27: Tiền tài ngoài ý muốn

Hai rương đồ lớn được vững vàng đẩy xuống dưới giường, Lâm Y cúi người nói cảm tạ, anh em Trương Bá Lâm Trương Trọng Vi lo lắng Phương thị nên không ở lâu, đi nhà giữa tìm Trương Lương cầu tình.

Lâm Y nhìn bọn họ vẻ mặt sầu lo, hỏi thím Dương. “Nhị phu nhân thật sự bị đuổi về sao? Thím không nghe lầm chứ?”.

Thím Dương nói. “Thím nói dối chuyện đó làm chi, cháu nhìn xem, Nhị lão gia không cho người đi đón, Nhị phu nhân không mặt mũi quay về”.

Lâm Y mang chiếc ghế duy nhất trong phòng đến mời thím Dương ngồi, bản thân ngồi vào mép giường, lại hỏi. “Một vạn đồng dù không ít, nhưng đó là Vương thị nhân lúc cháy nhà mà đi hôi của, đâu có liên quan đến Nhị phu nhân, Nhị lão gia cớ gì vì như thế mà đuổi bà ấy về nhà mẹ đẻ?”.

Thím Dương cùng ngồi chung với nàng, nói. “Nhà nông đều nhìn trời mà ăn cơm, năm nay tai ương, năm sau mùa màng chưa biết thế nào, trong nhà đột nhiên hụt mất một khoản tiền lớn, cơm ăn áo mặc lại chẳng cắt xén được, như thế nào sống qua?”.

Lâm Y lo lắng. “Không đến mức như vậy chứ, Đại lão gia làm quan nhiều năm luôn có tích tụ tài sản, cũng sắp quay về đây”.

Thím Dương cười, nói. “Bản thân Đại lão gia mấy miệng ăn của đại phòng đã nuôi không nổi rồi, nhiều năm qua đi cũng không thấy gửi về cho gia đình này bao nhiêu tiền, đợi bọn họ quay về nói không chừng còn muốn dựa vào Nhị lão gia”.

Lâm Y cũng có nghe qua tình trạng đại phòng nhà họ Trương, Đại lão gia dưới gối có một anh con trai độc nhất, hằng năm bệnh tật quấn thân, toàn bộ dựa vào thuốc thang duy trì, tiêu phí không ít, quả thật không có nhiều tiền tích tụ gửi về.

Thím Dương thấy nàng im lặng, ngạc nhiên nói. “Thím cần nhà họ Trương nuôi sống mới lo lắng hết sức, bọn họ phá sản không phải cháu càng nên vui sao, vì cớ gì ngược lại rầu rĩ?”

Lâm Y cười mếu. “Cháu một viên ngói cũng không có, nhà họ Trương lụn bại cháu an thân ở đâu?”.

Thím Dương cười. “Thím chẳng qua nói nói vậy thôi, làm sao nhà này lụn bại được, đợi lúa ngoài đồng trổ bông, chớp mắt tiền tài lại đổ vào”.

Câu này không sai, chỉ cần có ruộng đất sẽ không lo không có cơm ăn, Lâm Y lại vui vẻ trở lại, thầm nghĩ : trách không được ai có tiền cũng nghĩ tới mua đất đầu tiên.

Thím Dương thấy nàng cười, yên lòng đứng dậy. “Cháu vận khí tốt, Nhị phu nhân ở nhà mẹ đẻ, không ai đến thúc giục cháu nộp tiền thuê nhà tiền cơm canh, lợi dụng thời gian này rảnh rỗi, làm giày cũng được, kết nút thắt cũng tốt, cứ tích góp đủ tiền tháng này đi đã, miễn phải chịu cơn giận không đâu của Nhị phu nhân”. Bà nói xong, vỗ ót, đi ra ngoài một lúc sau trở về trong tay cầm ít lông gà, cười đon đả. “Hầm canh gà cho Nhị thiếu gia, giữ lại chút lông gà đẹp cho cháu, về làm cầu bán đi, cũng đổi được ít tiền”.

Lâm Y liên tục nói cảm ơn. “Nếu không có thím Dương giúp cháu, ở trong nhà này cháu không biết sống qua ngày sao nữa”.

Thím Dương xua tay. “Thuận tay thôi, có gì phải cảm ơn hả cháu”. Nói xong liền cáo từ, xuống bếp nấu cơm, Lâm Y tiễn bà ấy ra đến hiên, quay về phòng sẵn tay đóng cửa lại, cài then vừa nghĩ : Phương thị lúc này bị đuổi về nhà mẹ đẻ, thật đúng là không sai, nếu không bà ta đến đòi tiền thuê nhà thì đưa hay không đưa? Bản thân nàng trong tay dù có mấy trăm văn nhưng nếu lập tức nộp ra, khó tránh khỏi bị nghi ngờ, nếu không nộp lại chịu khinh bỉ, thật là tiến thoái lưỡng nan, may mà Phương thị hiện tại không ở, thuận lý thành chương kéo dài ít lâu.

