Ebook TạoBởi :

Phạm Tiến Vượng

Hẹn Bạn Trên Đỉnh Thành Công

Lời nói đầu

HẸN BẠN TRÊN ĐỈNH THÀNH CÔNG là tác phẩm rất ít lý luận, những tư tưởng, tiến trình và kỹ thuật đều phát sinh từ cuộc sống. Nó kết hợp mật thiết ba mươi năm buôn bán với kinh nghiệm phát triển của loài người, của một cá nhân chịu ảnh hưởng của muôn ngàn chuyên gia lỗi lạc thuộc mọi lãnh vực trên thế giới. Áp dụng tư tưởng và kỹ thuật trong sách là bạn đang học tập kinh nghiệm chứ không phải lý thuyết của người khác.

Đây chính là đường lối thực dụng duy nhất để phát triển vì học mọi thứ bằng những chứng nghiệm cá nhân tất sẽ chẳng mấy kết quả mà lại tốn kém quá nhiều thì giờ và tiền bạc.

Tôi thành thật và hoàn toàn thâm tín khi bảo rằng cuốn sách độc đáo này đã có từ khi tôi khởi sự đua tranh với đời. Nó đã giúp tôi tiến bộ nhanh hơn, đạt được nhiều thành quả hơn.

Tôi tin chắc bạn sẽ phong phú hơn lên về mọi phương diện nếu biết sử dụng thứ triết lý mà tôi đã phải tốn hơn hai ngàn giờ để chắt lọc và ghi lại trên giấy trắng mực đen này.

Trong cuốn "hẹn bạn trên đỉnh THÀNH CÔNG" NÀY, TÔI ĐÃ DÙNG trên 800 loại suy, hình ảnh, châm ngôn, chuyện thực và chuyện vui cốt giúp bạn hứng thú và mê say toàn bộ sứ điệp, mong sao, bạn cũng giống như các độc giả của 9 lần xuất bản trước. Họ hồ hởi bảo rằng cuốn sách này đọc không bao giờ hết!

Bạn có thể cầm sách lên đọc bất cứ trang nào cho tinh thần bạn được điểm tâm, đọc một chương cho tinh thần bạn được no thoả hoặc đọc hết cả cuốn cho tinh thần bạn tìm ra một lối sống. Rồi bạn hãy đọc đi đọc lại, và nếu bạn đem những tư tưởng trong sách này ra áp dụng thì tôi sẽ "gặp bạn trên đỉnh thành công".

ZIG ZIGLAR

PHẦN MỘT:THANG ĐƯA ĐẾN ĐỈNH THÀNH CÔNG

MỤC ĐÍCH:

1) Mở mang trí tuệ, kích thích tưởng tượng và bắt mình suy nghĩ.

Khơi dậy tính tò mò và tạo nên lòng bất mãn lành mạnh đối với hiện trạng của mình.

2) Nhận diện những ước mong, phác hoạ tiến trình hành động để đạt được những mong ước ấy.

3) Đánh thức người khổng lồ đang say ngủ trong bạn.

4) Giúp bạn nhận diện và lướt thắng những khuyết điểm khiến bạn thất bại.

ĐOẠN KẾT

Có lẽ khá lạ đời khi mở đầu cuốn sách bằng "Đoạn kết". Nhưng tôi chẳng bảo đây là cuốn sách khác lạ đó sao.

Cuốn sách nói về bản thân, gia đình và tương lai của chính bạn, chỉ cho bạn thấy rằng, muốn cho tương lai, gia đình và bản thân mình hữu ích hơn thì chính bạn phải cho tương tai, gia đình và bản thân bạn nhiều hơn nữa. Chúng tôi tin chắn đó là "kết thúc" hay ít nữa cũng bắt đầu "kết thúc". Kết thúc lối suy nghĩ tiêu cực. Kết thúc thái độ chủ bại và thối chí nản lòng. Kết thúc thói an phận với hiện trạng nghèo nàn trong khi bạn đáng hoặc có thể nhận được hơn gấp bội.

Tóm lại, đây chính là lúc bạn phải dứt khoát với chứng "xơ CứNG", CĂN BệNH NGUY KịCH NHấT CủA HÀNH TINH CHÚNG TA.

CHƯƠNG 1: LỐI SỐNG PHONG PHÚ HƠN

CHUYẾN XE LỬA 2g20' ĐI BOSTON

John Jones sống tại New York. Tính đi Boston nên anh ra ga xe lửa mua vé. Còn ít phút rảnh rỗi, John tha thẩn đến bên các bàn cân, bước lên, nhét vào đó một đồng, thế là lá số tử vi của anh hiện lên ngay:

"Bạn tên là John Jones, nặng 188 cân và đang đợi chuyến xe lửa 2g20' đi Boston". Quá đỗi kinh ngạc trước những chi tiết chính xác ấy, John cho ngay đây là một trò bịp bợm nên lại leo lên bàn cân, nhét thêm một đồng nữa và một lá số khác lại chạy ra: "Tên bạn vẫn là John, bạn vẫn cân nặng 188 cân và bạn vẫn chờ chuyến xe lửa 2g20' đi Boston". Càng thêm bối rối. Nhưng vẫn nghĩ mình bị lừa nên anh quyết định "CHƠI" lại kẻ chủ mưu. Anh liền vào phòng vệ sinh, thay đổi quần áo, rồi bước trở lại bàn cân, nhét vào đó một đồng và lá số tử vi lại hiện ra: "Tên bạn vẫn là John Jones, bạn vẫn cân nặng 188 cân, nhưng bạn đã lỡ một chuyến xe lửa 2g20' đi Boston rồi".

Quyển sách này dành cho những người đã lỡ chuyến xe lửa 2g20' đi Boston, hoặc vì một lý do nào đó, đã xuống xe trước khi đến bến. Tóm lại quyển sách này dành CHO NHữNG NGƯờI ĐÃ NHIềU PHEN Bỏ Lỡ MộT CUộC ĐờI TốT ĐẹP. Nó được viết ra để giúp bạn đạt được những gì bạn đáng hưởng và đủ khả năng đạt tới.

Mỗi từ mỗi ý, mỗi điểm đều được cân nhắc, lượng định, xem xét kỹ càng. Tôi đã hết sức cố gắng nhân cách hoá quyển sách bằng lối văn đàm thoại để bạn có cảm tưởng như ta đang gặp nhau tại phòng riêng, mạn đàn về con người và tương lai của bạn. Tôi mong bạn sẵn lòng đón nhận sứ điệp hy vọng và lạc quan ấy, vì quyển sách này được viết ra cốt chỉ nhằm có mỗi mục đích đó.

Ngay từ trang đầu, tôi đã gieo vãi một loạt mầm hy vọng, thành công, hạnh phúc, niềm tin và hưng phấn. Tôi sẽ "tưới nước" và "bón phân" cho chúng đồng thời sẽ ươm thêm một số hạt mầm mới. Đến cuối sách là một mùa gặt hái, nhưng mức độ và số lượng thu hoạch còn tuỳ ở việc bạn áp dụng và tuân thủ sứ điệp trong sách tới mức nào. Tôi xin nhấn mạnh đây là quyển sách nói về thái độ tinh thần tích cực, và còn hơn thế nữa, hẹn bạn trên đỉnh thành công là quyển sách nói về thái độ sống tích cực. Đó là sức mạnh của niềm tin tưởng tích cực, một điều thiết yếu để biến những suy nghĩ tích cực thành hành động tích cực. Con người vốn có ba chiều: Thể lý, tinh thần và trí tuệ nên ta phải lưu tâm đến ba phương diện ấy. Đó là con đường độc nhất đưa tới thành công toàn vẹn như tôi sẽ nói sau này.

NHỮNG TƯ TƯỞNG NẢY SINH

Khi đọc, tôi muốn bạn cảm thấy tôi đang ngồi bên bạn, tâm tình cùng bạn và hỏi han riêng bạn. Những câu tôi hỏi rút cục cũng chỉ là những dạng khác nhau của loại câu hỏi "có, không" mà thôi. Đối với những câu hỏi đòi trả lời ngay, tôi mong bạn ngừng lại một chút để suy nghĩ cho chín. Mong bạn đừng đọc vội đọc vàng cốt buông sách cho mau mà hãy lo sao cho sách rút được tối đa nơi bạn. Lần đọc đầu tiên có lẽ lẹ nhất song những lần đọc sau mới giúp bạn những gợi ý, chỉ dẫn hữu ích cho một cuộc sống phong phú hơn. Mỗi khi nghe diễn thuyết, đọc sách hay nghe đĩa mà trí tưởng tượng của bạn được kích thích thì thực là may mắn. Những lúc như vậy, hẳn bạn sẽ nghĩ "Điều đó nhắc tôi nhớ" hoặc "Điều đó giúp tôi nghĩ rằng" hãy cố làm như thế sau này bạn sẽ không sao nhớ lại nổi ý nghĩ, tư tưởng mới đây còn rành rành trong trí mình, đây cũng là khuyết điểm chung của mọi người thôi, vì thế, tôi khuyên bạn nên có sẵn một quyển sổ "Nảy sinh".

Bạn nhớ kẹp quyển sổ "Nảy sinh" liền với quyển HẹN BạN TRÊN ĐỉNH THÀNH CÔNG, VÌ MỗI KHI ĐọC SÁCH, BạN CÓ "Nảy sinh" rất nhiều ý tưởng. Những lúc như vậy, bạn nên ngừng đọc, mở ngay cuốn "Nảy sinh" mà ghi lại kỹ càng từng ý nghĩ, từng tư tưởng đột hiện. Có như vậy, bạn mới say mê như một độc giả tích cực, mới vận dụng giác quan và tập trung tư tưởng được nhiều hơn. Một thi sĩ đã diễn tả điều ấy thật gọn ghẽ như sau:

"Tôi nghe rồi quên mất,

Tôi thấy, tôi nghe và tôi nhớ,

Nhưng chỉ khi tôi thấy, tôi nghe và tôi hành động,

tôi mới hiểu rõ và thành công".

Khi đọc lại lần thứ hai, bạn sẽ thích thú khám phá thêm nhiều ý nghĩa và tư tưởng mới, nhất là nếu bạn đọc ít phút mỗi ngày trước khi làm việc cũng như trước khi đi ngủ.

QUYỂN SÁCH CỦA "CHÚNG TA"

Tôi đề nghị bạn dùng viết hai màu để ghi lại những ý tưởng của mình. Lần đầu, bạn ghi vào cuối trang "Nảy sinh" ở phần một bằng mực đỏ. Những lần sau, bạn ghi vào phần hai trên đầu trang bằng mực xanh. Kiểu chuyển vị ấy hàm ý là bạn đang chuyển từ lý thuyết sang "thực tế" cuộc đời.

Bạn cũng nên gạch dưới và đánh dấu những phần mình tâm đắc. Những dấu gạch này cộng với ý tưởng bạn ghi lại sẽ khiến quyển sách trở nên thân thiết và biến thành quyển sách riêng "của bạn". Điều này rất quan trọng vì đâu có ai thông thái đến độ nhớ hết mọi thứ được. Như vậy, bạn và tôi sẽ là đồng tác giả quyển sách của "chúng ta". Suy cho cùng, quyển sách mới là người chiến thắng, bạn nhỉ?

ĐIỀU CẦN THIẾT ĐỂ BẠN ĐẠT ĐƯỢC ƯỚC MƠ

Muốn thành công trọn vẹn cả về sức khoẻ, tiền bạc và hạnh phúc ắt phải có sự lương thiện, thanh danh, niềm tin, liêm chính, tình yêu và trung tín làm nền tảng. Càng lên cao, bạn càng thấy rõ rằng chỉ cần vi phạm một điều thôi, lập tức, bạn sẽ chỉ được hưởng phần rơi rớt so với phần thưởng lớn lao mà lẽ ra cuộc đời đã phải cống hiến cho mình. Nếu bạn bất lương, lừa đảo, trí trá, bạn vẫn có thể kiếm được tiền nhưng chắc chắn bạn sẽ chẳng có mấy bạn bè đích thực và tâm hồn bạn rất khó được bình an. Mà như vậy, đâu phải là thành công (câu thành ngữ: "Bạn leo cao nhất bằng cách đứng ngay tại chỗ" thật sâu sắc). Người hái ra tiền mà sức cùng lực kiệt thì đâu đã thành công thực sự. Ông giám đốc ngồi trên chót vót mà xa cách gia đình đâu phải thành công. Không đem gia đình theo được, ông sẽ bỏ cho ai?

Càng sống lâu, càng tiếp xúc với nhiều người công thành danh toại, tôi càng xác tín thêm rằng, những viên đá tảng chính là những vũ khí mũi nhọn trong kho vũ khí thành công. Nếu ta thành tín thì lúc khẩn cấp hay trong cơn đại hoạn, những người quen biết, những người chi phối sức khoẻ, tiền bạc và hạnh phúc của ta sẽ mau mắn ra tay. Tận tình giúp đỡ ta ngay. NĂNG LựC QUAN TRọNG - TÍN THÀNH KHÔNG CÓ KHÔNG XONG.

Ước gì tôi có thể chỉ cho bạn thấy thực tại của bao người tôi từng gặp gỡ. Họ đáng kính, có cá tính, có tài năng - thậm chí xuất sắc nữa ấy mà chỉ một bước nữa là phải đối diện với chủ nợ và hai bước nữa là ra trước vành móng ngựa rồi. Lúc nào họ cũng "mánh mung" và lừa gạt. Họ không xây nhiều và xây cao vì không có nền móng. Những người khác thì có móng nền hẳn hoi nhưng rút cuộc chỉ sống trong tầng hầm hoặc giả chỉ xây được vọn vẹn có một túp lều tranh. Sở dĩ thế, vì họ đã không tuân thủ những bước cần thiết, không sử dụng tài năng sẵn có để đạt tới cuộc sống phong phú hơn. Nhiều người không nhận thức được rằng: Cơ may đích thực dẫn tới THÀNH CÔNG ở TRONG CHÚNG TA CHỨ KHÔNG Ở TRONG CÔNG VIỆC. VÀ BẠN CÓ THỂ DỄ DÀNG LÊN TỚI ĐỈNH BẰNG CÁCH XUỐNG TẬN ĐÁY MỌI SỰ - rồi từ từ leo lên từng bậc một. Họ không ý thức được rằng thành công và hạnh phúc không phải chuyện rủi may mà là vấn đề lựa chọn. Thật vậy, rồi bạn sẽ thấy là chính bạn lựa chọn những gì mình muốn.

Bạn hãy kể ra những gì bạn muốn thành, muốn làm hoặc muốn có thử xem. Tất nhiên bản liệt kê này, được bổ túc thêm hoài. Lúc đầu, có lẽ bạn chỉ muốn có thêm bạn thiết, muốn tăng tiến bản thân, có thêm sức khoẻ, bạc tiền, hạnh phúc, được an toàn và có nhiều thì giờ rảnh rỗi, có cơ hội thăng tiến và tâm hồn thảnh thơi, được đối xử công bình và nhiều khả năng để giúp ích thế nhân hơn.

Trang sau là những nấc thang dành riêng cho bạn, đưa bạn lên tới đỉnh thành công, trên đó, những gì bạn muốn đã được ghi ngay trên cánh cửa tương lai của bạn.

Chúng tôi sẽ sử dụng thường xuyên những nấc thang này hầu giúp bạn luôn đi "đúng đường". Có lẽ bạn chẳng cần người khác nói cho biết mình cần có những đức tính, những phẩm chất nào mới đạt được điều mình muốn đâu nhưng là con người, ai chả có lúc cần được nhắc nhở, phải không bạn?

Có lẽ bạn còn muốn nhiều điều nữa, nhưng tôi tin có được những điều trên, hẳn cuộc sống bạn cũng đã phong phú và đáng quí lắm rồi. Đã đành, bạn chưa thể sở đắc tất cả những mơ ước đó ngay một lúc được, nhưng không sao, những điều tốt đẹp ấy luôn có sẵn đó và bạn có thể hưởng nếm chúng dồi dào hơn bạn tưởng nhiều.

Tôi nhắc lại: Chúng ta có sẵn đó, nhưng nếu muốn thành một vận động viên cử tạ, bạn phải rèn luyện bắp thịt ra sao thì muốn mở cửa kho tàng, chọn ra những gì ước muốn và quí giá thì bạn cũng phải có sẵn hoặc phải rèn luyện một số đức tính như vậy

SÁU BƯỚC THÔI LÀ TỚI ĐÍCH RỒI

Tôi chắc chắn những điều tốt đẹp kể trên đang chờ bạn, nhưng tôi còn tin chắc hơn nữa rằng nếu thực sự ước muốn những điều đó, bạn phải bước sáu bước đặc biệt mới đạt tới. Bạn buộc phải hiểu rõ như vậy vì như người chơi gôn, nếu không đưa bóng qua đủ các lỗ tất sẽ bị loại thì bạn cũng sẽ bị "loại" nếu bỏ qua bất cứ bước nào. Dick Gardner, bạn thân của tôi và cũng là chuyên viên bán đấu giá lỗi lạc gọi sáu bước này là "những con dốc" và đã đưa ra những ví dụ cụ thể như sau. Một chàng trai vừa được giới thiệu với một mỹ nhân trẻ đẹp, đã tìm cách hôn nàng, tất sẽ mất hết cơ may trở nên người cầu hôn nghiêm chỉnh.

Chàng sinh viên muốn chuyển thẳng môn đại số cơ bản sang hình học ắt sẽ thấy rối như mớ bòng bong. Một thương gia vừa được giới thiệu với khách hành tương lai đã lăm le "thảo ngay đơn đặt hàng" chẳng những sẽ không bán được hàng mà còn mất luôn thân chủ nữa. Kẻ cầu hôn, chàng sinh viên và người buôn bán hấp tấp ấy thất bại là lẽ đương nhiên. Giả như họ chịu khó bước hết mọi bước hẳn họ đã có cơ thành công lớn. Đã đành, có nhiều người bước lẹ hơn người khác, song nếu bạn chịu khó bước đủ sáu bước, chắc chắn, bạn sẽ đạt được những gì mình thực sự mong muốn.

Khi bắt đầu leo thang lên đỉnh thành công thì bậc đầu tiên là phát triển một hình ảnh lành mạnh về chính bản thân mình. Bậc thức hai là nhận ra giá trị và năng lực của người khác, đồng thời ý thức được nhu cầu sống hiệu quả và cộng tác với họ. Bậc thứ ba là dứt khoát xác định mục tiêu. Muốn xây nhà, phải có đồ án. Muốn xây dựng cuộc sống, đồ án và mục đích lại càng quan trọng. Bậc thứ bốn và thứ năm là phải có thái độ tinh thần nghiêm túc và sẵn sàng làm việc.

Khi đọc HẸN BẠN TRÊN ĐỈNH THÀNH CÔNG, bạn sẽ thấy mình thực sự "được hưởng" giá đặc biệt, chứ không phải "trả" giá đắt đâu. Sở dĩ tôi nói thế vì so với giá CỦA THẤT BẠI THÌ GIÁ CỦA THÀNH CÔNG RẺ HƠN NHIỀU. Cứ ĐEM NHỮNG thất bại so với những thành công trong đời tất bạn sẽ thấy. Tuy nhiên, bạn phải tích cực làm việc chứ đừng ảo tưởng, còn công việc là hình khổ hay niềm vui thì tùy ở việc bạn điều chỉnh nhận thức. Bậc thứ sáu là bạn phải nhiệt tình ước muốn.

NẾU BẠN ĐÃ CÓ SẴN MỌI ĐỨC TÍNH CẦN YẾU ĐỂ THÀNH CÔNG thì thực may mắn. Nếu bạn đã có chút công danh, niềm tin, liêm chính, lương thiện, tình yêu và trung tín, nếu bạn thấy ít nhiều hài lòng về bản thân cũng như bạn hữu. Nếu bạn đã có một mục tiêu, có thái độ tinh thần khá nghiêm túc, đã từng làm việc và có những ước mơ, thì giờ bạn chỉ cần đem ra sử dụng, những cái có sẵn đó và để cho các đức tính ấy có cơ hội triển nở nữa thôi, và càng sử dụng, chúng lại càng cần thiết hơn. Tóm lại muốn thành công, tốn kém chẳng bao nhiêu chỉ cần dồn hết tâm lực là xong.

Hai câu chuyện sau sẽ giúp bạn thấy rõ điều đó.

Một đôi tình nhân lạc vào miền quê. Gặp một bác nông dân, họ liền ngừng xe lại hỏi:

- Thưa bác, đường này đi về đâu ạ? Bác nông dân đáp ngay:

- Nếu các cháu đi đúng hướng thì con đường này sẽ dẫn tới bất cứ nơi nào các cháu muốn.

(Có lẽ bạn đã đi đúng đường, nhưng nếu còn ngơ ngác nhìn tức là bạn vẫn đứng yên tại chỗ).

Một uỷ viên quản trị thương mại phải làm việc thêm tại nhà để chuẩn bị cho cuộc họp quan trọng hôm sau. Đứa con trai năm tuổi cứ chốc chốc lại đến cắt ngang ý nghĩ của ông. Chợt thấy tờ báo buổi chiều có in hình bản đồ thế giới, ông bèn xé vụn ra rồi bảo cậu bé xếp lại cho đúng. Ông tưởng cậu bé phải cặm cụi hàng giờ lâu mới xong nào dè chỉ 3 phút sau, cậu bé đã hí hửng khoe mình đã xếp xong rồi. Ông ngạc nhiên hỏi con làm cách nào nhanh thế thì cậu bé đáp: "Ồ mặt sau có in hình người nên con đã lật ngược lại để xếp. Khi hình người đã đâu vào đó rồi thì thế giới cũng đúng ngay boong". Chẳng cần nói thêm nhiều, khi bản thân bạn đã ổn định thì thế giới của bạn tất cũng ổn định thôi.

Bạn cần leo hết các bậc thang để lên tới đỉnh thành công nhưng đừng xây tổ trên các bậc thang đó. Người ta vẫn nói: Có hai cách leo cây sồi, một là leo lên cây, hai là chỉ ngồi trên một trái sồi. Quyển sách này được viết ra để giúp bạn leo cây sồi chứ không phải để ngồi trên một trái sồi đâu.

CHƯƠNG 2: BẮT TAY VÀO VIỆC BẠN CÓ THỂ HUY HOÀNG RỒI KHÁNH TẬN

Nhiều năm trước người ta tìm thấy dầu lửa trên vùng đất Oklahoma của một người da đỏ đã luống tuổi. Chỉ trong chớp mắt, dầu lửa đã biến một người nghèo nàn từ tấm bé thành một tay triệu phú. Ông ta bèn đi mua ngay một chiếc xe du lịch hiệu Cadillac hạng nhất. Hồi đó xe du lịch chỉ có hai bánh sơ cua đàng sau, nhưng muốn xe mình dài nhất vùng nên ông lão cho đặt thêm bốn bánh sơ cua nữa. Đầu ông đội nón kiểu Abraham Lincoln, mình khoác áo đuôi tôm, cổ thắt nơ con bướm, miệng lúc nào cũng phì phà điếu xì gà cho thêm vẻ cao sang. Ngày nào ông cũng đánh xe ra trại bò Oklahoma bé nhỏ, bụi bặm và nóng nực. Quả là ông muốn ngắm thiên hạ và nhất là muốn cho thiên hạ chiêm ngưỡng mình mà. Vốn tính dễ làm thân, nên khi lái xe qua thị trấn, ông bắt chuyện với bất cứ ai gặp gỡ giữa đường. Có thể nói, ông la cà khắp chốn để chuyện trò. Vậy mà ông không hề đụng phải ai, cũng chẳng bao giờ gây tai nạn xe cộ cả. Bạn có biết tại sao không? Tại vì chiếc xe lộng lẫy đệ nhất ấy do hai con ngựa kéo.

MỞ MÁY LÊN

Đám thợ máy trong vùng quả quyết máy xe còn tốt nguyên, khổ thay, ông lão da đỏ có bao giờ biết cắm chìa khoá vào ổ, đề máy cho xe chạy đâu cơ chứ. Bên trong xe là cả 100 sức ngựa, luôn sẵn sàng tung vó ấy vậy mà ông lão da đỏ lại chỉ dùng hai con ngựa bên ngoài! Nhiều người cũng sai lầm y như vậy đấy. Đáng lẽ phải tìm bên trong bản thân, nơi chứa đựng cả trăm sức ngựa thì họ cứ mải miết kiếm cho bằng được hai sức ngựa ở bên ngoài, chả thế mà các nhà tâm lý học cho biết, ta thường mới chỉ sử dụng được từ 2% đến 5% năng lực của mình thôi.

Oliver Wendell Holmes nói: "Tuy sự phung phí tài nguyên thiên nhiên là một thảm kịch đối với nước Mỹ, nhưng nó vẫn chưa phải là thảm kịch khốc liệt nhất. Chính sự phí phạm tài nguyên bên trong con người mới là thảm kịch lớn nhất". Và ông đã cho ta thấy một người bình thường thôi, khi CHẾT VẪN CÒN MANG ĐIỆU NHẠC TRONG MÌNH. ĐÁNG TIẾC THAY, NHỮNG GIAI điệu đẹp nhất ấy đã chẳng bao giờ được tấu lên cả.

Đã có lúc tôi cho rằng thảm kịch bi đát nhất đời một người đàn ông là đến lúc hấp hối trên giường mới khám phá ra một giếng dầu hay một mỏ vàng trong nhà mình. Nhưng nay tôi hiểu rằng không khám phá ra nguồn tài nguyên trong bản thân mình còn bi đát hơn nhiều. Major Reuben Siverling, bạn thân của tôi có nói: "Nằm dưới đáy biển thì đồng 10 xu với đồng 20 đô la có khác gì nhau! Giá trị của chúng đổi khác khi bạn lượm lên để tiêu xài mà thôi". Giá trị đích thực của bạn cũng chỉ trở nên hiện thực và được công nhận khi bạn biết cách đạt tới tận cùng bản thân và sử dụng được toàn lực ẩn giấu trong đó. Chính để giúp bạn sử dụng trọn vẹn tiềm lực mình mà tôi đã viết nên quyển sách này. Với nó, tôi hy vọng sẽ giúp bạn tìm thấy mỏ vàng hoặc giếng dầu bên trong mình: khác VỚI TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN TRÊN ĐỊA CẦU, "TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN" CỦA BẠN SẼ HAO MÒN, MAI MỘT NẾU KHÔNG ĐƯỢC ĐEM RA SỬ DỤNG. Mục đích của tôi là biến tiềm lực của bạn thành việc làm nhiều hơn để bạn và người khác được hưởng những gì bạn phải cống hiến. Bạn là người có tài. Đó là điều chắc chắn. Giờ đã đến lúc bạn đem ra sử dụng để thay vì huy hoàng rồi khánh tận (nếu bạn đã bị khánh tận) bạn sẽ huy hoàng và thịnh vượng.

HIỆN TẠI LÀ TƯƠNG LAI

Khoa tâm lý đã triển khai một phương hướng mới mẻ và lý thú, trong đó, người ta không đá động đến các lớp quá khứ, không "cưa vụn mạt cưa" hay lải nhải những chuyện xưa cũ nữa. Thay vào đó nó lượng định niềm hy vọng tương lai, để ý đến cách giải quyết vấn đề, và kết quả thật lớn lao. William Glasser đã viết tác phẩm học không thất bại dựa trên triết lý cơ bản này. Trong sách, tiến sĩ Glasser đề ra chương trình làm việc cho những thanh niên suốt đời chỉ gặp chán nản, thua thiệt, thất vọng và thất bại. Ông nguyên nói đến niềm hy vọng tương lai chứ không hề đá động đến những vấn đề và trăn trở quá khứ. Nhờ giọng văn tích cực kèm với những lời khích lệ, ông đã đạt được nhiều kết quả lạ lùng. Tuy nhiên, so với lời khuyên của sứ đồ Phaolô "Tôi quên bẵng dĩ vãng để lao mình tới đích" thì quyển sách của ông té ra còn lạc hậu tới 2000 năm. Sứ đồ Phaolô viết câu đó tại nhà tù Rôma, lúc đã bị khép án tử hình. Ngài còn nhấn mạnh rằng mình chiến đấu trong trường đời là để giành chiến thắng. Tôi cũng giải quyết y như vậy, vì tôi ý thức rõ ràng: không phải chiến công MÀ NỖ LỰC CHIẾN THẮNG MỚI LÀ TẤT Cả.

