MäC LäC

Ph§n 1

GIÚI THIÆU CHUNG HÆ T- IÀU KHIÂN B°NG VI IÀU KHIÂN PIC

Ch°¡ng 1: HÆ TRUYÀN ØNG IÆN T-

A ØNG C IÆN MØT CHIÀU

I.C¥u t¡o cça máy iÇn mÙt chiÁu

II.·c tính c¡ cça Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu kích të Ùc l­p

III.Các nguyên lý iÁu chÉnh tÑc Ù Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu

B TÔNG QUAN BØ CHÈNH L¯U

I.GiÛi thiÇu vÁ bÙ bán d«n thysistor

II.GiÛi thiÇu mÙt sÑ bÙ chÉnh l°u c§u dùng thysistor

Ch°¡ng 2:TÔNG QUAN VÀ VI IÀU KHIÂN PIC

Ph§n 2

PH¯ NG ÁN THI¾T K¾

Ch°¡ng 1:THI¾T K¾ M CH ØNG LðC

I.Lña chÍn m¡ch chÉnh l°u

II.ChÍn s¡ Ó ¥u dây cho máy bi¿n áp Ùng lñc

III.M¡ch b£o vÇ

IV.Nguyên lý cça m¡ch chÉnh l°u c§u mÙt pha không Ñi xéng

Ch°¡ng 2:M CH IÀU KHIÂN VÀ M CH HIÂN THÊ

I.Nguyên lý m¡ch iÁu khiÃn

II.M¡ch hiÃn thË và so sánh tÑc Ù

III.Khâu hÓi ti¿p tÑc Ù (Encoder)

Ch°¡ng 3 :L¯U Ò THU¬T TOÁN CæA CÁC VI IÀU KHIÂN

I.L°u Ó thu­t toán cça vi iÁu khiÃn 1

II.L°u Ó thu­t toán cça vi iÁu khiÃn 2

III.L°u Ó thu­t toán cça vi iÁu khiÃn 3

Ph§n 3

TÍNH TOÁN CÁC PH¦N Tì TRONG M CH ØNG LðC VÀ M CH IÀU KHIÂN

Ch°¡ng 1: TÍNH TOÁN CÁC PHÂN Tì TRONG M CH ØNG LðC

I.S¡ Ó m¡ch Ùng lñc

II.Tính chÍn van Ùng lñc thysistor

III.Tính chÍn máy bi¿n áp chÉnh l°u

IV.Tính chÍn m¡ch b£o vÇ quá áp

Ch°¡ng 2:TÍNH TOÁN CÁC PH¦N Tì TRONG M CH IÀU KHIÂN VÀ M CH HIÂN THÊ

I.S¡ Ó m¡ch hiÃn thË và iÁu khiÃn 1 kênh

II.Tính toán các linh kiÇn trong m¡ch iÁu khiÃn và m¡ch hiÃn thË

Ch°¡ng 3:PH¦N L¬P TRÌNH

I.L­p trình cho VK 1

II.L­p trình cho VK 2

III.L­p trình cho VK 3

TÀI LIÆU THAM KH¢O

PH¦N PHä LäC DATASHEET

Ch°¡ng 1

HÆ T-

* TÔNG QUAN VÀ ØNG C IÆN MØT CHIÀU

Trong nÁn s£n xu¥t hiÇn ¡i, máy iÇn mÙt chiÁu v«n °ãc xem là mÙt lo¡i máy quan trÍng. Nó có thà dùng làm Ùng c¡ iÇn, máy phát hay dùng trong nhïng iÁu kiÇn làm viÇc khác.

Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu có ·c tính iÁu chÉnh tÑc Ù r¥t tÑt, vì v­y máy °ãc dùng nhiÁu trong nhïng ngành công nghiÇp có yêu c§u cao vÁ iÁu chÉnh tÑc Ù nh° cán thép, h§m mÏ, giao thông v­n t£i .

Tuy v­y máy iÇn mÙt chiÁu cing có nhïng nh°ãc iÃm cça nó nh°: so vÛi máy iÇn xoay chiÁu thì giá thành ¯t h¡n, sí dång nhiÁu kim lo¡i màu h¡n, ch¿ t¡o và b£o qu£n cÕ góp phéc t¡p ... Nh°ng do nhïng °u iÃm cça nó nên máy iÇn mÙt chiÁu v«n có mÙt t§m quan trÍng nh¥t Ënh trong s£n xu¥t .

Công su¥t lÛn nh¥t cça máy iÇn mÙt chiÁu hiÇn nay vào kho£ng 10.000 kW , iÇn áp vào kho£ng vài trm cho ¿n 1000 V. H°Ûng phát triÃn hiÇn nay là c£i ti¿n tính nng cça v­t liÇu, nâng cao chÉ tiêu kinh t¿ cça máy và ch¿ t¡o nhing máy công su¥t lÛn h¡n .

I. C¥u t¡o cça máy iÇn mÙt chiÁu :

I.1 Ph§n t)nh hay stato :

ây là mÙt ph§n éng yên cça máy. Ph§n t)nh gÓm các bÙ ph­n t)nh sau:

I.1.1 Cñc të chính :

Cñc të chính là bÙ ph­n sinh ra të tr°Ýng gÓm có lõi s¯t cñc të và dây qu¥n kích të lÓng ngoài lõi s¯t cñc të. Lõi s¯t cñc të làm b±ng nhïng lá thép kù thu­t iÇn hay thép cácbon dày 0.5 ¿n 1mm ép l¡i và tán ch·t. Trong máy iÇn nhÏ có thà làm b±ng thép khÑi. Cñc të °ãc g¯n ch·t vào vÏ máy nhÝ các bulông. Dây qu¥n kích të °ãc qu¥n b±ng dây Óng cách iÇn và m×i cuÙn dây Áu °ãc bÍc cách iÇn kù thành mÙt khÑi và t©m s¡n cách iÇn tr°Ûc khi ·t trên các cñc të. Các cuÙn dây kích të ·t trên các cñc të này °ãc nÑi nÑi ti¿p vÛi nhau.

I.1.2 Cñc të phå

Cñc të phå °ãc ·t giïa các cñc të chính và dùng à c£i thiÇn Õi chiÁu. Lõi thép cça cñc të phå th°Ýng làm b±ng thép khÑi và trên thân cñc të phå có ·t dây qu¥n mà c¥u t¡o giÑng nh° dây qu¥n cñc të chính. Cñc të phå °ãc g¯n vào vÏ nhÝ nhïng bulông.

I.1.3 Gông të

Gông të dùng à làm m¡ch të nÑi liÁn các cñc të, Óng thÝi làm vÏ máy. Trong máy iÇn nhÏ và vëa th°Ýng dùng thép t¥m dày uÑn và hàn l¡i. Trong máy iÇn lÛn th°Ýng dùng thép úc, có khi trong máy iÇn nhÏ dùng gang làm vÏ máy.

I.1.4 Các bÙ ph­n khác

Các bÙ ph­n khác gÓm có :

-N¯p máy: Ã b£o vÇ máy khÏi bË nhïng v­t ngoài r¡i vào làm h° hÏng dây qu¥n hay an toàn cho ng°Ýi khÏi ch¡m ph£i iÇn. Trong máy iÇn nhÏ và vëa, n¯p máy còn có tác dång làm giá á Õ bi. Trong tr°Ýng hãp này n¯p máy th°Ýng làm b±ng gang.

-C¡ c¥u chÕi than: à °a dòng iÇn të ph§n quay ra ngoài. C¡ c¥u chÕi than gÓm có chÕi than ·t trong hÙp chÕi than và nhÝ mÙt lò xo tì ch·t lên cÕ góp. HÙp chÕi than °ãc cÑ Ënh trên giá chÕi than và cách iÇn vÛi giá. Giá chÕi than có thà quay °ãc à iÁu chÉnh vË trí chÕi than cho úng ch×. Sau khi iÁu chÉnh xong thì dùng vít cÑ Ënh ch·t l¡i.

I.2 Ph§n quay rotor :

Ph§n quay gÓm có nhïng bÙ ph­n sau :

I.2.1 Lõi s¯t ph§n éng :

Lõi s¯t ph§n éng dùng à d«n të. Th°Ýng dùng nhïng t¥m thép k÷ thu­t iÇn (thép hãp kim silic) dày 0.5 mm phç cách iÇn mÏng ß hai m·t rÓi ép ch·t l¡i à gi£m hao tÕn do dòng iÇn xoáy gây nên. Trên lá thép có d­p hình d¡ng rãnh à sau khi ép l¡i thì ·t dây qu¥n vào.

