Câu 6: hệ bài tiết động vật:

1. vai trò, chức năng của hệ bài tiết

Trong quá trình trao đổi chất, cơ thể thường sản sinh ra những chất không cần thiết, các chất này nếu để lâu bên trong cơ thể sẽ gây độc hoặc gây những ảnh hưởng bất lợi cho cơ thể. Vì vậy cơ thể phải có sự thích nghi hình thành nên cơ quan bài xuất những chất này ra khỏi cơ thể để giúp cân bằng nội môi bên trong. Hệ cơ quan này được gọi là cơ quan bài tiết.

2. cấu trúc sinh học của cơ quan bài tiết

- Không bào co bóp: Là 1 hệ thống các không bào nằm trong tế bào chất có chức năng thu gom nước và các chất thải để thải trực tiếp ra môi trường.

- Nguyên đơn thận: Được cấu tạo từ các tế bào hình sao hay hình ngọn lửa. 1 đầu có các nhánh nguyên sinh chất hướng vào lòng nhu mô đệm, 1 đầu hướng vào lòng ống dẫn, chất bài tiết đi từ nhu mô đệm qua tế bào ngọn lửa đi vào lòng ống dẫn sau đó thải ra ngoài.

- Hậu đơn thận: Có cấu tạo gồm 1 phễu nằm trong túi thể xoang. Phễu này có tiêm mao rung động, phễu được nối với 1 hệ thống dẫn xuyên qua vách đốt và đổ ra ở đốt kế tiếp. trên ống dẫn có nhiều mao mạch có chức năng bài tiết các sản phẩm từ máu qua ống dẫn ra ngoài. Như vậy hậu đơn thận sẽ lọc từ phễu đến xoang

- Hệ ống manpigi: Đây là 1 hệ thống ống được bịt đáy nằm trong xoang hỗn hợp, đầu kia được nối với điểm giữa và sau

- Thận: là cơ quan bài tiết hoàn thiện nhất, nó là cơ quan lọc máu, sản phẩm bài tiết và nước tiểu. Thận phát triển qua 3 giai đoạn: Thận trước ở giai đoạn ấu trùng, thận giũa ở cá và lưỡng cư, thận sau ở bò sát, chim, thú.

Thận gồm 2 phần là phần vỏ thận và phần tủy thận. tủy thận có màu đậm hơn, phần giữa rỗng gọi là bể thận. tủy thận được cấu tạo từ các đơn vị là cầu thận, ống thận và hệ mao mạch thận. cầu thận gồm xoang bownam và quản cầu manpigi; ống thận gồm ống lươn gần, quai henle và ống lượn xa.

Vỏ thận có màu đỏ thẫm do có nhiều mao mạch và các cấu trúc dạng hạt là các cầu thận.

1.      sự tiến hóa của hệ bài tiết

-   Ở các nhóm động vật nguyên sinh, thân lỗ cơ quan bài tiết là các không bào co bóp

-   ở ruột khoang, sứa lược thành cơ thể mỏng, chúng trực tiếp bài xuất thông qua màng tế bào

-   ở các ngành giun dẹp, giun vòi và 1 số giun tròn cơ quan bài tiết là nguyên đơn thận hoặc sự biến đổi cảu nguyên đơn thận

-   ở giun đốt cơ quan bài tiết điển hình là hậu đơn thận

-   ở chân khớp cơ quan bài tiết là ống manpigi

-   ở thân mềm cơ quan bài tiết có thể là các đơn thận

-   ở da gai cơ quan bài tiết là chân ống

-   ở cá và lưỡng cư cơ quan bài tiết là trung thận

-   ở bò sát, chim và thú cơ quan bài tiết là hậu thận