đề cương ôn thi tư tưởng hồ chí minh
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 2011
Câu 1: Khái niệm tư tưởng HCM? Chủ nghĩa Mac_Lê Nin là nguồn gốc trực tiếp quyết định bản chất nguồn gốc tư tưởng HCM.
Trả lời:
vKhái niệm tư tưởng HCM:
Dựa trên định hướng cơ bản của văn kiện Đại hội các Đại biểu toán quốc lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam, các nhà khoa học đã đưa ra định nghĩa: “ Tư tưởng HCM là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vẫn đề cơ bản của Cách mạng Việt Nam, từ Cách mạng Dân tộc dân chủ nhân dân đến Cách mạng XHCN; là kết quả của sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác_Lê Nin vào điều kiện cụ thể nước ta đồng thời lại sự kết hợp tinh hoa các dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và con người”.
ðKN tư tưởng HCM làm rõ 4 vấn đề:
1. Chỉ ra bản chất cách mạng khoa học của tư tưởng HCM, là nền tảng tư tưởng và kim chỉ Nam cho hành động của Đảng và dân tộc Việt Nam
2. Nguồn gốc tư tưởng, lý luận của tư tưởng HCM: Chủ nghĩa Mác_Lê Nin, gt văn hóa dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại
3. Nội dung cơ bản nhất của tư tưởng HCM là những vấn đề có liên quan đến CM Việt Nam
4. Làm rõ gt, ý nghĩa, sức hấp dẫn lâu bền của tư tưởng HCM _tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc
vChủ nghĩa Mac_Lê Nin là nguồn gốc trực tiếp quyết định bản chất nguồn gốc tư tưởng HCM
- Chủ nghĩa Mác - Lê-nin là đỉnh cao của tư duy nhân loại; là thế giới quan, phương pháp luận khoa học và cách mạng của tư tưởng HCM. Tư tưởng Hồ Chí Minh bắt nguồn từ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, lấy chủ nghĩa Mác - Lê-nin làm nền tảng, nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh cũng là sự kế thừa, phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nổi bật là chủ nghĩa yêu nước, tinh thần đoàn kết dân tộc, và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, cả phương Đông và phương Tây. Hồ Chí Minh đã từng tỏ rõ thái độ của mình đối với việc học tập, tiếp thu những học thuyết của các lãnh tụ chính trị, xã hội, tôn giáo trong lịch sử. Người nói: "Học thuyết Khổng Tử có ưu điểm là sự tu dưỡng đạo đức cá nhân. Tôn giáo Giê-su có ưu điểm là lòng nhân ái cao cả.
- Hồ Chí Minh đi từ chủ nghĩa yêu nước đến chủ nghĩa Mác - Lê-nin. Đối với Người, đến với chủ nghĩa Mác - Lê-nin cũng có nghĩa là đến với con đường cách mạng vô sản. Từ đây, Người thực sự tìm thấy con đường cứu nước chân chính, triệt để: "Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc, không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản" và "chỉ có giải phóng giai cấp vô sản thì mới giải phóng được dân tộc; cả hai cuộc giải phóng này chỉ có thể là sự nghiệp của chủ nghĩa cộng sản và của cách mạng thế giới"(1).
- Đến với chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng, quan điểm của Hồ Chí Minh có bước nhảy vọt lớn: kết hợp chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế vô sản, kết hợp dân tộc với giai cấp, độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội; nâng chủ nghĩa yêu nước lên một trình độ mới trên lập trường của chủ nghĩa Mác - Lê-nin.
- Trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, Hồ Chí Minh luôn khẳng định: Chủ nghĩa Mác - Lê-nin là chủ nghĩa chân chính nhất, khoa học nhất, cách mạng nhất.
=> Như vậy: Chủ nghĩa Mac_Lê Nin là nguồn gốc trực tiếp quyết định bản chất nguồn gốc tư tưởng HCM, Tư tưởng Hồ Chí Minh là "kết quả sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại".
Câu 2: chứng minh nhận định “tư tưởng HCM là 1 quá trình tìm tòi, khảo nghiệm, gắn liền với sự phát triển lớn và mạnh của Đảng, của CM Việt Nam” ?
Trả lời:
Tư tưởng HCM được hình thành và phát triển qua 5 giai đoạn:
1. Thời kỳ trước năm 1911: “hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng cứu nước
Chủ tịch HCM đã sớm nhận thức đc rằng: nguồn gốc những đau khổ và áp bức dân tộc là ở ngay tại chính quốc, ở nc đế quốc đang thống trị dân tộc mình”. Người đã tự định cho mình 1 hướng đi mới và quyết tâm tìm đg cứu nước.
