Chương 15

Câu Chuyện Về Rau Diếp Của Đức Vua

Don Alfonson: "Eccovi il medico, signore bel1e."

Ferrando và Guglielmo: "Despina in maschera, che triste pelle!"

Cosi fan Tutte của Lozenro da Ponte

Người đời kể rằng có một thời El-ahrairah và những người theo ngài mất hết vận may. Kẻ thù đánh đuổi họ buộc họ phải đến sống ở vùng đầm lầy Kelfazin. Bây giờ nếu ai đó hỏi tôi vùng đầm lầy Kelfazin này ở đâu thì có thể tôi không biết, nhưng vào cái lúc mà El-ahrairah và người của ông sống ở đó thì trong tất cả những nơi khốn khổ nhất thế giới, đó là nơi tồi tàn hơn cả. Chẳng có thức ăn gì ngoài thứ cỏ thô ráp, mà cả đến loại cỏ ấy cũng mọc lẫn với những bụi cây đầy gai góc và sỏi đá. Mặt đất thì quá ẩm ướt không thể đào hang, đào được đến đâu nước lại ngập đến đấy. Nhưng muôn loài tỏ ra sợ hãi và nghi ngại những trò lừa gạt của ngài, đã không cho ngài thoát ra khỏi vùng đất khốn khổ đó và hàng ngày Hoàng tử Cầu Vồng thường hạ cố xuống vùng này để kiểm tra xem El-ahrairah có còn ở đây không. Hoàng tử Cầu Vồng có quyền lực đối với cả bầu trời lẫn đồi núi và Thần Mặt trời đã ra lệnh cho Hoàng tử cai trị thế giới theo trật tự mà mình nghĩ là tốt nhất.

Một hôm khi hoàng tử xa giá xuống đầm lầy, El-ahrairah đến gặp hoàng tử và nói, "Thưa Hoàng tử Cầu Vồng, người của tôi lạnh cóng và không thể sống dưới lòng đất vì quá ẩm ướt. Thức ăn thì nghèo nàn và thảm hại đến nỗi họ ngã bệnh hàng loạt mỗi khi thời tiết trở nên xấu đi. Tại sao Ngài lại bắt chúng tôi ở đây, ngược lại với mong muốn của chúng tôi? Bọn thỏ chúng tôi vô hại cơ mà."

"Này El-ahrairah," Hoàng tử Cầu Vồng lúc bấy giờ mới lên tiếng "các loài vật trên đời đều biết ngươi là phường trộm cắp và là tên đại bịp. Chính những trò lừa gạt đã bắt giữ nhà ngươi ở đây và ngươi sẽ phải sống ở đây chừng nào ngươi chưa thuyết phục được chúng ta rằng ngươi sẽ là một con thỏ trung thực."

"Nếu vậy thì chúng tôi sẽ chẳng bao giờ ra khỏi đây được," El- ahrairah nói, "bởi vì tôi còn mặt mũi nào mà bảo người của tôi không được dùng trí khôn để kiếm sống nữa. Ngài có cho phép chúng tôi rời khỏi đây, nếu tôi có thể bơi qua một cái hồ đầy cá chó không?"

"Không," ông hoàng nói giọng cương quyết, "Ta đã biết rõ cái trò này rồi, Ei-ahrairah ạ và ta còn biết nó được thực hiện như thế nào nữa kia."

"Vậy Ngài có cho phép chúng tôi rời khỏi đây nếu tôi có thể ăn trộm được rau diếp từ vườn thượng uyển của vua Darzin không?"

Vua Darzin đang trị vì những thành phố loài vật giàu có và rộng lớn nhất vào thời ấy; lính canh của vua nổi tiếng khắp nơi vì thói dữ tợn và vườn rau diếp của vua được bao bọc bởi một hào nước sâu và được hàng ngàn lính canh gác ngày đêm. Nó ở gần cung điện nhà vua, tọa lạc ở ngoại vi thành phố nơi thần dân của vua sinh sống. Vì thế nghe El-ahrairah nhắc đến chuyện ăn cắp rau diếp của vua thì Hoàng tử Cầu Vồng cả cười mà rằng: "Ngươi cứ việc thử đi, El-ahrairah ạ và nếu ngươi làm được, ta sẽ cho phép các ngươi sinh sôi nảy nở khắp nơi và không ai có khả năng ngăn cản các ngươi vào các vườn rau từ nay cho đến ngày thế giới này tận diệt. Nhưng thực tế thì sẽ khác đấy, ngươi sẽ bị lính canh giết chết và thế giới này bớt được một tên đại bịp miệng lưỡi dẻo quẹo như ngươi."

"Được thôi," El-ahrairah đáp lại "Để rồi xem. "

Bấy giờ Yona - một con nhím đang ở gần đấy tìm kiếm sên và ốc trong đầm lầy, tình cờ nghe lỏm được chuyện thách đố giữa hai người bèn chạy vội đến cung điện của vua Darzin xin được trọng thưởng vì đã cảnh báo nhà vua về kẻ thù của Ngài. "Muôn tâu bệ hạ," chú ta khụt khịt mũi nói "tên trộm xảo trá nhất đời El-ahrairah tuyên bố rằng hắn sẽ ăn trộm rau diếp của Người, hắn sẽ tìm cách lừa được Người mà lẻn vào vườn rau đấy ạ."

Nghe vậy, Đức vua đích thân ra vườn, cho gọi tên Đội trưởng đội thị vệ đến.

"Ngươi có nhìn thấy những luống rau diếp kia không?" Vua hỏi "Chưa có một chiếc lá nào bị đánh cắp kể từ khi hạt được gieo xuống. Chẳng bao lâu nữa có thể ăn được và khi ấy ta muốn tổ chức một bữa đại yến cho tất cả thần dân. Nhưng ta nghe được rằng siêu lừa El- ahrairah có ý đến đây ăn trộm rau diếp của ta. Hãy tăng gấp đôi lính canh, hãy kiểm tra chặt chẽ tất cả những người làm vườn và nhổ cỏ hàng ngày. Không một chiếc lá rau nào được đưa ra ngoài vườn chừng nào hoặc ta hoặc Đội trưởng đội nếm thử của ta chưa ra lệnh."

Đội trưởng đội thị vệ thực hiện tất cả theo chỉ thị của vua. Đêm ấy El-ahrairah ra khỏi vùng đầm lầy Kelfazin, bí mật đến hào nước rộng bao quanh vườn rau. Đi cùng với ngài là Đội trưởng Cốt Cán đáng tin cậy tên là Giỏ Cua. Họ ngồi rình trong bụi, quan sát đám lính đông gấp đôi thường ngày đang rảo qua rảo lại. Khi trời vừa hửng sáng họ trông thấy đám người làm vườn và nhổ cỏ đi đến bức tường rào, mỗi người đều bị ba tên tính theo dõi sát sao. Trong số đó có một người mời đi thay cho người cậu bị ốm, nhưng lính gác không cho người này vào vì không quen mặt, thiếu chút nữa chúng còn ném anh ta xuống hào nước trước khi để cho anh ta quay về nhà. Thế là El-ahrairah và Đội trưởng Cốt Cán quay về trong buồn phiền giận dữ. Ngày hôm đó, Hoàng tử cầu Vồng lại bước xuống đầm lầy mỉa mai hỏi, "Này Hoàng tử của Ngàn kẻ thù, rau diếp đâu rồi?"

"Tôi đang cho người vận chuyển tới." El-ahrairah đáp giọng tỉnh rụi "Chả là có quá nhiều rau mà." Nói đoạn ngài và Giỏ Cua bí mật chuồn xuống những cái hang ít ỏi không bị ngập nước, theo một lối khác thoát ra ngoài, nói chuyện và suy nghĩ về chuyện này suốt một ngày một đêm.

Trên đỉnh một ngọn đồi ở gần cung điện vua Darzin có một khu vườn, con cháu của nhà vua và của các cận thần thường được các phu nhân và nhũ mẫu mang đến đây chơi đùa. Không có tường hào bao quanh khu vườn này. Nó chỉ được canh gác khi đám trẻ con quyền quý đến đây chơi, vào ban đêm thì nơi này trở nên vắng ngắt bởi vì ở đây chẳng có gì để ăn trộm hoặc săn bắn cả. Đêm hôm sau, Giỏ Cua, như đã được El-ahrairah căn dặn từ trước những gì cần phải làm, đến khu vườn và đào một cái hố. Ông ta nấp trong hố suốt cả đêm, sáng sớm hôm sau khi bọn trẻ được dẫn đến đây chơi, ông lẻn ra ngoài nhập cuộc với chúng. Có nhiều trẻ con đến nỗi mỗi bà mẹ hoặc nhũ mẫu đều nghĩ Giỏ Cua là của người khác. Bời vì ông cũng chỉ bằng tầm bọn trẻ con và nom không có gì khác biệt với chúng, nên có thể kết bạn rất nhanh với đám trẻ. Ciỏ Cua đầy mưu mẹo và biết vô số trò chơi, chẳng mấy chốc ông cũng chạy nhảy, chơi đùa như thể ông cũng là một trong số những đứa trẻ ấy. Khi bọn trẻ đến giờ quay về nhà, Giỏ Cua cũng đi theo. Họ về đến cổng thành, lính canh trông thấy Giỏ Cua đi cùng với hoàng tử con vua bèn chặn ông lại, hỏi ông con cái nhà ai, nhưng hoàng tử đã phán, "Hãy để cho cậu ấy yên. Đó là bạn của ta." Thế là Giỏ Cua được vào lâu đài cùng với những người khác.

Bây giờ, ngay khi Giỏ Cua đã vào được trong cung điện, ông vội vã chuồn đi và chạy vào một trong những cái hang tối đen trong lòng đất và trốn ở đó suốt cả ngày. Đợi khi trời tối, ông chui ra, tìm cách đến nhà kho trong cung, nơi người ta đang chuẩn bị thức ăn để phục vụ đức vua cùng các cận thần và hoàng hậu, phi tần của ngài. Nơi đấy có nhiều rau xanh, củ quả, thậm chí còn có cả hạt dẻ và dâu tây, bởi vì thời ấy người của vua Darzin đi khắp mọi nơi, băng qua những cánh rừng và đồng ruộng để tìm và cống nộp cho hoàng gia những vật phẩm ngon lành nhất. Kho lương thực không hề có lính canh, Giỏ Cua giấu mình trong bóng tối. Và suốt thời gian đó, ông làm mọi việc để phá hỏng mọi thứ trừ những cái mà ông ăn.

Đêm hôm ấy, vua cho gọi Đội trưởng đội nếm thử đến hỏi xem liệu rau diếp đã hái được chưa. Người này bẩm báo rằng nhiều cây đã đến độ thu hoạch và đã được hái mang về nhà kho.

"Tốt lắm." vua phán "Chúng ta sẽ ăn hai ba cây vào bữa tối nay."

Nhưng sáng hôm sau cả vua lẫn quan đều bị đau bụng. Ăn bất cứ thứ gì cũng chỉ làm cho họ mệt hơn, bởi vì Giỏ Cua náu mình trong kho chứa đồ ăn đã ra sức làm hỏng thức ăn ngay khi chúng được mang vào. Đức vua ăn thêm rất nhiều rau diếp nhưng cũng chẳng thấy khá hơn chút nào. Trái lại, mỗi lúc ông một mệt hơn.

Năm ngày sau, Giỏ Cua lại chuồn ra ngoài vui chơi với bọn trẻ và quay trở lại chỗ El-ahrairah. Khi hay tin vua ngã bệnh và Giỏ Cua đã làm tất cả những điều mình căn dặn thì El-ahrairah bèn bắt tay ngay vào việc cải trang. Ngài cắt béng cái đuôi trắng của mình đi và bảo Giỏ Cua tỉa bới bộ lông của mình, rồi phết bùn và nước quả mâm xôi lên người. Sau đó ngài phủ lên khắp người những cọng cỏ ngỗng dài lượt thượt và lá cây ngưu bàng to, thậm chí còn tìm cách thay đổi mùi của mình nữa. Cuối cùng cả đến những bà vợ của ngài cũng chịu không nhận ra chồng mình nữa. Xong xuôi, ngài bảo Giỏ Cua đi sau mình một quãng và như thế ngài tìm đường đến cung điện vua Darzin, còn Giỏ Cua thì đợi ở ngoài thành, trên đỉnh một ngọn đồi gần đó.

Khi đến trước cổng cung điện, El-ahrairah yêu cầu được gặp Đội Trưởng đội thị vệ. "Hãy dẫn ta đến gặp Đức vua." ngài nói "Hoàng tử Cầu Vồng đã cử ta đến đây. Ngài hay tin Đức vua long thể bất an nên đã phái ta vượt ngàn dặm xa xôi từ mạn Kelfazin đến đây, để tìm hiểu và điều trị bệnh cho Đức vua. Mau lên, ta không quen phải chờ đợi lâu."

"Làm sao tôi biết được điều này là thật hay giả?" Đội trưởng đội thị vệ hỏi.

"Với ta tất cả như nhau thôi," El-ahrairah trả lời "Bệnh trạng một vị vua nhỏ bé thì là cái gì đối với một vị danh y tài ba đến từ vùng đất bên ngoài dòng sông vàng của Thần Mặt trời? Ta sẽ trở về báo lại với Hoàng tử Cầu Vồng rằng đám lính canh của nhà vua chỉ là một lũ ngốc, đã đối xử với ta như một kẻ quê mùa mình đầy chấy rận."

Nói rồi, ngài quày quả quay đi và bắt đầu bước đi, nhưng Đội trưởng đội thị vệ trở nên lo sợ trước những lời đe dọa kia đã cho gọi ngài quay lại. Ei-ahrairah để cho bọn chúng phải thuyết phục hồi lâu mới đồng ý để lính canh đưa mình đến gặp Đức vua.

Sau năm ngày ăn phải thực phẩm có độc và chịu đựng những cơn đau bụng, Đức vua chẳng còn bụng dạ đâu mà nghi ngờ cái người đã thưa rằng mình là người được Hoàng tử Cầu Vồng cử đến để chữa căn bệnh bí hiểm, nên đã cầu xin thầy thuốc xem bệnh cho mình và hứa sẽ làm theo tất cả những gì mà người này yêu cầu.

El-ahrairah thực hiện một cuộc khám bệnh tổng quát. Ngài vạch mắt, soi tai, nhìn răng, xem xét phân, nước tiểu, cả móng guốc và hỏi xem nhà vua đã ăn những gì. Sau đó vị thầy thuốc yêu cầu được đến kiểm tra nhà kho và vườn rau diếp. Quay lại bên giường bệnh của Đức vua, El-ahrairah tỏ vẻ nghiêm trọng mà nói, "Muôn tâu Đức vua, thần biết rằng đây là một tin xấu đối với bệ hạ, nhưng nguyên nhân của căn bệnh này chính là thứ rau diếp mà bệ hạ cho để trong nhà kho."

"Rau diếp ư?" vua Darzin kêu lên "Không thể nào! Tất cả đều được gieo trồng từ những hạt giống tốt, khỏe và được canh gác ngày đêm."

"Lạy trời," El-ahrairah nói, "thần biết điều đó rất rõ. Nhưng chúng đã bị nhiễm bệnh từ con Lousepedoodle đáng sợ, nó chuyên gieo rắc bệnh tật qua Gunpat xứ Cludge - một loại ví rút chết người, trời ơi lại đúng là như thế - đã được cách ly bởi Avvago tím và trưởng thành trong những khu rừng xanh xám của Okey Pokey. Đấy, bây giờ thì bệ hạ cũng hiểu, thần đã nêu ra vấn đề một cách đơn giản, như trước đến giờ thần vẫn luôn như thế. Về phương diện y thuật, còn có những vấn đề phức tạp khác nhưng thần thiết nghĩ không nên làm bệ hạ phải mệt đầu."

"Nhưng ta không sao tin được." Đức vua kêu lên.

"Có một cách đơn giản nhất có thể chúng minh cho bệ hạ thấy." El-ahrairah nói "Nhưng chúng ta không nhất thiết phải làm cho một thần dân khác của bệ hạ bị lây bệnh. Xin bệ hạ ra lệnh cho lính mang một tù nhân đến đây."

Đám lính đi ra ngoài và sinh vật đầu tiên mà chúng tìm thấy chính là Giỏ Cua đang đứng xớ rớ trên đỉnh đồi. Chúng lôi ông qua cổng và đưa đến điện kiến Đức vua.

"Thì ra là một con thỏ." Ei-ahrairah dài giọng kêu lên "Một loài vật xấu xa! Thế lại càng tốt. Con thỏ ghê tởm kia, mau ăn những cây rau diếp này."

Giỏ Cua làm theo và chẳng bao lâu bắt đầu lăn ra đất, quằn quại rên rỉ. Ông đá chân lên như trong cơn kinh giật, trợn ngược cả hai mắt rồi gặm sàn nhà như điên, sùi cả bọt mép ra ngoài.

"Nó bị ốm nặng rồi đấy," El-ahrairah nói "Chắc là nó đã ăn một cây bị hỏng nặng. Hoặc là một giả thiết khác có vẻ hợp lý hơn, có lẽ căn bệnh này đặc biệt nguy hiểm với loài thỏ. Dù vậy, trong bất cứ trường hợp nào cũng phải cảm tạ trời đất vì nó đã không rơi vào Thánh thượng. Phải, nó đã giúp chúng ta đạt được mục đích. Hãy ném con thỏ kia ra ngoài. Thần cũng xin mạo muội có lời khuyên Thánh thượng," El- ahrairah nói tiếp "đừng để vườn rau tai hại kia lại làm gì bởi vì chúng sẽ đâm chồi nảy lộc ra hoa và hạt lại gieo xuống đất. Căn bệnh sẽ lan đi khắp vùng. Thần biết chuyện này làm bệ hạ buồn lòng, nhưng phải diệt trừ tận gốc."

Đúng lúc ấy, như một sự may mắn, chính Đội trưởng đội thị vệ đi vào phòng cùng với chú nhím Yona.

"Muôn tâu Thánh thượng," Đội trưởng đội thị vệ kêu to "con vật này vừa từ vùng đầm lầy Kelfazin đến. Bọn người của El-ahrairah đang tập trung quân để gây chiến. Chúng nói sẽ mở một cuộc đột kích vào vườn rau của bệ hạ để ăn trộm rau diếp của hoàng gia. Cúi xin Đức vua ân chuẩn để thần đích thân cầm quân đi tiêu diệt hết phản loạn."

"Chà chà!" Đức vua phán, "trẫm nghĩ ra một diệu kế có thể nổi là một mũi tên trúng hai đích. Đặc biệt nguy hiểm đối với loại thỏ . Tốt lắm! Tốt lắm! Lũ thỏ chết tiệt này, cứ để chúng lấy tất cả số rau diếp chúng muốn. Thực ra ngươi hãy cho người chở một ngàn cây xuống vùng đầm lầy Kelfazin và để ở đấy. Ô hô hô thật là một trò đùa! Bây giờ thì ta cảm thấy khỏe hơn rồi đó."

"Đệ nhất mưu kế!" El-ahrairah trầm trồ thốt lên. "Đức vua thật không hổ đanh là một vị hoàng đế của những con người vĩ đại. Thần tin rằng Ngài đang dần dần hồi phục. Với rất nhiều chứng bệnh, cách chữa trị thật đơn giản một khi đã ngộ ra được. Ô không không, thần không dám xin bệ hạ ban thưởng đâu. Trong bất cứ trường hợp nào thì cũng không có gì được coi là có giá trị trên mảnh đất rạng ngời ánh sáng bên kia dòng sông vàng của Thần Mặt trời. Thần chỉ làm những điều mà Hoàng tử Cầu Vồng yêu cầu. Thế là đủ. Có lẽ Đức vua sẽ thật là khoan dung nếu Ngài ra lệnh cho thị vệ của người đưa thần xuống chân đồi chăng?" nói xong ngài cúi chào và rời khỏi cung.

Tối hôm ấy, khi El-ahrairah ra lệnh cho những chú thỏ của mình gào to hơn và chạy lên chạy xuống trong những đầm lầy ở Kelfazin thì Hoàng tử Cầu Vồng xa giá xuống bờ sông.

"El-ahrairah," Hoàng tử gọi to "ta có bị bỏ bừa mê không đấy?"

"Cũng có thể lắm chứ." El-ahrairah đáp "Bọn Lousepedoodle đáng sợ..."

"Có đến một ngàn cây rau diếp chất thành đống trên đầm lầy. Ai đã mang rau diếp đến đây?"

"Tôi chẳng đã nói với Ngài là chúng đang được chuyển đến đó sao?" El-ahrairah hỏi lại "Ngài khó có thể mong đợi người của tôi vừa yếu đuối vừa đói khát lại đủ sức mang ngần ấy rau diếp từ vườn của vua Darzin đến đây. Tuy vậy, họ sẽ mau chóng hồi phục, với đơn thuốc mà tôi sẽ kê ra. Tôi là một danh y mà, tôi có thể nói như vậy và nếu Ngài chưa được nghe đầy đủ thì Hoàng tử Cầu Vồng ạ, ngài cũng có thể dùng đơn thuốc ấy và Ngài bắt buộc phải làm thế nhanh thôi, từ một nguồn thông tin khác. Giỏ Cua đâu hãy ra đây gom rau diếp lại cho ta."

Hoàng tử Cầu Vồng chứng kiến El-ahrairah thực hiện đúng cam kết của mình nên cũng đành phải giữ lời mà cho phép loài thỏ được ra khỏi vùng đầm lầy Kelfazin và sinh sôi nảy nở ở khắp nơi. Từ ngày ấy đến nay, không có thế lực nào trên trái đất có thể ngăn được loài thỏ bước vào vườn rau bởi vì El-ahrairah đã bày cho chúng trăm phương ngàn kế tốt nhất trên đời.

Chương 16

Chú Thỏ Cỏ Bạc

Chú nói, Hãy nhảy múa cho tôi xem và bảo,

Bạn quá đẹp khiến ngọn gió này

Khó lòng tung lên hoặc mặt trời khó lòng thiêu cháy.

Tôi chỉ là một thành vỡ đáng thương, nhưng tốt lành

Đối với vũ công ưu sầu và vũ điệu của người chết.

