Trong những năm tháng nô lệ đau thương của đất nước, đã có rất nhiều chiến sĩ Việt bị bắt giam. Nhưng trong tăm tối vẫn vút lên những tiếng thơ bày tỏ niềm khao khát tự do, với cuộc đời và với công việc cách mạng. Bài thơ Khi con tu hú là một trong số ấy. Khổ thơ thứ nhất tác giả đã vẽ cho ta một bức tranh thiên nhiên mùa hè đầy tươi vui rực rỡ. Tiếng chim tu hú là một báo hiệu cho mùa hè, tác giả đã nghe được tiếng báo ấy qua cảm nhận khi trong lồng giam. Dù vậy nhưng tác giả đã cảm nhận rất thực bằng hai giác quan vô cùng nhạy bén: thính giác và thị giác. Từ màu rộn ràng của lúa, sắc đỏ tươi của trái cây, tiếng râm ran của ve, đến màu vàng tươi của bắp, màu xanh thẳm của trời cao. Mỗi câu thơ tác giả đều tả cho ta thấy một  bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, ấm áp và sôi động của mùa hè. Phải có tình yêu thiên nhiên sâu đậm, tác giả mới có thể cảm nhận được từng chi tiết rõ nét như thế.