2. Thời kỳ 1911 – 1920: Tìm thấy con đg cứu nước, giải phóng dân tộc
Người đã gắn phong trào cách mạng VN với phong trào CN quốc tế, đưa nhân dân ta đi theo con đg mà chính người đã trải qua, từ chủ nghĩa yêu nc đến chủ nghĩa Mác – Lê Nin. Đó là con đg giải phòng duy nhất mà cách mạng tháng 10 Nga đã mở ra cho nhân dân lao động và tất cả các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới
3. Thời kỳ 1921 – 1930: Hình thành cơ bản tư tưởng về cách mạng VN
Trong giai đoạn này, những tư tưởng của Nguyễn Ái Quốc đc giới thiệu trong các tác phẩm của người , cùng các tài liệu Mác xít khác, theo đg dây bí mật đc truyền về nc, đến với các tầng lớp nhân dân VN, tạo ra 1 xung lực mới, một chất men kích thích, thúc đẩy phong trào dân tộc phát triển theo xu hướng thời đại mới
4. Thời kỳ 1930 – 1945: Vượt qua thử thách, kiên trì giữ vững lập trường cách mạng
- Hội nghị lần thứ nhất, Ban chấp hành trung ương lâm thời của Đảng hợp từ ngày 14 – 31/10/1930 tại Hương Cảng – Trung Quốc theo chỉ đạo của Quốc tế Cộng Sản, đầu năm 1930, đảng cộng sản Đông dương chính thức đc thành lập.
- Ngày 3/2/1930 Đảng Cộng Sản Việt Nam đã thực sự là người lãnh đạo và tổ chức cho mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
5. Thời kỳ 1945 – 1969: tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục hoàn thiện
Xuất phát từ thực tiễn, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng nước ta tư tương HCM đã tiếp tục được bổ sung và phát triển, hợp thành một hệ thống những quan điểm lý luận về cách mạng Việt Nam. Đó là: tư tương về chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội; tư tưởng về Nhà nươc của dân, do dân, vì dân; tư tưởng và chiến lược vế con người; tư tưởng về Đảng Cộng sản và xây dựng Đảng với tư cách là Đảng cầm quyền. . . .
Tư tưởng Hồ Chí Minh trải qua hơn nửa thế kỷ hình thành và phát triển, là sản phẩm tất yếu của cách mạng Việt Nam trong thời đại mới, là ngọc cờ thắng lợi của nhân dân Viêt Nam trong cuộc đâu tranh vì độc lập, tự do, vì giải phóng dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Bác là người sáng lập ra Đảng Cộng Sản Việt Nam chính đảng đầu tiên đại diện cho cho giai cấp công nhân, nông dân bị áp bức bóc lột. Đưa cách mạng Việt Nam vào thời kỳ mới, thời kỳ đấu tranh tự giác có đường lối rõ ràng, có chính đảng của riêng mình
Câu 3: Độc lập dân tộc là tư tưởng xuyên suốt cuộc đời hoạt động Cách mạng của HCM?
Trả lời:
· Trước năm 1911:
- Điều đầu tiên ảnh hưởng tới người là xuất thân trong một gia đình nhà nho yêu nước, gần gũi với nhân dân. Sau này những kiến thức học được từ cha, bắt gặp tư tưởng mới của thời đại đã đc HCM nâng lên thành tư tưởng cốt lõi trong đường lối chính trị của mình.
- Nghệ Tĩnh là vùng đất vừa giầu truyền thống văn hóa, vừa giầu truyền thống lao động, đấu tranh chống ngoại xâm. Nơi có biết bao tấm gương anh hùng, lãnh tụ yêu nước nổi tiếng trong lịch sử VN: Phan Đình Phùng, Phan Bội Châu……
- Từ thủa thiếu thời, người đã chứng kiến cuộc sống nghèo khổ, bị áp bức bóc lột đến cùng cực của đồng bào mình.
- Phát huy truyền thống yêu nước bất khuất của dân tộc, truyền thống tốt đẹp của quê hương, gia đình và với sự nhạy cảm đặc biệt về chính trị của mình, người sớm nhận ra hạn chế của những người đi trước và ý thức được rằng: “ nguồn gốc những đau khổ và áp bức dân tộc là ở ngay tại chính quốc, ở nc đế quốc đang thống trị dân tộc mình”. Người đã tự định cho mình 1 hướng đi mới và quyết tâm tìm đg cứu nước
· Từ năm 1911 _ 1920:
- Những bài học từ buổi thiếu niên về lý tưởng “bốn bể đều là anh em” và “năm châu họp làm 1 nhà”. Người không đau trước nỗi đau của dân tộc mà còn xót xa trước nỗi đau vong nô của các dân tộc khác. Từ đó người nảy sinh ý thức về sự cần thiết phải đoàn kết những người bị áp bức để đấu tranh cho nguyện vọng và quyền lợi chung
- Năm 1919, thay mặt những người VN yêu nước tại Pháp, Nguyễn Ái Quốc gửi bản yêu sách của nhân dân An Nam tới hội nghị Véc Xây, đòi thừa nhận quyền tự do, dân chủ và bình đẳng cho nhân dân VN
- Sau gần 10 năm đi tìm đg cứu nước, ngày 17/7/1920, khi đọc sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lê Nin, người đã cảm động, vui mừng đến phát khóc. Luận cương đã giải đáp cho Nguyễn Ái Quốc cong đg giành độc lập cho dân tộc và tự do cho đồng bào
- Tháng 12/1920, người tham gia sáng lập ĐCS Pháp, trở thành người CS Việt Nam đầu tiên. Người đã xác định đúng con đg giải phóng dân tộc, đó là con đg giải phóng duy nhất mà cách mạng tháng 10 Nga đã mở ra cho nd lao đọng và các dân tộc bị áp bức trên thế giới
· Từ năm 1921 _ 1930:
- Quan điểm, tư tưởng cách mạng của Nguyễn Ái Quốc trong những năm 20 của thế kỷ XX được giới thiệu trong các tác phẩm của người (Đường cách mệnh, chính cương vắn tắt, sách lược vắn tắt…) cùng các tài liệu Mac Xít khác được bí mật truyền về nước, đến với các tầng lớp nhân dân, tạo ra một xung lực mới thúc đẩy phong trào dân tộc phát triển theo xu hướng mới của thời đại
· Từ năm 1930 _ 1945:
- Năm 1945, người đọc bản tuyên ngôn độc lập, đó là 1 văn kiện lịch sử có giá trị to lớn, đọc lập tự do với phương hướng phát triển lên chủ nghĩa xã hội. Trong đó, người khẳng định: Không có gì quý hơn độc lập tự do
Câu 4: Chứng minh luận điểm “ cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa có thể nổ ra và giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc” là một đóng góp quan trọng của Hồ Chí Minh vào lý luận cách mạng của chủ nghĩa Mác?
Trả lời:
Luận cương đại hội VI Quốc Tế III (ngày 1/9/1928) có đoạn viết: “chỉ có thể thực hiện hoàn toàn công cuộc giải phóng các thuộc địa khi giai cấp vô sản giành đc thắng lợi ở các nước Tư Bản tiên tiến”.Theo đó quan niệm của Quốc tế III là thắng lợi của cách mạng thuộc địa phụ thuộc trực tiếp vào thắng lợi của cách mạng vô sản nước chính quốc.
Khác với quan niệm ấy, tại Đại Hội V quốc tế III (tháng 6/1924), Nguyễn Ái Quốc đã phân tích và chỉ ra: “vận mệnh của giai cấp vô sản thế giới, đặc biệt là vận mệnh của giai cấp vô sản các nc đi xâm lược thuộc địa gắn chặt với vận mệnh giai cấp bị áp bức ở các nc thuộc địa, nếu coi thường cách mạng ở các nước thuộc địa là muốn đánh rắn bằng đuôi”.
Vận dụng công thức của Các Mác: “sự giải phóng của giai cấp công nhân phải là sự nghiệp của bản thân giai cấp công nhân”, người đi đến luận điểm: “công cuộc giải phóng anh em, chỉ có thể thực hiện được bằng sự nỗ lực của bản thân anh em”. Người đánh giá rất cao sức mạnh của 1 dân tộc vùng dậy chống đế quốc thực dân.
Nhận thức đúng vai trò, vị trí chiến lược của cách mạng thuộc địa và sức mạnh dân tộc, Nguyễn Ái Quốc cho rằng : cách mạnh giải phóng dân tộc cần đc tiến hành chủ đọng, sáng tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc.
Đây là 1 luận điểm sáng tạo, có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn, một cống hiến rất quan trọng của HCM vào kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác – Lê Nin, đã đc thắng lợi của phong trào cách mạng giải phóng dân tộc trên toàn thế giới trong gần 1 thế kỷ qua chứng minh là hoàn toàn đúng đắn.
Câu 5: Chứng minh rằng đi lên CNXH là sự lựa chọn duy nhất đúng đắn của Đảng, của Bác Hồ và của dân tộc Việt Nam?
Trả lời:
Theo CN Mác – Lê Nin, đặc trưng bản chất của CNXh là:
- Xóa bỏ chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất
- Xóa bỏ bóc lột về kinh tế
- Xóa bỏ áp bức về chính trị
- Thực hiện bình đẳng giữa các dân tộc
- Giải phóng con người
- Công hữu về tư liệu sản xuất
Cách mạng tháng 10 Nga đã làm cho CNXH từ lý luận trở thành hiện thực.
Cách tiếp cận của Hồ Chí Minh về bản chất và mục tiêu của CNXH ở VN: Sự thống nhất biện chứng giữa các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội với các yếu tố nhân văn, đạo đức, văn hóa.
Hồ Chí Minh đã tiếp cận CNXH từ chủ nghĩa yêu nước truyền thống của người dân VN, nên người đã bổ sung nhưng nét riêng của mình về bản chất và mục tiêu của CNXH
- Từ lập trường yêu nước và khát vọng giải phóng dân tộc. Theo người chỉ có CNXH và chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng đc các dân tộc bị áp bức và giai cấp công nhân toàn thế giới. Chỉ có CNXH mới đem lại độc lập, tự do, bình đẳng cho các dân tộc
- Từ góc đọ kinh tế: Hồ Chí Minh chỉ ra rằng sự hình thành, phát triển và chín muồi của CNXH là một tất yếu mà nguyên nhận sâu xa chính là do sự phát triển của lực lượng sản xuất xã hội . Người đến với CNXH và luận giải nó từ khát vọng giải phóng dân tộc và nhu cầu giải phóng con ng 1 cách triệt để
- Từ góc độ văn hóa: Hồ Chí Minh coi CNXH là 1 hình thái phát triển cao của nền văn minh nhân loại. Quá trình hình thành và phát triển của CNXH càng phải gắn chặt với văn hóa và chỉ đứng trên đỉnh cao của văn hóa CNXH mới có thể phát triển theo quy luật xã hội khách quan phù hợp với tiến trình phát triển chung của nhân loại. Người đã đưa văn hóa thâm nhập vào bên trong của kinh tế, chính trị tạo nên sự thốn nhất biện chứng giữa văn hóa và chính trị, kinh tế, giữa các mục tiêu phát triển xã hội
Đối với Hồ Chí Minh CNXH mang trong nó bản chất nhân văn và văn hóa mà trong đó con người là chủ thể của văn hóa
- Từ phương diện đạo đức: Người lên án mạnh mẽ chủ nghĩa cá nhân, kêu gọi mọi người phải tiêu diệt nó nhưng không phủ nhận vai trò của cá nhân mà còn luôn chăm lo cho nhu cầu, lợi ích của từng cá nhân, đề cao năng lực và phẩm chất của họ. Đối với Hồ Chí Minh, đạo đức cao cả nhất là đạo đức cách mạng giải phóng dân tộc, giải phòng loài người. CNXH chính vì vậy cũng là giai đoạn phát triển mới của đạo đức.