Nàng nghĩ như vậy, tâm tình cũng tốt hơn nhiều, khóa chặt cửa, lấy tiền trong rương ra, số lẻ bỏ vào trong bình đồng, phần chẵn lại gói ghém kĩ, cầm xẻng xuống gầm giường đào hố giấu đi. Đang đào đào, cái xẻng đụng phải vật cứng đột ngột, Lâm Y không kịp phòng bị, tay bị chấn động đến tê rần, nàng sửng sốt vài giây, lại đào xung quanh, rốt cuộc đào ra được một cái hòm nhỏ sơn son, nàng phủi bụi, mở hòm ra, bên trong là tiền giấy, đếm đếm cũng được năm tờ, bên trên ghi giá trị đều là một quan, tổng cộng được đến năm quan tiền.

Lâm Y vừa mừng vừa sợ, ôm tiền ngồi đơ ra một lát, tiền này hơn phân nửa là Ngân Tỷ giấu đi, hóa ra cô ta và nàng có cùng phương pháp giấu tiền, khó trách cô ta rời khỏi nhà họ Trương, Phương thị cũng không lục soát được một xu. Hòm tiền đã đào ra không thể nguyên xi chôn lại, Lâm Y muốn chiếm làm của riêng, lại sợ ngày khác Ngân Tỷ đến đòi, nàng nghĩ nghĩ lại cười, Ngân Tỷ bây giờ chỉ là một cái cơ thiếp, không được tự do xuất nhập, làm sao có cơ hội quay về nhà họ Trương, vả lại tiền này nếu không phải của nàng thì cũng là của nhà họ Trương.

Nếu là lúc trước, Lâm Y nhất định trả tiền lại cho Phương thị, lấy lòng bà ta, nhưng hiện giờ trải qua đủ loại, tâm tình nàng sớm đã thay đổi, không hề khách khí thu năm quan tiền giấy về cho mình. Hòm sơn son không biết là của ai, có thể là Ngân Tỷ cũng có thể là Trương Lương, Lâm Y sợ người ta nhận ra, không dám dùng, nàng gộp cả tiền giấy và tiền kẽm của bản thân, chia làm ba phần chôn ở ba nơi khác nhau. Riêng cái hòm sơn son nàng cầm xẻng dùng sức bổ cho nát vụn, đi vào bếp giúp thím Dương nhóm lửa, ném hết vào ngọn lửa đang hừng hực, nhìn nó từ từ hóa ra tro.

Nàng vào bếp phụ là bình thường, nhưng hôm nay thím Dương lại đuổi nàng. “Cháu đóng tiền cho Nhị phu nhân, chẳng thiếu nhà họ Trương gì cả, làm việc làm chi?”.

Lâm Y cười. “Sức lực có đáng là bao, tính kĩ như vậy làm gì, cháu không phải vì nhà họ Trương, cháu chỉ muốn giúp đỡ thím”.

Lời nghe thật êm tai, thím Dương nở nụ cười, nhưng vẫn đẩy nàng ra cửa. “Giữ lấy sức lực đó mà làm quả cầu, sớm ngày để dành đủ tiền”.

Lâm Y cảm kích thím quan tâm nàng, cười nói dạ, về phòng, trước vẩy nước quét nhà, đợi cho mọi thứ chỉnh tề mới lấy lông gà và đồng xu sắt bắt đầu làm quả cầu. Làm xong cầu, cũng đến giờ cơm chiều, nàng thu dọn bàn sạch sẽ, giấu quả cầu, rồi đi nhà bếp rửa tay. Thím Dương múc bát cháo ra, hỏi nàng. “Cháu đi nhà chính ăn hay ăn ở đây?”.

Lâm Y sửng sốt không hiểu ý bà. Thím Dương giải thích. “Nhị lão gia còn đang bực, nói rằng không ăn, hai vị thiếu gia cầu xin Nhị lão gia nửa canh giờ cũng không nhận được câu trả lời thuyết phục, đã đi nhà họ Phương rồi”.

Lâm Y nhìn ra ngoài, cửa phòng Trương Lương vẫn đóng chặt, nàng nhận bát cháo, tìm băng ghế ngồi xuống. “Chỉ có hai chúng ta ăn thì ăn ở đây luôn, thím ngồi xuống đi, cùng nhau ăn”.

Thím Dương coi nàng là chủ tử, không chịu ngồi chung bàn, thẳng đến khi Lâm Y đứng dậy đi kéo bà mới múc cháo ngồi xuống ăn. Ăn xong, Lâm Y cố ý muốn rửa chén, thím Dương đến đuổi, nàng cầm khư khư bát và ruột mướp, né tránh tay thím Dương, cười. “Quả cầu làm xong rồi, cháu cũng rảnh, cho cháu làm ít việc đi, ngồi mãi cũng không tốt”.

Thím Dương chịu thua, đành phải tiến lên xắn tay áo cho nàng, cũng cười. “Rõ ràng là cháu giúp thím, lại bị cháu nói thành thím giúp cháu, cái miệng nhỏ thật là khéo dỗ người”. Bà cười xong lại than. “Con dâu tốt như thế này, Nhị phu nhân không muốn, quả thật là mù…”.

Người ta nói tai vách mạch rừng, huống chi phòng bếp cũng không đóng cửa, Lâm Y vội đụng vai bà, chuyển đề tài. Thím Dương hiểu ý, lại thở dài một phen, nói qua chuyện khác, kể cho nàng nghe làm thế nào để kiếm tiền.

28: Nhân họa đắc phúc

Thím Dương hiến kế cho nàng kiếm tiền, không ngoại lệ cũng là làm giày làm hài, kết nút thắt, Lâm Y vừa được một số tiền khá, đang nghĩ ngợi phải đầu tư vào đâu, cho nên không muốn làm những việc vừa vất vả vừa ít lời như vậy. “Thím Dương, không có gì khác sao?”.