I.2.2 Dây qu¥n ph§n éng :

Dây qu¥n ph§n éng là ph§n sinh ra séc iÇn Ùng và có dòng iÇn ch¡y qua. Dây qu¥n ph§n éng th°Ýng làm b±ng dây Óng có bÍc cách iÇn. Trong máy iÇn nhÏ (công su¥t d°Ûi vài kW ) th°Ýng dùng dây có ti¿t diÇn tròn. Trong máy iÇn vëa và lÛn, th°Ýng dùng dây ti¿t diÇn hình chï nh­t. Dây qu¥n °ãc cách iÇn c©n th­n vÛi rãnh cça lõi thép .

I.2.3 CÕ góp :

CÕ góp (còn gÍi là vành góp hay vành Õi chiÁu ) dùng à Õi chiÁu dòng iÇn xoay chiÁu thành dòng iÇn mÙt chiÁu.

I.2.4 Các bÙ ph­n khác :

-Cánh qu¡t : Dùng à qu¡t gió làm nguÙi máy.

-Tråc máy : Trên ó ·t lõi s¯t ph§n éng, cÕ góp cánh qu¡t và Õ b . Tråc máy th°Ýng làm b±ng thép cacbon tÑt.

I.3 Các trË sÑ Ënh méc

Ch¿ Ù làm viÇc Ënh méc cça máy iÇn mÙt chiÁu là ch¿ Ù làm viÇc trong nhïng iÁu kiÇn mà x°ßng ch¿ t¡o ã quy Ënh. Ch¿ Ù ó °¡c ·c tr°ng b±ng nhïng ¡i l°ãng ghi trên nhãn máy và gÍi là nhïng ¡i l°ãng Ënh méc. Trên nhãn máy th°Ýng ghi nhïng ¡i l°ãng sau :

Công su¥t Ënh méc Pm (KW hay W).

iÇn áp Ënh méc Um (V).

Dòng iÇn Ënh méc Im (A).

TÑc Ù Ënh méc nm (vg/ph).

Ngoài ra còn ghi kiÃu máy , ph°¡ng pháp kích të , dòng iÇn kích të và các sÑ liÇu vÁ iÁu kiÇn sí dång .

II . ·c tính c¡ cça Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu kích të Ùc l­p:

II.1 . Khái niêm chung :

·c tính c¡ cça Ùng c¡ là quan hÇ giïa tÑc Ù và moment cça Ùng c¡ :

( = f (M) ho·c n = f (M) .

·c tính c¡ trên có thà biÃu diÅn ß d¡ng hàm thu­n ho·c hàm ng°ãc, ví då :

( = f (M) hay M = f( ( ).

Ngoài ·c tính c¡, Ñi vÛi Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu ng°Ýi ta còn sí dång ·c tính c¡ iÇn. ·c tính c¡ iÇn biÃu diÅn quan hÇ giïa tÑc Ù và dòng iÇn trong m¡ch Ùng c¡ : ( = f (I) hay n = f (I) .

Trong các biÃu théc trên :

( - tÑc Ù góc , rad/s

n - tÑc Ù quay , v/p

M - moment , N.m.

Trong nhiÁu tr°Ýng hãp à ¡n gi£n trong tính toán ho·c dÅ dàng so sánh, ánh giá các ch¿ Ù làm viÇc cça truyÁn Ùng iÇn, ng°Ýi ta có thà dùng hÇ ¡n vË t°¡ng Ñi .

MuÑn biÃu diÅn mÙt ¡i l°ãng nào ó d°Ûi d¡ng t°¡ng Ñi ta l¥y trË sÑ cça nó chia cho trË sÑ c¡ b£n cça ¡i l°ãng ó. Các ¡i l°¡ng c¡ b£n th°Ýng °ãc chÍn là :

U * = EMBED Equation.3 ho·c U *% = EMBED Equation.3

T°¡ng tñ các thông sÑ khác :

I( = EMBED Equation.3 , M ( = EMBED Equation.3 , EMBED Equation.3 ( = EMBED Equation.3 , R( = EMBED Equation.3 , (( = EMBED Equation.3 ho·c ( ( = EMBED Equation.3

ViÇc chÍn các ¡i l°ãng c¡ b£n là tuó ý , sao cho các biÃu théc tính toán là ¡n gi£n thu­n tiÇn nh°:

TÑc Ù Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu kích të Ùc l­p và kích të h×n hãp là tÑc Ù không t£i lý t°ßng (o, vÛi Ùng c¡ không Óng bÙ và Ùng c¡ Óng bÙ là tÑc Ù Óng bÙ (1, còn vÛi Ùng c¡ kích të nÑi ti¿p tÑc Ù c¡ b£n là (dm

TrË sÑ iÇn trß c¡ b£n là : Rcb

VÛi các Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu : Rcb = EMBED Equation.3 .

II.2 ·c tính c¡ cça Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu kích të Ùc l­p

Khi nguÓn iÇn mÙt chiÁu có công su¥t vô cùng lÛn và iÇn áp không Õi thì m¡ch kích të th°Ýng m¯c song song vÛi m¡ch ph§n éng, lúc này Ùng c¡ °ãc gÍi là Ùng c¡ kích të song song (H1-1).

Khi nguÓn iÇn mÙt chiÁu có công su¥t không ç lÛn thì m¡ch iÇn ph§n éng và m¡ch kích të °ãc m¯c vào hai nguÓn mÙt chiÁu Ùc l­p vÛi nhau (H 1-2) , lúc này Ùng c¡ °ãc gÍi là Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu kích të Ùc l­p .

II.2.1 Ph°¡ng trình ·c tính c¡

Theo s¡ Ó H1-1và H1-2, có thà vi¿t ph°¡ng trình cân b±ng iÇn áp cça m¡ch ph§n éng nh° sau:

U° = E° +(R° +Rf ).I° (2-1)

Trong ó :

U° : iÇn áp ph§n éng (V)

E° : séc iÇn Ùng ph§n éng (V)

R° : iÇn trß cça m¡ch ph§n éng ( EMBED Equation.3 )

Rf : iÇn trß phå trong m¡ch ph§n éng ( EMBED Equation.3 )

I° : dòng iÇn m¡ch ph§n éng (A).

VÛi R° = r° + rcf +rb + rct

r° : iÇn trß cuÙn dây ph§n éng

rcf : iÇn trß cuÙn cñc të phå

rct : iÇn trß ti¿p xúc cça chÕi than.

Séc iÇn Ùng E° cça ph§n éng Ùng c¡ °ãc xác Ënh theo biÃu théc :

E° = EMBED Equation.3 , (2-2)

Trong ó :

p : sÑ ôi cñc të chính

N : sÑ thanh d«n tác dång cça cuÙn dây ph§n éng

a : sÑ ôi m¡ch nhánh song song

EMBED Equation.3 : të thông kích të d°Ûi mÙt cñc të (Wb)

( : tÑc Ù góc (rad /s)

K = EMBED Equation.3 : hÇ sÑ c¥u t¡o cça Ùng c¡

N¿u biÃu diÅn séc iÇn Ùng theo tÑc Ù quay n (vòng/phút) thì

E° = Ke EMBED Equation.3 n , (2-3)

Và ( = EMBED Equation.3 EMBED Equation.3

Vì v­y :

E° = EMBED Equation.3

·t Ke = EMBED Equation.3 : HÇ sÑ séc iÇn Ùng cça Ùng c¡

Ke = EMBED Equation.3

Të (2-1) và (2-2 ) ta có :

( = EMBED Equation.3 (2-4)

BiÃu théc (2-4) là ph°¡ng trình ·c tính c¡ iÇn cça Ùng c¡ .

M·t khác moment iÇn të Mt cça Ùng c¡ °ãc xác Ënh bßi :

Mt = K EMBED Equation.3 I° (2-5)

Suy ra :

I° = EMBED Equation.3 .

Thay giá trË I° vào công théc (2-4) ta °ãc :

( = EMBED Equation.3 (2-6)

N¿u bÏ qua các tÕn th¥t c¡ và tÕn th¥t thép thì moment c¡ trên tråc Ùng c¡ b±ng moment iÇn të , ta ký hiÇu M . Ngh)a là Mt = Mc¡ = M.