BƯỚC CHÂN KHẬP KHIỄNG CỦA KẺ THUA TRẬN

Khi trở thành nạn nhân của lối sống suy nghĩ kiểu hố rác, người ta dễ nhiễm phải lối "đi khập khiễng" của kẻ thua trận. Nếu có dịp tham dự một trận cầu, bạn sẽ hiểu thế nào là bước chân khập khiễng của kẻ thua trận (lần vừa qua, bất ngờ được xem trận thi đấu, tôi mới hiểu các cầu thủ phe nhà lúng túng ra sao khi đối phương cướp được bóng ngay trên phần sân nhà). Từ đàng sau một cầu thủ tiền đạo đối phương tới cướp bóng rồi dẫn xuống khung thành. Cầu thủ tiền vệ đội nhà rượt theo, nhưng khi thấy đối phương chạy được khoảng 2m, biết mình không thể bắt được kịp nữa, khán giả cũng hiểu vậy, anh ta liền khập khiễng cho mọi người bảo: "Ồ hắn bị khập khiễng thế kia, thảo nào...".

THIÊN HƯỚNG

Muốn tận dụng khả năng sẵn có, bạn phải bỏ ngay bước chân khập khiễng dễ mắc đó, tiêu biểu là kiểu suy nghĩ: "Tôi đâu có khiếu buôn bán, đâu có thiên hướng làm bác sĩ, luật sư, nghệ sĩ, kiến trúc sư, kỹ sư." Tôi xin nói rõ hơn. Từng đi đây đi đó nên tôi đã được đọc đủ loại báo chí, từ những tờ lá cải của các làng quê Úc châu đến những tạp chí của Bắc Mỹ và Âu châu. Và tôi chỉ đọc thấy phụ nữ sinh ra trẻ em chứ chưa bao giờ đọc thấy phụ nữ sinh ra một doanh gia, một bác sĩ, một luật sư, nghệ sĩ bao giờ. Vậy, nếu phụ nữ không sinh ra bác sĩ, nhưng vẫn có bác sĩ thì rõ ràng là những người ấy đã được chọn lựa và học hỏi để trở thành bác sĩ (bạn dám để một người mới sinh ra đã là bác sĩ mổ bụng cho mình không? Hoặc dám mời một người mới sinh ra đã là một luật sư biện hộ giúp mình không?).

Thực vậy, tôi chưa bao giờ thấy phụ nữ sinh ra thành công hay thất bại cả. Các bà chỉ sinh ra em bé mà thôi. Tôi vẫn thấy có người dám vỗ ngực, tự nhận: "Tôi là người tự lập" nhưng chưa thấy ai dám tự thú: "Thất bại đó do tôi mà ra". Trái lại, bạn biết họ thường làm gì không? Họ thường giơ tay quả quyết rằng: "Do mẹ cha nên đời tôi mới đến nông nỗi này đây". Có người lại phàn nàn: "Tại vợ tôi (hoặc chồng tôi) không hiểu tôi", người khác thì mạt sát thầy giáo, người lãnh đạo tinh thần hay chủ mình. Có người lại lên án bất cứ thứ gì của người da màu hoặc kết án tôn giáo là thiếu giáo dục và khoa học. Họ than phiền mình quá gìa hoặc quá trẻ, quá ốm hay quá mập, quá cao hoặc quá lùn. Họ bảo mình đã ở lầm nơi, đã sinh ra lầm tháng hay lầm sao chiếu mệnh. Tôi cho những bước chân khập khiễng của kẻ bại trận là "rác rưởi", và bất kể phần số ra sao, bạn vẫn có thể xây được chút gì đó vững chãi, đàng hoàng. Có người lại ngược ngạo cho rằng mình bị kỳ thị vì không thuộc phe thiểu số, không thuộc nữ giới... Thậm chí có người còn kết án xã hội đã khiến họ gặp khó khăn, thất bại nữa. Tôi chỉ xin bạn lưu ý một điều, mỗi khi chỉ trỏ, phê phán ai, bạn sẽ thấy số người chỉ trỏ, phê phán mình đông gấp bội. THÀNH CÔNG VÀ HẠNH PHÚC CỦA BẠN PHÁT XUẤT TỪ NƠI BẠN. Càng đọc kỹ những sứ điệp trong sách, bạn càng hạnh phúc vì biết mình làm chủ tương lai mình. Có lẽ đây là lần đầu tiên bạn khám phá ra tiềm năng to lớn của mình đấy.

TÙ NHÂN CỦA HY VỌNG

Điều đáng buồn nhất đời là nghe có người nói: "Phải chi tôi nói được, chạy nhảy được, ca hát, khiêu vũ, suy nghĩ... được như ông nọ bà kia". Đáng lẽ phải nói: Nếu không dùng chính năng lực sẵn có của mình, bạn ơi, chắc chắn bạn sẽ chẳng bao giờ làm được một việc cỏn con nào nhờ năng lực của người khác cả. Nếu không cẩn thận, bạn sẽ hoá nên một "tù nhân của hy vọng". Họ là những người mong đá được chiếc hộp đựng vận mệnh mình ngoài đường phố.

Mong một cơ may giúp mình nổi danh và giàu có ngay tức khắc. Họ là những kẻ ngồi trên bãi biển mơ tàu đến bến bình an trong khi biết rõ tàu không bao giờ rời bến, họ là những kẻ lúc nào cũng mơ tưởng, khát khao khả năng và tài đức của người khác. Gốc rễ vấn đề là bạn đã có sẵn NĂNG LỰC ĐỂ THÀNH CÔNG. ĐỜI SỐNG ĐÃ CHỨNG TỎ NẾU KHÔNG BIẾT sử dụng nó, bạn sẽ đánh mất nó.

NHỮNG NGƯỜI CAO QUÍ

Đối với tôi những người thực sự "cao quí" không phải là hạng doanh nhân "phản lực" với "nếp sống thoải mái" gồm toàn giải trí, vui chơi, qua những chuyến du lịch quốc tế liên tu bất tận, mà chính là những con người bình thường sống trên mọi nẻo đời với cảnh gian truân, bệnh hoạn từ chứng đui mù đến chứng bại liệt. Những người kiên cường, thuộc đủ mọi chủng tộc, màu da và tôn giáo ấy có chung một điểm là không cúi đầu chấp nhận bước chân khập khiễng nên đã dần dần thành công và hạnh phúc. Họ thuộc mọi trình độ văn hoá, từ cấp ba cho đến tiến sĩ. Tôi từng gặp những người thành công rực rỡ vì biết xem thường các khuyết tật ác hại nhất của mình. Đời sống họ kết nên những thiên truyện hào hùng, sống động nhất. Họ đều tin như nhau rằng: CON NGƯỜI SINH RA LÀ ĐỂ THÀNH TOÀN, ĐÃ CÓ SẴN NHỮNG YẾU TỐ ĐỂ THÀNH CÔNG, VÀ ĐƯỢC TRỜI PHÚ BẨM NHỮNG HẠT MẦM ĐỂ TRỞ NÊN VĨ ĐẠI.

Nếu cũng tin như họ, bạn sẽ thấy chẳng cần phải chửi rủa ai vì bất cứ điều gì nữa. Trái lại, bạn tha hồ yên tâm thẳng tiến trên đường, vì biết rõ bàn tay hỗ trợ quyền uy ở sẵn trong tầm tay mình.

Khi làm việc tôi thường gặp những người chưa thành đạt, nhưng rất ít khi gặp những người không thể thành công. Vì vậy, tôi mong bạn nhận thức rõ rằng: Từ giờ phút này, hoàn cảnh, tương lai của bạn nằm trọn trong đôi bàn tay tài năng - là chính đôi tay của bạn ấy.

QUYỀN LỰC TRONG TAY BẠN

Câu chuyện ngụ ngôn sau đây hẳn sẽ giúp bạn hiểu rõ ý tôi hơn. "Trên một ngọn đồi cao trong thành Venise bên Ý có một cụ già nổi tiếng khôn ngoan, có thể giải đáp bất cứ câu hỏi nào.

Ngày kia có hai cậu bé tìm cách bắt bí cụ già, nên bắt một con chim nhỏ rồi đi lên đồi. Một cậu cầm chim giơ lên đố cụ xem con chim còn sống hay chết. Cụ già đáp ngay: Này con, nếu ta bảo con chim còn sống, tất con sẽ bóp chết nó. Nếu ta bảo nó đã chết, tất con sẽ thả cho nó bay lên, vì con nắm quyền sinh sát trong tay mà". Bạn ơi! Tôi cũng muốn nói thẳng với bạn rằng: bạn đang nắm trong tay cả mầm mống THẤT BẠI LẪN TIỀM LỰC VĨ ĐẠI ĐẤY. ĐÔI TAY BẠN ĐẦY TÀI NĂNG, chỉ cần bạn biết cách dùng để đạt được những phần thưởng mà bạn dư sức đạt tới nữa thôi.

XIN ĐỪNG BỎ TÔI

Tôi nghĩ cuộc đời, tự nó là một thiên truyện dài bất tận. Nên có thể nhiều chuyện cũng là cách giúp bạn chú tâm và kiên trì tiến bước.

Tại sao vậy? Đơn giản lắm. Mỗi phút bạn đọc được 200 - 400 từ, trong trí óc bạn lại có thể tiêu hoá từ 800 -1800 từ. Do đó, hàng ngàn ý nghĩ rời rạc khác sẽ lấp đầy khoảng trống, khiến trí óc bạn rất khó tập trung mỗi khi đọc sách, nên có những lần bạn đọc những trang mà chẳng hiểu gì cả. Ngay cả khi đọc quyển này, đầu óc bạn cũng đã chẳng bỏ tôi hàng chục lần để phiêu du đây đó đấy ư ? Bạn đã đi khắp nơi, làm đủ mọi chuyện, từ coi trẻ cho tới dạy học, từ bán hàng, xem đấu bóng cho tới đi vệ sinh nữa. Không tin, bạn cứ mở bất cứ trang nào đã đọc rồi thử đọc lại xem. Bạn lại sửng sốt khi thấy nhiều từ ngữ, ý tưởng, ý kiến tuồng như mới gặp lần đầu đó ư ? Đừng đổ lỗi cho trí thông minh và lại càng cần chăm chỉ làm việc để giảm bớt những loại thiếu sót đó. Là tác giả, nên tôi rất mong khi đọc đoạn này, bạn sẽ không chia lòng chia trí thêm nữa (thách bạn đọc lại hai trang trước đấy).

Biết đầu óc mình hay tản mạn, bạn sẽ dễ hiểu khi tôi khuyên bạn gạch dưới những điểm mình tâm đắc. Nếu biết ghi lại những ý kiến, những tư tưởng ấy vào trang "Nảy sinh", bạn sẽ thực sự là một độc giả "tích cực", chứ không "thụ động" nữa. Điều đó cũng rất hữu ích mỗi khi cần xem lại. Đọc và ôn lại những chỉ dẫn trong sách rất quan trọng. Một đại học lớn ở Mỹ đã khám phá ra rằng một loại vải mới, nếu chỉ được trưng bày một lần, thì hai tuần sau, số người nhớ đến đó chỉ còn khoảng 2%, nhưng nếu trưng bày 6 ngày liền thì sẽ có khoảng 62% số người nhớ đến nó. Những điều tôi nói quan trọng hơn loại vải mới gấp bội. Càng đọc những chỉ dẫn nhiều lần, bạn càng dễ thực hành - và đó cũng chính là mục đích của tôi. Thực hành chứng tỏ mình đã biết. Biết mà không thực hành chưa phải là biết.

PHẦN HAI: CHÂN DUNG TỰ HỌA

MỤC ĐÍCH:

1/ Trình bày tầm quan trọng của hình ảnh lành mạnh về chính mình.

2/ Nhận diện những nguyên do tạo nên hình ảnh nghèo nàn về bản thân.

3/ Trình bày những nét đặc trưng của hình ảnh bản thân nghèo nàn.

4/ Cống hiến 15 phương pháp làm đẹp hình ảnh bản thân.

5/ Khuyến khích chọn lựa và trau dồi hình ảnh bản thân.

CHƯƠNG 3: KẺ TRỘM THẬT HAY GIẢ

Không gian: Một tiệm tạp phẩm nhỏ trong làng.

Thời gian: năm 1887.

Một người đàn ông trạc độ 60 tuổi, dung mạo hoà nhã vào mua củ cải. Ông đưa cho cô bán hàng tờ 20 đô la. Cô bán hàng cầm tiền, đút vào ngăn kéo rồi lấy tiền lẻ ra thối. Chợt đầu ngón tay dính mực, cô giật mình, lưỡng lự một lát. Rồi tự nghĩ: có lẽ nào một người vừa là thân chủ, vừa là hàng xóm lại là cố tri như ông Emmanual Ninger đây lại đưa tiền giả hay sao? Thế là cô định thối tiền cho ông ta về. Tuy vậy, cô cứ băn khoăn mãi, (vào năm 1887, 20 đô la là một món tiền khá lớn) nên mới mời cảnh sát đến giúp đỡ. Một cảnh sát viên quả quyết đó là bạc thiệt, một người khác thì tỏ vẻ nghi ngờ trước vết mực lem. Cuối cùng, tính tò mò cộng với tinh thần trách nhiệm đã buộc họ phải đến xét nhà ông Ninger. Tại đây, trên gác thượng, họ đã tìm thấy những dụng cụ in giấy 20 đô la giả, với một tờ đang in dở, cạnh đó là ba bức chân dung do chính tay Emmanual Ninger vẽ.

Ninger là một hoạ sĩ có tài. Ông tự tay vẽ lấy những tờ 20 đô la giả. Và đã lừa được mọi người bằng những nét vẽ tỉ mỉ, tài hoa cho đến khi số mệnh vạch mặt ông bằng những ngón tay ướt của cô hàng rau. Sau khi bắt giữ ông, người ta đem bán đấu giá 3 bức chân dung được tất cả 16.000 đô la - vị chi mỗi bức trên 5000. Điều trớ trêu là Emmanual Ninger vẽ mỗi bức chân dung trị giá trên 5000 đô la cũng chỉ mất công bằng vẽ một tờ 20 đô la thôi.

Con người tài hoa lỗi lạc ấy quả là một tên trộm đúng nghĩa nhất. Điều bi đát ở đây là người bị ông ta ăn trộm nhiều nhất lại chính là Emmanual Ninger. Thật vậy, giá như biết đem bán tài năng một cách hợp pháp, chẳng những ông ta đã giàu có mà còn có thể giúp ích cho đời nữa. TÊN ÔNG ĐÃ ĐƯỢC GHI VÀO BẢN DANH SÁCH DÀI VÔ TẬN NHỮNG KẺ ĂN TRỘM CHÍNH MÌNH TRONG KHI ĂN TRỘM CỦA NGƯỜI KHÁC.

TÊN TRỘM THƯỢNG LƯU

Tên trộm thứ hai tôi muốn nhắc tới là Arthur Barry. Y là một tên trộm đặc biệt, chuyên ăn trộm nữ trang hồi còn trong tuổi "đôi mươi bồng bột". Barry nổi tiếng quốc tế là tên trộm nữ trang siêu đẳng của mọi thời đại. Y không chỉ ăn trộm giỏi mà còn là một tay sành sỏi về nghệ thuật nữa.

Tuy ăn trộm, nhưng Barry rất "khó tính", không phải "bạ đâu lấy đó" như những tay khác. "Khổ chủ" của y không những phải lắm của nhiều tiền, mà còn phải nổi tiếng trong giới thượng lưu nữa. Cảnh sát đã phải lắm phen điên đầu với y.

Một đêm Barry bị bắt quả tang sau khi lọt ổ phục kích. Lúc bị 3 viên đạn ghim vào người và những mảnh kiếng đâm vào mắt, y đã đau đớn, tuyệt vọng la lên: "Tôi không bao giờ ăn trộm nữa". Thế rồi sau đó y đã thoát đi như có phép lạ và ba năm sau vẫn ung dung ngoài vòng pháp luật. Cuối cùng, vì ghen tương, một phụ nữ đã tố giác y và y đã lãnh án 18 năm tù. Khi được phóng thích, y đã giữ lời hứa, không bao giờ ăn trộm nữa. Y đến New England và sống một đời gương mẫu. Dân địa phương đã biểu dương y bằng cách bầu y làm hội trưởng hội cựu chiến binh.

Tiếng đồn lan xa. Phóng viên khắp nước đua nhau phỏng vấn y. Họ hỏi y rất nhiều. Sau cùng, một phóng viên trẻ đã đụng đến điểm then chốt của vấn đề bằng một câu hỏi "hóc búa":

- Thưa ông Barry, suốt thời trộm đạo, ông đã lấy trộm của nhiều nhà quyền quí, nhưng tôi tò mò muốn biết ông có nhớ đã lấy trộm của ai nhiều nhất không?

Barry đáp lại ngay không chút do dự:

- Nhớ chứ. Người bị tôi lấy trộm nhiều nhất chính là Arthur Barry. Thật vậy, tôi đã có thể là một doanh gia thành đạt, một nhà tư bản ở phố Wall và góp phần không nhỏ để xây dựng xã hội, nhưng tiếc thay, tôi đã chọn lầm nghề trộm cắp và đã tiêu phí hai phần ba cuộc đời thanh xuân sau song sắt nhà tù.

Quả thực, Barry đúng là người ăn trộm của chính mình!

BẠN BIẾT TÊN TRỘM NÀY

Tên trộm thứ ba tôi muốn nhắc tới là chính BẠN. TÔI GỌI bạn là kẻ trộm, vì bất cứ ai không tin mình và không sử dụng hết năng lực của mình đã thực sự đánh cắp chính mình, đánh cắp những người mình thương mến và đã khiến năng suất giảm hạ, nên y cũng đánh cắp của chính xã hội nữa. Mặc dù người ta đánh cắp chính mình một cách vô ý thức song tội trạng vẫn trầm trọng vì xã hội vẫn mất mát nhiều như khi hữu ý vậy. Câu hỏi đến đây đã hiện rõ: Bạn có sẵn sàng ngừng đánh cắp chính mình không? Tôi tin bạn đã bắt đầu leo lên đỉnh thành công. Đối với bạn cũng như nhiều người khác, quyển sách này sẽ là động cơ, là niềm hưng phấn và kiến thức giúp bạn đi suốt quãng đường dài. Dù sao, tôi cũng xin nhắc bạn là không phải khi đọc xong quyển sách này, kiến thức bạn hoàn hảo liền đâu. Thân thể bạn cần thực phẩm nuôi dưỡng mỗi ngày thế nào thì trí tuệ bạn cũng cần thực phẩm tinh thần như vậy. Cứ cố gắng đọc đi đọc lại thêm nhiều lần nữa rồi chỉ ít lâu sau khi nhìn vào gương, bạn sẽ đối diện với một tên trộm đã giải nghệ.

TIẾNG CHUÔNG ĐIỆN THOẠI

Tôi vẫn coi hình ảnh lành mạnh về bản thân chính là khởi điểm là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đạt mục tiêu... Nói cho cùng, NẾU KHÔNG BẮT ĐẦU, CHẮC CHẮN TA KHÔNG THỂ ĐẾN ĐÍCH. Giả sử bây giờ chuông điện thoại nhà bạn reo vang, bạn nhấc lên nghe, người ở đầu dây bảo bạn: "Allô, mong bạn thông cảm, tôi không mượn tiền cũng không muốn phiền bạn điều gì cả. Tôi chỉ muốn gọi để nói cho bạn biết rằng bạn là người tốt nhất đời mà thôi. Bạn là vốn quí trong ngành nghề của bạn và là niềm hãnh diện của tập thể đấy. Tôi muốn được ở bên bạn luôn vì mỗi lần như vậy tôi đều cảm thấy phấn khởi và thấy hăng say làm việc thiện hơn. Ước gì tôi được gặp bạn mỗi ngày vì bạn chính là động lực thúc đẩy tôi thăng tiến bản thân. Thưa bạn, tôi chỉ muốn nói có thế thôi. Mong chóng được gặp lại bạn".

Trước những lời nhận định tích cực và chân thành này (chân thành vì do bạn thân nói ra cơ mà) bạn cảm thấy thế nào?

Nếu là bác sĩ, liệu bạn có trở nên một bác sĩ tốt hơn không? Nếu là giáo viên, là doanh gia, là cha, là mẹ..., liệu bạn có muốn nên tốt hơn không? Dù bạn là ai và làm nghề gì đi nữa, tôi tin chắc tự thâm tâm bạn biết mình sẽ không chỉ cố gắng làm việc tốt hơn mà còn cảm thấy hạnh phúc hơn trước nhiều.

Tuy nhiên, qua mẩu đối thoại trên, bạn hiểu thêm được bao nhiêu về nghề bác sĩ, thương doanh, luật sư, sinh viên nào? Hiển nhiên bạn sẽ chẳng hiểu thêm gì cả. Song tự đáy lòng, bạn vẫn biết mình sẽ sống tốt hơn và hạnh phúc hơn trong công việc, bởi vậy lời nhận định ấy đã khiến bạn thay hình đổi dạng. Từ nay, bạn sẽ bảo: Tôi là vốn quí của xã hội, và vinh dự cho ngành nghề của tôi. Bạn sẽ nhìn mình dưới một góc độ khác, hình ảnh về chính bạn đã đổi thay và một điều thú vị xảy ra ngay lúc đó: Bạn cảm thấy tự tin hơn. Do đó, năng lực của bạn cũng tăng lên. KHI HÌNH ẢNH CỦA BẠN ĐẸP HƠN THÌ CÔNG VIỆC CỦA BẠN CŨNG ĐẸP HƠN.

Đã biết cú điện thoại hiệu nghiệm như vậy, sao bạn không thử làm ngay đi? Sao bạn không để sách xuống và nhấc điện thoại lên (trừ phi bây giờ là 2g sáng hoặc một giờ bất tiện). Hãy gọi cho người bạn thực lòng quí mến, kính trọng. Hãy cho họ biết bạn đánh giá cao công việc của họ, bảo họ rằng đời họ thực có ý nghĩa đối với bạn. Người ấy tất sẽ cảm kích sâu xa và bạn cũng thấy hài lòng. Càng giúp xây dựng người khác, bạn càng cảm thấy thoả mãn với mình hơn.

Câu chuyện sau đây nói lên tầm quan trọng của một hình ảnh lành mạnh về bản thân và kết quả của nó.

MỘT BƯỚC UNG DUNG TỪ "DỐT NÁT" ĐẾN THIÊN TÀI

Năm Victor Seribriakoff lên 15 tuổi, thầy giáo khuyên anh về nhà học nghề vì dốt nát như anh, khó mà học hành đến nơi đến chốn được. Victor nghe theo lời thầy và 17 năm sau, anh trở thành một tay lang bạt kỳ hồ với đủ mọi thứ nghề kỳ quặc. Người ta đã phê phán anh là "dốt nát" nên suốt 17 năm trời, anh quả đã "dốt" thật. Năm anh 32 tuổi, một thay đổi kỳ diệu đã diễn ra. Kết quả của một cuộc trắc nghiệm cho thấy anh là một thiên tài với chỉ số thông minh là 161. Từ đó anh bắt đầu hành động như một thiên tài thực sự, anh viết sách, đăng ký bằng phát minh và trở nên một doanh gia lỗi lạc. Đáng nói nhất có lẽ là việc anh được bầu làm chủ tịch hội Mensa quốc tế một hiệp hội mà tiêu chuẩn duy nhất để nhập hội là phải có chỉ số thông minh từ 140 trở lên. Chuyện anh Victor Seribriakoff hẳn khiến bạn tự hỏi: biết bao nhiêu thiên tài đã phải lang thang như những kẻ dốt nát chỉ vì có người đã bảo họ u mê, đần độn. Không phải bất thần mà Victor tích góp được số vốn kiến thức sâu rộng như vậy đâu. Cũng chẳng phải ngày một ngày hai mà anh tự tin đến thế được. Anh được như vậy chính là nhờ đã biết kiên trì tự rèn luyện mỗi ngày đấy. Khi thấy mình biến đổi, anh đã hành động khác hẳn, anh bắt đầu hy vọng và đạt được những kết quả lạ lùng.

HÌNH ẢNH TỰ THÂN QUAN TRỌNG ĐẾN MỨC NÀO?

Trong quyển "Cách thế trở nên bạn thiết của chính mình" (How to be your own best friend) Mildred Newman và tiến sĩ Bernard Berkowitz hỏi một câu thấm thía: "Nếu không thể yêu mình, làm sao ta có thể yêu người khác được?".

Bạn không thể cho điều mình không có. Thánh Kinh cũng nói: "Hãy yêu người như mình".

Hình ảnh tự thân quan trọng không? Bạn không THể LÀM KHÁC CÁCH BạN NHÌN BảN THÂN. HÌNH ảNH Tự THÂN Sẽ đưa bạn lên đỉnh thành công hoặc sa xuống đáy hầm. Hãy coi mình là người hữu ích rồi bạn sẽ hữu ích. Nếu cho mình là người tầm thường, vô giá trị tất bạn sẽ chẳng có giá trị gì. May thay, dù trong quá khứ, bạn nhìn mình ra sao đi nữa thì nay, bạn vẫn có động lực, có phương pháp và năng lực để thay đổi và trở nên tốt hơn. Trong số các món quà Tạo hoá ban tặng cho con người, quyền được chọn lựa con đường mình thích chính là món quà quí giá nhất. Khi đi sâu vào hình ảnh tự thân, bạn hãy nhớ kỹ là bất cứ hình ảnh nào cũng đều được trí óc tô vẽ, thêm thắt lên. Chẳng hạn đi lại trên tấm ván rộng 40cm, đặt giữa 2 căn nhà 10 tầng, vấn đề sẽ khác hẳn. Đi trên tấm ván đặt dưới đất, bạn cảm thấy dễ dàng và an toàn, nhưng đi trên tấm ván đặt giữa hai toà nhà cao tầng, bạn có cảm tưởng như sắp té đến nơi. Đó là vì trí óc đã tô vẽ thêm nên bạn mới sợ hãi như vậy. Có những lần người đánh "gôn" sau khi phá bóng xuống lỗ hoặc ra ngoài đường biên đã phân bua: "Tôi biết mình sẽ làm vậy mà". Đó là vì tâm trí anh đã vẽ nên hình ảnh trước và tay anh chỉ làm theo thôi. Ngược lại, người chơi gôn thắng cuộc biết rằng mình phải "thấy" trái banh đi vào đầu gậy trước khi quật nó. Người chơi khúc côn cầu giỏi bao giờ cũng "thấy" trái banh rớt đúng lỗ trước khi ra tay. Nhà doanh thương giỏi phải "thấy" khách hàng đồng ý mua trước khi gọi điện cho họ. Hiển nhiên Michael Angelo đã phải thấy Môsê ngồi lẫm liệt trong khối đá hoa trước khi đục nhát đầu tiên.

BA LẦN ĐÁNH BÓNG

Điều khó hiểu và khiến giới thể thao thất vọng nhất là khi thấy một cầu thủ khúc côn cầu cầm chày tiến ra mô đất và rồi để đối phương quạt bóng 3 lần liền mà cứ đứng thúc thủ. Ba cơ hội ngàn vàng để ghi điểm mà lại cứ đứng ỳ ra một chỗ mới chết chứ. Tại sao vậy? Đơn giản lắm, tại vì y "thấy" mình sẽ đánh hụt và bị loại. Nên y cứ vác chày trên vai mà "đi tản bộ".

Trong trường đời, một người cứ tiến ra sân nhưng không hề muốn chạm bóng như vậy còn đáng buồn hơn nữa! Theo bác sĩ Larry Kimsey thì y là người thất bại nhất vì y không cố gắng. Nếu bạn cố gắng mà thua cuộc thì bạn còn có thể rút được kinh nghiệm từ bàn thua để từ đó đỡ thua hơn, KHÔNG LÀM GÌ TẤT KHÔNG HỌC HỎI ĐƯỢC GÌ. NHỮNG NGƯỜI NHƯ vậy tự kết án mình trong nhà tù của sự tầm thường. Họ không bao giờ tham dự trận đấu cuộc đời và chẳng thực sự chạm bóng lần nào. Họ trở nên kẻ thù sâu độc nhất cả cho chính họ và là người trọng tài mù loà. Hình ảnh họ có về bản thân là hình ảnh quỵ ngã - thất bại - bị loại. Đã thế, tâm trí họ lại còn phóng to thêm hình ảnh ấy nữa mới chết.

