¹Hai ngày
Em tìm thấy lá,

Mùa đông sau
Em tìm thấy lá,

Ngày cưới chị
Em tìm thấy lá,

Chị ba con
Em tìm thấy lá

. . .

Tiếng pháo rền vang đon đả đón chào đàn trai, khách khứa ngồi kín khoảng sân rộng với rượu thịt ê hề trên mâm, gia chủ tay bắt mặt mừng miệng cười tươi rói. Trước cổng cưới, người làng bên kẻ xóm dưới nô nức kéo nhau quây chật cứng, họ không tiếc lời ngưỡng vọng rồi chậc lưỡi xuýt xoa khi nhìn vào hàng dài đội bưng mâm tráp bận áo dài khăn the chỉnh tề xếp hai hàng phía sau chú rể.

Không khí của cái đám cưới lớn nhất vùng trong mấy năm trở lại đây làm cho người ta hào hứng, tiếng người chúc tụng bao lời hay ý đẹp, tiếng ly rượu va chạm giòn tan trên bàn tiệc, tiếng buôn chuyện nhà, chuyện con rôm rả.

Đám đông ở cổng lớn đám cưới theo thời gian trôi cũng chẳng giảm đi bao nhiêu, con nhỏ dùng hết sức từ trong bụng mẹ mà luồn trái lách phải tìm đường ra, chốc chốc nó lại nhìn chiến lợi phẩm trong tay mình như lấy động lực. Nó cùng với bọn trẻ trong làng mất cả buổi loay hoay dưới chân người lớn như vậy mới thoát ra bên ngoài được.

Chào tạm biệt bạn bè, nhỏ hí hứng nhảy chân sáo chạy tọt về nhà.

Một vùng trời náo nhiệt dần lùi sau lưng nhỏ, nó chạy vội vô nhà trong bỏ qua con chó mực nằm cạnh hàng rào đang mừng rỡ vẫy đuôi chào chủ về, nó đang ngó quanh quất để tìm chị mình.

Rẽ qua cái chòi lá cất bên hông nhà, nhỏ cũng thấy chị mình đang ngồi trên võng, chị trầm ngâm, đôi mắt chị chăm chăm nhìn xuống mặt sông dập dềnh đen kịt trông không thấy đáy.

Nó háo hức xà vào lòng chị, cười tít mắt khoe:

- Hai ơi hai ơi, bé được cho nhiều kẹo lắm nè!

Nó xòe ra bàn tay nhỏ xíu nắm không hết kẹo, một vài viên rơi xuống đất rồi lăn ra xa.

- Í! Rớt!

Chị cúi xuống nhặt lại kẹo, phủi phủi bụi đất bám ngoài lớp giấy rồi đưa lại cho em:

- Ở đâu mà bé được nhiều kẹo quá dạ?

Rồi chị bồng em ngồi lên chân mình, tay chị vuốt gọn lại mái tóc đã rối bời của nó.

Hai chị em ngồi trên võng đưa mặt ra bờ sông, một chân chị chạm đất đưa đẩy, dây cột võng giăng ở hai đầu cột chòi phát ra âm thanh kẽo kẹt.

Nhỏ đưa viên kẹo đã được nó bóc vỏ đến bên miệng chị mình, chúm chím cười khoe:

- Ở đám cưới á hai. Bữa nay cô dâu đẹp lắm luôn, chỉ còn đánh má hồng nữa!

Con nhỏ còn khúc khích cười rồi lấy tay xoa xoa hai bên má mình phụ họa.

Viên kẹo ngọt trong miệng chị đột nhiên trở nên đắng chát vô cùng, giống như ngậm trong miệng lúc này là thuốc chứ nào phải kẹo đường. Sóng mũi chị cay cay tê dại, khóe mắt cũng chợt có hơi nước đọng lại nhưng cố chấp mãi chẳng chịu buông.

Ánh nhìn u buồn nhòe lệ của chị băng qua dòng sông nhỏ nhìn về căn nhà đang rộn rả hỉ sự ở bên kia bờ, đâu đó là cổng cưới lá dừa cầu kỳ cách điệu, hai bên câu đối mang nghĩa chúc phúc sắt son, cô dâu dịu dàng e lệ nép bên người chồng như ý.

Áo cưới người màu đỏ thắm vào ngày người theo chồng, tình tôi cũng nhuộm màu máu đỏ rồi trôi theo xác pháo ngày vui. Pháo vu quy, pháo tân hôn... Trăm năm hạnh phúc, răng lông đầu bạc...

Con nhỏ nhìn nước mắt của chị mình rơi ngày một nhiều xuống tay nó, nó giật mình lay tay chị hỏi han, mấy viên kẹo bảo bối được nó ôm trong lòng cũng bị quẳng xuống đất.

- Hai ơi, sao hai lại khóc? Hai đừng khóc mà! - Nhỏ thấy chị mình khóc, đôi mắt nó cũng bắt đầu đỏ hoe, đẫm nước.

Chị ôm nó vào lòng, đôi bàn tay bé xíu xiu của nó cũng vòng ôm lấy chị.

- Em của chị sau này đừng thương người không thương em nha hông... Em cũng đừng yếu đuối như chị...