- Từ phương diện truyền thống lịch sử, văn hóa và con người VN: con người VN có tinh thần đoàn kết cộng đòng dân tộc, lấy nhân nghĩa làm gốc, trọng dân, khoan dung, hòa mục để hòa đồng. Văn hóa VN là văn hóa trọng trí thức, hiền tài. Đó là những nhân tố thuận lợi để đi vào chủ nghĩa xã hội.
=> Từ cách tiếp cận của Hồ Chí Minh với chủ nghĩa Xã hội, người nhấn mạnh những đặc trưng tổng quát của CNXH ở VN:
- Đó là 1 chế độ chính trị do nhân dân làm chủ
Nhà nước là của dân, do dân và vì dân. Chủ nghĩa XH chính là sự nghiệp của chính bản thân nhân dân, dựa vào sức mạnh của toàn dân để dưa lại quyền lợi cho nhân dân
- CNXH là 1 chế độ xã hội có nền kinh tế phát triển cao, gắn liền với sự phát triển của khoa học – kỹ thuật.
- CNXH là chế độ không còn người bóc lột người
CNXH được hiểu như là một chế độ hoàn chỉnh, đạt đến mức độ chín muồi. Là 1 xã hội đc xây dựng trên nguyên tắc công bằng, hợp lý.
- CNXH là 1 xã hộ phát triển cao về văn hóa, đạo đức
v Trong khi đó, Đảng CS VN nhấn mạnh đặc trưng bản chất của chủ nghĩa xã hội ở VN:
- Nhân dân lao động làm chủ xã hội
- xã hội có nền kinh tế phát triển cao: phương thức sx, lực lượng sx, quan hệ sx, an sinh xh không ngừng đc nâng cao
- Là xh có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
- Con ng đc giải phóng khỏi bóc lột, bất công, đc tự do phát triển
- Các dt trong nc đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ
- Dân giầu - nước mạnh –dân chủ - công bằng – văn minh
- Xây dựng 1 nhà nc pháp quyền đủ mạnh
- Quan hệ bình đẳng, hữu nghị với dân tộc các nước trên thế giới
Từ đó thấy được tính tất yếu của sự lựa chọn CNXH , và lựa chọn đó của Đảng, của Bác Hồ và toàn dân VN là hoàn toàn đúng đắn!!!
Câu 6: Các mục tiêu, động lực của CNXH theo tư tưởng HCM?
Trả lời:
vMục tiêu của CNXH
Ở Hồ Chí Minh, mục tiêu chung của CNXH và mục tiêu phấn đấu của Người là 1, đó là độc lập, tự do cho dân tộc, hạnh phúc cho nhân dân; đó là làm sao cho nước ta đc hoàn toàn độc lập, dân ta đc hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng đc học hành.
Hồ Chí Minh quan niệm mục cao nhất của CNXH là nâng cao đời sống nhân dân. Đó là sự tin tưởng cao độ vào lý tưởng vì dân. Theo người muốn nâng cao đời sống nhân dân phải tiến lên CNXH.
Chỉ rõ và nêu bật mục tiêu chủa CNXH, Hồ Chí Minh khẳng định tính ưu việt của CNXH so với chế dộ đã tồn tại trong lịch sử, chỉ ra nhiệm vụ giải phóng con người 1 cách toàn diện, theo các cấp độ: từ giải phóng dân tộc; giải phóng giai cấp, xã hội đén giải phóng từng cá nhân con người, hình thành các nhân cách phát triển tự do.
Như vậy Hồ Chí Minh đã xác định mục tiêu cụ thể của thời kỳ quá độ lên CNXH trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội:
- Mục tiêu chính trị: chế độ chính trị phải là do nhân dân lao động làm chủ, nhà nước của dân, do dân và vì dân. Nhà nước có 2 chức năng: dân chủ với nhân dân; chuyên chính vời kẻ thù của nhân dân
- Mục tiêu kinh tế: nền kinh tế chúng ta xây dựng là nền kinh tế công – nông nghiệp hiện đại, khoa học – kỹ thuật tiến tiến, cách bóc lột theo CNTB đc bỏ dần, đời sống vật chất nhân dân ngày càng đc cải thiện
- Mục tiêu văn hóa – xã hội: là 1 nền văn hóa phải phát huy vốn cũ quý báu của dân tộc, đồng thời học tập văn hóa tiên tiến của thế giới. Phương châm xây dựng nền văn hóa mới: dân tộc, khoa học, đại chúng. Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu nhiệm vụ của cách mạng XHCN là đào tạo con người. Nhấn mạnh đến trau dồi, rèn luyện đạo đức cách mạng, đồng thời cũng quan tâm tới mặt tài năng, luôn tạo đk để mỗi ng rèn luyện tài năng, đem tài năng cống hiến cho xã hội.
vĐộng lực của CNXH
Động lực quan trọng và quyết định nhất là con người, là nhân dân lao động, nòng cốt công – nông – tri thức.