Thím Dương ngạc nhiên. “Nữ nhi gia, không dựa vào những thứ đó để kiếm tiền thì còn có thể làm chuyện gì? Thêu hoa canh cửi cháu đâu có biết làm”.

Lâm Y đang có ý định đặt mua ruộng trong đầu, lại không muốn để lộ bản thân có tiền, nghĩ nghĩ, nàng nói. “Mấy ngày trước cháu thấy có người gõ cửa từng nhà, hỏi có muốn bán ruộng hay không, là cớ vì sao?”.

Thím Dương đáp. “Nạn đói, thiệt nhiều người mười bữa chưa ăn nổi hạt gạo vào bụng, đói đến không chịu nổi nữa, phải bán mấy mẫu đất cằn đổi mấy bao lương thực, sống qua được trận này đã”.

Lâm Y tò mò hỏi. “Chỉ có thể đổi mấy bao lương thực thôi ư? Hiện giờ giá đất rẻ không?”.

Thím Dương hỏi lại. “Thím làm sao biết giá, cũng mua không nổi, cháu hỏi chi vậy?”.

Lâm Y cúi đầu rửa chén, giả bộ không thèm để ý. “Thuận miệng hỏi một chút thôi”.

Thím Dương cũng chưa nghĩ gì khác. “Nếu cháu muốn biết cứ đi cách vách hỏi liền biết, nhà hắn đang muốn bán đất đổi lương thực kìa”.

Lâm Y cười. “Nếu ra ngoài vô tình gặp thì hỏi một câu thôi, cháu cũng đâu có tiền, đặc biệt đi hỏi làm chi”. Nàng rửa chén xong, giúp đỡ thím Dương thu dọn sạch sẽ phòng bếp, múc trong lu một ca nước bắc lên bếp đun, dự định tắm rửa.

Vừa đậy nắp nồi, Trương Bá Lâm thò đầu vào, hỏi. “Còn cơm ăn không?”.

Lâm Y mở cửa tủ bát cho anh ta tự nhìn, nói. “Vẫn còn đang nóng, bảo thím Dương bưng vào phòng hai anh nhé?”.

Trương Bá Lâm lắc đầu, ngoái cổ ra sau gọi “Nhị tiểu tử” rồi tự ngồi xuống cạnh bàn nhỏ, nói thím Dương múc cháo. Thím Dương nhìn hai người bọn họ ăn ngấu nghiến, liên thanh kêu. “Từ từ ăn, cẩn thận nghẹn”.

Trương Bá Lâm cười. “Một chén cháo loãng tổng cộng không có được mấy hạt gạo, muốn nghẹn cũng khó”. Ai cũng cười rộ lên, thím Dương lại múc cho anh một bát nữa, hỏi. “Hai vị thiếu gia đi nhà cậu, sao ngay cả cơm cũng chưa ăn mà đã về?”.

Lâm Y đoán chuyện về Phương thị không mấy thuận lợi, vội giật giật tay áo thím Dương, ý bảo bà chớ nhắc lại, Trương Bá Lâm để ý động tác của nàng, lại nói. “Mẹ tôi chưa nói là bị đuổi về, bởi vậy mợ đối xử với mẹ không tồi”. Trương Trọng Vi tiếp nhận câu chuyện. “Chúng tôi đi cầu cậu xuống giá băng một chút, cậu cáo ốm không gặp, chúng tôi bực không chịu nổi mới bỏ cơm mà về luôn”.

Lâm Y không quan tâm lắm tới giá băng, hỏi câu khác. “Bát nương tử khỏe không?”.

Hai anh em im lặng, Lâm Y ảm đạm, thím Dương cũng thương tâm theo, nhất thời bốn người đều trầm lặng. Đợi cả hai cơm nước xong, thím Dương thu dọn chén đũa, Lâm Y lo nấu nước, Trương Bá Lâm nhìn chằm chằm nồi nước bốc khói, đột nhiên chép miệng. “Nếu làm được băng cũng dễ như nấu nước thì hay quá”.

Trương Trọng Vi nói. “Làm băng không khó đâu, em nghe người ta kể ở Đông Kinh tiểu thương đẩy xe bán băng xay thêm nước đường khắp cả đường cái, chẳng qua Mi Châu phố núi chúng ta quá nhỏ, băng mới thành vật hiếm”.

Trương Bá Lâm kinh ngạc nói. “Thật vậy? Bá phụ sắp về tới nơi, chúng ta hỏi bá phụ cách làm băng xem”.

Trương Trọng Vi nhớ Trương Đống cũng từng ở tại Đông Kinh, mừng rỡ, nói. “Bá phụ làm quan nhiều năm, khẳng định biết cách, chúng ta cứ chờ bá phụ về”.

Lâm Y nhét thêm củi vào lò, thầm nghĩ : làm ra băng vốn không khó, mua sunfat natri ngậm nước, nàng cũng làm được. Nhưng câu này nàng không nói, nhà họ Trương nghèo một chút thì nàng còn sống qua ngày được, nàng không nguyện tiết lộ ra, tuy rằng bán băng có thể kiếm tiền, nhưng không đảm bảo cuộc sống an ổn, buôn bán lời tiền rồi cũng bị Phương thị đoạt đi mất, tội gì phải tai họa.

