Chương 7

Thực hiện

Giờ đây bạn đã sẵn sàng khởi hành. Tùy vào ngôn ngữ bạn sắp học, bạn sẽ phải học cho được 5000 đến 15000 từ mới. Khối lượng công việc đồ sộ như vậy (mất 500 đến 1500 giờ) có thể làm ngạc nhiên những ai có suy nghĩ thơ ngây rằng học nói tiếng của người khác là dễ dàng. Những người có đầu óc thực tế thì thấy nhẹ nhõm khi biết trước được khoảng thời gian cần bỏ ra để học ngoại ngữ thành công.

Nếu bạn học cho vui và muốn học một giờ một ngày, hãy tránh học những ngoại ngữ đòi hỏi học nhiều từ vựng. Những ngoại ngữ này là tiếng Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập, Trung Quốc hoặc các tiếng châu Phí và châu Á đối với những người Tây Âu (và người lại, những người nói các thứ tiếng trên học các ngôn ngữ Tây Âu sẽ cực). Thay vào đó, hãy học những tiếng có từ vựng quen thuộc hơn với mình. Dù sao đi nữa bạn cũng nên học liên tục mỗi ngày.

Nếu bạn học ngoại ngữ ở trường đại học hoặc bạn muốn trở thành giáo viên ngoại ngữ thì tình hình càng khác hơn nữa. Bất kỳ ngoại ngữ nào cũng trong tầm tay của bạn nếu như bạn bỏ ra mỗi ngày 3 tiếng đồng hồ học từ vựng và nhiều giờ lắng nghe các nguồn âm thanh nói ngoại ngữ đó. Bạn đừng mảy may mơ mộng về một phương pháp nhàn hạ hơn. Không ai muốn giáo viên ngoại ngữ của mình không nắm vững chuyên môn họ dạy và đã muốn dạy ngoại ngữ thì học kiểu gì nếu ít hơn 5 giờ mỗi ngày cũng không chấp nhận được. Ai không đáp ứng được yêu cầu này nên chọn nghề khác.

Chúng ta hãy bắt tay vào việc! Trước tiên hãy tự kiểm tra xem mỗi ngày bạn có khả năng học được bao nhiêu từ. Trong những hoàn cảnh thuận lợi nhất, như khi bạn ở nước ngoài, bạn bắt đầu lúc 7g sáng, học từ vựng cho đến trưa rồi dành cả ngày giao tiếp với người bản xứ, một ngày bạn có thể học được 50 từ hoặc hơn. Tuy nhiên, trong cuộc sống hàng ngày, nhất là trong khoảng thời gian nhiều tháng liên tiếp, học 50 từ một ngày là một thử thách khủng khiếp. Để khởi động, chúng ta hãy chọn mục tiêu lâu dài thật sự khả thi và vừa phải, đó là 20 từ mới một ngày. Từ mới phải là từ ta không thể đoán nghĩa của nó dựa vào những kiến thức đã biết.

Với tốc độ 400 từ mới mỗi tháng, bạn sẽ cảm nhận được sự tiến bộ hằng tuần. Việc tích lũy từ vựng là cực kỳ quan trọng vì 2 lý do sau. Thứ nhất , bạn cần phải hiểu được nghĩa của những từ mà vùng vỏ não âm thanh của bạn tách biệt ra được từ chuỗi lời nói liên tục (xem chương Kỹ năng Nghe). Thứ hai, học nhiều từ vựng đẩy nhanh quá trình chuyển hóa bạn từ một người không biết đọc ngoại ngữ đó thành người biết đọc và nhờ đó đưa bạn đến gần hơn mục tiêu gần của bạn: đó là khả năng đọc hiểu. Bạn phải vào được cảnh giới của một người có thể đọc hiểu mọi thứ sớm chừng nào tốt chừng đó bởi vì đọc là cách học ngoại ngữ tốt nhất không gì có thể tốt hơn. Ban đầu, quá trình đọc có thể chậm, giống như giải mã những chữ tượng hình nhưng nếu bạn kiên trì, khả năng đọc của bạn sẽ sớm gia tốc. Đọc ngoại ngữ là cách tiếp xúc ngoại ngữ một cách toàn diện tốt nhất và nhờ đó nhanh chóng giúp bạn tiến bộ vượt bậc. Trong một giờ đọc, bạn tiếp xúc với khoảng 20.000 từ. Đối với não từ vựng của bạn, việc đọc là thiên đường.

Để bạn khỏi hiểu lầm, tôi xin nhấn mạnh là bản thân tôi cũng không mấy thích thú việc học từ mới và ngay lập tức có thể nghĩa ra hàng trăm họat động hấp dẫn hơn để làm. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu của quá trình học ngoại ngữ, không có cách nào khác hơn cho những người thích học nhanh. Hãy nhớ chương 1: số từ bạn biết quyết định trình độ ngoại ngữ của bạn. Bạn càng biết nhiều từ, bạn càng giỏi.

Những người mới học cần những danh sách từ vựng có hai cột: cột từ và cột nghĩa bên cạnh nhau.

Kiểm tra cách viết từng từ, hãy hình dung ra âm thanh đọc từ đó và tự đoán xem từ đó dễ học hay khó học. Những từ bốn âm tiết như perseverance đòi hỏi nhiều thời gian hơn như từ đơn âm tiết như and, or, và but. Hãy học danh sách từ vựng hai hoặc ba lần, dò lại theo thứ tự hoặc theo ngẫu nhiên. Hãy học đi học lại các từ đến khi nhuần nhuyễn. Cuối cùng tự kiểm tra mình bằng cách che cột nghĩa rồi che cột từ. Chỉ nên bằng lòng với kết quả đúng 100%.

Tỷ lệ nhớ 100% thật xuất sắc, nhưng buổi học đầu tiên mới chỉ là điểm khởi đầu cho quá trình ôn tập cả tuần. Hẳn bạn còn nhớ đường cong quá trình quên trong chương Trí nhớ. Sau một ngày, tỷ lệ từ còn nhớ có thể giảm đáng kể và sau 1 tháng, tỷ lệ này có thể xuống còn 20%. Vì học là chuyện nhỏ mà nhớ mới là chuyện lớn, công đoạn thứ hai trong quá trình nắm vững từ vựng là ôn đi ôn lại. Hãy tự kiểm nghiệm xem chiến lược nào phù hợp bản thân bạn nhất, hoặc là ôn đi ôn lại mỗi ngày hoặc ôn lại vào ngày 1, 3, 6, 10, 17, và 31 hoặc theo bất kỳ nhịp độ nào khác. Bạn sẽ sớm phát hiện ra rằng sau mỗi lần ôn lại, những ký ức từ vựng của bạn trở nên dễ nhớ lại hơn.

Công đoạn lớn thứ ba trong việc nắm vững từ vựng là biết cách quản lý. Hãy xác định rằng tất cả các từ đã an toàn vào được vùng trí nhớ vĩnh viên của bạn. Trẻ nhỏ thường nhờ gia đình giúp đỡ và ông bà có thể nhờ cháu giúp đỡ nhắc nghĩa của những từ ít gặp. Nhưng cách đó chỉ áp dụng cho tiếng mẹ đẻ ở trình độ cao rồi, không thực tế trong việc học 5000 đến 15000 từ ngoại ngữ vì bạn không thể làm phiền gia đình liên tục nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Để kiểm tra tiến bộ của mình, hãy nghĩ ra phương pháp riêng. Bạn có thể xem lại danh sách từ thường xuyên và đánh dấu những từ khó nhớ để ôn lại riêng. Một cách khác nữa là sử dụng những thẻ từ vựng hai mặt (một mặt ghi từ, mặt kia ghi nghĩa) hoặc những phần mềm kiểm tra từ vựng trên máy tính.

Không lâu sau khi học, bạn sẽ đối mặt với hai vấn đề. Thứ nhất là vấn đề bão hòa. Với tốc độ 20,30 hoặc 40 từ mới mỗi ngày, sẽ có lúc bạn cảm thấy mình giống như một đứa trẻ bị ép ăn.

Hậu quả là chứng bội thực. Cách phòng tránh: học từ vựng một tuần 5 ngày và ngưng học vào thứ bảy và chủ nhật. Nếu vẫn bị bão hòa, hãy tạm ngưng nguyên một tuần.

Vấn đề thứ hai là thiếu từ để học. Các giáo trình ngoại ngữ hay thường chỉ trình bày khoảng 2000 từ, quá ít so với mục tiêu 5000–15000 từ của bạn. Đây là tình trạng vô cùng khó chịu khi bạn đã quá giỏi không còn cần giáo trình nữa nhưng không đủ giỏi để đọc hiểu luận văn, báo chí hay tiểu thuyết. Ở giai đoạn đầu này, từ điển cũng không hữu ích cho lắm vì để hiểu được một bài viết mà trong đó phân nữa số từ bạn không biết thì thật là một quá trình chậm chạp nhiêu khê.

Có một giải pháp có thể chấp nhận được: học những chương trình chuyên về từ vựng với các danh sách từ được chọn lọc và sắp xếp kỹ theo chủ đề và theo trình độ cơ bản hay nâng cao. Các chương trình này thường trình bày khoảng 7000 từ và có kèm theo đĩa CD phát âm từ. Hãy xác định số trang từ mà mình có thể học được mỗi ngày và bắt tay vào cày. Những người mà chưa bao giờ sử dụng những quyển sách dạng này có khi thấy rằng học hàng trăm từ được liệt kê sẵn có thể là hơi khô khan. Tôi đồng ý nhưng tôi cho là nếu học từ bằng cách tra từ điển khi đọc tài liệu khó đến khi đủ 10000 từ thì càng gian nan hơn. Hãy chuẩn bị tinh thần sẵn sàng học hai lần sách từ vựng đó và có thể thêm lần thứ ba sau 6 đến 12 tháng.

Trong khi khám phá thế giới từ vựng, có thể một ngày nào đó bạn đủ tò mò để mở ra quyển sách văn phạm dày 200 trang. Bạn sẽ hân hoan nhận ra rằng quá trình luyện nghe hàng ngày của bạn đã lót đường cho bạn hiểu ngữ pháp dễ dàng hơn. Thực ra, con người bẩm sinh có khả năng tự hiểu ngữ pháp và khả năng này không mất đi theo tuổi tác. Đừng sợ khi nghe những thuật ngữ văn phạm như danh từ, đại từ, trạng từ, thì, cách, thể..vv vì số lượng của chúng có hạn.

Học sách từ vựng không thôi thì cũng giống như làm việc trên một dây chuyền lắp ráp. Để cắt ngang nhịp địp chán ngắt đó, lâu lâu bạn cũng nên thử đọc những bài viết đời thường. Khi từ vựng của bạn luôn tăng cao, số từ bạn không biết luôn ít đi, một ngày nào đó bạn sẽ khám phá được niềm vui đọc sách báo hay tiểu thuyết. Gạch dưới những từ mới và tra từ điển rồi viết ra tập. Ở thời điểm này, bạn thậm chí có thể giảm tốc độ học từ vựng trong sách với điều kiện là bạn rút ra từ vựng từ sách báo nhiều gấp đôi số từ bạn học hàng ngày. Thí dụ như, nếu bạn học 20 từ một ngày, hãy tra từ điển ít nhất 40 từ mới một ngày. Với liều lượng gấp đôi như vậy, bạn có thể được miễn học chay vì động tác tra từ điển và ghi lại nghĩa và đọc tài liệu để củng cố nghĩa cũng đủ để bạn nhớ từ mới.

Khối lượng công việc cuối cùng

Hãy tính thêm khoảng 150 giờ để khám phá từ điển của bạn một cách tỉ mỉ. Tổng khối lượng công việc cuối cùng của bạn là:

từ 1000 đến 2000 giờ