnh có lẽ vừa từ chợ về, trên chiếc xe ngựa có đặt mấy chiếc sọt rỗng, không ngừng lắc lư qua lại theo tiếng lăn lộc cộc của bánh xe. Thím tư sinh được ba cô con gái, cả ba đều đã lấy chồng, trong nhà chỉ còn lại hai chú thím, nên không khỏi có đôi phần hiu quạnh. Thấy trong nhà có khách đến, chú Tư Huỳnh hết sức nhiệt tình. Sau đó, thím tư liền kể lại chuyện của tôi, nghe xong chú tư không hề do dự chút nào, lập tức vỗ ngực đảm bảo: "Con yên tâm, chuyện này cứ để chú thím giải quyết. Ngày mai chú sẽ đi Bảo Lộc giúp con mang đứa bé về đây."

Thấy chú tư nhiệt tình như vậy, trong lòng tôi hết sức ấm áp, sau khi suy nghĩ một chút, liền lục trong vali ra chai rượu tặng cho chú. Ban đầu chú còn định từ chối, nhưng vừa ngửi thấy mùi rượu, cánh tay liền lập tức đơ ra, miệng chóp chép: "Rượu ngon đây rồi." Thím tư không kìm được nhỏ giọng làu bàu: "Tôi còn đang nghĩ sao cái rương này lại nặng đến thế đấy, hóa ra là đựng lắm đồ như vậy..." Tôi "..."