Bốn dáng điệu của Thần Chết của Sidney Keyes

"Anh kể hay lắm." Cây Phỉ lên tiếng khen ngợi khi Bồ Công Anh kết thúc câu chuyện.

"Anh ấy kể chuyện quá tuyệt, phải không nào?" Xám Bạc lên tiếng "Chúng tôi thật may mắn là có một người như vậy trong đoàn. Tinh thần ai nấy cũng sẽ phấn chấn hơn khi nghe câu chuyện của anh ấy."

"Nhìn kìa lũ thỏ kia đang dỏng hết cả tai lên để nghe kể chuyện." Tóc Giả thì thầm. "Hãy xem bọn họ tìm một người kể chuyện có thể đấu lại Bồ công Anh của chúng ta."

Không ai nghi ngờ rằng Bồ Công Anh đã giành được sự tin tưởng của cả bọn. Kể từ khi đặt chân đến đây, hầu hết bọn Cây Phỉ đều cảm thấy có một hố sâu ngăn cách giữa mình với những người lạ đẹp mã được ăn uống tốt, với phong thái có phần xa cách, cả những hình thù trên tường, với sự thanh lịch, với cung cách khéo léo lảng tránh hầu hết mọi câu hỏi - và trên tất cả là cái dáng điệu lúc nào cũng phảng phất nỗi buồn chẳng giống loài thỏ chút nào. Bây giờ chính Bồ Công Anh chứ không phải ai khác đã chứng tỏ rằng chúng không phải là lũ lang thang quê mùa. Chắc chắn là không có một chú thỏ hiểu biết nào lại có thể cưỡng lại lòng khâm phục. Cả bọn chờ đối phương xác nhận điều đó, nhưng chỉ một lúc sau đã ngạc nhiên hiểu ra rằng phía chủ nhà rõ ràng là có vẻ kém nhiệt tình với câu chuyện này.

"Hay lắm," Anh Thảo Vàng lên tiếng. Hình như chú có ý tìm một cái gì khác để nói, nhưng rồi chỉ lặp lại, "Phải, rất hay. Một câu chuyện thật khác thường."

"Nhưng chắc chắn là hắn phải biết câu chuyện này chứ?" MâmXôi thì thầm với Cây Phỉ.

"Tôi bao giờ cũng nghĩ những câu chuyện truyền thống còn giữ lại nhiều sức hấp dẫn," một chú thỏ khác bình luận "nhất là khi chúng được kể lại với tinh thần chân thực và cổ xưa."

"Đúng vậy," Dâu Tây nói "Tính thuyết phục, đó là thứ mà câu chuyện này cần. Các bạn phải thật sự tin vào El-ahrairah và Hoàng tử Cầu Vồng, đúng không nào? Sau đó mới tới những chuyện khác."

"Đừng nói bất cứ điều gì nhé Tóc Giả." Cây Phỉ thầm thì khi thấy bạn mình cào cào móng xuống đất đầy vẻ bất bình."Anh không thể buộc họ thích nếu họ đã không thích. Cứ chờ xem bọn họ sẽ làm gì." Sau đó chú nói to lên vời mọi người. "Câu chuyện của chúng tôi không có gì thay đổi qua các thế hệ, các bạn cũng biết đấy. Nói cho cùng, chúng tôi có thay đổi gì đâu. Cuộc sống của chúng tôi cũng giống như của cha và ông chúng ta mà thôi. Nhưng ở đây mọi thứ đều khác. Chúng ta nhận thức được điều đó, và chúng tôi nghĩ những ý tưởng và cách thức của các bạn thực sự rất thú vị. Tất cả chúng tôi đều tự hỏi không biết các bạn sẽ kể cho chúng tôi nghe loại chuyện nào đây."

"Thật ra, chúng tôi không kể lại nhiều những câu chuyện cổ nữa."Anh Thảo Vàng nói. "Những câu chuyện và bài thơ của chúng tôi phần lớn là về cuộc sống hiện tại của chính mình ngay trên mảnh đất này. Tất nhiên, cả những Hình tượng cửa Kim Tước mà các bạn thấy, đã lỗi thời rồi. El-ahrairah thực sự không có nhiều ý nghĩa đối với chúng tôi. Nhưng nói thế không có nghĩa là câu chuyện của các bạn không hấp dẫn." Chú vội vã nói thêm.

"El-ahrairah là một người lừa đảo đại tài," Gạc Nai nói "và thỏ thì bao giờ cũng cần những trò lừa."

"Không đúng," một giọng nói lạ vang lên từ đầu kia của đại sảnh, phía sau chỗ Anh Thảo đứng. "Thỏ cần sống có đạo đức và trên tất cả, sẵn sàng chấp nhận số phận của mình."

"Chúng tôi nghĩ Cỏ Bạc là một trong những nhà thơ giỏi nhất của chúng tôi trong vài tháng trở lại đây." Anh Thảo Vàng giới thiệu "Những ý tưởng của cậu ấy được rất nhiều chú thỏ khác tán đồng. Các bạn có muốn nghe Cỏ Bạc bây giờ không nào?"

"Có, có." nhiều giọng nói vang lên chung quanh chú "Cỏ Bạc, Cỏ Bạc."

"Cây Phỉ à," đột nhiên Thứ Năm nói "em muốn hiểu rõ hơn về cái tay Cỏ Bạc này, nhưng em lại không dám tự mình đi đến gần hắn. Anh đi cùng em được không?"

"Tại sao vậy, Thứ Năm, em muốn nói gì vậy? Ở đây có gì làm em sợ vậy?"

"Ồ, xin Thần Mặt trời hãy giúp con!" Thứ Năm nói toàn thân run bắn lên. "Từ chỗ này em cũng có thể ngửi thấy mùi của hắn. Hắn làm em sợ quá!"

"Này Thứ Năm, đừng có lố bịch như thế chứ! Chú ta cũng có cái mùi như hầu hết bọn họ thôi mà."

"Hắn tỏa ra mùi của lúa mạch bị úng nước rồi bị bỏ lại mục rữa trên cánh đồng. Hắn có cái mùi của một con chuột chũi bị thương không thể chui xuống hang được."

"Vớ vẩn, với anh chú ta có cái mùi của một chú thỏ khỏe mạnh, béo tốt, ních rất nhiều cà rốt vào bụng. Dù vậy, anh vẫn sẽ đi với em."

Khi đi xuyên qua đám đông đến đầu kia cái hang, Cây Phỉ ngạc nhiên nhận thấy Cỏ Bạc chỉ là một cậu thanh niên. Ở cánh đồng thỏ Sandleford không một chú thỏ nào trạc tuổi chú lại được yêu cầu đứng ra kể chuyện, trừ phi trong một nhóm nhỏ vài người bạn. Cỏ Bạc có một vẻ liều lĩnh và hoang dã khác hẳn các bạn chú, đôi tai cậu giật giật liên tục. Khi bắt đầu nói, cậu dường như càng lúc càng ít quan tâm đến khán giả và liên tục quay đầu như thể để đón bắt một âm thanh nào đó mà chỉ có cậu mời nghe được từ đường chạy phía sau. Nhưng cậu có một chất giọng đẹp có sức cuốn hút khó tả, giống như chuyển động của gỉó và ánh sáng trên đồng cỏ, và khi những nhịp điệu ấy vang đến tai người nghe thì cả hang trở nên im phăng phắc.

Gió đang rì rào thổi, thổi qua đồng cỏ

Lay động những cây liễu đuôi sóc; những chiếc lá sáng lên ánh bạc

Gió ơi gió thổi đi đâu? Xa xa lắm

Qua những núi đồi, qua cả đầu kia thế giời

Đem tôi đi gió ơỉ, cao cao trên bầu trời

Tôi sẽ đi cùng bạn, tôi sẽ là chú thỏ của gió

Đến với bầu trời mượt tựa lông tơ và thỏ ngọc.

Dòng sông kia trôi đi, trôi đi trên đá sỏi

Qua những đóa mao lương vàng, những bông hoa xanh và vàng của mùa xuân tươi thắm.

Sông ơi chảy đi đâu? Xa xa lắm

Qua những bụi thạch nam, rồi trườn đi suốt đêm dài

Đem tôi đi sông ơi cùng với ánh sao đêm lấp lánh

Tôi sẽ đi cùng bạn, tôi sẽ là chú thỏ của dòng sông

Chìm xuống nước, mặt nước biêng biếc xanh và thỏ ngọc.

Vào mùa đông những chiếc lá đung đưa, vàng và nâu

Xào xạc rơi trên những dòng kênh, tung bay và rơi bên hàng giậu

Lá ơi bay đi đâu? Xa xa lắm

Về với đất cùng với những hạt mưa bay và quả dâu chín

Đem tôi đi, lá ơi mang tôi đi trong cuộc hành trình đen tối của bạn

Tôi sẽ đi cùng bạn, tôi sẽ là chú thỏ của lá

Ở những nơi sâu thăm trong lòng đất, trái đất là thỏ

Thần Mặt trời ngự trên bầu trời đêm, những đám mây nhuộm đỏ vì người

Tôi ở đây hỡi Thủ lĩnh Thần Mặt trời, tôi đang chạy qua những búi cỏ dài

Mang tôi đi rồi bỏ lại sau những cánh rừng

Xa thật xa, đến với trái tim của ánh sáng và niềm im lặng

Bởi vì tôi sẵn sàng trao cho người hơi thở của tôi, cuộc sống của tôi

Vòng tròn sáng ngời của mặt trời, mặt trời và thỏ ngọc.

Trong lúc lắng nghe, Thứ Năm vừa tập trung cao độ vừa kinh hoàng đầy sự hoài nghi. Chú dường như nửa muốn chấp nhận tất cả những lời lẽ nghe được, nửa như run lên đầy kinh sợ. Một lần chú nín thở, như thể giật mình nhận ra những suy nghĩ có phần quen thuộc đối vời mình, và khi bài thơ chấm dứt hình như chú đã phải vật lộn dữ dội để trở về vời chính mình. Chú nhe răng và liếm mép như Mâm Xôi vẫn làm khi thấy một con nhím bị chết trên đường.

Một chú thỏ trong nỗi sợ hãi trước kẻ thù đôi khi sẽ co rúm lại, đông cứng hoặc bị thôi miên hoặc giả tin tưởng rằng sự kín đáo tự nhiên sẽ khiến cho kẻ thù không nhận ra mình. Chính vì vậy, trừ trường hợp bị thôi miên quá mạnh, đến một lúc nào đó trạng thái đông cứng qua đi và chú thỏ như thể đã phá vỡ được bùa mê ngay lập tức chuyển sang một biệt tài khác - bỏ chạy. Và điều này có vẻ đang xảy ra với Thứ Năm. Bất thình lình chú nhảy lên, bắt đầu hung tợn phóng qua suốt chiều dài cái hang lớn. Một vài chú thỏ bị chú xô đẩy thì quay ra giận dữ với chú, nhưng chú chẳng thèm để ý. Cuối cùng chú tới chỗ có hai chú thỏ chủ nhà to lớn lực lưỡng nên không thể phóng qua. Thứ Năm trở nên điên loạn, đấm đá vùng vẫy khiến cho Cây Phỉ nãy giờ vẫn chạy theo sau chú phải khó khăn lắm mới ngăn được một cuộc ẩu đả.

"Các bạn biết đấy, em tôi cũng có máu thi sĩ," chú phân trần với hai chú thỏ lạ đang xù lông lên vì giận dữ "Đôi khi, những lời thơ như thế này tác động đến nó rất mạnh và không phải bao giờ nó cũng hiểu rõ lý do."

Một trong hai chú có vẻ chấp nhận lời giải thích của Cây Phỉ, nhưng chú kia thì không. "Ồ, lại một nhà thơ nữa à? Vậy thì hãy nghe chú ta đọc thơ đi. Dù sao thì cũng phải có một cái gì đền bù cho đôi vai của tôi chứ Chú cào rách cả một mảng lông đây này."

Thứ Năm đã chạy qua mặt bọn chúng, xông thẳng về phía lối vào ở đầu kia. Cây Phỉ cảm thấy mình cần phải chạy theo chú. Nhưng sau tất cả những rắc rối mà chuẩn rước vào thân một cách thiện chí, chú không khỏi bực mình vì cái cách mà Thứ Năm gây thù hằn với những người bạn mới nên khi chạy ngang qua Tóc Giả chú nói, "Giúp tôi nói phải quấy với Thứ Năm. Chúng ta hoàn toàn không nên để xảy ra đánh nhau ở đây." Cây Phỉ cảm thấy đã đến lúc anh chàng Tóc Giả phải ra tay "dạy dỗ" cậu em Thứ Năm rồi.

Hai chú tiếp tục chạy theo Thứ Năm và đuổi kịp chú ta ở cửa hang. Trước khi một trong hai chú có cơ hội mở miệng thì Thứ Năm đã tuôn ra một thôi một hồi như thể chúng vừa hỏi chú.

"Bây giờ thì các người cũng cảm thấy rồi chứ gì? Và các người muốn xem xem tôi làm gì? Tất nhiên tôi đã làm thế. Đó là điều tôi tệ hơn cả. Ở đây chẳng có chuyện lừa dối gì hết ráo. Hắn đã nói sự thật. Nếu hắn nói đúng sự thật thì chẳng có gì giả dối hết - đó làđiều mà các người sẽ nói có phải không? Em không đổ lỗi cho anh Cây phỉ à. Em cảm thấy mình nhất định phải chạy về phía hắn giống như một đám mây phải trôi đi. Nhưng vào phút cuối, em lại bị cuốn đi xa hơn. Ai biết được lý do tại sao? Không phải chủ ý của em, giống như một tai nạn vậy. Có một cái gì đó trong em dù rất nhỏ đã buộc em thoát khỏi hắn. Em đã từng nói cái trần hang được làm bằng những khúc xương đúng không? Không! Nó giống như làn sương mù dày đặc của một thứ điên rồ đang giăng phủ khắp bầu trời và chúng ta sẽ không bao giờ có thể thấy được ánh sáng của Thần Mặt trời nữa. Ôi trời, cái gì sẽ đến với chúng ta đây? Một điều vừa có thề đúng lại vừa là một điều cực kỳ điên rồ, anh Cây Phỉ ạ."

"Tất cả những chuyện này là thế nào vậy?" Cây Phỉ hỏi Tóc Giả trong nỗi bối rối cực kỳ

"Nó đang nói về cái thằng nhà thơ đần độn có đôi tai buông thõng kia," Tóc Giả đáp "Tôi hiểu chuyện này lắm. Nhưng tại sao Thứ Năm có vẻ như nghĩ rằng chúng ta muốn có gì đó ở cái thằng kia và bài thơ dớ dẩn của hắn - điều đó vượt quá những gì tôi có thể tưởng tượng được. Cậu phải yên lặng đi nào Thứ Năm. Diều duy nhất làm phiền chúng tôi là cái vụ om sòm mà cậu đã khởi xướng. Còn về Cỏ Bạc, tất cả những gì mà tôi có thể nói là, ta cứ giữ lấy phần Bạc còn hắn vẫn chỉ là Cỏ dại."

Thứ Năm chằm chằm nhìn lại Tóc Cắt với đôi mắt, giống như mắt ruồi, hình như còn to hơn cả cái đầu. "Anh nghĩ thế." chú chậm rãi nói. "Anh tin như thế. Nhưng mỗi người trong các anh, theo cách riêng của mình, đều đắm chìm trong làn sương đó. Và ở đâu..."

Nhưng Cây Phỉ đã cắt ngang khi chú mới bắt đầu.

"Thứ Năm, anh sẽ không giả vờ rằng anh không theo em để mắng cho em một trận. Trong thực tế, em đang gây khó cho sự khởi đầu tốt đẹp của chúng ta ở nơi này..."

"Gây khó à?" Thứ Năm kêu ré lên "Gây khó ư? Tại sao, cả nơi này..."

"Thôi im đi, kẻo anh nổi giận đấy, nhưng rõ ràng em đã quá bấn loạn vì những chuyện không đâu vào đâu. Bây giờ thì em phải đi cùng bọn anh xuống hang và ngủ một giấc. Nào nhanh lên, đừng nói thêm bất cứ điều gì vào lúc này nữa nhé."

Ở một phương diện nào đó, đời sống của loài thỏ đỡ phức tạp hơn con người, chúng không cảm thấy xấu hổ khi buộc phải dùng đến vũ lực. Không còn lựa chọn nào khác, Thứ Năm buộc phải đi theo Tóc Giả và Cây Phỉ quay về cái hang nơi Cây Phỉ đã ngủ đêm trước. Không có ai ở đây và chúng nằm xuống ngủ ngay.

Chương 17

Cái Bẫy Sáng Loáng

Khi cánh đồng xanh bung ra như cái nắp

Để lộ nhiều hơn điều cất giấu bên trong

Những điều khó chịu

Và nhìn kia! Phía sau, không âm thanh tiếng động

Rừng cây rùng rùng đến gần và đứng lại

Trong sự đi lên đầy chết chóc

Và cái then cửa trượt đi trên đường rãnh

Ngoài cửa sổ là chiếc xe tải nhẹ của người dọn đồ da đen

Chợt hiện ra một cách bất thần và vội vã

Là những người phụ nữ mang kính râm. những nhà phẫu thuật lưng gù

Và người cắt tóc.

Nhân chứng của W.H. Auden

Trời lạnh, se lạnh và cái trần làm bằng xương. Trần được làm từ những cành thủy tùng nhỏ đan chéo vào nhau. Những cành cây nhỏ cứng quèo đan vào nhau, trong và ngoài, trên và dưới, cứng như băng có điểm thêm nhiều quả màu đỏ bầm. "Nhanh lên, Cây Phỉ," giọng của Anh Thảo Vàng. "Chúng ta sẽ ngậm những quả thủy tùng trong miệng để mang về mà ăn khi ở trong hang lớn. Các bạn của anh sẽ phải học cách làm nếu như họ muốn làm giống chúng ta. "Không! Không!" Thứ Năm kêu thất thanh, "Đừng Cây Phỉ." Nhưng kìa Tóc Giả đã tới, lách qua lách lại trong đám cây cành, miệng ngậm đây dâu. "Coi này," Tóc Giả nói "tôi có thể làm được. Tôi sẽ chạy đường kia. Hỏi tôi ở đâu đi Cây Phỉ! Hỏi tôi ở đâu, hỏi tôi ở đâu! " Rồi chúng chạy đường khác, chạy mãi, không tới cánh đồng thỏ mà đến những cánh đồng băng giá, rồi Tóc Giả nhả những quả thủy tùng trong mồm xuống đất - từng hạt đỏ máu, đỏ như máu và cứng như dây thép gai. "Dở ẹc," chú nói "chẳng có mùi vị gì cả. Lạnh ngắt ấy."

Cây Phỉ thức dậy. Chú đang ở trong hang. Chú rùng mình. Sao không có hơi ấm từ cơ thể những chú thỏ nằm cụm vào nhau nhỉ? Thứ Năm đâu rồi? Chú ngồi dậy. Gần đấy, Tóc Giả đang giãy giụa và giật mình thon thót trong giấc mơ, tìm kiếm hơi ấm và cố ép người vào một chú thỏ khác không còn nằm ở đó nữa. Có vết trũng trên nền cát nơi Thứ Năm đã nằm, vẫn còn ấm, nhưng Thứ Năm đã đi rồi.

"Thứ Năm ơi?" Cây Phỉ gọi trong bóng tối.

Ngay khi cất tiếng gọi chú đã biết là sẽ không có câu trả lời. Chú dụi mõm vào người Tóc Giả, gọi giọng cấp bách. "Tóc Giả! Thứ Năm đi rồi. Tóc Giả!"

Tóc Giả tỉnh ngủ ngay lập tức và Cây Phỉ chưa bao giờ cảm thấy mừng như thế trước vẻ sẵn sàng đầy cương quyết đó.

"Anh nói cái gì? Có chuyện gì không ổn hả?"

"Thứ Năm bỏ đi mất rồi."

"Thế nó đi đâu?"

"Silf... bên ngoài. Nó chỉ có thể ở bên ngoài. Anh cũng biết là nó không thể lang thang trong cánh đồng thỏ. Nó không ưa thế."

"Cái thằng này thật phiền toái, phải không? Nó lại còn để mặc cho cái hang này lạnh cóng. Anh nghĩ nó đang gặp nguy hiểm à? Anh muốn đi tìm nó về?"

"Đúng, tôi phải làm thế. Nó buồn rầu, hoang mang, bối rối và đã suy nghĩ quá nhiều, ở đây lại không đủ ánh sáng nữa. Có thể có kẻ thù, hay bất cứ cái gì mà Dâu Tây đã nói."

Tóc Giả lắng nghe và hít hít ngửi ngửi một lúc.

"Trời gần sáng rồi," chú nói "Cũng đủ sáng để tìm nó. Thôi được rồi, tốt hơn là tôi nên đi với anh. Đừng lo lắng quá - nó không thể đi quá xa đâu. Nhưng thề có rau diếp của Đức vua! Tôi sẽ chẳng ngần ngại gì mà không xạc cho nó một mẻ khi chúng ta tóm được nó đấy."

"Được, tôi sẽ ghì nó xuống đất để anh đá cho nó một trận, chỉ cần chúng ta tìm được nó thôi. Đi nào."

Chúng phóng lên đường chạy dẫn đến miệng hang và dừng lại chụm đầu vào nhau. "Bởi vì những người bạn của chúng ta không có ở đây để mà giúp sức" Tóc Giả nói "hãy tranh thủ kiểm tra một vòng để biết chắc nơi này tuyệt không có chồn hoặc cú trước khi ra ngoài nhé."

Đúng lúc ấy nghe vang lên tiếng kêu của loài cú nâu từ cánh rừng đối diện. Đó là tiếng cú rúc đầu tiên và theo bản năng cả hai rúm người lại bất động, đếm được bốn nhịp tim đập cho đến khi tiếng rúc thứ hai cất lên.

"Nó đi rồi." Cây Phỉ thì thào.

"Tôi tự hỏi không biết có bao nhiêu con chuột đồng cất tiếng gọi như thế hàng đêm. Anh biết tiếng kêu ấy là để đánh lừa mà. Nó là như vậy đấy."

"Ồ, tôi không chịu được nữa rồi." Cây Phỉ nói "Thứ Năm chắc chắn chỉ quanh đâu đây thôi và tôi phải đi tìm nó ngay. Dù sao thì anh cũng đúng. Trời đã hửng sáng - chỉ vừa mời hửng lên thôi."