( = EMBED Equation.3 (2-7)

ây là ph°¡ng trình ·c tính c¡ cça Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu kích të Ùc l­p.Gi£ thi¿t ph£n éng ph§n éng °ãc bù ç , të thông EMBED Equation.3 = const , thì các ph°¡ng trình ·c tính c¡ iÇn (2-4) và ph°¡ng trình ·c tính c¡ (2-7) là tuy¿n tính . Ó thË cça chúng °ãc biÃu diÅn trên hình H1-3 và H1-4 là nhïng °Ýng th³ng .

EMBED Equation.3

Theo các Ó thË trên , khi I° = 0 ho·c M = 0 ta có :

( = EMBED Equation.3 (2-8)

(o d°ãc gÍi là tÑc Ù không t£i lý t°ßng cça Ùng c¡ . Còn khi ( =0 ta có :

I° = EMBED Equation.3 (2-9)

Và M = K EMBED Equation.3 Inm = Mnm (2-10)

Inm , Mnm °ãc gÍi là dòng iÇn ng¯n m¡ch và moment ng¯n m¡ch .

M·t khác , ph°¡ng trình ·c tính (2-4) , (2-7) cing có thà °ãc vi¿t ß d¡ng :

( = EMBED Equation.3 , (2- 11)

( = EMBED Equation.3 , (2-12)

Trong ó : R = R° +Rf , ( = EMBED Equation.3 ,

EMBED Equation.3 ,

EMBED Equation.3 °ãc gÍi là Ù såt tÑc Ù éng vÛi giá trË cça M .

Ta có thà biÃu diÅn ·c tính c¡ iÇn và ·c tính c¡ trong hÇ ¡n vË t°¡ng Ñi , vÛi iÁu kiÇn të thông là Ënh méc ( EMBED Equation.3 = EMBED Equation.3 m ),

Trong ó : (( = EMBED Equation.3 , I( = EMBED Equation.3 , M( = EMBED Equation.3 , R( = EMBED Equation.3 ,

(Rcb = EMBED Equation.3 °ãc gÍi là iÇn trß c¡ b£n )

Të (2-40 và (2-7) , ta vi¿t ·c tính c¡ iÇn và ·c tính c¡ ß ¡n vË t°¡ng Ñi :

(( = 1- R( I( , (2-13)

(( = 1- R( M( , (2-14)

II.2.2 . Xét £nh h°ßng các tham sÑ ¿n ·c tính c¡ :

Të ph°¡ng trình ·c tính c¡ (2-7) ta th¥y có ba tham sÑ £nh h°ßng ¿n ·c tính c¡ : Të thông EMBED Equation.3 , iÇn áp ph§n éng U° và iÇn trß ph§n éng Ùng c¡. Ta l§n l°ãt xét £nh h°ßng cça tëng tham sÑ ó .

II.2.2.1 £nh h°ßng cça iÇn trß ph§n éng :

Gi£ thi¿t U° = Um =const và EMBED Equation.3 = EMBED Equation.3 m = const .

MuÑn thay Õi iÇn trß m¡ch ph§n éng ta nÑi thêm iÇn trß phå Rf vào m¡ch ph§n éng.

Trong tr°Ýng hãp này tÑc Ù không t£i lý t°ßng là :

(o = EMBED Equation.3 . (2-15)

Ù céng cça ·c tính c¡ là : EMBED Equation.3 , (2-16).

Khi Rf càng lÛn ( càng nhÏ ngh)a là ·c tính c¡ càng dÑc. èng vÛi Rf = 0 ta có ·c tính c¡ tñ nhiên :

EMBED Equation.3 (2-17)

(TN có giá trË lÛn nh¥t nên ·c tính c¡ tñ nhiên có Ù céng h¡n t¥t c£ các °Ýng ·c tính c¡ iÇn trß phå .

Nh° v­y khi thay Õi iÇn trß phå Rf ta °ãc mÙt hÍ ·c tính bi¿n trß có d¡ng nh° hình H1-5. èng vÛi mÙt phå t£i Mc nào ó, n¿u Rf càng lÛn thì tÑc Ù Ùng c¡ càng gi£m, Óng thÝi dòng iÇn ng¯n m¡ch và moment ng¯n m¡ch cing gi£m. Cho nên ng°Ýi ta th°Ýng sí dång ph°¡ng pháp này à h¡n ch¿ dòng iÇn và iÁu chÉnh tÑc Ù Ùng c¡ phía d°Ûi tÑc Ù c¡ c¡ b£n .

II.2.2.2 £nh h°ßng cça iÇn áp ph§n éng :

Gi£ thi¿t të thông EMBED Equation.3 = EMBED Equation.3 m = const, iÇn trß ph§n éng R° = const. Khi thay Õi iÇn áp ph§n éng theo h°Ûng gi£m so vÛi Um, ta có :

TÑc Ù không t£i : EMBED Equation.3

Ù céng ·c tính c¡ : EMBED Equation.3 .

Nh° v­y khi thay Õi iÇn áp ·t vào ph§n éng Ùng c¡ ta °ãc mÙt hÍ ·c tính c¡ song song vÛi ·c tính c¡ tñ nhiên nh° hình H1-6

Ta th¥y r±ng khi thay Õi iÇn áp (gi£m áp ) thì moment ng¯n m¡ch, dòng iÇn ng¯n m¡ch cça Ùng c¡ gi£m và tÑc Ù Ùng c¡ cing gi£m éng vÛi mÙt phå t£i nh¥t Ënh. Do ó ph°¡ng pháp này cing °ãc sí dång à iÁu chÉnh tÑc Ù Ùng c¡ và h¡n ch¿ dòng iÇn khi khßi Ùng.

II.2.2.3 ¢nh h°ßng cça të thông:

Gi£ thi¿t iÇn áp cça ph§n éng U° =Um = const. iÇn trß ph§n éng R°=const. MuÑn thay Õi të thông ta thay Õi dòng iÇn kích të Ikt cça Ùng c¡.

Trong tr°Ýng hãp này :

- TÑc Ù không t£i : (ox = EMBED Equation.3 ,

- Ù céng ·c tính c¡ : ( = EMBED Equation.3

Do c¥u t¡o cça Ùng c¡ iÇn , thñc t¿ th°Ýng iÁu chÉnh gi£m të thông. Nên khi të thông gi£m thì (ox tng, còn ( s½ gi£m. Ta có mÙt hÍ ·c tính c¡ vÛi (ox tng d§n và Ù céng cça ·c tính gi£m d§n khi gi£m të thông .

Ta nh­n th¥y r±ng khi thay Õi të thông :

Dòng iÇn ng¯n m¡ch : Inm = EMBED Equation.3

Moment ng¯n m¡ch : Mnm = K. EMBED Equation.3 x.Inm =var

Các ·c tính c¡ iÇn và ·c tính c¡ cça Ùng c¡ khi gi£m të thông °ãc biÃu diÅn trên H1-7a,b .

VÛi d¡ng moment phå t£i Mc thích hãp vÛi ch¿ Ù làm viÇc cça Ùng c¡ thì khi gi£m të thông tÑc Ù Ùng c¡ tng lên (xem hình H1-7b) .

II.2.3 . ·c tính c¡ trong các tr¡ng thái hãm:

Hãm là tr¡ng thái mà Ùng c¡ sinh ra moment quay ng°ãc chiÁu vÛi tÑc Ù quay. Trong t¥t c£ các tr¡ng thái hãm, Ùng c¡ iÇn làm viÇc ß ch¿ Ù máy phát .

Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu kích të Ùc l­p có ba tr¡ng thái hãm : hãm tái sinh, hãm ng°ãc và hãm Ùng nng .

II.2.3.1 Hãm tái sinh ( hãm tr£ nng l°ãng vÁ l°Ûi ):

Hãm tái sinh x£y ra khi tÑc Ù quay cça Ùng c¡ lÛn h¡n tÑc Ù không t£i lý t°ßng. Khi hãm tái sinh E° > U°, Ùng c¡ làm viÇc nh° mÙt máy phát iÇn song song vÛi l°Ûi. So vÛi vÛi ch¿ Ù Ùng c¡, dòng iÇn và moment hãm ã Õi chiÁu và °ãc xác Ënh theo biÃu théc :

EMBED Equation.3 , (2-38)

Mh = K EMBED Equation.3 Ih EMBED Equation.3

TrË sÑ hãm lÛn d§n lên cho ¿n khi cân b±ng vÛi moment phå t£i cça c¡ c¥u s£n xu¥t thì hÇ thÑng làm viÇc Õn Ënh vÛi tÑc Ù (o > (o .