Chính vì vậy mà mới đây, bác sĩ Maxwell Maltz, nhà phẫu thuật chỉnh hình nổi tiếng thế giới, tác giả cuốn "Tự giúp mình", cuốn sách đã bán được trên 10 triệu bản, đã nói mục đích của mọi loại điều trị bằng tâm lý đều nhằm giúp bệnh nhân thay đổi hình ảnh về chính mình.

HÃY TỰ TÍN

Khởi điểm của thành công và hạnh phúc là một hình ảnh lành mạnh về chính mình. Tiến sĩ Joyce Brothers, một tác giả thời danh, một nhà bình luận và tâm lý đã nói: "Ý nghĩa về bản thân chính là cốt lõi của nhân cách!". Nó chi phối mọi hoạt động của con người từ trí hiểu đến óc cầu tiến và thích nghi, từ việc chọn bạn đến hôn nhân và nghề nghiệp. Không có gì quá đáng khi bảo rằng một hình ảnh tích cực nhất về bản thân chính là sự chuẩn bị tốt nhất để thành đạt ở đời.

Trước khi cho rằng mình xứng đáng được thành công và hạnh phúc cũng như trước khi thích người khác thì bạn phải chấp nhận chính mình đã. Nếu chưa chấp nhận chính mình thì dù có động lực thúc đẩy, có xác lập mục tiêu hay suy nghĩ tích cực đến đâu cũng chẳng ăn thua gì. Bạn phải cảm thấy mình "đáng" được hạnh phúc, thành công... trước khi chúng thuộc về bạn. Người thiếu tự tin dễ cho lối suy nghĩ tích cực, việc xác lập mục tiêu... là hoạt động cho người chứ không phải cho mình.

Mong bạn nhớ là tôi đang nói về sự chấp nhận bản thân cách lành mạnh chứ không phải về cái tôi hợm hĩnh kiểu "Tôi là người vĩ đại nhất" đâu nhé! Trong số các chứng bệnh ta thường mắc thì cao ngạo là chứng quái dị nhất. Nó khiến mọi người đều phải khó chịu trừ mình người mắc bệnh.

Thực ra, kẻ cứ băn khoăn mãi với "cái tôi" chính là người rất thiếu tự tin.

CHƯƠNG 4: NHỮNG NGUYÊN NHÂN KHIẾN TA MẤT TỰ TÍN NHỮNG KẺ BỚI LÔNG TÌM VẾT

Một trong những lý do khiến nhiều người mất tự tín là vì, cha mẹ, thầy cô, bạn hữu và cấp trên cứ liên tục chê bai, nghi ngờ khả năng, ngoại hình và trí thông minh của họ. Những lời chê bai dù chỉ bóng gió xa xôi vẫn tác tại như một lời nói thẳng. Nhiều khi chỉ một nhận xét vô tình cũng đủ khiến ta đâm ra mặc cảm, hoá thành tiêu cực. Kết quả là ta tự nhìn mình bằng ánh mắt tiêu cực của người khác. Nếu bạn bè, gia đình, cơ quan lúc nào cũng xoi mói bạn ắt bạn sẽ có hình ảnh méo mó về bản thân ngay. Tôi viết chương này để bạn có cái nhìn mới mẻ, trung thực hơn về người sẽ giúp bạn đến đỉnh thành công - người đó chính là bạn.

Nhiều khi, những lời nói thiếu cân nhắc, phóng đại thái quá đã tác hại không nhỏ đến hình ảnh tự thân của trẻ em. Một cậu bé lỡ đánh bể cái tô mà cha mẹ chì chiết: "Chưa thấy ai vụng về như mày cả. Suốt đời mày chỉ có đập hết cái này đến cái khác thôi" thì thật là một gánh nặng vô song trút lên vai cậu ấy. Mà nói vậy có đúng đâu, đánh bể một cái tô đâu có nghĩa là "đập bể suốt đời" được!

Con cái có phạm lỗi lầm nào là cha mẹ vội chửi ngay: "Thật hết mong, thằng này hỏng mất rồi". Thấy con vừa về đến nhà đã vội tụt quần, tụt áo, nón ném một nơi, dép vụt một ngả là cha mẹ lồng lộn ngay lên: "Thằng trời đánh kia, làm gì cũng phải từ từ một chút chứ, mày vội đi ăn cướp hay sao đấy hả?". Hễ con đi học, áo quần xốc xếch là người mẹ rủa ngay một tràng: "Mày ở dưới lỗi chui lên hay sao mà ăn mặc như vậy hử ?". NHỮNG KIỂU NÓI ĐÓ TÁC HẠI GHÊ GỚM, KHỔ THAY, NHIỀU NGƯỜI VẪN KHÔNG NHẬN THẤY!

Nhiều khi ta cũng đối xử với nhân viên dưới quyền y như vậy đấy... Gặp một nhân viên phạm lỗi là ta yên trí ngay dù lâu lắm họ mới phạm một lần.

Giữa người "xấu" và người "phạm điều xấu" khác hẳn nhau.

Thành kiến ấy mà lại được khoác vào cho một người xấu dáng (mập ú, sún răng, đen đủi, méo miệng, mắt kém, cao ngồng, lùn tịt...) và thậm chí, thất học tất ta sẽ có một người mất tự tín điển hình nhất. Đứa trẻ nghĩ mình "xấu", "khờ" nên chẳng ai thương và sau đó không ai có thể hoặc thực sự yêu thương nó, tất nó cũng không thể - thậm chí không dám - yêu thương nó nữa.

Xã hội thường đánh giá theo hình thức bên ngoài, bởi đó, trong tuần lễ hội thảo về những xung khắc của tuổi trẻ, Bill Gothard đã khuyên các bậc cha mẹ không nên khen ngợi ngoại diện của một đứa trẻ khác trước mặt con mình, vì sẽ khiến nó nghĩ cha mẹ cho là đứa trẻ kia xinh hơn, kháu hơn... nên dễ bị mặc cảm.

Khi bình phẩm một đứa trẻ khác, bậc cha mẹ khôn ngoan nên nói "Ồ, cháu ngoan quá!" hoặc "Cháu thực ngay thẳng" hay "Cháu tận tụy quá!" nghĩa là nên khen ngợi các đức tính mà họ muốn cho con mình phát triển. Điều này rất quan trọng vì những cuộc nghiên cứu cho thấy là 95% thanh thiếu niên ở Mỹ đều muốn thay đổi ngoại diện. Vì quá chú trọng đến ngoại hình, nên gần như tất cả các "người đẹp" ở Holywood đều muốn đổi khác và nhiều người đã phải đi giải phẫu thẩm mỹ.

Thiếu tự tin là một mặc cảm tự ti thường kéo dài tới lúc trưởng thành và nếu đời sống hôn nhân mà thất bại nữa thì vấn đề sẽ càng thêm rắc rối. Bởi đó, một người chồng khôn ngoan sẽ không bao giờ khen ngợi vẻ đẹp của một phụ nữ khác trước mặt vợ, vì người vợ dễ có cảm tưởng chồng để ý tới người đó hơn nên dễ mất tự tín, khiến đời sống gia đình sinh bất ổn. Những lời bình phẩm kiểu: "Em sao cứ trễ hoài", "Em chẳng bao giờ làm được việc gì ra hồn", "Em đố nấu được bữa nào ngon đấy" chỉ khiến vấn đề thêm rắc rối chứ không giúp vun xới niềm tin yêu đâu. Vả lại, nói rằng: "Tôi là kẻ thất bại trên đời" khác hẳn "tôi không được tăng lương" hay "tôi chưa có việc làm".

NẾU ĐƯỢC NUÔI DƯỠNG, SỰ THIẾU TỰ TÍN SẼ CÀNG TỆ THÊM

Chính lối cư xử kênh kiệu của các giáo viên, cán bộ cũng như quần chúng đối với những người thiếu may mắn, những người thiểu số đã khiến họ tự ti, thiếu tự tín một cách trầm trọng. Mãi đến khi xem phim Shirley Temple tôi mới rõ hết mức thiệt hại trong lối nhìn người da đen. Cảnh phim thuật lại bữa tiệc mừng sinh nhật thứ năm cho cô bé Shirley Temple. Tiệc gần tàn thì một cô bé da đen độ 14 tuổi đi cùng bạn bè đến tặng quà cho "cô Shirley". Lúc ấy, cô bé da trắng 5 tuổi Shirley mới mỉm cười độ lượng nhận món quà từ tay cô gái da đen 14 tuổi hồi hộp vì "đặc ân" được ghé vào bữa tiệc. Cô ta cảm động ứa lệ khi được cô bé da trắng 5 tuổi mời ăn một miếng bánh dư. Chẳng cần nhiều tưởng tượng bạn cũng hiểu những lối cư xử kiểu đó sẽ khiến cô gái da đen tự ti đến mức nào.

May mà những lối cư xử quá lố ấy nay gần như không còn nữa, nhờ vậy người da đen đã tiến bộ vượt bực. Tiến bộ ấy đi đôi với sự thay đổ hình ảnh tự thân. Dù vẫn còn thiên kiến song tiến bộ ngày càng rõ thêm. Giải đáp trọn vẹn sẽ tới cùng với nền giáo dục, tình yêu và hiểu biết ở cả hai phía, da trắng cũng như da đen. Thực ra màu da và năng lực chẳng liên quan gì đến nhau hết. Tôi thích câu Jesse Owens, ngôi sao điền kinh Olympic, nói về màu đen: "Đen không đẹp mà trắng cũng không. Màu da và bất cứ thứ gì ngoài da đều không đẹp".

Một nguyên nhân khác khiến ta mất tự tín là thói lẫn lộn giữa sự thất bại của một chương trình với sự thất bại cả đời. Một đứa trẻ dốt một môn học hoặc không có bạn, dễ nghĩ lầm rằng đời mình đã hỏng. Khổ thay, ý nghĩ sai lầm ấy lại được các giáo viên và phụ huynh phóng đại thêm mới chết chứ!

Một khi đã mất tự tín, khuynh hướng tự nhiên là nuôi dưỡng mặc cảm tự ti, chính vì vậy mà nhiều người đã tự lấy làm khổ sở chỉ vì không thể nhớ nổi mọi chuyện đã nghe hay mọi người đã gặp, và đây cũng là nguyên nhân quan trọng: Một trí nhớ thiếu rèn luyện.

Tạm thời, hai tư tưởng ấm áp này cũng sẽ an ủi bạn phần nào:

1/ Một trí nhớ hoàn hảo không đòi phải là một trí óc vĩ đại cũng như một quyển từ điển bách khoa không nhất thiết phải là một tác phẩm văn chương.

2/ Người không thể nhớ hết mọi chuyện có lợi hơn người không thể quên mọi điều.

Dù sao, bạn cũng đừng vịn vào đó mà an thân đấy. Thực ra, không có chuyện trí nhớ "tốt" hay "tồi" đâu, vấn đề là có "luyện" hay "không luyện" thôi. Mà luyện hay không hoàn toàn do nơi bạn.

CÔNG BÌNH VỚI MÌNH

Nguyên nhân tiếp theo khiến ta mất tự tin là do lối so sánh kinh nghiệm không thực tế và bất công. Ta phóng đại kinh nghiệm thành công của người và hạ thấp thành công của mình. KINH NGHIỆM KHÔNG LIÊN QUAN VỚI NĂNG LỰC (KINH nghiệm có thể tăng tiến kỹ năng nhưng đó lại là vấn đề khác). Chẳng hạn, ba triệu người Uùc có thể lái xe bên trái, một việc mà đa số chúng ta không làm được, trong khi bạn có thể lái xe bên phải, điều mà ba triệu người Úc khó làm nổi. Điều này không có nghĩa là bạn tài giỏi hơn hoặc người Úc tài giỏi hơn, mà chỉ có nghĩa là bạn có kinh nghiệm khác họ thôi. Hơn 200 triệu người Hoa dưới tuổi trưởng thành làm được điều mà bạn không làm nổi là nói được tiếng Trung Quốc. Song có phải vì vậy mà họ thông minh hơn bạn không? Chắc chắn là không rồi. Họ chỉ có kinh nghiệm khác hơn bạn thôi. Hiện giờ bạn đang làm một việc mà 3 tỷ người không làm được, đó là bạn đang đọc quyển sách này bằng tiếng Việt, song không phải vì vậy mà bảo bạn thông minh hơn 3 tỷ người khác được, bạn chỉ có kinh nghiệm khác họ thôi.

Mỗi khi khám bệnh, hẳn bạn phục lăn vị bác sĩ tài cao học rộng, đoán bệnh như thần. Nhưng còn bạn thì sao? Biết đâu vị thần y ấy lại chẳng thấy lúng ta lúng túng khi đứng trước công việc bạn phải đảm trách? Và nếu có cơ hội học thuốc 15 năm như vị bác sĩ ấy, biết đâu bạn chẳng đậu cao hơn ông ta ấy chứ.

MỖI NGƯỜI ĐỀU CÓ SỞ TRƯỜNG SỞ ĐOẢN

Khoảng ba năm trước, cứ sau mỗi trận mưa lớn là con đường phía sau nhà tôi lại lầy lội không sao đi nổi. Ấy vậy mà ngày nào tôi cũng đánh xe ra mới chết!

Một hôm, xe tôi mắc lầy và suốt 45 phút, tôi loay hoay đủ cách vẫn không sao cho xe bò lên nổi. Sau cùng, tôi đành phải bỏ đó đi gọi một chiếc xe tải đến kéo giúp. Anh tài xế xe tải nhìn hiện trường rồi xin lái thử xe tôi đã. Tôi không chịu vì cho là vô ích, nhưng anh ta bình tĩnh xin tôi "cho thử một chút thôi". Cuối cùng, tôi chấp thuận nhưng vẫn nói vớt vát là chẳng ăn thua gì đâu, vả lại, tôi không muốn làm mòn bánh xe thêm nữa. Anh ngồi vào xe, nhẹ xoay tay lái, đề máy và chỉ ít phút sau, chiếc xe đã bắt đầu chầm chậm bò lên khỏi vũng sình một cách vững chắc. Thấy tôi tròn mắt ngạc nhiên, anh liền nhẹ nhàng giải thích là anh sinh trưởng ở miền Đông, bang Texas và từ nhỏ đã từng lái xe qua các vũng sình rồi. Tôi tin anh chẳng "tài ba" gì hơn mình mà chỉ giàu kinh nghiệm hơn tôi về mặt đó thôi.

Một điều tức cười là rất nhiều người mà ta phục lăn kỹ năng và tài khéo của họ lại cũng thán phục ta như vậy. Dù sao bạn cũng đừng hiểu lầm. Tôi không chối là có những người đa năng thật, song chính bạn cũng có xảo năng và kinh nghiệm đâu kém cạnh gì ai. Bạn phải ý thức rõ rằng kinh nghiệm khác nhau không có nghĩa là hơn kém gì nhau.

Thay vì tự ti trước việc người khác làm được điều mình không thể, tại sao bạn không dốc sức vào điều mình có thể làm được? Hãy khâm phục xảo năng của người nhưng cũng hãy nhớ phát huy xảo năng của mình một cách kiên trì và quyết liệt y như người khác vậy. Kinh nghiệm chỉ là sự khác biệt mà thôi.

BỐN NGƯỜI CHIẾN THẮNG

Nguyên nhân thứ năm tạo nên sự mất tự tin là so sánh sở đoản của mình với sở trường của người khác. Có một phụ nữ nghèo khổ đã xử sự như vậy suốt 38 năm trời cho tới khi đọc cuốn "Ma thuật của niềm tin" của Claude M. Bristol. Nhờ đó, chị bắt đầu tin tưởng và nhìn đến những sở trường của mình, trong đó có tài chọc cười thiên hạ. Từ đó dẫu không thể so sánh bằng những hoa hậu thế giới song chị Phyllis Diller đã kiếm được một triệu đô la một năm.

Eleanor Roosevelt là một cô gái vừa xấu vừa lùn lại thêm tính nhút nhát. Đời cô tưởng như đã hỏng ấy vậy mà, trong một phút tỉnh ngộ, cô đã quyết định duyệt lại bản thân, tìm kiếm những giá trị tích cực để phát huy và đã trở thành một trong những phụ nữ lôi cuốn và giỏi thuyết phục nhất nước Mỹ.

Jimmy Durante và Humphrey Bogart cao không hơn tờ áp phích nhưng đã biết khai thác ngoại hình của mình. Họ nghĩ sẽ có địa vị với đời nếu biết sử dụng lợi điểm sẵn có. Họ không mặc cảm vì ngoại hình xấu xí mà chỉ nhằm vào những phẩm chất tích cực của mình thôi. Họ không dại đem so "sở đoản" của mình với "sở trường" của người, nhưng lại khéo khai thác sở trường của mình để đạt thành ước muốn. Tôi tin chắc đã có hằng trăm cô gái xinh như mộng, nổi tiếng như cồn vẫn ước mơ được thành công và hâm mộ như bốn người này đấy!

KHÔNG DÙNG SẼ MẤT

Chắc bạn còn nhớ dụ ngôn về các nén bạc trong Tin Mừng? Có một ông chủ, trước khi đi xa đã gọi đầy tớ đến phát cho người thứ nhất 1 nén vàng, người thứ hai 2 nén, người thứ ba 5 nén, để họ tùy cơ sử dụng.

Khi trở về, ông gọi người lãnh 5 nén đến hỏi xem anh ta đã làm gì với 5 nén ấy. Người này đáp đã dùng 5 nén ấy sinh lợi thành 5 nén khác. Chủ liền bảo: Được lắm, anh là người tốt lành và trung tín, đã khéo biết sử dụng những gì mình có, nên ta sẽ cho anh thêm. Người nhận được 2 nén cũng sinh lợi thêm được 2 nén khác nên cũng được khen thưởng như vậy. Đến lượt người nhận được một nén thì y trả lời: Thưa ông, tôi có mỗi một nén trong khi những người khác được gấp mấy lần tôi. Vả lại tôi biết ông là người hà khắc và độc ác, chuyên gặt chỗ không gieo, thu nơi không phát nên tôi đã đem chôn nén bạc ông giao cho chắc ăn rồi.

Ông chủ mới mắng y: "Anh là người đầy tớ bần tiện và lười biếng". Đoạn lột luôn nén vàng của y trao cho người đã sinh lợi cả vốn lẫn lời 10 nén. Bây giờ nhiều người đã kêu ca: "Người giàu lại giàu thêm nghèo khó lại mất đi".

Đời sống cũng y như vậy đấy, nên BẠN HÃY CỐ SỬ DỤNG NHỮNG GÌ MÌNH CÓ ĐỂ CHÚNG ĐƯỢC TĂNG THÊM VÀ BẠN ĐƯỢC TƯỞNG THƯỞNG.

Nhiều người thiếu tự tin vì cho rằng những tiêu chuẩn hoàn hảo quá xa vời không sao đạt tới được. Đây chính là nguyên nhân thứ sáu khiến ta mất tự tin.

Vì nghĩ như vậy nên khi thất bại - mà chắc chắn là họ sẽ thất bại - những người ấy không bao giờ tha thứ cho mình cả. Họ tự nghĩ nếu mình không hoàn hảo được ắt là mình tồi tệ nhất. Vì vậy, khi thất bại, họ đinh ninh ngay mình là người tệ nhất. Ý nghĩ này tác động đến mọi lĩnh vực cuộc sống mà là nguyên nhân chủ yếu khiến họ bất mãn với nghề nghiệp, bất bình trong việc dạy dỗ con cái và bất hạnh trong đời sống hôn nhân...

Vì một người tự coi mình tồi tệ nhất tất sẽ không sao tin mình "xứng đáng" với một công việc tốt, một gia đình tốt, hoặc bất cứ điều gì đáng giá được.

Lược qua tất cả những nguyên nhân làm mất lòng tự tin ấy bạn sẽ không lấy làm lạ khi thấy quá nhiều người mắc phải chứng bệnh phổ thông và truyền nhiễm này. May mà bạn đang cố gắng vùng lên.

Chương tới chúng tôi sẽ đào sâu thêm những biểu hiện của sự mất tự tin, nhờ đó, bạn sẽ nhận ra một số lỗi cư xử mà trước đây bạn không hề ngờ chúng là kết quả của nó. Phải nhận ra được chúng bạn mới có thể đối phó một cách hiệu quả hầu có thể hiểu biết hơn trong khi sống và làm việc với người khác.

Khi đã nhận ra vấn đề và đương đầu với nó một cách phấn khởi và tự tin thì chiến thắng đã ở sẵn sàng trong tay rồi, bạn ạ.

CHƯƠNG 5: NHỮNG ĐIỀU KIỆN CỦA LÒNG THIẾU TỰ TIN

Người thiếu tự tin thường hay chỉ trích và ghen tương. Họ khó chịu trước những thành công, thậm chí với cả số bạn bè người khác có nữa. Họ vô cớ nổi ghen với vợ, với chồng hay bạn bè. Không ưa chính mình nên họ làm sao tin nổi vợ (hoặc chồng) có thể yêu mình hơn người khác được. Mỉa mai thay, họ thường chống chế bằng cách la lối rằng mình thương vợ hoặc chồng tối đa!

Thực ra, họ không thể yêu cũng chẳng thể tin người bạn phối ngẫu được, vì ngay mình, họ còn chẳng yêu và tin nổi nữa là.

Họ chuyên ngồi lê đôi mách, đơm điều đặt chuyện mà không hiểu rằng có thổi tung lớp bụi mù thì cũng chỉ tổ tốn đất mà thôi chứ có nên cơm cháo gì.

Vì thiếu tự tin nên khi thấy người khác được khen ngợi hay thừa nhận là họ chịu không nổi. Có lẽ vì sự thiếu tự tin của họ biểu hiện rõ nhất qua cách phản ứng trước những lời phê bình và trêu chọc. Khi bị người khác "cười nhạo" họ không sao chịu nổi. Họ không biết "tự trào" và "mẫn cảm" đến độ coi tiếng cười lẫn lời phê bình của người khác là một sự "nhục mạ", một cố gắng "bêu xấu" mình, nên luôn phản ứng "quá lố".

Người thiếu tự tin thường bứt rứt mỗi khi nhàn rỗi, một mình, Lúc nào họ cũng phải đi tới đi lui hoặc làm việc gì đó. Hễ ngồi một mình là họ vặn radiô, tivi lên ngay dù chẳng nghe chẳng xem gì hết.

Khi không còn động lực thúc đẩy người thiếu tự tin sẽ bỏ việc ngay. Nhiều khi một người thôi ganh đua, tỏ ra "cóc cần" chỉ vì thấy mình "không thể cua nổi" chàng trai hay cô gái tuyệt vời.

Họ có gì hấp dẫn và xứng đáng đâu!

Lúc bấy giờ họ "buông xuôi" hết và "cường điệu" sự phản đối bằng mọi cách, từ chỉ trích, rêu rao đến thù hằn, xoi mói. Họ thường ăn mặc lố lăng, dơ bẩn, thiếu tư cách, sống vô luân thậm chí đi đến chỗ nghiện ngập, rượu chè, ăn nói tục tằn nữa. Nực cười thay, họ lại thường lên mặt ta đây với những người không cùng quan điểm với mình! Thật nản khi thấy những người ăn mặc luộm thuộm, dơ dáy, nói năng cẩu thả, tục tằn, vì bề ngoài chính là lời tố cáo nghiêm khắc nhất về hình ảnh tự thân và tất nhiên, sống buông thả và dơ bẩn thì chẳng được tích sự gì.

Lạ một điều là những người sống ngược hẳn lại cũng thiếu tự tin không kém. Thật vậy, những người này lại quá để ý tới vật chất nào là xe hơi bóng lộn, tiền bạc vung vít, mốt này mốt nọ, quần áo, tóc tai thay đổi đủ kiểu. Họ nghĩ mình không được thừa nhận nên cuống cuồng tìm kiếm bạn bè. Họ kết bạn với bất cứ ai chỉ vì quá thèm được thừa nhận, đón tiếp.

Khổ thay rốt cuộc họ chỉ gặp toàn bạn giả, và nhiễm phải thói xấu của phường bạn quỉ này.

Ta nhìn mình ra sao thì sẽ hành động như vậy, bởi đó mà nhiều người đã làm những chuyện lố bịch hết chỗ nói, phá liều một cách hết sức vô ích khi sắp sửa hoàn tất trong đời.

Chẳng hạn nhiều lực sĩ điền kinh miệt mài chuẩn bị bao năm cho thế vận hội lại gặp "tai nạn" lúc thi thử hoặc trong ngày thi đấu mở màn. Họ không "thấy" mình xứng đáng đoạt huy chương vàng nên đã có sẵn kế hoạch "loại" mình ngay từ trong tiềm thức.

Người chồng hay người vợ thiếu tự tin ít khi dám đòi hỏi bạn mình. Thay vào đó họ lặng lẽ để mặc mọi sự trôi qua, tự hoá thành tấm thảm cho mọi người khác chùi chân mà lòng cứ âm ỉ bất mãn chắc chắn sẽ dẫn đến những rắc rối nghiêm trọng về hôn nhân cũng như thể lý và tình cảm.

Có vô khối thí dụ, nhưng tôi xin tạm gác để nói tiếp rằng phần lớn những hành động ngớ ngẩn và thất thường chính là do thiếu tự tin mà ra cả. Những người thiếu tự tin đọc sách này chấp nhận điều họ phản bác điều kia rồi đem áp dụng thử hoặc chẳng làm gì cả, quá khứ cũng có lý do, tương lai cũng đủ lý lẽ, và cứ thế an tâm, bình thản. Chẳng mấy khi họ hoàn tất được việc gì, dù là đọc một quyển sách, sơn một bờ rào, xếp lại nhà cửa, theo một khoá tu nghiệp... Họ đưa ra đủ luận điệu đại loại như: Tôi cũng muốn đi học lại, muốn có học vị lắm chứ, nhưng phải mất những sáu năm trời mà lúc đó thì tôi đã 38 tuổi mất rồi. Thế nếu không đi học thì sáu năm nữa y sẽ bao nhiêu.

May mà bạn không thuộc hạng đó. Trước đây thì có lẽ, nhưng nay đã hết rồi. Khi cầm lên cuốn sách này, là bạn đã tiến một bước dài trong việc thay đổi hình ảnh tự thân. Việc bạn đọc tới trang này chứng tỏ bạn đã nghiêm chỉnh cầu tiến. Tự thâm tâm, bạn biết rõ những trang sách và những tháng năm sắp tới còn hào hứng, đáng giá và phong phú hơn nhiều.

HÌNH ẢNH TỐT BẰNG NGƯỜI BÁN HÀNG TỐT, NGƯỜI QUẢN ĐỐC TỐT, HÌNH ẢNH XẤU BẰNG NGƯỜI BÁN HÀNG TỒI, NGƯỜI QUẢN ĐỐC TỒI.

Trong giới doanh thương, sự thiếu tự tin biểu hiện nhiều cách, nhưng ba cách tiêu biểu nhất là:

1/ Người bán hàng không còn chăm chỉ làm việc nữa. Tại sao? Vì ông ta bị từ chối sỗ sàng khi chào hàng. Lúc đó người bán hàng thiếu tự tin sẽ tự giận mình và nghĩ khách hàng cũng không ưa gì mình. Thế là ông ta đâm ra bất mãn, than thân trách phận mà ra quán cà phê gặm nhấm nỗi buồn hoặc đàn đúm với bạn bè cho quên nỗi tủi sầu. Có người suốt cả giờ chẳng làm được gì, có người thì nghỉ nguyên cả ngày. Trong những hãng kiểm tra lỏng lẻo, họ sẽ bịa ra hàng tá lý do rồi cứ thế nấn ná 5, 7 ngày mới trở lại làm việc.

Người bán hàng tự tin - ưa thích chính mình - sẽ phản ứng khác hẳn. Khi bị từ chối, họ hiểu ngay khách hàng đang gặp khó khăn và bắt chuyện với khách hàng khác.

2/ Người bán hàng thiếu tự tin sẽ miễn cưỡng không chịu rút lui. Ông cứ lải nhải mãi trong khi khách hàng không đáp ứng đề nghị cũng chẳng thuận mua món nào. Bạn phải hiểu rằng, mời ai mua hàng tức là phải chấp nhận mạo hiểm. Nếu khách hàng từ chối, người bán sẽ buồn. Cái tôi bị tổn thương nên người thiếu tự tin sẽ cố bảo vệ cái tôi của mình bằng cách không chịu rút lui. Ông cứ ca cẩm hoài để mong khách hàng cuối cùng sẽ phải bảo: "Được, để tôi mua". Nhờ thế tự ái của ông khỏi bị thương tổn. Chính tôi từng chứng kiến cảnh khách hàng móc người bán: "Thế không phải ông cố bán cho tôi thứ gì đó sao?". Và người bán hàng thiếu tự tin sẽ phản đối ngay: "Ồ, không đâu" (nếu thế thì còn buôn với bán gì nữa).

