Khi trở thành bạn thân của Mục Qua tôi từng đọc rất nhiều tác phẩm của cô ấy. Đến khi được đọc Hồ sơ tâm lý học - Tâm thần hay kẻ điên, một hệ thống chuyện kể mạnh mẽ, tôi hành toàn không ngờ đến mà nghĩ rằng: "Cô ấy dám xử lý đề tài sâu sắc đến thế ư? Cô ấy đã có thể lèo lái cốt truyện phức tạp đến thế này rồi sao?". 

Nếu bạn cũng thử sắm vai người kể chuyện, bạn sẽ hiểu những vấn đề cần cân nhắc sau chuyện này. Ai cũng muốn được kể chuyện nhưng hầu hết chỉ dừng lại ở những phân đoạn rời rạc hoặc mô tả những hình ảnh trong đầu mình một cách mơ hồ. Không phải vì mọi người thiếu thứ gì đó, chỉ e rằng đây chính là hình thái của câu chuyện. Cái được gọi là năng khiếu không phải trời cao biến những tình tiết đầy quanh co khúc khuỷu thành một tấm bản đồ xảo rồi trải ra trước mắt người nào đó. Không có chuyện trời cao ưu ái, năng khiếu và năng lực kể chuyện chính là sức mạnh và động lực để giúp sức cố gắng tích luỹ xây dựng đề tài, hoàn thành công việc lâu dài một cách hiệu quả.

Một người có thể kể câu chuyện với chi tiết phức tạp là người dù thế nào cũng tìm được lối trong bế tắc nhưng vẫn không hài lòng với điều đó. Họ biến con đường thành mê cung để mình tiếp tục đi. Một người có thể kể câu chuyện đồ sộ, phức tạp là một người thích đào xới. Anh ta điều khiển chiếc xẻng trong tay đổ đầy hết xô bùn đất này đến xô bùn đất khác. Đào càng sâu càng đầy, anh ta mới càng có cảm giác an toàn. Theo định nghĩa này, tôi biết tài năng của cô ấy không có gì bí ẩn nhưng cũng rất hiếm gặp.

Cô ấy là một người tràn đầy năng lượng, khi mới quen tôi vô cùng kinh ngạc trước những rối rắm cô ấy từng trải qua trong quá khứ. Cảm giác đó giống như nhìn thấy một cô bé dáng người thấp bé nhưng lại ăn uống một cách hùng hổ. Tôi sẽ thầm nghĩ: "Cô ăn được hết ngần này không? Cô tiêu hoá được hết bấy nhiên ư?". Bởi vì khoảng thời gian mà cô ấy viết trong sách, tôi tận mắt nhìn thấy cuộc sống của cô ấy vô cùng rối rắm, trăm mối tơ vò. Cô ấy ngày nào cũng như đang lái tàu phá băng tiến về phía trước. 

Bấy giờ tôi chính là người thổi gió bên tai, nhắc nhở cô ấy rằng: "Cậu biết rõ làm sao cho dễ dàng hơn mà". Thậm chí tôi còn thôi thúc cô ấy: "Tôi biết có lẽ cậu đã quen chịu đựng áp lực cố xoay chuyển tình thế. Nhưng ngày xưa là do cậu bất đắc dĩ, bây giờ cậu có quyền lựa chọn cho mình một cuộc sống thư thái hơn. Sao lại ngó lơ cách đơn giản mà chọn con đường gian nan hơn chứ?". Khi nói ra những lời này con tim tôi bỗng đong đầy thương xót và cảm động. Nếu tôi được nói lại lần nữa, tôi sẽ không dùng giọng điệu cảm thông kia, tôi nên nói cô ấy rất mạnh mẽ. Cho dù cô ấy sống cuộc đời bình dị thì cô ấy cũng sẽ viết nhưng thăng trầm này thành tiểu thuyết.

Tôi chia sẻ với các bạn ở đây vì không muốn độc giả đắm chìm trong những câu chuyện đặc sắc mà quên đi tài hoa của người viết. Một mặt, vốn dĩ nên xem trọng tài năng của cô ấy. Câu chuyện hấp dẫn là vì cô ấy viết hay, cô ấy sẽ còn viết hay hơn nữa. Mặt khác, tuy những câu chuyện này đều dựa trên thực tế nhưng chúng không mô phỏng cuộc sống. Những tác phẩm mô tác bệnh tâm thần thường khiến người đọc có nhiều lo lắng. Đọc những tác phẩm như vậy chúng ta sẽ càng muốn biết câu chuyện này là thật hay hư cấu, có bao nhêu là thật bao nhiêu là giả. Nếu câu chuyện vừa lạ lùng vừa sâu sắc này là thật, vậy có phải mình đã tiến thêm một bước chưa được khám phá của thế giới này hay không? 

