Điều kiện hình thành tư tưởng HCM:

1.      Cơ sở khách quan:

·         Bối cảnh lịch sử VN cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20:

HCM sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh đất nc có nhiều biến động. Trong nc triều Nguyễn đã kí kết các hiệp ước đầu hang vs Pháp. Các cuộc khởi nghĩa của các sĩ phu cũng thất bại=> hệ thống pk cũng đã lỗi thời

Xã hội bị phân hóa và xuất hiện nhiều tầng lớp mới

Các cuộc khởi nghĩa mang tư tưởng tiến bộ nhưng vẫn còn nhiều yếu điểm=> thất bại

=>  Phong trào giải phóng dân tộc phải đi theo1 con đg mới.

·         Bối cảnh thời đại( quốc tế):

Bằng những chính sách độc quyền độc tài CNTB đã thống trị trên phạm vi toàn thế giới, và trở thành kẻ thù chung của các dân tộc thuộc địa.

Sự bóc lột phong kiến trc vẫn đc duy trì và bao trùm lên nó là sự thống trị và bóc lột của TBCN. Xuất hiện các giai cấp, tầng lớp xã hội mới như CN và tiểu tư sản.

Từ cuộc đấu trang sôi nổi của CN các nc tư bản CN cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20 đã dẫn đến một cao trào mới của cách mạng thế giới với đỉnh cao là CM T10 Nga năm 1917. Cuộc cách mạng vĩ đại này đã làm thức tỉnh các dân tộc châu Á.

·         Giá trị truyền thống dân tộc:

Lịch sử giữ và dựng nc lâu đời đã hình thành nên những giá trị truyền thống hết sức đặc sắc và cao quý của dân tộc VN, trở thành tiền đề tư tưởng, lý luận xuất phát hình thành tư tưởng HCM. Đó là truyền thống yêu nc, kiên cường bất khuất, là tinh thần tương than tg ái, nhân nghĩa, đoàn kết.

Trong những giá trị đó, CN yêu nc truyền thống truyền thống là tư tưởng, tình cảm cao quý, thiêng liêng nhất, là cội nguồn của trí tuệ sáng tạo và lòng dũng cảm của con ng VN.=> thúc giục NTT quyết chí ra đi tìm đg cứu nc, tìm kiếm những j hữu ích cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

·         Tinh hoa văn hóa nhân loại:

Kết hợp các giá trị truyền thống của văn hóa phương Đông với các giá trị truyền thống của văn hóa phương Đông với các thành tựu hiện đại của văn minh phương Tây- đó chính là nét đặc sắc trong quá trình hình thành nhân cách và văn hóa HCM.

Đối với văn hóa phương Đông, cùng với nhưng hiểu biết uyên bác về Hán học, HCM biết chắt lọc lấy những j tinh túy nhất trong các học thuyết triết học, hoặc trong tư tưởng của Lão Tử, Mặc Tử, Quản Tử…Người tiếp thu những mặt tích cực của Nho Giáo. Đó là các triết lí hành động, tư tưởng nhập thế, hành đạo, giúp đời, đó là ước vọng về một xã hội bình trị, hòa mục, hòa đồng, là triết lí nhân sinh, tu than dưỡng tính, đề cao văn hóa lễ giáo, tạo ra truyền thống hiếu học. Người dẫn lời của V.I.Lenin: Chỉ có những người cách mạng chân chính mới thu hái được những hiểu biết quý báu của các đời trc để lại.

