QUẬN SHIBUYA, TOKYO THÁNG MỘT NĂM 1924

Dù lúc bấy giờ ở Tokyo không còn tuyết nữa, gió vẫn lạnh cắt da cắt thịt. Thêm nữa, đài đã báo năm đó sẽ có một đợt tuyết lớn nên giáo sư Eisaburo Ueno mặc áo ấm rồi kiên quyết sải bước quay lại ga Shibuya cùng Kikuzaburo.

Mặt trăng tỏa ra một thứ ánh sáng trắng và lạnh như đồng một yên bằng bạc trên bầu trời tối đen mà những cơn gió đã quét sạch đến không còn gợn mây. Những chiếc đèn đường màu đỏ và xanh dương đã được thắp lên trên rất nhiều con đường và từ một vài tòa nhà vọng lại tiếng nhạc truyền thống, tiếng hát trong trẻo, thanh thoát của một nàng kĩ nữ đang nhẹ nhàng nhấn nhá ngón tay trên dây đàn shamisen, một loại đàn ba dây giống ghi-ta, đệm cho một bài hát buồn về một người con trai phải đi lính và không bao giờ có dịp tái ngộ với cô gái anh yêu. Khi bài hát kết thúc, người nghệ sĩ lại tiếp tục hát một bài hát ru rất phổ biến khiến giáo sư Eisaburo phải dừng lại lắng nghe.

      Ngủ ngoan, con ơi, ngủ ngoan, con hỡi,
      Ơi con bé bỏng của mẹ, con ngủ cho ngoan.
      Con đẹp làm sao, con đẹp biết bao.
      Con yêu quý của mẹ!

Rồi chợt nhận ra đã muộn, ông bảo anh làm vườn Kikuzaburo đi sau mình hai bước:

- Kikuzaburo, đi tiếp thôi. Nếu ta về nhà mà không có con chó thì khỏi ăn tối luôn đấy!

Chỉ một lát sau, hai người đã đến ga Shibuya. Ông trưởng ga Kento Sato đang chuẩn bị đóng cánh cửa nhà chờ lại. Khi trông thấy giáo sư vào cái giờ kì quặc này, người đàn ông với hàng ria mép lơ thơ và cặp kính gọng kim loại không khỏi ngạc nhiên, song ông lập tức hướng về phía giáo sư và cất lời chào kính cẩn:

- Xin chào ngài, giáo sư.

- Xin chào ông, ông Sato.

Ông trưởng ga đáp lời một cách mãn nguyện:

- Việc ngày hôm nay thế là đã xong xuôi. Chúng tôi sẽ lại bắt đầu vào lúc năm rưỡi ngày mai. Xin hỏi, có phải ngài để quên cái gì không?

- Không... Ý tôi muốn nói là có. - Giáo sư chữa lại. - Chúng tôi đến để lấy một gói bưu phẩm.

Ông trưởng ga nhìn về phía phòng bưu cục và nói:

- Thế thì ngài gặp may rồi: cậu ta vẫn chưa đóng cửa.

Nghe thấy vậy, giáo sư liền tiến thẳng vào căn phòng nhỏ, anh người làm theo sau.

Ông lên tiếng chào người phụ trách bưu cục:

- Chào cậu, Ibuki.

- Xin chào ngài, giáo sư Ueno, chúc ngài một buổi tối thật tốt lành.

- Và mát mẻ nữa!

- Đấy, ngài thấy không! - Anh chàng mập liền ca thán với khuôn mặt như đang bị mắc nghẹn cả đống bánh của bà Shuto trong cổ. - Tôi đã xin với sếp Sato cả trăm lần về việc lắp máy sưởi, nhưng không được, ông ấy quả là keo kiệt. Thế nên tôi mới phải ở đây với găng tay và khăn choàng. Cả ngày tôi phải uống không biết bao nhiêu là cốc trà để chống chọi với cái lạnh.

Anh chàng vừa nói vừa run rẩy vì lạnh:

- Thà văn phòng của tôi được đặt trong nhà vệ sinh còn hơn, ngài hiểu ý tôi không? Vì cả ngày tôi phải ra ngoài suốt để đi giải mà!

Giáo sư Eisaburo khẽ cười, nhưng đối với ông hôm nay đã là một ngày quá dài để có thể tiếp tục nghe những lời phàn nàn của Ibuki. Ông nói:

- Chúng tôi đến để lấy một cái hộp gửi từ Odate đến. Trong đó có một con chó.

