Con đường vòng quanh đèo suối, rừng cao su, những láng trại xa tít mờ trong nắng trưa, những cây cầu vắt qua vực sâu cuối cùng cũng đến nơi. Trại giam A nhìn bề ngoài to và đẹp như công viên. Sau khi làm thủ tục ở văn phòng tôi được chuyển về phân trại.

Bắt đầu những ngày gian khó

Những anh tù trật tự tròn mắt nhìn vào bộ quần áo phạm nhân tôi đang mặc đầy dấu đóng của những trại giam, trong đó có những trại nổi tiếng, không phải phạm nhân nào cũng "hân hạnh" ở đó một lần cho biết. Cán bộ trại tỏ ra ái ngại nhìn vào tài sản sẽ gắn với cuộc đời tù tội dài ngoằng của tôi: bàn chải đánh răng bị chặt cụt, hai cái khăn tắm cũ, một cục xà bông trị ghẻ, cái hộp nhựa dùng để kê đầu:

-Trại sẽ đổi cho anh 500.000 tiền phiếu để mua những thứ cần thiết tại căng tin trại, thông thường phải đến ngày thăm nuôi mới đổi nhưng cán bộ giải quyết để anh sinh hoạt, số tiền còn lại sẽ gửi lưu ký. Mỗi tháng phạm nhân chỉ được nhận vài ký quà thăm nuôi và 500.000 đồng từ gia đình nên anh tiêu xài phải tiết kiệm.Tay anh bị sao thế?

-Báo cáo cán bộ, tay tôi bị rung chỉ gần đây thôi...

-Tôi cho anh quả banh ten-nis cũ, lúc nào rảnh anh dùng lòng bàn tay bóp nó để trị liệu...

Không ngờ món quà này đã cứu tôi thoát chết khi tôi được chuyển đến trại "Bồ Câu" sau này.

-Anh vào trại, tôi sắp anh ở buồng B3.

Tôi ngồi chồm hổm dưới đất, hai tay đặt lên đầu gối chờ đợi người đến áp giải, vị cán bộ nhìn tôi bật cười:

-Anh bài bản quá, đứng lên đi vào trại một mình và tìm buồng B3, hãy tự khám phá trại giam của chúng tôi... À này, anh có nhiều người quen trong đó.

Tôi chập choạng bước, vừa đi vừa sợ vấp ngã, lâu rồi không đi thẳng quá 4,5 m, gà bị nhốt lâu quá cúm chân! Chẳng ai theo canh giữ, tôi đi vòng quanh tìm phòng B3. Nó đây rồi, ngang 6 m, dài 20m, hai phản xi măng lót gạch hai bên phía trên là hai gác lửng tương tự, tận cùng là phòng tắm và vệ sinh tập thể. Đội đi lao động hết nên tôi ra ngoài và bị lôi vào nhóm đang uống trà, khói bay cay mắt từ bếp lửa đốt bằng nhánh cây chưa được khô lắm.

-Tôi là Thảo ma.

Thảo Ma, đệ tử thân cận nhất của Năm Cam

Thảo ma? Nhân vật thân cận nhất của Năm Cam, người theo Năm Cam từ thuở hàn vi đến khi ông trùm xộ khám. Thảo ma có đặc điểm được báo chí mô tả là luôn quay mặt vào tường khi điện thoại, người chỉ có thể thấy lưng chứ không thấy mặt:

-Chắc anh em ghẹo tôi cho vui, tôi đau thần kinh tọa nên phải dựa lưng vào tường mới điện thoại lâu được.

Lắm què, tay "phá hỏa" trong các sòng bài (chia bài), nhanh chóng bày ra mấy tách trà và rót tràn đầy tất cả, không một giọt rớt ra ngoài, điêu luyện như chia bài. Mau mắn lịch thiệp là Tám Liệu, người được phân công giao thiệp chuyên đi đưa hối lộ trong băng Năm Cam, chỉ vài câu anh đã làm quen và tóm tắt tình hình sinh hoạt trong trại. Cũng như tôi mấy anh này án tù đều trên hai con số, lo lắng vì con số 500.000 mỗi tháng sẽ không đủ sinh hoạt vì ai cũng bệnh từa lưa hột dưa, nhất là Lắm què.

Tất cả mới lên trước tôi vài ngày, vẫn ổn, chưa va chạm với ai trong trại... tất cả đều nhờ vào sự giúp đỡ của Dũng lì. Dũng lì thi hành án tại đây đã lâu, vào tù ra khám cũng nhiều nên biết cách sắp xếp cho anh em. Tôi đã đọc phóng sự điều tra nhiều kỳ về Dũng lì, con đại bàng ở đất Bình Thạnh và hôm nay mới được diện kiến. Quá đẹp trai cho dù đầu cắt sát theo kiểu tù. Dũng lỳ tự tay nấu nồi thịt kho và mời cơm anh em dưới gốc một cây lớn:

-Ông Linh ăn cơm với tôi vài ngày rồi tôi sắp xếp cho thằng Vinh ở B3 lo cơm cho ông, mình sinh hoạt tập trung rất vui nhưng họ sẽ cho là băng nhóm Năm Cam tụ tập lại, như thế sẽ không tốt cho ông ... Tôi cũng thoáng ý nghĩ như vậy nên buổi chiều tôi sang ăn cơm cùng với Vinh, mới 20 tuổi, người ở Quận 8 TP.HCM. Phòng đông nghẹt, mỗi người được nằm một cục rưỡi gạch (chiều ngang), riêng tôi được cán bộ sắp cho nằm cạnh anh Hiệp, đội trưởng, kiêm trưởng buồng, được 2 cục gạch. Khi cửa buồng giam khóa lại, cơm nước xong mọi người gần như cởi hết quần áo vì quá nóng, hết sức bình thường vì ai cũng quen cảnh này.

Truyền hình đang phát phim "Thời niên thiếu của Lý Tiểu Long", các anh tù xem hào hứng lắm, đến những đoạn Lý Tiểu Long ra chiêu cả phòng gào lên : "mày !", anh đội trưởng chẳng nói chẳng rằng lấy cây thước làm sổ sách thò ra tắt ti vi (treo vách, trên cửa ra vào), đến khi tình hình ổn định anh mở tivi lại. Mấy ông tù chỉ kềm chế được mươi phút rồi lại gào lên "mầy !", đội trưởng lại thò thước ra tiếp. Phim đang hay, kẻng báo ngủ vang lên, đội trưởng thò thước tắt tivi cái bụp... ai nấy nằm xuống nhắm mắt ngay lập tức.