Trương Bá Lâm và Trương Trọng Vi còn đang hưng trí bừng bừng thảo luận chuyện làm băng, thím Dương nghe xong một lúc, rốt cuộc nhịn không được phải tạt nước lạnh vào. “Đợi Đại lão gia về đến nơi, lão thái gia cũng đưa tang, cần gì hai vị thiếu gia làm băng nữa?”.

Trương Bá Lâm nghe xong, lập tức lại chui vào ngõ cụt, thất vọng, Trương Trọng Vi nói. “Không sao, chúng ta biết cách, làm chút băng ra đường bán cũng tốt”.

Trương Bá Lâm phụ họa, thím Dương lại hắt thêm một chậu nước lạnh nữa. “Vật liệu làm băng bao nhiêu tiền hai vị thiếu gia có biết không? Nếu dễ như vậy thì ai ai cũng mua được cũng làm được, còn chờ hai vị đi làm băng sao?”.

Rốt cuộc vẫn là thư sinh không để ý chuyện đời, thậm chí không hiểu nhiều bằng một bà vú như thím Dương, Lâm Y không nhịn được hé miệng nở nụ cười. Trương Bá Lâm và Trương Trọng Vi buồn rầu nói. “Không còn cách khác bổ lấp chỗ thiếu hụt sao?”.

Lâm Y múc nước xách ra cửa, lúc đi ngang qua hai bọn họ, thuận miệng nói. “Hai anh là học trò, lao tâm khổ tứ chuyện này làm chi, cứ chăm chỉ học hành, đỗ đạt tiến sĩ quay về, so với hết thảy đều mạnh hơn”. Hai người đều thích nghe, đổi lại khuôn mặt tươi cười, cười nói đi phía phòng ngủ.

Lâm Y xách nước vào phòng, đổ vào chậu gỗ, vừa tắm rửa vừa nghĩ : người ta nói của thiên trả địa, tiền tài ngoài ý muốn nhặt được vẫn nên nhanh chóng tiêu xài mới tốt, ngày mai nghĩ cớ đi cách vách hỏi thăm chút giá cả ruộng vườn.

Điền sản tuy an toàn nhưng không phát tài nhanh, nàng cũng từng nghĩ tới làm một ít việc buôn bán một vốn bốn lời, có điều trước khi xuyên qua nàng chỉ học quản trị công chúng, mà chiêu bài trong ngành nàng đếm đi đếm lại cũng chẳng tìm ra cái nào dùng được, tiểu thuyết xuyên không thật ra có đọc mấy quyển, cũng thường xuyên thăm viếng Baidu đại thẩm*, nhưng hai năm nàng đến Bắc Tống gặp toàn là hiểm ác, hiểu rõ kiếm tiền dễ giữ tiền khó, thiếu nữ chưa chồng như nàng chỉ sợ kiếm được càng nhiều chết càng nhanh. Mặc dù nàng sống khốn khổ, nàng vẫn yêu cuộc sống của mình, muốn sống lâu vài năm, bởi vậy nhanh chóng chôn vùi những ý định không thực tế trong đầu, chọn con đường ổn thỏa nhất mà đi.

Ngày hôm sau, thím Dương gọi nàng đi ăn điểm tâm sáng, nói. “Đại lão gia đã tới thành đô, Tam thiếu gia lại bị bệnh, Nhị lão gia dẫn theo hai vị thiếu gia đi đón, hôm nay chỉ có chúng ta ăn cơm”.

Lâm Y gật đầu. “Vậy thì ăn trong bếp thôi cho tiện, không cần dọn bát đũa ra bàn”.

Thím Dương mừng rỡ lên tiếng, nhanh nhẹn dọn cháo loãng dưa muối ra, hai người cùng ăn. Lâm Y uống xong cháo, hỏi. “Cả nhà Đại lão gia đêm nay hẳn là tới, thím có dọn dẹp phòng ốc gì không, cháu phụ thím”.

Thím Dương buông tay. “Theo lý là nên dọn dẹp, nhưng Nhị phu nhân không ở nhà, thím lại không biết phải an bài bọn họ ở gian nào, biết sao đây?”.

Lâm Y hiểu ý bà, Trương Đống rời nhà nhiều năm, gian nhà lúc trước ông ta ở đã sớm sửa lại làm việc khác, hiện giờ nhà chính dù có hai gian phòng trống nhưng chủ nhân không lên tiếng, thím Dương chỉ là một người hầu, nào dám tự tiện làm chủ.

Thím Dương thu bát đũa, vỗ vỗ tạp dề. “Thật sự là ở thì ngại, đi lại không xong, Nhị lão gia không phải người biết đương gia, Nhị phu nhân nếu không về, trong nhà phải lộn xộn nữa”.

Lâm Y nói. “Nói như thím thì Nhị phu nhân sợ sắp quay về rồi, cháu phải mau mau thừa dịp bà ấy không ở, vào thành bán quả cầu”.

Thím Dương cười. “Cháu bây giờ là khách thuê, chỉ cần trả đủ tiền thuê nhà tiền cơm canh, ai có thể quản được cháu đi đâu?”.

Lâm Y ngẫm nghĩ, quả thật là như vậy, nàng không khỏi vui mừng, việc gì cũng có hai mặt tốt xấu, thế này có được tính là ‘nhân họa đắc phúc’ không?