"Chúng ta có nên tìm ở chỗ cây thủy tùng trước không nhỉ?"

Nhưng Thứ Năm không ngồi dưới gốc cây quen thuộc. Ánh sáng, khi đã tỏ hơn bắt đầu chiếu sáng cánh đồng ở vùng đất cao, trong khi ở vùng trũng hơn, thì hàng rào xa xa và dòng suối vẫn mang một màu đen với những đường kẻ bên dưới. Tóc Giả nhảy từ lũy đất xuống cánh đồng và chạy dọc theo lối đi uốn lượn qua đám cỏ ướt. Chú dừng lại gần như đối diện với cái hang mà chúng vừa đến, và Cây Phỉ đến bên cạnh bạn.

"Đây đúng là vết chân của nó." Tóc Giả nói "Vẫn còn mới. Từ cái hang đi thẳng xuống dưới suối. Nó chỉ ở quanh đây thôi, chưa đi xa đâu."

Khi nước mưa vẫn còn đọng trên mặt đất, thật dễ dàng nhận ra những chỗ cỏ vừa bị giẫm lên. Chúng đi theo những dấu chân dẫn xuống cánh đồng, đến một hàng rào quanh bãi trồng cà rốt, cũng là nơi bắt đầu của dòng suối. Tóc Giả đã nhận định đúng khi nói dấu vết vẫn còn mới. Vừa vượt sang bên kia hàng rào chúng đã trông thấy Thứ Năm. Chú đang ăn, một mình. Một vài mẩu cà rốt vẫn còn nằm vương vãi gần bờ suối, nhưng chú phớt lờ không đụng đến mà chỉ ăn cỏ mọc gần thân cây táo tây dại nổi đầy mấu. Khi các bậc đàn anh đến gần thì Thứ Năm ngẩng lên

Cây Phỉ chẳng nói chẳng rằng chỉ lẳng lặng ăn cỏ cạnh Thứ Năm. Bây giờ chú lấy làm ân hận vì đã rủ Tóc Giả cùng đến đây. Trong màn đêm đen tối trước khi trời sáng và cú sốc ban đầu khi phát hiện Thứ Năm đã bỏ đi thì Tóc Giả đã trở thành một nguồn an ủi và chỗ dựa vững chắc. Nhưng giờ đây khi chú nhìn thấy Thứ Năm, bé nhỏ và thân thuộc, không có khả năng làm tổn thương bất cứ ai hoặc che giấu cảm xúc của mình, thân hình bé bỏng đang run lên trong lớp cỏ ướt, hoặc vì sợ hoặc vì lạnh, thì cơn giận dữ của chú tan biến hết. Chú cảm thấy rất thương Thứ Năm và biết chắc rằng nếu có thể ở riêng với nhau một lúc, Thứ Năm biết đâu chẳng ở trong tâm trạng dễ chịu hơn. Nhưng chắc chắn là đã quá muộn để thuyết phục Tóc Giả tỏ ra nhẹ nhàng hơn, chú chỉ có thể hy vọng vào điều tốt nhất.

Tuy vậy, ngược lại với nỗi e ngại của Cây Phỉ, Tóc Giả cũng lặng lẽ như chú. Rõ ràng anh chàng này đang chờ đợi Cây Phỉ lên tiếng trước và có phần hơi bối rối. Trong một lúc, cả ba lặng lẽ di chuyển trên bãi cỏ, những cái bóng mờ mờ chung quanh trở nên rõ ràng hơn và những con chim câu xanh ríu rít trò chuyện trên những hàng cây đằng xa. Cây Phỉ bắt đầu có cảm giác tất cả rồi sẽ tốt đẹp và rằng Tóc Giả đã trở nên tế nhị hơn là chú đã chờ đợi. Thứ Năm ngồi trên hai chân sau, lau mặt bằng hai móng trước và rồi, lần đầu tiên, nhìn thẳng vào Cây Phỉ.

"Bây giờ em đi đây." chú nói "Em cảm thấy rất buồn. Em mong sao anh có được mọi điều tốt đẹp, Cây Phỉ ạ, nhưng sẽ chẳng có ích gì khi chúc anh như vậy ở nơi này. Vì thế em đành từ biệt anh thôi."

"Nhưng mà em đi đâu hả Thứ Năm?"

"Ra khỏi đây. Đến dãy núi cao cao, nếu em có thể đến được đấy."

"Em tự đi, một mình ư? Không thể được. Em sẽ chết mất."

"Cậu không có hy vọng nào đâu, cậu em." Tóc Giả lên tiếng "Biết đâu có một cái gì đó xảy ra với cậu trước giờ ngọ."

"Không," Thứ Năm lặng lẽ nói "Các anh còn gần với cái chết hơn em."

"Có phải cậu đang cố đe dọa tôi không, thằng nhóc khốn khổ chỉ nói ba cái chuyện bá láp kia." Tóc Giả nổi khùng "Tôi đã có ý tốt muốn..."

"Gượm đã, Tóc Giả." Cây Phỉ can thiệp "Đừng quá khắc nghiệt với nó."

"Tại sao, chẳng phải anh đã nói..." Tóc Giả bắt đầu.

"Tôi biết, nhưng bây giờ tôi cảm thấy khác rồi. Tôi xin lỗi, Tóc Giả à. Tôi đã muốn yêu cầu anh giúp tôi đưa nó trở về với cánh đồng thỏ này. Nhưng bây giờ... phải, tôi bao giờ cũng cảm thấy có một cái gì đó đúng trong những điều mà Thứ Năm nói. Hai ngày qua, tôi từ chối không nghe nó và vẫn nghĩ là thằng nhỏ điên mất rồi. Nhưng tôi không có lòng nào bắt nó về lại cánh đồng thỏ này. Tôi thực sự nghĩ rằng ở đây hẳn phải có cái gì đó khiến cho nó hoảng sợ đến mất trí như vậy. Tôi sẽ đi với nó một đoạn và có thể chúng tôi sẽ trao đổi với nhau. Tôi không thể yêu cầu anh liều lĩnh lần nữa. Dù sao thì những người khác cũng phải biết việc chúng tôi đang làm, mà họ thì sẽ không thể biết được nếu anh không quay lại kể với họ. Tôi sẽ quay lại được giờ trưa, hy vọng là cả hai chúng tôi sẽ cùng về."

Tóc Giả nhìn chằm chằm. Đoạn chú giận dữ quay về phía Thứ Năm. "Mày, con bọ đen bé nhỏ xấu xa kia," chú dằn giọng nói "Mày chưa bao giờ học được cách vâng lời người lớn, phải không nào? Lúc nào cũng chỉ biết đến bản thân mình. Ôi, tôi có cảm giác buồn buồn ở đầu ngón chân vì thế mọi người phải đứng và đi bằng đầu với tôi! Và bây giờ chúng tao đã tìm ra được một nơi tốt lành và sống ở đó mà thậm chí không cần đến một cuộc tranh giành, thế mà mày lại làm tất cả để cho mọi người cứ loạn cả lên. Và bây giờ mày lại đánh liều tính mạng của anh chàng tốt nhất mà chúng tao có được chỉ để chơi cái trò làm vú em trong khi mày lang thang khắp nơi như một con chuột đồng gàn dở Được thôi, tao sẽ chấm dứt với mày, tao cứ nói toẹt ra cho mày hiểu. Còn bây giờ tao sẽ quay lại cánh đồng thỏ để đảm bảo là mọi người cũng không còn can hệ gì với mày luôn. Và họ sẽ làm thế - không có bất cứ một nhầm lẫn nào trong chuyện này đâu."

Chú quay đi, lao vọt qua lỗ hổng gần nhất trên hàng rào. Trong giây lát nghe có tiếng hỗn loạn đáng sợ nổi lên từ một nơi xa xa bên kia hàng rào. Nghe vang lên tiếng đá chân và những cú húc đầu. Một cành cây lao đi trong không khí. Rồi một nắm lá mục dèn dẹt ươn ướt bay vèo qua lỗ hổng rơi xuống hàng rào gần ngay chỗ Cây Phỉ. Những cành mâm xôi cũng đập lên đập xuống tới tấp. Cây Phỉ và Thứ Năm đưa mắt nhìn nhau, cả hai đều đấu tranh với ý muốn bỏ chạy. Không biết kẻ thù nào ở bên kia hàng rào? Không nghe có tiếng kêu gào - dù là tiếng phì phì của chú mèo hay tiếng ré của loài thỏ - chỉ có tiếng cành cây gãy răng rắc và tiếng vật lộn trên cỏ nghe rất dễ sợ.

Với một nỗ lực cố gắng can đảm để chống lại bản năng, Cây Phỉ buộc mình phải tiến về lỗ hổng nơi hàng rào, với Thứ Năm theo sau. Một cảnh tượng khủng khiếp đang bày ra trước mặt chúng. Lá mục bay tung lên như mưa. Mặt đất trơ ra, bị cày xới thành rãnh và vạch dài. Tóc Giả nằm nghiêng sang một bên, hai chân sau đá loạn lên, vùng vẫy. Một sợi dây đồng xoắn dài, sáng lên mờ mờ khi ánh nắng rọi vào đang tròng quanh cổ chú ta và kéo căng từ chân trước của chú đến đầu một cái cọc đóng chắc dưới đất. Nút thắt trên sợi dây kéo căng, lút trong bộ lông rậm của chú. Một cái mấu nhọn của sợi dây thép cứa vào cổ chú làm máu nhỏ xuống, đen và đỏ như trái thủy tùng, phồng lên từng cục trên vai chú. Vài phút sau chú nằm thở dốc, một bên thân mình trở nên nặng nề vì kiệt sức. Rồi chú lại bắt đầu cuộc chiến đấu mới, vật lộn bằng cả thân mình, vùng lên phía trước rồi lùi xuống, xốc toàn thân lên rồi nằm vật xuống, cho đến khi chú thở dốc lên và nằm quay ra.

Toàn thân cứng lại vì sợ, Cây Phỉ phóng qua lỗ hổng trên hàng rào và ngồi chồm hỗm bên cạnh bạn. Đôi mắt Tóc Giả nhắm nghiền lại, hai môi nhệch ra sau để lộ hàm răng cửa dài, gầm gừ bất động. Chú đã cắn vào môi dưới và từ đó một dòng máu chảy ra. Bọt sùi ra phủ trắng hàm và ngực chú.

"Tóc Giả?" Cây Phỉ gọi, giậm chân xuống đất. "Tóc Giả! Nghe này. Anh bị mắc bẫy - một cái bẫy! Người ta dạy Cốt Cán làm gì trong trường hợp này? Hãy nghĩ đi. Chúng tôi có thể làm gì giúp anh đây?"

Một khoảng im lặng. Hai chân sau của Tóc Giả đá lên một cái, nhưng yếu ớt. Đôi tai chú rũ xuống. Mắt mở ra trân trân như không thấy gì. Bộ lông trắng muốt làm nổi rõ những vết máu trong khi hai mống mắt màu nâu lộn lên lộn xuống. Một lúc sau giọng chú khản đặc và rất nhỏ, ầng ậc thoát ra từ trong họng cùng với đám bọt đầy máu quanh miệng.

"Cốt Cán... khôông tốt... cắn dây thép gai. Cái cọc... phải... đào lên."

Một cơn co giật làm chấn động cả người và chú giãy giụa trên mặt đất làm cho toàn thân bê bết đất nhão và máu. Rồi chú lại nằm cứng đờ ra.

"Chạy đi, Thứ Năm. Chạy về cánh đồng thỏ." Cây Phỉ gào lên. "Gọi những người khác - Mâm Xôi, Xám Bạc. Nhanh lên. Tóc Giả chết mất thôi."

Thứ Năm phóng như bay qua cánh đồng. Cây Phỉ, chỉ còn lại một mình, cố hiểu xem cần phải làm gì. Cọc là cái gì? Chú phải đào lên như thế nào? Chú cúi nhìn cái đống hỗn độn trước mặt. Tóc Giả nằm vắt ngang, sợi dây thép ló ra khỏi bụng chú và dường như biến vào trong lòng đất. Cây phỉ vắt óc nghĩ mãi mà không tài nào hiểu ra được. Tóc Giả đã nói "Đào". Rồi cuối cùng thì chú cũng hiểu ra. Chú bắt đầu cào cào lớp đất mềm bên cạnh cơ thể bạn cho đến khi móng của chú chạm phải một vật gì mịn và cứng. Khi chú dừmg lại, hoang mang thì thấy Mâm Xôi bên cạnh.

"Tóc Giả vừa nói," Cây Phỉ bảo với Mâm Xôi "nhưng tôi không nghĩ bây giờ anh ấy có thể nói thêm gì được nữa. Anh ấy nói, Đào cái cọc lên. Không biết điều đó có ý nghĩa gì? Chúng ta biết làm gì đây?"

"Chờ một chút để tôi nghĩ xem," Mâm Xôi đáp lại "anh cũng cố kiên nhẫn và bình tĩnh một chút."

Cây Phỉ quay đầu, nhìn xuống thượng nguồn dòng suối. Xa xa đằng kia, giữa hai khu rừng, chú có thể nhìn thấy cây anh đào nơi mà hai ngày trước chú còn ngồi với Mâm Xôi và Thứ Năm lúc bình minh. Chú nhớ tóc Giả đã đuổi Đầu Gỗ như thế nào qua những búi cỏ dài, quên đi cuộc cãi vã đêm trước trong niềm vui vì đã đến được nơi này. Bây giờ chú có thể thấy Đầu Gỗ đang chạy lại cùng với hai ba chú khác: Xám Bạc, Bồ Công Anh và Nồi Đất. Bồ Công Anh chạy lên trước, lao tới lỗ hổng nơi hàng rào và ngừng lại, co rúm người lại trong khi mắt mở trợn trừng.

"Cái gì vậy, Cây Phỉ? Có chuyện gì xảy ra vậy? Thứ Năm nói..."

"Tóc Giả bị sập bẫy. Để anh ấy yên cho đến khi Mâm Xôi bảo chúng ta phải làm gì. Đừng cho mọi người đến gần."

Bồ Công Anh chạy về phía hang trong khi Nồi Đất chạy đến gần.

"Anh Thảo Vàng có tới không?" Cây Phỉ hỏi "Không chừng anh ta biết..."

"Anh ta không tới." Nồi Đất đáp "Anh ta bảo Thứ Năm đừng có nói về chuyện đó."

"Bảo nó cái gì?" Cây Phỉ hỏi lại, giọng hoài nghi. Nhưng đúng lúc đó Mâm Xôi lên tiếng và như một tia chớp Cây phỉ phóng lại chỗ chú đứng.

"Đây rồi," Mâm Xôi nói "dây thép gai mắc vào cái cọc, còn cái cọc thì chôn vào lòng đất - đây, nhìn xem. Chúng ta phải đào lên. Nhanh lên - đào phía sau."

Cây Phỉ lại đào lần nữa, những móng trước của chú thọc vào lớp đất mềm ẩm ướt, chạm phải mặt cứng của chiếc cọc. Một cách mơ hồ, chú nhận thức được rằng những chú khác đang chờ đợi gần đây. Một lúc sau chú buộc phải dừng lại, thở hổn hển. Xám Bạc đào thay chú và sau đó là Gạc Nai. Cái cọc sạch sẽ, trơn bóng, đáng sợ tỏa ra mùi của con người phơi ra dài bằng tai thỏ, nhưng nhất định không hề bị suy suyển. Tóc Giả vẫn không nhúc nhích. Chú nằm ngang qua sợi dây thép, thân hình tả tơi bê bết máu, mắt nhắm nghiền. Gạc Nai kéo đầu và chân chú ra khỏi hố, lau vết bùn trên mặt chú.

"Ở bên dưới, cái cọc nhỏ hơn." chú nói "Đầu kia được vót nhọn. Tôi nghĩ có thể cắn được, nhưng tôi không sao chạm răng vào được."

"Bảo Nồi Đất đến." Mâm Xôi nói "Nó nhỏ con hơn."

Nồi Đất nhảy xuống hố. Chúng có thể nghe tiếng gỗ vỡ ra lách cách dưới hàm răng cậu ta - một âm thanh giống như tiếng chuột gặm ván dán tường ở nhà kho vào lúc nửa đêm. Cậu ta bò lên, mũi đang rỉ máu.

"Mảnh dằm đâm vào mặt, khó thở quá, nhưng cái cọc gần đứt rồi."

"Thứ Năm xuống đi." Cây Phỉ nói.

Thứ Năm không ở trong hố lâu. Khi nhảy lên, chú cũng bị chảy máu.

"Nó đã gãy làm đôi. Xong rồi."

Mâm Xôi dụi mõm của mình vào đầu Tóc Giả. Trong khi chú lay bạn một cách dịu dàng thì cái đầu lăn sang một bên rồi lăn ngược lại.

"Anh Tóc Giả ơi," Mâm Xôi thì thầm nói vào tai chú "Cái cọc nhổ ra được rồi."

Không có tiếng nào đáp lại. Tóc Giả vẫn nằm ngay đơ như trước. Một con ruồi trâu đậu trên tai chú. Mâm Xôi giận dữ xua đi, nó bay lên, vù vù, hướng về phía mặt trời.

"Tôi nghĩ anh ấy đi rồi." Mâm Xôi nói "Tôi không nghe thấy hơi thở."

Cây Phỉ nằm sát xuống đất ngay cạnh Mâm Xôi, đặt mũi mìnhbên cạnh mũi Tóc Giả, nhưng lúc ấy có một ngọn gió nhẹ thổi qua nên không thể biết cái mà chú đang cảm thấy là gió hay hơi thở nữa. Bốn chân buông thõng, cái bụng mềm oặt không còn chút sinh khí. Cây Phỉ cố nghĩ về những điều ít ỏi mà chú nghe được về những cái bẫy. Một chú thỏ lực lưỡng có thể bị gãy cổ trong bẫy. Hay là những mấu nhọn của dây kẽm gai cứa đứt cuống họng nhỉ?

"Tóc Giả ơi," chú thì thầm "chúng tôi đã lôi được anh ra khỏi bẫy. Anh đã được tự do."

Tóc Giả không cựa quậy. Bất thình lình Cây Phỉ hiểu ra rằng nếu bạn chú đã chết - nếu không thì còn có cái gì khác buộc một chú thỏ tràn trề sinh lực nằm im lìm trong đám bùn như vậy? - thì chính chú phải có trách nhiệm đưa những người khác ra khỏi đây trước khi cái hình ảnh đau thương này hủy hoại lòng can đảm và làm mất hết tinh thần cả bọn - như điều này chắc chắn sẽ xảy ra nếu chúng còn nán lại bên cái xác. Với lại, con người sẽ đến đây ngay. Có lẽ ông ta đang trên đường đến đây cùng với khẩu súng để mang Tóc Giả đáng thương đi. Bọn chúng phải rút khỏi đây ngay và chú phải làm hết sức mình để tất cả không trừ một ai, kể cả chú, gạt chuyện này ra khỏi tâm trí mãi mãi.

"Trái tim tôi đã gia nhập với Một Ngàn, bởi vì hôm nay bạn tôi đã ngừng chạy." chú nói với Mâm Xôi, sử dụng một câu tục ngữ của thỏ.

"Giá như không phải là Tóc Giả." Mâm Xôi nói "Chúng ta sẽ làm gì khi không có anh ấy đây."

"Những người khác đang đợi." Cây Phỉ nói "Chúng ta cần phải sống. Có một cái gì đó về họ mà chúng ta phải suy nghĩ. Hãy giúp tôi, nếu không tôi sẽ không làm nổi cái việc quá sức này đâu."

Chú quay đi khỏi cái xác, tìm Thứ Năm trong đám thỏ đứng phía sau. Không thấy Thứ năm đâu, nhưng Cây Phỉ sợ phải hỏi xem nó ở đâu, trong trường hợp này một việc như thế có thể coi là yếu đuối và cần che chở.

"Nồi Đất," chú cáu cẳn nói "sao em không lau sạch mặt và cầm máu lại. Mùi máu sẽ dẫn kẻ thù tìm đến đấy. Em có biết điều đó không hả?"

"Có ạ, anh Cây Phỉ. Em xin lỗi. Liệu Tóc Giả sẽ..."

"Còn một chuyện nữa," Cây Phỉ hỏi đầy tuyệt vọng "vừa nãy em nói gì về Anh Thảo Vàng nhỉ? Có phải em nói rằng Anh Thảo Vàng bảo Thứ Năm im đi không?"

"Vâng, đúng thế anh Cây Phỉ ạ. Thứ Năm đi vào hang nói với chúng em về cái bẫy và rằng Tóc Giả tội nghiệp..."

"Phải, đúng thế. Và sau đó Anh Thảo Vàng..."

"Anh Thảo Vàng, Dâu Tây và bọn kia làm bộ như không nghe thấy gì. Thật lố bịch, bởi vì Thứ Năm nói to với mọi người. Và khi tất cả kéo ra ngoài, Xám Bạc đã gặng hỏi Anh Thảo Vàng lần nữa, Chắc chắn là các anh sẽ đến chứ? Anh Thảo Vàng chỉ lẳng lặng quay lưng đi. Thế là Thứ Năm bước đến gần, nói khẽ vào tai hắn, nhưng em vẫn nghe được câu trả lời của Anh Thảo Vàng. Hắn nói, "Núi đồi hay Inlé, đối với tôi các anh đi đâu thì cũng thế. Liệu mà giữ mồm giữ miệng đấy. Sau đó hắn quay ra đánh Thứ Năm và cào vào tai cậu ấy."

"Tôi sẽ giết hắn." một giọng nói nghẹn ngào hổn hển vang lên phía sau. Cả bầy thỏ cùng nhảy dựng lên. Tóc Giả đang nghển đầu và cố đứng lên trên hai chân trước. Cả thân hình chú vặn đi, mông và hai chân sau vẫn nằm bệt xuống đất. Đôi mắt chú mở lớn, nhưng cái mặt thì giống như mặt nạ đáng sợ, toàn máu, bọt mép, thức ăn vừa ói ra và bùn đất vì thế trông chú giống một con quỷ hơn là một chú thỏ. Hình ảnh Tóc Giả cố trở về từ cõi chết đáng lẽ phải khiến cả bọn sung sướng và thở phào nhẹ nhõm thì lại chỉ gây nên trong cả bọn một cảm giác kinh hoàng, chúng tụm lại với nhau, không chú nào nói được tiếng nào.