Người bán hàng tự tin sẽ thành thực chấp nhận rút lui vì biết rõ rằng sự từ chối chỉ là "tai nạn" nghề nghiệp. Ông cũng biết tai nạn ấy ít khi xảy ra, nếu có thì chỉ do xui rủi và mình vẫn còn có thể bán được hàng, ông không bao giờ tuyệt vọng cả. Tại sao? Thưa vì ông tin mình xứng đáng bán được hàng và xứng đáng thành công. Hơn nữa, ông tin nơi sản phẩm của mình. Lòng tự tin không bao giờ cho phép ông bán hàng "dỏm" cả. Ông hiểu rõ mình đang cung ứng một dịch vụ nên rút lui đầy tự tin và thuyết phục, vì trong tiếng Na Uy, "bán" (selje) có nghĩa là phục vụ kia mà.

3/ Người bán hàng thiếu tự tin mà chuyển sang ngành quản lý sẽ thất bại ngay, vì họ sợ cả người trên, người dưới lẫn đồng nghiệp chống đối. Họ thường bỏ mất cá tính để tùy thời khoác một trong bốn tấm mặt nạ sau:

a) Họ trở thành ba phải, lúc nào cũng trấn an người dưới là chẳng có gì thay đổi cả đồng thời muốn được "cùng bọn" với những người ấy hơn bao giờ hết.

b) Vì sợ bị những bạn đồng nghiệp cũ chống đối nên một là họ sẽ nhượng bộ và ưu tiên đặc biệt cho những người đó, hai là ngược hẳn lại, tỏ ra kiêu ngạo cho rằng "mình đã đến đích".

c) Vì quá quan trọng hoá mối tương giao với đội ngũ quản lý, muốn họ vừa lòng và được thừa nhận nên trở thành quá nô lệ, khúm núm lúc nào cũng nhờ người khuyên bảo. Quá lo thất bại nên người ấy cứ do dự mãi mới dám hành động.

d) Người ấy sẽ tỏ vẻ ta đây biết đủ mọi chuyện nên chẳng thèm hỏi ý kiến ai đồng thời bắt đầu lên lớp mọi người về cả những cái mình không hề biết.

Ngược lại, người tự tin chuyển sang công tác quản lý sẽ rất thành công. Họ tỏ ra tự tin nhưng vẫn cẩn trọng, chứng tỏ mình có năng lực và làm việc tốt. Họ ít hứa nhưng đã hứa thì bao giờ cũng giữ lời. Họ hiểu rõ sự khác biệt giữa phục vụ và nô lệ. HọÏ không tìm kiếm cũng không tránh né khi phải đương đầu và luôn dứt khoát quyết định. Họ hiểu mình được thăng chức là vì ban giám đốc tín nhiệm khả năng điều hành và tài phát huy công việc của mình. Họ biết tự tin và kiêu hãnh khác nhau ra sao. Quan trọng hơn nữa, họ có thể cương quyết trên nguyên tắc nhưng lại uyển chuyển trong cung cách. Họ hiểu rằng không nên bảo thủ hay khoe khoang ý kiến của mình mà nên nhìn nhận và tin tưởng ý kiến tập thể và các người phụ tá. Họ biết phân biệt giữa quen thân và quen sơ. Lỡ quyết định sai, họ không làm "rối tung" lên vì họ biết trong nhiều trường hợp, quyết định tệ nhất là không quyết định gì cả, nên đúng hay sai cũng phải quyết định. Họ tự tin nên hành động rất kiên quyết, không hề sợ hãi dù có bị xúc phạm, thách thức, hay phải xin trợ giúp về chuyên môn cũng vậy.

TỰ TIN LÀM CHA MẸ TỐT HƠN, NGƯỜI LƯƠNG THIỆN HƠN

Trong giới doanh thương, sự thiếu tự tin bộc lộ qua những lời hứa gượng gạo. Chẳng hạn hãng vận tải mới muốn có chỗ đứng nên hứa quá lố và quá khả năng. Hãng sản xuất muốn mua chuộc khách hàng nên bất chấp thực trạng, hứa hẹn những điều không tưởng. Trong giới bán hàng, người thiếu tự tin là người hứa quá mức và không giao hàng đủ. Họ chịu được sự phản đối và không nghĩ đó là bước thiết yếu để bán được hàng. Vì vậy khi đã bán được một lần, họ sẽ có "cảm tưởng" như tội lỗi gia tăng nên sẽ tránh mặt khách hàng, không có dịch vụ, khách hàng sẽ khổ sở vì hàng hoá và người bán hàng. Việc khách hàng "tống cổ" người bán hàng khiến vấn đề tự tin phức tạp hơn.

Trong gia đình, sự thiếu tự tin biểu hiện qua việc cha mẹ không dám áp đặt kỷ luật với con cái, lấy cớ: "Vì thương con quá nên không nỡ lòng nào". Thực sự thì chỉ vì họ sợ bị con cái xa lánh, lạnh nhạt và không yêu thương mình nữa. Khổ thay, chính vì vậy mới có vấn đề. Chính vì vậy mà họ mới hết được kính trọng và yêu mến. Con cái hết tin tưởng cha mẹ nên sẽ chẳng còn an tâm nữa.

Do đó, từ chỗ coi thường uy quyền, chúng sẽ nổi loạn chống lại uy quyền. Việc bạo loạn, nói cho cùng, cũng chỉ là biểu hiện sự thiếu tự tin và đã trở thành vũ khí của tuổi vị thành niên, chiếm 45% con số tội phạm nghiêm trọng ở Mỹ vào năm 1974. Điều bi đát là đa số những trường hợp ấy đã chẳng xảy ra nếu cha mẹ và thầy cô quan tâm đến những biểu hiện trước mắt như muốn nói lên rằng - hãy lưu tâm đến tôi - hãy thương tôi với - xin các ngài hãy quan tâm đến công việc của tôi một chút. Cậu học sinh thường đến trễ, khệnh khạng vào lớp, quên sách quên vở, chuyện trò om xòm với bạn bè trong giờ học, nêu những câu hỏi "ngớ ngẩn" hoặc ngoài đề... Thực ra là đang cố gắng làm cho người ta chú ý đến mình, điều mà cậu cần thiết và tha thiết trông mong, và cũng để đè nén những hành động thô bạo và thất thường có thể đưa cậu vào tù.

NHÚT NHÁT - NHU NHƯỢC - PHÓNG ĐÃNG - CŨNG LÀ THIẾU TỰ TIN

Giờ ta thử ứng dụng những biểu hiện của thói thiếu tự tin ấy vào những ngành nghề và lãnh vực khác của cuộc sống.

Cậu học sinh thiếu tự tin sẽ không dám kêu nài với thầy khi bị phạt oan.

Biểu hiện rõ nhất diễn ra trước hoặc đầu lứa tuổi lên mười khi cô cậu, vốn đã không thừa nhận mình lại khám phá thêm sự khác biệt sâu xa giữa trai và gái. Rắc rối bắt đầu khi họ để ý đến nhau và sẽ trở nên trầm trọng nếu một hoặc cả hai đều thấy gia đình không thuận, nhất là khi một hay cả hai đều xấu xí hoặc thất học thì sẽ rắc rối vô cùng.

Từ sự "không chấp thuận" có thực hoặc tưởng tượng đổi thành sự chấp nhận hầu như hoàn toàn nơi người khác phái vào thời điểm cực kỳ quan trọng này khiến tình trạng rất đỗi mong manh. Đôi bạn trẻ khao khát được thừa nhận đến độ sẽ làm bất cứ điều gì để giữ được người độc nhất trên đời đã chấp nhận mình "vô điều kiện". Tình trạng này, nếu hoà với một xã hội dễ dãi, thậm chí còn khuyến khích những quan hệ "trung thực" miễn là "có ý nghĩa" là môi trường thích hợp cho việc lớn trước tuổi, thêm vào đó, những sách báo và phim ảnh khiêu dâm sẽ tạo điều kiện tốt cho những quan hệ phái tính quá sớm, tạp hôn, bệnh hoa liễu, con ngoại hôn, hôn nhân ngoài gia đình phát triển. Một thanh niên thiếu tự tin không có "người yêu đích thực" tất sẽ úp úp mở mở để "bắt" cho được bất kỳ người nào, hành động mà giới ngư dân gọi nôm na là nhắp cá. Nhắp kiểu này thì bạn thường "bắt" được đủ thứ, từ nhái, rùa cho đến rắn rết hoặc cả khúc cây nữa không chừng, có điều, kinh nghiệm cho thấy là khi "bắt" thì "ném" bao giờ cũng khó hơn là "cuốn". Vả lại, dù có bắt được cái gì bằng thứ "mồi" này thì bạn vẫn có thể bị sẩy vào tay người khác khi họ có nhiều mồi để nhử hay khéo nhử hơn. Mối tương giao nào dựa trên sắc đẹp chả mau tàn, chóng nhạt.

Người thanh niên tự tin sẽ không rơi vào chiếc bẫy quan hệ quá sớm hoặc bệnh hoạn với người khác phái. Họ đủ khéo léo và tự trọng để không bị "lợi dụng" hoặc gục ngã trước những mưu mô và những lời đường mật quen thuộc: "Hãy chứng tỏ mình yêu tôi đi", "Ai cũng làm thế cả mà". Anh (cô) hiểu rõ rằng hạnh phúc khác hẳn với thú vui nên đâu dễ "bán rẻ" cả một đời hạnh phúc và đức hạnh lấy một phút vui giả tạo và vô luân!

Dĩ nhiên cậu trai thời đại và cô bạn đồng chí ấy có cùng một lý tưởng và coi nhẹ vấn đề tuổi tác, phái tính, học lực, kích thước hay màu da. Cậu luôn luôn tâm niệm: "Mình phải là chàng trai tử tế và không bao giờ được làm mất lòng ai cả". Để ra dáng thanh niên, cậu hút thuốc tuy không cần, uống rượu dù không thích, cười góp trước lời bông phèng tục tĩu mà cậu thực sự khó chịu - chơi với những người mà thâm tâm cậu không ưa, hoà mình tham dự những hội nhóm mà cậu kín đáo ghê tởm. Sở dĩ thế là vì cậu chưa bao giờ chấp nhận bản thân và kinh hoàng thấy rằng nếu mình tự khẳng định và "vượt lên" trên đám bạn đồng lứa, cậu sẽ không có bạn.

Khi trưởng thành, anh có khuynh hướng chỉ nói với người khác những điều anh nghĩ họ muốn nghe. Anh không bao giờ dám than phiền ai và nhẫn nhục ngồi đợi các bệnh nhân khám xong hết mới dám vào gặp bác sĩ. Thậm chí còn bỏ cả chỗ đợi trong tiệm hớt tóc, để mặc người khác chiếm chỗ đậu xe và đứng xen vào hàng ngay trước mặt mình. Không dám cãi lại thủ trưởng cũng chẳng dám phản đối khi bạn đồng sự chiếm mất công trạng đã làm.

Mong bạn đừng hiểu lầm. Nếu bạn có đủ tự tin và cố ý xử sự như vậy thì thật đáng phục. Nếu bạn cho đó là những chuyện vặt vãnh, vô nghĩa trong trường đời thì lòng tự tin của bạn đã đến mực siêu đẳng. Nhưng nếu bạn làm như vậy chỉ để được thừa nhận thì tất cả những cái khác đều có thể bỏ qua trừ sự thừa nhận. Tại sao ư? Đơn giản lắm. Vì bạn không chịu sống thực, mà chỉ phô bày một cái tôi giả mạo thôi. Người ta, kể cả những người giả mạo, có ưa đồ giả bao giờ. Nói cho cùng, sự thiếu tự tin tác hại đến mọi lãnh vực và mọi nghề nghiệp. Nếu bạn nghĩ mình thuộc loại thiếu tự tin, xin bạn đừng vội hốt hoảng vì những trang kế tiếp, chúng tôi sẽ cống hiến bạn một số phương thức tiên tiến để xoá bỏ đồng thời kiến tạo lòng tự tin. Giờ thì bạn sắp sửa bước lên thang dẫn đến thành công.

CHƯƠNG 6: 15 BƯỚC ĐI TỚI LÒNG TỰ TIN

Bước thứ nhất

Kiểm kê tài sản, còn lâu bạn mới phá sản! Kiểm kê xong, bạn sẽ thấy rõ là NẾU BẠN KHÔNG CHO PHÉP, KHÔNG AI TRÊN HÀNH TINH CÓ THỂ KHIẾN BẠN CẢM THẤY THUA KÉM ĐƯỢC.

Mà bạn yêu mình lắm nên đâu có cho phép vậy được. Tôi thích câu nói của Booker T. Washington, con người bất tử (xuất thân từ giai cấp nô lệ, người sáng lập viện Tuskegee vào thời còn nặng thiên kiến chủng tộc) "Tôi sẽ không cho phép ai thu hẹp và hạ giá tâm hồn mình bằng cách làm cho tôi ghét nó cả".

Bạn phải yêu thích mình vì ba lý do sau:

THỨ NHẤT: LƯƠNG TRI BÌNH THƯỜNG ĐÒI HỎI NHƯ VẬY.

Mới đây một phụ nữ ở Cary, bang Indiana đã nhận được 1.000.000 đô la bồi thường vì bị thuốc làm hư mắt. Chị dùng thuốc tẩy tàn nhang trên mặt nhưng để thuốc rơi vào mắt, khiến nó bị hư hại 98%. Bạn có muốn thế chỗ chị không?

Tại California, một phụ nữ khác được xử 1.000.000 đô la cấp dưỡng vì bị gãy lưng trong một tai nạn máy bay. Các bác sĩ nói chị sẽ không bao giờ còn đi nổi nữa. Bạn có chịu đánh đổi số phận của chị không?

Nếu mắt còn sáng, lưng còn thẳng, tất ta còn cả ngàn cơ hội làm giàu nên bạn đâu có dại gì đổi chác như vậy. Bạn mà đề nghị ắt họ sẽ sẵn lòng đổi ngay và còn hết lòng cảm ơn bạn nữa.

Tự thâm tâm, bạn vẫn biết dù mình nghèo cỡ nào hay mê tiền đến đâu cũng chẳng bao giờ chấp nhận đề nghị "đổi chác" ấy. Vì tuy là người thì ai cũng cần tiền, nhưng đừng phải đánh đổi bằng sức khoẻ và tài sản quí nhất cơ!

Betty Grable, bà hoàng xinh đẹp lừng lẫy thời đệ nhị thế chiến, nổi danh với "đôi chân đáng giá bạc triệu" (đôi chân này được bảo hiểm 1 triệu đô la).

Bạn có muốn xem đôi chân 1 triệu đô la khác không? Mỗi lần nhìn xuống chân mình là bạn đang nhìn vào đôi chân bạc triệu đấy, vì nếu nó còn cứng cát, ắt bạn chẳng dại gì đổi nó lấy tấm chi phiếu 1 triệu đô la đặt trên đôi chân Betty Grable đâu.

Vậy nếu bạn không chịu đổi mắt lấy 1 triệu đô la, đổi lưng lấy 1 triệu đô la, đổi chân lấy 1 triệu đô la, tức là bạn đã đáng giá ít nhất 3 triệu đô la rồi. Ấy là mới kể sơ sơ thôi đó. Đến đây hẳn bạn cũng thấy thích mình hơn rồi phải không?

May thay, bạn đâu có cần phải đổi chác sức khoẻ lấy tiền bạc làm gì vì nếu biết phát huy những đức tính tích cực mà tôi nói đến trong sách này trên nền tảng ý chí, trung thực, liêm chính, yêu thương, trung thành và lương thiện tất bạn sẽ có đủ cả (sức khoẻ, của cải, hạnh phúc, bình an, bạn hữu...).

NGƯỜI ĐỘC NHẤT TRONG 1 TỶ NGƯỜI

Mấy năm trước, một tờ báo ở Dallas có đăng tin một bức tranh của Rembrandt đã bán được hơn một triệu đô la. Đọc xong bài báo này, tôi tự hỏi: Do đâu mà bức tranh vẽ trên vải ấy đáng giá như vậy nhỉ? Rồi tôi tự trả lời, có nhiều lý do, thứ nhất đó là bức tranh độc nhất vô nhị. Thật vậy, trong hàng tỷ bức tranh vẽ từ thuở khai thiên lập địa đến giờ, không có bức nào như vậy cả. Nó là bức nguyên tác của Rembrandt. Nó quí giá vì hiếm có! Thứ hai, Rembrandt là một thiên tài hàng trăm năm mới xuất hiện một lần, điều đó ai cũng phải thừa nhận. Rồi tôi bắt đầu nghĩ đến bạn. Từ xưa đến nay, hàng tỷ người đã sống trên hành tinh này, hiện giờ cũng đang có mấy tỷ người nữa, nhưng chưa bao giờ và cũng sẽ không bao giờ còn có một người như bạn cả. Bạn là người hiếm có, độc đáo, khác biệt và duy nhất trên địa cầu. Rembrandt tuy là một thiên tài nhưng cũng phải chết. Bạn cũng quý giá như Rembrandt hoặc bất cứ ai khác. Ngoài việc có thiên tư, Rembrandt còn phải tập luyện hằng ngày. Từ khi ông ra đời, dễ có đến cả trăm người như ông thuộc đủ lãnh vực nhưng họ lại không bao giờ chịu cầm cọ lên vẽ cả. Nói rộng ra, giả như cả thị xã chỉ có mỗi một chiếc xe của bạn thôi, thì bạn đã nắm trong tay một vật hết sức quý giá rồi đó, trừ phi bạn không bao giờ đánh xe ra khỏi nhà xe mà thôi. Cũng vậy, vì chỉ có độc một người như bạn trong cõi tồn sinh nên bạn có giá trị vô song. Hãy đem bản thân và tài năng mình ra sử dụng, bạn ơi. Bạn hãy nhớ cho rằng Đấng Tạo hoá đã tác tạo nên bạn và phú bẩm tài năng là để bạn đem ra sử dụng chớ đâu phải để bạn chôn vùi đi mất.

THỨ HAI: KHOA HỌC GIẢI THÍCH ĐIỀU ĐÓ.

Đa số chúng ta đều tin vào khoa học, vậy bạn thử xét mình theo khía cạnh khoa học xem sao. Óc bạn có khả năng lưu trữ nhiều thông tin hơn hàng tá những máy vi tính tinh vi nhất. Trí tuệ bạn có thể chứa nhiều thông tin hơn cả triệu quyển sách trong thư viện quốc gia. Các nhà khoa học nói rằng nếu muốn tạo ra một bộ óc như óc người sẽ phải tiêu tốn hàng tỷ đô la, với khối lượng đồ sộ hơn cả toà nhà Empire State Building và cần một lượng điện nhiều hơn cả một thành phố ngàn cư dân. Và dù có những nhà thiết kế lỗi lạc nhất thế giới cũng như đủ mọi linh kiện, tiền bạc và năng lượng như vậy đi nữa thì bộ óc nhân tạo ấy cũng không thể sản sinh nổi một tư tưởng mà trí óc ta có thể nghĩ trong nháy mắt được.

Mỗi lời bạn thốt ra đều do đầu óc phi thường của bạn khéo léo nối kết 72 sợi cơ bắp với nhau mới thành, chẳng vậy mà bạn bè thường nói đùa là miệng tôi kết toàn bằng cơ bắp!

Giờ thì hẳn bạn chẳng còn chối mình là người phi thường, đầy năng lực để leo lên thang dẫn đến đỉnh thành công nữa nhé! (tôi dám cá với bạn là có nhiều người kém hơn cũng đang leo lên đấy!).

BÁN CHO BẠN TRÍ TUỆ CỦA MÌNH

Chắc bạn lại bảo: "Ái chà! Tôi thông minh như vậy, lại bị khánh tận hoặc bết bát đến thế này sao?". Bạn hỏi rất chí lý, dù sao tôi cũng xin mạo muội trả lời bạn tôi tiếc là vừa sinh ra bạn đã có trí khôn rồi, chứ giả như tôi có được trí khôn của bạn ắt cả hai chúng ta đều có lợi lớn! Này nhé, tôi sẽ bán nó cho bạn lấy 100.000 đô la, và sẽ được một món tiền lớn, trong khi đó, bạn vẫn mua được giá rẻ. Dù không nói ra, song tôi tin chắc bạn đang nói nhỏ với nói: "Này ông bạn, tôi đã dốc 100.000 đô la vào ông bạn ấy, dù sao cũng chẳng uổng chút nào, vì ông bạn đáng giá lắm chứ!".

Thật vậy, bạn sẽ chẳng bao giờ phải phàn nàn vì mình mua hớ cả, và nếu ai chê mắc, chắc chắn bạn cũng chẳng tin! Dù sao, cũng xin nhắc lại là không phải tôi muốn nói về cái tội siêu đẳng "ta là người vĩ đại nhất" đâu đấy! Tôi chỉ muốn nói đến việc phát huy lòng tự tin của một người bình thường mà thôi.

THỨ BA: KINH THÁNH XÁC MINH ĐIỀU ĐÓ.

Lý do quan trọng nhất làm bạn yêu thích mình đó là dòng chữ: "Chúa yêu thương bạn - dù bạn thích hay không thích!" xuất hiện trên kính xe hơi của bạn. Kinh Thánh cho chúng ta biết con người đã được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa, chỉ thua các thiên thần một chút thôi. Đức Giêsu Kitô thì nói: "Việc Thầy làm, các con cũng làm được và thậm chí còn làm những việc lớn lao hơn." Thiên Chúa không phân biệt tuổi tác, giáo dục, phái tính, tầm vóc, mầu da, cao thấp, hay bất cứ một phẩm chất bề ngoài nào như một điều kiện phải có để Ngài yêu thương. Ngài không loại trừ bạn. Thành công là điều rất dễ dàng - tuỳ theo mức độ bạn tin - và vì bạn đang trên đường tiến tới niềm tin nên bạn cũng đang trên đường đi tới thành công.

Hãy xem nào. Bạn là cha mẹ. Con cái bạn đang lớn. Một đứa nói: "Con chẳng là gì cả", "Con không phải là người", "Con không thể làm được điều gì tốt". Những câu nói như vậy có làm bạn vui được không? Chúng làm bạn hãnh diện nở mũi hay tim bạn thắt lại và bạn chỉ còn biết lắc đầu thất vọng? Bạn nghĩ thế nào nếu Cha trên trời của chúng ta thấy chúng ta là con cái của Ngài mà lại chê bai chính mình? Thực ra, chúng ta có quyền xem thường chính mình và người khác không? Chắc chắn Chúa sẽ hài lòng nếu chúng ta nhìn vào gương trước khi bắt đầu một ngày mới và nói: "Thành ơi, Chúa yêu thích bạn - và tôi cũng yêu thích bạn." Hãy làm ngay đi.

Vì rất có thể bạn khuyên người khác hãy nhẫn nại một chút và họ hãy cho phép mình có thời gian nhiều hơn để hoàn thành một số mục tiêu, vậy tại sao bạn không nghe lời Bill Gothard khuyên khi ông nhắc chúng ta nhớ rằng Chúa không cắt đứt tình thương đối với chúng ta. Bill giải thích chúng ta là những đứa bé được tạo nên theo công thức Chúa đã định. Nếu chúng ta không hài lòng về mình thì hãy trao lại cho Chúa để Ngài hoàn thành công việc đó.

Bước thứ hai: HÃY TRANG ĐIỂM - MẶC CHO ĐẸP - TIẾN BƯỚC LÊN

Cách bạn săn sóc diện mạo có một ý nghĩa quyết định đối với lối cảm nghĩ và cách bạn nhìn vào nội tâm. Bài báo trích trong trong tờ tin sáng dallas số ra ngày 6 tháng 2 năm 1974 sau đây cho thấy rất rõ vấn đề đó.

CÁC LÃO BÀ TƯƠI CƯỜI DƯỚI LỚP KEM THOA MẶT

Một số lão bà ở Dallas hãnh diện tươi cười trước "bộ mặt mới" của họ.

Tuần nào họ cũng diễu qua các khách sảnh của Golden Acres hoặc trên ghế lăn, hoặc chống gậy có người dìu đỡ để đến gặp nhau trong cuộc thoa bóp mặt hàng tuần.

"Thực phấn khởi", một cụ bà 81 tuổi đang ngồi chờ tới phiên trang điểm và tẩy rửa đã thốt lên. "Ta biết mình có một việc gì đó để làm vào buổi sáng... Ta có một mục đích. Nước da tôi tươi hẳn lên. Ông có ngờ tôi đã 81 rồi không? Bà vừa chà xát làn da vừa hỏi. "Chưa đâu, da tôi như chỉ mới 50 thôi!".

Bà lão ấy yếu ớt và mù loà thế mà sáng nào cũng tỉ mỉ trang điểm trước khi ra ngoài.

Chương trình này do VIỆN BỆNH GIÀ DALLAS tài trợ và được hãng mỹ phẩm Mary Kay cung cấp thiết bị cần thiết. Tuổi trung bình của các hội viên là 83. Sau 6 tháng trời với 21.400 lần trị liệu viện ghi nhận có tiến bộ trông thấy về niềm tự tin của các cụ bà.

50 phụ nữ - từ 57 đến 94 tuổi - hàng tuần được xoa bóp da mặt và trang điểm vào buổi sáng, tẩy rửa vào chiều tối.

"Điểm chúng tôi muốn minh chứng là các cụ bà ấy vẫn còn lưu tâm đến diện mạo của mình". Marvin Ernst, giám đốc viện nói. "Càng thấy mình đẹp, họ càng thêm vui vẻ, khoẻ mạnh". Những khám phá sơ khởi cho thấy là các hội viên thêm quý trọng bản thân hơn người ngoài. Ông Ernst bảo: "Giúp từng người trang điểm sẽ ảnh hưởng tích cực đến cách họ cảm nghĩ về bản thân khiến họ hạnh phúc hơn với hoàn cảnh của mình. Mọi ông chồng ở Mỹ đều cho là vợ họ vui vẻ, khả ái và làm việc tốt hơn mỗi khi ở mỹ viện về hoặc đóng một bộ cánh mới. Các giáo viên cũng cho biết là các em học sinh tấn tới hẳn khi mặc đồ mới đến trường.

Câu tục ngữ "Chiếc áo không làm nên thầy tu" là một con dao hai lưỡi sắc bén nhất là khi bạn nắm phải đàng lưỡi. Thật ra, ngoại hình ngoại diện ảnh hưởng đến ý nghĩ và cử chỉ của bạn nhiều lắm. Nó làm tăng - hoặc giảm tiềm năng trong bạn. Giới lãnh đạo nhận thấy nhân viên chu toàn công việc tốt hơn khi ăn mặc gọn ghẽ và đẹp đẽ hơn. Thậm chí, đến ngay máy vi tính cũng phải nhận như vậy. Một cuộc khảo sát hai nhóm quản đốc suốt 6 năm trời cho thấy những người ăn mặc gọn ghẽ kiếm được nhiều tiền hơn những người khác 4.000 đô la mỗi năm, nắm giữ những chức vụ quan trọng hơn và hăng say làm việc hơn.

Vậy nếu muốn được tự tin hơn, bạn hãy ăn mặc bảnh bao một chút. Sau này, tôi sẽ nói kỹ hơn đến vấn đề này.

Bước thứ ba: Dùng sách tiểu sử và tự truyện của các danh nhân thuộc mọi chủng tộc, tôn giáo và màu da làm sách gối đầu. Những vị này đã biết tận dụng khả năng sẵn có để góp sức xây dựng cuộc sống nên đã gặt hái được tối đa. Mỗi khi đọc truyện của Henry Ford, Walter Chrysler, Abraham Lincoln, Thomas Edison, Andrew Carnegie, Booker T. Washington... khó có ai không cảm thấy phấn chấn. Tôi đố ai đọc truyện Eartha White, con gái người nô lệ, trong Reader's digest số tháng 12 năm 1974 mà không háo hức làm thêm nhiều việc cho đời thấy, khi đọc những chuyện này, thấy họ thành công rực rỡ, chúng ta liền tưởng tượng mình cũng sẽ thành công hệt như vậy.

Bước thứ tư:

Lắng nghe các diễn giả, các giáo viên và những nhà thuyết giảng là những nhà xây dựng con người. Bạn có thể yên tâm coi như một định luật là bất cứ quyển sách, bộ phim, chương trình truyền hình, cuộc băng hay bất cứ ai xây dựng con người cũng sẽ xây dựng bản thân và lòng tự tín của bạn.