Chú thích : 1. Baidu đại thẩm = hơi giống Wikipedia đó. Thật ra nó là Baidu thôi, nhưng chắc người Trung Quốc gọi Baidu đại thẩm (bà thím) giống mình hay gọi Google là đại ca :))

2. Đại phòng – Nhị phòng : Cách gọi gia đình con trai cả và con trai thứ (hay con trai thứ n thì có n phòng) sau khi đã phân gia.

29: Hỏi thăm giá ruộng

Thím Dương rửa chén xong, đứng dậy đi cho heo ăn, Lâm Y giúp bà xách thùng nước cơm đến chuồng heo, lại trở về phòng mang quả cầu theo bên người, nhưng nàng chưa vào thành ngay mà đi nhà Lí Tam cách vách trước. Lí Tam nhà nghèo lắm, chỉ có ba gian phòng lợp cỏ tranh, đằng trước vây hàng rào lại, Lí Tam hẳn là đang ở ngoài đồng, trong nhà chỉ có vợ Lí Tam đang ngồi bên trong hàng rào vặn dây thừng cỏ. Sân ở nông thôn thường làm rộng thoáng, Lâm Y không cần gõ cửa, trực tiếp đi vào, chào hỏi. “Tam tẩu tử, đang vặn dây thừng sao, em đang định đi vào trong thành, có gì muốn nhờ mua không?”.

Vợ Lí Tam không ngừng tay, ngẩng đầu nói. “Ngay cả bụng còn không lấp cho no nổi thì có tiền đâu mà gửi mua”.

Lâm Y không nói, nghĩ nghĩ, nhặt lên một cọng dây thừng. “Em mang dây thừng vào thành bán dùm chị nhé?”.

Vợ Lí Tam cười. “Người trong thành đâu có mua cái này, nhà mình dùng thôi”.

Lại bị từ chối, Lâm Y đang cảm thấy thất vọng, muốn tìm cớ khác, vợ Lí Tam giống như nhớ ra gì đó, vào nhà lấy một cái tay nải con con ra. “May có em nhắc, mấy món quần áo lành lặn cuối cùng trong nhà, nhờ em cầm vào thành đổi ít tiền”.

Lâm Y nhận tay nải, kinh ngạc nói. “Quần áo của nhà mình vốn đã không có bao nhiêu món, đổi hết thì mặc cái gì? Với lại đổi lấy tiền cũng qua được bao ngày?”.

Vợ Lí Tam cười khổ. “Được ngày nào hay ngày nấy, ruộng chưa có ai mua, không cầm bán quần áo thì bán thứ gì?”.

Lâm Y nhìn vào ba gian phòng của nhà Lí Tam, chỉ cần một cái liếc mắt đã nhìn thấu hết, quả thật không còn gì để bán, nàng thầm thở dài một hơi, lên tiếng. “Mấy ngày gần đây không phải có rất nhiều người mua đất ruộng sao, sao nhà chị không bán đi?”.

Vợ Lí Tam chỉ nhìn xa xăm, thở dài. “Ngã giá không xong, đương gia nhà chị chào giá ba quan tiền, người ta chê đắt”.

Lâm Y nói bóng gió trong chốc lát, rốt cuộc nghe đến giá đất, nhân tiện nói cáo từ, mang theo tay nải vào thành. Dọc đường nàng thầm nghĩ : trước đây khi nhà họ Trương mua đất, nàng có ở bên nghe, giá ruộng rẻ nhất cũng phải hai mươi quan, dù hiện tại bị thiên tai giá có rẻ chỉ sợ cũng phải mười quan mới có, mà ruộng nhà Lí Tam chỉ cần ba quan, thật sự không hề đắt.

Lâm Y vào thành, trước đem quần áo vợ Lí Tam nhờ đi cầm cố, lại tìm cửa hàng thu mua quả cầu bán hai quả được mười hai văn, hỏi chưởng quầy chỗ người môi giới. Chưởng quầy thấy nàng bán cầu không cò kè mặc cả, vui lòng, liền chỉ cho nàng một nhà. “Người môi giới đó rất giữ chữ tín, cũng không giở thủ đoạn khó dễ”.

Lâm Y mừng tạ, theo sự hướng dẫn của chưởng quầy kia, tìm được người môi giới họ Đinh. “Tôi có bà cô, ở góa nhiều năm, gần đây con cũng đã chết, già yếu không có chỗ nương tựa, muốn mua mấy mẫu ruộng lại sợ trong tộc đoạt mất, bởi vậy không dám tự mình lộ diện, nhờ tôi đến tìm người môi giới mua bán thay”.

Nói dối cũng hợp tình hợp lý, thêm nàng tuổi nhỏ, Đinh môi giới chưa từng nghi ngờ, mời nàng ngồi, sai nha hoàn bưng trà, hỏi. “Có nhìn trúng ruộng ở đâu chưa?”.

Lâm Y khoa tay múa chân. “Thôn bên kia có một nhà tên Lí Tam muốn bán đất, bà cô tôi đang định mua”.

Đinh môi giới nghe xong, lại xua tay. “Nhà Lí Tam tôi biết, mấy ngày trước vừa đến đó hỏi thăm, ruộng nhà hắn rất đắt, không hợp lý”.

Lâm Y cố ý hỏi. “Nhà hắn chào giá bao nhiêu?”.

Đinh môi giới giơ ba ngón tay lên, nói. “Ba quan”.