- À, vâng. Con vật tội nghiệp. Nó đến đây từ chiều. Tôi chẳng biết nó còn sống không nữa.

Nghe thấy vậy, ông giáo sư choáng váng, nhưng cũng không thể hỏi gì thêm vì Ibuki đã biến mất sau những kệ hàng trong khi vẫn không ngừng nguyền rủa cái lạnh. Một lát sau, anh ta trở lại với một cái hộp gỗ có đục rất nhiều lỗ nhỏ ở xung quanh. 

- Của ngài đây. - Vừa đưa nó cho ông, anh vừa nói. - Thứ mà ngài đã bảo đấy ạ, thưa giáo sư. Một con chó akita trắng như bông tuyết, quả là một con hiếm có của giống này, nhưng dù gì tôi cũng sợ là nó không chịu được chuyến đi vừa qua. Lúc này trông nó giống như một cuộn len hơn là một con chó. Đi năm trăm cây số trong cái lạnh này thì tôi nghĩ kể cả còn sống nó cũng không qua khỏi được tối nay.

Ông giáo sư mở cái hộp ra, trên hộp có ghi địa chỉ và tên ông. Và đúng như lời của anh bưu tá, ông nhìn thấy bên trong có một chú chó akita không to hơn một quả bóng vải.

Ibuki tiếp lời, giọng thương cảm:

- Không biết chú chó tội nghiệp đã trải qua những gì trong cái hộp này nữa! Đi cả chặng đường dài trên những bãi nôn và bãi tiểu. Nó chỉ là một con cún con. Chết thế này thì thật tội nghiệp!

Giáo sư Ueno bực dọc đáp:

- Anh nói gì thế, Ibuki? Nó đã chết đâu! Trông vậy nhưng không phải vậy.

Đúng lúc đó, con chó ngóc đầu dậy nhìn chăm chăm vào vị giáo sư. Ông nhận thấy con vật cũng hiền lành, nó có bộ lông mềm mượt giống như tất cả những con cùng loài và đang chao đảo như một chú vịt con. Tuy nhiên, điều khiến giáo sư chú ý nhất là làm sao con vật nhỏ bé có thể nhìn ông như vậy. Bởi nó không nhìn ông giống như đang quở trách người đã làm cho nó phải di chuyển suốt hai ngày hai đêm trong một cái tủ lạnh. Không, không hề như vậy, mà trong đôi mắt buồn bã màu xám tro ấy có cái gì đó sâu sắc hơn và thông minh hơn. Nó nhìn ông như không mong chờ gì cả nhưng đồng thời lại như đang mong chờ tất cả. Chưa bao giờ giáo sư Eisaburo gặp một con vật nào có cái nhìn như vậy, kể cả trong quãng thời gian ông thực tập trên những cánh đồng Kyoto, gần cung điện hoàng gia, và dù ông đã có cơ hội tiếp xúc với hầu như tất cả các loài động vật.

- Cún con tội nghiệp! - Ibuki lại tiếp tục. - Nó đã bị nhốt hai ngày và có vẻ như là nó đang...

Ông giáo liền ngắt lời anh chàng:

- Tôi mang nó đi nhé!

Vừa nghe thấy ông nói sẽ mang nó ra khỏi cái kho đó, cái đuôi của con vật bắt đầu động đậy và đập vào cái hộp đang nhốt nó.

Anh bưu tá tiến lại gần ông với cây bút lông và lọ mực rồi nói:

- Vâng, tất nhiên rồi. Mời ngài kí vào đây ạ.

Giáo sư Eisaburo kí vào sổ biên nhận và làm một việc mà ông không bao giờ nghĩ là mình sẽ làm. Ông ôm con vật vào lòng và lấy làm ngạc nhiên vô cùng vì nó nhẹ bẫng. "Có khi nó còn chưa được hai tháng tuổi," ông vừa nghĩ vừa đưa tay vuốt ve nó.

Con chó, trắng như  những cây anh đào hay những cây mộc qua vừa vào mùa hoa, cuộn tròn trong vòng tay ông rồi buông ra một tiếng thở dài. Trước khi giáo sư rời khỏi cửa bưu cục cùng anh làm vườn Kikuzaburo xách chiếc đèn theo sau, con chó đã ngủ rồi.

- Tốt rồi, - giáo sư nói thay lời tạm biệt. - Mai sẽ là một ngày khác.

- Dĩ nhiên rồi, thưa giáo sư! Lại lạnh và buốt như những hòn đá ngoài sông! Nhưng nó, - Ibuki nói, đoạn chỉ vào con chó, - thì sẽ không thiếu thốn một thứ gì cả. Tôi không nhầm chứ?

Vị giáo sư không trả lời mà chỉ mỉm cười. Ông cho con chó vào trong áo khoác rồi rời khỏi cửa chính của nhà ga với anh người làm không hề mở miệng trong suốt thời gian họ ở đó.

***

Khi họ về đến nhà, cả bà Yaeko và cô con gái Chizuko đều đang đứng chờ ông ở cửa. Hai người cùng cúi xuống để ngắm chú cún con, nhưng chỉ sau một giây, niềm vui của họ hóa thành nỗi hoảng sợ. Chizuko ôm mặt kêu lên:

- Nó... nó chết rồi ạ?

Vừa cởi áo choàng vừa ôm con chó nhỏ đang ngủ ngon lành trên tay, bố cô trả lời:

- Không, nó chưa chết đâu.

Rồi ông ra lệnh, giọng dứt khoát và cương quyết:

- Hai mẹ con đừng đứng như tượng ở đây nữa, mang cho tôi ít sữa mau lên.

Có thể do ngửi thấy mùi sữa nóng ngon lành, con chó tỉnh dậy và ngóc đầu lên hít hà. Giáo sư vẫn ở lại sưởi ấm cho nó một lúc nữa rồi vừa cho nó uống từng ngụm sữa nóng vừa vuốt ve nó.

Sau mỗi ngụm sữa, con vật lại ngẩng đầu lên nhìn ông hạnh phúc, cứ như thể đây là những gì mà nó trông mong trong suốt hai ngày qua khi ở trong cái hộp, trên chuyến tàu đã đi qua một nửa đất nước Nhật Bản giữa những cánh đồng lúa lạnh lẽo và những cánh đồng cẩm quỳ băng giá.

Sau đó, nó quay sang phía khác rồi ngủ tiếp.

Bà Yaeko và Chizuko ngồi xuống sàn nhà cùng với giáo sư Ueno và ngắm con chó một lúc.

Bà nói trong khi vuốt ve con chó:

- Đầu tiên mình phải đặt tên cho nó đã.

Cô con gái quả quyết:

- Con nghĩ là Phú Sĩ, như tên của đỉnh núi ấy mẹ.

Eisaburo Ueno ngạc nhiên nhìn con gái qua cặp kính tròn:

- Cái gì mà Phú Sĩ? Đừng nói chuyện nhảm nhí như vậy, chúng ta sẽ gọi nó là Hachiko.

- Hachiko ư? - Bà Yaeko thốt lên, hai mắt mở to đầy sửng sốt. - Tại sao lại là Hachiko? Anh lấy đâu ra cái tên này thế?

Chizuko cũng hỏi bố:

- Tên đấy có ý nghĩa gì ạ?

Giáo sư reo lên:

- Hai mẹ con chưa nhìn thấy chân của nó sao? Nó có đôi chân vòng kiềng. Giống như một hachi, chữ bán ấy!

Cả hai người phụ nữ ngồi yên lặng và vì không ai nói thêm gì, giáo sư Ueno hài lòng kết luận:

- Quyết như vậy nhé. Đấy sẽ là tên nó.

Hai mẹ con rời đi để kết thúc việc chuẩn bị bữa tối, còn ông giáo sư ngồi lại với con chó trong vòng tay. Nhưng khi nhìn thấy cửa trượt mở toang, ông gọi giật lại:

- Hai mẹ con đóng cửa vào đi chứ! Hai người không thấy Hachiko chỉ là một em bé thôi sao? Hai người muốn nó bị viêm phổi à?

Chizuko chạy ngay lại đóng cánh cửa sơn theo phong cách Soatsu trong khi bà Yaeko chặc lưỡi than thở một cách hờn dỗi:

- Chỉ vì một con chó mà phiền phức vậy đấy!

Tối hôm đó, mãi cho đến lúc nghe thấy tiếng Hachiko thở đều đều một cách bình thường và hài lòng sau khi uống đã uống một bát sữa khác, giáo sư mới đi ngủ với hi vọng hôm sau nó sẽ đánh thức ông dậy bằng những tiếng sủa vì vui và vì đói.