Đề cương môn khảo cổ học-Nguyễn Duy Thành

Màu nền
Font chữ
Font size
Chiều cao dòng

Câu 1: sgk trang 24

Câu  2:

- Những phát hiện về dấu vết vượn ngưòi cổ ở xung quanh việc nam cho thấy việt nam nằm trong khu vực chứng kiến bước chuyển vĩ đại của nhân loại từ vượn thành người.

+ Phát hiện hoá thạch người vượn homorectus, hoá thạch người vượn ở thẩm khuyên, thẩm hai (Lạng Sơn), hoá thạch người tinh khôn sớm (Homo Spiens) ở thẩm ồm (Nghệ An) và hang hùm (Yên Bái) có niên đại thuộc sơ kì đá cũ (hậu kì cánh tân) cách đây khoảng 70.000-60.000 năm.

+ hoá thạch người tinh khôn muộn ( homosapiens) tìm thấy ở leng lung (Ninh Bình) và Kéo Lèng (Lạng Sơn) niên đại có thể thuộc hậu kì pleitoiens cách nay khoảng 30.000 năm.

- Tại các địa điểm phát hiện người tinh khôn sớm và muộn chưa tìm thấy các công cụ lao động được chế tác bằng đá, những ở một số nơi khác đả tìm thấy di tích thuộc thời đại đá cũ (Núi Đọ-Thanh Hoá) với công cụ ghè đẽo thô sơ, niên đại cách nay khoảng 30.000 năm

- Dấu vết vượn người, người tinh khôn sớm và muộn cùng các di tích hoạt động của con người từ sơ kì thời đại đá cũ đến hậu kì thời đại đá cũ đả góp phần khẳng định nước ta nằm trong khu vực rộng lớn của quê hương loài người

Câu 3:

Những nền văn hoá tỉêu biểu thời đại đá mới: văn hoá hoà binh, văn hoá bắc sơn, văn hoá đa bút, văn hoá quỳnh văn, văn hoá hà giang, văn hoá hạ long, văn hoá bàu tró, văn hoá biển hồ, văn hoá mai pha.

Văn hoá hoà bình

- Văn hoá hoà bình mang tên tỉnh hoà bình nơi phát hiện đầu tiên các di tích thuộc văn hoá này

- Địa bàn phân bố chủ yếu vùng đá vôi ở tỉnh ninh bình và thanh hoá

- Di tích văn hoá hoà bình chủ yếu là các hang động, mái đá trong các thung lũng ven khe suối. Người hoà bình cư trú trong các hang cao ráo và thoáng mát

- Môi trường sinh thái người hoad bình chủ yếu là thung lũng các đồi núi thấp, với địa hình đa dạng và phức tạp.

- Tầng văn hoá hoà bình tương đối dày cấu tạo bằng đất sét vôi xen dầy các loại võ nhuyễn thễ.

- Di vật chủ yếu là các đồ đá, đồ xương và một số ít đồ gốm

+ Đồ đá có các loại đ nguyên đá liệu hòn kê, chặt, rìu ngắn, chày nghiền, bàn nghiền, nạo..

+ Nguyên liệu chế tác đồ đá là các loại đá cuội khe suối có sẳn nơi cư trú

+ Kĩ thuật chế tác chủ yếu là ghè đẽo, ghè một mặt hoặc hai mặt, một số ít xuất hiện kĩ thuật cưa

+Đồ gốm đả phát hiện được nhiều trong di tích của văn hoá hoà bình được trang trí với hoa văn dơn giản.

- Văn hoá hoà bình có niên đại địa chất toàn tân, giai đoạn chuyển từ thời đại đá giữa sang thời đại đá mới các nay khoảng 17-18 ngàn năm

- Chủ nhân văn hoá hoà bình vừa có đặc điểm chủng mongoloid vừa có đặc diểm australoid

- Nguồn kinh tế chủ yếu là săn bát và hái lượm, người hoà bình còn biết đến trồng trọt sơ khai

- Người hoà bình chôn người chết trong các hang động nơicư trú, chôn với tư thế nằm co hoặc nằm thẳng đứng, xung quanh mộ được kè đá và rắc thổ hoàng

- Người hoà bình đả biết đến tư duy về nghệ thuật với các hình khắc trên các vách đá

- Nguồn gốc văn hoá hoà bình cho đến nay được xác nhận là  từ văn hoá sơn vi

- Văn hoá hoà bình là một văn hoá có mối quan hệ truyền thống với các nền văn hoá thuộc hậu kì thời đại đá mới như: văn hoá đa bút, văn hoá quỳnh văn…

Câu 4

Về mặt kĩ thuật:

- Kĩ thuật mài là kĩ thuật đặc trưng cho thời kì này, được hoàn thiên và ngày càng phát triển tạo ra công cụ có lưỡi sắc nhọn hơn tạo ra năng súât lao động cao hơn

- Kĩ thuật khoan đá phát triển ngày càng hoàn thiện giúp ích vào việc chế tác các loại đ ồ trang sức có lỗ và hình trònhình tròn

- Kĩ thuật cưa đá đả ra dời và phát triển cho phép ta chủ động tạo dáng kích thước công cụ, tiết kiệm thời gian và nguyên liệu hơn.

- Ngoài ra còn các loại công cụ bằng xương, sừng chế tạo ra các loại công cụ như: rìu, bôn, đục, mũi khoan và các loại vật dụng như: thuyền bè, mái chèo, xe kéo..

- Người ta đả biết đến dùng các loại vỏ cây thắt thành lứơí bắt cá và dệt thành vải.

- Tạo ra đồ gốm là một phát minh quan trọng, gốm được trang trí bằng các loại hoa văn đơn giản

ẢNH HƯỞNG ĐẾN KINH TẾ VÀ XÃ HỘI

Kinh t ế

- Kĩ thuật chế tác công cụ có bước phát triển từ kĩ thuật ghè đẽo đến k ĩ thuật mài, năng suất lao động cao hơn

- Sự xuất hiện của nghề nông

+ Từ việc hái lựôm hoa quả con người nhận thức được hoa quả chín theo mùa rồi tiến hành gieo trồng để thu hoạch

+ Hầu hết các cây trồng đả được thuần dưỡng từ các loại cây lương thực đến các loại cây dầu và cây dại

- Sự xuất hiên của nghề chăn nuôi

Từ việc giử các động vật trong nhà làm thức ăn dự trử con người đả thuần dưỡng được nhiều động vật, chăn nuôi trở thành quan trọng

=> Con người chủ động tạo ra những giống loài mới phục vụ cuộc sống

Tổ chức x ã  hội

- Việc sản xuất nông nhgiệp và làm đồ gốm đòi hỏi phải định  cư lâu dài dẩn dến hình thành nên các cụm dân cư ven sông, đồng bằng=> hình thành nên các trung tâm nông nghiệp quá trình này tác động đến việc hình thành các bộ tộc, bộ lac, liên minh bộ l ạc

- Sự xuất hiện đồ gốm và hái lượm hoa quả, trồng trọt và chăn nuôi cần nhiều hơn sự khéo léo của người phụ nữ => vị trí của người phụ nữ ngày càng đ ược khẳng đinh

- Trong nông nghiệp liên quan nhiều đến các hiện tượng tự nhiên dẩn dến việc sùng bái các lực lượng tự nhiên

-  Xuất hiên nhiều hình thức tôn giáo mới

- Các loại hình nghệ thuật mới ra đời cho ta thấy sự đa dạng của tư duy con người trong cac lĩnh vực

Câu 5 Vì sao gọi là cách mạng đá mới

- Thời kì đá mới là thời kì con người đạt được nhiều thành tựu lớn với những thành tựu đạt được có ý nghĩa cách mạng nên nhiều học giả gọi đây là cách mạng đá mới

Thành tựu

Về mặt kĩ thuật:

- Kĩ thuật mài là kĩ thuật đặc trưng cho thời kì này, được hoàn thiên và ngày càng phát triển tạo ra công cụ có lưỡi sắc nhọn hơn tạo ra năng súât lao động cao hơn

- Kĩ thuật khoan đá phát triển ngày càng hoàn thiện giúp ích vào việc chế tác các loại đ ồ trang sức có lỗ và hình trònhình tròn

- Kĩ thuật cưa đá đả ra dời và phát triển cho phép ta chủ động tạo dáng kích thước công cụ, tiết kiệm thời gian và nguyên liệu hơn.

- Ngoài ra còn các loại công cụ bằng xương, sừng chế tạo ra các loại công cụ như: rìu, bôn, đục, mũi khoan và các loại vật dụng như: thuyền bè, mái chèo, xe kéo..

- Người ta đả biết đến dùng các loại vỏ cây thắt thành lứơí bắt cá và dệt thành vải.

- Tạo ra đồ gốm là một phát minh quan trọng, gốm được trang trí bằng các loại hoa văn đơn giản.

Về mặt kinh tế:

Bên cạnh săn bắt hái lượm, đánh cá sự xuất hiên và phát triển của nghề nông và chăn nuôi là thành tựu lớn nhât trong thời đại, con người bắt đầu chuyển từ nền kinh tế thu lượm sang nền kinh tế sản xuất.

Về mặt văn hoá, xã hội

- Hình thành nên các trung tâm nông nghiệp

- Xuất hiện nhiều hình thức tôn giáo và loại hình nghệ thuật mới, cho ta thấy con người đả có bước phát triển trong tư duy và nhận thức.

- Con người biết làm đồ trang sức, làm nhạc cụ sinh hoạt nghệ thuật.