Giống hệt giá vợ Lí Tam đã nói, Lâm Y thầm nghĩ : chưởng quầy kia quả nhiên không gạt nàng, Đinh môi giới xem ra không phải kẻ gian trá. Nàng vẫn lấy “bà cô” làm tấm đỡ, hỏi hết nghi hoặc trong lòng. “Trước kia bà cô mua ruộng, thấp nhất phải hai mươi quan, nay nhà Lí Tam chỉ cần ba quan, sao lại chê đắt?”.

Đinh môi giới cười ha ha. “Bà cô nhà các người nhất định là không hiểu quản gia, ruộng nhà Lí Tam một năm chỉ xuất được tám đấu lương thực, cô nói ba quan đắt hay không đắt?”.

Lâm Y hiểu, quả nhiên là tiền nào của nấy, nhưng nàng cũng chỉ có năm quan tiền, ruộng cằn mua không hợp lý, ruộng tốt lại mua không nổi. Nghĩ vậy, nàng có chút ủ rũ. “Thôi, bà cô tôi không có nhiều tiền, nếu không cũng đâu có nhìn trúng mảnh ruộng chỉ ba quan”.

Đinh môi giới muốn kiếm chút tiền lợi tức, hảo tâm gợi ý. “Hiện giờ người có tiền ít, kẻ nghèo khó nhiều, không có năng lực thanh toán hết một lần thì phân kì mà trả”.

Bắc Tống cũng có “trả góp” sao? Lâm Y cảm giác thật bất ngờ. “Phân kì như thế nào? Là thỏa thuận giữa hai bên mua bán hay thỏa thuận giữa bên mua và môi giới?”.

Đinh môi giới kinh ngạc. “Không ngờ cô tuổi nhỏ lại trí tuệ như vậy”. Hắn giải thích cho Lâm Y một phen, thì ra cả hai loại đều có : nếu là hai bên mua bán thỏa thuận được thì người mua tự trả cho người bán theo kì, không cần thêm lợi tức; nhưng nếu không thỏa thuận được thì bên môi giới sẽ ứng ra trả cho người bán, người mua căn cứ theo kì trả cho bên môi giới, nhưng phải thêm chút lợi tức để người môi giới có lời.

Lâm Y âm thầm cảm thán cổ nhân trí tuệ, lại nói. “Nghe qua không tồi, nhưng tôi không làm chủ được, chi bằng hỏi qua bà cô tôi đã”.

Đinh môi giới gật đầu. “Cô cứ về hỏi đi, tôi sẽ thay cô hỏi thăm trước, nếu bà cô nhà cô vẫn còn muốn mua, ba ngày sau quay lại đây”.

Lâm Y cúi người tạ ơn hắn, cáo từ về nhà. Nàng đi nhà Lí Tam trước, đưa tiền và biên lai cầm cố giao cho vợ Lí Tam mới quay về nhà. Trong sân nhà họ Trương bày không ít rương thùng, Lâm Y đoán Trương Đống một nhà đã về tới, nàng đến cạnh cửa linh đường nhìn nhìn quả nhiên bên trong có vài người lạ mặt. Thím Dương đứng cạnh nàng, chỉ cho nàng xem : nam đinh một già một trẻ là Trương Đống và con trai của ông ta Trương Tam lang, theo sau là hai nữ quyến cũng một già một trẻ là phu nhân của Trương Đống – Dương thị và vợ Trương Tam lang – Điền thị.

Lâm Y kinh ngạc nói. “Nghe nói Tam thiếu gia chỉ nhỏ hơn Nhị thiếu gia mấy tháng mà đã lấy vợ sớm như vậy rồi ư?”.

Thím Dương sợ người bên trong nhìn thấy, kéo nàng vào phòng bếp mới nhỏ giọng thì thầm. “Tam thiếu gia bị bệnh chưa từng khỏe lên, Đại lão gia nạp mấy cơ thiếp cũng không sinh được con trai, sợ đại phòng bị đứt hương khói mới cưới cho Tam thiếu gia người vợ, muốn đứa cháu trai. Ban nãy cháu thấy không, Tam thiếu gia giống như lão thái gia vậy, đứng dậy đi lại cũng cần người nâng đỡ, thím thấy Tam thiếu gia như thế chỉ sợ cho đại phòng đứa cháu trai là vô vọng…”. Bà còn muốn nói tiếp, chợt nhớ ra Lâm Y vẫn là nương tử chưa lấy chồng, vội che miệng, đổi chủ đề. “Sao về trễ vậy cháu? Có đói bụng không, trong nồi còn cháo loãng”.

Lâm Y lấy vợ Lí Tam ra làm cớ, nói. “Tam tẩu tử cách vách nhờ cháu cầm cố quần áo, cháu sợ bị ép giá, chạy hết các tiệm cầm đồ trong thành, tới giờ mới về”.

Thím Dương đưa bát cháo cho nàng, cảm thán. “Cháu là đứa nhiệt tâm, nhất định có hảo báo”.

Lâm Y đã sớm bụng đói kêu vang, một mạch uống hết bát cháo, cười. “Cũng sắp đến giờ cơm chiều mà thím còn giữ cháo cho cháu từ bữa trưa, đây mới gọi là nhiệt tâm”.