Về Phật giáo: Trải qua hang năm ảnh hưởng, Phật giáo đã đi vào văn hóa Việt Nam, từ tư tưởng, tình cảm, tín ngưỡng, phong tục tập quán, lối sống…Phật giáo là tôn giáo. HCM nhận xét: tôn giáo là duy tâm… Nhưng Người cũng chỉ ra nhiều điều hay của Phật giáo mà nó đã đi vào tư duy, hành động, cách ứng xử của người Việt Nam.Đó là những điều cần đc khai thác để góp vào việc thực hiện nhiệm vụ cách mạng như tư tưởng vị tha, từ bi bác ái, thg ng như thể thg thân. Phật giáo dạy con ng nếp sống có đạo đức, trong sạch giản dị, chăm lo làm điều thiện, tinh thần bình đẳng, dân chủ chất phác, chống lại mọi phân biệt đẳng cấp, đề cao lao động, chống lười biếng.Ngoài ra còn thấy HCM bàn đến các giá trị văn hóa phương Đông khác như Lão tử, Mặc tử, Quản tử…cũng như về chủ nghĩa tam dân của Tôn Trung Sơn mà Người tìm thấy “những điều thích hợp vs nc ta”.

Cũng vs những tư tưởng triết học phương Đông, HCM còn nghiên cứu tiếp thu ảnh hưởng của nền văn hóa dân chủ và cách mạng phương Tây. Người sớm làm quen với văn hóa Pháp, tìm hiểu các cuộc cách mạng ở Pháp và ở Mỹ. Người trực tiếp đọc và tiếp thu các tư tưởng về tự do, bình đẳng qua các tác phẩm của các nhà khai sáng như Vonte, Russo.Người tiếp thu các giá trị của bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Pháp, các giá trị về quyền sống, quyền mưu cầu hạnh phúc của Tuyên ngôn độc lập ở Mỹ năm 1776.

Tóm lại, trên hành trình cứu nc, HCM đã tự biết làm giàu trí tuệ của mình bằng vốn trí tuệ của thời đại, Đông và Tây, vừa tiếp thu, vừa gạn lọc để từ tầm cao tri thức nhân loại mà suy nghĩ, lựa chọn, kế thừa và đổi mới, vận dụng và phát triển.

CN Mác Lênin : là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận của tư tưởng HCM. Việc tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lenin ở HCM diễn ra trên nền tảng của những tri thức văn hóa tinh túy đc chắt lọc, hấp thụ và một số vốn chính trị, vốn hiểu biết phong phú, đc tích lũy qua thực tiễn hoạt động đấu tranh vì mục tiêu cứu nc và giải phóng dân tộc.

Quá trình đó cũng diễn ra một cách chân thành và giản dị. Điều này đã đc HCM cắt nghĩa trong bài Con đg dẫn tôi đến chủ nghĩa Lenin . trong thực tiễn gần 10 năm đi tìm đg cứu nc, nhất là sau khi đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lenin(1920). NAQ đã cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng vui mừng đến phát khóc vì tìm thấy con đường giải phóng dân tộc.

=> Trong cuộc đấu tranh, vừa nghiên cứu lý luận Mác- Lenin vừa làm công tác thực tế, dần dần tôi hiểu đc rằng chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những lao động trên thế giới.

2.      Nhân tố chủ quan:

·         Trong cùng những điều kiện như trên mà chỉ có HCM đc UNESCO công nhận là anh hung giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất. Rõ ràng yếu tố chủ quan ở HCM có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành tư tưởng của Người.

Trước hết, ở HCM có một tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo cộng với đầu óc phê phán tình tường sáng suốt trong việc nghiên cứu, tìm hiểu nhũng tinh hoa tư tưởng, văn hóa và cách mạng cả thế giới và trong nc.

Hai là sự khổ công học tập của NAQ đã chiếm lĩnh đc vốn tri thức phong phú của thời đại, với kinh nghiệm đấu tranh của phong trào giải phóng dân tộc, phong trào công nhân quốc tế để có thể tiếp cận với chủ nghĩa Mác- Lenin khoa học và cách mạng.

Ba là, NAQ có tâm hồn một nhà yêu nc, một chiễn sĩ cộng sản nhiệt thành cách mạng, một trái tim yêu nc, thương dân, thương yêu ng cùng khổ, sẵn sang chịu đựng hi sinh cao nhất vì tổ quốc vì độc lập tự do của dân tộc.