Bước thứ năm:

Xây dựng lòng tự tín bằng những bước nhỏ. MỘT TRONG NHỮNG LÝ DO KHIẾN NHIỀU NGƯỜI KHÔNG DÁM THỬ ĐIỀU GÌ MỚI LÀ VÌ SỢ THẤT BẠI.

Nếu được, bạn hãy chia nhỏ bất cứ cuộc mạo hiểm mới mẻ nào thành từng phần, từng chặng mà bạn tin mình sẽ đảm đương nổi, rồi lần lượt đi từ giai đoạn này tới giai đoạn khác, từ lãnh vực này sang lãnh vực kia. Đứa trẻ đã biết nhân 2 với 2 tất sẽ nhân được 3 với 4, 5 với 6... và cuối cùng sẽ "thấy" mình đủ sức học toán. Cô gái nhỏ "thoát nạn" khi nướng bánh lần đầu tiên sẽ "thấy" mình đủ sức nướng những loại bánh cầu kỳ hơn. Người nhảy cao được 2 mét, lúc đầu chỉ nhảy vừa sức rồi cứ thế tăng dần lên. Đây chính là nhờ "hăng máu" nên họ "thấy" mình đủ sức phóng qua độ cao vừa tầm cho tới lúc "thấy" mình phóng qua độ cao tối đa một cách dễ dàng. Điều tôi muốn bạn làm để xây dựng lòng tự tin là: Hãy khởi đầu từ một lãnh vực mà bạn biết rõ mình có thể thành công đã. Khi thành công rồi, hẵng chuyển sang bước kế tiếp và cứ thế mà tiến. Mỗi bước sẽ giúp gia tăng lòng tự tín và lòng tự tín sẽ giúp tăng hiệu năng. Hiệu năng lại giúp tăng lòng tự tín. Lòng tự tín lại giúp tăng hiệu năng... và cứ thế.

Trong ngành bán hàng - tập sự, chúng tôi thường khích lệ hoặc cho thực tập tại chỗ trước khi gởi một người bán hàng đi chào hàng thực sự. Chúng tôi biết chắc nếu người bán hàng non nớt ấy tỏ ra khờ khạo, hoặc "thất bại" trong lớp, ắt khó mà lên nổi. Thêm vào đó chúng tôi cũng thúc đẩy họ tập luyện tại nhà và trước gương nữa. Maxwell Maltz gọi đây là "sự thực hành không áp lực" vì người bán hàng không có gì để mất cả.

Trong giai đoạn này cần cảnh giác trước sự tự tin quá lố. Hãy nhớ lại xem, biết đâu bạn đã chẳng rút quá số dự trữ trong kho tự tin của đời mình. Thực ra, bạn đừng mong mở được tài khoản ngay trong một ngày hoặc nhờ đọc sách này chỉ có một lần. Càng tuân thủ những bước cần thiết và theo sát những tiến trình đã phác hoạ một cách kiên trì và đều đặn thì tài khoản tự tin của bạn càng lớn mà nó càng lớn thì kết quả càng vĩ đại.

Bước thứ sáu:

Tham gia Câu lạc bộ Nụ cười và lời khen: Mỗi khi mỉm cười với ai và được họ mỉm cười lại, bạn tự nhiên cảm thấy thoải mái hơn (và lúc ấy khuôn mặt bạn chắc chắn cũng giá trị hơn) và cho dù họ không cười lại, bạn cũng vẫn thấy thoải mái hơn vì biết rằng mình là người giàu có, NGƯỜI NGHÈO NHẤT TRÊN ĐỜI LÀ NGƯỜI KHÔNG CÓ NỤ CƯỜI.

Về lời khen cũng vậy, mỗi khi bạn thành thực khen ai hoặc tỏ ra lịch sự với ai, người ấy sẽ có lợi ngay và sẽ thấy thích mình hơn. Còn bạn thì không thể không cảm thấy thoải mái hơn mỗi khi giúp người khác thoải mái hơn như vậy.

Cách tốt nhất khiến mọi người thấy dễ chịu là tỏ ra lạc quan và vui vẻ. Điều này thì bạn có thể làm hầu như thường xuyên khi tiếp xúc với bạn đồng sự và gia đình hằng ngày. Khi nghe ai đó chào mình: "Chào bạn, khoẻ chứ!". Bạn hãy nói cho họ vui thêm: "Khoẻ lắm - nhưng hy vọng còn khá hơn nữa". Dù bạn không thấy mình "khoẻ", song tôi tin chắc là bạn muốn như vậy và tôi còn tin chắc hơn nữa là, nếu bạn bảo mình "khoẻ lắm" bạn sẽ khoẻ thật.

Trong chương bàn về thái độ, bạn sẽ hiểu rõ hơn.

Bước thứ bảy:

Giúp đỡ người khác. Bạn hãy thăm nom một người tàn tật, đau yếu. Hãy nướng bánh cho một người tàn phế, tham gia chương trình thăm nom hoặc đọc sách cho các cụ già, đi chợ giùm người tàn tật, giữ con giúp một bà mẹ trẻ vắng nhà, dành thì giờ dạy người mù chữ, tự nguyện tham gia hội chữ thập đỏ, giúp trẻ em băng ngang những đoạn đường lắm xe cộ, che chở trẻ mồ côi, dẫn những em bé không cha đi chơi hoặc dành thì giờ hướng dẫn chúng.

Song có hai điều bạn cần cân nhắc trước, một là bạn không được nhận thù lao, hai là người được giúp đỡ hoàn toàn không có điều kiện đáp trả.

Tôi xin bảo đảm điều này là nếu bạn giúp đỡ người không có điều kiện đáp trả, bạn sẽ nhận lại được nhiều hơn. Dĩ nhiên trong nhiều trường hợp, việc bạn làm rất có ý nghĩa đối với người được giúp đỡ, song chính bạn cũng cảm thấy hạnh phúc khôn tả mỗi khi giúp đỡ những người cần được giúp đỡ. Bạn sẽ thấy mình sao mà may mắn, sao mà nhận được quá nhiều như vậy. Bạn sẽ thấy mình cũng biết đóng góp và thực sự có giá trị. Tóm lại, bạn sẽ trở thành vĩ đại trước mắt mình và đó chính là phần thưởng cho bạn vì đã biết tận dụng khả năng sẵn có của mình mà giúp đỡ người khác cách vô vị lợi.

Charles Dickens nói rất chí lý rằng: "Trong một thế giới biết gánh đỡ cho nhau, chẳng ai vô dụng cả".

Bước thứ tám:

Thận trọng với bạn đồng sự. Cố ý kết giao với những người đạo đức cao, luôn nhìn đến khía cạnh tươi sáng của cuộc đời, bạn sẽ lợi rất nhiều. Bao năm qua, tôi đã thấy hằng trăm ông, bà thuộc đủ thành phần gia nhập thế giới doanh thương với vẻ mắc cỡ, rụt rè, khờ khạo nhưng chỉ vài tuần sau là đã tự tin, đầy năng lực và hiệu năng rồi. Sở dĩ thế vì trong nhiều trường hợp, họ phải sống giữa môi trường tiêu cực, giữa những người chuyên xả rác tiêu cực vào tâm trí họ, nói với họ những việc không làm nổi. Khi bước vào thế giới doanh thương thì môi trường và bạn bè đột nhiên thay đổi hẳn. Giờ thì ai cũng nói với họ về những việc ở trong tầm tay. Huấn luyện viên, quản đốc và bạn đồng sự, ai cũng nói những lời tích cực cả. Ngày nào họ cũng được chứng kiến những thành quả ngoạn mục về đủ mọi mặt nhờ phương pháp mà ra. Bởi vì ưa thích chính mình bao giờ cũng thú vị và hữu ích hơn nên họ bắt đầu thay đổi hình ảnh tự thân của mình ngay.

Tôi muốn nói là nếu ai cũng được sống trong môi trường tích cực. Tiếp xúc với những người tích cực, như vậy thì tự khắc sẽ có hình ảnh tự thân và thái độ sẽ thay đổi hẳn. Dĩ nhiên, ta không thể bắt người khác thay đổi bạn đồng sự, nhưng bạn vẫn có thể chọn bạn để kết giao cơ mà. Hãy làm thử xem và bạn sẽ thấy kết quả hết sức lạ lùng. Cứ lựa chọn những người lạc quan và phấn khởi mà chơi, tôi xin bảo đảm là bạn sẽ rất có lợi. Hãy nhớ rằng BẠN GẶT HÁI RẤT NHIỀU TỪ LỐI SUY NGHĨ, PHONG CÁCH VÀ CÁ TÍNH CỦA NGƯỜI XUNG QUANH. DÙ NGƯỜI XUNG QUANH BẠN TỐT HAY XẤU cũng vậy. Thậm chí, ngay chỉ số thông minh của bạn cũng bị ảnh hưởng của môi trường và bè bạn nữa. Trong các Kibbutz tại Israel, các cuộc trắc nghiệm cho thấy trẻ em Do Thái gốc phương Đông có chỉ số thông minh là 84, phương Tây là 105. Như vậy là trẻ em Do Thái gốc phương Tây thông minh hơn gốc phương Đông. Sau bốn năm chung sống tại Kibbtutz, một môi trường sống tích cực, một nơi ganh đua tuyệt hảo, đủ mọi phương tiện để học hỏi và thăng tiến, chỉ số thông minh lên ngang nhau: 115. Đáng khích lệ quá bạn nhỉ!

Khi bạn kết giao với người đứng đắn có lối nhìn đạo đức và tích cực về đời sống, bạn sẽ có rất nhiều cơ may để thành công. Khổ thay, bạn bè cũng lại có thể ảnh hưởng tiêu cực trên bạn nữa. Một bạn trẻ (cả người lớn nữa) kết giao với những người hút thuốc dễ bị nhiễm thói hút thuốc hơn khi kết giao với những người không hút. Về tật nghiện ma tuý, rượu chè, tác tráng, dóc láo, lừa đảo, ăn cắp cũng vậy. May mà ta còn được tự do chọn bạn.

Bước thứ chín:

Để xây dựng lòng tự tin, bạn nên kê khai những phẩm chất tích cực của mình ra giấy rồi giữ lại để tiện đối chiếu sau này. Bạn cũng hãy xin bạn bè viết ra cho biết họ thích gì nơi bạn và cũng giữ lại bản liệt kê ấy. Có hai tờ giấy ấy, có lẽ bạn cũng sẽ giống như "anh chàng tự tin" này.

Anh ta vừa đi giữa phố vừa lảm nhảm một mình. Người ta mới hỏi lý do thì anh ta đáp: Tôi thích nói chuyện với những người thông minh, nhất là nghe người thông minh nói. Tôi nghĩ anh ta hẳn rất tự tin. Thỉnh thoảng ta cũng nên khoe khoang chút đỉnh, nhưng kín đáo thôi.

Bước thứ mười:

Liệt kê ra những thắng lợi để nhớ đến những thành công đã qua. Bản liệt kê phải gồm cả những việc khiến ta hài lòng và tự tin nhất. Bản liệt kê phải ghi suốt thời thơ ấu đến nay, phải gồm đủ mọi sự kiện, từ việc xông vào tên côn đồ trong lớp đến việc đạt điểm "A" trong một khoá học hóc búa. Nếu biết xem lại đều đặn bản liệt kê này, bạn sẽ nhớ mình đã từng thành công nên sẽ có thể thành công tiếp. Điều đó giúp kiến tạo nên lòng tự tin từ đó phát sinh thành công, hạnh phúc... Thực ra hai bước này chỉ giúp bạn tái xác nhận sự ủng hộ chứ không phải chống lại bản thân mình.

Bước thứ mười một:

Muốn xây dựng lòng tự tin, có mấy điều bạn phải tránh xa. Trước nhất là sách báo khiêu dâm. Bất cứ thứ gì đi qua tâm trí ta cũng đều được lưu tồn và ảnh hưởng đến ta hết. Nó có thể xây dựng và củng cố cho tương lai ta nhưng cũng có thể phá đổ và làm suy yếu tương lai huy hoàng ấy. Các nhà tâm lý học cho rằng bất cứ cuốn phim hay sách báo khiêu dâm nào cũng đều ảnh hưởng đến tâm lý, xúc cảm và tác hại đến đầu óc bạn y như kinh nghiệm thể lý vậy. Tất cả những người đã xem những "sô" đó đều thừa nhận như vậy, ai cũng bị kích thích và đâm ra coi thường bản thân hơn. Lý do rất dễ hiểu vì những cuốn phim và sách báo ấy trình bày phần tồi tệ nhất của con người nên khi bạn thấy đồng loại xuống cấp, tự nhiên cũng thấy chính mình xuống cấp. Không thể nhìn khía cạnh tồi tệ nhất của con người mà không cảm thấy giá trị của mình bị giảm thiểu được. Ta không thể trở nên hoặc làm được gì tốt hơn mình nghĩ cả. Mỉa may thay, đa số những phim "cấm" ấy lại được quảng cáo là "giải trí" bậc cao dành cho người người "trưởng thành". Hầu hết các nhà tâm lý đều thừa nhận là chỉ có giới thanh thiếu niên, lớp khán giả thiếu lập trường và chưa trưởng thành mới coi chúng mà thôi.

Việc đoán số tử vi cũng mê hoặc và tác hại bạn chẳng kém. Nhiều người cho việc đọc mục tử vi là "vô hại" vì mình đâu có tin, coi cho biết chơi vậy thôi. Thực ra thì cuối cùng họ sẽ trở thành người theo thuyết định mệnh lúc nào không biết. Nửa tin nửa ngờ nên nhiều người không dám quyết định gì cả hoặc không dám khởi hành vì hôm đó "tử vi" của họ không được tốt.

Bước thứ mười hai:

Để cải tiến hình ảnh tự thân, bạn hãy học hỏi những tấm gương thất bại đầy thành công.

Ty Cobb và Babe Ruth chẳng hạn. Thật vậy, trong lịch sử môn bóng chày, chưa có ai bị loại nhiều như Ty Cobb và chưa ai đánh trật nhiều hơn Babe Ruth. Hank Aaron, người phá kỷ lục của Babe Ruth đã đánh trật nhiều hơn 9% các vận động viên chơi cho các liên đoàn lớn. Vậy mà không ai - Phải! Không ai - coi họ là những người thất bại cả và rất ít người còn nhớ đến những thất bại của họ, trong khi đó, ai cũng biết đến những thành công của họ hết. Khi lên những nốt cao, Enrico Caruso đã thất bại nhiều lần đến nỗi thầy giáo luyện giọng đã khuyên anh bỏ nghề rồi. Nhưng anh không nản chí và đã trở thành ca sĩ có giọng nam cao hay nhất thế giới. Thầy giáo đã từng chê Thomas Edison là tối dạ và sau này, ông chịu thất bại hơn 14.000 lần mới hoàn thiện được bóng đèn điện. Cả Albert Einstein lẫn Werner Von Braun đều thi rớt môn toán. Henry Ford năm 40 tuổi còn nghèo mạt rệp.

Có điều kỳ lạ là người bán hàng chính trong 90% các tổ chức bán hàng ở Mỹ đã bỏ lỡ nhiều thương vụ hơn hầu hết các tay bán hàng cho công ty. Trước khi thành công, Walt Disney đã bị phá sản 7 lần và bị suy nhược thần kinh một lần. Những người này sở dĩ thành công vì đã biết kiên trì làm việc. Thực vậy, khác biệt chính giữa tay thiện xạ và tay súng quèn ở chỗ tay thiện xạ cũng chỉ là tay súng quèn nhưng biết kiên trì bắn mãi.

Bước thứ mười ba:

Phương thế tốt nhất, nhanh nhất, hiệu nghiệm nhất giúp bạn cải tiến hình ảnh tự thân và phong cách là gia nhập một tổ chức có những mục đích cao đẹp đồng thời bắt các hội viên phát biểu.

Nhiều người diễn đạt rất tốt trong những buổi mạn đàn nhưng hễ phải đứng lên nói trước bất cứ loại khán giả nào là rụng ngay. Chả là họ thấy mình mất tinh thần và có vẻ ngớ ngẩn.

Bước thứ mười bốn:

Nhìn thẳng mắt mình cũng như người khác:

Hầu hết những người bình thường cũng như trí thức đều nói là muốn người ta nhìn vào mắt mình.

Nhiều người không lường được phản ứng của người khác đối với những kẻ tránh nhìn vào mắt họ nên ngay trong lúc nói chuyện riêng cũng vẫn quay sang chỗ khác, thậm chí, có những người thiếu tự tin tới nổi không dám nhìn thẳng vào người khác vì tự cho mình là "bê bối" và "chẳng ra gì".

Muốn thắng vượt cảm giác này, mỗi khi soi gương, bạn hãy tập nhìn thẳng vào mắt mình đi, thậm chí, mỗi ngày bạn cũng nên bỏ ra ít phút để chăm chú nhìn vào mắt mình nữa. Mỗi lần như vậy, nhớ nhắc lại một vài thành công đã qua (dùng bản liệt kê chiến thắng ở bước thứ mười), rồi nhắc lại những điều người khác đánh giá cao nơi mình. Nên tập trung vào những đánh giá về sự liêm chính, vui vẻ, lương thiện nghị lực, lòng thương người, tính kiên nhẫn, biết nghĩ đến người khác, dễ tính, tinh thần hợp tác... chứ đừng để ý tới hình dáng bề ngoài, trừ khi cảm thấy mình vô duyên. Trong trường hợp này thì những lời khen đó sẽ là những tác nhân rất quí để xây dựng lòng tự tin.

Giai đoạn kế tiếp của "ánh mắt giao cảm" để xây dựng lòng tự tin, cần có trẻ em. Có cơ hội chơi đùa, nói chuyện với trẻ và nhìn vào mắt chúng bạn sẽ đạt kết quả tốt là trẻ sẽ yêu bạn hơn và nhờ chúng chấp nhận nên bạn cũng sẽ dễ dàng chấp nhận chính mình.

Giai đoạn thứ ba là chăm chú nhìn thẳng vào mắt các bạn đồng sự đồng nhóm cũng như tất cả những nhân viên dưới quyền mỗi khi có dịp. (dĩ nhiên, không phải nhìn trừng trừng)

Bước thứ mười lăm:

Sửa đổi diện mạo khi có thể, lúc cần thiết và mong muốn. Trước đây, nhiều người thường bảo tôi là từ khi bớt mập có thể ăn mặc gọn ghẽ hơn đồng thời có thể tham gia sinh hoạt chung trong nhóm cũng như chơi thể thao, vận động mà không còn bị ai chế giễu về thân xác phì nộn nữa, tự nhiên họ thấy tự tin hơn nhiều.

Nhiều khi phải giải phẫu thẩm mỹ để xây dựng lòng tự tin nữa, đặc biệt là khi mình dị dạng, khác lạ quá mức. Tuy nhiên, trường hợp này thường kèm theo những rắc rối tâm lý cần phải giải quyết tận căn và riêng tư nữa. Thận trọng và hỏi han người khác bao giờ cũng hơn, dù sao, tôi cũng được chứng kiến những thay đổi kỳ diệu về nhân cách sau khi giải phẫu thành công mỹ mãn.

Mỗi khi đọc lại những điều nên và không nên làm trong mười lăm bước xây dựng lòng tự tin này, tôi xin bạn nhớ cho rằng tất cả những bước trên được soạn ra đều nhằm giúp bạn chấp nhận chính mình mà thôi. Một khi bạn đã chấp nhận mình rồi thì việc người khác chấp nhận bạn không còn là vấn đề nữa. Không những người ta sẽ thừa nhận mà còn hân hoan chào đón bạn nữa! Lý do rất đơn giản. Họ thừa nhận con người đích thực của bạn mà con người ấy tốt đẹp hơn nhiều so với con người giả tạo từng cố gắng mọi cách để thành người khác.

Một khi con người đích thực của bạn đã được thừa nhận, nhiều điều khác sẽ xảy ra. Tư cách của bạn sẽ đổi mới, đạo đức của bạn cũng tăng tiến. Bạn sẽ hết căng thẳng vì được an tâm tự tại và những việc nhỏ nhặt, ngày xưa từng khiến bạn nổi khùng nay chẳng thấm vào đâu. Tóm lại bạn không còn phải "lo sợ viễn vông" nữa. Tài khoản tự tin của bạn sẽ gia tăng, những rào cản tương giao bị phá bỏ và mối quan hệ gia đình được cải tiến.

Một khi đã thừa nhận mình, bạn rất dễ thừa nhận người khác cũng như quan điểm của họ. Xin bạn chú ý, tôi nói thừa nhận, không có nghĩa là bạn có thể chấp nhận, thậm chí hiểu được tại sao họ đã nghĩ và xử sự như vậy thôi. Khi đó bạn sẽ thấy dễ chung sống với người khác hơn, bất luận chủng tộc, tín ngưỡng, màu da, gốc gác hoặc nghề nghiệp của họ như thế nào chăng nữa.

XÓA BỎ TRIỆU CHỨNG VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

Một điều chắc chắn là hầu hết các vấn đề, dù là kinh tế, xã hội, hôn nhân... đều không phải là vấn đề mà chỉ là những triệu chứng của vấn đề mà thôi. Nạn ma tuý, nghiện rượu, khiêu dâm, đồng tính luyến ái, và trong phần lớn các câu dung tục, báng bổ, tạp hôn thường là triệu chứng của những khó khăn sâu xa hơn. Những kiểu mốt kỳ cục cũng chỉ là triệu chứng của những vấn đề, nhất là khi những ưa thích kỳ cục đó do người "độc lập" bất chấp cha mẹ hoặc những gì gọi là "tổ chức". Các cô cậu trong những nhóm nổi loạn này thường bảo: "Vì các người không chịu để ý đến tôi nên tôi phải ra tay cho các người biết. Có thể đây là những việc dại dột mà các người không ưa nhưng các người sẽ phải biết là có tôi trên đời". Khi công tác tại các trường trên khắp nước, người ta thường bảo tôi là những học sinh đi trễ, quên sách vở, thích cãi cọ, ăn nói lập dị, muốn được trổi vượt... chính là những em thiếu tự tin. Thực ra các em chỉ muốn nhắc nhở người khác: "Xin chú ý tới tôi, xin yêu thương tôi, thừa nhận, hiểu biết tôi - Tôi cũng là người kia mà".

Trong nhiều trường hợp, nếu không được người khác thừa nhận và hiểu biết một cách xứng đáng, những người đó sẽ bắt đầu tìm cách dàn xếp và thoả hiệp. Thật vậy, họ sẽ khởi sự bắt chước người, và đây chính là điều bất hạnh nhất đối với người không thể trở nên chính mình. BẠN SẼ LÀ MỘT NGƯỜI KHÁC TỒI TỆ, NHƯNG SẼ LÀ CHÍNH MÌNH TUYỆT VỜI NHẤT ĐỜI. KHI MỘT NGƯỜI ĐÃ THỪA NHẬN CHÍNH MÌNH rồi thì người khác không thừa nhận họ cũng chẳng sao. Họ không vì thế mà bị "hư hỏng". Họ có thể sống độc lập. Nhưng như vậy có thể là quị ngã không? Hoàn toàn không. Shakespeare bảo: trước hết, phải chân thật với mình. Nhờ luôn chân thật với mình, bạn sẽ không thể giả trá với người khác được. Một khi đã chấp nhận mình vì giá trị thực sự của mình, lập tức các triệu chứng dung tục, báng bổ, luộm thuộm, bừa bãi... sẽ biến mất và lúc đó, vấn đề của bạn cũng chẳng còn.

Thử xét vấn đề ma tuý chẳng hạn. Hầu hết mọi người, kể cả những người đã cai thuốc hay chừa rượu đều thiếu tự tin. Họ không ưa thích mình nên cho là người khác cũng không ưa thích họ.

Vì thế, họ tìm cách thay đổi và cho ma tuý và rượu là cách dễ nhất. Nhưng đâu phải vậy, ma tuý và rượu chỉ khiến vấn đề thêm phức tạp, gây rối loạn thêm và cuối cùng đưa đến sự huỷ hoại cuộc đời.

Con người mới của bạn - Con người tự tin - sẽ không có gì phải lo lắng cả. Bạn đã làm và đang làm một điều gì đó cho bản thân mình nên cứ việc tuỳ nghi lựa chọn.

TUỲ BẠN CHỌN LỰA

Người Nhật trồng một loại kiểng tên là Bonsai. Loại kiểng đẹp này chỉ cao chừng một tấc thôi, dù vẫn là một cây hoàn toàn như các cây khác. Còn ở California thì lại có một rừng cây khổng lồ tên là Sequoias mà cây lớn nhất tên là "đại tướng Sherman" bề cao 272 bộ, bề hoành 79 bộ. Nguyên nó thôi cũng đủ để cất một căn nhà 35 phòng rồi.

Thực ra lúc đầu thì cây Bonsai và cây "đại tướng Sherman" cũng chỉ cao bằng nhau. Lúc còn là hạt, mỗi hạt đều nặng không đầy 1/3.000 ounce. Vậy mà khi lớn lên, chúng khác xa đến nỗi ấy!

Cuộc sống cũng y hệt như vậy đó bạn.

Lúc mầm kiểng Bonsai mới nhô lên khỏi mặt đất, thì người Nhật nhổ ngay lên để bó chặt rễ phụ và rễ co lại cho cây chậm lớn. Kết quả cây kiểng tuy đẹp nhưng luôn luôn nhỏ xíu. Còn hạt cây "đại tướng Sherman" rơi xuống vùng đất màu mỡ của bang California, có đủ khoáng chất, mưa nắng thuận hoà, nên hoá khổng lồ có gì lạ. Cây kiểng Bonsai và cây đại tướng Sherman đều không có quyền định đoạt lấy số phận của chúng, còn bạn thì có - bạn có thể tuỳ ý muốn lớn muốn nhỏ cũng được. Bạn có thể là cây kiểng Bonsai hay cây đại tướng Sherman tùy ý. Hình ảnh tự thân của bạn - cách bạn nhìn mình - sẽ quyết định bạn là loại cây nào. Tùy bạn lựa chọn đấy!

HÃY CHẤP NHẬN CHÍNH MÌNH

Để kết thúc chương này, tôi xin nhắc lại câu đã nói với bạn ở đầu chương: nếu bạn không cho phép, không ai TRÊN HÀNH TINH NÀY CÓ THỂ BẮT BẠN CẢM THẤY THUA KÉM ĐƯỢC.

Bạn đang mau lẹ đi tới chỗ không thể cho phép ai làm điều đó cả. Đó là lúc bạn chấp nhận chính mình. Vì khi đã chấp nhận mình, bạn sẽ thấy mình thực sự "xứng đáng" được hưởng những điều tốt đẹp trên đời, đồng thời sẽ giở bỏ những vướng vít để đạt tới những điều ấy. Trước khi sang phần 3, tôi khuyên bạn nên làm những điều sau:

1/ Nhìn kỹ chiếc thang dẫn lên đỉnh thành CÔNG ở TRANG bên, viết thật lớn chữ "tốt" bên cạnh bậc tự tin rồi đóng khung lại.

2/ Gấp sách và nhắm mắt lại. Nghỉ ngơi một lát và coi như mình đã sẵn sàng sở đắc được lòng tự tin và tất cả những đức tính cần thiết để thành công.

3/ Đọc lại phần này và chú ý đặc biệt đến những chỗ bạn đã gạch dưới cũng như những nhận xét bạn đã ghi trong sổ tay.

4/ Để chăm sóc xe, trước tiên phải có nhà xe. Để chăm sóc hình ảnh tự thân, bạn cũng phải dành chỗ cho nó.

Giờ mời bạn sẵn sàng bước lên bậc thang hào hứng kế tiếp để lên tới đỉnh thành công

PHẦN BA: TƯƠNG QUAN GIỮA BẠN VÀ THA NHÂN

MỤC ĐÍCH

1/ Làm sáng tỏ cách bạn nên nhìn người khác.

2/ Quảng bá quan niệm hãy xử với người theo cách ta nhìn họ.

3/ Củng cố nguyên tắc - bạn sẽ đạt được mọi mơ ước ở đời nếu giúp người khác đạt được điều họ muốn.

4/ Nhận diện tình yêu chân thật - cống hiến bạn vài gợi ý đặc biệt trong cách bày tỏ tình yêu - sau khi lập gia đình.