Chú thích : 1. Đơn vị tiền nhỏ nhất là 1 văn = 1 xu = 1 đồng. Sau đó đến 1 quan = 1 xâu tiền. Tiền ở thời này là tiền sắt, cứ 1 xâu tiền đó người ta lại đi cửa hàng đổi thành tiền giấy, Hán Việt là “sai tử” – là tờ giấy có triện của cửa hàng chứng nhận số tiền tương đương với tờ giấy đó là n quan tùy người đổi đổi bao nhiêu.

2. Thực ra Hán Việt của người môi giới là “sai quái”, nhưng không lẽ ghi “Đinh sai quái” @@ nó cứ thế nào ế, nên Q. để “Đinh môi giới” luôn.

30: Lần đầu gặp Dương thị

 
T

hím Dương thích nói chuyện với nàng nhất, luôn là những câu khiến người ta vui mừng, bà cười thu dọn bát, nói. “Thím biết cháu đói bụng, nhưng cả nhà Đại lão gia mới đến, buổi tối có ăn ngon, giữ bụng từ bây giờ đi”.

Lâm Y nói. “Buổi tối đông người, cháu bây giờ là khách thuê, sẽ không được lên bàn ăn, phiền thím Dương giữ cho cháu một phần, cháu dọn đi phòng ngủ ăn”.

Thím Dương đang muốn trả lời, vợ của Trương Tam lang – Điền thị xuất hiện ở cửa, hỏi. “Ai là thím Dương nấu cơm?”.

Thím Dương thấy là Tam thiếu phu nhân, vội đáp lời tiến lên. “Là tôi, vừa rồi có đi khiêng rương thùng cho các vị”.

Điền thị cười nói. “Đại phu nhân sợ bà không biết quy củ nên đặc biệt phái ta đến nói một tiếng, cơm tối chi bằng nam nữ tách ra ăn riêng, sau này cũng thế”.

Thím Dương có chút mất hứng. “Tôi hiểu Đại phu nhân là người Đông Kinh, nhiều quy củ, nhưng nhà chúng tôi là nhà nông, phòng ốc ít, chỉ có một gian nhà chính ngồi ăn cơm, chẳng còn nơi nào khác để đi”.

Bà nói quả thật nghe mất lòng, nhưng Điền thị tốt tính không tức giận, trên mặt vẫn tươi cười như trước. “Ta thấy nhà kề bên kia còn một gian trống, nữ quyến ở đó ăn là tốt rồi”.

Này thật không phiền toái gì, thím Dương gật đầu, nói. “Như vậy đi”.

Điền thị thấy bà đồng ý, rút ba tờ giấy trong tay áo đưa qua, nói. “Làm phiền bà nấu cơm, đây là thực đơn”.

Thím Dương cầm thực đơn, lúng túng nói. “Tôi không biết chữ, sợ làm hỏng việc của Đại phu nhân, không bằng Tam thiếu phu nhân đọc cho tôi nghe với?”.

Điền thị đỏ mặt. “Ta cũng không biết chữ… Chỉ là chút đồ ăn thông thường, bà xem rồi làm cũng được…”.

Mặc dù cô ta đã khách khí, thím Dương vẫn không muốn chịu thua Đại phòng, xoay người đến Lâm Y, nhét thực đơn vào tay nàng, nói. “Tam nương tử không phải biết chữ sao? Tam nương tử đọc, tôi đi làm”. Nói xong lại quay về Điền thị. “Tam thiếu phu nhân cứ về đi, nói Đại phu nhân chờ ăn là xong”.

Điền thị rời đi, trên mặt vẫn đỏ bừng, Lâm Y ngạc nhiên. “Vị Tam thiếu phu nhân này hóa ra cũng tốt tính hiền lành quá, không hề tự cao tự đại”.

Thím Dương thấp giọng cười. “Nương tử cao giá nhà nào chịu gả cho cái ấm sắc thuốc, đó là con gái nhà nghèo, gả vào xung hỉ”.

Lâm Y im lặng, thì ra là con nhà nghèo bán cho nhà họ Trương làm dâu xung hỉ, khó trách Phương thị trăm phương nghìn kế không muốn cưới nàng về.

Thím Dương biết nàng đang liên tưởng đến bản thân, lập tức chuyển hướng đề tài, thúc giục nàng đọc thực đơn. Lâm Y nhìn lướt qua ba tờ giấy, chỉ thấy ba tờ thực đơn mỗi cái mỗi khác, tờ thứ nhất liệt kê những món Trương Đống thích : thịt kho tàu, cá hấp, vân vân; tờ thứ hai là thức ăn chay Dương thị thích : rau diếp xào, rau trộn, măng, vân vân; cuối cùng là những món canh và đồ ăn nhẹ Trương Tam lang phải ăn. Nàng đọc thực đơn xong, cười. “Đều là đồ ăn bình thường còn đặc biệt viết ra ba tờ giấy, cũng không thấy phí giấy mực”.

Thím Dương buộc lại tạp dề đi nhặt rau, cười nói. “Đại lão gia là người làm quan, Đại phu nhân lại coi trọng tiểu tiết, nhiều quy củ, nhớ lúc Tam thiếu gia còn nhỏ, bọn họ từng về một lần, nhưng ở được năm ba ngày là ai cũng mong ngóng bọn họ đi nhanh nhanh”.