Xem con người là động lực của CNXH, hơn nữa là động lực quan trọng nhất, Hồ Chí Minh đã nhận thấy ở động lực này có sự kết hợp giữa cá nhân với xã hội. Truyền thống yêu nước của dân tộc, sự đoàn kết của cộng đồng, sức mạnh lao động, sáng tạo của nhan dân, đó là sức mạnh tổng hợp tạo nên động lực quan trọng của CNXH
Nhà nước đại diện cho ý chí và quyền lực của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng , thực hiện chức năng quản ly xã hội, đưa sự nghiệp xây dựn CNXH đến thắng lợi.
Hồ Chí Minh rất coi trọng đọng lực kinh tế, phát triển kinh tế, sản xuất kinh doanh, gải phóng mọi năng lực sản xuất, làm cho mọi người, mọi nhà trở lên giầu có, ích quốc – lợi dân, gắn liền kinh tế với kỹ thuật, kinh tế với xã hội
Cùng với kinh tế là đọng lực tinh thần k thể thiếu của CNXH, đó là văn hóa, khoa học , giáo dục.
=> Tất cả những nhân tố động lực trên là nguốn lực tiềm tàng của sự phát triển. Hồ Chí Minh nhận thấy sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển của CNXH. Đây là hạt nhân trong hệ thống động lực của CNXH
Câu 7: Trình bày mối quan hệ giữa Đảng và mặt trận? Giải thích các nguyên tắc hoạt động của mặt trận dân tộc thống nhất theo tư tưởng HCM?
Trả lời:
vMối quan hệ giữa Đảng và Mặt trận:
Đảng vừa là thành viên, vừa là người lãnh đạo Mặt trận
Là thành viên, Đảng tham gia Mặt trận bình đẳng và có nghĩa vụ như mọi hành viên khác.
Để lãnh đạo Mặt trận, Đảng phải ở trong Mặt trận, Đảng thực hiện vai trò lãnh đạo bằng cách đề ra đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn, đáp ứng yêu cầu nguyện vọng và lợi ích chính đáng của các tầng lớp nhân dân: Đảng tiến hành công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục, tổ chức kiểm tra và bằng sự gương mẫu của Đảng viên.
Sự lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận là vấn đề có tính nguyên tắc, đảm bảo cho Mặt trận không ngừng được củng cố và mở rộng. Mặt trận có trách nhiệm tổ chức, vận động nhân dân thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước, trong việc xây dựng mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân. Vì mối liên hệ mật thiết giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước là yếu tố cực kỳ quan trọng bảo đảm sự vững mạnh của chế độ.
vNguyên tắc hoạt động của mặt trận dân tộc thống nhất theo tư tưởng HCM
Mặt trận dân tộc thống nhất đc xây dựng trên cơ sở hoàn toàn tự nguyện, bình đẳng về địa vị và độc lập về tổ chức. Quan hệ giữa các thành viên trong mặt trận đc thực hiện theo các nguyên tắc:
- Hiệp thương dân chủ, đảm bảo đoàn kết ngày càng rộng rãi và bền vững.
- Hợp tác bình đẳng
- Phối hợp và thống nhất hành động
- Là khối đoàn kết chặt chẽ, lâu dài, đoàn kết thật sự, chân thành thân ái giúp đỡ nhau cùng tiến bộ
Trong sinh hoạt mặt trận, đòi hỏi tất cả các vấn đề của mặt trận đểu phải đc đưa ra để tất cả các thành viên bàn bạc công khai, các thành viên tự do bày tỏ ý kiến của mình để đi đến nhất trí, loại trừ mọi sự áp đặt hoặc dân chủ hình thức. Nếu có những ý kiến khác trên những vấn đề cụ thể, thì ucngf nhau trao đổi, thuyết phục, giúp đỡ nhau giải quyết.
Trong hoạt động, các thành viên thỏa thuận với nhau về chương trình hành động chung và có nghĩa vụ giúp đỡ nhau, phối hợp thống nhất hành động để thực hiện chương trình đã thảo thuận.
Câu 8: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cầm quyền, Đảng vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân?
Trả lời:
“Đảng cầm quyền” đc ghi trong di chúc của chủ tịch Hồ Chí Minh – năm 1969, Đảng cầm quyền là Đảng tiếp tục lãnh đạo sự nghiệp cách mạng trong điều kiện Đảng đã lãnh đạo quần chúng nhân dân giành đc quyền lực nhà nước và Đảng trực tiếp lãnh đạo bộ máy nhà nước đó để tiếp tục hoàn thành sự nghiệp độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
Theo người, “Đảng vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”
Xác định người lãnh đạo là xác định quyền lãnh đạo duy nhất của đảng đối với toàn bộ xã hội khi có chính quyền, Đảng lãnh đạo chính quyền nhà nước. Muốn lãnh đạo được nhân dân, Hồ Chí Minh yêu cầu Đảng phải có tư cách, phẩm chất, năng lực cần thiết, phải đi đường lối quần chúng...
