Bệnh học Gan

1. Xơ gan biểu hiện chính là xơ tế bào gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa ->máu từ hệ tiêu hóa phải tìm đường khác về tim, có thê gây thấm thấu dịch ra khoang bụng -> xơ gan cổ trướng

* Đại thể:

a, Chung: tổn thương cho mọi nguyên nhân gây ra xơ gan

cần nói về sự thay đổi kích thước, màu sắc, mật độ, bề mặt, mặt cắt

- Kích thước: Có thể to hơn bình thường>> xâm nhập nhiều mỡ và các thành phần khác

Có thể nhỏ hơn bình thường >> tế bào chết và teo nhỏ, mô xơ co kéo, bóp chặt

- Màu sắc: nhạt màu, nhiễm mowx thì gan màu trắng, ứ mật thì gan màu xanh

- Mật độ: bờ sắc, cứng chắc, khó cắt

- Bề mặt : có hạt đầu đinh, là những hạt tương đối đều nhau, từ 1,2mm đến 3cm, xung quanh có vòng xơ, khó cắt. Hạt đầu đinh hình thành do xơ xâm nhập vào nhu mô gan, hủy hoại tế bào gan, sau đó những hạt gan tái tạo đội vỏ glisson lồi lên -> hạt đầu đinh

- Mặt cắt: cũng có hình ảnh tương tự, thấy vòng xơ sáng màu bao quanh nhu mô gan

b, Riêng : từng nguyên nhân gây xơ gan, do dinh dưỡng rượu, sau viêm gan, mật, gan tim

- Do dinh dưỡng, rượu

+ teo nhỏ

+ đầu đinh, rãnh xơ nhỏ đều

+ mặt cắt trắng nhạt màu vòng đai xơ nhỏ, đều

Giải thích: có lẽ do thiếu chất dd hoặc do phải lọc rượu quá nhiều nên tế bào gan teo nhỏ

- Xơ gan sau viêm gan

+ teo rất nặng

+ hạt đầu đinh ko đều, lớn thậm chí khổng lồ, rãnh xơ dày, mỏng không đều

+ màu sắc không thuần nhất: xanh khi nhiễm mật, hồng khi chảy máu, vàng khi nhiễm mỡ

- Xơ gan mật:

+ to, chắc (chắc do ứ mật ^^ )

+ không có hạt đầu đinh

+ mặt cắt: ống mật co giãn không đều

- Xơ gan tim

+ gan to, thẫm màu, chắc nặng

+ xơ gan tập trung ở tĩnh mạch trung tâm tiểu thùy

+ hạt đầu đinh màu vàng trắng

* Vi thể

a, chung

Gồm 3 quá trình : tăng sinh tổ chức liên kết, thoái hóa và hoại tử tế bào gan, tái tạo tế bào gan

+ Tổ chức liên kết của khoảng cửa tăng sinh

Mô liên kết gồm: mô bào, tế bào xơ, sợi mô võng

Phát triển mạnh ở khoảng cửa, xâm nhập vào các tiểu thùy, dần dần thay thế các nhu mô gan

Trên bè xơ có tê bào viêm (lympho, tương bào), có ống mật tân tạo

+ Quá trình thoái hóa và hoại tử của tế bào gan:

Đi cùng với quá trình tăng sinh trên là quá trình thoái hóa hoại tử của tế bào gan, gặp mọi loại tổn thườn từ thoái hóa hạt, thoái hóa hốc, thoái hóa kính, teo đét và hoại tử. Tế bào gan tổn thương tập trung thành từng đám hoặc riêng rẽ

+ Quá trình tái tạo tế bào gan

Tái tạo tế bào gan tạo ra các hạt hay cục có kích thước không đều, tế bào vẫn xếp thành 2 hàng nhưng các bè gan không xếp thành hình nan hoa nữa và không có tĩnh mạch trung tâm tiểu thùy >> gọi là tiểu thùy giả

Có thể gặp tế bào gan 2 hay nhiều nhân, kiềm tính, bào tương rộng

b, Riêng

- Xơ gan do dinh dưỡng hoặc do rượu

+ gặp nhiều tiểu thùy giả

+ thoái hóa mỡ quanh khoảng cửa

+ xâm nhập viêm chủ yếu là lympho bào

- Xơ gan sau viêm gan

+có cả tiểu thùy lành, tiểu thùy giả

+ nhu mô có nhiều hoại tử tập trung ở trung tâm tiểu thùy, vòng xơ không đều chỗ dày chỗ mỏng

+ xâm nhập nhiều lympho bào và tương bào

-Xơ gan mật

+ tiểu thùy nguyên vẹn

+ dải xơ rộng, xâm nhập nhiều tế bào viêm

+ ống mật giãn rộng và chứa nhiều tế bào viêm

- Xơ gan tim

Mô xơ tập trung nhiều ở trung tâm tiểu thùy và khoảng của

Ung thư biểu mô gan nguyên phát

* Đại thể : thể khối, thể cục, thể tản mát ( thực tập là thể hạnh nhân)

a, ung thư gan thể khối

+ Phát sinh từ một gan lành

+ Gan biến dạng nhiều nhất, khối méo mó, không phân biệt được gan trái, phải

+ Hay gặp ở gan phải, khối mô màu trắng, ranh giới không rõ ràng, cài răng lược với các tổ chứ xung quanh, mật độ mềm

+U có thể đơn độc hoặc nhiều nhân kết hợp với nhau tạo khối u lớn đội vỏ glisson lồi lên, có hoại tử chảy máu

Chú ý ung thư thể hạnh nhân ở trong bài thực tập chính là khối ung thư nhỏ chỉ là 1 nhân , hình tròn hoặc bầu dục, bờ cong nham nhở nằm gọn giữa lòng gan phải u nhỏ, vùi sâu

b, ung thư thể cục ( chú ý kĩ vì có trong bài thực tập)

+ thường gặp trên gan xơ bị ung thư hóa

+ có thể to và nặng đến 3-4kg tùy vào thời gian phát hiện, hình thể biến đối. mật độ chắc,màu nâu hơi vàng , mặt gan gồ ghề biến dạng

+ tổ chức u to nhỏ không đều, hình thái đa dạng, mật độ cứng, không có ranh giới rõ ràng, không vỏ bọc, xâm lấn cài răng lược với các tổ chức xung quanh

+ diện cắt: nhân tròn hoặc bầu dục, vỏ xơ mỏng bao quanh

+ màu sắc không thuần nhất, khi có hoại tử chảy máu thì có màu đỏ hoặc đen

c. ung thư gan thể lan tỏa

Khối khá lớn, liên tục, có thể chiếm gần hết gan, bờ nham nhở, cài răng lược

Gan ít biến dạng do không có nhân ung thư lồi lên mặt gan

* Vi thể : ung thư biểu mô tế bào gan, biểu mô ống mật, hỗn hợp 2 loại

a, ung thư biểu mô tế bào gan

Mô ung thư bắt màu kiềm tính mạnh, tăng sinh nhiều nên mật độ dày đặc, chen lẫn nhau, mất cấu trúc bình thường, nhiều nhân quái nhân chia

- Hình thái mô ung thư:

+ Hình thái bè: hay gặp nhất, tế bào ung thư xếp thành nhiều hàng, lộn xôn, không theo hướng xuyên tâm, không có tĩnh mạch trung tâm tiểu thùy, giữa các bè là xoang huyết quản

+ Hình thái ống tuyến túi

+ Hình thái đảo

+ Hình thái nhú

Hình thái kém biệt hóa: tế bào thường tách rời, trở nên tròn

- Tế bào u hình đa diện, gần giống tế bào gan, to nhỏ không đều, có nhân quái nhân chia

- Tổ chức đệm thường là dải liên kết lỏng lẻo, giàu huyết quản

Mô gan còn lại thường thoái hóa hạt, hoại tử chảy máu

b, ung thư biểu mô ống mật

Tế bào ung thư phát sinh từ biểu mô ống mật nên tế bào u thường gợi lại hình dáng của tế bào biể mô ống mật

Mô ung thư:

+ cấu trúc hình ống hoặc hình nhú, thành dày mỏng không đều do tế bào qua sản

+ Mô ung thư xâm lấn vào nhu mô gan

Tế bào ung thư:

+ HÌnh vuông trụ kích thước không đều, bào tương lớn bắt màu kiềm tính nhạt, có nhân quái nhân chia, nhân nằm lệch về 1 phía

+ Tế bào u tiết nhầy nên có thể thấy nhầy nằm trong các ống hoặc giữ ở phần đỉnh của tế bào

Mô đệm ung thư rất phong phú, xâm nhập nhiều loại tế bào viêm, chủ yếu là lympho

c, ung thư biểu mô gan ống mật

Trên vi thể phát hiện cả 2 tế bào ung thư kể trên nhưng tế bào biểu mô gan nhiều hơn. Mô ung thư thể hiện tính chất bè và chế mật của tế bào gan và tính chất tiết nhầy của tế bào biểu mô đường mật