Vì s¡ Ó nÑi dây cça m¡ch Ùng c¡ v«n không thay Õi nên ph°¡ng trình ·c tính c¡ t°¡ng tñ nh° công théc (2-7) nh°ng moment có giá trË âm .

°Ýng ·c tính c¡ ß tr¡ng thái hãm tái sinh n±m trong góc ph§n t° thé hai và thé t° cça m·t ph³ng to¡ Ù .

Trong tr¡ng thái hãm tái sinh, dòng iÇn hãm Õi chiÁu và công su¥t °ãc °a tr£ vÁ l°Ûi iÇn có giá trË P = (E - U)I. ây là ph°¡ng pháp hãm kinh t¿ nh¥t vì Ùng c¡ sinh ra iÇn nng hïu ích .

II.2.3.2 Hãm ng°ãc :

Tr¡ng thái hãm ng°ãc cça Ùng c¡ x£y ra khi ph§n éng d°Ûi tác dång cça Ùng nng tích luù trong các bÙ ph­n chuyÃn Ùng ho·c do moment th¿ nng quay ng°ãc chiÁu vÛi moment iÇn të cça Ùng c¡. Moment sinh ra bßi Ùng c¡, khi ó chÑng l¡i sñ chuyÃn Ùng cça c¡ c¥u s£n xu¥t .

Ngoài hai cách hãm trên còn có hãm Ùng nng .

III . Các nguyên lý iÁu chÉnh tÑc Ù Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu :

III.1 Khái niÇn chung :

VÁ ph°¡ng diÇn iÁu chÉnh tÑc Ù, Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu có nhiÁu °u viÇt h¡n so vÛi các lo¡i Ùng c¡ khác, không nhïng nó có kh£ nng iÁu chÉnh tÑc Ù dÅ dàng mà c¥u trúc m¡ch Ùng lñc, m¡ch iÁu khiÃn ¡n gi£n h¡n Óng thÝi l¡i ¡t ch¥t l°ãng iÁu chÉnh cao trong gi£i iÁu chÉnh tÑc Ù rÙng.

Thñc t¿ có hai ph°¡ng pháp c¡ b£n à iÁu chÉnh tÑc Ù Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu :

- iÁu chÉnh iÇn áp c¥p cho ph§n éng Ùng c¡.

- iÁu chÉnh iÇn áp c¥p cho m¡ch kích të Ùng c¡ .

C¥u trúc ph§n lñc cça hÇ truyÁn Ùng iÁu chÉnh tÑc Ù Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu bao giÝ cing c§n có bÙ bi¿n Õi. Các bÙ bi¿n Õi này c¥p cho m¡ch ph§n éng Ùng c¡ ho·c m¡ch kích të Ùng c¡. Cho ¿n nay trong công nghiÇp sí dång bÑn lo¡i bÙ bi¿n Õi chính :

- BÙ bi¿n Õi máy iÇn gÓm :Ùng c¡ s¡ c¥p kéo máy phát mÙt chiÁu ho·c máy iÇn khu¿ch ¡i (MK)

- BÙ bi¿n Õi iÇn të : Khu¿ch ¡i të (KT)

- BÙ bi¿n Õi chÉnh l°u bán d«n : ChÉnh l°u Thyristor (CLT)

- BÙ bi¿n Õi xung áp mÙt chiÁu : Thyristor ho·c tranzito (BBXA)

T°¡ng éng vÛi viÇc sí dång các bÙ bi¿n Õi mà ta có các hÇ truyÁn Ùng nh° :

- HÇ truyÁn Ùng máy phát - Ùng c¡ (F-)

- HÇ truyÁn Ùng máy iÇn kh¿ch ¡i -Ùng c¡ (MK-)

- HÇ truyÁn Ùng khu¿ch ¡i të - Ùng c¡ (KT - )

- HÇ truyÁn Ùng chÉnh l°u Thyristor - Ùng c¡ (T-)

- HÇ truyÁn Ùng xung áp - Ùng c¡ (XA-)

Theo c¥u trúc m¡ch iÁu khiÃn các hÇ truyÁn Ùng , iÁu chÉnh tÑc Ù Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu có lo¡i iÁu khiÃn theo m¡ch kín (ta có hÇ truyÁn Ùng iÁu chÉnh tñ Ùng ) và lo¡i iÁu khiÃn m¡ch hß (hÇ truyÁn Ùng iÁu khiÃn hß ). HÇ iÁu chÉnh tñ Ùng truyÁn Ùng iÇn có c¥u trúc phéc t¡p, nh°ng có ch¥t l°ãng iÁu chÉnh cao và d£i iÁu chÉnh rÙng h¡n so vÛi hÇ truyÁn Ùng hß .

Ngoài ra các hÇ truyÁn Ùng iÁu chÉnh tÑc Ù Ùng c¡ mÙt chiÁu còn °ãc phân lo¡i theo truyÁn Ùng có £o chiÁu quay và không £o chiÁu quay. Óng thÝi tuó thuÙc vào các ph°¡ng pháp hãm, £o chiÁu mà ta có truyÁn Ùng làm viÇc ß góc ph§n t°, hai góc ph§n t° và bÑn góc ph§n t°.

Trong ph¡m vi måc này, chúng ta nghiên céu các tính ch¥t tÕng quát, cing nh° tính ch¥t riêng cça hÇ T-.

III.2 Các ph°¡ng pháp iÁu chÉnh tÑc Ù:

III.2.1 Nguyên lý iÁu chÉnh iÇn áp ph§n éng :

à iÁu chÉnh iÇn áp ph§n éng Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu c§n có thi¿t bË nguÓn nh° máy phát iÇn mÙt chiÁu kích të Ùc l­p, các bÙ chÉnh l°u iÁu khiÃn vv... Các thi¿t bË nguÓn này có chéc nng bi¿n nng l°ãng nguÓn iÇn xoay chiÁu thành mÙt chiÁu có séc iÇn Ùng Eb iÁu chÉnh °ãc nhÝ tín hiÇu iÁu khiÃn Uk. Và nguÓn có công su¥t hïu h¡n so vÛi Ùng c¡, nên các bÙ bi¿n Õi này có iÇn trß trong Rb và iÇn c£m Lb khác không.

Þ ch¿ Ù xác l­p có thà vi¿t °ãc ph°¡ng trình ·c tính cça hÇ thÑng nh° sau :

Eb - E° = I°(Rb + R° )

( = EMBED Equation.3 , (3-1)

EMBED Equation.3 .

Vì të thông cça Ùng c¡ °ãc giï không Õi nên Ù céng ·c tính c¡ cing không Õi, còn tÑc Ù không t£i lý t°ßng thì tuó thuÙc vào giá trË iÇn áp iÁu khiÃn Uk cça hÇ thÑng, do ó có thà nói ph°¡ng pháp iÁu chÉnh này là triÇt à .

à xác Ënh gi£i iÁu chÉnh tÑc Ù ta à ý r±ng tÑc Ù lÛn nh¥t cça hÇ thÑng bË ch·n bßi ·c tính c¡ c¡ b£n, là ·c tính éng vÛi iÇn áp ph§n éng Ënh méc và të thông cing °ãc giï ß giá trË Ënh méc. TÑc Ù nhÏ nh¥t cça gi£i iÁu chÉnh bË giÛi h¡n bßi yêu c§u vÁ sai sÑ tÑc Ù và vÁ moment khßi Ùng. Khi moment t£i là Ënh méc thì các giá trË lÛn nh¥t và nhÏ nh¥t cça tÑc Ù là :

EMBED Equation.3 , (3-2)

EMBED Equation.3 .

à tho£ mãn kh£ nng quá t£i thì ·c tính th¥p nh¥t cça gi£i iÁu chÉnh ph£i có moment ng¯n m¡ch là :

Mnmmin = Mcmax = KMMm .