CHƯƠNG 7: CÁCH BẠN NHÌN NGƯỜI KHÁC NGƯỜI KHÁM PHÁ ĐIỀU TỐT

Vài năm trước đây, người ta có thử phân tích 100 nhà triệu phú tay trắng làm nên, họ thuộc mọi lứa tuổi, từ 21 đến 70, gồm mọi trình độ, từ tiểu học cho tới tiến sĩ, với đủ loại tính tình và đặc điểm. Phần lớn (70%) xuất thân từ những thị trấn dưới 15.000 dân, và tất cả đều là "những người khám phá điều tốt". Họ có thể nhận ra điều tốt nơi người khác trong mọi hoàn cảnh.

Có lẽ bạn đã nghe câu chuyện về một cậu bé, trong lúc giận dỗi đã hét vào mặt mẹ là cậu thù ghét bà. Thế rồi có lẽ vì sợ bị đòn nên cậu ta chạy lên đồi hét vọng xuống thung lũng "tao ghét mày, tao ghét mày, tao ghét mày". Đột nhiên, từ dưới thung lũng có tiếng vọng: "tao ghét mày, tao ghét mày, tao ghét mày". Nghe thế cậu ta hết hồn, chạy vội về nhà mách mẹ rằng dưới thung lũng có một thằng vô lại dám nói ghét mình.

Mẹ cậu liền dẫn cậu lên đồi rồi bảo cậu la lớn: "Tôi thương anh, tôi thương anh". Cậu bé làm theo và ngay lập tức, từ dưới thung lũng có tiếng vọng lên: "Tôi thương anh, tôi thương anh".

Cuộc đời cũng là một tiếng vọng. Bạn gieo gì gặt nấy, bạn cho ra sao sẽ nhận như vậy. Bạn thấy nơi người khác cái gì thì lòng bạn cũng có cái đó.

Dù bạn là ai, giữ chức vụ gì đi nữa, nếu muốn thành công rực rỡ trong bất cứ lãnh vực nào, bạn cũng phải thấy được "điều tốt" trong từng người và mọi hoàn cảnh. Bạn hãy coi đó là khuôn vàng thước ngọc cho cuộc sống của mình. Bạn thấy người khác thế nào thì sẽ cư xử với họ như vậy, đó là một chân lý phổ quát, nhưng nếu muốn thấy điều tốt hay khả năng nơi người khác để cư xử với họ tốt hơn đồng thời khiến họ làm việc hiệu quả hơn, thì bạn phải kiếm tìm mới được. Do đó "người khám phá điều tốt" chính là một người "tốt" và "thành đạt".

Sau khi tìm thấy điều tốt, bạn phải cố gắng khuếch trương nó lên, vì kinh nghiệm cho thấy, nhiều khi ta có thấy điều tốt thật nhưng không biết biểu dương mà giữ thật kín, khác hẳn với lối sinh hoạt ở trường trung học Bay City, trong thành phố Bay City bang Texas.

Kể từ tháng mười năm 1976, với sự giúp đỡ nhiệt tình của ông hiệu trưởng Joe Graham, Barry Tacker phát động chương trình đánh giá những điểm tốt của học sinh trong trường, một điều thường ít ai để ý dù các bạn vẫn có những cử chỉ và thái độ tích cực, đầy tinh thần trách nhiệm.

Suốt niên học ấy, văn phòng ông Tacker đã nhận được danh sách của hơn 500 em được các giáo viên đánh giá là tốt. Ông Tacker cho biết việc này mang lại những kết quả sau:

1/ Các học sinh tốt được công nhận.

2/ Học sinh biết rằng thầy cô cũng để ý đến cả thái độ tốt của mình nữa chứ không chỉ để ý đến sự hỗn láo mà thôi.

3/ Ban giám hiệu sẽ biết rõ tên nhiều học sinh chứ không chỉ biết mặt thôi.

4/ Học sinh sẽ ngoan hơn vì các em đánh giá cao sự chú ý này.

5/ Thúc đẩy giáo viên tìm kiếm những tính tốt của học sinh trong lớp.

Mỗi khi được gọi lên văn phòng, phản ứng chung của các em học sinh là tự hỏi: "Không hiểu mình đã phạm lỗi gì đây!" và thấp thỏm chờ đợi hình phạt. Thế nhưng, khi ông Tacker kể cho nghe về thành tích các em đã đạt được thì các em liền mỉm cười vui vẻ.

Mỗi khi khen ngợi và đề cao ai, chắc chắn bạn cũng đạt được rất nhiều lợi ích.

VẤN ĐỀ LÀ

Hồi còn trẻ tôi có đọc một câu chuyện khó quên, về một cô bé lên năm, khởi nghiệp từ ban hát của nhà thờ. Giọng em rất hay và tràn đầy hứa hẹn. Càng lớn, em càng được nhiều nơi mời hát: Từ nhà thờ đến trường học rồi đến cả các buổi lễ hội. Gia đình biết em cần được luyện giọng thêm nên đã gởi em đến học với một nhà luyện giọng bậc thầy. Là người giỏi nhạc, lại cầu toàn nên thầy giáo rất khắt khe, chỉ hơi trật một chút là bắt học lại liền. Càng học, cô càng phục thầy nên dù tuổi tác cách biệt, dù thầy hay khe khắt phê bình, cô vẫn yêu ông và cuối cùng hai người lấy nhau.

Sau đó, ông vẫn luyện tiếp cho cô, song bạn bè nhận thấy giọng hát tuyệt vời, thiên bẩm của cô bắt đầu thay đổi. Cô hát một cách gò bó chứ không còn sôi nổi, phóng khoáng như xưa nữa nên những nơi mời hát thưa dần cho đến ngày chẳng còn ai mời cô hát nữa.

Thế rồi chồng cô qua đời. Từ đó cô hầu như bỏ hẳn không còn hát ca gì nữa. Tài năng của cô bị chôn vùi và ngủ im cho đến ngày một người bán hàng vui tính sôi nổi tỏ tình với cô. Một hôm nhân lúc rỗi rảnh, cô ngâm nga một khúc hát tuyệt vời ngày cũ. Người bán hàng chợt lặng đi trước giọng hát ngọt ngào ấy. Anh rối rít van nài: "Hát nữa đi, hát nữa đi em. Giọng hát em thật độc nhất vô nhị trên thế gian này". Vấn đề ở đây không phải ở chỗ anh cho là cô hát hay hoặc hát dở mà ở chỗ anh biết chắc mình say mê giọng hát ấy nên mới đề cao vợ như vậy. Nhờ đó, cô ta lại thấy tự tin và bắt đầu được mời đi hát lại. Ít lâu sau, cô đã tái hôn với "người khám phá điều tốt" ấy và thành công rực rỡ.

Một số người coi lời khen như là làn gió thoảng nhưng ở đây, tôi muốn nhấn mạnh rằng lời khen của người bán hàng hoàn toàn trung thực, chân thành và cần thiết. Thật vậy, lời khen chân thành là phương pháp khích lệ và dạy dỗ hiệu nghiệm nhất hiện nay. Tuy nó chỉ là hơi là gió nhưng giống như hơi bơm vào bánh nó thực sự giúp ta dễ dàng đi lại trên xa lộ cuộc đời.

BẠN LÀ DOANH NGHIỆP

Một nhà doanh nghiệp Nữu Ước bỏ một đô la vào ống tiền của người bán viết chì rồi vội vã bước lên xe điện ngầm. Nhưng nghĩ ngợi sao đó, ông lại bước xuống lấy mấy cây viết chì và phân bua với người bán viết là mình vội quá hoá quên, mong anh ta thông cảm.

Đoạn ông bảo: "Dù gì anh cũng là một nhà doanh nghiệp như tôi, anh có hàng để bán và nó có giá cả đàng hoàng cơ mà". Nói xong ông bước lên toa xe vừa trờ tới.

Ít tháng sau, tại một buổi họp mặt quan trọng, một người bán hàng ăn mặc chỉnh tề tiến về phía nhà doanh nghiệp và tự giới thiệu: "Có lẽ ông không nhớ tôi và tôi cũng chưa được hân hạnh biết tên ông, song thú thực, tôi không bao giờ quên ông được. Chính ông đã giúp tôi lấy lại sự tự trọng. Tôi chỉ là một gã bán viết chì đói rách cho đến khi gặp ông và ông đã bảo cho tôi biết tôi là một nhà doanh nghiệp".

Một nhà thông thái đã nói: "Nhiều người đã thành đạt hơn họ nghĩ nhờ người khác bảo rằng họ có thể làm được như vậy".

Bạn nhìn người khác ra sao? Điều tốt nhất bạn có thể giúp người khác không phải là chia sẻ cho họ tài năng của bạn mà là giúp họ nhận ra tài năng của mình. Trong mỗi người tiềm ẩn biết bao khả năng.

Trong khi phần đầu chúng tôi đã dành ưu tiên để nói với bạn về chính bạn. Bước đầu tiên để đưa tới thành công là nhận biết khả năng của chính mình, bước kế đó là nhận biết khả năng của người khác. Một khi đã biết mình thì cũng rất dễ biết người, nhờ đó, ta có thể giúp họ khám phá tài năng của họ một cách dễ dàng.

NHỮNG CON CHUỘT

Nhiều năm trước, tiến sĩ Robert Rosenthal ở đại học Harvard đã hướng dẫn một loại thí nghiệm với ba nhóm sinh viên và ba nhóm chuột. Ông bảo nhóm sinh viên thứ nhất: "Các bạn may lắm vì được trông coi những chú chuột thông minh nhất. Chúng giỏi từ bé và rất sáng trí, chúng sẽ đi qua mê lộ dễ như bỡn, có điều phải tốn nhiều phó mát đấy vì chúng ăn khiếp lắm". Đến nhóm thứ hai thì ông nói: "Chuột của bạn trung bình thôi. Chúng không sáng trí lắm song cũng không đến nỗi đần độn. May ra thì chúng đi qua được mê lộ. Chúng cũng ăn vừa phó mát thôi, có điều đừng đừng đặt quá nhiều hy vọng vào chúng, chỉ thế thôi".

Còn nhóm thứ ba, ông bảo: "Mấy con chuột này tệ lắm, chúng có qua được mê lộ thì chỉ cũng ngẫu nhiên thôi chứ chúng không biết gì đâu. Có lẽ các bạn chỉ nên vẽ chữ phó mát ở cuối mê lộ thôi chứ chẳng cần mua phó mát làm gì cho uổng".

Sáu tuần sau các sinh viên thực hiện thí nghiệm với những dụng cụ khoa học chính xác nhất. Những con chuột thông minh đã trình diễn thật xuất sắc. Chúng đi thẳng một mạch tới cuối mê lộ.

Mấy con trung bình thì cũng vượt qua mê lộ song chậm hơn nhiều, còn những con đần độn thì sao? Quả thật chúng cứ loay hoay, quẩn đi quẩn lại. Một hai con đến được đích thì cũng chỉ hoàn toàn do tình cờ chứ chẳng phải tính toán gì.

Điều thú vị là 3 nhóm chuột đó y hệt nhau. Tất cả đều ở mức trung bình và cùng một lứa. Sự khác biệt trong thao tác này hoàn toàn do sự đối xử khác biệt của các sinh viên hướng dẫn cuộc thí nghiệm mà ra. Họ đối xử khác biệt với chúng vì nghĩ rằng chúng khác nhau. Vì vậy, sự đối xử khác BIỆT SẼ TẠO RA NHỮNG KẾT QUẢ KHÁC BIỆT, CÁC SINH VIÊN ĐÂU BIẾT tiếng chuột nhưng chuột cũng có cách cư xử riêng. Cách cư xử chính là thứ ngôn ngữ phổ quát nhất.

CON CÁI - NHÀ BUÔN - BỆNH NHÂN - NGƯỜI LÀM - BẠN ĐƯỜNG

Xin phép được hỏi bạn vài câu:

Con cái bạn ra sao? Nếu là nhà buôn, bạn trông nom những gì? Nếu là cửa hàng trưởng, bạn thích hạng mậu dịch viên nào? Nếu là bác sĩ, bạn ưa hạng bệnh nhân nào? Nếu là chủ nhân, bạn muốn hạng người nào? Là chồng, bạn thích vợ mình ra sao? Là vợ, bạn muốn chồng mình thế nào?

Có lẽ bạn sẽ bảo tôi: từ từ chút coi, ông Ziglar ông mới nói về chuột lại đề cập ngay tới con cái, vợ chồng, tương lai buôn bán như vậy thì bố ai mà hiểu nổi. Ông thử nói rõ hơn được không? Dĩ nhiên là tôi nói đến tầm ảnh hưởng do cách cư xử của bạn đối với những người xung quanh đấy chứ.

Giờ ta trở lại với câu chuyện về những con chuột, nhưng ở một bước khác, vì cuộc thử nghiệm đã tiến sang một trường tiểu học địa phương.

Người ta bảo giáo viên thứ nhất: "Thầy may mắn đấy vì sẽ được dạy một lớp lỗi lạc. Các em rất giỏi, thầy chưa kịp hỏi chúng đã trả lời rồi. Chúng rất thông minh nhưng thầy nên cẩn thận kẻo bị lừa. Thế nào những em làm biếng cũng tìm cách dụ thầy bớt bài tập, đừng nghe chúng đấy! Cứ ra bài nhiều vào, chúng sẽ làm nổi hết , đừng có lo. Chúng có kêu bài khó, thầy đừng tin. Vì chúng sẽ làm nổi hết miễn là thầy tin tưởng, yêu thương, nghiêm minh và quan tâm đến chúng đúng mức".

Còn giáo viên thứ hai được cho biết là học trò của mình ở mức trung bình cả về chỉ số thông minh lẫn quá trình học tập và khả năng, vì vậy chỉ nên hy vọng ở chúng những kết quả trung bình mà thôi.

Đến cuối niên học, lớp học sinh giỏi đã hơn hẳn lớp trung bình một năm học tập. Chắc bạn đã đoán được cốt lõi của câu chuyện!

Thực ra, không có học sinh lỗi lạc, tất cả đều là những học sinh trung bình. Sở dĩ có khác biệt là vì thái độ cư xử của các giáo viên. Giáo viên tưởng các học sinh trung bình là xuất sắc do đó đã đối xử, trông nom các em học hành xuất sắc nên các em đã được vậy.

Các em có một lý tưởng để cố vươn lên.

Bởi vậy: BẠN NHÌN CHÚNG THẾ NÀO THÌ SẼ CƯ XỬ VỚI CHÚNG NHƯ VẬY, VÀ BẠN CƯ XỬ VỚI CHÚNG THẾ NÀO THÌ THƯỜNG CHÚNG SẼ TRỞ THÀNH NHƯ VẬY.

Xin hỏi bạn thêm. Con cái bạn có thể khôn khéo hơn lên trong vòng năm phút không? Những mậu dịch viên trong công ty bạn ra sao? Họ có sản xuất, thông minh, lành nghề và khéo léo hơn lên trong vòng năm phút không? Còn vợ bạn thì sao? Cô ấy có xinh đẹp và dễ thương hơn không? Hoặc chồng bạn có oai hơn không? Nếu không thì bạn phải lật lại những trang này mà đọc lại ngay mới được, vì bạn đã quên mất điểm cốt yếu về gia đình, bè bạn cũng như những người cộng tác với bạn đang có vấn đề. Vấn đề đó chính là bạn.

Về điểm này, một tác giả đã diễn tả thật tuyệt vời: Nếu bạn đánh giá ai đúng hiện trạng họ, bạn sẽ khiến họ tệ hơn, còn nếu bạn coi họ là người tốt nhất, họ sẽ trở nên người tốt nhất.

Còn nếu con cái, chồng hoặc vợ cũng như người cộng sự của bạn tiến bộ hơn thì tôi xin chúc mừng vì bạn đã thành công.

Một người điển hình cho nguyên tắc nhìn thấy điều tốt nơi người khác là cựu huấn luyện viên bóng rổ John Wooden. Wooden đã nhìn vào con người toàn diện nơi các cầu thủ bóng rổ của mình. Ông quan tâm đến cả đạo đức lẫn sự lanh lẹ. Ông cũng tin tưởng và dạy họ là mọi việc ở đời sẽ trở nên giá trị khi ta biết lưu tâm đến người khác. Đặc điểm của đội banh ông là có tinh thần đồng đội, biết hy sinh, có tinh thần thể thao, luôn hăng say, giữ được quân bình và ưu thế. Đây chính là đội banh từng đoạt giải 10 lần trong 12 lần dự giải vô địch quốc gia. Kết qủa ấy khiến ta khó mà phủ nhận lý thuyết của ông được. Có lẽ điều khiến bạn ngạc nhiên hơn nữa là người chiến thắng nhiều nhất ấy lại không cho chiến thắng là điều tối quan trọng. Thật vậy, ông không bao giờ đề cập đến việc đoạt giải đối với các cầu thủ cả. Ông chỉ nhấn mạnh với họ là phải "cố gắng hết sức mình". Đối với ông, một cầu thủ chỉ tệ hại khi không chịu gắng hết sức mình mà thôi.

ANNIE BÉ BỎNG

Cách đây khá lâu, cô "Annie bé bỏng" đã bị nhốt vào một phòng giam ở bệnh viên tâm thần ngoài thành phố Boston, bang Massachusetts. Mặc dù đây là một trong những viện điều trị những rối loạn tâm thần có tiếng, các bác sĩ vẫn phải cần đến những phòng giam cho các ca mất trí nặng. Trường hợp Annie, họ đã tuyệt vọng nên cô bị giam sống trong cũi sắt nhỏ hẹp chỉ có một chút ánh sáng và rất ít hy vọng.

Tại viện ấy có một bà y tá già sắp về hưu. Bà tự nghĩ đã từng là tạo vật của Thượng Đế thì ai cũng có thể lành bệnh được nên bà bắt đầu đem bữa trưa lên ăn ngay trước cũi nhốt Annie. Bà nghĩ mình sẽ có thể giao cảm và thông truyền niềm hy vọng cho cô gái bé bỏng đó.

Annie thì gần như thú vật vậy. Lúc thì cô hung hăng tấn công mọi người bước vào cũi, lúc lại lạnh lùng không hề chú ý gì đến họ cả. Khi bà y tá bắt đầu thăm nom, Annie không hề màng đến bà.

Một hôm, bà y tá thử mang sôcôla đến phòng giam đặt bên ngoài rào sắt nhưng Annie vẫn thờ ơ như trước. Tuy nhiên, hôm sau quay trở lại, bà y tá không thấy sôcôla đâu nữa.

Ít lâu sau, các bác sĩ nhận thấy có sự biến chuyển và một thời gian sau họ đã quyết định chuyển Annie lên lầu và cuối cùng "ca tuyệt vọng" này đã được phép xuất viện về nhà. Song Annie không muốn rời viện. Cô muốn ở lại quê hương thứ hai này để góp sức giúp đỡ các bệnh nhân khác. Bà y tá già đã thấy và đã giúp cho đời cô rất nhiều nên cô nghĩ mình cũng sẽ thấy để giúp người khác phát triển khả năng của họ.

Nhiều năm sau. Khi gắn huy chương cao quý nhất dành cho người ngoại quốc, nữ hoàng Victoria nước Anh đã hỏi Helen Keller:

- Nhờ đâu cô có thể làm được nhiều việc lớn lao trong khi vừa đui vừa điếc như vậy?

Helen Keller đáp ngay rằng nếu không có Annie Sullivan (Annie bé bỏng) thì đã chẳng ai biết tên Helen Keller.

Nếu tôi không lầm thì trước khi mắc chứng bệnh bí ẩn khiến cô đâm ra tuyệt vọng thì Helen Keller cũng là một cô bé bình thường như bao cô bé khác. Annie Sullivan đã thấy và coi cô như một thụ tạo đặc biệt của Thượng Đế - nên đã đối xử với cô theo cách nhìn ấy - bà đã yêu thương, giúp đỡ cô vào khuôn phép - chơi đùa, cầu nguyện, khuyến khích và làm việc cùng cô cho tới khi ngọn đèn đời cô toả chiếu lấp lánh, soi rọi và làm vơi bớt gánh nặng của mọi người trên đời. Thật vậy, sau khi đời mình được "Annie bé bỏng" tác động, Helen Keller đã tác động đến hàng triệu người trên thế giới.

ĐÔI MẮT LÀ CỬA SỔ TÂM HỒN

Cách đây đã lâu, ở Northern Virginia có một cụ già đứng bên bờ sông loay hoay tìm cách qua bờ bên kia. Sông không có cầu, trời lại càng ngày càng lạnh buốt nên cụ tính "đón các kỵ sĩ" quá giang. Cụ chờ thật lâu mới thấy một đoàn người ngựa tiến lại gần. Con ngựa thứ nhất đi ngang, cụ không nói gì, rồi con ngựa thứ hai, thứ ba, thứ tư, thứ năm... đi ngang, cụ vẫn đứng yên. Đến người cuối cùng cỡi ngựa tiến lại gần, cụ già nhìn thẳng mắt vào người ấy nói: Thưa cậu, cậu có thể cho tôi quá giang được không ạ?

Chàng kỵ mã đáp ngay:

- Ồ, được chứ, mời cụ lên yên!

Tới bờ bên kia, cụ già tụt xuống đất.

Trước khi đi, chàng kỵ mã hỏi:

- Thưa cụ, cháu không hiểu tại sao cụ không hỏi những người đi trước cho quá giang mà lại hỏi cháu?

Cụ già chậm rãi đáp:

- Tại vì khi nhìn vào mắt họ tôi thấy chúng chẳng biểu lộ chút tình thương nào nên tôi nghĩ có hỏi cũng uổng công. Còn khi nhìn vào mắt cậu, tôi thấy nó chứa chan lòng đồng cảm, thương yêu và sự giúp đỡ nên tôi biết chắc thế nào cậu cũng đồng ý, vì vậy tôi mới hỏi xin cậu.

Nghe vậy, chàng kỵ mã khiêm tốn đáp:

- Cháu chân thành cám ơn cụ, lời nhận xét của cụ thật quí giá đối với cháu.

Câu ngạn ngữ "con mắt là cửa sổ tâm hồn" quả lúc nào cũng đúng cả. Tuy nhiên, nếu bạn là chàng kỵ mã cuối cùng, liệu cụ già có dám xin bạn cho quá giang không? Đó mới là điều quan trọng vì giữa lời khuyên và thực hiện là một khoảng cách lớn. Phải làm sao để bản thân cũng như lời khích lệ trở nên nhịp cầu cho một hoặc nhiều người trong chuyến vượt sông quan trọng đó.

Harvey Firestone, chuyên viên giúp đỡ những người leo núi hoàn thành xuất sắc công việc gian lao, đã diễn tả điều này một cách tuyệt vời như sau: BẠN SẼ NHẬN ĐƯỢC TỐT NHẤT NƠI NGƯỜI KHÁC KHI CHO ĐI ĐIỀU TỐT NHẤT NƠI MÌNH.

NHẬN BIẾT VÀ ĐÁP ỨNG NHU CẦU

Câu chuyện của La Von và Vern Dragt là một điển hình về lòng dũng cảm cũng như quyết tâm thực hiện nguyên tắc này đồng thời cho thấy là họ xác tín rằng niềm tin và sự cần cù chính là câu trả lời cho hầu hết các vấn đề của cuộc sống. Vern là người thợ đắp thạch cao giỏi, được trả lương cao. Năm được 3 đứa con thì ông bất ngờ bị bại liệt.

Bốn năm rưỡi nghỉ việc sau đó đúng là một cuộc chiến đấu dũng cảm một mất một còn. Nay thì Vern và La Von đang điều hành cơ sở doanh thương Tupperware Dealers bao gồm trên 1000 nhân viên giao hàng với doanh số hàng năm là 8 triệu đô la.

Những diễn biến xảy ra từ lúc bị bại liệt đến tình trạng hiện nay là cả một thiên truyện dài. Khi Vern ngã bệnh và tiền dành dụm đã cạn thì La Von phải đi làm thuê, một công việc nặng nhọc bắt bà phải còng lưng 10 tiếng mỗi ngày, vì vậy bà đã hưởng ứng lời chiêu mộ của Tupperware, rồi đâm ra say mê việc doanh thương và cuối cùng, sau đợt liên hoan thứ hai, bà đã quyết định đi bán trọn ngày. Công việc thú vị và tiện lợi ở chỗ bà có thể sắp xếp thời khoá biểu tùy theo việc nhà chứ không như trước đây. Lúc bấy giờ bà mới chợt thấy là những người khác cũng gặp những vấn đề tương tự nên bắt đầu ra tay thu xếp giúp họ. Kết quả bà trở thành người điều phối số một trong nước, và nuôi sống được cả nhà lại vừa có cơ hội giúp ích cho cộng đồng cũng như người đồng loại và đồng đạo nữa. Trong quá trình hoàn thành mục tiêu của mình Vern và La Von đã giúp cho 125 viên quản lý và vô số người giao hàng của mình được làm chủ những chiếc xe choáng lộn và thành đạt ở đời. Ông bà đã tạo cơ hội cho hàng trăm người khác đi lên, trong số đó có cả Hal Empey hiện là phó chủ tịch của Tupperware nữa. Thành công kỳ diệu của ông bà là kết quả của việc nhận ra những nhu cầu của người khác và cố gắng đáp ứng chúng.

Bạn sẽ đối xử với người khác theo cách nhìn của bạn và nếu bạn nhìn họ như Vern và La Von tất sẽ nhận được nhiều vì bạn đã cho nhiều.

NUÔI NGƯỜI - BẠN SẼ ĐƯỢC ĂN NGON

Có một chuyện cổ, kể rằng: Ngày xưa có một người đàn ông được đi thăm lần lượt cả thiên đàng lẫn địa ngục để biết đường lựa chọn. Vì dành ưu tiên cho Thần Ác nên ông bắt đầu "tham quan" địa ngục trước. Thoạt trông, ông hết sức ngạc nhiên vì mọi người dưới đó đều tề tựu quanh một bàn tiệc chất đầy mọi thứ sơn hào hải vị, mà người khó tính đến đâu cũng chẳng thể đòi hỏi hơn.

Nhưng để ý nhìn kỹ, ông lại càng ngạc nhiên hơn vì không thấy ai mỉm cười hài lòng cả. Bầu khí cũng vắng lặng, đìu hiu không có vẻ gì là tiệc tùng hết. Người ngồi dự tiệc ai nấy đều hững hờ, chán nản, chỉ còn da bọc lấy xương. Tay trái người nào cũng cột một cái xiên và tay phải cột một con dao nhưng cả hai đều có cán dài cả thước nên họ không sao đưa đồ ăn vào miệng được. Do đó mà họ đã chết đói ngay trên bàn tiệc.

Sau đó, ông lên thiên đàng. Cảnh vật cũng giống hệt dưới địa ngục. Cũng sơn hào hải vị, cũng dao, xiên có cán dài cả thước. Song mọi người ở đây đều cười đùa, hát xướng hết sức vui vẻ. Họ ăn uống no say và hồng hào khoẻ mạnh. Người đàn ông ngạc nhiên tự hỏi: Tại sao cùng một hoàn cảnh như nhau mà kết quả trái ngược hẳn như vậy nhỉ? Người dưới địa ngục thì đói khát, khổ sở, còn người trên thiên đường lại no đầy, hạnh phúc?

Cuối cùng, ông cũng tìm được câu trả lời: Thì ra, ở địa ngục ai cũng cố đút thức ăn vào miệng mình, nhưng dao với xiên quá dài không sao tới được, còn trên thiên đàng thì mọi người cố gắng đút cho người ngồi đối diện mình nên ai cũng no say.

Quả thật, khi giúp người khác là giúp chính mình. Bài học quả đã rõ, các bạn nhận định hoàn cảnh và con người hết sức quan trọng, vì bạn sẽ cư xử với người khác và hoàn cảnh tuỳ theo nhận định của bạn. Chính vì vậy mà tôi nhắc đi nhắc lại rằng: BẠN SẼ ĐẠT ĐƯỢC MỌI ƯỚC MƠ NẾU BẠN BIẾT GIÚP NGƯỜI KHÁC ĐẠT ĐƯỢC ĐIỀU HỌ MUỐN.

CHƯƠNG 8: BẤT CHẤP TỐT XẤU CON GIỮA, BAO GIỜ CŨNG "KHÁC"

Mời bạn nghe câu chuyện rắc rối của gia đình tôi. Gia đình tôi bắt đầu gặp rắc rối khi nhà tôi sinh cháu gái thứ ba. Lúc đó cháu thứ hai khoảng năm tuổi. Chúng tôi biết thế nào cũng gặp "rắc rối" với cháu vì bạn bè, thân quyến ai cũng bảo là những đứa con giữa bao giờ cũng "khác biệt" và rắc rối hơn những đứa khác.

