Hóa học và vấn đề xã hội

1.Hoá học và vấn đề lương thực, thực phẩm

a/ Vai trò của lương thực, thực phẩm với con người

-Lương thực, thực phẩm có vai trò quan trọng và có tính quyết định với sức khỏe, sự tồn tại hay diệt vong của loài người.

-Để duy trì sức khỏe và cung cấp năng lượng cho bản thân, con người cần nhiều loại chất hữu cơ trong thực phẩm được ăn hàng ngày với một lượng nhất định như vitamin, cacbonhidrat, chất béo, protein,... Một người lớn cần tiêu thụ khoảng 2600kcal/ngày, tuy nhiên, con số này thay đổi theo độ tuổi, giới tính, thể chất, đặc thù công việc,... của từng người.

-Thế giới ngày nay đánh dấu sự ra đời của khái niệm thực phẩm hiện đại:

+Thực phẩm ăn liền và thực phẩm đóng hộp giúp bảo quản thức ăn, tiết kiệm thời gian,công sức.

+Thực phẩm chức năng: những sản phẩm dùng để hỗ trợ các chức năng của các bộ phận trong cơ thể, phục hồi, tăng cường, duy trì chức năng của các bộ phận, có tác dụng dinh dưỡng, tạo tình trạng thoải mái, tăng cường sức đề kháng và phòng ngừa bệnh tật.

b/Những vấn đề đặt ra cho nhân loại về lương thực, thực phẩm

-Việc sản xuất lương thực, thực phẩm không đủ nuôi sống nhân loại.

+Thực trạng: 25% dân số châu Phi thiếu lương thực, thực phẩm, hàng triệu người chết đói >< 15% dân số các nước phát triển bị thừa cân, béo phì.

+Diện tích trồng trọt ngày càng bị thu hẹp do đô thị hóa, khí hậu trái đất nóng lên, thiên tai (mưa, lũ lụt, đất nhiễm mặn,..)> dẫn đến giảm sản lượng lương thực.

+Thiếu dinh dưỡng dẫn đến những hậu quả lớn với sức khỏe, trí tuệ và tính mạng của con người (đặc biệt là trẻ em): giảm khả năng miễn dịch, rối loạn chức năng,..

+Thiếu protit gây rối loạn tiêu hóa.

+Thiếu iot gây kém phát triển trí nhớ, đần độn.

+Thiếu vitamin A gây khô mắt, giảm sức đề kháng,...

+Bội dinh dưỡng thậm chí đã được tổ chức y tế thế giới coi là một thách thức của thiên niên kỷ tới. Bội dinh dưỡng- béo phì gây ra các bệnh mãn tính như tiểu đường, huyết áp, tim mạch, một số loại bệnh ung thư, xương khớp,...

-Việt Nam đã vươn lên từ đất nước có hơn 2 triệu đồng bào chết đói (1945) , nhập khẩu lương thực đến một nước có thể tự túc lương thực, và vươn lên thành quốc gia xuất khẩu gạo đứng thứ 2 thế giới.

-Vấn nạn vệ sinh an toàn thực phẩm: một số chất hóa học có tác dụng bảo vệ thực vật, bảo quản và tăng tính thẩm mĩ cho thực phẩm nhưng có hại cho sức khỏe, thậm chí là tính mạng con người một cách âm thầm. Thực trạng này rất đáng báo động ,đặc biệt ở Việt Nam. Ví dụ:

Lưu huỳnh

(diêm sinh)

Bảo quản măng khô, ớt, quả khô,...

Kích thích niêm mạc dạ dày, rối loạn chức năng đường ruột, ngộ độc,...

Formadehit

(HCHO)

Ướp thịt, hải sản, lạp xưởng, bánh phở,...

Gây bệnh hô hấp, thiếu máu, ung thư,...

Sulfoxylate

(chất tẩy trắng)

Dùng trong chế biến bún, đậu phụ,...

Gây ung thư cực mạnh, tổn thương nghiêm trọng đến nội tạng và thần kinh

Eldosulfan

(thuốc trừ sâu)

Có trong nhiều hoa quả xuất xứ Trung Quốc

Phá vỡ hệ nội tiết, ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản con người.

Prozil

(thuốc an thần)

Giữ thịt heo không ôi, tươi đỏ

Rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng đến tim mạch, ung thư xương,...

Ngoài ra còn có "tráng đạm" cá bằng phân ure, ép quả chín nhanh bằng hóa chất,...

c/ Hóa học góp phần giải quyết vấn đề lương thực, thực phẩm

-Hóa học góp phần nghiên cứu và sản xuất các chất hóa học có tác dụng bảo vệ, phát triển thực vật, giúp tăng sản lượng, chất lượng và bảo quản thực phẩm tốt hơn:

+Các loại phân bón tăng năng suất cây trồng: phân đạm, lân, phân phức hợp, phân vi lượng,...