Trong ó KM là hÇ sÑ quá t£i vÁ môment . Vì hÍ ·c tính c¡ là các °Ýng th³ng song song nhau, nên theo Ënh ngh)a vÁ Ù céng ·c tính c¡ ta có thà vi¿t :

EMBED Equation.3 ,

D = EMBED Equation.3 , (3-3)

MÙt c¡ c¥u máy cå thà thì các giá trË (omax , Mm , MM là xác Ënh, vì v­y ph¡m vi iÁu chÉnh D phå thuÙc tuy¿n tính vào giá trË cça Ù céng (. Khi iÁu chÉnh iÇn áp ph§n éng Ùng c¡ b±ng các thi¿t bË nguÓn iÁu chÉnh thì iÇn trß tÕng m¡ch ph§n éng g¥p kho£ng hai l§n iÇn trß ph§n éng Ùng c¡. Do ó có thà s¡ bÙ °ãc :

EMBED Equation.3

Vì th¿ vÛi t£i có ·c tính moment không Õi thì giá trË ph¡m vi iÁu chÉnh tÑc Ù cing không v°ãt quá 10. Ñi vÛi các máy có yêu c§u cao vÁ gi£i iÁu chÉnh và Ù chính xác duy trì tÑc Ù làm viÇc thì viÇc sí dång các hÇ thÑng hß nh° trên là không tho£ mãn °ãc.

Trong ph¡m vi phå t£i cho phép có thà coi các ·c tính c¡ t)nh cça truyÁn Ùng mÙt chiÁu kích të Ùc l­p là tuy¿n tính. Khi iÁu chÉnh iÇn áp ph§n éng thì Ù céng các ·c tính c¡ trong toàn gi£i iÁu chÉnh là nh° nhau, do ó Ù såt tÑc t°¡ng Ñi s½ ¡t giá trË lÛn nh¥t t¡i ·c tính th¥p nh¥t cça gi£i iÁu chÉnh. Hay nói cách khác, n¿u t¡i ·c tính c¡ th¥p nh¥t cça gi£i iÁu chÉnh mà sai sÑ tÑc Ù không v°ãt quá giá trË sai sÑ cho phép trong toàn bÙ gi£i iÁu chÉnh. Sai sÑ t°¡ng Ñi cça tÑc Ù ß ·c tính c¡ th¥p nh¥t là:

EMBED Equation.3 ,

EMBED Equation.3 (3-4)

Vì các giá trË Mm , (omin , scp là xác Ënh nên có thà tính °ãc giá trË tÑi thiÃu cça Ù céng ·c tính c¡ sao cho sai sÑ không v°ãt quá giá trË cho phép. à làm viÇc này, trong a sÑ các tr°Ýng hãp c§n xây dñng các hÇ truyÁn Ùng iÇn kiÃu vòng kín.

Trong suÑt quá trình iÁu chÉnh iÇn áp ph§n éng thì të thông kích të °ãc giï nguyên, do ó moment t£i cho phép cça hÇ s½ là không Õi :

Mc.cp = K EMBED Equation.3 mIm = Mm

Ph¡m vi iÁu chÉnh tÑc Ù và moment n±m trong hình chí nh­t bao bßi các °Ýng th³ng ( = ( , M = Mm và các tråc to¡ Ù. TÕn hao nng l°ãng chính là tÕn hao trong m¡ch ph§n éng n¿u bÏ qua các tÕn hao không Õi trong hÇ .

Eb = E° + I°(Rb + R°) ,

I°Eb = I°E° = I°2(Rb + R°) .

N¿u ·t Rb + R° = R thì hiÇu su¥t bi¿n Õi nng l°ãng cça hÇ s½ là :

EMBED Equation.3 ,

EMBED Equation.3 .

Khi làm viÇc ß ch¿ Ù xác l­p ta có moment do Ùng c¡ sinh ra úng b±ng moment t£i trên tråc :M = Mc( và g§n úng coi ·c tính c¡ cça phå t£i là : Mc( = ((()x thì

EMBED Equation.3 , (3-5)

Hình 3-3 mô t£ quan hÇ giïa hiÇu su¥t và tÑc Ù làm viÇc trong các tr°Ýng hãp ·c tính t£i khác nhau. iÁu chÉnh tÑc Ù b±ng cách thay Õi iÇn áp ph§n éng là r¥t thích hãp trong các tr°Ýng hãp moment t£i là h±ng sÑ trong toàn gi£i iÁu chÉnh. Cing th¥y r±ng không nên nÑi thêm iÇn trß phå vào m¡ch ph§n éng vì nh° v­y s½ làm gi£m áng kà hiÇu su¥t cça hÇ.

III.2.2 Nguyên lý iÁu chÉnh të thông Ùng c¡ :

iÁu chÉnh të thông kích thích cça Ùng c¡ iÇn mÙt chiÁu là iÁu chÉnh moment iÇn të cça Ùng c¡ M = K EMBED Equation.3 I° và séc iÇn Ùng quay cça Ùng c¡ E° = K EMBED Equation.3 (. M¡ch kích të cça Ùng c¡ là m¡ch phi tuy¿n, vì v­y hÇ iÁu chÉnh të thông cing là hÇ phi tuy¿n:

EMBED Equation.3 , (3-6)

Trong ó :

rk - iÇn trß dây qu¥n kích të

rb - iÇn trß cça nguÓn iÇn áp kích të

(k - sÑ vòng dây cça dây qu¥n kích të

Trong ch¿ Ù xác l­p ta có quan hÇ :

EMBED Equation.3 ; EMBED Equation.3 = f[ ik] .

Th°Ýng khi iÁu chÉnh të thông thì iÇn áp ph§n éng °ãc giï nguyên b±ng giá trË Ënh méc, do ó ·c tính c¡ th¥p nh¥t trong vùng iÁu chÉnh të thông chính là ·c tính c¡ iÇn áp ph§n éng Ënh méc, të thông Ënh méc và °ãc gÍi là ·c tính c¡ b£n (ôi khi chính là ·c tính c¡ tñ nhiên cça Ùng c¡ ). TÑc Ù lÛn nh¥t cça gi£i iÁu chÉnh të thông bË h¡n ch¿ bßi kh£ nng chuyÃn m¡ch cça cÕ góp iÇn. Khi gi£m të thông à tng tÑc Ù quay cça Ùng c¡ thì Óng thÝi iÁu kiÇn chuyÃn m¡ch cça cÕ góp cing bË x¥u i, vì v­y à £m b£o iÁu kiÇn chuyÃn m¡ch bình th°Ýng thì c§n ph£i gi£m dòng iÇn ph§n éng cho phép, k¿t qu£ là moment cho phép trên tråc Ùng c¡ gi£m r¥t nhanh, ngay c£ khi giï nguyên dòng iÇn ph§n éng thì Ù céng ·c tính c¡ cing gi£m r¥t nhanh khi gi£m të thông kích thích :

EMBED Equation.3 hay (((= ( EMBED Equation.3 ( )2 .

EMBED Equation.3

Do iÁu chÉnh tÑc Ù b±ng cách gi£m të thông nên Ñi vÛi các Ùng c¡ mà të thông Ënh méc n±m ß cÕ ti¿p giáp giïa vùng tuy¿n tính và vùng bão hoà cça ·c tính të hoá thì có thà coi viÇc iÁu chÉnh là tuy¿n tính và h±ng sÑ C phå thuÙc vào thông sÑ k¿t c¥u cça máy iÇn :

EMBED Equation.3

** TÔNG QUAN VÀ BØ CHÈNH L¯U

I. GiÛi thiÇu vÁ bÙ bán d«n công su¥t thyristor:

I.1 C¥u trúc:

Thyristor còn gÍi là SCR (Sillcon Controlled Rectifier) là lo¡i linh kiÇn 4 lÛp P N ·t xen k½ nhau. Ã tiÇn viÇc phân tích các lÛp bán d«n này ng°Ýi ta ·t là P1, N1, P2, N2, giïa các lÛp bán d«n hình thành các chuyÃn ti¿p l§n l°ãt të trên xuÑng d°Ûi là J1, J2, J3.

S¡ Ó c¥u trúc, ký hiÇu, s¡ Ó t°¡ng °¡ng và c¥u t¡o cça thyristor °ãc trình bày H1

EMBED PBrush

H.I.1a. H.I.1b H.I.1c H.I.1d

A : AnÑt

K : catÑt

G : Cñc iÁu khiÃn

J1, J3 : M·t ti¿p giáp phát iÇn tích

J2 : M·t ti¿p giáp trung gian

H.I.1a : S¡ Ó ký hiÇu cça SCR

H.I.1b : S¡ Ó c¥u trúc bÑn lÛp cça SCR

H.I.1c : S¡ Ó mô t£ c¥u t¡o cça SCR

H.I.1d : S¡ Ó t°¡ng °¡ng cça SCR

I.2 Nguyên lý làm viÇc cça thyristor:

Có thà mô phÏng mÙt Thyristor b±ng hai transistor Q1, Q2 nh° H.I.1d. Transistor Q1 ghép kiÃu PNP, còn Q2 kiÃu NPN.