Họ bảo sở dĩ như vậy vì chúng không được an ổn và độc lập như đứa lớn nhất đồng thời chẳng được âu yếm và quan tâm như những đứa út. Thực ra, trẻ con có tinh thần hợp tác lắm chứ không như bạn nghĩ đâu. Nếu cha mẹ cho là đứa con giữa khác những đứa khác tất cũng sẽ đối xử khác với chúng. Kết qủa là, đứa trẻ non nớt tội nghiệp ấy sẽ hết lòng cộng tác với cha mẹ để trở nên "khác" đúng theo ý họ muốn.

Tiếc một điều là bạn bè, thân quyến không cho chúng tôi hay sự "khác biệt" này có hay không hoàn toàn tùy ở cách người lớn cư xử với chúng.

Riêng trường hợp gia đình tôi, thì quả là tôi đã đối xử với cháu giữa hệt như cách mọi người đã chỉ. Hễ phải la rầy nó là tôi đay nghiến mãi không thôi: "Sao con Cindy khóc dai như đỉa vậy. Tại sao nó không chịu giống hai đứa kia cho tôi nhờ mà lại khác quá như thế chứ? Tại sao mặt mũi nó lúc nào cũng như đưa đám thế kia nhỉ". Và thế là cháu chỉ còn cách xử sự y hệt như tôi nghĩ mà thôi. Mà quả đáng tội, lúc đầu nó có khác gì hai đứa kia đâu cơ chứ. Sau cùng, chúng tôi bắt đầu học hỏi và đã tìm được lời giải đáp thoả đáng trong câu Kinh Thánh: "Bạn gieo gì sẽ gặt nấy". Quả vậy, bạn không thể mong gặt được một đứa trẻ tích cực với những hướng dẫn tiêu cực được, cũng như bạn không thể trồng đậu để gặt khoai vậy.

Thế là chúng tôi thay đổi cách xử sự ngay. Mỗi khi khách đến nhà, vợ chồng tôi luôn cố gắng giới thiệu Cindy một cách đặc biệt: "Cháu gái bé bỏng của chúng tôi đây này, cháu vui vẻ lắm nên ai cũng quí cháu cả. Cháu cười đùa luôn miệng ấy". Rồi quay sang cháu, chúng tôi hỏi: "Này con, biệt hiệu của con là gì nhỉ?". Cháu bé liền nhe hàm răng sún ra cười đáp: "Con tên là Tadpole" (biệt hiệu dành cho các cô bé xinh đẹp). Chúng tôi lại khoe tiếp: "Cháu nó cười đùa luôn miệng, anh chị ạ. Nó vui vẻ, khả ái và dễ thương lắm. Phải vậy không bé cưng?". Cô bé nhe răng ra đáp liền: "Thưa ba má, vâng ạ".

Cứ vậy mà chỉ hơn một tháng sau chúng tôi đã thành công rực rỡ đấy! Một hôm có khách đến nhà tôi gọi Cindy đến giới thiệu: "Cháu gái mà ai cũng quí của chúng tôi đây này. Bé cưng, nói cho bác biết tên con là gì đi nào". Cháu liền nắm áo tôi nói: "Ba ơi, con đổi tên rồi!". Hơi ngạc nhiên, tôi hỏi: "Thế tên bé bây giờ là gì nào". Bé toét miệng cười thật rạng rỡ đáp: "Tên con là Tadpole hạnh phúc".

Láng giềng ai cũng muốn biết nhờ đâu Cindy đã biến đổi hẳn như vậy. Quả Cindy có biến đổi thật, nhưng chỉ từ khi chúng tôi bắt đầu coi cháu như đứa trẻ ngoan nhất trên đời mà thôi. Khi chúng tôi nhìn cháu với ánh mắt mới, coi cháu như đứa bé dễ thương, hạnh phúc, cháu đã nghĩ mình như vậy thật, bởi đó chúng tôi đã đổi tên cháu thành "Ngọt" (Sweetning).

Thật vậy, bạn nhìn người ra sao thì sẽ cử xử với họ như vậy. Nên việc học cách "nhìn" người khác cho đúng là điều hết sức quan trọng.

BA CÔ BÉ

Một hôm, có anh bạn ghé thăm chúng tôi. Anh dẫn theo ba cháu gái, một cháu lên 3, một cháu lên 5 và cháu lớn nhất lên 7. Cả ba cháu đều ăn mặc rất đẹp và xinh như búp bê vậy. Thật khó mà tin nổi cách anh giới thiệu 3 cô bé của mình. Anh bảo tôi: "Đây là con nhỏ biếng ăn, con kia không biết nghĩ đến mẹ còn con này tối ngày chỉ la hét om sòm".

Dĩ nhiên, bạn tôi rất thương con. Cứ nhìn vẻ mặt và ánh mắt anh khi chơi đùa với chúng thì biết, chỉ tiếc một điều là anh đã cho chúng cơ hội để sống tệ hơn! Anh nhìn chúng ra sao tất sẽ cư xử với chúng như vậy. Anh đang áp đặt những lời chỉ dẫn tiêu cực lên từng đứa con. Hễ có dịp, anh lại than mình có một cô bé "biếng ăn", một cô "không biết nghĩ đến mẹ", một cô "suốt ngày la hét". Khổ thay, anh không bao giờ biết tại sao lại như vậy cả.

Quả đúng là ta gieo gì sẽ gặt nấy thật! Bởi vậy cách ta nhìn con cái mình hết sức quan trọng vì nó xác định điều ta gieo nơi chúng để rồi sẽ là chính điều ta gieo trở thành.

Ngay cả khi lên đại học, nhiều sinh viên cũng vẫn bị các giáo sư huênh hoang áp chế. Các vị này hãnh diện tuyên bố rằng trong lớp họ bao giờ cũng phải có một tỷ lệ sinh viên "rớt" và không anh nào đáng được điểm "A" cả. Hiển nhiên các vị này không bao giờ nghĩ là phải lo che đậy sự dốt nát về sư phạm của mình qua những lời tuyên bố huênh hoang ấy cả. Theo thiển ý các vị ấy nên làm việc chuyên cần hơn để có thể vỗ ngực xưng tên mình là giáo sư giỏi vì có nhiều học trò đạt điểm "A" và ai cũng có thể thọ giáo mình được mới phải. Xin bạn chớ hiểu lầm. Tôi không có ý nói là thầy giáo phải tự hào về học trò và bảo chúng rằng chúng đang học tập tốt cho dù sự thật ngược hẳn lại đâu. Một nghiên cứu mới đây ở San Francisco cho thấy rằng việc khen ngợi thường xuyên các sinh viên học dở là cách xử sự tàn nhẫn nhất vì nó sẽ sản sinh những người dốt nát có bằng cấp, nhưng không thể đua tranh với đời, nó sẽ tạo nên những con người vỡ mộng đắng cay bắt xã hội phải trả giá vì đã chẳng cho họ vốn liếng đủ để đua tranh. Vậy phải giải quyết làm sao? Không thể có câu trả lời độc nhất cho một vấn đề giáo dục phức tạp như vậy được song tôi thiết nghĩ là phải tìm ra sở trường của học sinh rồi kiên nhẫn, thông cảm giúp chúng phát huy và đồng thời kiên quyết hướng dẫn chúng, nhất là chỉ nên phê phán việc chúng làm chứ đừng phê phán chính chúng.

HÃY PHÊ PHÁN VIỆC LÀM - ĐỪNG PHÊ PHÁN NGƯỜI LÀM. TÓM LẠI, KHI HƯỚNG DẪN HỌC SINH, BạN hãy khích lệ chúng thật nhiều nhưng đừng phỉnh phờ, ca ngợi những thành quả không có nơi chúng. Khích lệ bằng cách cho chúng biết rằng chúng chưa tận dụng hết khả năng sẵn có - rằng chúng còn có thể đạt được những thành tích tốt đẹp hơn nữa. Khi hình ảnh của chúng đã thay đổi thì kết quả cũng sẽ thay đổi.

Đó là cách hiệu nghiệm nhất để gặt hái được thành quả tối đa nơi một cá nhân. Tóm lại, bạn hãy cho chúng một lý tưởng để vươn tới. Hãy thuyết phục chúng là chúng có thể đạt tới - để rồi chúng sẽ đạt tới.

NỮ HOÀNG BÁN HÀNG

Mary Kay Ash, chủ tịch công ty mỹ phẩm Mary Kay, hiểu rất rõ giá trị và tầm quan trọng trong việc nhìn ra mặt tốt và khả năng của người khác. Bà biết rõ giá trị từ cả hai phía.

Đầu tiên bà làm việc với công ty Stanley Home Products để nuôi hai đứa con nhỏ. Lúc đầu công việc chẳng ra gì, nhưng khi thấy các cô gái khác làm thật giỏi giang, bà tự biết là thời cơ đã đến nên đã cố gắng gấp đôi.

Ít lâu sau, một hội nghị toàn quốc được tổ chức tại Dallas. Mary Kay liền đi vay 12 đô la trả lộ phí và tiền phòng. Bà chỉ có vỏn vẹn bấy nhiêu, nên phải mang phó mát và bánh quy theo để ăn trong 3 ngày hội. Hội nghị đã gây được niềm phấn khởi lớn. Đêm kết thúc, khi ông Stanley Beverage đặt Vương miện nữ hoàng bán hàng lên đầu một phụ nữ mảnh khảnh nước da đen thì Mary Kay đã quyết định khởi hành trên đường dẫn tới thành công.

Khi bước xuống xếp hàng để bắt tay từ giã ông chủ tịch Beverage tới lượt mình, bà nhìn thẳng vào mặt ông và bảo: "Thưa ông Beverage tối nay ông không biết tôi là ai, nhưng bằng giờ sang năm, tất ông sẽ biết tôi vì tôi sẽ là nữ hoàng bán hàng năm tới". Dĩ nhiên, Stanley Beverage có thể bửa vài câu xóc óc. Nhưng ông đã không làm. Hẳn ông đã thấy một điều gì đặc biệt nơi Mary Kay khi bắt tay và nhìn thẳng vào mắt bà, nên ông mới bảo: "Bà biết đấy, tôi nghĩ là bà sẽ làm được", và bà đã làm được thật. Sau đó bà đã thành công rực rỡ với công ty đó cũng như với một công ty khác. Thế rồi một hôm, bà "nghỉ hưu" một cuộc nghỉ hưu khoảng một tháng với 12 giờ làm việc mỗi ngày. Sau một hai ngày suy nghĩ để tập trung tư tưởng, bà lấy một tờ giấy vàng và bắt đầu phác hoạ. Bà kê ra tất cả những gì mình thích nơi các công ty mình đại diện.

Bà viết ra những gì mình cho là quan trọng đối với một phụ nữ đang tìm kiếm sự nghiệp trong việc bán hàng. Bà quyết định mở công ty riêng và đặt nền tảng trên việc cho phép nhân viên sử dụng vẻ đẹp và khả năng phụ nữ của mình. Bà thấy rằng giúp người khám phá ra khả năng của họ sẽ có lợi và quan trọng hơn là cho họ một phần khả năng của mình. Bà thấy phụ nữ đủ sức kiếm được những món tiền lớn và hưởng dùng những món hàng cao cấp, gồm cả xe Cadillac nữa. Với số vốn giới hạn, công ty mỹ phẩm Mary Kay khai trương vào tháng 8 năm 1963, và chỉ đến cuối năm, công ty đã bán lẻ được 60.000 đô la hàng. Năm 1976, công ty mỹ phẩm Mary Kay bán được gần 88 triệu đô la và gồm gần 40.000 cố vấn giám đốc trên khắp nước Mỹ. Có nhiều lý do giải thích câu chuyện thành công này, nhưng tất cả đã bắt đầu khi một người "thấy" được một cái gì đặc biệt nơi Mary Kay. Cái gì đó đã tiếp tục và lớn lên vì bà đã duy trì chúng trong một viễn cảnh thịnh vượng. Bà dạy nhân viên: Trước nhất là gia đình rồi mới đến công ty mỹ phẩm Mary Kay. Bà cũng đã và đang "nhìn ra" những khả năng vĩ đại của nhân viên mình và cư xử với họ theo cái nhìn đó. Kết quả là bà "thấy họ" đang lái những chiếc Cadillac màu hồng của Mary Kay trên khắp nước.

ĐỀN TRẢ BẰNG CHIA SẺ

Thiếu tá Anderson, một sĩ quan nổi tiếng trong cuộc chiến tranh cách mạng, có một thư viện. Vốn tính quảng đại nên ông mở cửa cho tất cả các thanh niên trong vùng muốn bồi bổ thêm kiến thức.

Trong những thanh niên thường đến nhà thiếu tá Anderson mỗi sáng thứ bảy ấy có một chàng trai xứ Ê-Cốt. Anh ta rất biết ơn thiếu tá đã cho mình cơ hội đọc sách suốt ngày. Dĩ nhiên là anh đã học hỏi thêm được rất nhiều, vì sau đó, Andrew Carnegie (tên chàng thanh niên) đã trở nên một trong những người giàu có và sáng chế nhiều nhất mà nước Mỹ có thể sản sinh. Mình ông đã tạo được 43 nhà triệu phú vào một thời mà các nhà triệu phú có thể đếm trên đầu ngón tay. Carnegie đã tiếp tục công việc hữu ích của thiếu tá ngày nào. Ông sáng lập những thư viện Carnegie trên khắp nước Mỹ, nhờ đó hàng ngàn người đã được hưởng lợi nhờ sự quảng đại của ông.

Thật vậy, mỗi khi bạn nhận ra, nuôi dưỡng và phát triển khả năng của người khác là bạn đã có công rất lớn. Dĩ nhiên, điều đáng kể nhất là càng cho đi nhiều, bạn càng NHẬN ĐƯỢC NHIỀU!

HAI THẤT BẠI LỚN

Một giáo sư đại học bình thường có bà vợ nặng tai, nên cứ mơ ước chế được một máy nghe cho người vợ yêu dấu. Ông đã dành từng đô la, từng giây phút rảnh rỗi để thực hiện ước mơ này. Lịch sử đã cho ta biết là ông thất bại nhưng nhờ đó đã tiến xa hơn. Alexander Graham Bell đã thất bại với mục tiêu trước mắt, nhưng loài người đã được hưởng lợi lớn lao nhờ ông hiến mình giải quyết vấn đề của người khác. Ông không giúp đỡ được vợ, thay vào đó, lại giúp đỡ được hàng triệu người.

Nhiều năm trước đó, một nhà phát minh người Đức tên Wilhelm Reiss cũng đã chế được một máy truyền thanh hữu tuyến. Giả như Reiss cố di chuyển hai điện cực lại gần nhau thêm 1/1000 inches thì ông đã chế được điện thoại rồi. Tiếc là Reiss bỏ lỡ mất cơ hội trở nên người bất tử chỉ trong gang tấc. Sự thất bại trong gang tấc ấy khiến ta phải tự hỏi: Nếu Reiss làm việc với cùng một động lực như Bell thì điều gì đã xảy ra? Phải chăng sẽ có cơ may là các điện cực "bất ngờ" chạm nhau? Khó ai mà biết được.

VỊ CHỦ LỄ TRÙ BỊ

Cách đây nhiều năm, ông bạn David Smith có gọi điện hỏi xem tôi có thể đóng vai vị chủ lễ trù bị giúp ông trong buổi vũ hội hàng năm của câu lạc bộ Elks không. Tôi trả lời đùa là mình lúc nào cũng muốn đóng vai vị chủ lễ trù bị hết. Ông liền nói: Thế thì tốt lắm. Đây là buổi lễ lớn hàng năm của chúng tôi. Một chính khách địa phương có hứa đến nhưng chúng tôi không chắc ông có đến được không nữa.

Đây là một buổi lễ hội đúng nghĩa với áo đuôi tôm cà vạt và ban nhạc sống. Vợ tôi và tôi đến khá sớm và khi nhìn thấy David khiêu vũ, chúng tôi hết sức ngạc nhiên trước vẻ khéo léo và duyên dáng của ông. Khi nghe chúng tôi nồng nhiệt khen ngợi, ông có vẻ rất thích nhưng hơi ngượng. Rồi ông giải thích cho chúng tôi hay mình đã từng có thời làm vũ sư. Lúc đó, tôi mới chợt thấy là tuy quen nhau đã bao năm vậy mà tôi còn biết quá ít về ông nên mới nài ông kể cho nghe qua về đời ông một chút.

Ông bảo tôi ông đã phải thôi học năm 16 tuổi để làm việc giúp gia đình. Mãi năm 22 tuổi ông mới được đi học lại và tốt nghiệp trung học vào năm 25. Ông kể mình có 3 cô con gái, 2 cô làm giáo viên và một trong 2 cô này vừa đậu cử nhân. Ông có vẻ rất tự hào về gia đình mình, điều đó cũng phải thôi.

Song điều đáng nói nhất nơi David là tuổi tác của ông. Ông đã 66 tuổi, vậy mà tôi chưa gặp ai làm việc siêng năng như ông cả. Hiện ông là người làm việc trong kho của chúng tôi và câu chuyện đời ông quả là những bài học sống động. Nó tái khẳng định rằng ta không thể đánh giá một người qua vẻ bề ngoài được. Câu chuyện đó cũng cho thấy: CÁCH TA LÀM VIỆC SẼ ĐEM LẠI GIÁ TRỊ CHO BẤT CỨ CÔNG VIỆC CHÂN CHÍNH NÀO.

Nghề coi kho có lẽ chẳng có lợi gì cho một số người nhưng nó đã giúp David Smith nuôi nấng và dạy dỗ được 3 cô con gái. Hơn nữa, nó cho thấy một sự kiện là CƠ HỘI NẰM NGAY TRONG BẢN THÂN CON NGƯỜI CHỨ KHÔNG PHẢI TRONG CÔNG VIỆC. ÔNG ĐANG LÀM VIỆC ĐẾN NƠI ĐẾN chốn và có thể dùng nó để phục vụ người khác. Song điểm chính yếu vì David Smith đã muốn con gái "khá hơn" nên ông đã tự hiến cho chúng nhiều hơn. Kết quả là mọi người đều thắng lợi. Còn gì phấn khởi hơn ý nghĩ sau này cháu chắt sẽ còn tiến xa hơn nữa! Mà điều này tất nhiên thôi, vì David Smith, trước tiên đã tự rèn luyện rồi rèn luyện con cái là những người sau này sẽ rèn luyện cháu chắt...

ĐỪNG MƯỚN HẮN - HẮN LÀ KẺ NGOÀI LỀ XÃ HỘI

Xã hội chúng ta có một quan niệm khá thú vị về công lý, là bắt phạm nhân phải chịu hình phạt. Xử sự như vậy là đúng. Tuy nhiên, xã hội thường xử quá lố đối với những người ấy. Thật vậy dù có bảo phạm nhân: Bạn phạm tội nên phải đền. Giờ đã đền xong thì tôi với bạn lại y như nhau thôi. Nhưng thực sự, phần lớn trường hợp đều không dễ như vậy. Tại nhiều nơi, 80% phạm nhân lại phải trở lại nhà tù không phải vì họ thích cuộc sống đằng sau chấn song sắt hơn cuộc sống tự do mà chỉ vì cách đối xử vô tình hay ác ý của xã hội. Nếu một phạm nhân thú thực quá khứ của mình khi đi xin việc, phần chắc là họ sẽ bị từ chối. Trường hợp anh ta giấu giếm thì điều không thể tránh khỏi là khi sự thực bị phát hiện, anh ta thường mất việc dù có làm tốt đến đâu đi nữa. Lý do giản dị lắm, nhìn họ ta luôn thầm nghĩ "Đây là một phạm nhân, một tên cướp, một tay dối trá, lừa bịp...". Nên nhớ là ta nhìn người ra sao tất sẽ cư xử với họ như vậy. Vì thế, khi coi kẻ sống ngoài lề xã hội kẻ cướp ắt ta sẽ đối xử với họ như đối với kẻ cướp. Lối nhìn đó cộng với sự quá nhạy cảm trước mỗi xúc phạm thực sự hay tưởng tượng sẽ khiến ta kết án họ thật dễ dàng. Trước hàng loạt cố gắng sửa mình bị thất bại, họ bắt đầu nhận ra thực tế phũ phàng của mình, nên lý luận: "Mọi người đều biết mình là kẻ ngoài lề xã hội nên chẳng ai tin mình nữa. Họ nghĩ thế nào mình cũng tái phạm nên canh chừng mình thật kỹ. Chỉ sơ sẩy là mình sẽ bị đuổi ngay thôi. Dù sao phải có tiền mình mới đi được, vì thế, chỉ có cách ăn trộm mà thôi. Vả lại, thế cũng đáng kiếp cho họ". Chính ý nghĩ này đã đưa họ trở lại nhà tù.

Vấn đề là như vậy. Giải quyết cách nào bây giờ? Trước tiên, phải tập trung vào việc chuẩn bị cho họ tái hội nhập vào xã hội (nói ra sợ bạn cười chứ tôi nghĩ nên cho họ học qua khoá "Đời sống phong phú hơn" trong sách này) thay vì chỉ trừng phạt lỗi lầm của họ.

Thứ đến, hãy luôn nhớ lời Thánh Kinh: "Nếu anh em con có điều gì thất thế, hãy sửa bảo và nếu nó hối hận, hãy tha thứ và đối xử tử tế với nó" (Luca 17,3). Tục ngữ cũng có câu: "Bạn chỉ có thể thấy nơi người khác điều đã có nơi mình", nên hãy tìm kiếm điều tốt nơi người vì đó là cách tốt nhất để tìm ra điều tốt nơi mình.

ĐA SỐ CHÚNG TA ĐỀU XÀI HAI TIÊU CHUẨN

Một chủ lò bánh nghi người chủ trại chuyên cung cấp bơ cân thiếu cho mình, nên cẩn thận cân lại, kết quả đúng như vậy. Tức giận, ông phát đơn kiện và người chủ trại bị đưa ra toà. Tại đây, sau khi nghe bị cáo giải thích, bên nguyên mới ngã ngửa ra, còn quan toà lại hết sức thoả mãn. Thì ra, vì không có cân nên người chủ trại đã dùng miếng bánh một cân của người làm bánh để cân bơ lại cho ông. Thật đúng là "gậy ông đập lưng ông".

Điểm khác biệt duy nhất giữa nhiều người ở tù ra với người ở ngoài là một đằng bị bắt một đằng không. Nhiều người trong chúng ta có lẽ cũng sẽ như những người ngoài lề xã hội nếu bị bắt vì tội trốn đóng thuế lợi tức, hoặc vì chạy xe quá tốc độ khi cua vòng, vượt đèn đỏ hoặc lái xe khi say rượu rồi. Dĩ nhiên tôi đồng ý là phải trừng phạt kẻ lỗi luật song cũng nên tính sao để "trả lại đầy đủ" cho họ mới được. Chính thái độ tin tưởng của ta sẽ giúp họ lấy lại được lòng tự tin, và lúc đó, họ sẽ có thể tự lo thân và đóng góp cho xã hội nhiều hơn. Được như vậy, phần lớn tùy ở cách ta nhìn họ. Thật ra họ còn hơn nhiều người trong chúng ta vì một cách nào đó, họ đã hết nợ với đời trong khi chúng ta chỉ vì không bị bắt thôi, chứ đâu đã xoá được nợ đời.

Tôi tin cách tốt nhất để ngăn chặn những thanh niên phạm tội lần đầu khỏi tái phạm là bắt họ làm việc hoặc phạt tù một cách nào đó.

Trẻ em ở độ tuổi đi học sẽ ăn ở đúng phép khi ta dạy chúng biết cân nhắc hậu quả do cách cư xử của chúng.

Lý thuyết này áp dụng cho các em nhà trẻ hay các thiếu niên phạm pháp đều hiệu nghiệm cả và nếu các bậc cha mẹ biết dùng nó để dạy dỗ con em mình ngay từ nhỏ, tôi tin chắc tình trạng phạm pháp trong xã hội sẽ giảm sút ngay. Mà điều này rất dễ thực hiện, vì với những bậc cha mẹ hiểu biết thì kỷ luật là điều ta phải làm vì con cái chứ không phải là điều ta áp đặt cho chúng. William Glasser cha đẻ của phương pháp "ĐIỀU TRỊ THỰC TIỄN" KHUYÊN CÁC BẬC CHA MẸ NÊN hiểu là kỷ luật nhằm uốn nắn lối cư xử đáng trách của con trẻ và được coi như sự sửa dạy đầy tình thương nên cá nhân dễ chấp nhận. Còn hình phạt là sự phản ứng nhằm vào cá nhân và được coi như một sự đàn áp thù nghịch nên bị chống đối mạnh mẽ. Để giúp đứa trẻ nhận ra sự khác biệt ấy, tiến sĩ Glasser đề nghị nên kết thúc thời gian áp dụng kỷ luật bằng một cử chỉ yêu thương, vì chính nó sẽ khiến cha mẹ thêm giá trị trước mặt con cái.

Bạn thực sự có thể gây ảnh hưởng tốt hay xấu, tích cực hoặc tiêu cực đối với người khác. Bởi thế, luôn có một cái nhìn tốt đẹp và đúng đắn đối với người khác là điều hết sức quan trọng. Chúng ta nắm giữ một vai trò nào đó trong cuộc đời của mỗi cá nhân có liên hệ với mình, và đó có thể là một vai trò có tính quyết định như trong câu chuyện sau đây.

LÀM ƠN CHO MƯỢN CHÌA KHOÁ

Một cụ già đang ngồi đánh đại phong cầm trong nhà thờ chính toà. Ngày sắp tàn, những tia nắng xế chiều qua các khung kính màu rực rỡ khiến cụ ông trông giống như một thiên thần, những âm thanh trầm bổng vang lên từ những ngón tay điêu luyện của cụ đang dần dần kết thành một khúc hát trầm buồn, nức nở, một bài ca chia ly kết thúc một mối tình đau xót. Chả là hôm nay là ngày cuối cùng trong tư cách nghệ sĩ đại phong cầm của cụ. Người ta đã chọn được một nghệ sĩ trẻ để đàn thay cho cụ, khi hoàng hôn buông xuống, chàng nghệ sĩ trẻ bước vội qua khung cửa hậu của giáo đường. Thấy bóng anh, cụ già vội đóng đàn, đút chìa khoá vào túi rồi chầm chậm ra về. Khi ông đi ngang, chàng trai vội giơ tay nói: "Cụ làm ơn cho cháu mượn chìa khoá". Cụ già từ từ thọc tay vào túi rút chìa khoá trao cho anh rồi bước vội trở lại bên cây đàn. Chàng trai ngồi chỉ một chút rồi tra chìa khoá vào ổ, mở nắp đàn lên và bắt đầu chơi.

Cụ già chơi hay và điêu luyện còn chàng trai thì đúng là một thiên tài. Những chùm âm thanh diệu kỳ, độc đáo vô song vang lên trong giáo đường, lồng lộng trên tháp chuông rồi ngân vang khắp cánh đồng. Chiều hôm đó, buổi diễn tấu đầu tiên của Johann Sebastian Bach. Đứng bên cây đàn, đôi dòng dòng lệ nóng chảy tràn trên gò má nhăn nheo cụ già lẩm bẩm "giá mình đừng đưa chìa khoá cho bậc thiên tài này!".

Dẫu sao, cụ cũng đã đưa chìa khoá cho chàng trai tuyệt diệu ấy và chàng đã biết tận dụng nó. Bạn thân mến, bạn cũng đang nắm giữ chìa khoá tương lai của người khác đấy. Chúng ta không sống một mình trên đời. HÀNH VI VÀ CÔNG VIỆC CỦA TA ẢNH HƯỞNG ĐẾN NGƯỜI KHÁC CHO DẪU TA CHƯA BAO GIỜ BIẾT HỌ LÀ AI CẢ. BỞI ĐÓ, TA CÓ trách nhiệm và bổn phận làm những việc tốt nhất có thể làm được cho cả người khác nữa.

CHƯƠNG 9: MỘT "NGƯỜI KHÁC" VÔ CÙNG QUAN TRỌNG

ROMEO TẠI GIA

Trước đây tôi có một anh bạn lúc nào cũng tất bật làm ăn. Xem ra anh là một người đàn ông hạnh phúc trong thị trấn, nhưng sự thật không phải như vậy. Rồi chúng tôi xa nhau khá lâu. Khi gặp lại, tôi thấy anh khác hẳn. Anh nom hạnh phúc và thoải mái hơn và nhất là thành công hơn trước nhiều. Tôi mới hỏi lý do thì anh hớn hở kể cho tôi nghe về việc tìm ra một cô gái bé bỏng xinh đẹp nhưng cô đơn và bị hiểu lầm vì đã lấy phải một người chồng tàn tệ, rồi giải thích thêm là mình đã "xâm mình", đã sôi nổi tỏ tình và đã thành công rực rỡ. Thấy tôi sững sờ, anh khoái chí "bật mí" rằng cô gái ấy chính là người vợ mà anh đã cưới từ 15 năm nay. Thế là tôi mới vỡ lẽ ra, nhưng vẫn chưa hết thắc mắc nên bèn yêu cầu anh giải thích thêm. Lời giải thích của anh thật giản dị nhưng chính là lối thoát cho hầu hết các vấn đề hôn nhân hiện tại. Anh bảo: "Zig này, anh biết không, tôi mới khám phá ra là khi mình quan tâm và quảng đại với vợ, khi mình ân cần tỏ tình, nói và làm những điều tốt đẹp cho vợ như đối với các cô gái "khác" thì mình sẽ được vui khoái lẫn hạnh phúc tại nhà mình - rồi anh thêm: Điều quí nhất trên đời là có một người dành riêng cho mình để yêu thương, tin tưởng và kính trọng". Và tôi vội đáp, đúng như vậy.

Tình yêu đó được biểu lộ bằng sự trung tín hoàn toàn và "mù quáng" đối với người bạn đời. Tôi thâm tín rằng hạnh phúc, yên ổn, bình an... đều nhờ trung tín mà ra. Vợ tôi và tôi đều cảm thấy hết sức đau khổ nếu phải nghi ngờ về sự trung tín của nhau.

Tiếc thay nhiều ông chồng hoặc bà vợ hết sức vui vẻ và quảng đại đối với người cộng sự, mậu dịch viên, thư ký, bưu tá và cả với người lạ nữa, trong khi lại đối xử cộc cằn với nhau và còn cho đó là điều tự nhiên nữa chứ!

Tại sao vậy? Tôi xin cố gắng giải đáp và đóng góp vài đề nghị dựa trên 31 năm chung sống tuyệt vời với người đàn bà xinh đẹp mà Thượng Đế đã ban cho tôi để yêu thương và kính trọng. Nàng là người quan trọng nhất đời tôi và càng ngày chúng tôi càng thân thiết nhau hơn. Sở dĩ tôi nói thế vì hy vọng những ý nghĩ của mình sẽ có ý nghĩa với bạn và người bạn đời của bạn. Khó mà tin nổi là những người đã lập gia đình một cách trưởng thành, đạt được hạnh phúc mà không cần nhờ đến mối quan hệ hài hoà với người bạn đời của mình được. Vì hôn nhân là gia đình mà gia đình là nền tảng của đất nước nên có lẽ đây là chương quan trọng nhất của cuốn sách. Trên tạp chí Time, số ra ngày 29 tháng 12 năm 1970, tiến sĩ Paul Pspense có viết: "Qua lịch sử chứng minh được rằng không xã hội nào mà trong đó gia đình bị băng hoại lại có thể tồn tại được". Cách bạn nhìn, cư xử và sống với người bạn đời là điều tối quan trọng. Thật vậy, nó quan trọng đối với thành công và hạnh phúc của bạn hơn bất cứ mối tương quan nào khác. Bạn nhìn chồng hoặc vợ mình ra sao? Bạn coi nhau như một cặp vợ chồng hay như một gia đình?

Tôi không dám tự phong là chuyên gia, nhưng qua kinh nghiệm và quan sát, tôi thấy có 3 lý do có thể tạo nên phần lớn những khó khăn trong đời sống vợ chồng.

Lý do thứ nhất là, qua một thời gian chung sống, hầu hết những người chồng hoặc vợ, vì quá quen với việc có người bạn đời bên cạnh nên cho rằng mọi việc đều tốt đẹp và nghĩ rằng người bạn đời rồi sẽ sống mãi với mình thôi. Nghĩ như vậy hơi ảo tưởng vì cứ 10 cuộc hôn nhân đã có tới 4 cuộc ly dị và một số khác chỉ tồn tại trên danh nghĩa.

Lý do thứ hai là môi trường chúng ta đang sống (cổ vũ cho vấn đề ly dị) khiến vợ chồng ngày càng gặp nhiều khó khăn hơn. Nhiều người nghĩ rằng tỏ ra yêu thương và âu yếm người bạn đời là ủy mị và yếu đuối. Những nhà soạn hài kịch hay đại loại như vậy, thường lấy cơ chế hôn nhân làm mục đích tấn công, đặc biệt là những châm biếm nhằm vào mẹ chồng, nàng dâu.

Lý do thứ ba là nền luân lý đổi thay, chấp nhận tự do luyến ái, hôn nhân thử, ngoại hôn, trao đổi vợ và ly dị chỉ vì không thích nữa, đã tạo nên sự bất an và thất thường. Thậm chí, hiện còn có cả một phong trào đòi phụ nữ được quyền giữ lại tên thời con gái sau khi kết hôn để sau đó có ly dị thì người vợ sẽ không gặp rắc rối gì mấy về trương mục ở nhà băng, thẻ tín dụng... thế thì có khác gì đặt kế hoạch trước cho sự đổ vỡ đâu.

TÌNH YÊU LÀ CÁI CHI CHI?

Chúng ta hãy xét đến tình yêu một chút vì nó chính là nền tảng vững chắc cho bất cứ cuộc hôn nhân tốt đẹp nào. Các thi sĩ viết về tình yêu, các ca sĩ hát về tình yêu, mọi người nói về tình yêu và tất nhiên ai cũng có quan niệm riêng về tình yêu, kể cả tôi nữa.

Sách Châm ngôn dạy rằng tình yêu phủ lấp mọi tội lỗi. Còn Đức Giêsu thì nói: "Trước hết hãy yêu mến Chúa là Thiên Chúa ngươi và thứ hai yêu tha nhân như chính mình."

Các tâm lý gia và các nhà cố vấn về hôn nhân đều đồng ý xác nhận rằng điều quan trọng nhất mà người cha có thể làm cho con cái là yêu thương mẹ chúng và ngược lại, đối với người mẹ cũng vậy.

Họ nhấn mạnh rằng con cái thấy an tâm hơn khi biết cha mẹ mình yêu thương nhau, cho dù là tình yêu ấy không toả sáng tới chúng đi nữa, vì có thể, cha mẹ chúng cùng nhau lo cho gia đình được êm ấm và chúng sẽ không bao giờ phải đau đớn chọn lựa ở với cha hoặc với mẹ mình.

Thời đại chúng ta, tình yêu và tình dục thường được phổ biến ngang nhau nên nhiều người nghĩ rằng chúng cũng giống nhau. Sự thực khác hẳn. Tình yêu là thứ tình cảm hoàn toàn xảo kỷ bạn dành cho người khác còn nhục dục lại hoàn toàn vị kỷ. Người xưa không bao giờ xếp chúng ngang hàng, chỉ có ngày nay, vì ích kỷ và thương mại nên người ta mới xếp chúng ngang nhau thôi.

Ai cũng biết tình yêu quan trọng tới mức nào song lại có rất ít thông tin dạy cách làm sao để hôn nhân, như mối tương quan nam nữ lý tưởng, được vĩnh tồn. Nhiều cặp vợ chồng, đã thề hứa trong lễ cưới là tình yêu của họ bất diệt, thế rồi chẳng được bao lâu, tình yêu bất diệt ấy cũng bị huỷ diệt. Riêng tôi, tôi tin rằng lúc đầu, họ cũng yêu nhau thực sự lắm chứ nhưng rồi, CŨNG NHƯ HOA LÁ, TÌNH YÊU SẼ HÉO TÀN NẾU TA KHÔNG QUAN TÂM CHĂM SÓC.

Tôi tin cuộc hôn nhân hạnh phúc chắc chắn sẽ giúp người giáo viên, vị bác sĩ, huấn luyện viên, bà nội trợ, bác tài xế, cô thư ký, nhà doanh nghiệp... làm việc tốt hơn. Và tôi cũng tin rằng một cuộc hôn nhân bất hạnh sẽ cản trở mọi nỗi lực và hiệu năng của cả hai vợ chồng. George W. Crane, một tâm lý gia lỗi lạc có nói rằng tình yêu được nuôi dưỡng bằng những hành động và biểu hiệu yêu thương. Tôi rất đồng ý vì cũng như đồng bạc sterling, tình yêu sẽ lu mờ đi nếu không được chùi bóng mỗi ngày bằng sự ân cần chăm sóc và những biểu hiện yêu đương. Tiếc thay, nhiều cặp vợ chồng chẳng hề quan tâm đến nhau, đến nỗi đã để cho sự chán chường, kẻ hủy hoại hôn nhân độc hại nhất, thành công rực rỡ.

TÌNH YÊU ĐÍCH THỰC LÀ ĐÂY

Tiến sĩ Crane cho biết rằng có những trường hợp, sau khi lâm vào ngõ cụt, các cặp vợ chồng lại yêu nhau tha thiết. Nếu là những người có trách nhiệm cao, mong muốn cứu vãn cuộc hôn nhân của mình, họ sẽ thực hiện một giai đoạn tỏ tình mới đầy tinh thần trách nhiệm. Ông cho thấy là chính trách nhiệm bày tỏ tình yêu thể lý sẽ dẫn đến tình yêu hoặc trả lại tình yêu cho đời họ.

Tiến sĩ Crane cũng nói rằng nếu ta biết đều đặn, kiên trì nuôi dưỡng và củng cố tình yêu, đời sống hôn nhân chúng ta sẽ tăng tiến về mặt tích cực đồng thời giảm bớt những mặt tiêu cực. Tôi hoàn toàn tán thành ý kiến này. Trong chương kế, chúng ta sẽ khai triển lập luận William James: "Bạn không hát vì bạn hạnh phúc mà hạnh phúc vì ca hát", có nghĩa là chính những biểu hiện thể lý sẽ nuôi dưỡng sự thừa nhận trong tinh thần. Dale Carnegie cũng bảo: "Cứ hăng hái làm việc đi rồi bạn sẽ thấy hăng hái ngay". Vì vậy, điều tôi thực sự muốn rút ra ở đây là: Hãy hành động như mình đang yêu rồi bạn sẽ yêu.

Cách đây 13 năm, lần đầu tiên tôi được chứng kiến một hình ảnh đẹp đẽ nhất về đời sống hôn nhân tại mảnh sân đàng trước nhà ông anh của tôi. Jewell, người bạn lòng thuở ấu thơ và cũng là người vợ từ 33 năm nay của anh tôi vừa về đến nhà sau 10 ngày giúp đỡ cô em gái sanh con đầu lòng tại thành phố Michigan bang Indiana. Đây là lần đầu tiên hai vợ chồng xa nhau, Jewell vừa bước xuống xe vào nhà thì anh tôi cũng vừa bước ra đến cửa đón. Gặp nhau ngoài sân, hai người liền ôm chầm lấy nhau, vừa khóc nức nở như hai đứa trẻ con - vừa thề sống chết sẽ không bao giờ rời xa nhau nữa. Giá không được tận mắt chứng kiến hẳn tôi không bao giờ tin nổi một sự biểu tỏ tình yêu chân thành và đậm đà đến như vậy. Tiếc một điều là nó đã không được quay phim để chiếu trên màn ảnh gia đình trong cả nước. Giá mọi người đều được chứng kiến một tình yêu đích thực thì đẹp biết bao. Tình yêu phát sinh thời trai trẻ, triển nở khi trưởng thành, chín mùi lúc trung niên và tuyệt diệu trong những năm tháng cuối đời.

Tình yêu đích thực lớn lên và triển nở theo từng cảm xúc, vấn đề, niềm vui và chiến thắng của con người. Nó thường nghiêm khắc hơn là dễ dãi, đòi hỏi hơn là thụ hưởng, hạn chế hơn là buông thả và thường bao hàm nhiều vấn đề phải giải quyết hơn là thú vui để thụ hưởng. Ngay cả trường hợp của anh chị tôi, Huie và Ziglar Jewell cũng vậy. Họ cũng khởi đi từ những cheo leo, và cũng thường lâm vào ngõ bí, nhưng mỗi lần như thế họ lại cố gắng khai thông một con đường mới. Chị sanh cho anh con cái, nấu nướng, giặt giũ cho mọi người trong nhà, nâng đỡ chồng bằng sự thủy chung trọn vẹn, yêu thương chồng từng chút một. Còn anh thì dâng hiến cho chị điều tốt nhất - là trọn vẹn con người mình. Anh yêu thương, quí trọng, âu yếm và tỏ tình với chị như với cô "Jewell" ngày xưa đó. Năm cậu con trai và một cô con gái phải nuôi dạy, tốn kém không ít. Từ tiền bạc, thời gian đến cả kỷ luật nghiêm minh nữa, nhưng họ đã biết chung lưng đấu cật trong niềm tin sắt đá vào tương lai đã kiến tạo nên một gia đình hạnh phúc.

Bạn thấy đấy, bạn cũng có thể đạt được mọi mơ ước trong đời nếu bạn giúp đỡ người khác đạt được điều họ muốn. Ai trong chúng ta chả muốn yêu bằng một tình yêu đích thực, phải không bạn?

ĐIỀU TÔI TIN

Ta thường được nghe quảng cáo về những chuyện tình "đẹp như mơ" độc nhất vô nhị trên thế gian này. Dĩ nhiên, những luận điệu như thế đều không có thật, nhưng thực ra vẫn có một người nào đó tại một nơi nào đó, vào một lúc nào đó đã từng kể hoặc sẽ kể về một câu chuyện tình "đẹp như mơ" và "độc nhất vô nhị".

Phần tôi, tôi luôn xác tín rằng những câu chuyện tình thực sự "đẹp như mơ" đã và sẽ không bao giờ được nói đến cả. Những câu chuyện đó đã và sẽ tiếp tục sống ngoài những trang giấy in, màn ảnh truyền hình hay màn ảnh xi nê. Vì chẳng người chồng hay người vợ nào rất mực thương nhau, coi nhau hơn hết mọi người, mọi sự muốn bán rao những tình tiết về cuộc đời và tình yêu của mình cả. Tiết lộ cho một người họ còn chẳng muốn, huống chi cho cả thế giới cách xa diệu vợi! Bởi nếu làm như vậy thì mối tương quan mật thiết, riêng tư, và đẹp đẽ của họ lại chẳng hoá nên một thứ tài sản công cộng, chung phần, khiến mối tương quan mật thiết và thiêng liêng ấy trở thành tầm thường, dung tục. Tình yêu đích thực luôn thực sự tốt đẹp và rất đỗi riêng tư. Giống như thép tốt được luyện trong lửa và nước, xa lộ được hình thành bởi đồi cao, lũng sâu và khúc quanh, tình yêu và hôn nhân cũng phải được xây dựng trong gian khổ và thử thách. Bởi vậy, thật đáng buồn khi thấy nam nữ tự nhiên chung sống hay sống với nhau qua những cuộc hôn nhân thử. Điều đó chỉ khiến cho họ dễ dàng thôi nhau như cộng rơm hay trong cơn bão, trước khi có đủ thời gian để hiểu biết nhau chứ đừng nói là yêu nhau nữa. Họ không hiểu thế nào là tình yêu giữa những người có trách nhiệm cả. Họ không biết phân biệt giữa tình yêu và tình dục, là hai thứ có thể giống nhau nhưng cũng có thể khác nhau hoàn toàn. Khi tình dục là biểu hiện của tình yêu và hoà hợp trong hôn nhân thánh thiện, thì nó rất tốt đẹp, nhưng khi chỉ là biểu hiện của nhục dục thì chỉ là thú tính và ích kỷ mà thôi.

Tình yêu - trái với điều các thi sĩ và các nhà viết kịch bản đề cập - không phải là một cảm xúc cố hữu. Ngay lần đầu gặp nhau, tôi đã bị vợ tôi hớp hồn. Tôi nghĩ mình đã "yêu" nàng trong khi đeo đuổi và những năm đầu cuộc sống vợ chồng vậy mà thực sự, mãi đến 25 năm sau, tôi vẫn chưa hiểu tình yêu đích thực là gì cả. Khi mừng hai mươi sáu năm kết hôn, thì tình yêu ấy vẫn lớn mạnh hàng ngày. Vợ tôi luôn vượt xa và ở trên bất cứ người đàn bà nào đẹp nhất, lôi cuốn nhất, kích thích nhất mà tôi từng gặp. Nếu có giờ rỗi rảnh mà phải chọn lựa giữa vợ và công việc thì vợ tôi luôn luôn giành phần chiến thắng.

Nhưng như vậy không có nghĩa là chúng tôi luôn ăn ý và không bao giờ xích mích nhau, mà chỉ có nghĩa là chúng tôi không bao giờ cố ý làm khổ nhau cả. Nó cũng có nghĩa là chúng tôi luôn sẵn sàng nhận lỗi và xin lỗi nhau và cũng có nghĩa là chúng tôi luôn sống vui vẻ bên nhau, luôn yêu thương nhau đến mức coi người mình yêu trên hết. Chúng tôi không bao giờ đi chung hoặc lên giường ngủ khi chưa giải quyết những xung khắc và tái khẳng định tình yêu của mình cả.

VÀI LỜI KHUYÊN ĐÁNG GIÁ CHO CÁC ĐÔI VỢ CHỒNG

Hãy xét kỹ từng bước cụ thể để kiến tạo hoặc tái tạo một cuộc hôn nhân hạnh phúc.

1/ Nhớ xem bạn đã làm gì trước khi lấy nhau. Bạn đã chẳng giành làm mọi việc, luôn tỏ ra dễ thương, luôn cư xử đúng đắn, ân cần lịch sự, chu đáo và tử tế đấy ư ? Đây là phương cách tuyệt hảo giúp cho đời sống hôn nhân của bạn được luôn vững chắc, cho dù nó có gặp trắc trở đi nữa thì bạn vẫn có thể khiến nó lại nở hoa.

2/ Khởi đầu và kết thúc mỗi ngày bằng một lời tình tứ, trong ngày, nếu có thể, hãy dành vài phút gọi điện cho vợ để nói vài câu tình tứ. Sau hết, nhớ rằng dịp biểu lộ tình yêu tốt nhất là trước mặt người khác. Thỉnh thoảng nên gởi một lá "thư tình" qua bưu điện. Những món đầu tư này tuy nhỏ nhưng lãi suất rất cao.

3/ Thỉnh thoảng, nên tặng quà hoặc ảnh. Giá trị không phải ở món quà mà ở tình yêu biểu lộ qua món quà. "Không có người tặng thì quà chẳng là gì cả". Một thi sĩ cũng đã viết: "Nhẫn và ngọc không phải là quà mà chỉ là lời biện minh cho món quà". Món quà đích thực chính là bản thân người trao tặng.

4/ Cùng nhau sống những giây phút đầy ý nghĩa. Hãy nhớ lại xem các bạn từng khao khát tỏ tình với nhau ra sao và đã tốn biết bao thời giờ để nói yêu nhau trước khi kết hôn? Hãy lặp lại những tiến trình trên. Đi dạo hoặc tắt truyền hình cho người bạn đời thấy như thể họ là người trọng yếu nhất của đời bạn. Mà thực sự là thế, dù bạn có thừa nhận hay không cũng vậy.

5/ Biết lắng nghe. Một nhà thông thái đã nói: "Nói là chia sẻ còn nghe là săn sóc". Hãy lắng nghe muôn vàn tình tiết và câu chuyện vụn vặt mỗi ngày của người bạn đời. Hãy nhớ luôn rằng: BỔN PHẬN KHIẾN TA LÀM VIỆC TỐT NHƯNG TÌNH YÊU KHIẾN TA LÀM VIỆC HOÀN HẢO. TÔI XIN nhấn mạnh một lần nữa: "Điều ta bắt đầu như một bổn phận sẽ kết thúc thành tình yêu".

6/ Đừng để người bạn đời phải tranh giành với con cái sự quan tâm của bạn. Hãy dành thời giờ riêng cho người bạn đời.

7/ Mỗi khi xung khắc, hãy nhớ là có thể xung khắc mà không gắt gỏng. Song, đừng bao giờ đi ngủ mà chưa hoà giải. Bạn sẽ chẳng ngủ ngon nổi và những xung khắc ấy sẽ in vào tiềm thức cả hai người để rồi sẽ trở nên nguyên nhân cho những xung khắc khác.

8/ Hãy nhớ rằng Tạo Hoá đã đặt người nam làm chủ gia đình. Có lẽ đây chính là bước quan trọng nhất khi có đàn ông nắm giữ những quyết định quan trọng, người phụ nữ sẽ được an tâm. Rất ít khi tôi gặp một cuộc hôn nhân thực sự hạnh phúc khi người chồng không phải là chủ gia đình. Tuy nhiên, người chồng cũng phải nhớ rằng mình chỉ có thể chu toàn bổn phận bằng tình yêu và thân ái cũng như với uy quyền và sự cương quyết. Người xưa dạy: Chồng phải kính trọng và yêu thương vợ như chính bản thân mình.

9/ Hãy nhớ mình sẽ thường phải "nhượng bộ" để làm vui lòng hay thông cảm với người bạn đời. Tình cảnh lúc ấy có lẽ hơi khó chịu đấy, nhưng nó sẽ giúp bạn và cuộc hôn nhân của bạn khỏi tan vỡ.

10/ Cố dùng công thức có bảo chứng sau đây để pha chế món: "Hôn nhân hạnh phúc".

- 1 chén tình yêu 5 muỗng hy vọng

- 2 chén chung thuỷ 2 muỗng dịu dàng

- 3 chén thứ tha 4 cân cậy tin

- 1 chén nghĩa tình 5 thùng nụ cười

Lấy tình yêu và chung thủy hoà trộn với cậy tin khuấy lên với dịu dàng, ân cần và hiểu biết, bạn nên thêm nghĩa tình và hy vọng. Pha màu cho tươi bằng nụ cười. Đem nướng dưới ánh mặt trời. Dùng thật nhiều mỗi ngày.

11/ Lấy câu: "Hãy sống tử tế, nhân hậu và tha thứ cho nhau" làm kim chỉ nam hằng ngày.

12/ Khi gặp những xung khắc không thể tránh thì ai dàn hoà trước cũng được. Song người dàn hoà chứng tỏ mình chín chắn và biết yêu thương hơn.

CHỒNG HÃY "GA LĂNG" VỚI VỢ

1/ Hãy chiều vợ bằng những cử chỉ nho nhỏ nhưng đầy ý nghĩa với phụ nữ như mở cửa xe, giữ chỗ, nắm tay đi phía ngoài lúc dạo phố.

2/ Kể cho vợ nghe những tin tức sốt dẻo hoặc những điều hứng thú trong việc làm ăn của mình.

3/ Khi đi dự bất cứ buổi lễ nào, hãy luôn ở bên vợ. Nhớ lại xem trước khi kết hôn bạn đã hãnh diện tới đâu mỗi khi được ở bên nàng?

4/ Chớ bao giờ, phải, chớ bao giờ mang vợ ra đùa cợt. Đó là điều tệ hại nhất. Sau khi người nghe đã cười thoả thích, niềm vui của bạn cũng qua, thì vợ bạn bị thương tổn nặng nề. Nếu chịu khó suy nghĩ một chút, tất bạn đã chẳng phải trả giá cho trò đùa có hại này. Trái lại, bạn nên làm ngược hẳn, nghĩa là hãy khen ngợi vợ bạn như chính bạn thích được khen vậy.

5/ Phụ nữ cần được an tâm nhiều hơn đàn ông. Hãy luôn nhắc với vợ rằng nàng không chỉ là người đáng ước mơ mà còn cần thiết và quí giá nữa. Đời sống tình cảm và sự an tâm của vợ bạn sẽ tăng triển mạnh khi từ "yêu dấu" được lặp đi lặp lại (vợ bạn cần và muốn nghe điều đó hơn bạn muốn nói nhiều).

6/ Gánh đỡ việc nhà cho vợ. Không kể đến phong trào đòi nữ quyền tôi tin rằng bản chất con người đòi ta phải chia sẻ trách nhiệm với nhau... Chẳng hạn, mỗi khi vợ đi chợ sắm sửa, nếu có nhà, bạn hãy ôm đồ tiếp vợ. Người đàn ông nên làm những việc nặng nhọc trong nhà như đổ rác, cắt cỏ... Hãy nhớ rằng ngôi nhà là toà lâu đài của bạn. Lâu đài tất phải có vua, mà có vua thì phải có hoàng hậu. Vợ bạn sẽ rất sung sướng được làm hoàng hậu nếu bạn cư xử với nàng như vậy.

VỢ HÃY CHIỀU CHỒNG

1/ Hãy nói với chồng: "Em rất yêu chàng" mỗi sáng, mỗi chiều.

2/ Hãy nhớ là bản chất phụ nữ và đàn ông khác xa nhau nhiều. Cái tôi của chàng cần được nuôi dưỡng luôn luôn, nhất là khi chàng phải một mình gánh vác gia đình. Cách bạn tỏ ra tin tưởng nơi chàng và nơi việc chàng làm là tất cả ý nghĩa đối với chàng. Hãy tỏ ra cho chồng biết là công việc chàng làm cũng như chính bản thân chàng hết sức quan trọng đối với mình. Hãy nói luôn với chồng rằng mình rất hãnh diện về chàng cũng như công việc chàng làm.

3/ Nếu không đi làm, nhớ nghỉ ngơi ít phút trước khi chồng về, tắm rửa, mặc đồ sạch sẽ, xức chút nước hoa... Và bạn sẽ tươi mát ra đón chồng.

4/ Thỉnh thoảng nên làm bánh trái hoặc nấu món tủ cho chàng. Phần bạn và các con có thích món đó không, không cần thiết. Bạn làm chỉ vì chiều chồng mà thôi.

5/ Hãy tỏ ra dễ thương và luôn sẵn sàng phục tùng. Salomon, người thông thái nhất thế gian có nói: "Thà sống trong rừng còn hơn sống với người đàn bà cáu gắt". Thời nay, một bà vợ hay giận dỗi và sinh sự chỉ tổ khiến chồng làm việc qua quít, để dành thời gian la cà trong các quán rượu với cánh đàn ông hay những bạn gái bất hạnh mà thôi.

6/ Bạn nên làm những công việc thuộc nữ giới. Tôi tin rằng chính sự thiếu phân biệt rõ ràng giữa nữ giới và nam giới là một trong những yếu tố khiến đời sống gia đình ngày nay gặp nhiều rắc rối. Đàn ông nên nhìn, ăn mặc, suy nghĩ và nói năng cho ra đàn ông. Đàn bà cũng phải nhìn, ăn mặc suy nghĩ và nói năng cho ra đàn bà. Lúc mà ta phải ngồi xuống để tự hỏi mình là đàn ông hay đàn bà là lúc đáng buồn nhất. Tôi tin rằng, bình thường thì đàn bà nên rửa chén bát, dọn dẹp nhà cửa... Dĩ nhiên, người chồng thương vợ, nhiều lúc cũng nên góp phần giúp đỡ. Nói chung, tôi cho rằng, những cậu bé mà thấy cha làm bếp hoặc những cô gái thấy mẹ lấn lướt cha và làm những công việc dành cho đàn ông tất chẳng hay ho gì. Mẹ tôi thường bảo: "con cái thường để ý tới công việc CON LÀM HƠN LÀ LỜI CON NÓI". HÃY ĐỂ CHO CÁC CẬU BÉ THẤY RÕ VAI TRÒ CỦA người cha để chúng lớn lên và triển nở thành người đàn ông có tình cảm tự nhiên hướng về phái nữ và để cho các cô gái thấy rõ vai trò của người mẹ để chúng lớn lên và triển nở thành người phụ nữ có tình cảm tự nhiên hướng về phái nam.

7/ Nếu muốn thành bà hoàng hậu thì bạn hãy cư xử với chồng như với một ông vua để chồng bạn chỉ còn cách coi bạn như bà hoàng hậu mà thôi.

Tôi xin nhắc lại, hôn nhân không phải là mỗi bên đóng góp 50% mà là 100%. Tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa rằng: "BẠN SẼ ĐẠT ĐƯỢC MƠ ƯỚC TRÊN ĐỜI NẾU BẠN BIẾT GIÚP NGƯỜI KHÁC ĐẠT ĐƯỢC ĐIỀU HỌ MUỐN".