Lãnh đạo phải bằng thuyết phục, giáo dục, nghĩa là phải làm cho dân tin, dân phục để dân theo. Chức năng lãnh đạo của Đảng phải đảm bảo trên tất cả các mặt, các lĩnh vực của đời sống xã hội. Phải thực hiên triệt để dân chủ mà trước hết là trong nội bộ Đảng, luôn đảm bảo cho Đảng và nhà nước thực sự trong sạch, vững mạnh, thực sự là “ của dân – do dân – vì dân”
Với tư cách là người lãnh đạo, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng bao hàm cả trách nhiệm là “ người đầy tớ” của nhân dân. Song “đầy tớ” ở đây không có nghĩa là “tôi tớ”, mà là tận tâm, tận lực phục vụ, phụng sự nhân dân nhằm đem lại quyền và lợi ích cho nhân dân. “đầy tớ trung thành của nhân dân” cũng có nghĩa là trách nhiệm của Đảng, trong mọi hoạt động của mình phải quan tâm tới lợi ích của nhân dân, tận tụy với công việc, gương mẫu với dân, thường xuyên phê bình và tự phê bình. Làm cho dân tin, dân phục để dân hết lòng ủng hộ, giúp đỡ.
“Đầy tớ trung thành của nhân dân” là phải có tri thức, trình độ, thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng: “ cần – kiệm – liêm – chính – chí công vô tư”, tuyệt đối trung thành với lý tưởng của Đảng và lợi ích của toàn dân.
=> Đảng dù là “người lãnh đạo” hay là “người đầy tớ” thì theo tư tưởng Hồ Chí Minh đều cùng chung mục đích: vì dân, làm tốt chức năng lãnh đạo và làm tròn nhiệm vụ đầy tớ cho nhân dân.
Câu 9: Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân. Hãy nêu những việc lớn đang đc Đảng ta triển khai để xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN ở nước ta hiện nay?
Trả lời:
Sau khi nước ta giành độc lập, người khẳng định: nước ta là nước dân chủ. Bao nhiêu lợi ích đề vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân…Chính quyền từ xã đến chính phủ trung ương đều do dân cử ra…quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân.
v Nhà nước của dân: tất cả quyền lực trong nhà nước và trong xã hội đều thuộc về nhân dân. Nhân dân bầu ra chính quyền, đồng thời nhân dân có quyền bãi miễn những đại biểu quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân nếu họ không xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân. Trong nhà nước của dân thì dân là chủ, cán bộ là công bộc của nhân dân. Bằng thiết chế dân chủ, nhà nước phải có trách nhiệm đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân
v Nhà nước do dân: là nhà nước do dân lập nên, dân lựa chọn, bầu ra những đại biểu của mình. Nhà nước đó do dân ủng hộ, giúp đỡ, đóng thuế để nhà nước hoạt động phục vụ nhân dân. Tất cả các cơ quan nhà nước phải dựa vào dân, liên hệ chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự kiểm soát của nhân dân.
v Nhà nước vì dân: Nhà nước lấy lợi ích chính đáng của nhân dân làm mục tiêu, tất cả đều vì lợi ích của nhân dân, ngoài ra không cố bất kỳ một lợi ích nào khác. Đó là 1 nhà nước trong sạch, không có bất kỳ 1 đặc quyền, đặc lợi nào, thực sự trong sạch, cần – kiệm – liêm – chính. Trong nhà nước vì dân, cán bộ đều là công bộc trrong thành của nhân dân, việc gì lợi cho dân thì cố hết sức làm, việc gì hại cho dân thì hết sức tránh.
Theo người, là đầy tớ thì phải trung thành, tận tụy, cần – kiệm – liêm – chính – chí công vô tư, lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ. Là người lãnh đạo thì phải trí tuệ hơn người, minh mẫn, sáng suốt, gần gũi nhân dân, trọng dụng hiền tài. Người thay mặt dân phải đầy đủ cả đức lẫn tài.
Những việc lớn đang được Đảng ta triển khai để xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN ở nước ta hiện nay
Trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, chúng ta đã tiếp thu được những tinh hoa, những giá trị toàn nhân loại. Đó là các chế định pháp lý, như tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, sự tôn trọng và bảo vệ các quyền và tự do của con người như những giá trị xã hội cao quý nhất, sự ngự trị của pháp luật trong các lĩnh vực sinh hoạt của xã hội, tính tối cao của pháp luật trong các lĩnh vực hoạt động của nhà nước và trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội.
Đổi mới, hoàn thiện bộ máy nhà nước theo yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Để thực hiện tốt chức năng hành pháp của Chính phủ, Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X ghi rõ: “Đẩy mạnh cải cách hành chính, đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ theo hướng xây dựng hệ thống cơ quan hành pháp thống nhất, thông suốt, hiện đại. Luật hoá cơ cấu, tổ chức của Chính phủ; tổ chức bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, bảo đảm tinh gọn và hợp lý. Phân cấp mạnh, giao quyền chủ động hơn nữa cho chính quyền địa phương, nhất là trong việc quyết định về ngân sách, tài chính, đầu tư, nguồn nhân lực, thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Trung ương".