GÍi (1, (2 là hÇ sÑ truyÁn iÇn tích cça Q1và Q2. Khi ·t iÇn áp U lên hai §u A &K cça Thyristor, các m·t ti¿p giáp J1 & J3 chuyÃn dËch thu­n, còn m·t ti¿p giáp J2 chuyÃn dËch ng°ãc ( J2 m·t ti¿p giáp chung cça Q1 & Q2 ). Do ó dòng ch£y qua J2 là IJ2

IJ2 = (1 Ie1 + (2Ie2 + Io.

I0 : Là dòng iÇn rò qua J2

Nh°ng vì Q1 & Q2 ghép thành mÙt tÕng thà ta có:

Ie1 = Ie2 = IJ2 = I.

Do ó IJ2 = I = (1 I + (2 I + Io

Suy ra => I = Io / [1-( (1 + (2 )] (1)

Do J2 chuyÃn dËch ng°ãc nên h¡n ch¿ dòng ch£y qua nó, d«n ¿n (1, (2 cùng iÁu có giá trË nhÏ, I ( Io, c£ hai transistor ß tr¡ng thái ng¯t.

Të biÃu théc (1) ta th¥y r±ng dòng iÇn ch£y qua Thyristor phå thuÙc vào hÇ sÑ truyÁn iÇn tích (1 & (2. MÑi quan hÇ giïa ( và dòng emiter °ãc trình bày ß H.I.2. Nh° v­y khi (1 + (2 tng d§n ¿n 1 thì I tng r¥t nhanh. Theo s¡ Ó t°¡ng °¡ng cça SCR H.I.1d ta có thà gi£i thích nh° sau:

- Dòng IC1 ch£y vào cñc B cça Q2 làm cho Q2 d«n và IC2 tng, téc IB1 cing tng (IC2 = IB1) khi¿n Q1 d«n m¡nh -> IC1 tng và cé ti¿p diÅn nh° th¿. HiÇn t°ãng này gÍi là hÓi ti¿p d°¡ng vÁ dòng, t¡o iÁu kiÇn làm tng tr°ßng nhanh dòng iÇn ch£y qua Thyristor.

-Dòng Ie1 tng làm cho (1 tng (H.I.2), còn tng Ie2 làm cho (2 tng. CuÑi cùng th°cï hiÇn °ãc iÁu kiÇn ((1 + (2) -> 1, c£ hai transistor chuyÃn sang tr¡ng thái mß, lúc này nÙi trß giïa A và K cça SCR r¥t nhÏ.

V­y muÑn làm cho Q1, Q2 të tr¡ng thái ng¯t chuyÃn sang tr¡ng thái bão hoà (hay muÑn mß Thyristor) chÉ c§n làm tng IB2. Ã làm °ãc viÇc này ng°Ýi ta th°Ýng cho mÙt dòng iÁu khiÃn Ik ch£y vào cñc cÕng cça Thyristor, úng theo chiÁu IB2 trên H.I.1d.

I.3 ·c tuy¿n Volt - Ampere cça Thyristor:

EMBED PBrush

H.I.3 ·c tuy¿n Volt - Ampere cça Thyristor

Ith max : Giá trË cñc ¡i dòng thu­n

Uth : iÇn áp thu­n

Ung : iÇn áp ng°ãc

Udt : iÇn áp ánh thçng

Ing : Dòng ng°ãc.

Io : Dòng rò qua Thyristor

Idt : Dòng duy trì

(u : iÇn áp r¡i trên Thyristor

à gi£i thích °ãc ý ngh)a v­t lý cça °Ýng ·c tuy¿n Volt - Ampere Thyristor, ng°Ýi ta chia ra làm bÑn o¡n ánh sÑ la mã nh° H.I. 3b

- o¡n (I) éng vÛi tr¡ng thái ng¯t cça Thyristor. Trong o¡n này ((1 + (2 )

-o¡n (II) éng vÛi giai o¡n chuyÃn dËch thu­n cça m·t ti¿p giáp J2 (Q1, Q2 chuyÃn sang tr¡ng thái bão hoà). Þ giai o¡n này, m×i mÙt l°ãng tng nhÏ dòng iÇn éng vÛi mÙt l°ãng gi£m lÛn cça iÇn áp. o¡n này °ãc gÍi là o¡n iÇn trß âm.

-o¡n (III) éng vÛi tr¡ng thái mß cça Thyristor. Trong o¡n này c£ 3 m·t ti¿p giáp J1, J2, J3 iÁu ã chuyÃn dËch thu­n, mÙt giá trË iÇn áp nhÏ có thà t¡o ra mÙt dòng iÇn lÛn. Lúc này dòng iÇn thu­n chÉ còn bË h¡n ch¿ bßi iÇn trß m¡ch ngoài, iÇn áp r¡i trên Thyristor r¥t nhÏ. Thyristor °ãc giï ß tr¡ng thái mß chëng nào dòng Ith còn lÛn h¡n dòng duy trì Idt.

- o¡n (IV) éng vÛi tr¡ng thái cça Thyristor khi ta ·t mÙt iÇn áp ng°ãc lên nó (cñc d°¡ng lên catÑt, cñc âm lên Anod). Lúc này J1, J3 chuyÃn dËch ng°ãc, còn J2 chuyÃn dËch thu­n, vì kh£ nng khoá cça J3 r¥t y¿u nên nhánh ng°ãc cça ·c tính Volt-ampere chç y¿u °ãc quy¿t Ënh b±ng kh£ nng khoá cça m·t ti¿p giáp J1, do ó có d¡ng nhámh ng°ãc cça ·c tính diod th°Ýng. Dòng iÇn Ing có giá trË r¥t nhÏ Ing ( Io. Khi tng Ung ¿n giá trË Ut (iÇn áp ánh thçng) thì J1 bË chÍc thçng và Thyristor bË phá hÏng. Vì v­y à tránh h° hÏng cho Thyristor ta không nên ·t iÇn áp ng°ãc có giá trË g§n b±ng Ut lên Thyristor.

B±ng cách cho nhïng Ig >0 s½ nh­n °ãc mÙt hÍ ·c tính V- A vÛi các Uch nhÏ d§n i.

I.4 Các thông sÑ chç y¿u cça Thyristor:

I.4.1 iÇn áp thu­n cñc ¡i (Uth.max):

Là giá trË iÇn áp lÛn nh¥t có thà ·t lên Thyristor theo chiÁu thu­n mà Thyristor v«n ß tr¡ng thái mß. N¿u v°ãt quá giá trË này có thà làm hÏng Thyristor.

I.4.2 iÇn áp ng°ãc cñc ¡i (Ung max):

Là iÇn áp lÛn nh¥t có thà d·t lên Thyristor theo chiÁu ng°ãc mà Thyristor v«n không hÏng. D°Ûi tác Ùng cça iÇn áp này, dòng iÇn ng°ãc có giá trË Ing = (10 - 20)mmA. Khi iÇn áp ng°ãc ·t lên Thyristor l°u ý ph£i gi£m dòng iÁu khiÃn .

I.4.3 iÇn áp Ënh méc (Um):

Là giá trË iÇn áp cho phép ·c lên trên Thyristor theo chiÁu thu­n và ng°ãc. Thông th°Ýng U m = 2/3 Uth max

I.4.4 iÇn áp r¡i trên Thyristor:

Là giá trË iÇn áp trên Thyristor khi Thyristor ang ß tr¡ng thái mß.

I.4.5 iÇn áp chuyÃn tr¡ng thái (Uch):

Þ giá trË iÇn áp này, không c§n có Ik, Thyristor cing chuyÃn sang tr¡ng thái mß.

I.4.6 Dòng iÇn Ënh méc (Im):

Là dòng iÇn có giá trË trung bình lÛn nh¥t °ãc phép ch£y qua Thyristor.

I.4.7 iÇn áp và dòng iÇn iÁu khiÃn (Ukmin, Ikmin):

Là giá trË nhÏ nh¥t cça iÇn áp iÁu khiÃn ·t vào G - K và dòng iÇn iÁu khiÃn £m b£o mß °ãc Thyristor.

I.4.8 ThÝi gian mß Thyristor (Ton):

Là kho£ng thÝi gian tính të s°Ýn tr°Ûc xung iÁu khiÃn ¿n thÝi iÃm dòng iÇn tng ¿n 0,9 Im.

I.4.9 ThÝi gian khoá Thyristor (Toff ):

Là kho£ng thÝi gian tính të thÝi iÃm I = 0 ¿n thÝi iÃm l¡i xu¥t hiÇn iÇn áp thu­n trên Anod mà Thyristor không chuyÃn sang tr¡ng thái mß.

I.4.10 TÑc Ù tng iÇn áp thu­n cho phép (du/ dt):

Là giá trË lÛn nh¥t cça tÑc Ù tng áp trên Anod mà Thyristor không chuyÃn të tr¡ng thái khoá sang tr¡ng thái mß.

I.4.11 TÑc Ù tng dòng thu­n cho phép (di/ dt):

Là giá trË lÛn nh¥t cça tÑc Ù tng dòng trong quá trình mß Thyristor.

I.5 iÁu khiÃn óng_mß Thyristor:

I.5.1 Các biÇn pháp mß Thyristor:

1. NhiÇt Ù:

N¿u nhiÇt Ù Thyristor tng cao, sÑ l°ãng iÇn tí tñ do s½ tng lên, d«n ¿n dòng iÇn rò Io tng lên. Sñ tng dòng này làm cho hÇ sÑ truyÁn iÇn tích (1, (2 tng và Thyristor °ãc mß. Mß Thyristor b±ng ph°¡ng pháp này không iÁu khiÃn °ãc sñ ch¡y h×n lo¡n cça dòng nhiÇt nên th°Ýng °ãc lo¡i bÏ.

2. iÇn th¿ cao:

N¿u phân cñc Thyristor b±ng mÙt iÇn th¿ lÛn h¡n iÇn áp ánh thçng Ut thì Thyristor mß. Tuy nhiên ph°¡ng pháp này s½ làm cho Thyristor bË hÏng nên không °ãc áp dång.

3. TÑc Ù tng iÇn áp (du/dt):

N¿u tÑc Ù tng iÇn áp thu­n ·t lên Anod và Catot thì dòng iÇn tích cça tå iÇn ti¿p giáp có kh£ nng mß Thyristor. Tuy nhiên dòng iÇn tích lÛn này có thà phá hÏng Thyristor và các thi¿t bË b£o vÇ. Thông th°Ýng tÑc Ù tng iÇn áp du/dt thì do nhà s£n xu¥t qui Ënh.

4. Dòng iÁu khiÃn cñc G

N¿u cho mÙt xung iÇn áp d°¡ng Ug tác Ùng vào cñc G (d°¡ng so vÛi K) , các iÇn tí të N2 ch¡y qua P2. ¿n ây, mÙt sÑ ít cça chúng ch£y vào nguÓn Ug và hình thành dòng iÁu khiÃn Ig ch£y theo m¡ch G J3 K G; còn ph§n lÛn iÇn tí, chËu séc hút cça iÇn tr°Ýng tÕng hãp cça m·t ghép J2 lao vào vùng chuyÃn ti¿p này, chúng °ãc tng tÑc Ù, Ùng nng lÛn lên, b» gãy các liên k¿t nguyên tí Si, t¡o nên nhïng iÇn tí tñ do mÛi. SÑ iÇn tí mÛi °ãc gi£i phóng này l¡i tham gia b¯n phá các nguyên tí Si trong vùng chuyÃn ti¿p. K¿t qu£ cça ph£n éng dây chuyÁn này làm xu¥t hiÇn ngày càng nhiÁu iÇn tí ch£y vào N1, qua P1 và ¿n cñc d°¡ng cça nguÓn iÇn ngoài, gây nên hiÇn t°ãng d«n iÇn ào ¡t, J2 trß thành m·t ghép d«n iÇn, b¯t §u të mÙt iÃm nào ó ß xung quanh cñc G rÓi phát triÃn ra toàn bÙ m·t ghép vÛi tÑc Ù kho£ng EMBED Equation.3 .

iÇn trß thu­n cça Thyristor, kho£ng 100 k EMBED Equation.3 khi còn ß tr¡ng thái khoá, trß thành kho£ng 0,01 EMBED Equation.3 khi Thyristor mß cho dòng ch£y qua.

ThÝi gian mß: ton là thÝi gian c§n à thi¿t l­p dòng iÇn chính ch£y trong Thyristor, tính të thÝi iÃm phóng dòng Ig vào cñc iÁu khiÃn. ThÝi gian mß cça Thyristor kéo dài kho£ng EMBED Equation.3 .

I.5.2 Khoá Thyristor :

MÙt khi Thyristor ã mß thì "&.2BDJLNPRV^bfltvx|„†"-š ¨ª'¸º¼ÂÄÆÈÊÒÔÚÜâæèêìîòöú " & * , . 0 4 8 hA­hA­o(hA­hlêhlêo(

hlêhlêhlêhA­hlê5CJ aJ hA­hlêCJ aJ h± ŠN'Ö L À 6

h

²

l

n

p

r

t

„

¬

î

"

òåòØʹ¹¹åååååååå嬬¬

$„@&'„a$gdlIù$

Æ„@&'„a$gdlê

Æ„@&'„gdA­

$„@&'„a$gdlê

$„@&'„a$gdA­

$„@&'„a$gdä.Þ h l p r t z ~ € ‚ „ † Š Ž ' š ž ¢ ¤ ¬ ® ° ² ¶ º ¾ Ê Î Ø Ú à â ä æ è ì ò ø ü

$

(

0

4

6

P

R

X

^

b

d

p

t

|

€

„

†

Š

Œ

"

˜

œ

¢

¦

¼

¾

È

Ì

Ð

Ô

Ø

Ú

Þ

à

æ

üõüíõüíüíüõüõüõüõüõüíõüõüõüõüõüíüõüõüõüíõüíõüíüíüõüõüõüéâéâéÚéâéâéâéâéâéâéâéâéâéâéâéâéhA­hA­o(

hA­hA­hA­hlêhlêo(

hlêhlêhlêVæ

ì

ð

ò

ø

ü

$

0

6

D

F

N

P

R

T

^

b

n

p

t

‚

„

ˆ

Œ

'

-

ž

¢

¦

¨

ª

¬

°

'

Ä

È

Ì

Î

Ò

Ø

Ú

Ü

â

æ

ê

ô

ø

þ

,

0

4

6

8

:

>

@

ùõíõùõùõùõùõíõùõùõíõùõùõåõÚÎÊÂʻʻʻʳÊÂʻʻʻÊ»ʻʻʻʻʻÊÂÊ»ÊÂÊ»ÊÂh;$ÕhlIù5

hlIùhlIùhlIùhlIùo(hlIùh;$ÕhA­5CJ aJ hA­hA­CJ aJ h;$ÕhA­5hA­hA­o(hA­

hA­hA­F@

D

H

J

X

\

^

b

d

h

j

n

p

v

z

~

€

Š

"

˜

œ

ž

®

°

¶

¸

¼

À

Ä

Ê

Ú

Ü

â

ä

ê

î

ü

þ

*

0

2

4

6

:

B

F

J

L

P

V

\

'

f

h

v

x

~

€

„

Š

Œ

Ž

"

œ

¶

º

À

Â

Æ

È

Ò

Ø

Ü

à

â

ä

æ

ô

ö

ùõùõùõðùõùõèùõùÞõùõùõùõùõùõùõùõèõùõùõùõèùõùõèõùõèõùõùõùõùõùõùõùõùõùõèõùõùõùõùõùõùõùõèùõùhàIßhlIù56hlIùhlIùo( hlIùo(hlIù

hlIùhlIùX"

€

j

¢

è

. " ä 6Š˜ |ªò:z^ä @nžÆòòòòòòòòòòòòòòòòòòòòòòòååå

$„@&'„a$gdàIß

$„@&'„a$gdlIùö

ü

& * 2 6 D F J L N V X ' d h l p t | ~ € „ Œ š œ ¢ ¤ ¬ ° ¾ Â Ê Ì Î Ò Ú Þ ì î ò ô ö þ $,0@BFHJRVdhprtx€„Š-˜ÚüõüõüõüíõüõüíüíüíõüõüõüõüõüíüõüõüíüíõüõüõüíüõüõüíüíõüõüõüíüõüõüíüíõüõüõüíüõüõüâÚÎhàIßhàIß5CJaJ hlIùCJ aJ hlIùhlIùCJ aJ hlIùhlIùo(

hlIùhlIùhlIùQÚÜüþ (jlz|‚„†ˆ-˜ÌÎ46~‚ÎÐ :8@Fdf"-àâôö * d h ° òæòæÚÒÆÒæòæÒæòæòæòæòæòæòæòæòæòæòæòæòæòæ¾æòæòæòæ¾·°¥¡•Ž

hÚWhÙvè hzXCJaJhzXhj{ h¯yhj{CJ aJ

h¯yhnv"

h¯yhÙvèhàIßhàIß5hàIßhàIßCJaJo( hàIßCJaJhàIßhlIù5CJaJhàIßhàIß5CJaJhàIßhàIß5CJaJo(7Æô ° ¨ðî6lø$'!‚!~#òåßβ­ Â"„Â$„„Ð^„'„Ða$gdÚW