Đầu óc non nớt của con nhỏ không thể hiểu hết những câu từ đứt quãng của chị mình trong tiếng khóc rấm rứt, nó chỉ biết chị mình đang buồn lắm và nó cần an ủi chị mà thôi:

- Hai đừng khóc, có bé thương hai mà.

Hai chị em ôm nhau vỗ về, trông qua đội ngũ đưa dâu bên sông chuẩn bị rục rịch lên đường. Đôi tân lang và giai nhân sánh bước bên nhau dưới tán dù tránh nắng, nàng e ấp khoác tay chàng cười nói, đôi má hồng tươi nhuộm ánh nắng sớm như châu ngọc mỹ miều.

Chị nhìn xuống nhỏ đang dụi mắt buồn ngủ, thỏ thẻ:

- Chị hát ru bé ngủ nha.

- Dạ, bé thích nghe hai hát.

Dòng sông uốn quanh như dải lụa mềm vắt vẻo trong lòng xóm nhỏ thân thương, sóng sánh lượn lờ mang theo câu hát tiễn đưa người thương về bến cuối.

Ngày người thuộc về kẻ khác, mây vẫn lững thững trôi, chỉ có bão giông là nằm mãi trong lòng.

...

²Lời ru buồn nghe mênh mang mênh mang sau lũy tre làng
Khiến lòng tôi xốn xang
Ngày lấy chồng em đi qua con đê
Con đê mòn lối cỏ về có chú bướm vàng bay theo em
Bướm vàng đã đậu trái mù u rồi
Lấy chồng sớm làm gì để lời ru thêm buồn

Ru em thời con gái qua rồi
Còn đâu bao đêm trong xanh
Tát gàu sòng vui bên anh

Ru em thời thiếu nữ kiêu sa
Em đố ai tìm được lá diêu bông
Em xin lấy làm chồng

Ru em thời thiếu nữ xa rồi
Mình tôi lang thang muôn nơi
Đi tìm lá cho em tôi

Ru em thời con gái hay quên
Thương em tôi tìm được lá diêu bông
Sao em nỡ vội lấy chồng...

...

Bẵng đi kha khá thời gian nhỏ cũng đã lớn hơn, dù có một vài chuyện nó cũng chẳng hiểu hết nhưng ít nhất nó đã biết mạnh dạn bênh chị mình khỏi mấy lời chọc ghẹo của tụi con nít xóm trên.

- Ahaha chị hai của nó điên rồi tụi bây!

- Mày tin tao cào rách mặt mày không! Chị tao không có điên!

- Mày còn cãi! Bả suốt ngày đi vòng vòng xóm trên xóm dưới hát với hò, không điên là gì!

Điên tiết nhào vô đánh đấm với tụi nó rướm máu u đầu là vậy, nhưng con nhỏ cũng không thể lí giải được nguyên do vì đâu mà chị hai nó thành như vậy. Nhưng chả hiểu được cũng chả xá gì, với nó chị hai không có gì khác trước đây hết.

Chị vẫn thích bận bà ba và đội nón lá, tóc chị vẫn dài chấm lưng đen mượt, chị vẫn hát ru nó ngủ mỗi ngày. Và trên tất cả, chị vẫn yêu thương nó nhất và nó cũng y như thế.

- Ôi, số trời!

Từ đằng xa, nhỏ đã nghe người ta chậc lưỡi thương hại khi thoáng thấy chị hai nó, con nhỏ lại càng ghét dữ. Nó dắt tay chị mình đang rầm rì hát ngang qua nơi đó, rồi nó lớn tiếng cười:

- Dì ba, dì bảy hông thấy chị con hát quá trời hay luôn hả! - Rồi không thèm đợi ai đáp lời, nó dắt chị mình bỏ một nước về nhà.

Ấy cứ thế, một bài hát như vậy cũng cùng chị của nhỏ đi qua nhiều năm trời.

...

³Ru em thời thiếu nữ xa rồi
Mình tôi lang thang muôn nơi
Đi tìm lá cho em tôi

Ru em người con gái hay quên
Thương em tôi tìm được lá diêu bông
Diêu bông hỡi diêu bông
Sao em nỡ vội lấy chồng...

Diêu bông hỡi diêu bông

Sao em nỡ vội lấy chồng...

- Bé biết hông, người chị hai thương làm cô dâu người ta mất tiêu rồi...

...

⁴Váy Đình Bảng buông chùng cửa võng
Chị thẩn thơ đi tìm
Đồng chiều
Cuống rạ

Chị bảo
- Đứa nào tìm được lá Diêu Bông
Từ nay ta gọi là chồng

Hai ngày em tìm thấy lá
Chị chau mày
- Đâu phải lá Diêu Bông

Mùa đông sau em tìm thấy lá
Chị lắc đầu
Trông nắng vãn bên sông

Ngày cưới chị
Em tìm thấy lá
Chị cười xe chỉ ấm trôn kim

Chị ba con
Em tìm thấy lá
Xoè tay phủ mặt chị không nhìn

Từ thuở ấy
Em cầm chiếc lá
Đi đầu non cuối bể
Gió quê vi vút gọi
Diêu Bông hời!...
...ới Diêu Bông!...

. . .

¹ và ⁴ là bài thơ Lá Diêu Bông của tác giả Hoàng Cầm.

² và ³ là bài hát Sao em nỡ vội lấy chồng được phổ nhạc bởi nhạc sĩ Trần Tiến từ bài thơ trên.