I. Điều kiện ra đời, đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hóa :
1. Điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa :
* Khái niệm sản xuất hàng hóa :
- Là kiểu tổ chức kinh tế mà ở đó sản phẩm được sản xuất ra nhằm để đáp ứng nhu cầu của người khác, thông qua trao đổi hoặc mua bán trên thị trường.
* Điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa :
- Phân công lao động xã hội :
+ Là sự phân chia lao động xã hội thành các ngành, nghề khác nhau, là sự chuyên môn hóa sản xuất.
+ Là cơ sở, là tiền đề của sản xuất hàng hóa sản xuất hàng hóa. Phân công lao động xã hội càng phát triển, thì sản xuất và trao đổi hàng hóa càng mở rộng hơn, đa dạng hơn.
==) Làm cho những người sản xuất phụ thuộc vào nhau.
- Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế của những người sản xuất :
+ Những người sản xuất trở thành những chủ thể có sự độc lập nhất định với nhau.
+ Do điều kiện trên, sản phẩm làm ra thuộc quyền sở hữu of các chủ thể kinh tế, người này muốn tiêu dùng sản phẩm lao động of người khác cần phải thông qua trao đổi, mua bán hàng hóa.
--> Làm cho người sản xuất chia rẽ, độc lập với nhau.
==) Đó là 2 điều kiện cần và đủ của sản xuất hàng hóa. Thiếu 1 trong 2 điều kiện đó sẽ không có sản xuất hàng hóa.
2. Đặc trưng của sản xuất hàng hóa :
- Thứ nhất :
+ Sản xuất hàng hóa là sản xuất để trao đổi, mua bán, không phải để người sản xuất ra nó tiêu dùng.
- Thứ hai :
+ Lao động of người sản xuất hàng hóa vừa mang tính chất tự nhiên, vừa mang tính chất xã hội. Mâu thuẫn giữa lao động tự nhiên và lao động xã hội là cơ sở, mầm mống of khủng hoảng trong kinh tế hàng hóa.
- Thứ ba :
+ Mục đích of sản xuất hàng hóa là giá trị, là lợi nhuận chứ không phải giá trị sử dụng.
3. Ưu thế của sản xuất hàng hóa :
- Một là, sự phát triển sản xuất hàng hóa làm cho phân công lao động XH ngày càng sâu sắc, chuyên môn hóa hợp tác hóa ngày càng tăng, mối liên hệ giữa các ngành, các vùng ngày càng chặt chẽ. Từ đó, trì trệ of nền kinh tế, đẩy mạnh quá trình XH hóa sản xuất và lao động.
- Hai là, tính tách biệt về KT đòi hỏi người sản xuất hàng hóa phải năng động trong sản xuất - kinh doanh để sản xuất và tiêu thụ hàng hóa. Muốn vậy, họ phải ra sức để cải tiến kĩ thuật, hợp lí hóa sản xuất, nâng cao chất lượng, cải tiến quy trình, mẫu mã hàng hóa, tổ chức tốt quá trình tiêu thụ....Từ đó làm tăng năng suất lao động XH, thúc đẩy LLSX phát triển.
- Ba là, sản xuất hàng hóa quy mô lớn có ưu thế so với sản xuất tự cấp tự túc về quy mô, trình độ kỹ thuật, công nghệ, về khả năng thỏa mãn nhu cầu... Vì vậy, sản xuất hàng hóa quy mô lớn là hình thức tổ chức kinh tế XH hiện đại phù hợp với xu thế thời đại ngày nay.
- Bốn là, sản xuất hàng hóa là mô hình kinh tế mở, thúc đẩy giao lưu kinh tế, giao lưu văn hóa, tạo điều kiện nâng cao, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần of XH.
==) Bên cạnh mặt tích cực, còn có mặt tiêu cực như phân hóa giàu, nghèo giữa những người sản xuất hàng hóa, tiềm ẩn những khả năng khủng hoảng kinh tế - XH, phá hoại môi trường sinh thái....