Câu 6 Đời sống của người nguyên thuỷ trên đát nước ta

Đời sống vật chất

- Sử dụng công cụ bằng đá được ghề đẽo thô sơ với nhiều loại hình. Ngoài ra còn sử dụng công cụ bằng tre gỗ, xương và sừng

- Sử dung công cụ lao động bằng đá cũ

- Kiếm dống bằng lao động tập thể với phương thức hái lượm và săn bắt

Tổ chức xã hội

+ Sống thành nhóm ở những nơi thuận tiện

+ Định cư lâu dài ở các hang động khe suối

+ Sống theo chế độ thị tộc mẫu hệ

+Quan hệ hợp quần xã hội có người đúng đầu phân công lao động giữa nam và nữ cùng chăm sóc con cái

+ Sống quây quần theo quan hệ ruột thịt với nhau gồm 5-7 gia đình

+ Chưa có quy định xã hội nên gọi là bầy người nguyên thuỷ

Đời sống tinh thần

+ Biết làm đồ trang sức bằng đá, vỏ ốc, sò, đất nung…

+ Tín ngưỡng thờ vật tổ

+Tục chôn người chết

(ch ú ý; n ên nói thành câu đầy đủ)

C âu 7

 Lao động có tác dung quyết định trong quá trình chuyển biến từ vượn thành người

- Lao động chuyển đời sống vượn người từ trên cây xuống mặt đất

- Lao động giải phóng đôi tay và tạo ra dáng đi thẳng đứng cho con người

+ Từ việc chuyển đời sống từ trên cây xuống đấtt việc hái trái cây của con người gặp nhiều khó khăn bởi độ cao, để khắc phục khó khăn đó con người học cách đứng bằng hai chân để cao hơn và có tầm nhìn xa hơn

+ Rồi từ khi có được đôi tay con người chế tạo ra các công cụ lao động cải tạo tự nhiên, phục vụ cuộc sống

+ Bàn tay lao động làm cho toàn bộ cơ thể người có sự thay đổi bàn tay phát triển và khéo léo hơn, tầm mắt con người được mở rộng

=> Bàn tay không chỉ là khí quan dùng để lao động mà còn là sản phẩm cảu lao động

- Lao động đả tạo ra ngôn ngử: trong lao động cụ thể là việc săn bát hái lượm mối quan hệ giữa con người với người càng đươợcthắt chật hơn. Cúng chính trong lao động họ có nhu cậu trao đoỏi thông tin với nhau cuangc từ đó mà ngôn ngử hình thành

- Lao động đả kích thích bộ óc và sự hình thành các giác quan. Trong lao động loài người phải sử dụng nhiều tư duy hơn, học cách săn bắt, chăn nuôi, trồng trọt, hái lượm để tạo ra được nhiều của cải phục vụ cuộc sống, do phải suy nghỉ,Tư duy nhiều nên bộ óc con người ngày càng phát triển và hoàn thiện hơn

- Nhờ lao động mà con người sáng tạo ra lich sử riêng cho mình dần dần tách khỏi sự lệ thuộc vào thiên nhiên

- Con người là một thực thể sinh học và thực thể  xã hội, lao động khiến con người ngày càng hoàn thiện mình, từ sự khéo léo, óc sáng tạo, trí thông minh tạo ra thực thể xã hội lớn hơn thực thể sinh học( tức là thông minh hơn, nhân ái hơn và biết chế ngự bản năng)

- Ăgghen viết: chinh từ ngày mà sau khi trải qua hàng ngàn năm đấu tranh bàn tay trở thành hoàn toàn khác với bàn chân và tư thế thẳng đứng được vững vàng, chắc chắn hẳn rồi thì con người mới tách ra khởi con khỉ, và mới có sơ sở cho sự phát triển của tiếng nới có âm tiết và do sự phát triển mạnh mẽ của bộ óc từ đó đả làm cho sự khác biết giữa con người và con khỉ trở thành sự khác biệt không thể vượt qua được.

Câu: 8

Khái niệm khảo cố: sgk đoạn đầu tiên

Giống nhau

-         Khôi phục lại mọi mặt đời sống quá khứ của con người

-         Thuộc ngành khoa học lịch sử

Khác nhau

Khảo cổ học

Lich sử

Nguồn sử liệu vật chất

Nguồn sử liệu chử viết

Là sự tồn tại khách quan mang dấu ấn của thời đại đả sản sinh ra nó

Dựa vào tri thức và nhận định chủ quan của người viết

Nguồn sử liệu phong phú, đa dạng

Nguồn sử liệu có hạn

Đối tượng nghiên cứu toàn diện: kinh tế, văn hoá, xã hội một phần đời sống chính trị và các tầng lớp dan cư

Nói nhiều đến tình hình chính trị và đời sống của các vua chúa

Nghiên cứu lịch sử loài người từ khi có chử viết

Chỉ nghiên cứu khi có chử viết ra đời

Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro