Đây là những vấn đề nghiêm túc và cần nhận được sự chú ý. Hy vọng các bạn dành thời gian để đọc nó.

Những gì mình sắp viết có lẽ không phù hợp với những điều hạnh phúc, ấm áp đang diễn ra. Nhưng mọi chuyện dường như đang dần vượt quá giới hạn và không ai có khả năng ngăn chặn nó.

Mình sẽ dùng từ idol để tiện viết, nhưng các bạn cũng biết EXID nói riêng với mình hơn chữ "idol" rất nhiều nha ^^

Điều đầu tiên mình muốn đề cập đến chính là Copyright - aka tác quyền/bản quyền.

Đây là một từ khá thông dụng và dường như ai cũng có khái niệm sơ sơ về nó, nhưng riêng ở Việt Nam nó chỉ quan trọng với những người cần nó, còn lại thì toàn bỏ xó.

Tác quyền/Bản quyền là quyền sở hữu của một cá nhân hay tập thể với những sản phẩm/tác phẩm họ làm ra.
Vì họ là người sở hữu, họ có quyền làm bất cứ điều gì với nó và với những người có chủ đích xâm phạm tác quyền của họ.

Idol của chúng ta là người Hàn, đương nhiên họ sẽ chỉ xuất hiện ở những chương trình do các nhà đài của Hàn sản xuất để phục vụ cho người Hàn.

Là fan (quốc tế), ai cũng muốn được xem càng nhiều càng tốt những gì liên quan đến idol. Nhưng cũng phải biết chấp nhận một điều là: chúng ta không phải là khán giả mà nhà đài nhắm đến.

Hiện tại KBS là đài hướng đến người xem quốc tế nhiều nhất, họ còn có cả những account YouTube dành riêng cho một số quốc gia và số lượng video có engsub nhiều vô số kể. Những đài còn lại mục tiêu và định hướng của họ là thị trường nội địa, hà cớ chi họ phải cất công đi dịch ra nhiều thứ tiếng?

MBC là đài gắt nhất trong chuyện tác quyền và thường có những biện pháp ngăn chặn rất sát sao. Và họ hoàn toàn có quyền làm điều đó! Đó là chất xám, là công sức họ bỏ ra, ai đời lại để cho hàng trăm người xa lạ đem đi phát tán khắp nơi (bất kể lý do)?

Buồn cười nhất là những bạn chửi nhà đài vì không thể up được video không thuộc quyền sở hữu của bạn! Chẳng phải than thở bình thường mà là chửi, bằng những từ ngữ vô văn hóa.

Ok, bạn muốn sub, muốn chia sẻ để mọi người có thể cùng xem, mang idol đến với nhiều người hơn. Nhưng xin hãy tôn trọng những người làm ra nó, và chấp nhận những luật lệ họ đặt ra.

Các bạn biết vì sao khi mọi người xin video mình up mình không bao giờ trả lời không?
Vì chính mình cũng đang vi phạm tác quyền. Mình không phải là chủ sỡ hữu nhưng lại đi lan truyền nó, dù có vì mục đích gì thì vẫn sai về mặt pháp lý.

Đó là lý do mình không bao giờ up vietsub của mình lên YouTube, không bao giờ giao lại những video mình (cất công lắm mới) tìm được cho những người lạ trên mạng.
Mình là người có ý thức và chỉ chia sẻ trong giới hạn cho phép. Còn nếu mình đưa nó cho bạn, ai biết được bạn sẽ làm gì với nó?
Nếu bạn làm một chuyện bạn không kiểm soát được kết quả bạn có làm không? Và lỡ như có chuyện không hay xảy ra bạn có chịu trách nhiệm không?

Tất nhiên mình không thể gõ một bài dài thòn lòn thế này để trả lời cho từng cái comment "xin video", nên mình chọn cách im lặng để trở thành một kẻ ích kỉ trong mắt người khác.
Mình lưu trữ những video đó làm kỉ niệm, nhưng không phải ai cũng nghĩ như mình và mình không thể tiếp tay cho những người với những mục đích không chính đáng.

Show Gourmet Idol của Hye Lin có một bạn fan làm engsub trên YouTube rất đáng yêu và mình rất cám ơn bạn ấy. Nhưng được đến tập 4 thôi là account bạn ấy bị MBC 'xử tử'.
Mình thấy thương cho bạn ấy nhưng mình không trách MBC, vì nhắc lại một lần nữa, họ có quyền làm điều đó.

Vậy nên, nếu buộc phải 'vi phạm' tác quyền, đừng bao giờ cho mình cái quyền đúng, vì bạn đã sai, sai rất sai ngay từ đầu.

*Hai điều lưu ý khác

EXID đang Nhật tiến, tập trung, đầu tư hoàn toàn cho thị trường Nhật, khi không ở đâu ra fan quốc tế đòi được xem cái này, cái kia?
MV Nhật mới chiếu trên truyền hình Nhật thôi thì fan nước khác đã leak tràn lan trên YouTube? Đây gọi là yêu thương idol hay là một sự ích kỷ muốn được hưởng hết mọi quyền lợi?

EXID Japan Tour được sản xuất bởi MTV, bạn không mua vé xem thì đừng thắc mắc/đòi hỏi fancam/live stream các kiểu.
Các master lâu năm thì đã như 'nhân viên' của công ty, như bạn bè thân thiết của EXID rồi nên mới có ngoại lệ.

Chỉ cần đọc dòng 「EXID 1st JAPAN LIVE TOUR Produced by MTV」 là mình đã tự khắc hiểu chuẩn bị tiền mua DVD tour trong tương lai (nếu có) chứ chẳng thèm mơ đến fancam của master Hhheeji.

Hãy biết vị trí của mình và đừng tham lam, các bạn à.

Tất cả đều là công sức của một tập thể, và xin hãy tôn trọng tác quyền của họ.

_____

Điều thứ hai mình muốn nói đến là Credit - aka nguồn.

Credit cũng có một khía cạnh tương tự copyright, nhưng nó nghiêng về mảng tin tức nhiều hơn.

Giống như fan account, nó là những gì bạn chứng kiến/trải nghiệm, nó là của riêng bạn và nếu bạn quyết định chia sẻ nó, người khác muốn trích dẫn bắt buộc phải credit cho bạn, nhưng nó lại không phải là thứ bạn làm ra nên không dùng copyright.

Và đã lấy nội dung của người khác đăng tải thì làm ơn hãy tôn trọng họ.

Credit: Internet/YouTube???
Credit: không nhớ nguồn???
Credit: của ai đó quên rồi???
Credit: tùm lum hết???

Ghi vậy thôi khỏi ghi đi ạ vì ghi như không ghi, thiệt sự :)

Và vui lòng, trước khi lấy đi những thông tin đó, nếu có thể, hãy xin phép.

Nhiều trường hợp bất khả kháng như video trên YouTube, comment quá nhiều để được trả lời khi xin re-up video. Việc này có thể thông cảm chứ đừng hiểu là mình mặc nhiên được phép.
Và mình lại lấy mình làm ví dụ vì mình dùng rất nhiều video không phải của mình.

Nếu các bạn xem video mình làm, các bạn sẽ thấy mình không hề chỉnh sửa, cắt bỏ bất kì logo nào, đến cả chèn sub mình cũng phải né logo ra.

Có 1 video mà mình quên chỉnh vị trí 1 câu sub khiến nó che mất logo của master Hhheeji mà mình vẫn còn áy náy đến giờ, dù chỉ là 1 câu trong 1 video dài 5 phút.
Vì đây là điều tối thiểu mình có thể làm để cảm ơn, bày tỏ sự tôn trọng đến những người đã mang đến những video đó.
Và nếu một ngày họ yêu cầu mình xóa video đi vì chưa có sự đồng ý, mình cũng phải làm thôi vì mình sai mà.

E hèm, cũng xin nói luôn về việc những bạn mang bài dịch của mình ra ngoài mà không 'báo' mình.
Tùy mức độ quan trọng, không phải bài dịch nào mình cũng để câu "Vui lòng không re-up khi chưa có sự cho phép".

Như Idol's Studio của Jin, mình mất gần 15 tiếng để dịch, và nói về mặt dịch thuật mình có tác quyền (nó là bản dịch của mình). Còn những tin tức trên báo mạng hay nội dung không có ảnh hưởng lâu dài thì mình không để.

Nhưng mà các bạn ơi, tụi mình không có rào cản ngôn ngữ, cũng không gặp khó khăn trong việc liên lạc, chí ít các bạn cũng nên comment báo mình là mang bài đi chứ?

Nhiều khi thử gõ tên mình trên Facebook xong nó ra một đống bài mình dịch trên những page mình không có tí liên quan nào luôn.

Credit có nghĩa lý gì nếu như người làm ra nó không biết đến sự tồn tại của những bản sao đó?

Mình chả vui vẻ gì khi được mang bài đi đâu ạ, vì như mình nói lúc nãy, mình không kiểm soát được kết quả của việc các bạn mang nội dung xuất phát từ mình ra ngoài, nên mình cực kỳ hạn chế việc đó.

Hiện tại chỉ có một page của Jin là luôn hỏi mình trước khi đăng, và một bạn khác có hỏi nhưng dường như không dùng đến.

_____

Kết luận, những gì không phải do mình làm ra thì xin hãy ghi nhớ người mang đến nó cho bạn.

Và khi muốn chia sẻ gì đó thì hãy cân nhắc đầu ra và chịu trách nhiệm cho hành động của mình.

Sẽ còn một bài khác về một chuyện còn nghiêm trọng hơn hai chuyện này.