$„Ð'„Ða$gdÚW

$„Ð@&'„Ða$gdC|ÐgdÖ$„„Ð^„'„Ða$gdÚW

$„ì'„ìa$gdÚW$„ûø„@&^„ûø'„a$gdä.Þ@&gdä.Þ

$„@&'„a$gdàIß

$„@&'„a$gdàIß° è ê ^'b¢¤Ž"-dftv¨&(*ÊÌðVXîðôö0246hóçóÛóÛóçóÏóçóÏóçóçó÷«Ã«ÃóÛóž'„'}v}hhÚWhÙvè5OJQJ\

håU·hDL-

håU·hÙvèhåU·hIQ-0J+OJQJhåU·hÙvè0J+OJQJhåU·hj{0J+OJQJhÚWhD@é6OJQJhÚWhIQ-6OJQJhÚWhÙvè6OJQJhÚWhIQ-OJQJ]hÚWhD@éOJQJ]hÚWhx( OJQJ]hÚWhÙvèOJQJ]$hjl¬® " ÐÒæè,-.-Š-Œ--€!‚!¾"À"ú#ü#&$*$ª$¬$ü$%Æ%Ö%.'0'¤'Ê'ô)ö)h**'*"*Ú*Ü*

+òäÙÎÙÎÙÃÙÎÙÎÙÃÙÎÙÃÎÙ'Ù©ÙžÙ"Ù"Ù"Ù„Ù"Ù„Ù"ÙäväÙ"ÙhÚWh",f5OJQJ\hÚWhÙvè5OJQJ\] hÚWh",fOJQJ hÚWh».¤OJQJ hÚWhIQ-OJQJhÚWhÙvèB*OJQJphÿ hÚWhD@éOJQJ hÚWhDL-OJQJ hÚWhÙvèOJQJhÚWhÙvè5OJQJ\hÚWhDL-5OJQJ\.~#š#'%'%Æ%¤'h*"*Þ*+,-'-0$0

1

$„Ð@&'„Ða$gdC|Ð

$„Ð'„Ða$gdÚW

$„ì'„ìa$gdÚW

$„Ð'„Ða$gdÚW

+ ++N+\-^-'-à/â/0 0"0$0 1181:1

äÞÙè

äÞÂäÞÂäÞÙèÚÚÚÙèÚÂÚÚÙèÚÚÙèÚ¸®‚Âúƈ¶âäà÷÷÷÷÷òæÚ÷Ú÷ÚÚÎÎÎÚÚ÷Ú÷Ú÷÷

„Ø„ØÚ

„ì„ìÚ

„ЄÐÚÖÚÂÄÊÌêìšœ¶¸¼¾&:ˆŠœ¤¦ÌÎÐÒâæìîòäòÙËٿٿÙÙËٿٿÙËÙËٿٿٿÙËÙ¨Ù™Ù™Ù¨Ù™ÙÚÙèâÿÃ

ÚÙèÚÙèÚÙèÚÚÙèãðÚÙèÚÙèÚÂÚÙ茢¨ªÐÒÔÖÞàëÚËÀ±¥ÀËÀ€ËÀ±ÀËÀËÀËÀÿ

ÚÙè

ÚÙèâÿ

ÚÙèÚÙèâÿå

ÚÙèÚÙèðÚÙèÚÙèÚÙèûÚÙèâÿ

ÚÙè

€‚„†šœÄÆîßÐÅßűßÅÐÅßÅ€ßÅÐÅßÅ

ÚÙèãðÚÙè

ÚÙèâÿ

ÚÙèÚÙèáÚÙèâÿ

ÚÙèÚÙèðÚÙèÚÙèÚÙèöÿÆÈÊÚÜÞàæ袤&BœîßÔÆÔ·ÔßÔ£ßÔƆÔƆÔÔƆÔßÔßÔÚÙèâÿ

ÚÙèÚ¤ÚÙèÚÙèâÿ¸

ÚÙèðÚÙèãðÚÙèÚÙèÚÙèü

ÚÙèâÿàܸÎ÷ëß÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷ßëß÷÷ÓÓ

„„Ú

„ì„ìÚ

„ЄÐÚÚÜ&D

Œ¶¸ºòäÙÍٸ٭ÙòäÙ¢ÙÙÙÙهههÙÚÙèüÿ

ÚÙèÚÙèÚÙèÚ¤ÚÚÙèÚÙèÚÙèÚÙèÚ¾ŠØ®ÄÚ¶þ¢¶ðºòóóóóóóóçß×óóó×óó×ßÏ×ß×ß×Ã

ÿÚÃ

ÿ

„í„íÚ

„„Ú

¶ÜÞ

éØɾ²¾²¾§¾²¾É¾‚ɾ§¾§¾§¾§É¾É¾§¾§¾§ØÚÙèöÿô

ÚÙèÚÙèèÿƒ

ÚÙèÚ¤ÚÙèÚÙèÚÙè¼ÚÙèüÿ

ÚÙ茘¾ÀÂÄüŒ¶¸ºšõçõÜõÍõ¹¨ÍÜõÍõƒÍõçõÍõÍõÍõÚÙèäÿË

ÚÙèÞÚÙèöÿô

ÚÙè®ÚÙèèÿ

ÚÙèÚÙèÚ¤ãðÚÙèÚÙèšœ²¶ÀÂèêì²¶¸òëÚËÀ¸ÀËÀ¤ËÀËÀËÀËÀËÀ¹ÚÙèäÿ

ÚÙèÀÚÙèèÿ

ÚÙèÚÙèèÿ

ÚÙèÃ

ÿÚÙèÚÙèÚÙèöÿ½

ÚÙèòôúü&RˆŠ°²¶º¼ÂÄêòçØçijØçØç¡ØçˆçØçØççòçØçÚÙèÚÙèèÿ

ÚÙèÃ

ÿÚÙèüÿ

ÚÙèïÚÙèèÿü

ÚÙèÚÙèÚÙèãðÚÙèòþºÖúüþü÷ïï÷ï÷ï÷ï÷ïïïïïïïïïïïïïïïïïÚÃ

ÿêìîð€‚„†ÒÔúüþëÚËÀµÀ§ÀËÀ‚ËÀÀËÀËÀÀÚ»¤ÚÙèöÿô

ÚÙèïÚÙèâÿ

ÚÙèãðÚÙèÚ¤ÚÙèÚÙèÚÙèâÿÝ

ÚÙ脆¬®°²ÎÐÖØþ

êìõêÛêǶÛê¨êÛêƒÛêê¨ê¨êÛêùÚÙèàÿ†

ÚÙèÚÙèÚ¤ÚÙèèÿâ

ÚÙèãðÚÙèÚÙèöÿ»

ÚÙèÚÙèÚÙèÚÎ&¦¸&¨ð

ˆú÷÷ï÷ï÷÷÷ïï÷÷÷÷÷÷ãïï×Ë×

„ì„ìÚ

„ЄÐÚ

„„Ã

ÿÃ

ÿÚÚÙèâÿ

ÚÙèÚÙèèÿ

ÚÙèãðÚÙèÚÙèÚÙèüÿŒ

ÚÙèÚÙèÚ¤ÚÙèîšœÔÖüþ

†ˆ®°õçõØõijØõØõŸØõ‚ØõØõØõØ

ÚÙèØÚÙèúÿ

ÚÙèÚÙèÚÙèâÿÑ

ÚÙèÚÙèèÿ

ÚÙèÚÙèãðÚÙèÚÙè°²¶¸Þàâäè

îßÔßÔ±ߥԈÔßÔßÔˆÔßÔ

ÚÙèÚÙèâÿ

ÚÙèðÚÙèãðÚÙèÚÙèÚÙèüÿß

ÚÙèÚÙèÚÙè¡ÚÙèüÿ€‚˜¾ÀÂÄÐÒØÚ