"Tôi sẽ giết hắn." Tóc Giả lặp lại, giọng chú vang lên lắp bắp qua bộ ria lem luốc và đám lông vón cục lại vì máu. "Hãy giúp tôi, đồ khốn các người. Không có ai gỡ đám dây thép ra khỏi người tôi sao?" Chú quằn quại, kéo lết đôi chân sau trên đất. Đoạn chú lại ngã vật xuống, bò về phía trước, kéo lê theo cả đoạn dây thép gai trên cỏ cùng với cái cọc gãy lủng lẳng gắn vào đấy.

"Để anh ấy yên!" Cây Phỉ gào lên, bởi vì bây giờ các chú thỏ khác xúm cả lại toan giúp chú. "Các người muốn giết anh ấy à? Để cho anh ấy nghỉ. Để cho anh ấy thở."

"Không, không phải nghỉ gì hết." Tóc Giả thở dốc từng cơn "Tôi ổn mà." Trong khi nói vậy thì chú lại nằm vật xuống đất rồi lại lập tức vật lộn với đôi chân trước để nhổm lên một lần nữa. "Ôi chân sau của tôi, không thể nhúc nhích. Tên Anh Thảo Vàng khốn khiếp. Tôi sẽ giết hắn."

"Tại sao chúng ta lại để bọn chúng ở lại cánh đồng này?" Xám Bạc kêu to "Chúng là bọn thỏ khốn kiếp nào vậy? Chúng đã để mặc cho Tóc Giả chết. Mọi người đã nghe Anh Thảo Vàng nói gì trong hang rồi đấy. Lũ hèn nhát. Hãy đuổi chúng đi - giết sạch bọn chúng. Chiếm lấy cánh đồng này và sống ở đây."

"Phải! Phải!" Cả bọn đồng thanh đáp "Nào nhanh lên. Hãy quay về hang. Vật Anh Thảo Vàng xuống. Đập chết Cỏ bạc. Giết hết bọn chúng."

"Ối ối Thần mặt trời!" Một tiếng rú phát ra từ búi cỏ dài.

Với tiếng thét gây sốc đầy bất kính ấy, sự náo động trong đám đông tan đần. Cả bọn nhìn nhau, tự hỏi không biết ai buông ra tiếng kêu đó. Chỉ có sự im lặng, rồi, từ bụi cỏ tóc rậm rạp, Thứ Năm chui ra đôi mắt phát ra những tia sáng khẩn cấp điên cuồng. Chú gầm gừ và lắp ba lắp bắp trong miệng như một kẻ lên đồng và những chú thỏ đứng gần chú lùi cả ra sau vì sợ hãì. Thậm chí cả Cây Phỉ cũng không nói được một lời vào lúc ấy. Chúng nhận ra rằng Thứ Năm đang tiếp tục kêu gào.

"Cánh đồng thỏ à? Các người định sẽ ở lại cánh đồng thỏ này. Lũ ngu ngốc! Nơi đây chẳng là cái gì khác ngoài cái hang tử thần! Một cái chạn chứa thúc ăn cho kẻ thù tệ hại nhất! Một cái bẫy, chỗ nào cũng vậy và ngày nào cũng vậy! Điều này giải thích tất cả, tất cả mọi chuyện xảy ra từ khi chúng ta đến đây."

Trên bãi cỏ, Thứ Năm ngồi ngay đơ, và những lời lẽ tuôn ra từ miệng chú như thể bò dọc theo ánh mặt trời, lan ra trên cỏ.

"Nghe đây Bồ Công Anh. Anh thích các câu chuyện có phải không? Vậy thì tôi sẽ kể cho anh nghe một câu chuyện - phải, một câu chuyên khiến cho El-ahrairah đã phải bật khóc. Ngày xưa có một cánh đồng thỏ rất đẹp ở ngoài rìa một khu rừng nọ, trông xuống đồng cỏ của một nông trại. Nó to và có cơ man là thỏ. Mọt ngày kia căn bệnh mù trắng kéo đến và lũ thỏ lăn ra ốm hàng loạt rồi chết. Nhưng bao giờ cũng thế, có một vài con sống sót. Cánh đông thỏ gần như trở thành một nơi bỏ hoang. Một hôm người nông dân nghĩ bụng, "Mình sẽ nhân giống lũ thỏ kia, làm cho chúng trở thàmh một phần trong công việc nhà nông - nuôi để lấy thịt, lấy da. Chẳmg việc gì phải nuôi trong chuồng, chúng sẽ sống tốt ở bất cứ đâu mà."

Nghĩ sao làm vậy, người nông dân bắt đầu bắn hết kẻ thù của thỏ - chồn, cáo, sói, cú. Ông ta cung cấp thức ăn cho thỏ, nhưng không đề quá gần cánh đồng thỏ. Mục đích của ông ta là để cho lũ thỏ quen dần với việc chạy trên cánh đồng và khu rừng. Sau đó ông ta mới bắt đầu đánh bẫy nhưng không quá thường xuyên - đủ với số lượng ông ta muốn mà không đến mức làm cho lũ thỏ kinh hồn phải bỏ đi hoặc quay ra phá hủy cánh đồng. Với nguồn thức ăn dồi dào, bọn thỏ lớn lên, mập mạp và khỏe mạnh, bởi vì người nông dân đã tính toán sao cho chúng có tất cả những gì tốt nhất, đặc biệt là vào mùa đông và không có gì phải sợ hãi - trừ những nút thòng lọng chăng ở lỗ hổng nơi hàng rào và những con đường mòn trong rừng. Thế là lũ thỏ sống đúng theo cái cách mà người chủ trại muốn chỉ thi thoảng mới có một hai con biến mất.

Lũ thỏ bắt đầu thay đổi ở nhiều mặt và chẳng bao lâu đã khác xa so với đồng loại. Trong thâm tâm chúng biết rõ chuyện gì đang diễn ra. Nhưng thậm chí với cả chính mình, chúng cũng vờ như tất cả đều tốt đẹp bởi vì thức ăn thật ngon lành, chúng lại được bảo vệ khỏi kẻ thù chẳng có gì phải sợ hãi ngoài một nỗi sợ duy nhất ẩn hiện ở đâu đó nhưng chưa đến mức ép buộc chúng phải bỏ xứ mà đi. Chúng đã quên mất cung cách sống và sinh tồn của loài thỏ hoang dã. Chúng quên cả El-ahrairah cùng những trò láu cá lừa gạt đã giúp lũ thỏ sống còn trên những vùng đất có kẻ thù và phải trả giá. Chúng khám phá được những nghệ thuật kỳ tuyệt khác thay thế cho sự láu cá, mánh lới và cả những truyền thuyết. Chúng chào khách bằng những điệu múa, hát những khúc hát véo von như chim, đắp cả những bức tượng trên tường, và mặc dầu những điêu hay ho này chẳng giúp được gì cho cuộc sống thực tế, chúng vẫn sống rất ổn và có lý do để coi mình là những con thỏ tuyệt vời nhất, thuộc về giới tinh hoa trong loài thỏ, còn khôn ngoan hơn cả những con chim ác là.

Chúng không có thủ lĩnh - không, mà có để làm gì, bởi vì một thủ lĩnh thỏ phải là El- ahrairah đối với người của mình và có nhiệm vụ làm sao dân mình không bị giết, nơi đây chỉ có một cái chết, nhưng mà suy cho cùng. một thủ lĩnh dù tài ba đến đâu liệu có thể tìm được giải đáp cho vấn đề này không? Thay vì thế Thần Mặt trời lại gửi đến cho chúng những ca sĩ lạ lùng, đẹp đẽ và ốm yếu nhu vú lá sồi, như cái gối đầy kim của con chim cổ đỏ trên bông hồng dại. Và kể từ khi chúng không còn chịu đựng nổi sự thật nữa, những ca sĩ này, người có thể rất khôn ngoan ở một nơi nào đó khác lại bị dồn ép dưới sức nặng khủng khiếp của những bí mật trên cánh đồng để tạo ra một sự giả dối cao đẹp - về phẩm cách, về hạnh phúc và bất cứ thứ gì khác để có thể xây dựng niềm tin rằng bọn thỏ yêu cả những cái bẫy thép sáng choang kia. Nhưng có một quy định khắc nghiệt mà bọn thỏ tôn trọng; phải, một quy định nghiêm ngặt nhất. Không ai được đặt ra câu hỏi xem những chú thỏ kia ở đâu và nếu có kẻ nào đó ngu ngơ lại hỏi, "Ở đâu" - trừ trong một bài hát hay bài thơ - thì câu trả lời chỉ là sự im lặng. Đặt ra câu hỏi "Ở đâu" đã là đủ xấu rồi, nhưng công khai nói về những sợi dây thép gai thì càng không thể tha thứ được. Vì một chuyện như thế kẻ mạo phạm có thể bị đánh, bị giết."

Thứ Năm ngừng lại. Không một ai cựa quậy. Rồi trong cái yên lặng tuyệt đối, Tóc Giả lảo đảo lết trên đôi chân, toàn thân nghiêng ngả sang hai bên nhưng cũng bò đi được vài bước về phía Thứ Năm và lại ngã vật xuống. Thứ Năm không để ý đến chú ta, mà chỉ lần lượt nhìn hết chú này đến chú kia trong đám thỏ. Rồi chú lại bắt đầu nói tiếp.

"Và khi chúng ta vượt qua bãi thạch nam một đêm nọ đến được đây. Chỉ là một lũ thỏ hoang để lại đấu vết của mình trên khắp thung lũng. Bầy thỏ văn minh ở đây không ra mặt ngay. Chúng cần thời gian suy nghĩ để tìm ra cách tốt nhất xử lý vụ này. Nhưng chẳng bao lâu sau chúng đã có câu trả lời. Hãy mời chúng ta đến với cánh đồng thỏ và giữ kín chuyện về những cái bẫy. Các người không thấy à? Người nông dân cùng một lúc đặt nhiều cạm bẫy và nếu có những kẻ thế thân thì những con khác sẽ được sống lâu hơn. Mâm Xôi, anh từng có gợi ý rằng Cây Phỉ có lẽ nên kể cho bọn chúng nghe về cuộc phiêu lưu của chúng ta, nhưng không được hoan nghênh đúng không? Ai mà muốn nghe câu chuyện về những người anh hùng dũng cảm trong khi bản thân vẫn thầm xấu hổ về sự đớn hèn của mình? Ai thích nghe một câu chuyện cởi mở, có thật từ những người mà mình đang rắp tâm lừa dối? Các người có muốn tôi nói tiếp không? Tôi sẽ chỉ cho mọi người biết từng việc nhỏ xảy ra khớp vào nhau như con ong trong cây mao địa hoàng. Bây giờ các người lại nói, hãy giết sạch bọn chúng và chiếm lấy những cái hang thỏ đẹp đẽ rộng thênh thang này? Để rỏi chúng ta sẽ thấy xương mình được dùng làm mái cùng với những sợi dây thép sáng bóng ư? Đáng thương thay,chúng ta chỉ tự chui đầu vào nơi đau thương và chết chóc!"

Thứ Năm ngồi bệt xuống cỏ. Tóc Giả vẫn kéo theo cái cọc láng bóng, khủng khiếp loạng quạng lết về phía chú ta, chạm mũi vào mũi Thứ Năm.

"Tôi vẫn còn sống, Thứ Năm ạ," chú nói "Và tất cả bọn chúng ta nữa. Cậu đã cắn đứt một cái cọc còn lớn hơn cái mà tôi đang kéo theo nữa. Hãy cho chúng tôi biết bây giờ cần phải làm gì."

"Làm gì ư?" Thứ Năm đáp "Bây giờ thì phải đi thôi. Lúc nãy khi ra khỏi hang, tôi đã bảo Anh Thảo Vàng là chúng ta sẽ đi khỏi đây."

"Đi đâu?" Tóc Giả lại hỏi, nhưng lần này là Cây Phỉ trả lời.

"Đến những quả đồi kia."

Từ con suối xuôi theo hướng Nam, mặt đất cao dần lên. Dọc theo bờ suối là một con đường nhỏ dành cho xe ngựa và xa nữa là bãi cây trồng. Cây phỉ quay đầu đi về phía đó, cả bọn đi theo chú đến cái dốc, chúng đi từng chú đơn lẻ hoặc từng đôi một.

"Tóc Giả ơi, sợi dây thép thì sao?" Xám Bạc hỏi "Cái cọc có thể vướng vào đâu đó kéo căng sợi dây đấy."

"Không sao, bây giờ nó lỏng rồi." Tóc Giả đáp "Tôi có thể lắc nó ra khỏi người nếu không bị thương ở cổ."

"Hãy cố xem nào," Xám Bạc nói. "Nếu không anh không đi xa được đâu."

"Cây Phỉ ơi," đột nhiên Thủy Cự kêu lên "có một tên thỏ đang từ phía cánh đồng thỏ đi tới. Nhìn kìa!"

"Chỉ một tên thôi sao?" Tóc Giả nói "Thật đáng thương! Xám Bạc, thịt hắn đi, tôi sẽ không tranh giành với cậu đâu. Làm thật tốt vào khi còn có cơ hội."

Cả đám dừng lại chờ đợi, tản mác mỗi chú một nơi trên sườn dốc. Gã thỏ kia cắm cổ chạy đến với một vẻ liều lĩnh đến kỳ lạ. Một lần chú ta đâm sầm vào một bụi cây kế đầy gai, bị ngã bên vệ đường rồi lăn đi một đoạn. Nhưng chú ta bò dậy loạng quạng đi về phía bọn chúng.

"Đó là căn bệnh mù trắng ư?" Gạc Nai hỏi "Hắn ta không thấy là mình đi đâu."

"Thần Mặt trời cấm đấy!" Mâm Xôi nói "Chúng ta bỏ chạy chứ?"

"Không, hắn không thể chạy như vậy với căn bệnh này." Cây Phỉ nói "Cái gì khiến cho hắn ra như thế nhỉ?"

"Đó là Dâu Tây!" Bồ Công Anh kêu to.

Dâu Tây chui qua hàng rào bên cạnh cây táo dại, đưa mắt nhìn quanh và đi đến gần chỗ Cây Phỉ. Nét điềm tĩnh hào hoa của chú biến đâu mất. Vẻ mặt sững sờ, tấm thân run rẩy và vóc dáng to lớn của chú dường như chỉ làm cho chú thêm tội nghiệp. Chú khép nép nằm bẹp xuống cỏ ngay trước mặt Cây Phỉ đang ngồi đợi, dáng nghiêm nghị bất động với Xám Bạc ở bên cạnh.

"Anh Cây Phỉ," Dâu Tây hỏi "các anh bỏ đi thật à?"

Cây Phỉ không trả lời, chỉ có Xám Bạc xẵng giọng, "Chuyện này có liên quan quái gì tới mày?"

"Cho tôi đi theo với." Vẫn không có câu trả lời và chú ta lại lặp lại. "Hãy cho tôi đi cùng."

"Chúng tao hơi sức đâu mà để tâm đến những kẻ đã từng lừa dối chúng tao." Xám Bạc bực tức trả lời "Tốt nhất mày hãy trở về với Nildro-hain. Không nghi ngờ gì nữa, vợ mày ít liên quan đến chuyện này."

Dâu Tây ré lên một tiếng nghẹn ngào, như thể bị thương. Chú hết nhìn Xám Bạc lại nhìn sang Cây Phỉ rồi Thứ Năm. Cuối cùng trong một tiếng thì thầm đau đớn, chú thốt lên:

"Dây kẽm gai."

Xám Bạc toan nói một điều gì đó, nhưng Cây Phỉ đã lên tiếng trước.

"Anh có thể đi cùng chúng tôi. Nhưng đừng nói thêm một câu nào nữa, anh bạn dáng thương."

Vài phút sau bọn thỏ băng qua đường dành cho xe ngựa và biến vào trong cánh rừng gần đấy. Một con ác là nhìn thấy một vật sáng màu rất dễ nhận thấy trên bờ dốc trống trải bèn xốc cánh bay lại gần nghiêng ngó. Nhưng tất cả những gì còn lại chỉ là một cái cọc bị gặm nham nhở và một đoạn dây kẽm gai dài.

PHẦN II. TRÊN NGỌN ĐỒI WATERSHIP

Chương 18

Ngọn Đồi Watership

Những gì giờ đã được chứng minh trước kia vốn chỉ là tưởng tượng.

Cuộc hôn nhân giữa thiên đường và địa ngục của William Blake

Đó 1à vào buổi tối ngày hôm sau. Cái vách dốc đứng của ngọn đồi Watership quay mặt về phía bắc, suốt từ sáng tinh mơ vẫn chìm trong bóng râm, bây giờ mời nhận được ánh mặt trời từ phía tây được khoảng một giờ trước khi trời tối. Một bức tường dốc đứng cao khoảng một trăm thước, kéo dài gần hai trăm thước tính từ hàng cây thưa thớt mọc dưới chân núi lên đến đỉnh đồi nơi độ dốc thoai thoải hơn. ánh nắng, ngập tràn và mềm mại, rắc những gợn vàng lên mặt đất lún phún lớp cỏ xanh, lên những bụi kim tước và thủy tung, cả những bụi cây còi cọc xác xơ vì gió. Nhìn từ trên đỉnh đồi, ánh mặt trời dường như ôm trọn cả sườn dốc phía dưới vẫn còn đang ngái ngủ và hoàn toàn yên tĩnh. Nhưng dưới lớp cỏ, giữa những bụi cây và khóm rừng rậm rạp nhẵn dấu chân lũ bọ cánh cứng, nhện và chuột chù đang săn mồi, ánh nắng chuyển động như ngọn gió đang nhảy múa ở giữa khiến chúng nhốn nháo chạy loăng quăng. Những luồng ánh sáng đỏ lập lòe trong đám rễ cây, soi rõ cả những chi tiết trên những chiếc cánh có màng, hắt những bóng dài sau những cái chân đầy lông tơ nhỏ xíu, chia từng vạt đất trơ trụi thành vô số những hạt nhỏ. Các loại côn trùng hòa tấu những khúc nhạc của đôi cánh và thanh quản, thôi thì đủ loại từ tiếng vo vo, rù rì cho đến những tiếng o o inh ỏi khi không khí bắt đầu ấm dần lên dưới ánh hoàng hôn. Có âm sắc cao hơn nhưng lại bình thản hơn những âm thanh hỗn tạp, đó là tiếng hót của những con chim cổ vàng, hồng tước và sẻ lục vang lên giữa những bụi cây. Chim chiền chiện bay cao hơn, chít chiu hót trong không gian ngào ngạt mùi hương phía trên những dãy núi. Từ chỏm núi, đây đó khoảng không xanh biếc mênh mông có vẻ bất động bị phá vỡ bởi những cụm khói cuộn bay lên trời và chớp sáng mỏng manh nhỏ xíu của những mảnh thủy tinh dưới nắng. Xa xa phía dưới là những cánh đồng xanh rì trồng lúa mì, những đồng cỏ phẳng lặng chỉ có vài con ngựa đang gặm cỏ và màu xanh thăm thẳm của rừng cây. Nơi này, cũng giống như những cánh rừng hoang ven chân núi, thường trở nên náo động khi đêm về, nhưng ở độ cao cách biệt này, đã quay trở về với sự yên tĩnh vĩnh hằng, sự dữ dộì của chúng đã được làn không khí ở giữa làm dịu lại.

Dưới chân vách núi phủ đầy cỏ, Cây phỉ và các bạn đồng hành của chú đang nằm thu mình dưới những cành thấp mọc lòa xòa của hai, ba cây suốt. Suốt từ sáng hôm qua đến giờ chúng đã vượt qua một chặng đường dài khoảng năm cây số. Vận may vẫn còn ở bên chúng bởi vì tất cả những kẻ rời cánh đồng thỏ ra đi vẫn còn sống sót. Chúng đã vượt qua hai con suối và lang thang trong nỗi thắc thỏm đầy sợ hãi trong những khu rừng sâu ở phía tây Ecchinswell. Chúng đã nghỉ trên một đống rơm ở Starveall, một nhà kho bỏ hoang rồi bị đánh thức bởi cuộc tấn công của một bầy chuột. Xám Bạc và Gạc Nai với sự giúp đỡ của Tóc Giả đã làm tất cả để yểm trợ các bạn chạy ra ngoài, cho đến khi tất cả đã ra khỏi nhà kho, chúng mới bắt đầu tháo chạy. Gạc Nai bị chuột cắn vào chân trước và vết thương nham nhở đúng theo kiểu chuột gặm làm chú ta rất khó chịu và đau đớn. Men theo một hồ nước nhỏ, chúng đăm đăm dõi theo một con chim bắt cá lớn lông màu xám lao xuống, khỏa nước trong lùm lau lách cho đến khi một đàn vịt trời từ đâu bay lên với tiếng kêu quang quác làm cả bọn được phen hoảng hồn. Cả bọn đi hơn một nửa dặm đường nữa thì tới một đồng cỏ rộng mênh mông không có chỗ nào có thể ẩn náu, tâm trạng lúc nào cũng nơm nớp chờ đợi một cuộc tấn công khác nhưng nó đã không tới. Chúng nghe thấy tiếng reo u u kỳ quái của một cột điện cao thế trong bầu không khí mùa hè và chắc đã không dám đi phía dưới nếu Thứ Năm không cam đoan rằng chiếc cột sẽ không làm gì hại đến chúng. Bây giờ thì chúng ngả lưng dưới gốc cây suốt, đánh hơi trong tâm trạng mệt mỏi và đầy hoài nghi về cái vùng đất xa lạ, trơ trụi bao quanh chúng.

Kể từ khi rời cánh đồng thỏ đầy những cái bẫy của bọn Anh Thảo Vàng, cả bọn đã trở nên thận trọng hơn, nhạy bén hơn - một đàn thỏ ngoan cuờng, lì lợm, hiểu nhau và phối hợp cùng nhau. Không còn những cuộc cãi vã nữa. Sự thật về cánh đồng thỏ là một cú sốc tàn nhẫn nhưng nhờ vậy chúng trở nên gần gũi nhau hơn, tin tưởng vào nhau và biết cách trân trọng khả năng của mỗi người. Bây giờ chúng biết rằng cuộc sống của chúng phụ thuộc vào chính những điều này chứ không phải bất cứ một điều gì khác, và chúng sẽ không lãng phí bất cứ thứ gì mà chúng đã phải vất vả cùng nhau mới có được. Bất chấp những nỗ lực của Cây Phỉ bên chiếc bẫy, không chú nào trong bọn mà không đau buồn khi nghĩ rằng Tóc Giả đã chết và tự hỏi, như Mâm Xôi, không biết chuyện gì sẽ xảy ra với chúng. Nếu không có Cây Phỉ, Mâm Xôi, Gạc Nai và Nồi Đất thì Tóc Giả chắc chắn đã chết rồi. Thiếu đi bản tính quật cường của mình, Tóc Giả có lẽ cũng không thể sống nổi, bởi vì ai khác trong bọn chúng có thể kiên quyết không nằm lại mà vẫn lên đường sau khi đã chịu đựng những đau đớn khôn cùng như thế? Bây giờ thì không còn ai thắc mắc gì về sức mạnh của Tóc Giả, về tầm nhìn của Thứ Năm, về sự khôn ngoan của Mâm Xôi và cả quyền lực của Cây Phỉ nữa. Khi bọn chuột kéo đến, Gạc Nai và Xám Bạc đã vâng lệnh Tóc Giả mà đứng ra cản bọn chuột. Những chú còn lại thì răm rắp đi theo Cây Phỉ khi chú đánh thức chúng dậy, không một lời giải thích bảo chúng hãy mau ra bên ngoài nhà kho. Sau đó, Cây phỉ nói rằng chẳng có gì đáng nói trong chuyện này và cả bọn hãy băng qua đồng cỏ, thế là dưới sự chỉ đạo của Xám Bạc chúng đi qua đồng cỏ, có Bồ Công Anh đi trước thăm dò. Và khi Thứ Năm nói rằng cái cây sắt kia là vô hại thì tất cả đều tin chú.

Dâu Tây đã có một khoảng thời gian khó khăn. Nỗi khổ riêng khiến chú trở nên mụ mị, bất cẩn và chú day dứt khôn nguôi về cái vai trò của mình ở chốn cũ. Bản thân chú thì ẻo lả, lười biếng và quen được ăn ngon hơn là chú có can đảm thừa nhận. Tuy vậy, chú không dám mở miệng than phiền, đơn giản là bởi vì chú quyết định sẽ chứng tỏ những gì mình có thể làm và không muốn bị bỏ lại phía sau. Chú cũng tỏ ra là mình hữu ích khi ở trong rừng vì có khả năng thích ứng với rừng rậm tốt hơn những chú còn lại.

"Anh biết đấy, rồi Dâu Tây sẽ ổn thôi, nếu chúng ta cho cậu ấy cơ hội," Cây Phỉ nói như thế với Tóc Giả khi chúng dừng lại bên hồ.

"Thì hắn buộc phải thế rồi," Tóc Giả nói "cái thằng công tử bột ấy." Bởi vì theo tiêu chuẩn của chúng, Dâu Tây hẳn là kiểu cách và sạch sẽ quá đáng.

"Thôi nào, tôi không muốn cậu ta bị ai hăm dọa đâu đấy Tóc Giả ạ. Điều đó đâu có giúp ích gì cho cậu ta."

Điều này thì Tóc Giả cũng đành tặc lưỡi đồng ý nhưng không khỏi sưng sỉa mặt mày một chút. Tuy vậy, bản thân chú cũng thay đổi, không còn độc đoán và hống hách như trước. Lần sập bẫy vừa rồi làm cho chú yếu đi và mau xuống sức. Chính chú là người đã phát hiện ra lũ chuột lúc ở nhà kho, vì không ngủ yên giấc nên tiếng sột soạt của lũ chuột đã làm chú thức dậy. Chú không muốn để Gạc Nai và Xám Bạc tham chiến một mình nhưng cảm thấy buộc phải để cái phần khó khăn nhất ấy cho bọn kia. Lần đầu tiên trong đời, Tóc Giả phát hiện mình cũng có tính kiềm chế và cẩn trọng.

Khi mặt trời sà xuống thấp rồi chạm vào một đầu cái đai bằng mây cuối chân trời, Cây Phỉ nhảy ra khỏi những cành cây và cẩn thận quan sát cả sườn dốc bên dưới. Đoạn chú chăm chú nhìn lên cao, qua những tổ kiến, lên cái sườn núi trải rộng và vươn cao trên đầu. Thứ Năm và Quả Sồi cũng theo chú chạy ra ngoài và cúi xuống nhấm nháp trên một vạt hồng đậu. Đây là một món ăn mới mẻ đối với tất cả, nhưng cả bọn không cần ai bảo với chúng là món ăn này khá ngon và nó khiến chúng phấn chấn hơn hẳn. Cây Phỉ quay lại, nhập bọn cùng chúng giữa những bông hoa oải hương lớn màu đỏ tươi với những đường gân hồng hồng.

"Thứ Năm à," chú lên tiếng hỏi "để xem anh hiểu có đúng không nhé. Em muốn chúng ta trèo lên tận nơi này, bất kể đường xa thế nào và tìm thấy được nơi nương náu ở trên đỉnh núi. Hiểu như thế có đúng không?"

"Đúng đấy anh Cây Phỉ ạ."

"Nhưng đỉnh núi thì cao lắm. Từ đây anh còn chẳng trông thấy nữa là. Trên đấy chắc là trống trải và lạnh lắm đấy."

"Dưới lòng đất thì không thể: đất ở đấy nhẹ và xốp đến nỗi chúng ta có thể dễ dàng đào hang khi tìm ra đúng địa điểm."

Cây Phỉ trầm ngâm cân nhắc lần nữa. "Có một cái gì đó bắt đầu làm anh lo lắng. Chúng ta đang ở đây, ai nấy đều mệt lử cò bợ. Anh biết chắc sẽ rất nguy hiểm nếu chúng ta ở lại đây. Không có chỗ nào để chạy trốn hết, chúng ta chẳng biết gì về vùng này mà lại không thể chui xuống đất. Nhưng cũng không thể ép mọi người phải trèo lên trên kia vào tối nay được. Như thế thậm chí còn nguy hiểm hơn."

"Chúng ta buộc phải đào hang, phải không?" Quả Sồi hỏi "Nơi này cũng trống trải như vùng thạch nam mà chúng ta đi qua, cây cối không thể che giấu chúng ta khỏi bất cứ con vật nào săn mồi trên bốn chân."

"Lần nào chúng ta đến thì cũng vậy thôi mà." Thứ Năm lên tiếng.

"Tôi không có ý định phản đối gì đâu, Thứ Năm ạ," Quả Sồi phân trần "nhưng chúng ta cần có hang. Sẽ thật là một nơi dừng chân tồi tệ nếu như chúng ta không thể chui xuống đất được."

"Trước khi tất cả đi lên đỉnh," Cây Phỉ nói "chúng ta cần tìm hiểu sơ qua xem nơi này như thế nào đã. Tôi sẽ đích thân đi xem xét một vòng và sẽ cố sẽ đi nhanh hết sức mình, mọi người hãy cứ hy vọng vào điều tốt đẹp nhất cho đến khi tôi quay về. Dù sao thì hai người cũng nên nghỉ ngơi và ăn một cái gì đó."

"Anh không thể đi một mình." Thứ Năm nghiêm nghị nói.

Bởi vì mỗi đứa trong bọn đều sẵn sàng đi với chú mặc dù chú nào chú nấy đều đã mệt nhoài sau chặng đường dài nên Cây Phỉ đành nhân nhượng và chọn Bồ công Anh cùng Đầu Gỗ vì chúng có vẻ ít mệt hơn những chú khác. Chúng bắt đầu đi lên sườn núi chầm chậm, len lỏi tìm đường giữa các bụi rậm và búi cỏ, thỉnh thoảng lại dừng lại tiếp tục đánh hơi và quan sát động tĩnh trên đồng cỏ trải dài ra hai phía xa đến ngút tầm mắt.

Con người đi với tư thế thẳng đứng. Đối với chúng ta, leo lên một cái dốc thẳng đứng thật khó khăn mệt nhọc, bởi vì ta luôn phải khom người về phía trước để giữ thăng bằng lại và không hề có đà. Loài thỏ không gặp phải vấn đề như vậy. Chân trước của nó làm trụ cho toàn bộ cơ thể theo phương ngang, đôi chân sau to khỏe làm nốt công việc còn lại. Chúng tạo thành thế quá cân bằng khi đẩy lên đồi một khối lượng nhẹ ở phía trước. Loài thỏ có thể chạy nhanh lên dốc. Trong thực tế, chúng có rất nhiều lực dồn ra phía sau nên khi xuống dốc chúng cảm thấy bất tiện hơn, và đôi lúc, khi chạy xuống dốc, chúng thường lăn lông lốc. Mặt khác, con người với chiều cao thường từ 1,5 đến 1,8 mét nên khi lên dốc có thể nhìn toàn cảnh. Đối với con người, con đường núi có thể dốc và gồ ghề khó đi nhưng xét cho cùng thì vẫn bằng phẳng, và anh ta có thể chọn hướng di một cách dễ dàng từ cái "tháp" cao 1,8 mét trong khi di chuyển. Sự căng thẳng và lo lắng của loài thỏ khi leo đồi thì hoàn toàn khác, vì thế, từ những điều đó mà các bạn, những độc giả của tôi sẽ có được đôi chút kinh nghiệm nếu bạn đến đây. Vấn đề chính của thỏ không phải là sự mệt mỏi về thể xác. Khi Cây Phỉ nói rằng cả bọn chúng đều mệt mỏi là chú có ý rằng bọn chúng đang trong trạng thái căng thẳng vì nỗi lo sợ và cảm giác không an toàn kéo dài.

Mỗi khi ở trên mặt đất, trừ khi thông thuộc địa hình chung quanh ở gần hang, thỏ bao giờ cũng sống trong một nỗi sợ triền miên. Nỗi sợ này lên đến một mức độ nào đó sẽ khiến cho toàn thân chúng trở nên đờ đẫn, tê liệt bởi chứng tharn, như cách nói của thỏ. Cây Phỉ và các bạn đồng hành đã di chuyển liên tục suốt gần hai ngày qua. Trong thực tế, từ khi chúng rời khỏi cánh đồng thỏ nơi quê nhà vào năm ngày trước đó, chúng đã phải đối mặt với hết nguy hiểm này đến nguy hiểm khác. Tất cả từng bị đẩy đến sát mép vực, thỉnh thoảng lại phải bắt đầu từ con số không và cứ thế, nằm đại xuống bất cứ luống cỏ dài nào mà chúng tìm được. Tóc Giả và Gạc Nai từng bị đổ máu và những chú khác biết rất rõ. Điều làm cho Cây Phỉ, Bồ Công Anh và Đầu Gỗ lo ngại chính là sự trống trải mênh mông và xa lạ của vùng núi này, ở đây chúng không có khả năng phóng tầm mắt thật xa phía trước. Chúng không nhảy qua mà luồn dưới những lớp cỏ nhuộm đỏ ánh mặt trời giữa đám côn trùng bị đánh thức đang di chuyển và ánh sáng rừng rực như lửa. Cỏ gợn sóng nhấp nhô xung quanh chúng. Bọn thỏ nhìn qua những tổ kiến và cảnh giác nhìn quanh những lùm cây tục đoạn. Chúng không thể biết rõ là chóp núi còn cách chúng bao xa. Cứ mỗi lần lên được đến đỉnh dốc thì lại thấy còn có một cái đỉnh khác cao hơn. Đối với Cây Phỉ mà nói, nơi đây đường như dành cho loài chồn, hoặc có thể là loài cú trắng, bởi vì chúng có thể bay dọc theo những cái vách dốc đứng trong ánh sáng nhập nhoạng, nhìn thấu vào phía trong với đôi mắt sắc lạnh, sẵn sàng quay ngoắt sang bên cạnh chừng một mét và có thể lao xuống bất cứ cái gì đang di chuyển. Nhiều loại thú rình đợi con mồi của mình, nhưng chỉ có cú trắng là kẻ đi tìm và bao giờ nó cũng đến trong yên lặng.

Trong khi Cây Phỉ vẫn đi lên dốc, gió nam bắt đâu nổi lên và hoàng hôn tháng Sáu nhuộm đỏ rực cả một góc trời. Cây Phỉ giống như tất cả những thú hoang khác, không lạ lẫm gì với việc ngẩng lên quan sát bầu trời. Cái mà chú vẫn nghĩ là bầu trời chính là đường chân trời, thường bị đám cây cối và hàng rào làm đứt đoạn. Bây giờ với cái đầu ngẩng cao, chú thấy mình đang nhìn lên phía đỉnh núi, bên kia đường chân trời, những đám mây tích nhuốm màu đỏ ối đang lặng lẽ trôi. Chuyển động của chúng gây cảm giác bất an, không như chuyển động của lá cây, ngọn cỏ hay của thỏ. Cả một tảng mây vĩ đại trôi đều đều, không tiếng động và bao giờ cũng đi về một hướng. Chúng không thuộc về thế giới của Cây Phỉ.

"Ôi Thần Mặt trời," Cây Phỉ nghĩ khi quay đầu một lát ngắm ánh hào quang sáng rực ở chân trời phía tây, "có phải người gửi chúng con vào sống giữa những đám mây kia không? Nếu ngài đã nói thật với Thứ Năm thì làm ơn hãy giúp con tin tưởng nó." Đúng lúc ấy chú nhìn thấy Bồ Công Anh, đang phóng như bay về phía trước, ngồi trên hai chân sau lên một cái tổ kiến đùn hiện lên rõ trên nền trời. Giật nảy mình, chú phóng đến đó.

"Bồ Công Anh, xuống đi!" chú kêu lên "Tại sao cậu lại ngồi ở đây?"

"Bởi vì tôi có thể nhìn ra xa." Bồ Công Anh đáp, với một niềm vui đầy phấn khích "Lại đây mà coi này! Anh có thể nhìn thấy toàn thế giới."

Cây Phỉ đến bên bạn. Có một cái tổ kiến khác ở gần đấy và chú bắt chước Bồ Công Anh, ngồi thẳng lưng trên hai chân sau đưa mắt nhìn bốn phía. Chú nhận ra rằng nơi chúng ngồi gần như là đất bằng. Trong thực tế, cái dốc không bằng phẳng hơn con đường mà chúng đã đi qua, nhưng vì luôn đắm chìm trong những suy tư về mối nguy hiểm nơi địa hình trống trải nên chú đã không nhận ra sự thay đổi. Chúng đã lên tới đỉnh của dãy núi. Nằm trên bãi cỏ, chúng có thể nhìn ra xa theo mọi hướng. Chung quanh chúng đâu đâu cũng trống trải. Nếu có bất cứ vật gì chuyển động chúng có thể nhìn ra ngay tức khắc: và chính tại nơi mà mặt đất kết thúc, bầu trời lại mở ra. Một con người, một con cáo thậm chí cả một con thỏ chạy qua đây cũng có thể bị phát hiện ngay. Thứ Năm nói đúng. Ở trên cao này chúng có thể phát hiện bất cứ mối nguy hiểm nào khi nó đến gần.

Gió thổi tung bộ lông của chúng và làm lớp cỏ nằm bẹp xuống mang theo mùi cỏ xạ hương và cây thuốc bách bệnh. Vẻ hiu quạnh nơi nay cũng giống như một sự giải thoát và một ân huệ. Độ cao, bầu trời và khoảng cách xâm chiếm đầu óc chúng và chúng bỏ đi trong ánh hoàng hôn. "Ôi Thần Mặt trời của núi đồi!" Bồ Công Anh thống thiết kêu lên "Hẳn người đã làm nên nơi này cho chúng con."

"Thần Mặt trời có thể đã tạo ra nơi này, nhưng Thứ Năm mới là người chỉ ra nơi này cho chúng ta." Cây Phỉ nói "Hãy chờ cho đến khi chúng ta đưa Thứ Năm lên đây. Hỡi Thứ Năm vĩ đại!"

"Thế Đầu Gỗ đâu?" Bất thần Bồ Công Anh hỏi.

Mặc dầu ánh sáng vẫn còn khá tỏ, vẫn không trông thấy Đầu Gỗ ở bất cứ chỗ nào quanh đấy. Sau khi chăm chú nhìn quanh được một lúc, hai chú chạy qua một cái gò đất nhỏ cách đấy không xa và tìm kiếm lần nữa. Nhưng chúng chẳng tìm thấy gì ngoài một con chuột đồng vùa chui ra khỏi hang và bắt đầu sục sạo giữa một bãi cỏ đang ra hạt.

"Chắc nó đi xuống rồi." Bồ Công Anh nói.

"Phải, dù nó đã xuống dưới kia hay chưa thì chúng ta cũng không thể tiếp tục đi tìm nó." Cây Phỉ đáp "Những người kia đang đợi chúng ta và rất có thể họ đang gặp nguy hiểm. Phải đi xuống ngay."

"Dù vậy, thật là mất mặt nếu để lạc mất nó," Bồ Công Anh ca thán "khi mà sau cả một chặng đường dài để đến được dãy núi của Thứ Năm chúng ta đã không để rơi rụng một ai. Đúng là đồ xuẩn ngốc, lẽ ra chúng ta không nên mang nó lên đây. Nhưng mà ở đây làm gì có thứ gì có thể giữ chân nó mà chúng ta lại không thể biết được nhỉ?"

"Không, tôi chắc là nó đã quay về." Cây Phỉ nói "Tôi không biết là Tóc Giả sẽ nói gì với chú ta đây? Tôi hy vọng cậu ta sẽ không đánh Đầu Gỗ một trận nữa. Tốt hơn cả, chúng ta nên đi xuống."

"Thế anh có định đưa mọi người lên đây ngay tối nay không?" Bồ Công Anh hỏi.

"Tôi cũng không biết nữa." Cây Phỉ đáp "Còn có một vấn đề. Có thể tìm thấy chỗ trú ẩn ở đâu?"

Hai chú tiến về phía đỉnh núi dốc đứng. Ánh nắng đã nhạt màu dần. Chúng xác định phương hướng nhờ những bụi cây còi cọc mà chúng đã đi qua trên đường leo lên đỉnh. Những bụi cây như thế này hình thành một thứ giống như là ốc đảo khô hạn - một đặc điểm nhỏ thường thấy nơi vùng núi. Có đến sáu, bảy bụi cây gai và hai ba cây cơm cháy mọc lên ở cả phía trên và phía dưới một bờ đất. Giữa chúng là mặt đất trơ thịt và những tảng đá phấn trơ khấc phơi ra cái màu trắng bẩn thỉu, vàng vọt dưới một cây cơm cháy đang trổ những bông hoa màu kem. Khi đến gần, chúng trông thấy Đầu Gỗ đang ngồi dưới gốc một bụi cây gai, lau mặt bằng hai chân trước.

"Chúng tôi tìm anh nãy giờ." Cây Phỉ nói "Anh rúc vào xó xỉnh nào vậy?"

"Tôi xin lỗi anh, Cây Phỉ ạ." Đầu Gỗ đáp giọng ngoan ngoãn "Tôi đang xem xét những cái hang này. Tôi nghĩ có thể chúng cần cho chúng ta."

Trên bờ đất thấp dưới chân chú ta có ba cái lỗ hang thỏ. Trong đó có hai cái bằng phẳng hơn trên mặt đất, giữa những cái rễ cây cứng quèo đầy mấu. Không thấy có dấu vết thức ăn hay phân của loài vật nào. Rõ ràng những cái hang này đã bị bỏ không.

"Thế cậu đã xuống dưới đó xem thử chưa?" Cây Phỉ hỏi, nghếch mũi đánh hơi.

"Có, tôi có xuống rồi. Cả ba cái. Hang nông và khá là gồ ghề nhưng không thấy mùi chết chóc hoặc bệnh tật gì cả mà có vẻ ổn lắm. Tôi nghĩ thế là cũng chấp nhận được đối với chúng ta, tất nhiên là chỉ tạm thời."

Trong bóng chiều chạng vạng, một con chim én bay trên đầu, cất tiếng kêu dáo dác và Cây Phỉ quay về phía Bồ Công Anh kêu to.

"Có tin, có tin! Mau xuống đưa tất cả lên đây."

Và như vậy, mọi việc đã xoay theo chiều hướng tốt, đến Đầu Gỗ, một chú thỏ "làng nhàng", cũng đủ may mắn tìm được trong vùng núi hoang sơ một chỗ trú có thể cứu được một hoặc hai người bạn, bởi vì lũ thỏ khó có thể ngủ cả đêm nơi trống trải dù ở trên hay dưới chân núi mà không bị tấn công bởi kẻ thù hay cái gì khác.

Chương 19

Nỗi Sợ Hãi Trong Bóng Tối

Ai ở phòng bên cạnh đó? Ai vậy?

Một người mệt mỏi

Với một thông điệp đã đến lúc phải trả lời cho một người trong đó

Ta sẽ sớm biết hắn chứ?

Phải đúng thế, và hắn mang đến điều đó; và ông sẽ sớm được gặp hắn.

Ai trong căn phòng bên cạnh của Thomas Hardy

Những cái hang thỏ này bên trong gồ ghề lổn nhổn - "Nhưng thế này cũng là quá tốt đối với những kẻ phiêu bạt như chúng ta," Tóc Giả bình luận - những những kẻ kiệt sức và phải lang thang ở một nơi xa lạ thì nào có quan tâm gì mấy đến chuyện nhà với cửa.

(Tóc Giả dùng chữ hlessil và trong nhiều đoạn trong câu chuyện này tôi chuyển nghĩa thành kẻ lang thang, thợ nạo, kẻ không nhà. Hlessil chỉ một con thỏ sống ở trên mặt đất không có hang. Những con thỏ đực sống một mình và thỏ chưa kết đôi thường lang thang trong một thời gian dài, đặc biệt là vào mùa hè. Trong bất cứ tình huống nào thì thỏ đực cũng không làm công việc đào hang, mặc dù chúng có thể cào một cái lỗ nông để núp hoặc tái sử dụng những cái hang đã có sẵn. Công việc đào hang thực sự chủ yếu thuộc về trách nhiệm của thỏ cái để chuẩn bị nơi ở cho đàn con.)

Ít nhất thì nơi đây cũng có đủ chỗ trú cho mười hai chú thỏ và lòng hang khá khô ráo, hai lối đi - quanh những bụi cây gai - dẫn thẳng xuống hang vắt lên trên một tầng đá phấn. Loài thỏ không nằm thành hàng trong chỗ ngủ của chúng và cái lòng hang cứng quèo, hầu như toàn sỏi đá này khá là bất tiện vời những kẻ chưa quen. Tuy vậy, những cái hang thỏ trên bờ đất có những lối đi theo hình cánh cung này dẫn xuống tầng đá vôi và rồi quanh co ngược trở lại những cái hang có nền đất nện. Nơi đây không có những lối đi giao nhau, nhưng bọn thỏ đã quá mệt chẳng hơi đâu quan tâm đến chuyện đó. Bốn chú ngủ trong một hang, ấm cúng và an toàn. Cây Phỉ vẫn còn thức thêm một lúc nữa, liếm vào cái chân vừa cứng vừa mềm oặt của Gạc Nai. Chuyên tâm khi thấy cái chân không bị nhiễm trùng, nhưng tất cả những gì mà chú nghe được về loài chuột đã khiến chú phải coi xem Gạc Nai đã ngủ được một giấc chưa và có giữ cho chân khỏi bị dơ cho đến khi vết thương lành không "Đó là người thứ ba trong chúng ta bị thương, nhưng mà suy cho cùng, mọi chuyện còn có thể xấu hơn nữa." chú nghĩ thầm rồi chìm dần vào giấc ngủ.

Đêm tháng Sáu ngắn ngủi trôi qua trong vài giờ. Ánh sáng nhanh chóng quay trở lại trên đỉnh núi cao nhưng bọn thỏ vẫn nằm im không cựa quậy. Sau khi trời sáng được một lúc bọn thỏ vẫn tiếp tục ngủ say, không hề bị quấy rầy trong sự img lặng sâu thẳm hơn tất cả những gì chúng từng biết. Ngày nay, trong rừng và giữa cánh đồng, mức độ tiếng ồn cao hơn vào ban ngày - quá cao đối với sức chịu đựng của một số loài vật. Chỉ có rất ít nơi cách xa những tiếng ồn do con người tạo ra - tiếng xe hơi, xe buýt, xe máy, xe kéo và tàu hỏa. Từ một khoảng cách xa, âm thanh ở một vùng có con người sinh sống vào buổi sáng vẫn vang lên thật rõ rệt. Những người muốn thu lại giọng hót của loài chim thường làm như vậy vào lúc sớm tinh mơ - trước sáu giờ nếu có thề. Chẳng bao lâu sau, những âm thanh từ xa vọng lại xâm chiếm không gian trong rừng đã trở nên quá thường xuyên và quá to. Trong vòng năm mươi năm qua sự tĩnh lặng của những vùng đất hẻo lánh này đã bị phá hủy. Nhưng ở đây, tại xứ Watership Down này, chỉ còn lại dấu vết mơ hồ của những âm thanh ban ngày đó.

Vào lúc Cây Phỉ thức giấc thì mặt trời đã lên cao, tuy chưa lên đến đỉnh núi. Ở trong cùng một hang với chú là Gạc Nai, Thứ Năm và Nồi Đất. Chú nằm ở gần cửa hang nhất và không định đánh thức bọn kia dậy khi lẻn ra lối đi. Ra đến bên ngoài, chú dừng lại, vòng ra sau một cái cây để phóng uế, đoạn nhảy qua một bụi cây gai chạy ra bãi cỏ. Phía dưới, cả một vùng đất được phủ một tấm mền bằng làn sương mù đùng đục buổi sáng và mọi vật dần dần hiện hình rõ hơn. Đó đây và ở xa xa hiện lên hình dáng những hàng cây và mái nhà, từ đó dải sương mù kéo thành vệt dài đổ xuống như sóng gợn từ những tảng đá. Bầu trời trong vắt xanh thắm không một gợn mây, thẫm dần thành màu hoa cà dọc theo đường viền nơi chân trời. Không trung tịnh không có một hơi gió và bọn nhện đã rình rang đi lại trong bãi cỏ. Hôm nay sẽ là một ngày nắng nóng đây.

Cây Phỉ đi với cái lối nhởn nhơ thông thường của bọn thỏ khi kiếm ăn; với năm hoặc sáu bước nhảy chậm, đung đưa cả thân hình dọc bãi cỏ, dừng lại nhìn quanh quất, ngồi thẳng lưng tai dựng đứng, sau đó bận rộn nhấm nhá một cái gì đó một lúc rồi lại di chuyển đi xa vài mét. Lần đầu tiên sau bao ngày qua chú mới lại có được cảm giác thư thái an lành. Chú bắt đầu tự hỏi không biết chúng đã hiểu được bao nhiêu về mảnh đất mới mẻ này.

"Thứ Năm nói đúng." chú ngẫm nghĩ "Đây chính là nơi dành cho chúng ta. Nhưng mọi người cũng cần phải quen với nó và nếu chúng ta càng ít phạm sai lầm thì mọi việc rồi ra sẽ tốt đẹp hơn. Mình tự hỏi chuyện gì xảy ra với những chú thỏ đào ra những cái hang này? Có phải họ ngừng chạy hay chỉ đơn giản chuyển đi chỗ khác? Nếu có thể tìm được họ thì họ sẽ có khối chuyện để nói cho chúng ta biết đây."

Đúng lúc ấy chú nhìn thấy một chú thỏ vừa ngập ngừng ló ra khỏi một cái hang ở cách xa chỗ chú nhất. Đó là Mâm Xôi. Lại chú nữa cũng ra ngoài phóng uế, sau đó vươn vai vài cái rồi nhảy vào một chỗ tràn ngập ánh nắng và dùng tai quạt quạt mấy cái. Khi chú bắt đầu ăn cỏ thì Cây Phỉ đến gần, nằm xuống bên cạnh nhá nhá cái gì đó giữa những búi cỏ dài, rồi nhẩn nha đến bất cứ nơi nào mà bạn chú thích. Hai chú tung tăng nhảy đến một bãi cây miugốt khoác một màu xanh cũng thăm thẳm như bầu trời trên đầu, với những bông hoa cọng dài bò lan qua cỏ và cứ mỗi một phút trôi qua hoa lại bung ra hai cánh ở ngoài trông như đôi cánh mỏng. Mâm Xôi ngửi ngửi một hồi, nhưng lá loại cây này thô ráp và chả có mùi vị gì.

"Đây là cây gì vậy, anh có biết không?" Chú hỏi bạn.

"Không, tôi không bíết." Cây Phỉ nói "Tôi chưa trông thấy nó bao giờ."

"Có rất nhiều thứ mà chúng ta chưa biết về nơi này," Mâm Xôi nói "tôi có thể nói như vậy. Cây cỏ ở đây mới lạ, cả mùi cũng mới. Chúng ta sẽ cần những ý tưởng mới mẻ về bản thân."

"Phải, anh chính là một cây ý tưởng, Mâm Xôi à." Cây Phỉ thừa nhận "Nhiều cái tôi không biết cho đến khi anh dạy tôi đấy."

"Nhưng anh vẫn xông lên hàng đầu và là người đầu tiên chấp nhận rủi ro, thách thức." Mâm Xôi nói "Tất cả chúng tôi đều biết rõ điều đó. Cho đến lúc này có thể nói chuyến đi của chúng ta đã đến đích, phải không nào? Nơi này cũng an toàn đúng như lời Thứ Năm đã nói. Không có gì đến gần chúng ta mà chúng ta không biết, vậy đấy, tất nhiên trong trường hợp chúng ta còn có thể ngửi, nhìn và nghe tốt."

"Tất cả chúng ta đều làm được điều đó."

"Vào lúc đi ngủ thì không, vả lại chúng ta cũng không nhìn được trong bóng tối."

"Đêm thì trời phải tối và thỏ thì phải đi ngủ." Cây Phỉ nói.

"Ở nơi trống hoác như thế này ư?"

"Phải, chúng ta có thể tiếp tục sử dụng những cái hang này nếu cần, nhưng tôi hy vọng mình sẽ có được những cái hang tốt hơn để nghỉ ngơi. Nói gì thì nói, không thể chờ đợi một bầy thỏ đực bắt tay đào hang được. Chỉ có thể cào qua quýt một hai cái như cái hôm sau khi chúng ta đi qua vùng thạch nam ấy - không ai chịu làm nhiều hơn thế đâu."

"Đó là điều mà tôi cũng đã nghĩ tới." Mâm Xôi nói "Bọn thỏ mà ta bỏ lại - Anh Thảo Vàng và đồng bọn ấy mà - đã làm biết bao nhiêu việc không tự nhiên chút nào với loài thỏ - nào ốp đá vào vách đất, nào mang thức ăn về hang và gì gì nữa có Thần Mặt trời biết rõ." "Rau diếp của Chúa Thanh Lương Trà cũng được mang vào hang đấy thôi." "Đúng thế. Anh không thấy là bọn Anh Thảo Vàng đã thay đổi cách sinh sống tự nhiên của thỏ bởi họ nghĩ làm như vậy tốt hơn sao? Và nếu họ có thể thay đổi cách sống của mình thì chúng ta cũng có thể làm thế nếu muốn. Anh nói, thỏ đực chúng ta không đào hang. Đúng là như thế, nhưng thỏ đực thì cũng đào hang được như thường, nếu muốn. Giả sử chúng ta có được những cái hang sâu, tiện lợi để chui vào ngủ thì sao nào? Để tìm đến khi thời tiết xấu và để nghỉ qua đêm? Như vậy chúng ta sẽ được an toàn. Chẳng có gì ngăn cản chúng ta làm điều đó, trừ khi bọn thỏ đực nhất định không chịu đào. Không thể có chuyện này, và không được phép để một chuyện như thế xảy ra."

"Vậy ý anh thế nào?" Cây Phỉ hỏi, nửa phần quan tâm nửa phần miễn cưỡng "Anh muốn chúng ta thử biến mấy cái hang nông choèn này thành những hang thỏ thực sự à?"

"Không, những cái hang này thì không thể. Dễ hiểu tại sao nó 1ại bỏ không. Chỉ có một đoạn ngắn dẫn đến hang và anh cũng thấy chất đá vôi ở đây vừa cứng vừa trắng phớ, chẳng ai đào được. Vả lại chỗ này chắc sẽ lạnh ghê gớm vào mùa đông. Nhưng có một khóm rừng trên đỉnh núi đằng kia. Đêm qua tôi có liếc nhìn qua khi chúng ta đi lên đây. Hay là chúng ta đi lên cao hơn, chỉ tôi và anh thôi, ta ngó qua một cái hả?"

Chúng cùng chạy lên đỉnh. Một khóm cây sồi mọc thành rừng cách dốc núi hướng Đông Nam một quãng ngắn, ở phía có con đường cỏ mọc um tùm chạy lên tận đỉnh.

"Có những cây có thể gọi là đại thụ." Mâm Xôi nói "Rễ cây chắc hẳn đâm xuyên vào đất khá sâu. Chúng ta có thể đào hang và nó có thể tốt như bất cứ cái hang nào ta đã có nơi quê nhà. Nhưng nếu Tóc Giả và những người khác không chịu đào hoặc nói rằng họ không thể - giả dụ với lý do nơi này quá trống trải và thê lương. Tất nhiên đó cũng là lý do khiến khu vực này trở nên cách biệt và an toàn; nhưng khi trời xấu chắc chắn chúng ta sẽ phải cuốn gói khỏi vùng núi này."

"Tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc thử bắt một bọn đàn ông đàn ang làm công việc đào đất tầm thường như vậy." Cây Phỉ nói đầy vẻ hoài nghi trong lúc chúng quay xuống "Tất nhiên lũ thỏ con cần có hang, nhưng còn chúng ta?"

"Tất cả chúng ta đều sinh ra trong cánh đồng thỏ nơi có những cái hang được đào từ trước khi mẹ chúng ta sinh ra nữa kia." Mâm Xôi nhấn mạnh "Chúng ta đã quen dùng sẵn những cái hang ấy mà không phải đụng chân đụng tay gì. Vậy, nếu muốn có một cái hang mới thì ai phải làm nào? Thỏ mẹ. Tôi tin chắc là nếu không thay đổi cách nghĩ cũ thì chúng ta sẽ không trụ lại đây được mấy nả. Nơi nào đó thì còn có thể, nhưng ở đây thì không."

"Vậy có nghĩa là sẽ có nhiều việc phải làm."

"Nhìn kìa, Tóc Giả đang đi đến cùng với vài người khác. Sao ta không đặt vấn đề ra với họ ngay và nghe xem họ sẽ nói gì?"

Tuy vậy, trong lúc cả bọn ăn sáng, Cây Phỉ không nói về đề xuất của Mâm Xôi cho ai nghe ngoài Thứ Năm. Sau đó, khi hầu như cả bọn đã chén xong, hoặc đang nhảy nhót trên bãi cỏ hoặc nằm khểnh ra sưởi nắng, Cây Phỉ gợi ý rằng có lẽ cả bọn hãy sang khóm rừng trên kia, chỉ để xem xem đó là rừng cây gì . Tóc Giả và Xám Bạc đồng ý ngay tắp lự, nhưng hóa ra chẳng có chú nào chịu ở lại.

Nơi này thật khác với cái đồng cỏ mà chúng đã bỏ lại sau lưng: một dải đất mọc lên những hàng cây vạm vỡ, chỉ dài khoảng 400 hoặc 500 mét nhưng rộng ít nhất là 50 mét, kiểu như một hàng cây chắn gió thường thấy ở vùng núi. Hầu như chỉ gồm toàn những cây sồi tươi tốt. Những thân cây to lớn, nhẵn nhụi đứng bất động trong bóng râm màu xanh của những cành cây xòe rộng, tầng này chồng lên tầng kia tạo thành mái che rậm rạp, khiến cho ánh mặt trời chói chang tháng Sáu khi lọc qua những lớp cành này chỉ còn là những cái đốm vàng dễ vỡ trên mặt đất. Khoảng cách giữa cây này với cây kia khá xa, với mặt đất trơ thịt hầu như không có loài cây nào khác mọc lên. Bọn thỏ tỏ ra bối rối. Chúng không thể lý giải tại sao rừng cây này lại sáng sủa yên tĩnh đến vậy và tại sao chúng có thể nhìn xa đến thế giữa những thân cây vạm vỡ. Tiếng xào xạc dịu dàng kéo dài không ngớt của rừng sồi không giống những âm thanh nghe được trong những rừng thông và cây bulô.

Di chuyển một cách ngẫu hứng, lúc vào lúc ra dọc theo dải rừng sồi, chúng đi đến góc về phía Đông Bắc. Ở đây có một bờ đất mà từ đó chúng có thể nhìn ra cánh đồng cỏ trải dài phía dưới. Thứ Năm, bé nhỏ một cách phi lý bên cạnh cái dáng to lớn vụng về của Tóc Giả, quay sang Cây Phỉ với một vẻ tự tin đầy hạnh phúc.

"Em chắc là Mâm Xôi nói đúng, anh Cây Phỉ à." chú nói "Chúng ta hãy làm hết sức mình để có những cái hang tốt ở đây. Dù sao thì em cũng sẵn sàng thử một phen."

Lời nói của chú làrn cho những chú khác phải ngỡ ngàng. Tuy vậy, Nồi Đất nhanh nhảu chạy đến chỗ Thứ Năm ở chân lũy đất và chẳng bao lâu sau, hai hoặc ba chú đã bắt đầu quào quào bới bới lớp đất xốp. Việc đào đất hóa ra cũng không khó và mặc dầu chốc chốc chúng lại chạy đi ăn cỏ hoặc chỉ đơn giản ngồi thảnh thơi dưới ánh mặt trời thì vào quãng giữa trưa đã không thấy Cây Phỉ đâu, chú đang đi theo một đường hầm giữa các rễ cây.

Khu rừng có ít hoặc không có những bụi cây thấp, nhưng ít nhất thì những cành lá sồi cũng che khuất mảng trời trên đầu, và chim cắt, như chúng sớm nhận ra, có vẻ quen thuộc với cái nơi vắng vẻ này. Mặc dù chim cắt hiếm khi tấn công bất cứ con vật gì lớn hơn chuột, đôi khi chúng cũng nhắm vào những chú thỏ non. Chẳng còn phải nghi ngờ gì nữa, đó là lý do tại sao hầu hết những chú thỏ trưởng thành không nán lại dưới đường bay của loài chim này. Chẳng mấy chốc, Quả Sồi thoáng thấy một con bay đến từ hướng Nam. Chú giậm chân làm hiệu và trốn vào trong bụi, những chú thỏ đang nhởn nhơ ở chỗ trống vội lao vào bụi theo gương Quả Sồi. Một lúc sau chúng chui ra, tiếp tục công việc đào đất thì thấy một con khác - hoặc có lẽ cũng chính là con đó - bay lượn một vòng, cao cao phía trên cánh đồng mà chúng đi qua hồi sáng. Cây Phỉ cắt đặt Gạc Nai đứng canh gác trong lúc công việc bừa bộn ban ngày vẫn tiếp tục, chỉ trong buổi chiều đã có hai lần tín hiệu báo động được phát ra. Vào lúc chập tối, công việc bị gián đoạn bắt một kỵ sĩ cho ngựa chạy nước kiệu băng qua mạn phía Bắc cánh rừng. Ngoài ra trong suốt cả ngày chúng không thấy một vật gì lớn hơn con chim bồ câu.

Sau khi người kỵ sĩ rẽ cương ngựa về hướng Nam ở đoạn gần đỉnh Watership rồi biến mất trong khoảng không gian xa xa, Cây Phỉ quay lại bìa rừng nhìn về hướng Bắc nơi có những cánh đồng êm ả ngời sáng trong ráng chiều và hàng cột điện cao thế đen đen mờ mờ chạy dài cho đến phía bắc Kingsclere. Không khí trở nên lạnh hơn và mặt trời một lần nữa chạm vào vách núi phía Bắc.

"Tôi nghĩ chúng ta làm thế đủ rồi," Cây Phỉ nói "dù sao thì cũng đủ cho ngày hôm nay. Tôi muốn đi xuống chân núi tìm xem nơi nào có cỏ ngon. Cỏ ở đây cũng đủ ngon theo cách của nó, chỉ có điều mỏng và khô. Có ai muốn đi cùng tôi không?"

Tóc Giả, Bồ Công Anh và Thủy Cự rất sẵn sàng, những chú khác thì hài lòng với việc quay về nhá cỏ quanh những bụi cây gai rồi chui xuống đất cùng với mặt trời lặn. Tóc Giả và Cây Phỉ chọn con đường phủ kín cỏ và với những chú khác theo sau, chúng phóng xuống một đoạn đường dốc kéo dài ngót nửa cây số. Cả bọn không gặp sự cố nào và chẳng bao lâu sau đã thảnh thơi gặm cỏ ở gần bờ một ruộng trồng lúa mì, tạo nên một hình ảnh đẹp về đàn thỏ trong một bức tranh phong cảnh lúc chiều tà. Cây Phỉ tuy mệt mỏi nhưng vẫn không quên tìm một chỗ để trốn phòng khi có động. Chú đủ may mắn đến được một cái hào cũ, bờ đất bị lở, trông gần như bị lấp. Những bụi tầm ma và ngò tây tốt um tùm tạo thành một mái che cái hào như trong địa đạo, cả bốn chú đều chắc rằng chúng có thể từ bãi cỏ nhảy vào trốn ở đây nhanh như cắt.

"Rõ là buồn ngủ lại gặp chiếu manh." Tóc Giả vừa nói vừa tóp tép nhai một ngọn cỏ ba lá và ngửi ngửi một bông hoa rơi xuống từ cây guâyfaring. "Trời đất ạ, chúng ta đã học hỏi được khối điều kể từ khi rời khỏi quê nhà ấy nhỉ? Nhiều hơn những gì chúng ta học cả đời nếu còn ở lại đó. Cả chuyện đào hang nữa. Tiếp theo sẽ là học bay, tôi cho là thế. Các cậu có nhận thấy đất ở đây khác với đất ở quê chúng ta không? Mùi cũng khác, cả cách nó trượt đi và rơi xuống cũng khác nốt."

"Điều đó nhắc tôi nhớ đến một điều." Cây Phỉ trầm ngâm nói "Và tôi muốn hỏi anh. Có rnột cái ở cánh đồng thỏ khủng khiếp của Anh Thảo mà tôi ngưỡng mộ nhất - đó là hang lớn. Tôi cũng muốn ta làm được một cái như vậy. Thật là một ý tưởng tuyệt vời khi có một nơi dưới lòng đất mà tất cả mọi người có thể tụ tập lại với nhau để tán gẫu và ôn lại những chuyện xưa tích cũ, đại loại như vậy. Anh nghĩ sao? Liệu có làm được không?"

Tóc Giả trầm ngâm suy nghĩ. "Tôi biết." chú nói "Nếu anh làm một cái hang lớn như vậy thì trần hang rất có thể sụp xuống bất cứ lúc nào. Vì thế nếu muốn có rnột nơi rộng như thế thì cần có một vật gì để đỡ trần. Thế Anh Thảo có cái gì?"

"Rễ cây."

"Phải, đó cũng là thứ khá dồi dào ở đây. Nhưng không biết có đúng loại ấy không nữa."

"Tốt hơn chúng ta hãy yêu cầu Dâu Tây nói ra những điều nó biết về cái hang lớn, nhưng cũng có thể nó chẳng biết gì nhiều lắm. Tôi tin chắc hồi cái hang ấy được đào thì nó chưa có mặt trên đời."

"Và nó cũng có thể sẽ không chết khi nơi ấy sập xuống. Ban ngày thì cánh đồng thỏ ấy tê liệt như con cú ấy. Nó thật khôn ngoan khi ra đi cùng chúng ta."

Ánh sáng chỉ còn mờ mờ trên cánh đồng trồng bắp, mặc dầu những tia nắng rực hơn vẫn thắp sáng nơi đỉnh núi, nhưng bản thân mặt trời đã lặn xuống núi. Cái bóng gập ghềnh đứt quãng của hàng rào rnờ dần rồi biến mất. Chỉ còn nghe cái mùi lành lạnh của sương đêm và bước đi chầm chậm của bóng tối. Một con bọ da vo ve bay qua. Lũ cào cào châu chấu rơi vào im lặng.

"Cú đã bay ra ngoài rồi." Tóc Giả nói "Hãy đi lên trên ấy thôi."

Vào lúc ấy, từ cánh đồng đã đen sẫm lại vọng lên vài tiếng giậm chân. Theo sau là một tiếng giậm chân khác ngắn hơn, chúng thoáng thấy một cái tai trăng trắng. Cả hai chú lập tức nhảy đến bờ hào. Bây giờ khi phải dùng đến cái hào trong lúc nguy cấp, chúng thấy rằng thậm chí nó còn nông hơn chúng tưởng. May mà còn chỗ chui lọt khúc rẽ đầu đằng kia và trong lúc chúng rẽ ở đấy thì Thủy Cự và Bồ Công Anh cũng đã theo sát sau lưng.

"Cái gì vậy?" Cây Phỉ hỏi "Các anh đã nghe thấy cái gì?"

"Có một cái gì đó tiến đến gần hàng rào," Thủy Cự thì thào "một con vật nó gây ra nhiều tiếng ồn."

"Anh có nhìn thấy nó không?"

"Không, mà cũng không ngửi thấy mùi gì cả. Nó đi theo hướng gió thổi Nhưng tôi nghe rõ lắm."

"Tôi cũng nghe thấy nữa." Bồ Công Anh chêm vào "Một con vật khá to - như một chú thỏ vậy nhưng mà di chuyển vụng về và cố giấu mình, hoặc cũng có thể tôi chỉ tưởng tượng ra thế."

"Cáo à?"

"Không, nếu thế thì chúng ta đã ngửi thấy," Tóc Giả nói "dù có gió hay không có gió. Từ những điều mà anh nói thì có thể đó là một con mèo. Tôi hy vọng không phải là chồn sương. Hoi, hoi u embleer hrair! Thật là phiền phức. Chúng ta còn chưa kịp ngồi nóng chỗ, thế mà đã phải nhảy dựng lên nếu nó nhắm vào chúng ta."

Cả bọn chờ đợi. Chẳng bao lâu sau màn đen buông xuống. Chỉ còn một vài tia sáng mờ nhạt chiếu qua những bụi cây mọc mùa hè quấn quýt vào nhau trên đầu chúng. Cuối đường hào, cây cỏ mọc lút hết cả khiến chúng không thể nhìn được gì. Nhưng từ nơi cả bọn ngồi vẫn có thể thấy một mảng trời - chỉ là một hình vành khăn xanh đậm. Thời gian trôi qua, một ngôi sao bật ra giữa lóp cỏ trên đầu. Nó dường như đang dao động cùng với nhịp điệu yếu ớt chập chờn của ngọn gió đêm hè nóng nực. Cuối cùng, Cây Phỉ quay đi không ngắm nhìn nó nữa.

"Thôi được, chúng ta có thể chợp mắt ở đây một lát." chú nói

"Đêm sẽ không lạnh. Bất kể là các anh nghe thấy gì thì chúng ta cũng không nên liều mạng ra ngoài làm gì."

"Nghe này." chợt Bồ Công Anh lên tiếng "Có cái gì ấy?"

Mất một lúc, Cây Phỉ không nghe thấy gì cả. Rồi chú đón bắt được một âm thanh vang lên từ khá xa nhưng nghe rất rõ - một tiếng gì nghe như tiếng rên la hoặc tiếng khóc, nghẹn ngào, đứt quãng. Mặc dầu tiếng rên này không có gì giống tiếng kêu của một con vật đang săn mồi, nhưng nó lạ lùng đến nỗi làm Cây Phỉ sợ điếng người. Trong khi chú dỏng tai nghe, tiếng kêu này vẫn tiếp tục.

"Nhân danh Thần Mặt trời, không biết cái gì khiến cho tiếng kêu này nghe thê thiết làm vậy?" Tóc Giả hỏi, chỏm lông lớn trên đầu chú dựng đứng lên giữa hai tai.

"Một con mèo á?" Thủy Cự hỏi, hai mắt mở to.

"Không phải mèo." Tóc Giả nói, môi chú kéo dài ra trong một cái nhăn mặt bất thường, cứng nhắc "Không phải mèo. Các anh không biết đó là con gì à? Mẹ các anh..." Chú bật lên, rồi nói giọng nhỏ hẳn lại "mẹ các anh không nói gì với các anh hả?"

"Không!" Bồ Công Anh kêu lên "Không, đó là một loại nửa chim... nửa chuột... bị thương."

Tóc Giả đứng phắt dậy, lưng chú uốn cong, đầu gật gật trên cái cổ cứng ngắc.

"Thỏ đen ở Inlé." Chú thì thầm "Còn ai vào đây nữa... ở một nơi như thế này?"

"Đừng nói nhảm!" Cây Phỉ nói. Chú cảm thấy toàn thân mình rung chuyền nên phải tì chân vào một vết lõm nhỏ trên bờ hào.

Bất thình lình tiếng động khi nãy nổi lên lần nữa, gần hơn, bây giờ thì không thể nhầm lẫn gì nữa. Cái mà chúng nghe được là giọng của một chú thỏ nhưng đã thay đổi không còn là thỏ. Nó vọng đến từ một nơi nào lạnh lẽo bên ngoài màn đêm đen thẫm, vì thế trở thành một tiếng vọng não nề, kỳ bí, đáng sợ biết bao. Đầu tiên, đó chỉ là tiếng rền rĩ. Sau đó trở nên rõ ràng, không thể nhầm lẫn được, chúng nghe thấy, tất cả đều nghe thấy - ngôn ngữ của thỏ.

"Zorn! Zorn!" Cái giọng ré thành một tiếng kêu dài thê thiết, khủng khiếp "Tất cả đều đã chết! Ôi zorn?" (Zorn trong ngôn ngữ của loài thỏ có nghĩa là "kết thúc" hoặc "bị phá hủy", nhấn mạnh về một tai họa hết sức khủng khiếp.)

Bồ Công Anh rên rỉ như bị đau. Tóc Giả vùng vẫy dưới đất.

"Yên nào!" Cây Phỉ nói "Và đừng có đá hết đất vào người tôi! Để cho tôi nghe cho rõ hơn."

Đúng lúc ấy, với một độ rõ ràng hơn, giọng nói kia kêu lên: "Ôi, Thlayli! Thlayli!"

Với những lời này cả bốn chú thỏ đang chui xuống cái hào cạn nước đều cảm thấy mình rơi vào trạng thái tharn trong một nỗi hoảng loạn kinh hồn. Toàn thân chủng cứng đờ. Sau đó, Tóc Giả, đôi mắt đứng tròng trong cái nhìn đờ dại, đông cứng, bắt đầu nhảy lên khỏi hào chạy về phía đồng cỏ. "Ngươi phải đi." chú thì thầm, giọng khản đặc đến nỗi Cây Phỉ khó mà nghe ra được "Ngươi phải đi khi người gọi."

Cây Phỉ kinh sợ đến mức không còn nghĩ ngợi gì được nữa. Như chuyện xảy ra trên bờ sông, quang cảnh chung quanh trở nên hư hư thực thực như trong một giấc mơ. Ai - hoặc cái gì đã gọi tên tục của Tóc Giả lên? Sao lại có chuyện có một sinh vật nào ở đây biết tên nó? Chỉ có một ý nghĩ duy nhất trong đầu Cây Phỉ lúc ấy - bằng mọi cách phải ngăn không cho Tóc Giả ra ngoài, bởi vì bạn chú đang cần giúp đỡ. Chú phóng sạt qua người Tóc Giả, ép bạn xáp vào một bên tường hào.

V"Ở yên đấy." chú nói, thở hổn hển "Dù đó là con thỏ quái quỷ gì thì tôi mới là người phải đích thân gặp nó." Rồi duỗi bốn chân, chú phóng lên bãi trống.

Thoạt đầu chú gần như không thấy gì, nhưng rồi mùi sương và cây cơm cháy trổ hoa vẫn không có gì thay đổi, mũi chú cọ phải những chiếc lả cỏ lành lạnh. Chú nhỏm dậy, đưa mắt nhìn quanh. Chẳng có con vật nào ở bên cạnh.

"Có ai ở đây vậy?"

Chỉ có im lặng, và khi chú toan hỏi lại lần nữa thì giọng nói kia cất lên rền rĩ, "Zorn! Ôi zorn!"

Tiếng nói xuất phát từ hàng rào dọc theo bờ ruộng. Cây Phỉ tiến về phía phát ra tiếng nói và vài phút sau chui ra từ dưới một bụi độc cần là hình dáng một chú thỏ mang bướu to trên lưng. Cây Phỉ tiến gần hơn về phía chú, lại hỏi, "Anh là ai?" nhưng không có câu trả lời. Trong lúc do dự không biết làm gì tiếp, chú nghe có tiếng bước chân phía sau.

"Là tôi đây, Cây Phỉ." Bồ Công Anh nói, hơi thở như thể bị tắc nghẽn trong họng.

Hai chú cùng nhau tiến đến gần vật kia hơn. Cái hình thù kia không hề nhúc nhích trong khi chúng đến gần. Dưới ánh sao đêm, chúng trông thấy một chú thỏ cũng thật như chúng vậy: một chú thỏ trong tình trạng sức cùng lực kiệt, hai chân sau của chú lết theo cái mông dèn dẹt như thể bị liệt; một chú thỏ với đôi mắt trắng, cái nhìn trân trối đảo tròng từ bên này sang bên kia nhưng không nhìn thấy gì ngõ hầu thay thế cho nỗi sợ của chú, thế rồi lăn ra đất liếm một bên tai rách toạc ứa máu rũ xuống ngang mặt; một chú thỏ bỗng dưng khóc lóc và rên rỉ thảm thiết như thể đang khẩn nài một ngàn kẻ thù đến từ mỗi phía để cất đi cho chú cái nỗi thống khổ khó lòng chịu đựng nổi.

Đó chính là Đội trưởng Nhựa Ruồi trong hàng ngũ Cốt Cán ở Sandleford.

Chương 20

Tổ Ong và Chú Chuột

Gương mặt hắn là của một người đã trải qua một cuộc hành trình dài.

Anh hùng ca Gilgamesh

Trong cánh đồng thỏ Sandleford, Nhựa Ruồi là một người thuộc hàng có vai vế. Chú là cánh tay mặt của Chúa Thanh Lương Trà và thường được giao những nhiệm vụ khó khăn đòi hỏi lòng can đảm. Vào dịp đầu mùa xuân, khi có một con cáo xuất hiện ở khu rừng bên cạnh thì Nhựa Ruồi với sự giúp đỡ của hai, ba tình nguyện viên luôn theo sát mọi hoạt động của kẻ thù và về báo cáo lại nhất cử nhất động của nó, thế là một buổi tối nọ con cáo đành chuồn mất, cũng lặng lẽ như khi nó đến. Mặc dầu Nhựa Ruồi đã quyết định tự mình sẽ bắt Tóc Giả, nhưng chú không phải là kẻ mang nặng định kiến hay hận thù mà là một gã trai đúng mực, một kẻ đặt nghĩa vụ lên trên hết và thích tự mình thực hiện. Khỏe mạnh, khiêm tốn, tận tâm, hơi thiếu chút khôn ranh của loài thỏ, chú sinh ra để phụ tá cho một ai đó. Vì thế không thể đặt ra vấn đề thuyết phục chú rời khỏi cánh đồng thỏ cùng với Cây Phỉ và Thứ Năm. Tìm thấy chú ở Watership Down đã là một điều đáng kinh ngạc, nhưng gặp chú trong bộ dạng thỏ không ra thỏ, ma không ra ma thế này thì quả là một điều không thể tin vào mắt được. Trong giây phút đầu tiên khi chúng nhận ra con vật đáng thương dưới bụi độc cần là ai, cả Cây Phỉ và Bồ Công Anh đều sững sờ đến mức toàn thân tê cứng, như thể chúng đụng đầu với một con sóc trong hang hay trông thấy một dòng sông chảy ngược lên đồi. Chúng không thể tin vào giác quan mình nữa. Giọng nói trong bóng tối đã chứng minh không phải là hư huyễn, nhưng sự thật thì quá mức kinh khủng. Sao Nhựa Ruồi có thể ở đây, dưới chân núi này? Và cái gì đã khiến chú - hoặc bất cứ chú thỏ khác - ở vào tình trạng thê thảm như vậy?

Cây Phỉ cố tĩnh trí lại. Lời giải thích lúc này không quan trọng, việc cần kíp là phải làm một cái gì đó. Chúng đang ở trên đồng trống, vào ban đêm, xa bất cứ nơi ẩn náu nào khác ngoài một cái rãnh cạn cỏ mọc um tùm lấp mất một nửa, với một chú thỏ tỏa ra mùi máu đang khóc than đến mức không thể kiềm chế được và có vẻ như không thể nhích đi được một bước. Cũng có thể một con chồn lần theo dấu vết của Nhựa Ruồi đến tận đây. Nếu muốn giúp bạn, tốt nhất họ phải hành động thật nhanh.

"Chạy đến bảo Tóc Giả ta tìm thấy ai," Cây Phỉ nói với Bồ Công Anh "và cùng anh ấy quay lại đây ngay. Bảo Thủy Cự chạy lên đồi thông báo với những người khác và cũng bảo anh ta cần phải làm rõ là không ai được xuống dưới này hết. Họ sẽ chẳng giúp được gì mà chỉ chuốc thêm nguy hiểm."

Bồ Công Anh chưa đi được bao xa thì Cây Phỉ đã nhận ra một vật gì đó chuyển động nơi hàng rào. Nhưng chú không có thời gian thắc mắc, bởi vì ngay lập tức một chú thỏ khác đã xuất hiện, nhảy cà nhắc đến chỗ Nhựa Ruồi nằm.

"Hãy giúp chúng tôi nếu có thể." chú nói với Cây Phỉ "Chúng tôi vừa qua những ngày tồi tệ nhất và Đội trưởng của tôi đang trong tình trạng nguy kịch. Ở đây có cái hang nào để chui xuống không?"

Cây Phỉ nhận ra đó là một trong những chú thỏ đi cùng Nhựa Ruồi đến bắt Tóc Giả, nhưng chú không biết tên cậu này.

"Tại sao anh lại trốn trong hàng rào để mặc Nhựa Ruồi lăn lộn chỗ đồng không mông quạnh như thế kia?" Cây Phỉ hỏi.

"Tôi bỏ chạy khi nghe tiếng anh đi đến gần." chú thỏ kia đáp "Tôi không thể dìu Đội trưởng đi. Tôi nghĩ anh là kẻ thù và chẳng có lý do gì ở lại để bị giết. Tôi không nghĩ mình có thể đánh nhau với một con chuột đồng."

"Thế anh có biết tôi không?" Cây Phỉ hỏi. Nhưng trước khi cậu kia có thể trả lời thì Bồ Công Anh và Tóc Giả đã nhô ra từ bóng đêm. Tóc Giả tròn mắt nhìn Nhựa Ruồi hồi lâu, đoạn nằm bẹp xuống trước mặt bạn, chạm hai cái mũi vào nhau.

"Nhựa Ruồi à, là Thlayli đây." chú nói "Anh đã gọi tôi."

Nhựa Ruồi không trả lời, chỉ trân trối nhìn trả lại. Tóc Giả nhìn lên, "Ai đi cùng với anh ta đây? Ô là anh à Hoa Chuông? Có bao nhiêu người đi cùng các anh?"

"Không có ai nữa." Hoa Chuông đáp và toan nói gì thêm thì Nhựa Ruồi đã khó nhọc lên tiếng.

"Thlayli." chú nói "Thế là chúng tôi cũng tìm được anh."

Chú nặng nhọc cất mình khỏi mặt đất và nhìn những người còn lại.

"Là cậu hả Cây Phỉ?" chú hỏi "Và đây là... ồ, tôi biết nhưng tôi đang ở tình trạng tồi tệ như thế này... tôi e rằng..."

"Đó là Bồ Công Anh." Cây Phỉ ngắt lời "Nghe đây, tôi thấy là anh đã kiệt sức rồi, nhưng chúng ta không thể nán lại ở đây lâu. Như thế rất nguy hiểm. Các anh đủ sức đi cùng chúng tôi về hang không?"

"Đội trưởng," Hoa Chuông nói "ông có biết cọng cỏ đầu tiên nói với cọng cỏ thứ hai cái gì không?"

Cây Phỉ nhìn chú, mắt quắc lên, nhưng Nhựa Ruồi đã nói, "Cái gì vậy?"

"Chú nói, Nhìn kìa, có một chú thỏ. Chúng ta đang trong vòng nguy hiểm! "

"Không còn thời gian..." Cây Phỉ bắt đầu.

"Đừng bắt cậu ấy phải im lặng." Nhựa Ruồi nói "Chúng tôi đã không thể có mặt ở đây nếu thiếu cái miệng như sẻ ngô của cậu ấy. Phải, bây giờ tôi có thể đi được. Có xa lắm không?"

"Cũng không xa lắm." Cây Phỉ đáp mà trong bụng thì nghĩ rằng rất có thể Nhựa Ruồi không thể đến nơi được.

Phải mất rất nhiều thời gian để trèo lên dốc. Cây Phỉ chia các bạn ra thành tùng tốp, bản thân chú đi cùng Nhựa Ruồi và Hoa Chuông trong khi Tóc Giả và Bồ Công Anh mỗi chú đi một bên. Nhựa Ruồi buộc phải dừng lại nghỉ vài lần và Cây Phỉ, trong lòng tràn ngập lo sợ, đã phải cố hết sức đè nén sự sốt ruột của mình. Chỉ đến khi trăng bắt đầu lên - chung quanh cái đĩa lớn của nó tỏa ra làn ánh sáng càng lúc càng rực rỡ nơi chân trời phía dưới và sau lưng chúng - thì cuối cùng chú mới lên tiếng đề nghị Nhựa Ruồi bước nhanh hơn. Khi nói như vậy, chú nhìn thấy trong làn ánh sáng trắng ngà, Nồi Đất chạy xuống gặp chúng.

"Em làm cái gì đấy?" Chú hỏi giọng nghiêm khắc "Anh đã chẳng bảo Thủy Cự 1à không ai được xuống cơ mà."

"Không phải là lỗi của Thủy Cự đâu ạ." Nồi Đất nói "Anh đã đứng cạnh em lúc ở bờ sông, vì thế em nghĩ mình phải đến giúp đỡ Cây Phỉ. Với lại sắp về đến nơi rồi. Có đúng là anh tìm được Đội trưởng Nhựa Ruồi không?"

Tóc Giả và Bồ Công Anh cũng vừa đi đến.

"Tôi có ý kiến thế này." Tóc Giả nói "Hai người này cần nghỉ ngơi trong một khoảng thời gian dài. Hãy để Nồi Đất và Bồ Công Anh đưa họ vào một cái hang trống và ở lại với khách chừng nào họ muốn. Bọn chúng ta tốt nhất hãy đi khỏi đây, cho đến khi họ bình phục."

"Phải, như thế là tốt nhất." Cây Phỉ nói "Tôi sẽ đi cùng anh."

Chúng chạy đi một đoạn ngắn đến chỗ những bụi cây có gai. Tất cả những chú thỏ khác đã lên trên mặt đất, chờ đợi và thì thầm với nhau.

"Im lặng." Tóc Giả nói trước khi có bất cứ ai kịp đặt câu hỏi "Phải, đấy là Nhựa Ruồi có Hoa Chuông đi cùng - ngoài ra không còn ai khác. Họ đã trải qua một đoạn đường xấu và không nên làm phiền họ. Chúng ta nhường lại một hang trống cho họ. Bây giờ tôi sẽ xuống hang và mọi người cũng nên làm thế nếu còn chút trí khôn nào."

Nhưng trước khi đi, Tóc Giả quay sang Cây phỉ nói. "Cậu lao ra khỏi cái hào dưới kia thay cho tôi phải không nào? Tôi sẽ không bao giờ quên đâu."

Cây Phỉ nhớ đến cái chân bị thương của Gạc Nai và đi xuống cùng với bạn. Thủy Cự và Xám Bạc cũng đi theo.

"Nói cho tôi nghe có chuyện gì xảy ra đi, Cây Phỉ." Xám Bạc hỏi "Chắc phải có chuyện gì rất xấu, nếu không đời nào Nhựa Ruồi lại bỏ Chúa Thanh Lương Trà mà đi."

"Tôi không biết," Cây Phỉ đáp "mà những người kia cũng không ai biết nốt. Chúng ta sẽ phải đợi đến sáng mai. Nhựa Ruồi có thể không bỏ chạy nhưng tôi không nghĩ Hoa Chuông cũng thế. Bây giờ hãy để cho tôi một mình với cái chân của Gạc Nai."

Vết thương đã khá hơn rất nhiều và chẳng bao lâu sau Cây Phỉ cũng ngủ say tít.

Ngày hôm sau cũng nóng và không có mây như hôm trước. Cả Bồ Công Anh và Nồi Đất đều không xuất hiện trong bữa ăn sáng; Cây Phỉ kiên quyết buộc mọi người đi đến cánh rừng sồi tiếp tục việc đào hang. Chú hỏi Dâu Tây về cái hang lớn và biết được rằng, trần hang, cũng giống như mái vòm với những cái mạng ngang dọc được gia cố cho khỏe hơn bởi những cái rễ cọc đâm thẳng xuống nền hang. Chú nhớ rằng mình đã không nhận ra những điểm này.

"Không cần nhiều, nhưng chúng hết sức quan trọng." Dâu Tây nói thêm "Nó chịu phần lớn lực. Nếu không có những cái rễ ấy thì trần hang sẽ sụp xuống mỗi khi trời mưa to. Trong những đêm giông bão, anh có thể cảm nhận trọng lượng gia tăng ở lớp đất bên trên, nhưng không có gì nguy hiểm."

Cây Phỉ và Tóc Giả đi xuống địa đạo cùng với chú. Lối ra vào của những hang này được làm hõm vào giữa chùm rễ chằng chịt của một cây sồi. Tuy nhiên nó chẳng có gì khác với một cái hang nhỏ, không đúng quy cách, chỉ có một cửa. Chúng bắt tay vào việc nới rộng hang ra, đào đất giữa những rễ cây và đào thốc lên trên để tạo ra một đường chạy thứ hai dẫn vào sâu trong rừng. Được một lúc, Dâu Tây thôi không đào đất nữa mà bắt đầu chạy quanh những cái rễ, hít hít, cắn cắn và quào đất bằng móng trước. Cây Phỉ cho rằng anh chàng công tử bột đã mệt và chỉ làm bộ như vậy để tranh thủ nghỉ một lát, nhưng cuối cùng chú đã quay lại chỗ chúng và nói mình vừa có một sáng kiến.

"Là thế này," chú giải thích "ở đây không có nhiều rễ lớn nằm ngang. Nhưng thế thì lại tạo điều kiện tốt cho một chiếc hang lớn và tôi không nghĩ chúng ta có thể tìm được những đặc điểm tương tự ở chỗ nào khác. Dù sao, chúng ta có thể xoay xở tốt với những gì chúng ta đang có."

"Vậy chúng ta có cái gì?" Mâm Xôi hỏi, chú vừa xuống đến nơi.

"Phải, chúng ta có những chiếc rễ to đâm thẳng xuống đất, còn nhiều hơn là ở chiếc hang lớn kia nữa. Tốt nhất là chúng ta hãy đào đất cho rỗng quanh những chiếc rễ và cứ để rễ ở nguyên đó, không gặm đứt hoặc bứng đi. Chúng ta cần những chiếc rễ này, như thế sẽ có một cái hang muốn lớn cỡ nào cũng được."

"Vậy hang của chúng ta sẽ đầy những chiếc rễ to, thẳng đúng như thế này sao?" Cây Phỉ hỏi, không khỏi cảm thấy thất vọng.

"Phải, sẽ là như thế," Dâu Tây nói "nhưng tôi không thấy có gì tồi tệ hay bất tiện trong chuyện này cả. Chúng ta có thể đi vào đi ra giữa những cái rễ, chúng cũng không cản trở bất cứ ai đang tán gẫu hay kể chuyện. Trái lại chúng làm cho nơi này ấm cúng hơn và cũng giúp truyền tiếng động ở bên trên xuống tốt hơn, điều này có thể có ích lúc này hay lúc khác."

Công việc đào hang lớn (sau này được biết đến giữa bọn chúng như là cấu trúc Tổ Ong) hóa ra có công lao rất lớn của Dâu Tây. Cây Phỉ hài lòng với đội hình đào đất và giao phó trách nhiệm tổng công trình sư cho Dâu Tây. Tất cả những gì có liên quan đến chuyện này, Dâu Tây sẽ là người có tiếng nói cuối cùng. Công việc được chia thành từng kíp, bọn thỏ thay phiên nhau làm việc, đi ăn, chơi đùa và nằm ườn phơi nắng. Lại một ngày nữa trôi qua, không khí tĩnh lặng nơi đây vẫn không bị phá vỡ bởi tiếng động do con người, xe cộ hay thậm chí đàn gia súc và trong thâm tâm mỗi chú đều cảm thấy hàm ơn Thứ Nărn về tầm nhìn xa trông rộng của nó. Đến cuối buổi chiều, cái hang đã bắt đầu thành hình. Ở đầu phía Bắc, rễ cây sồi hình thành một hàng cột không đều, tạo cho khu vực này một khoảng không gian tập trung, rộng mở; và phía ngoài, nơi không có những chiếc rễ làm nhiệm vụ trụ đỡ, Dâu Tây để lại những tảng đất lớn, vì thế đầu phía Nam bao gồm ba hoặc bốn ô tách biệt. Những nơi này thu hẹp thành những đường chạy có trần thấp dẫn đến những cái hang để ngủ.

Lúc này, Cây Phỉ quá hài lòng khi thấy mọi việc diễn ra suôn sẻ tốt đẹp, đang ngồi cạnh Xám Bạc ở chỗ bắt đầu một đường chạy lộ thiên thì thình lình nghe tiếng giậm chân của Đầu Gỗ và những tiếng chân cuống cuồng lao xuống hang của những chú thỏ đang ở bên ngoài. Cây Phỉ, vẫn đứng ở chỗ an toàn, nhìn qua bóng râm của rừng cây ra ngoài bãi cỏ trống trải đang sáng lên dưới ánh mặt trời. Một con chim cắt bay vào tầm nhìn và tìm được chỗ dừng cánh, cái mẩu đuôi viền đen của nó chúc xuống, đôi cánh nhọn đập liên hồi khi phát hiện ra một cái gì phía dưới.

"Nhưng cậu có nghĩ là nó sẽ tấn công chúng ta không?" Cây Phỉ hỏi, quan sát con chim hạ thấp dần độ cao và bắt đầu lại với đôi cánh vẫn rung động. "Chắc chắn là nó quá nhỏ không?"

"Có lẽ anh nói đúng." Xám Bạc đáp "Với lại, anh có muốn ra ngoài ăn chút gì không?"

"Tôi muốn đứng đây canh gác kẻ thù." Tóc Giả nói, chú vừa chạy đến sau họ "Chúng ta đã sợ hãi quá nhiều. Nhưng một con chim ở trên không cũng có thể nguy hiểm, nhất là khi nó bay quá nhanh. Thậm chí sẽ còn đáng sợ hơn cả một con thỏ lớn nếu nó ra đòn một cách bất ngờ."

"Nhìn con chuột kìa?" Xám Bạc bất thình lình nói "Kìa nhìn xem, con vật nhỏ đáng thương."

Tất cả đều thấy một con chuột đồng, nằm lồ lộ trên một vạt cỏ tươi tốt. Rõ ràng nó đã đi quá xa hang của mình và giờ đây đang hoang mang cực độ không biết phải làm gì. Cái bóng con chim cắt còn chưa bay qua, nhưng việc những chú thỏ thình lình biến mất sẽ làm cho chuột lâm vào tình thế khó khăn hơn và nó đang nép sát mình xuống đất ngơ ngác không biết đường nào với đường nào. Con chim cắt còn chưa thấy chú chuột đồng, nhưng nó cũng chẳng khó gì phát hiện ra con mồi một khi con này bắt đầu di chuyển.

"Có thể vào bất cứ lúc nào." Tóc Giả bình luận, giọng thản nhiên đến tàn nhẫn.

Trong cơn bốc đồng, Cây Phỉ nhảy khỏi bờ đất, chạy một đoạn trên mặt đất trống trải. Chuột không nói được tiếng của thỏ, nhưng có một cái gọi là lingua franca đơn giản, giới hạn trong một số ít từ trở thành ngôn ngữ chung của những cư dân sống giữa hàng rào với khu rừng. Bây giờ Cây Phỉ sử dụng đến nó.

"Chạy đi, nhanh lên!"

Con chuột ngước nhìn chú nhưng không động cựa gì hết. Cây Phỉ nhắc lại lần nữa, con chuột bất thần lao bổ về phía chú khi con chim cắt quay lại, xẹt lên xẹt xuống hai bên bãi cỏ. Cây Phỉ chạy vội chạy vàng về hang. Nhìn ra, chú thấy con chuột cong đuôi chạy theo chú. Khi về đến gần chân lũy đất, chú nhanh nhảu nhảy qua một cành cây gãy vẫn còn dính hai ba chiếc lá xanh. Cành cây lật trở lại, một trong những chiếc lá phản chiếu ánh mặt trời lọt qua tàn cây và Cây Phỉ thấy nó lóe sáng lên trong tích tắc. Ngay lập tức, con chim cắt sà thấp xuống trong một cú sạt chéo, hai cánh khép lại, thình lình rơi xuống.

Trước khi Cây Phỉ có thể nhảy vào một trong những cửa hang, con chuột đã lao vào giữa hai chân trước của chú và nằm ép xuống đất giữa hai chân sau của chú thỏ. Cùng lúc đó, con chim cắt, chỉ còn toàn là mỏ với vuốt, bổ xuống lớp đất tơi xốp ngay ngoài hang, giống như phát đạn bay xuống từ cái cây trên đầu. Nó lăn xả vào một cách dữ dội, và trong tích tắc ba chú thỏ nhìn thấy nó liệng vòng, đôi mắt đen nháy xoáy thẳng vào lối đi trong hang. Sau đó nó cũng bay đi. Tốc độ và mãnh lực của cú tấn công diễn ra ngay trước mắt dữ dội đến mức Cây Phỉ phải nhảy bật ra sau, đụng phải Xám Bạc và bị mất thăng bằng. Hai chú im lặng giúp nhau đứng dậy.

"Cứ như cố đứng công kênh trên vai nhau hả?" Xám Bạc hỏi, nhìn sang Tóc Giả "Hãy cho tôi biết khi nào chuyện này xảy ra. Tôi sẽ đến quan sát."

"Cây Phỉ," Tóc Giả nói "Tôi biết anh không phải là thằng ngốc, nhưng làm sao chúng ta thoát khỏi chuyện này? Có phải anh định bảo vệ tất cả những con chuột chũi và chuột chù không thể chui xuống đất không?"

Con chuột nằm im không nhúc nhích. Nó vẫn nằm nép bên trong lối đi nhỏ ở ví trí ngang với đầu chúng, thân hình nó nổi rõ trong ánh sáng. Cây Phỉ có thể thấy nó đang nhìn mình.

"Có lẽ con chim kia còn chưa đi hẳn." chú nói "Cứ ở lại, một lúc sau hãy đi."

Tóc Giả toan nói một điều gì thì Bồ Công Anh hiện ra trước cửa hang. Chú nhìn con chuột, nhẹ nhàng đẩy vị khách không mời sang một bên và đi xuống đường chạy.

"Này anh Cây Phỉ," chú nói "tôi nghĩ mình phải đến báo cho anh biết về chuyện của Nhựa Ruồi. Tối nay anh ấy khỏe hơn, nhưng đã có một đêm thật tồi tệ, cả chúng tôi cũng vậy. Cứ mỗi lần tưởng như sắp ngủ đi được thì anh ta lại thình lình ngồi bật dậy kêu khóc om sòm. Tôi nghĩ chắc Nhựa Ruồi bị điên mất rồi. Nồi Đất cứ luôn miệng trò chuyện với Nhựa Ruồi - quả thật cậu ta rất cừ trong chuyện này và dường như cậu ta học được nhiều từ Hoa Chuông. Anh chàng này thì cứ luôn miệng pha trò. Cậu ta mệt lử cò bợ trước khi trời sáng, cả chúng tôi cũng vậy - thế là chúng tôi đã ngủ suốt cả ngày. Tuy vậy, Nhựa Ruồi cũng ít nhiều hồi lại khi thức dậy vào buổi chiều, bây giờ anh ấy đang ăn một chút. Nhựa Ruồi hỏi anh và những người khác ở đâu đêm nay, tôi không biết trả lời thế nào nên đến đây hỏi."

"Vậy Nhựa Ruồi đã đủ khỏe để nói chuyện với chúng ta ư?"

"Tôi nghĩ thế. Hẳn đó là việc tốt nhất đối với anh ấy, nếu cái đầu tôi cũng biết phán đoán chút đỉnh, và nếu được ở cùng chúng ta đêm nay có lẽ Nhựa Ruồi sẽ tránh được một đêm tồi tệ nữa chăng."

"Được, vậy chúng ta sẽ ngủ ở đâu?" Xám Bạc hỏi.

Cây Phỉ trầm ngâm suy nghĩ. Tổ Ong vẫn còn đang đào nham nhở và mới chỉ hoàn thành được một nửa, nhưng chắc chắn ở đấy còn dễ chịu và thoải mái hơn những cái hang nông choèn dưới những bụi cây gai. Với lại, mặt khác đây sẽ là cơ hội tìm hiểu xem có thể cải thiện cái hang như thế nào. Để thẩm định xem công việc ban ngày của cả bọn có ích không, có thể làm vừa lòng mọi người không thì chúng có lẽ nên chọn cái hang mới để ở vào đêm thứ ba khi đến đây.

"Tôi sẽ suy nghĩ về chuyện này." Cây Phỉ nói "Nhưng để xem ý kiến của những người khác thế nào đã."

"Gã chuột này làm gì ở đây vậy?" Bồ Công Anh hỏi.

Sau khi Cây Phỉ giải thích mọi chuyện, Bồ Công Anh cũng ngây mặt ra bối rối chẳng kém gì Tóc Giả trước đó.

"Phải, tôi thừa nhận tôi chẳng có nghĩ gì sất khi lao ra ngoài cứu nó." Cây Phỉ nói "Bây giờ thì tôi biết là vì cái gì rồi và tôi sẽ giải thích sau. Nhưng trước hết, Tóc Giả và tôi cần phải đi nói chuyện với Nhựa Ruồi đã. Bồ Công Anh, anh sẽ thông báo với tất cả mọi người điều anh vừa nói với tôi chứ, và hãy tìm hiểu xem họ muốn làm gì tối nay?"

Chúng tìm thấy Nhựa Ruồi cùng Nồi Đất và Hoa Chuông đang nằm trên bãi cỏ gần tổ kiến nơi Bồ Công Anh ngồi xuống đầu tiên khi quan sát toàn cảnh chung quanh. Nhựa Ruồi đang ngửi ngửi một cây phong lan tím. Bông hoa màu tím hoa cà nhè nhẹ xoay quanh cái cuống khi chú gí mũi đến gần.

"Đừng làm nó sợ, thưa Đội trưởng." Hoa Chuông nói "Nó có thể bay đi mất. Với lại, có khối điểm để chọn mà. Nhìn xem chúng ở trên những chiếc lá kìa."

"Đi đi, toàn nói chuyện ba láp, cái anh bạn Hoa Chuông này." Nhựa Ruồi nói trong tâm trạng vui vẻ "Chúng ta cần tìm hiểu thực địa nơi này. Một nửa số cây cỏ ở đây quá mới mẻ đối với ta. Thứ này không ăn được, nhưng ít nhất ở đây có nhiều cây bụi, mà điều này bao giờ cũng tốt." Một con ruồi đậu lên chiếc tai bị thương của Nhựa Ruồi, chú nhăn mặt và lắc đầu xua đi.

Cây Phỉ rất mừng khi thấy Nhựa Ruồi rõ ràng đã khá lên rất nhiều. Chú bắt đầu bằng cách nói rằng chú hy vọng Đội trưởng đã khá hơn, đủ để có thể gặp gỡ mọi người, nhưng Nhựa Ruồi sớm cắt ngang lời chú với một loạt câu hỏi.

"Ở đây các anh có bao nhiêu người?"

"Mười hai." Tóc Giả đáp thay.

"Tất cả những người rời cánh đồng thỏ đến đây với anh?"

"Tất cả." Cây Phỉ trả lời với giọng tự hào.

"Không có ai bị thương ư?"

"Ồ, có một vài người bị thương, trong trường hợp này hay khác."

"Nhưng không có phút nào buồn chán." Tóc Giả nói.

"Ai đang đến kia kìa? Tôi không biết hắn."

Dâu Tây vừa chạy từ khu rừng sồi đến và khi nhập hội cùng mọi người, chú bắt đầu làm những cử chỉ nhảy múa kỳ lạ bằng đầu và hai chân trước, cũng cái lối mà bọn thỏ đã chứng kiến lần đầu ở đồng cỏ sau cơn mưa trước khi chúng đến hang lớn. Dâu Tây chựng lại, không khỏi bối rối và để ngăn những lời chỉ trích của Tóc Giả chú nói ngay với Cây Phỉ.

"Cây Phỉ-rah," chú nói (Nhựa Ruồi hình như có giật mình một cái nhưng không nói gì), "mọi người ai cũng muốn ở trong hang mới tối nay và hy vọng Đội trưởng Nhựa Ruồi vui lòng kể lại cho chúng ta biết chuyện gì đã xảy ra và ông ấy tới đây như thế nào?"

"Phải, cũng là chuyện tự nhiên thôi, tất cả chúng tôi đều muốn biết." Cây Phỉ nói với Nhựa Ruồi. "Đây là Dâu Tây. Anh ấy muốn đi theo chúng tôi và tất cả đều vui vì đã có anh ấy. Nhưng anh có nghĩ là mình đủ khỏe để họp mặt cùng chúng tôi không?"

"Tôi sẽ gắng được." Nhựa Ruồi nói "Nhưng tôi phải báo trước cho anh, câu chuyện của tôi chỉ khiến cho trái tim mỗi người trĩu nặng đau buồn thôi đấy."

Khuôn mặt chú tối sầm lại buồn rười rượi và nghe chú nói thế không một ai lên tiếng đáp lại. Ít phút sau, cả sáu chú thỏ đều lẳng lặng đi xuống đồi. Khi đến góc rừng, chúng thấy những chú khác hoặc đang ăn cỏ hoặc hưởng thụ chút ánh nắng còn rớt lại của buổi chiều tháng Sáu ở mạn Bắc cánh rừng sồi. Sau khi đưa mắt nhìn qua một lượt, Nhựa Ruồi tiến thẳng đến chỗ Xárn Bạc đang ăn tối cùng với Thứ Năm trên một vạt cỏ ba lá đâm ra những bông hoa màu vàng.

"Tôi rất mừng khi gặp anh ở đây, Xám Bạc ạ." chú nói "Nghe đâu anh đã trải qua nhưng ngày khó nhọc."

"Phải, cũng chẳng dễ dàng gì." Xám Bạc đáp "Cây Phỉ đã lập được kỳ tích và chúng tôi đã nợ Thứ Năm rất nhiều khi đến được nơi này."

"Tôi nghe nói nhiều về cậu." Nhựa Ruồi quay sang nói với Thứ Năm "Cậu là người có thể thấy trước những chuyện sắp xảy đến. Cậu đã nói chuyện với Chúa Thanh Lương Trà phải không?"

"Ông ấy nói chuyện với tôi." Thứ Năm nhẹ nhàng chữa lại.

"Giá như ông ấy chịu nghe lời cậu. Phải, bây giờ thì không còn thay đổi được gì nữa, cho đến khi chạch đẻ ngọn đa. Xám Bạc à, có một điều tôi muốn nói và cảm thấy dễ nói ra với cậu hơn là với Cây Phỉ hoặc Tóc Giả. Tôi không đến đây để gây nên bất cứ một rắc rối nào - ý tôi muốn nói là rắc rối cho Cây Phỉ. Bây giờ anh ấy là thủ lĩnh, đơn giản là thế. Tôi không biết nhiều về anh ấy, nhưng chắc phải là người cừ nhất nếu không các anh đã chết cả nút. Bây giờ không phải là lúc để cãi vã vớ vẩn. Nếu có bất cứ chú thỏ nào ở đây đặt câu hỏi là tôi có muốn thay đổi điều gì không thì cậu sẽ cho họ biết là tôi sẽ không bao giờ làm thế chứ?"

"Được, tôi sẽ làm như anh muốn." Xám Bạc nói.

Tóc Giả đi đến gần. "Tôi biết còn chưa đến giờ cú ăn đêm." chú nói "Nhưng mọi người đang nóng lòng muốn nghe câu chuyện của anh đấy Nhựa Ruồi ạ; và họ muốn xuống hang ngay. Điều đó có hợp ý anh không?"

"Xuống dưới đất à?" Nhựa Ruồi đáp "Nhưng làm sao tất cả các anh có thể nghe tôi nói ở dưới hang được? Tôi cứ tưởng sẽ nói chuyện ở đây chứ?"

"Cứ thử rồi biết." Tóc Giả nói.

Nhựa Ruồi và Hoa Chuông có ấn tượng rất tốt với Tổ Ong.

"Thật là một điều mới mẻ." chú tấm tắc "Thế cái gì giữ cho trần không đổ ập xuống?"

"Nó đâu cần vật gì chống đỡ." Hoa Chuông nói "Nó đã đứng thẳng trên đồi rồi. "

"Đó là một ý tưởng mà chúng tôi có được trên bước đường lưu lạc." Tóc Giả nói.

"Nằm trên cánh đồng." Hoa Chuông pha trò tiếp "Thật là tốt, thưa Đội trưởng, tôi sẽ im như thóc trong bồ trong khi ông kể chuyện."

"Phải, cậu phải thế chứ." Nhựa Ruồi nói "Nếu không thì chẳng bao lâu sẽ không có ai muốn đùa nữa."

Hầu như tất cả những chú thỏ khác đều theo chúng xuống hang. Tổ Ong, mặc dầu đủ lớn cho tất cả mọi người nhưng không thoáng khí đối với một cái hang lớn và trong một buổi tối tháng Sáu, không khí còn có phần oi bức nữa là khác.

"Chúng ta sẽ dễ dàng làm hang mát hơn." Dâu Tây nói với Cây Phỉ "Trong những chiếc hang lớn, người ta dùng lối đi mở vào mùa hè và đóng lại vào mùa đông. Mai chúng ta có thể đào một đường hông và sẽ đón được gió."

Cây Phỉ đang định yêu cầu Nhựa Ruồi bắt đầu thì Thủy Cự đi xuống từ đường chạy phía Đông. "Anh Cây Phỉ," chú ngập ngừng nói vị khách của anh... à gã chuột của anh. Hắn muốn nói chuyện với anh."

"Ồ tôi quên khuấy mất hắn. Thế hắn đang ở đâu?"

"Trên kia."

Cây Phỉ chạy lên. Chú chuột đang đợi ở gần lối ra vào.

"Anh định đi bây giờ sao? Anh nghĩ là như vậy sẽ an toàn chứ?" Cây Phỉ hỏi.

"Tôi xin tạm biệt." chuột nói "Không đợi con cú. Nhưng tôi có điều muốn nói. Anh đã giúp đỡ một chú chuột. Một lúc nào đó chuột sẽ giúp lại anh. Nếu có gì cần anh cứ gọi, tôi sẽ đến."

"Thần Mặt trời trong một cái ao." Tóc Giả làu bàu ở một chỗ nào đó xa xa phía dưới "Và sẽ có cả một lô một lốc anh chị hắn nữa chứ. Tôi dám cá rằng nơi này rồi sẽ nhung nhúc chuột cho mà xem. Sao anh không yêu cầu chúng đào một, hai cái hang hả Cây Phỉ?"

Cây Phỉ nhìn theo chú chuột đang chạy qua những búi cỏ dài. Rồi chú quay lại Tổ Ong, ngồi xuống gần Nhựa Ruồi, nghe anh ta bắt đầu câu chuyện.