+Chất diệt cỏ tạo điều kiện cho cây lương thực phát triển

+Hóa chất diệt nấm, bệnh,... như Etirimol, benoxyl, đồng sunfat,...

+Hóa chất bảo quản lương thực, thực phẩm, làm chậm sự phát triển của vi khuẩn

-Chế biến thực phẩm nhân tạo hoặc chế biến thực phẩm theo công nghệ hóa học, thay thế nguồn nguyên liệu làm lương thực bằng nguyên liệu phi lương thực:

+Thay thê tinh bột bằng hợp chất hidrocacbon để sản xuất ancol etylic, thay thế việc sản xuất xà phòng giặt từ chất béo bằng sản xuất bột giặt tổng hợp

+Sản xuất glucozo từ chất thải như vỏ bào, mùn cưa, rơm rạ,...

+Tổng hợp chất béo nhân tạo (bơ magarin) từ axit stearic và glixerol, chuyển hóa dầu( chất béo lỏng) thành bơ, mỡ (chất béo rắn)...

-Cùng với ngành công nghệ sinh học, hóa học góp phần tạo nên những chất hóa học giúp tạo giống cây trồng mới có năng suất cao hơn, sinh trưởng tốt hơn.

-Ngành hóa thực phẩm sản xuất nhiều sản phẩm tăng tính thẩm mĩ , hấp dẫn của thực phẩm nhưng vẫn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Hiện nay đã có hơn 200 chất phụ gia được sử dụng.

-Song song với việc sử dụng các hóa chất an toàn trong công nghiệp thực phẩm, chúng ta cần hướng dẫn mọi người mua bán và sử dụng thực phẩm đúng quy trình vệ sinh an toàn thực phẩm để tránh những trường hợp ngộ độc do hóa chất bảo vệ thực vật còn tồn dư, các kim loại nặng ngấm vào thực phẩm,...

2. Hóa học và vấn đề may mặc

a/Vai trò của may mặc với đời sống con người

-Cùng với nhu cầu ăn ở thì may mặc là một trong những nhu cầu thiết yếu của con người

b/ Những vấn đề đang đặt ra về may mặc

Dân số thế giới đang gia tăng không ngừng, những loại tơ sợi tự nhiên như bông, gai,...không đủ đáp ứng nhu cầu may mặc về số lượng cũng như chất lượng:

-Ở những vùng kinh tế khó khăn, nhiều người- đặc biệt là trẻ em phải trải qua cái đói, cái rét mà không có đủ quần áo để mặc

-Ở những quốc gia phát triển, nhu cầu về thời trang ngày đa dạng, con người không chỉ mặc đủ, mặc ấm mà còn mặc đẹp, hợp thời trang.

c/ Hóa học góp phần giải quyết những vấn đề may mặc cho nhân loại

-Hóa học góp phần sản xuất ra tơ sợi hóa học (tơ nhân tạo và tơ tổng hợp) so với tơ tự nhiên (sợi bông, tằm, gai) có nhiều ưu điểm nổi bật: dai, đàn hổi, ít thấm nước, mềm mại, nhẹ, xốp và rẻ.

+Nguyên liệu sản xuất tơ nhân tạo là những polime có sẵn trong tự nhiên như xenlulozo (trong gỗ, bông, gai, tre, nứa...), xenlulozo được chế biến bằng con đường hóa học thu được tơ visco, tơ axetat.

+Nguyên liệu sản xuất tơ tổng hợp là những polime do con người tổng hợp bằng phương pháp hóa học như tơ nilon, tơ capron, tơ poliaxrylat,...

+Ngày nay, cùng với sự phát triển của ngành hóa học, các loại vải mới ra đời, đa dạng, phong phú, góp phần đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của con người.

-Hóa học góp phần sản xuất ra nhiều loại thuốc nhuộm tạo nên màu sắc khác nhau phù hợp với nhu cầu thẩm mĩ của con người.

3/Hóa học với việc bảo vệ sức khỏe con người

Hóa học đóng một vai trò quyết định trong lĩnh vực dược phẩm trong việc bảo vệ sức khỏe con người, phòng chống bệnh tật và các tệ nạn xã hội.

a.Dược phẩm

-Hóa học góp phần tạo ra những loại thuốc đặc trị có tác dụng nhanh, chữa bệnh hiệu quả,... và những loại thuốc bổ giúp tăng cường sức khỏe con người

-Về phòng, chữa bệnh:

+Hóa học đã góp phần nghiên cứu thành phần hóa học của một số dược liệu tự nhiên, chiết suất được những chất có khối lương và nồng độ cao làm thuốc chữa bệnh.

+Hóa dược đã nghiên cứu và sản xuất ra nhiều loại thuốc chữa bệnh cho con người.

+Hàng năm, các loại kháng sinh như penixillin, ampixillin, erythromixin,...thuốc giảm đau và thuốc đặc trị đã cứu sống hàng trăm triệu người

+Hóa học góp phần nghiên cứu ra các loại vacxin phòng chống và hạn chế nhiều loại bệnh thế kỷ như AIDS, phát hiện sớm và chữa trị bệnh ung thư, cúm gà,...

+Việc nghiên cứu hóa sinh đã cho thấy thành phần hóa học, tác dụng sinh lí của các chất gây nghiện, giúp tìm ra con đường cai nghiện.

-Về thuốc bổ dưỡng cơ thể; các loại vitamin riêng lẻ như A, B, C, D..., các loại thuốc bổ tổng hợp,...có thành phần chính là các chất hóa học được chiết xuất từ dược liệu tự nhiên giúp bổ sung và tăng cường vitamin cũng một số nguyên tố vi lượng cần thiết cho cơ thể.

b/chất gây nghiện, ma túy và phòng chống ma túy

- Ma túy là các chất tác dụng lên hệ thần kinh trung ương gây cảm giác như giảm đau, hưng phấn hay cảm thấy dễ chịu... mà khi dùng nhiều lần thì sẽ bị lệ thuộc.

+Xuất xứ ban đầu của ma túy đều là thuốc chữa bệnh: morphin dùng để sản xuất thuốc trị ho, giảm đau, cần sa có tác dụng chữa bệnh mất ngủ,...

+Ma túy thường được chế biến tinh vi theo nhiều cách, như dưới dạng những viên thuốc tân dược, bột trắng, viên nén, dung dịch,...

+ Loại ma túy, số lượng và thời gian sử dụng là những tác nhân dẫn đến việc nghiện của người sử dụng.

+Việc nghiện ma túy có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, phụ thuộc vào từng loại ma túy, đặc điểm chung nhất của các loại ma túy là là thay đổi trạng thái tinh thần, tư duy quan sát và kích thích suy nghĩ.

+Nhìn chung, những loại ma túy như cây thuốc phiện, morphin, heroin gây cảm giác khoái lạc, hưng phấn, mất buồn rầu, tăng trí tưởng tượng, mất cảm giác đói,...

+Cần sa làm người dùng có những thay đổi tâm lí đột ngột như cười to rồi khóc lóc và những hành vi vô nghĩa khác, đồng thời có những ảo giác khác thường và những cơn ác mộng,...

+Các chất ma túy tổng hợp được coi là loại nguy hiểm nhất, có tác dụng kích thích mạnh và nhanh hơn các loại tự nhiên hoặc bán tổng hợp, chúng tác dụng lên hệ thần kinh trung ương, gây hưng phấn, ảo giác và hoang tưởng.

-Phòng chống ma túy:

+ Tăng cường tuyên truyền và giáo dục trong mọi người các kiến thức pháp luật về phòng chống ma túy, xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, văn minh.
+Tổ chức việc giáo dục pháp luật về phòng chống ma túy cho mọi người, để họ hiểu rõ chính sách pháp luật của nhà nước về việc xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về ma túy và hậu quả pháp lý của những hành vi đó.
+Học sinh phối hợp với gia đình, nhà trường trong việc tuyên truyền cách phòng chống ma túy, giáo dục lối sống lành mạnh trong nhà trường, không tham gia vào các tệ nạn xã hội, tạo ra môi trường giáo dục trong sạch.
+Mỗi gia đình giành thời gian quan tâm đến con em nhiều hơn, các em có cơ hội phát triển những suy nghĩ, bộc lộ ước mơ, đề xuất các khó khăn với ba mẹ để hướng tới một tương lai tốt đẹp.

-Ngoài vấn nạn ma túy, xã hội ngày nay còn đối mặt với các chất gây nghiện khác như rượu, nicotin (trong khói thuốc lá), cafein ( trong cà phê, chè,...)

+người nghiện rượu có nguy cơ mắc bệnh về gan, tim mạch, dạ dày,... cao hơn người bình thường, đồng thời, rượu khiến con người không tỉnh táo, khi tham gia giao thông dễ gây tai nạn, ảnh hưởng đến bản thân, gia đình và xã hội.

+Nicotin có nhiều trong khói thuốc lá. Hút thuốc lá sẽ dẫn đến các bệnh về phổi, vòm họng,... Đặc biệt, không chỉ người hút thuốc mà còn cả những người xung quanh cũng chịu ảnh hưởng của khói thuốc, đặc biệt là phụ nữ mang thai và trẻ em.

+Cafein (C8H10N4O2) có chủ yếu trong cà phê và lá chè, có tác dụng giúp con người tỉnh táo và có một số tác động tích cực với sức khỏe. Tuy nhiên nếu lạm dụng có thể gây mất ngủ, tăng huyết áp,...

---Hết bài---

Danh sách nhóm 2:

1.Nguyễn Thị Khánh Linh

2.Nguyễn Thị Quý

3.Lê Thị Phương Lan

4.Trần Thị Khánh Linh

5.Ngô Phương Huyền

6.Nguyễn Nguyệt Anh

7.Trần Ánh Như Hồng

8. Lê Thùy Linh

9.Dương Gia Hiển

10.Ngô Đình Đạt