Tôi biết chuyện gì sẽ xảy ra ở phía trước. Lần tới nếu lỡ gặp phải, liệu có phải sẽ không hốt hoảng đến thế nữa. Tôi có thể dùng những câu chuyện này để đo lường người xung quanh về bản thân mình. Có thể bạn sẽ tìm thấy hình bóng của mình trong quyển sách này. Nhưng cần làm rõ một điều, quyển sách này được Mục Qua viết dựa trên những tình huống thực tế, bổ sung những kiến thức về tâm lý học và thêm thắt cho văn vẻ hơn. Cô ấy đã tạo nên những nhân vật đầy chân thật như cậu y tá hạt dẻ nhỏ, bậc thầy thôi miên Hàng Y Y, nhà tâm lý học Tề Tố. Mạnh dạn đưa ra các vấn đề xã hội như môi trường gia đình, bạo lực học đường. Nhìn lại mối quan hệ giữa bệnh tâm thần và xã hội học. Tôi cho rằng điểm đáng kinh ngạc nhất của câu chuyện này không phải quá trình điều trị mà là tiết lộ nguyên nhân gây bệnh.

Mục Qua là một thạc sĩ tâm lý học cũng từng làm  việc ở trung tâm sức khoẻ tâm thần. Ban đầu, tôi khá lo lắng khi biết một số độc giả nghĩ câu chuyện của cô ấy mang ý nghĩa phổ cập kiến thức tâm lý học nhưng sau khi đọc kỹ toàn bộ nội dung tôi nhận ra rằng cô ấy đã cố gắng hết sức mình. Đề tài trong sách không phải bịa đặt, trích dẫn lý thuyết một cách rõ ràng. Bối cảnh tâm lý của mỗi câu chuyện đều chân thật đáng tin, những phần bổ sung để câu chuyện thêm trọn vẹn cũng cố gắng tuân theo nguyên tắc khoa học. Ngoài ra cũng có một vài chỗ tạo xung đột kịch tính, tôi nghĩ sẽ chẳng có ai dựa vào việc này để nghi ngờ mức độ đáng tin của cả quyển sách.

Tất nhiên, chúng tôi không mong muốn nội dung trong sách bị coi là tài liệu tự học hoặc tự chẩn đoán. Dù cô ấy đã có gắng truyền đạt một cách có trách nhiệm những thông tin khoa học nhằm giúp người đọc hiểu, còn tạo ra bệnh án dễ hiểu dựa trên câu chuyện và các triệu chứng bệnh. Nhưng hầu hết các  kết quả nghiên cứu về tâm lý học và tâm thần học điều chỉ là phiến diện, không có kết luận. 

Chúng tôi cũng không muốn những xung đột kịch tính trong những câu chuyện sẽ khiến bạn -  những người cực kỳ quan tâm vào tính chân thực, mất lòng tin vào chúng. Thực sự có nhà nghệ thuật khao khát được chết trong cái đẹp nhưng lại sợ mình chết không được đẹp. Thật sự có bé gái vì nỗi đau của người mẹ mà biến mình thành động vật. Thực sự có giáo sư nghiên cứu tâm thần học cả một đời nhưng lại muốn huỷ bỏ môn khoa học tàn khốc này. 

Hiện tại, cả thế giới đã chạm đến nút thắt cổ chai của tâm thần học rồi. Khi chẩn đoán DSM - cẩm nang chẩn đoán và thống kê rối loạn tâm thần, từ phiên bản đầu tiên đến phiên bản thứ năm, cập nhật ngày càng nhiều loại bệnh. Sự khác biệt giữa một số bệnh ngày càng ít. Khi phạm vi chẩn đoán của một số triệu chứng thường gặp như trầm cảm đang lặng lẽ mở rộng. Khi liệu pháp chánh niệm, tâm lý tích cực chiếm vị trí quan trọng được công chúng tin cậy hơn phương pháp điều trị truyền thống. Tất cả nhưng điều này điều như đang chống lại và chế giễu ngành tâm thần học kiêu ngạo và hà khắc. Anh nghĩ mình hiểu rõ thật ư? Anh nghĩ chúng tôi nhất định phải chấp nhận sự kén chọn của anh mới giải quyết được vấn đề của mình ư?