Thức ăn dù đơn giản, nhưng thêm vào không ít, Lâm Y lường trước thím Dương một mình không làm kịp, liền cầm dao cùng xắt rau diếp. Thím Dương bận rộn cực kì, cũng không chối từ, nói cảm ơn nàng, nhấc băng ghế nhỏ cho nàng ngồi. Lâm Y thuần thục xắt rau, hỏi. “Thím nói Đại lão gia có nhiều cơ thiếp lắm, sao cháu chẳng thấy ai cả? Chỉ có một tiểu nha hoàn đi theo”.

Thím Dương cười. “Nhất định là Đại phu nhân thừa dịp chạy vội, gạt hết bọn họ ở nhà, nếu không một đám người lê lết chắc cuối năm mới về đến nhà”.

Hai người vừa nói chuyện phiếm vừa nấu cơm, cũng thoải mái, không bao lâu liền dọn ra một bàn tám món nóng, ba món nguội và hai tô canh lớn. Thím Dương bỏ lên mâm, nhớ ra phải phân làm hai, vội lấy một bộ chén bát khác chia ra, bưng đi nhà chính, lại nhờ Lâm Y bưng phần còn lại đi nhà kề.

Lâm Y nhận, bưng mâm đến nhà kề, mẹ chồng nàng dâu Dương thị đã ngồi ở đó từ lúc nào, Điền thị thấy nàng đi vào, vội đứng dậy hỗ trợ phân bát đũa. Lâm Y đặt mâm đồ ăn xuống, xoay người định đi, Dương thị gọi nàng lại. “Cô là Lâm Tam nương?”.

Lâm Y vòng lại, đáp thanh. “Đúng vậy. Đại phu nhân có gì sai bảo?”.

Dương thị chỉ chỉ ghế bên cạnh, mỉm cười. “Cô không phải người hầu, ta nào có gì sai bảo, ngồi đi, chúng ta ăn cơm”.

Lâm Y định từ chối, Điền thị đã đẩy bát đũa của cô ta lên trước mặt nàng. “Tôi chưa dùng, xin đừng ghét bỏ”.

Dương thị lập tức nhíu mày, trách. “Không biết quy củ gì cả, gọi thím Dương mang bát đũa sạch đến đây”.

Điền thị không dám nói lời thứ hai, vội đứng dậy đi làm, Lâm Y không hiểu quy củ nhà ấy, không dám nói đỡ cho Điền thị, cúi đầu đi đến ngồi cạnh Dương thị. Dương thị nhìn nàng từ trên xuống dưới đánh giá một phen, trong miệng hỏi vẫn là về Phương thị. “Nhị phu nhân về nhà mẹ đẻ thăm người thân chưa về sao?”.

Lâm Y gật đầu, đáp gọn. “Phải”.

Dương thị gắp rau diếp ăn, lại nói. “Còn đang tang kỳ mà về nhà mẹ đẻ, người nhà họ Phương không kiêng kị?”.

Lâm Y thầm nghĩ : nào có không kiêng kị, nhưng có lẽ Vương thị nể mặt hơn mười thùng băng đã trả tiền nên nhịn xuống thôi. Nàng nghe Dương thị nói có ý oán trách, không dám tùy tiện nói tiếp, càng cúi đầu thấp hơn. Nàng không đáp, Dương thị cũng không cố truy ra, tự gắp thức ăn dùng bữa.

Điền thị mang bát đũa tới đặt trước mặt Lâm Y, Lâm Y vội đứng dậy nói cảm ơn mới ngồi xuống. Dương thị nhìn nhìn ngoài cửa sổ, hỏi Điền thị. “Hành lý của chúng ta còn ở trước sân?”.

Điền thị gật đầu. “Con dâu hỏi Nhị lão gia, Nhị lão gia nói không biết phòng nào ở được, vậy nên chưa dời đi”.

Dương thị gật đầu, nói với Lâm Y. “Cô nhìn xem, Nhị phu nhân không ở nhà thì ai đương gia, nhanh nói Nhị lão gia mau mau sai người đi đón về đi”.

Lâm Y âm thầm thấy quái lạ, câu này nói với nàng cũng bằng thừa, nếu muốn giúp Phương thị thì nên kêu Đại lão gia nói với Nhị lão gia mới đúng. Dương thị gắp măng bỏ cho nàng, bổ sung thêm. “Nhị phu nhân không ở thì không ở, tối nay vẫn phải trôi qua, nhà này cô hiểu hơn chúng ta, giúp đỡ bố trí dùm, được chứ?”.

Thì ra đưa đi đẩy lại cũng là vì này, vị Đại phu nhân đây đại khái chưa hiểu được kịch bản mới nhất của nhà họ Trương, Lâm Y cười cười, nói. “Tôi có tâm hỗ trợ, cũng lực bất tòng tâm, hiện giờ tôi là khách thuê ở nhà họ Trương, tài cán gì an bài phòng ốc cho Đại phu nhân?”.

Dương thị nghe nói nàng biến thành khách thuê, rất là kinh ngạc, vội hỏi ngọn ngành. Lâm Y ẩn giấu nhiều chi tiết, giảng sơ cho bà nghe một lần, hai vị Dương, Điền đều cảm thán thay. Dương thị gác đũa, kéo tay nàng. “Nhị lão gia đôi lúc hồ đồ thật, cô ở đây lấy lòng bọn họ còn không kịp, sao làm đắc tội bọn họ chi”. Dù cho bà ấy nói câu này là thật hay là giả cũng khiến người ta cảm động, Lâm Y để tùy bà nắm tay, khóe mắt cay cay.