Cụ thể, chính phủ cần thực hiện bốn nhóm quyền hạn và nhiệm vụ sa u đây:
- Xây dựng và hoàn thiện hệ thống thống nhất bộ máy hành chính nhà nước từ Trung ương đến cơ sở, đảm bảo cho toàn bộ hệ thống này hoạt động có hiệu lực, hiệu quả, đủ mạnh để hoàn thiện các chức năng của quyền hành pháp.
- Bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật trong đời sống nhà nước và đời sống xã hội.
- Thống nhất quản lý hành chính nhà nước về kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội và đối ngoại. Thực hiện chính sách xã hội, trong đó cần quan tâm đến chính sách dân tộc và chính sách tôn giáo.
- Thi hành những biện pháp hữu hiệu bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tạo điều kiện để công dân thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình, bảo vệ tài sản, lợi ích của Nhà nước, xã hội và bảo vệ môi trường.
Đồng thời Đảng và nhà nước ta có những chủ trương:
- Đổi mới các cơ quan tư pháp và thủ tục tư pháp theo các yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X đã xác định: "Xây dựng hệ thống cơ quan tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, quyền con người… Cải cách tư pháp khẩn trương, đồng bộ; lấy cải cách hoạt động xét xử làm trọng tâm; thực hiện cơ chế công tố gắn với hoạt động điều tra. Xây dựng cơ chế phán quyết về những vi phạm Hiến pháp trong hoạt động lập pháp, hành pháp và tư pháp”
- Đổi mới chính quyền địa phương đáp ứng các yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X đã chỉ rõ: "Nâng cao chất lượng hoạt động của hội đồng nhân dân và uỷ ban nhân dân, bảo đảm quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong phạm vi được phân cấp. Phát huy vai trò giám sát của hội đồng nhân dân. Tổ chức hợp lý chính quyền địa phương, phân định lại thẩm quyền đối với chính quyền ở nông thôn, đô thị, hải đảo"
- Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức theo yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Câu 10: Tư tưởng Hồ Chí Minh về một nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ?
Trả lời:
Một nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ đc Hồ Chí Minh chú ý đến những điểm sau đây:
1. Một nhà nước hợp pháp, hợp hiến
Nhà nước có hiệu lực pháp lý là một nhà nước hợp pháp, hợp hiến. Chính phủ lâm thời của Việt Nam dân chủ cộng hoà có địa vị hợp pháp. Hồ Chí Minh đã đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam ngày 2/9/1945.
2. Hoạt động quản lý nhà nước bằng hiến pháp
Nhà nước quản lý đất nước bằng luật pháp có hiệu lực trong thực tế. Dân chủ và luật pháp phải đi đôi với nhau.
3. Đội ngũ cán bộ công chức đủ đức, đủ tài.
Tích cực xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức của nhà nước đủ đức và tài, am hiểu pháp luật. Theo nguyên tắc cụ thể là:
- Một l:, tuyệt đối trung thành với cách mạng
- Hai là: Hăng hái, thành thạo công việc, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ.
- Ba là: Phải có mối liên hệ mật thiết với nhân dân.
- Bốn là: Cán bộ, công chức phải là những người dám phụ trách, dám quyết đoán, dám chịu trách nhiệm, nhất là trong những tính huống khó khăn, “thắng không kiêu, bại không nản lòng”
- Năm là: Phải thường xuyên phê bình và tự phê bình, luôn luôn có ý thức và hành động vì sự lớn mạnh, trong sạch của nhà nước.
=> Đối với công chức nhà nước, Người yêu cầu phải có tinh thần phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc. Phải qua thi tuyển bổ nhiệm vào ngạch công chức nhà nước
Câu 11: Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa?
Trả lời:
HCM coi văn hóa là kết quả tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt của loài người thích ứng với những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, văn hóa là một bộ phận hợp thành toàn bộ đời sống xã hội.