Trong một lần quay về quê hương sau một thời gian tôi đắm mình trong thế giới của tầng lớp trung lưu, tôi nhận ra rằng tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn tâm thần chỉ là chuẩn mực xã hội trong một cơ cấu nhất định. Vì tôi phát hiện tỷ lệ mắc bệnh ở đó cao hơn các thành phố tuyến 1 rất nhiều nhưng mọi người chẳng lấy làm lạ, thầm chí không coi đó là bệnh. Bạn có thể nói một cách bi quan rằng, điều này cho thấy bản chất của bệnh tâm thần chính là nghèo khó và trăn trở. Nhưng nói thật tại thời điểm đó, tôi cảm thấy thế giới thật rộng lớn, tâm trạng vô cùng thư thái. Tôi cũng từng đau khổ vì mình xuất thân từ một gia đình khác biệt, dừng như những quái vật như chúng tôi chẳng ăn nhập gì với bao người bình thường khác. Nhưng hôm ấy tôi chợt hiểu ra, chúng tôi chính là người bình thường trong thế giới của mình. Thế giới kia có tiêu chuẩn khắt khe hơn là để mọi thứ không quá phiền hà cho mọi người, để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt sản xuất hiệu quả. Tuy tiêu chuẩn này có ưu điểm của nó nhưng suy cho cùng cũng không phải quy luật của tự nhiên.

Điều cuối cùng cũng là điều thú vị và sâu lắng nhất, Tề Tố trong sách là hình tượng kịch hoá một khía cạnh nào đó của chính Mục Qua. Khía cạnh này không hề thiên vị, thậm chí có thể nói là rất tiên tiến. Muốn biết đó là gì có thể bắt đầu từ những nhận thức cơ bản nhất. Khi bạn nói về tâm lý học với một người bạn cho rằng rất hiểu nền tảng kiến thức, có thể anh ta sẽ khinh thường cho rằng trị liệu tâm lý thực chất chỉ là chiêu trò lừa bịp, chẳng chữa được gì. Nói một người có bệnh này bệnh kia chẳng qua để hù doạ người ta, theo cách nói của cô thì chẳng ai có bệnh.

Đây là những gì tôi hiểu được, Tề Tố nói bệnh tật xuất phát từ mối quan hệ với xã hội. Bi kịch của Tạ Tất bề ngoài rất giống bạo lực dư luận phổ biến thời nay nhưng thực chất cũng là sự đối đầu của cá nhân và môi trường. Thế nhưng người này thực sự không có vấn đề gì, không bệnh tật càng không có tội. Nếu có thể, mong bạn hướng lên, hướng xuống, hướng ra bên ngoài những vấn đề không thể giải quyết xung quanh bạn. Có thể sẽ tìm được cách giải quyết ở một nơi khác hay thậm chí sẽ không còn là vấn đề nữa. Bạn chỉ cần điều trị khi bạn có những mối quan hệ và cảm thấy đau khổ vì chúng. Điều trị không phải do bạn có vấn đề mà chỉ để giúp bạn bớt đau khổ hơn, giữ gìn cuộc sống hiện tại và chính mình.

Mục Qua đã dành rất nhiều tình yêu và lòng nhiệt thành đối với nhân loại khi viết quyển sách này. Nhiều lần thấy những câu hỏi táo bạo và sắc xảo của cô thực tập sinh trẻ trong sách tôi như nhìn thấy được chính cô ấy đang ở ngay trước mặt mình đặt những câu hỏi trên trời với đôi mắt ngấn lệ. Với tâm lòng chân thành ấy, tôi chúc bạn sau khi đọc xong quyển sách này sẽ gặt hái được tự do bởi lẽ đè nén là điều thật vô nghĩa. Mặt khác, chúc bạn gặt hái được niềm vui của việc đọc sách qua tác phẩm cô ấy đã dày công đúc kết nên vì những câu chuyện này vốn rất đặc sắc.

Người nào đó trong sách.