Het schrijven van een samenvatting heeft een eigen hoofdstuk gekregen, omdat het heel belangrijk is dat dit goed gebeurt. Er zijn hele boeken over dit onderwerp te schrijven, maar ik houd het bij één hoofdstuk. Ik wil dit graag uitgebreid behandelen, omdat vele schrijvers hiermee in de knoop zitten en het toch heel belangrijk is dat dit goed gebeurt. De samenvatting is de tweede indruk die lezers krijgen van een boek, na de cover.

*

Er zijn verschillende soorten samenvattingen en welke samenvatting je kiest, hangt al veel af van het genre waarin je schrijft, maar natuurlijk ook je eigen verhaal.

De eerste soort samenvatting is heel kort en geeft weinig informatie, maar is nog steeds erg intrigerend. Deze zie je vooral bij korte verhalen of romantische verhalen: het kenmerk dat het verhaal uniek maakt, wordt besproken, maar verder blijft veel achterwege. (Vb. "Omdat liefde niet altijd meteen bloeit." Credits: juliettelovesreading)

De tweede samenvatting is iets uitgebreider en vertelt wat meer achtergrond die nodig is om het verhaal te begrijpen. Het past bij genres zoals historische fictie, thriller of actie. 

(Vb. "Als Gaby haar broer verliest, is ze de wanhoop nabij. Ze is ervan overtuigd dat het moord is, maar er is niemand die haar wilt helpen. Daarom gaat ze, tegen de adviezen van anderen in, op zoek naar de legende Elliot, de man die alles ziet en weet. Hij moet weten wat er met haar broer gebeurd is...")

De laatste samenvatting is heel uitgebreid en lang. Dit is vaak omdat er een nieuwe wereld uitgelegd moet worden en er veel dingen zijn die de lezer niet weet, maar wel moet begrijpen. Het wordt dan ook vaak gebruikt bij fantasy en science-fiction, genres waarin deze nieuwe werelden gecreërd worden. 

(Vb. "Wanneer Eloise Aqua vijftien is, komt een vreemde vrouw genaamd Lily haar opzoeken in het internaat waar ze, naast een pleeggezin, verblijft, en besluit haar na twee minuten te adopteren. Die plotselinge gebeurtenis brengt haar van haar stuk, maar de zogenaamde reden erachter verwerpt ze als onzin. Lily beweert een 'waternimf' te zijn, een dienares van de Boom van Water, een van de Harten van de Natuur. Eloise zou, volgens haar, er ook één zijn. Op het eerste gezicht lijkt Lily een fantasyfreak die alles verzint, maar is dat wel zo?

Algauw moet ze met drie totaal onbekenden op een missie die de wereld kan redden van eeuwige chaos en angst. De nuchtere, Spaans-Nederlandse aardenimf Estee, de onzekere windnimf Liv en de gesloten vuurnimf Naomi lijken niet al te slecht, afgezien van de eeuwige rivaliteit tussen water en vuur, maar wat doe je als de vertegenwoordigers van de elementen al duizenden jaren nauwelijks hebben samengewerkt?" Credits: deerxlove13)

*

En hoe moet je de goede samenvatting nu schrijven?

Do's:

Zoals ik al zei, het is belangrijk dat je je richt op de hoofdzaken en de belangrijke verhaallijn. Het is onmogelijk om het hele verhaal uit te leggen in twee of drie alinea's, maar dat hoeft ook niet. Schrijf een paar kernwoorden op van je hoofdverhaal of dingen waarvan je weet dat die in je samenvatting moeten.

Probeer jezelf ook te limiteren wat het aantal personages betreft. Introduceer er maximaal vijf in je samenvatting en als je er echt meer nodig hebt, beschrijf ze dan als "Toms moeder" in plaats van haar echte naam.

Daarna kan je beginnen met het schrijven van de samenvatting. Doe dit in de derde persoon! Dat is een algemene regel die geldt voor ieder boek en ieder type samenvatting. Bij het maken van jouw samenvatting kan je de basisformule toepassen: introduceer jouw hoofdpersonage, vertel wat er verandert in zijn/haar leven en voor welk probleem hij/zij dan komt te staan. Deze formule werkt altijd!

Kijk ook vooral bij andere schrijvers en bij boeken uit je boekenkast om te zien hoe anderen het hebben aangepakt. Daar kan je enorm veel van leren en het meeste - zeker als je vergelijk maakt met boeken uit hetzelfde genre - kan je ook toepassen in jouw eigen samenvatting.

En als laatste, een paar tips die je kan toepassen op Wattpad om jouw samenvatting net iets extra's te geven:

- Je kan de tags waarin je hoog stond  aangeven, als seintje aan de lezers dat het een goed boek is. Houd de lijst met deze tags kort, anders wordt het juist vervelend.

- Je kan een paar bijzondere reacties onder je samenvatting plaatsen die mensen hebben achtergelaten op je boek omdat ze het goed vonden, net zoals je soms recensies ziet op de kaft van gepubliceerde boeken. De meningen van anderen zijn heel belangrijk voor lezers in hun beslissing een boek wel of niet te lezen!

Het schrijven van de samenvatting zal misschien niet de eerste keer tot je tevredenheid zijn, maar weet: oefening baart kunst. Het is niet erg als je ervoor kiest om jouw samenvatting te herschrijven - het zorgt er juist voor dat het beter wordt!

Vraag ook vooral bij jouw lezers (of andere bekenden) wat ze van je samenvatting vinden; zij zijn immers de doelgroep. Als zij het een goede samenvatting vinden, dan weet je dat je op de goede weg zit.

Don't's:

- Bij het introduceren van jouw hoofdpersoon zijn beschrijvingen van hoe hij/zij eruit ziet niet nodig. Begin je verhaal dus niet met "Lisa is heel lang en mooi, heeft bruin krullend haar en is bijna zeventien jaar oud. Ze gaat naar de middelbare school..." Dit soort Facebook-profielen zijn niet nodig in je samenvatting; daar komt de lezer snel genoeg achter bij het lezen! Daarnaast is het ook niet van belang voor de grote verhaallijn, waar je je in de samenvatting toe moet beperken.

- Vergeet de hele preview uit het boek; niemand wil zo'n lange lap tekst lezen. Dan maakt het niet uit hoe geweldig dat stuk is of hoe fantastisch jij het zelf vindt - voor de lezer is het te lang en hij zal eerder wegklikken dan het helemaal lezen. (Als je echt iets wil laten zien uit het boek, beperk de quote tot één of twee zinnen om de lezer niet te vervelen.)

- Stel geen vragen in je samenvatting. Vragen zijn namelijk leeg en doen vaak het tegenovergestelde van wat je wilt, omdat de lezer helemaal niet nieuwsgierig wordt naar het verhaal. Vragen, en dat effect wordt groter hoe meer je er gebruikt, geven geen informatie en zijn dus altijd overbodig in jouw samenvatting.

- Schrijf de samenvatting niet vanuit het oogpunt van de schrijver. Daarmee bedoel ik samenvattingen zoals "hoi, ik dacht dat het leuk was als ik eens iets zou proberen te schrijven, dus hier gaan we dan. Dit boek gaat over Lisa en ze is heel verdrietig en moet verhuizen. Ik hoop heel erg dat jullie dit willen lezen. Oh ja ik ben heel slecht in samenvattingen dus negeer dit alsjeblieft en lees het gewoon." Daarmee bereik je niets - schrijf het gewoon zoals je het op de achterkant van andere boeken die je leest ziet staan!

Een ander slecht voorbeeld is dan dus ook "Soms moet je een boek lezen, gewoon omdat het moet. Dit boek is daar één van." Met dit soort samenvattingen bereik je niet wat je wilt bereiken. Lezers willen weten wat ze te wachten staat en daarom moet je ze iets vertellen over het verhaal.