Từ sự nhận thức đó, Hồ Chí Minh chỉ ra vai trò của văn hóa trong đời sống xã hội:
- văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng. Theo người để văn hóa phát triển tự do phải làm cách mạng chính trị trước, giải phóng chính trị, giải phóng xã hội mới giải phóng đc văn hóa. Và hiện nay, muốn tiến lên CNXH thì phải phát triển kinh tế và văn hóa. Để xây dựng đc kiến trúc thượng tầng này thì trc hết phải kiến thiết cơ sở hạ tầng để văn hóa có đk phát triển
- Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải trong kinh tế và chính trị, phải phục vụ nhiệm vụ chính trị và thúc đẩy sự phát triển kinh tế
Người quan điểm về tính chất của nền văn hóa:
- Tính dân tộc: tính dân tộc của nền văn hóa không chỉ thể hiện ở chỗ biết gìn giữ, kế thừa và phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc mà còn phát triển những truyền thống tốt đẹp ấy cho phù hợp với đk lịch sử của đất nước
- Tính khoa học của văn hóa thể hiện ở tính hiện đại, tiên tiến, thuận với trào lưu tiên tiến của thời đại
- Tính đại chúng của nền văn hóa thể hiện ở chỗ nền văn hóa ấy phải phục vụ nhân dân và do nhân dân xây dựng nên
Quan điểm về chức năng của văn hóa
Hồ Chí Minh cho rằng văn hóa có 3 chức năng chủ yếu sau:
1. bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và những tình cảm cao đẹp
2. mở rộng hiểu biết, nâng cao dân trí
3. bồi dưỡng những phẩm chất. phong cách và lối sống tốt đẹp, lành mạnh, hướng con người tới chân, thiện , mỹ để hoàn thiện bản thân
Trong 1 số lĩnh vực chính, người quan điểm về văn hóa như sau:
- Văn hóa giáo dục: người cho rằng xây dựng 1 nền giáo dục của nc VN mới phải đc coi là nhiệm vụ cấp bách có ý nghĩa chiến lược, cơ bản và lâu dài. Nên giáo dục đó sẽ làm cho dân tộc chúng ta trở thành 1 dân tộc dũng cảm, yêu nước, yêu lao động xứng đáng với 1 nc VN độc lập
- Văn hóa văn nghệ: quan điểm của người:
Văn hóa văn nghệ là 1 mặt trận, nghệ sỹ là chiến sỹ, tác phẩm văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh cách mạng
Văn nghệ phải gắn với thực tiễn đời sống nhân dân: bao gồm sản xuất, sinh hoạt, và xây dựng đời sống mới của nhân dân
Cần phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với thời đại mới của đất nước và dân tộc
- Văn hóa đời sống: Văn hóa là bộ mặt tinh thần cả xh, nhưng bộ mặt ấy k phải là cái gì cao siêu, trừu tượng, mà lại đc thể hiện ngay trong đời sống hằng ngày của mỗi người, rất dễ hiểu, rất dễ thấy. đó chính là văn hóa đời sống. Văn hóa đời sống theo HCM thực chất là đời sống mới, lối sống mới và nếp sống mới. Xây dựng văn hóa đời sống mới nhằm biến VN từ 1 quốc gia nghèo nàn, lạc hậu thành 1 quốc gia văn minh, phú cường.
Câu 12: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức?
Trả lời:
1. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh
- Đạo đức là cái gốc của người cách mạnh
Theo người, đức và tài, hồng và chuyên, phẩm chất và năng lực thống nhất làm một. trong đó đức là gốc của tài, hồng là gốc của chuyên, phẩm chất là gốc của năng lực. Tài là thể hiện cụ thể của đức trong hiệu quả hành động
- Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của CNXH
Theo Hồ Chí Minh, sức hấp dẫn của CNXH chưa phải là ở lý tưởng cao xa, mức sống vật chất dồi dào, tư tưởng đc giải phóng tự do mà trước hết ở những giá trị đạo đức cao đẹp, phẩm chất của những người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống của mình, chiến đấu cho lý tưởng đó trở thành hiện thực
Tấm gương đạo đức trong sáng của 1 nhân cách vĩ đại, song cũng rất đời thường của Hồ Chí Minh là nguồn cổ vũ động viên tinh thần qua trọng đối với nhân dân ta và nhân loại tiến bộ đoàn kết đấu tranh vì hòa bình, đọc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
2. Quan điểm về chuẩn mực đạo đức cách mạng:
- Trung với nước, hiếu với dân
Trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, trung thành với con đường đi lên của đất nước; suốt đời phấn đấu cho Đảng, cho cách mạng. Hiếu với dân là thương dân, tin dân và phục vụ nhân dân hết lòng. Phải gần dân, kính trọng và học tập nhân dân, lấy dân làm gốc.
- Cần – kiệm – liêm – chính – chí công vô tư
Cần: siêng năng, chăm chỉ, lao động , làm việc khoa học, có hiệu quả
Kiệm: tiết kiệm thời gian, tiền bạc của nước của dân
Liêm: Tôn trọng của công và của dân, không tham lam tiền bạc, địa vị, danh tiếng
Chính: Thẳng thắn, đứng đắn, nói đi đôi với làm
Chí công vô tư: công bằng, công tâm, không thiên vị và biết kết hợp và thực hiện tốt cần – kiệm – liêm – chính.
- Thương yêu con người, sống có tình nghĩa
Vì yêu thương nhân dân, yêu thương con người mà chấp nhận mọi gian khổ, hy sinh để đem lại độc lập, tự do, cơm no áo ấm và hạnh phúc cho con người.
Tình yêu thương con người phải đc xây dựng trên lập trường gia cấp công nhân, thể hiện trong mối quan hệ hằng ngày và trong đời sống xã hội
- Có tinh thần quốc tế trong sáng
Đó là sự tôn trọng, hiểu biết, yêu thương và đoàn kết với giai cấp vô sản toàn thế giới nhằm thực hiện những mục tiêu lớn của thời đại là hòa bình, đọc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, là hợp tác hữu nghị theo tinh thần: “ bốn phương vô sản, bốn bể đều là anh em”.
3. Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
- Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức
- Xây đi đôi với chống: Trong đời sống hằng ngày có những hiện tượng tốt – xấu, đúng – sai, cái đạo đức và cái vô đạo thường đan xen lẫn nhau, vì vậy cần phải thực hiện xây dưng đạo đức mới đi đôi với chống những cái sai, cái vô đạo đó.
- Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro