DiepKitty
ÔN T?P CÔNG PHÁP QU?C T?
Luu ý tru?c khi s? d?ng tài li?u :
- Câu h?i l?y t? ph?n các m?c tiêu nh?n th?c trong quy?n d? cuong môn h?c
CPQT c?a tru?ng Ð?i h?c Lu?t HN.
- Ph?n tr? l?i do cá nhân DiepKitty th?c hi?n thông qua m?t s? tài li?u tham
kh?o và nh?n th?c c?a cá nhân.
- Sai sót trong n?i dung ph?n tr? l?i là không tránh kh?i.
DiepKitty
Chúc các b?n thi t?t !.
DiepKitty
KHÁI NI?M VÀ L?CH S? HÌNH THÀNH,
PHÁT TRI?N C?A LU?T QU?C T?.
1. KHÁI NI?M VÀ 4 Ð?C ÐI?M C?A LU?T QU?C T? :
Khái ni?m : Lu?t qu?c t? là h? th?ng các nguyên t?c và quy ph?m pháp lu?t hình thành
trên co s? th?a thu?n gi?a các qu?c gia và ch? th? khác c?a Lu?t qu?c t? m?t cách bình
d?ng và t? nguy?n nh?m di?u ch?nh các quan h? phát sinh trong m?i linh v?c c?a d?i
s?ng qu?c t?.
Các d?c trung co b?n c?a Lu?t qu?c t? :
a. Ð?c trung v? ch? th? :
- Ch? th? c?a Lu?t qu?c t? là các qu?c gia ( ch? th? co b?n và ch? y?u ), dân t?c dang d?u
tranh giành quy?n dân t?c t? quy?t và t? ch?c qu?c t? liên chính ph?.
+ Qu?c gia : có lãnh th?, dân cu, chính ph? và ch? quy?n qu?c gia.
+ Dân t?c dang d?u tranh giành quy?n t? quy?t : có lãnh th?, dân cu thu?c s? dô h? c?a
nu?c ngoài, có t? ch?c th?ng nh?t lãnh d?o, dang d?u tranh giành d?c l?p, có ch? quy?n dân
t?c.
Ví d? : Palextin, mi?n Nam Vi?t Nam t? 1960 d?n 1975, Cuba t? 1953 d?n 1958,...
+ T? ch?c qu?c t? liên chính ph? : hình thành trên co s? 1 ho?c 1 s? di?u u?c qu?c t?
gi?a các qu?c gia và các ch? th? khác c?a LQT, có t? ch?c b? máy ho?t d?ng thu?ng xuyên, có
tr? s? dóng t?i 1 qu?c gia, không ph?i la th?c th? có quy?n nang d?ng trên ch? quy?n các
qu?c gia thành viên.
Ví d? : UN, WTO, IMF, WB,...
+ Ngoài ra, th?c ti?n qu?c t? cung ghi nh?n s? tham gia c?a 1 s? ch? th? d?c bi?t nhu
các lãnh th? h?i quan H?ng Kong, Makao, vùng lãnh th? Ðài Loan,...
- T?t c? các ch? th? c?a Lu?t qu?c t? d?u d?c l?p trong quan h? qu?c t?.
- T?t c? các ch? th? c?a Lu?t qu?c t? d?u bình d?ng trong quan h? qu?c t?. Ðây là s? bình
d?ng tuy?t d?i.
- Các ch? th? LQT d?u không ch?u s? chi ph?i, áp d?t l?n nhau.
b. Ð?c trung v? quan h? do Lu?t qu?c t? di?u ch?nh.
- Quan h? pháp lu?t qu?c t? là quan h? gi?a các qu?c gia và các ch? th? khác c?a LQT phát
sinh trong d?i s?ng qu?c t? và du?c Lu?t qu?c t? di?u ch?nh.
- Luôn là nh?ng m?i quan h? vu?t ra ngoài ph?m vi qu?c ga.
Luu ý, có nh?ng quan h? vu?t ra kh?i ph?m vi qu?c gia nhung không ph?i là quan h? pháp
lu?t LQT : Công ty Google ký v?i Công ty H?u Long 1 h?p d?ng mua bán công c? tìm ki?m.
- Ch? th? luôn là các qu?c gia, t? ch?c qu?c t? liên chính ph? và/ho?c dân t?c dang d?u tranh
DiepKitty
giành quy?n t? quy?t.
Ví d? : quan h? gi?a nu?c CHXHCN Vi?t Nam v?i nu?c CHDCND Lào.
Quan h? gi?a Ð?ng c?ng s?n Vi?t Nam và Ð?ng nhân dân cách m?ng Lào không ph?i là quan
h? pháp lu?t LQT
- Quan h? du?c di?u ch?nh luôn là các quan h? chính tr? ho?c khía c?nh chính tr? c?a các m?i
quan h? kinh t?, van hóa, xã h?i,...
c. Ð?c trung c?a quá trình hình thành Lu?t qu?c t?
- Không có co quan l?p pháp
- Không có s? áp d?t c?a ch? th? này d?i v?i ch? th? khác
- Hình thành trên co s? s? th?a thu?n m?t cách t? nguy?n và bình d?ng gi?a các qu?c gia và
ch? th? khác c?a LQT.
- Ð? hình thành, các ch? th? v?a ph?i d?u tranh, v?a ph?i thuong lu?ng.
- N?i dung c?a quy ph?m LQT ph?n ánh s? th?a hi?p t?m th?i v? l?i ích gi?a các ch? th? có
liên quan.
d. Ð?c trung v? s? th?c thi LQT :
- Th?c thi LQT là quá trình các ch? th? LQT áp d?ng các co ch? phù h?p nh?m d?m b?o các
quy d?nh c?a LQT du?c thi hành và tôn tr?ng d?y d? trong d?i s?ng qu?c t?.
- Không có co quan hành pháp, tu pháp
- Các ch? th? t? nguy?n, t? giác th?c hi?n b?i th?a thu?n qu?c t? ch?a d?ng l?i ích gi?a các
ch? th?
- Th?c hi?n do co ch? t? cu?ng ch? : cu?ng ch? riêng l? , t?p th? ho?c b?ng áp l?c du lu?n
qu?c t?.
+ Cu?ng ch? không tri?t d? vì ch? th? cu?ng ch? cung b? thi?t h?i ---> ph?i cân nh?c l?i ích
c?a mình.
- Tranh ch?p qu?c t? du?c gi?i quy?t theo nguyên t?c hòa bình.
2. 4 Y?U T? C?U THÀNH VÀ THU?C TÍNH CHÍNH TR? PHÁP LÝ C?A QU?C GIA - CH? TH?
CO B?N C?A LQT :
Nh?ng y?u t? c?u thành qu?c gia
- Th? nh?t, có lãnh th? xác d?nh : dây là d?u hi?u co b?n nh?t hình thành qu?c gia. Không t?n t?i
lãnh th? thì không th? có qu?c gia. Lãnh th? qu?c gia du?c xác d?nh là m?t ph?n c?a trái d?t và du?c
coi là co s? v?t ch?t cho s? t?n t?i và phát tri?n c?a qu?c gia. Lãnh th? qu?c gia là ranh gi?i d? xác
d?nh ch? quy?n qu?c gia d?i v?i dân cu c?a mình. V?n d? kích thu?c lãnh th? r?ng hay h?p, d?a hình
thu?n l?i hay b?t l?i d?u không có ý nghia quy?t d?nh d?n s? t?n t?i hay m?t di c?a danh nghia qu?c
DiepKitty
gia.
- Th? hai, có c?ng d?ng dân cu ?n d?nh : Theo nghia r?ng, dân cu c?a m?t qu?c gia là t?t c? nh?ng
ngu?i sinh s?ng trên lãnh th? m?t qu?c gia nh?t d?nh và tuân theo pháp lu?t c?a nhà nu?c dó. Theo
nghia h?p, dân cu dùng d? ch? t?t c? nh?ng ngu?i có qu?c t?ch c?a qu?c gia dó. M?i quan h? pháp lý
ràng bu?c gi?a nhà nu?c v?i c?ng d?ng dân cu c?a qu?c gia ch? y?u thông qua ch? d?nh qu?c t?ch.
- Th? ba, có chính ph? v?i tu cách là ngu?i d?i di?n cho qu?c gia trong quan h? qu?c t?. Chính ph?
này ph?i là chính ph? th?c thi m?t cách có hi?u qu? quy?n l?c nhà nu?c trên ph?n l?n ho?c toàn b?
lãnh th? qu?c gia m?t cách d?c l?p, không b? chi ph?i, kh?ng ch? b?i qu?c gia khác.
- Th? tu, có kh? nang d?c l?p tham gia vào các quan h? pháp lu?t qu?c t? : "kh? nang" này có
du?c xu?t phát t? ch? quy?n qu?c gia khi th?c hi?n ch?c nang d?i ngo?i c?a mình.
Thu?c tính chính tr? - pháp lý c?a qu?c gia :
QG có thu?c tính chính tr?, pháp lý d?c thù là ch? quy?n - ch? quy?n qu?c gia. Ðó là quy?n t?i cao
c?a QG trog ph?m vi lãnh th? c?a mình và quy?n d?c l?p c?a QG trog quan h? qu?c t?.
Trong ph?m vi lãnh th? c?a mình, QG có quy?n l?c chính tr? t?i cao, th? hiên qua các quy?n l?p
pháp, hành pháp, tu pháp, quy?n quy?t d?nh m?i v?n d? kinh t?, chính tr?, xã h?i, d?i s?ng v?t ch?t và tinh
th?n c?a QG dó và các QG khác k có quy?n can thi?p.
Trog quan h? qu?c t?, QG hoàn toàn d?c l?p, k b? l? thu?c vào các QG khác trog gi?i quy?t v?n d? d?i n?i, d?i
ngo?i c?a mình.
Phân bi?t gi?a y?u t? c?u thành qu?c gia và thu?c tính chính tr?-pháp lý c?a qu?c gia.
Vi?c xem xét y?u t? c?u thành d? tr? l?i cho câu h?i m?t th?c th? nào dó có ph?i là qu?c gia hay
không? Vì bên c?nh qu?c gia còn có các ch? th? d?c bi?t khác. Ch? quy?n không ph?i y?u t? c?u
thành qu?c gia nhung nó t?o ra d?a v? pháp lý bình d?ng gi?a các qu?c gia trong quan h? pháp lu?t
qu?c t?).
(Câu h?i: Ð? xem xét m?t th?c th? nào dó có ph?i là qu?c gia hay không có can c? vào y?u t? ch?
quy?n không? Không. Mà ph?i d?a vào các y?u t? c?u thành qu?c gia. Khi m?t th?c th? nào s? tr?
thành qu?c gia và luôn d?y d? 4 y?u t? c?u thành nêu trên luôn có thu?c tính ch? quy?n. Ch? quy?n
là thu?c tính t? nhiên v?n có c?a b?t k? qu?c gia nào, có th? trong nh?ng tru?ng h?p nh?t d?nh ch?
quy?n này có th? b? h?n ch?, nhung dã là qu?c gia thì luôn có ch? quy?n).
3. PHÂN TÍCH ÐC QUY?N NANG CH? TH? LQT C?A QG VÀ SO SÁNH V?I CÁC CH? TH?
DiepKitty
KHÁC C?A LQT :
Quy?n nang ch? th? c?a Qu?c Gia :
Quy?n nang ch? th? LQT c?a qu?c gia là t?ng th? nh?ng quy?n và nghia v? mà qu?c gia có
du?c khi tham gia vào quan h? pháp lý qu?c t?. Qu?c gia là ch? th? duy nh?t có quy?n nang d?y d?
khi tham gia quan h? qu?c t?, di?u này th? hi?n ? các quy?n và nghia v? qu?c t? co b?n sau:
+ Quy?n qu?c t? co b?n :
- Quy?n bình d?ng v? ch? quy?n và quy?n l?i;
- Quy?n du?c t? v? cá nhân ho?c t? v? t?p th?;
- Quy?n du?c t?n t?i trong hòa bình và d?c l?p;
- Quy?n b?t kh? xâm ph?m v? lãnh th?;
- Quy?n du?c tham gia vào vi?c xây d?ng các quy ph?m pháp lu?t qu?c t?;
- Quy?n du?c tr? thành thành viên c?a các t? ch?c qu?c t? ph? bi?n.
+ Nghia v? qu?c t? co b?n :
- Tôn tr?ng ch? quy?n c?a các qu?c gia;
- Tôn tr?ng s? b?t kh? xâm ph?m v? lãnh th? c?a các qu?c gia khác;
- Không áp d?ng vu l?c và de d?a dùng vu l?c;
- Không can thi?p vào công vi?c n?i b? c?a nhau;
- H?p tác h?u ngh? v?i các qu?c gia khác nh?m duy trì hòa bình, an ninh qu?c t?;
- Tôn tr?ng nguyên t?c bình d?ng trong quan h? qu?c t?;
- Tôn tr?ng nh?ng quy ph?m Jus Cogens và nh?ng cam k?t qu?c t?;
- Gi?i quy?t các tranh ch?p qu?c t? b?ng các phuong pháp hòa bình.
Ngoài các quy?n và nghia v? trên dây, các qu?c gia khi tham gia quan h? pháp lu?t qu?c t?
có th? t? h?n ch? nh?ng quy?n và nghia v? c?a mình trong nh?ng linh v?c và ph?m vi nh?t d?nh,
không trái v?i các quy u?c qu?c t?.
VD: Th?y S? t? h?n ch? quy?n và nghia v? c?a mình khi tuyên b? theo du?i con du?ng
trung l?p.
Cung có tru?ng h?p qu?c gia có th? gánh vác thêm nh?ng quy?n và nghia v? b? sung
nh?m duy trì hòa bình và an ninh qu?c t?.
VD: Quy?n vecto c?a 5 thành viên thu?ng tr?c H?i d?ng b?o an LHQ. Ngoài nh?ng quy?n
và nghia v? co b?n nhu các thành viên khác h? cung gánh vác thêm nh?ng quy?n và nghia v? khác.
DiepKitty
Tuy nhiên, nh?ng vi?c làm này không nh?m m?c? dích dua d?n m?t k?t qu? là qu?c gia t?
h?n ch? hay m? r?ng hon ch? quy?n dã du?c quy d?nh trong quy ch? pháp lý c?a qu?c gia, mà qu?c
gia dang th?c hi?n ch? quy?n v? d?i ngo?i c?a mình xu?t phát t? ý chí t? nguy?n c?a qu?c gia trong
quan h? qu?c t?.
So sánh quy?n nang ch? th? c?a QG - quy?n nang ch? th? c?a các ch? th? khác :
Qu?c gia T? ch?c qu?c t? Dân t?c d?u tranh giành quy?n t?
quy?t
* Khi tham gia quan h? qu?c
t? và th?c hi?n các ch?c nang
chính tr? c?a mình, các dân t?c
dang d?u tranh giành quy?n
dân t?c t? quy?t du?c lu?t
qu?c t? hi?n d?i th?a nh?n là
nh?ng ch? th? dang trong giai
do?n quá d? d? ti?n lên thành
l?p m?t qu?c gia dân t?c d?c
l?p, có ch? quy?n. Nói cách
khác, các dân t?c dang d?u
tranh giành d?c l?p là ch? th?
quá d? lên ch? th? co b?n c?a
lu?t qu?c t? hi?n d?i. Tuy
nhiên, v?i tính ch?t ch? th?
nhu v?y, nên các dân t?c dang
d?u tranh giành d?c l?p và các
qu?c gia d?u là nh?ng ch? th?
ch? y?u c?a lu?t qu?c t? hi?n
d?i và là nh?ng ch? th? bình
d?ng v?i nhau v? m?t pháp lý.
* Các quy?n và nghia v? co
* Khái ni?m: Trong th?i d?i
ngày nay, t? ch?c qu?c t? gi?
vai trò r?t quan tr?ng trong
vi?c h?p tác qu?c t?, gi?i
quy?t các v?n d? qu?c t? quan
tr?ng, duy trì hòa bình và an
ninh qu?c t?. T? ch?c qu?c t?
là ch? th? c?a lu?t qu?c t?
du?c hi?u là t? ch?c qu?c t?
liên chính ph?-là t? ch?c do
các qu?c gia thành l?p lên trên
co s? m?t di?u u?c qu?c t?
nh?m th?c hi?n các quy?n
nang nh?t d?nh theo tôn ch?,
m?c dích thành l?p t? ch?c dó,
phù h?p v?i pháp lu?t qu?c t?
hi?n d?i.
Nhu v?y, khác v?i qu?c gia,
t?? ch?c qu?c t? liên chính
ph? có du?c quy?n nang ch?
th? lu?t qu?c t? không ph?i
can c? vào thu?c tính t? nhiên
DiepKitty
b?n c?a dân t?c dang d?u
tranh giành quy?n dân t?c t?
quy?t phát sinh t? ch? quy?n
dân t?c, du?c dân t?c dó th?c
hi?n và b?o v?. Xu?t phát t?
ch? quy?n dân t?c và nguyên
t?c dân t?c t? quy?t, các dân
t?c dang d?u tranh nh?m thành
l?p m?t qu?c gia dân t?c d?c
l?p có nh?ng quy?n dân t?c co
b?n sau:
- Ðu?c th? hi?n ý chí, nguy?n
v?ng c?a mình trong b?t c?
hình th?c nào, du?i b?t c?
d?ng nào, k? c? vi?c áp d?ng
nh?ng bi?n pháp d? ch?ng l?i
nu?c dang cai tr? mình;
- Ðu?c pháp lu?t qu?c t? b?o
v? và các qu?c gia, các dân
t?c trên th? gi?i, các t? ch?c
qu?c t?...giúp d?;
- Quy?n du?c thi?t l?p nh?ng
quan h? v?i các ch? th? khác
c?a LQT hi?n d?i;
- Ðu?c tham gia vào ho?t
d?ng c?a các t? ch?c qu?c t?
và h?i ngh? qu?c t? liên chính
ph?;
- Ðu?c tham gia vào quá trình
xây d?ng các quy ph?m lu?t
v?n có là ch? quy?n, mà do s?
th?a thu?n c?a các qu?c gia
thành viên. Ph?m vi quy?n
nang ch? th? c?a các t? ch?c
qu?c t? liên qu?c gia du?c xác
d?nh c? th? trong di?u l? c?a
chính t? ch?c dó. Do dó, s?
?lu?ng các quy?n và nghia v?
c?a các t? ch?c qu?c t? khác
nhau s? khác nhau Ði?m khác
bi?t này th? hi?n ? ch?: Qu?c
gia có th? tham gia ký k?t b?t
k? di?u u?c qu?c t? nào xu?t
phát t? l?i ích c?a chính mình.
Còn t? ch?c qu?c t? không t?
xác d?nh du?c ph?m vi quy?n
và nghia v? cho mình khi
tham gia quan h? pháp lý qu?c
t?, mà tham gia trong ph?m vi
du?c các thành viên trao
quy?n. Do dó, t? ch?c qu?c t?
là ch? th? phái sinh, ch? th?
có quy?n nang h?n ch? (không
d?y d?) c?a lu?t qu?c t?.
VD: WTO không du?c tham
gia ký k?t các di?u u?c qu?c
t? liên quan d?n v?n d? an
ninh, qu?c phòng...theo th?a
thu?n c?a các thành viên,
DiepKitty
qu?c t? và d?c l?p trong quá
trình th?c thi lu?t qu?c t?.
Cung nhu các ch? th? khác
c?a lu?t qu?c t? hi?n d?i, di
dôi v?i các quy?n qu?c t? co
b?n, các dân t?c dang d?u
tranh giành quy?n dân t?c t?
quy?t cung có nh?ng nghia v?
qu?c t? co b?n. Ðó là ng.ia v?
tôn tr?ng các nguyên t?c co
b?n c?a lu?t qu?c t?, tôn tr?ng
các quy?n c?a các dân t?c
khác, c?a các ch? th? khác c?a
lu?t qu?c t? hi?n d?i.
WTO ch? tham gia các di?u
u?c qu?c t? liên quan d?n linh
v?c thuong m?i hành hoá,
thuong m?i d?ch v?, s? h?u trí
tu?...
*Quy?n và nghia v? c?a t?
ch?c qu?c t? liên qu?c gia:
Nhìn chung các t? ch?c qu?c
t? liên chính ph? có các quy?n
qu?c t? co b?n sau dây:
- Quy?n du?c ký k?t các Ði?u
u?c qu?c t?;
- Quy?n du?c ti?p nh?n co
quan d?i di?n c?a các qu?c gia
thành viên và nh?n các quan
sát viên thu?ng tr?c c?a các
qu?c gia chua là thành viên
c?a t? ch?c c? d?n;
- Quy?n du?c hu?ng các
quy?n uu dãi và mi?n tr?
ngo?i giao;
- Quy?n du?c trao d?i d?i di?n
t?i các t? ch?c c?a nhau;
- Quy?n du?c yêu c?u có các
k?t lu?n tu v?n c?a tòa án
qu?c t? c?a Liên h?p qu?c;
- Quy?n du?c gi?i quy?t các
tranh ch?p phát sinh gi?a các
thành viên v?i nhau và gi?a
thành viên v?i t? ch?c qu?c
DiepKitty
t?.
- Hu?ng các quy?n theo quy
d?nh c?a di?u u?c qu?c t? mà
t? ch?c tham gia ký k?t v?i
các qu?c gia ho?c các t? ch?c
qu?c t? khác.
Ngoài các quy?n co b?n nêu
trên, t? ch?c qu?c t? liên
chính ph? có nghia v? tôn
tr?ng các nguyên t?c c?a lu?t
qu?c t?, tôn tr?ng các quy?n
c?a t? ch?c qu?c t? và các ch?
th? khác c?a lu?t qu?c t?; th?c
hi?n d?y d? các nghia v? c?a
m?t ch? th? lu?t qu?c t?.
4. Ð?NH NGHIA, TH? LO?I, HÌNH TH?C VÀ PHUONG PHÁP CÔNG NH?N QU?C T? :
Trong ph?n trình bày c?a mình, em s? phân tích các v?n d? sau :
- Ð?nh nghia công nh?n QT
- Các th? lo?i công nh?n QT
- Các hình th?c công nh?n QT
- Các phuong pháp công nh?n QT
- Các h? qu? c?a công nh?n QT
I. Ð?nh nghia :
Công nh?n qu?c t? là hành vi chính tr? - pháp lý c?a qu?c gia công nh?n d?a trên n?n t?ng các d?ng
co nh?t d?nh nh?m xác nh?n s? t?n t?i c?a thành viên m?i trong c?ng d?ng qu?c t?, kh?ng d?nh quan
h? cu? qu?c gia công nh?n d?i v?i chính sách, ch? d? chính tr?, kinh t? c?a thành viên m?i và th? hi?n
ý d?nh mu?n du?c thi?t l?p các quan h? bình thu?ng, ?n d?nh v?i thành viên m?i c?a c?ng d?ng qu?c
t? trong nhi?u linh v?c khác nhau c?a d?i s?ng qu?c t?.
II.Phân tích :
DiepKitty
1. Các th? lo?i công nh?n qu?c t? :
a. Công nh?n qu?c gia m?i thành l?p. B?n ch?t c?a công nh?n qu?c gia là công nh?n ch? th? m?i
trong quan h? qu?c t?. Vi?c công nh?n qu?c gia du?c d?t ra khi có m?t qu?c gia m?i xu?t hi?n.
Thông thu?ng, các qu?c gia m?i du?c hình thành ch? y?u theo m?t trong các con du?ng sau:
+ M?t nhóm dân cu t?i m?t vùng d?t vô ch? thi?t l?p b? máy nhà nu?c :
+ Do cách m?ng xã h?i : nu?c H?p chúng qu?c Hoa K? sau cách m?ng B?c M?; nu?c Vi?t Nam
dân ch? c?ng hòa nam 1945;...
+ Do ho?t d?ng c?a m?t ho?c 1 s? qu?c gia dã ho?c dang t?n t?i vào th?i di?m thành l?p dó :
Ðông Ð?c + Tây Ð?c = CHLB Ð?c; Liên Xô = Nga + 11 nu?c SNG; ...
b. Công nh?n chính ph? m?i thành l?p :
Vi?c công nh?n Chính ph? m?i ch? dc d?t ra trong tru?ng h?p chính ph? m?i du?c thành l?p không
b?ng con du?ng h?p hi?n. B?n ch?t c?a công nh?n Chính ph? m?i là công nh?n ngu?i d?i di?n h?p
pháp cho m?t qu?c gia v?n dang t?n t?i trong quan h? qu?c t? (trong tru?ng h?p qu?c gia m?i du?c
hình thành thì s? công nh?n qu?c gia m?i d?ng th?i bao hàm c? vi?c công nh?n chính ph? m?i c?a
qu?c gia dó. Do dó, không d?t ra v?n d? công nh?n riêng chính ph? trong tru?ng h?p này). Chính ph?
m?i xu?t hi?n ch? y?u du?i 2 hình th?c là chính ph? de jure (là k?t qu? v? m?t pháp lý) và chính ph?
de facto (hình thành ch? y?u do d?o chính). Tuy nhiên, vi?c công nh?n ch? d?t ra d?i v?i chính ph? de
facto vì: nó là chính ph? phi hi?n, qu?c gia khác mu?n thi?t l?p quan h? v?i chính ph? này ph?i ti?n
hành công nh?n. Khác v?i công nh?n qu?c gia m?i, d? du?c công nh?n, chính ph? m?i thành l?p ph?i
th?a mãn 3 di?u ki?n d? ch?ng minh cho tính h?u hi?u c?a mình dó là:
- Y?u t? không gian: chính ph? dó ph?i ki?m soát toàn b? ho?c ph?n l?n lãnh th? qu?c gia.
- Y?u t? th?i gian: Chính ph? dó ph?i có kh? nang d? duy trì quy?n l?c c?a mình trong m?t th?i gian
dài.
- Chính ph? dó ph?i du?c s? ?ng h? c?a dông d?o dân chúng Ví d? : Vi?t Nam công nh?n chính
ph? m?i c?a Thái Lan, lên n?m quy?n sau v? d?o chính l?t d? Chính ph? c?a ông Thaksin.
2. Các hình th?c công nh?n qu?c t?
a. Công nh?n de Jurre : toàn di?n nh?t, d?y d? nh?t, thu?ng d?n d?n thi?t l?p quan h? ngo?i
giao c?p cao nh?t : d?i s?.
b. Công nh?n de Facto : không toàn di?n, không d?y d?, thu?ng d?n d?n thi?t l?p quan h?
lãnh s?.
c. Công nh?n ad Hoc : ch? phát sinh trong 1 công v? nh?t d?nh gi?a 2 qu?c gia.
3. Các phuong pháp công nh?n qu?c gia :
DiepKitty
- Công nh?n minh th?: Là s? công nh?n du?c th? hi?n rõ ràng, minh b?ch, thông qua các hành vi rõ
r?t, c? th? c?a qu?c gia công nh?n trong các van b?n chính th?c (nhu công hàm, van ki?n ngo?i
giao...).
VD: Nga công khai tuyên b? công nh?n d?c l?p c?a Nam Ossetia và Apkhazia
- Công nh?n m?c th?: Là s? công nh?n du?c th? hi?n m?t cách kín dáo, ng?m ng?m mà bên du?c
công nh?n ho?c các qu?c gia và chính ph? khác ph?i d?a vào t?p quán hay các nguyên t?c suy di?n
trong quan h? qu?c t? m?i làm sáng t? du?c ý d?nh c?a bên công nh?n.
VD: - Hoa k? m?c nhiên công nh?n Vi?t Nam DCCH khi ký k?t Hi?p d?nh Pari nam 1973 v? ch?m
d?t chi?n tranh, l?p l?i hòa bình ? Vi?t nam.
4. H? qu? pháp lý c?a công nh?n qu?c t? :
- Công nh?n không t?o ra ch? th? m?i c?a LQT, nhung vi?c công nh?n là co s? d? thi?t l?p, duy trì và
phát tri?n quan h? bình thu?ng gi?a các qu?c gia.
- T?o cho qu?c gia m?i có di?u ki?n d? tham gia vào các quan h? qu?c t?: tham gia xây d?ng LQT,
tham gia các t? ch?c qu?c t?, h?i ngh? qu?c t?, tham gia gi?i quy?t các v?n d? qu?c t? có liên quan
d?n mình.
- T?o di?u ki?n cho qu?c gia m?i phát tri?n v? m?i m?t: kinh t?, xã h?i...
- Là co s? d? gi?i quy?t tri?t d? v?n d? quy ch? pháp lý qu?c gia. N?u qu?c gia không du?c công
nh?n s? g?p khó khan khi tham gia quan h? qu?c t? (VD: không du?c hu?ng quy?n mi?n tr? qu?c
gia).
Công nh?n de jure Công nh?n de facto Công nh?n ad hoc
- Ðây là hành vi công
nh?n chính th?c ? m?c
d? d?y d? nh?t, toàn di?n
nh?t.
- Ðây là hành vi công
nh?n chính th?c nhung
chua d?y d?, chua toàn
di?n.
- Là hình th?c công nh?n
không chính th?c, quan
h? gi?a các bên ch? phát
sinh trong m?t ph?m vi
nh?t d?nh nh?m gi?i
quy?t m?t v? vi?c c? th?,
và quan h? dó s? ch?m
d?t ngay sau khi hoàn
thành công vi?c.
DiepKitty
Ð?ng
co
th? hi?n s? tin tu?ng
tuy?t d?i và th?c s?
mu?n thi?t l?p quan h?
v?i bên du?c công nh?n
Th? hi?n s? th?n tr?ng, e
ng?i và mi?n cu?ng
trong vi?c thi?t l?p quan
h?
Tính
ch?t
là hình th?c công nh?n
vinh vi?n, không th? b?
h?y b?
Là hình th?c công nh?n
t?m th?i, có th? b? h?y
b? ho?c duy trì và nâng
lên thành công nh?n de
jure, tùy thu?c vào d?ng
co công nh?n
H?
qu?
pháp
lý
nh?m thi?t l?p quan h?
ngo?i giao trên t?t c? các
phuong di?n
là co s? cho vi?c thi?t
l?p các quan h? lãnh s?,
ch? y?u trong linh v?c
kinh t?, thuong m?i
Khác v?i công nh?n ad hoc-là hình th?c công nh?n mang tính v? vi?c, 2 hình th?c công
nh?n de jure và de facto là hình th?c công nh?n chính th?c, quan h? gi?a qu?c gia công
nh?n và qu?c gia du?c công nh?n trong 2 hình th?c này du?c duy trì thu?ng xuyên.
5. PH?N TÍCH ÐC KHÍA C?NH PHÁP LÝ VÀ CHÍNH TR? C?A HÀNH VI CÔNG NH?N :
6. Ð?NH NGHIA VÀ CÁC TRU?NG H?P K?T TH?A QU?C GIA TRONG QUAN H? QU?C T? :
Khái ni?m : K? th?a qu?c gia là s? chuy?n d?ch quy?n và nghia v? qu?c t? t? qu?c gia này
sang qu?c gia khác có liên quan d?n vùng lãnh th? nh?t d?nh.
VD: Liên Bang Nga k? th?a tu cách ?y viên thu?ng tr?c c?a HÐBALHQ c?a Liên Xô cu
Xem xét k? th?a du?i góc d? quan h? pháp lu?t qu?c t? thì:
- Ch? th? c?a quan h? k? th?a là các qu?c gia. Bao g?m các qu?c gia d? l?i k? th?a và các qu?c gia k?
th?a.
- Ð?i tu?ng k? th?a: là các quy?n và nghia v?u qu?c t? du?c chuy?n d?ch t? qu?c gia này sang qu?c
gia khác. Trong th?c t?, quan h? k? th?a thu?ng d? c?p t?i các quy?n và nghia v? liên quan d?n lãnh
DiepKitty
th?, tài s?n, các di?u u?c qu?c t? và quy ch? thành viên t?i các t? ch?c qu?c t?.
- S? ki?n pháp lý làm phát sinh, thay d?i quy?n th?a k?: S? ki?n làm xu?t hi?n quan h? này là s? thau
d?i v? ch? quy?n qu?c gia trên m?t lãnh th? nào dó. S? thay d?i này có th? là s? hình thành qu?c gia
m?i (do tách, h?p nh?t...) ho?c khi có s? chuy?n d?ch lãnh th? (nghiã là lãnh th? c?a qu?c ginày
chuy?n nhu?ng m?t ph?n cho qu?c gia khác. Ðây là phuong th?c không hình thành qu?c gia m?i).
VD: H?ng Kông, Macao c?a trung Qu?c du?c chuy?n d?ch cho Anh và B? Ðào Nha.
Các tru?ng h?p k? th?a :
+ K? th?a quy?n s? h?u d?i v?i tài s?n: Gi?i quy?t k? th?a liên quan d?n v?n d? tài s?n luôn
du?c d?t ra trong m?i tru?ng h?p k? th?a qu?c gia. Và cách gi?i quy?t ch? y?u ph? thu?c vào tính
ch?t s? h?u tài s?n và quan di?m, cách nhìn nh?n c?a m?i qu?c gia khi du?c k? th?a. Thông thu?ng,
d?i v?i các qu?c gia ra d?i sau th?i k? phi th?c dân hóa d?u có quan di?m qu?c h?u hóa tài s?n c?a tu
nhân ho?c c?a qu?c gia th?c dân d? l?i không có b?i thu?ng. Vi?c qu?c gia k? th?a có ti?n hành qu?c
h?u hóa, hay trung d?ng, trung thu...hoàn toàn ph? thu?c vào qu?c gia k? th?a d?a trên co s? l?i ích
c?a qu?c gia dó. Trong m?t s? tru?ng h?p v?n d? k? th?a tài s?n có th? do các bên t? th?a thu?n nhu
tru?ng h?p tách ho?c chuy?n nhu?ng, trao d?i lãnh th?).
+ K? th?a quy ch? thành viên t?i t? ch?c qu?c t? ho?c nghia v? thành viên di?u u?c qu?c t?.
Ðây là m?t n?i dung quan tr?ng du?c d?t ra khi gi?i quy?t v?n d? k? th?a qu?c gia. V?i di?u u?c
qu?c t? mà qu?c gia d? l?i k? th?a dang là thành viên, qu?c gia k? th?a có th? ti?p t?c th?c hi?n
nh?ng di?u u?c phù h?p v?i l?i ích qu?c gia; ho?c th?a nh?n hi?u l?c c?a m?i di?u u?c mà qu?c gia
d? l?i k? th?a dã ký k?t ho?c tham gia. Riêng d?i v?i các di?u u?c liên quan d?n biên gi?i qu?c gialãnh
th?, di?u u?c v? nhân quy?n, di?u u?c t?o ra m?t s? các hoàn c?nh khách quan d?c bi?t thì qu?c
gia k? th?a ph?i có nghia v? tuân th?.
+ K? th?a quy ch? thành viên t?i t? ch?c qu?c t?: quan h? k? th?a này ch? d?t ra khi qu?c gia
d? l?i k? th?a không còn t?n t?i trên th?c t?. Tuy nhiên, d?i v?i tru?ng h?p qu?c gia m?i du?c tách ra
t? qu?c gia liên bang, ho?c t? m?t qu?c gia d?c l?p khác thì có qu?c gia duong nhiên d?oc hu?ng
quy ch? thành viên c?a m?t t? ch?c qu?c t?, trong khi qu?c gia còn l?i s? tr? thành thành viên c?a
chính t? ch?c qu?c t? dó thông qua th? t?c k?t n?p thành viên m?i.
VD: Khi ?n Ð? du?c tách ra thành ?n Ð? Và Pakistan, thì ?n Ð? duong nhiên là thành viên
c?a Liên H?p Qu?c, còn Pakistan là thành viên c?a LHQ b?ng con du?ng k?t n?p thành viên m?i.
DiepKitty
7. Ð?NH NGHIA VÀ TIÊU CHÍ PHÂN LO?I QPPL QT :
QPPL QT là quy t?c s? x?, dc t?o b?i s? th?a thu?n c?a các ch? th? LQT và có giá tr? ràng bu?c
các ch? th? dó d?i v?i các quy?n, nghia v? và trách nhi?m pháp lý qu?c t? khi tham gia quan h? pháp lu?t
qu?c t?.
Phân lo?i :
+ Theo giá tr? hi?u l?c :
- Quy ph?m m?nh l?nh chung (Jus cogens) : Dù dc ghi nh?n trog di?u u?c hay t?p quán qu?c t? nhug
tính ch?t jus cogens c?a quy ph?m này dc xem xét ? hi?u l?c b?t bu?c chung, mang tính khách quan
hóa và có giá tr? t?i cao d?i v?i m?i ch? th?, m?i m?i quan h? pháp lu?t qu?c t?. Quy ph?m Jus
cogens có giá tr? quy d?nh hi?u l?c và tính h?p pháp c?a các quy ph?m khác c?a LQT. M?t khác,
trog quá trình áp d?ng và th?c thi LQT, các ch? th? k dc quy?n thay d?i n?i dung c?a các quy ph?m
này và hành vi nh?m thay d?i chúng b? coi là vô hi?u ngay t? d?u.
- Quy ph?m tùy nghi : là quy ph?m mà trong khôn kh? c?a nó cho phép các ch? th? LQT t? xác d?nh
ph?m vi quy?n, nghia v? qua l?i gi?a các bên trong quan h? PL QT c? th?, phù h?p v?i hoàn c?nh
th?c t?. VD : quy ph?m v? xác d?nh b? r?ng lãnh h?i c?a qu?c gia ven b? t?i da k quá 12 h?i lý, k? t?
du?ng co s? theo Công u?c Lu?t bi?n 1982 c?a LHQ.
+ Theo hình th?c th? hi?n :
- quy ph?m di?u u?c qu?c t?
- quy ph?m t?p quán qu?c t?
+ Ph?m vi tác d?ng :
- quy ph?m song phuong
- quy ph?m da phuong.
8. S? KHÁC BI?T GI?A CÁC LO?I QPPL QT VÀ S? KHÁC BI?T GI?A QPPL QT - QUY PH?M
CHÍNH TR? :
Quy ph?m m?nh l?nh chung Jus cogens Quy ph?m tùy nghi
Giá tr?
pháp lý
có giá tr? t?i cao d?i v?i m?i ch? th?.
Áp d?ng các ch? th? k dc quy?n thay d?i n?i dung
c?a các quy ph?m này và hành vi nh?m
Các ch? th? có th? th?a thu?n xác l?p
quy?n và nghia v? qua l?i gi?a các bên
DiepKitty
QPPL QT QUY PH?M CHÍNH TR?
Ð?nh nghia Là quy t?c x? s?, dc t?o b?i s? th?a
thu?n c?a các ch? th? LQT và có giá tr?
ràng bu?c các ch? th? v? quy?n, nghia
v? và trách nhi?m pháp lý khi tham gia
quan h? PL QT.
Là quy t?c x? s? dc hình thành thông qua
th?a thu?n c?a các ch? th? LQT, d?a trên
nguyên t?c bình d?ng, tin c?y l?n nhau và
t?n tâm thi?n chí d? th?c hi?n cam k?t v?
chính tr? d?i v?i các m?c tiêu d? ra.
Ghi nh?n Ði?u u?c qu?c t?, t?p quán qu?c t?, các
nguyên t?c pháp lu?t chung, Phán quy?t
c?a Tòa án công lý qu?c t? LHQ, Ngh?
quy?t c?a t? ch?c qu?c t? liên chính
ph?, hành vi pháp lý don phuong c?a
QG.
Tuyên b? c?a QG, van ki?n chính tr? c?a
h?i ngh?, t? ch?c quôc t?.
Giá tr? pháp lý Có hi?u l?c pháp lý qu?c t? và có giá tr?
ràng bu?c các ch? th? c?a LQT.
Mang tính d?o d?c - chính tr?, k có hi?u
l?c pháp lý qu?c t?, k có giá tr? ràng bu?c.
H?u qu? pháp
lý
Làm phát sinh trách nhi?m pháp lý qu?c
t?
K làm phát sinh trách nhi?m pháp lý qu?c
t?.
M?i quan h? quy ph?m chính tr? là ti?n d?, là co s? cho s? hình thành quy ph?m
qu?c t?
n?u có xung d?t thì ch?n QPPL QT.
QPPL QT Quy ph?m d?o d?c
thay d?i chúng b? coi là vô hi?u ngay t?
d?u
trog khôn kh? c?a nó.
Hi?u l?c có giá tr? quy d?nh hi?u l?c và tính h?p
pháp c?a các quy ph?m khác c?a LQT.
T?n t?i d?c l?p v?i các quy ph?m tùy
nghi khác.
S? lu?ng R?t ít Nhi?u
VD C?m s? d?ng vu l?c trog quan h? qu?c t? Công u?c lu?t bi?n 1982 : "QG ven
bi?n dc quy?n xác d?nh b? r?ng lãnh
h?i t?i da k quá 12 h?i lý tính t?
du?ng co s?".
DiepKitty
Ð?nh nghia Là quy t?c x? s?, dc t?o thành trên co s?
s? th?a thu?n gi?a các ch? th? c?a LQT
và có giá tr? ràng bu?c các v? quy?n,
nghia v? và trách nhi?m pháp lý qu?c t?
khi tham gia các quan h? PL QT.
Là quy t?c x? s?, nh?ng chu?n m?c qu?c
t? dc c?ng d?ng quôc t? xây d?ng nên, th?
hi?n cách x? s? công b?ng h?p lý mà các
qu?c gia c?n th?c hi?n trog quan h? qu?c
t?.
Giá tr? pháp lý Có hi?u l?c pháp lý qu?c t? và có giá tr?
ràng bu?c các ch? th? c?a LQT.
Mang tính d?o d?c và k có giá tr? ràng
bu?c các ch? th? c?a LQT.
H?u qu? pháp
lý
Làm phát sinh trách nhi?m pháp lý K làm phát sinh trách nhi?m pháp lý qu?c
t?.
M?i quan h? Quy ph?m d?o d?c là xu?t phát di?m d? hình thành quy ph?m pháp lu?t qu?c t?.
VD : d?o lý coi tr?ng hòa bình tr? thành quy ph?m Jus cogens trog LQT.
9. CÁC GIAI ÐO?N PHÁT TRI?N C?A LQT :
10. CÁC H?C THUY?T V? M?I QUAN H? GI?A LQT - LQG :
11. CO S?, TÍNH CH?T VÀ N?I DUNG C?A M?I QUAN H? GI?A LQT - LQG :
Co s? :
- dc hình thành t? s? th?ng nh?t 2 ch?c nang d?i n?i và d?i ngo?i trog ho?t d?ng c?a nhà nu?c.
- t? m?t s? ch?c nang chung c?a hai h? th?ng lu?t trong quá trình di?u ch?nh các quan h? pháp
lu?t mà qu?c gia là ch? th?.
- T? vi?c tham gia vào các quan h? pháp lu?t có tính ch?t khác nhau c?a nhà nu?c nh?m ph?c v?
cho l?i ích qu?c gia, dân t?c, d?ng th?i vì c? l?i ích chung c?a c?ng d?ng qu?c t?.
Tính ch?t : k h? có s? tách bi?t gi?a 2 h? th?ng PL QT và PL QG mà trái l?i, trên th?c t? dã t?t y?u
hình thành gi?a chúng m?i quan h? bi?n ch?ng.
N?i dung :
- LQG có ?nh hu?ng mang tính quy?t d?nh d?n s? hình thành và phát tri?n c?a LQT. Vì, b?n
ch?t quá trình xây d?ng QPPL QT mà các qu?c gia ti?n hành thông qua phuong th?c th?a
thu?n chính là quá trình dua ý chí qu?c gia vào n?i dung c?a LQT.
- LQT có tác d?ng tích c?c nh?m phát tri?n và hoàn thi?n LQG.
Tính tác d?ng c?a LQT d?i v?i LQG dc dánh giá b?ng vi?c th?c thi nghia v? thành viên di?u u?c qu?c
t?, t? ch?c qu?c t? c?a QG. VD : QG b? sung, hoàn thi?n quy d?nh c?a PL QG cho phù h?p vs các cam k?
QT.
DiepKitty
Bên c?nh dó, LQT còn tác d?ng d?n LQG thông qua vai trò c?a h? th?ng này d?i v?i d?i s?ng pháp lý
t?i m?i qu?c gia, ph?n ánh tuong quan gi?a hai h? th?ng khi di?u ch?nh nh?ng v?n d? thu?c l?i ích phát tri?n
và h?p tác qu?c t? c?a QG.
DiepKitty
NGU?N C?A LU?T QU?C T?
1. Ð?NH NGHIA, CO S? XÁC Ð?NH VÀ PHÂN LO?I NGU?N C?A LQT.
? Ð?nh nghia và co s? xác d?nh :
Ngu?n c?a LQT là hình th?c ch?a d?ng các quy ph?m LQT. Theo k1 Ð38 Quy ch? TA công lý qu?c t?, LQT
có 2 lo?i ngu?n : ngu?n thành van (ÐUQT) và ngu?n b?t thành van (TQQT) v?i n?i dung ch?a d?ng các
QPPL QT và tr?c ti?p di?u ch?nh quy?n, nghia v?, trách nhi?m pháp lý c?a các ch? th? quan h? PL QT.
? LQT có 7 lo?i ngu?n nhug can c? vào tính ch?t thì có th? x?p vào 2 nhóm :
- Ngu?n co b?n : ÐUQT và TQQT.
? ÐUQT :
ÐUQT là th?a thu?n qu?c t? du?c ký k?t b?ng van b?n gi?a các qu?c gia và các ch? th? lu?t qu?c t? và
du?c lu?t qu?c t? di?u ch?nh, không ph? thu?c vào vi?c th?a thu?n dó du?c ghi nh?n trang m?t van ki?n duy nh?t hay
hai ho?c nhi?u van ki?n có quan h? v?i nhau, cung nhu không ph? thu?c vào tên g?i c? th? c?a nh?ng van ki?n dó.
Ð?c di?m c?a ÐUQT :
+ V? hình th?c và n?i dung : ph?i dc th? hi?n du?i d?ng van b?n và k ph? thu?c vào tên g?i c?a VB dó
là gì. ÐUQT thu?ng dc co c?u theo các ph?n, chuong, m?c, di?u, kho?n c? th? nh?m ?n d?nh, thay d?i, ch?m
d?t quy?n, nghia v? c?a các ch? th? ký k?t nhung cung k b?t bu?c 1 van b?n ph?i có t?ng dó tho? thu?n m?i
dc coi là ÐUQT (Tuyên b? Bang C?c 1967 v? thành l?p Hi?p h?i các qu?c gia ÐNÁ - ASEAN).
+ Ch? th? : là ch? th? c?a LQT.
+ Quá trình hình thành các van b?n ÐUQT ph?i dc di?u ch?nh = các quy d?nh c?a LQT và tuân th? các
quy ph?m Jus cogens c?a LQT vì 1 tho? thu?n gi?a 2 ch? th? LQT dc di?u ch?nh = PL QG s? k có giá tr? là
ÐUQT.
? TQQT :
TQQT là hình th?c pháp lý ch?a d?ng các quy t?c x? s? chung, hình thành trong th?c ti?n quan h?
qu?c t? và dc các ch? th? LQT th?a nh?n là lu?t.
S? hình thành 1 TQQT ph?i d?a trên 2 y?u t? : (i) ph?i có quy t?c x? s? hình thành trong th?c ti?n
quan h? qu?c t?, (ii) dc các ch? th? LQT th?a nh?n nh?g quy t?c x? s? dó.
- Ngu?n b? tr? : các nguyên t?c pháp lu?t chung, Phán quy?t c?a TA công lý qu?c t? LHQ, Ngh? quy?t
c?a t? ch?c qu?c t? liên chính ph?, Hành vi pháp lý don phuong c?a qu?c gia, Các h?c thuy?t v? lu?t
qu?c t?.
? Nguyên t?c pháp lu?t chung :
Ðây là nguyên t?c áp d?ng cho c? LQT và LQG v?n khá ph? bi?n. VD : nguyên t?c gây thi?t h?i ph?i
DiepKitty
b?i thu?ng, lu?t k có hi?u l?c h?i t?, ...
Giá tr? pháp lý : Áp d?ng sau ÐUQT và TQQT d? gi?i thích hay làm sáng t? n?i dung c?a QPPL QT.
? Ngh? quy?t c?a các t? ch?c qu?c t? liên chính ph? :
Van ki?n c?a các t? ch?c qu?c t? liên chính ph? có giá tr? hi?u l?c k d?ng nh?t, bao g?m : ngh? quy?t
có tính ch?t b?t bu?c và ngh? quy?t k b?t bu?c d?i v?i thành viên. Các ngh? quy?t hình thành trên co s? s?
th?a thu?n c?a các thành viên có tính ch?t khuy?n ngh? (lo?i tr? các ngh? quy?t b?t bu?c c?a t? ch?c dó).
Ngh? quy?t có tính ch?t khuy?n ngh? có ý nghia d?i v?i vi?c gi?i thích và áp d?ng các QPPL qu?c t?
ho?c t?o ti?n d? cho vi?c ký k?t và th?c hi?n ÐUQT.
? Phán quy?t c?a TA công lý qu?c t? LHQ :
Phán quy?t c?a TA công lý qu?c t? có ý nghia quan tr?ng trog vi?c
+ làm sáng t? n?i dung c?a m?t quy ph?m LQT hi?n hành,
+ t?o ti?n d? pháp lý hình thành quy ph?m m?i c?a LQT và
+ có tác d?g tích c?c d?n quan ni?m, cách ?ng x? c?a ch? th? quan h? pháp lu?t qu?c
t? có tác d?ng b? sung nh?t d?nh nh?ng khi?m khuy?t c?a LQT.
? Hành vi pháp lý don phuong : là s? d?c l?p th? hi?n ý chí c?a 1 ch? th? LQT d?i v?i m?t v?n
d? c? th? trog quan h? QT. Có th? là :
+ Hành vi công nh?n nh?m xác d?nh 1 tình hình or yêu c?u nào dó là phù h?p vs PL. VD : hành vi công nh?n
qu?c gia m?i.
+ Hành vi cam k?t nh?m t?o ra các nghia v? m?i. VD : tuyên b? c?a chính ph? Ai C?p nam 1957 v? vi?c cho
tàu thuy?n qua l?i t? do trên kênh dào Xuy-ê.
+ Hành vi ph?n d?i nh?m th? hi?n ý chí, thái d? v? m?t s? vi?c c? th?. VD : nh?g tuyên b? ph?n d?i do b?
ngo?i giao m?t QG th?c hi?n khi có hành vi vi ph?m LQT t? 1 QG khác.
+ Hành vi t? b? các quy?n h?n nh?t d?nh.
? Các h?c thuy?t v? LQT : là quan di?m c?a các h?c gi? n?i ti?ng v? các v?n d? pháp lý qu?c t?,
hình thành thông qua nhi?u ho?t d?ng nhu phân tích các QPPL QT, trình bày hay dua ra quan
di?m, lu?n c? v? nh?ng v?n d? khoa h?c pháp lý QT, ... Các h?c thuy?t này có giá tr? h? tr?
cho vi?c xây d?g và th?c hi?n LQT dc thu?n l?i.
2. SO SÁNH H? TH?NG NGU?N C?A LQT - NGU?N C?A LQG :
3. Ð?NH NGHIA, Ð?C ÐI?M VÀ PHÂN LO?I ÐUQT :
? ÐUQT là th?a thu?n qu?c t? du?c ký k?t b?ng van b?n gi?a các qu?c gia và các ch? th? lu?t qu?c t? và du?c
DiepKitty
lu?t qu?c t? di?u ch?nh, không ph? thu?c vào vi?c th?a thu?n dó du?c ghi nh?n trang m?t van ki?n duy nh?t
hay hai ho?c nhi?u van ki?n có quan h? v?i nhau, cung nhu không ph? thu?c vào tên g?i c? th? c?a nh?ng van
ki?n dó.
? Ð?c di?m :
+ Hình th?c : Tru?c tiên, chúng ta c?n kh?ng d?nh ngay r?ng: di?u u?c qu?c t? t?n t?i ch? y?u du?i hình
th?c van b?n. Xem xét d?c trung v? hình th?c c?a di?u u?c qu?c t?, chúng ta s? cùng xem xét m?t s? v?n
d? liên quan d?n tên g?i c?a di?u u?c qu?c t?, co c?u c?a di?u u?c qu?c t? và ngôn ng? c?a di?u u?c qu?c
t?.
- Tên g?i c?a ÐUQT :
ÐUQT là tên khoa h?c pháp lý (g?n gi?ng vs danh t? "van b?n QPPL" trog h? th?ng PLQG) d?
ch? các van b?n pháp lu?t qu?c t? do 2 hay nhi?u ch? th? LQT ký k?t.
Vi?c xác d?nh tên g?i cho 1 ÐUQT hoàn toàn ph? thu?c vào s? tho? thu?n c?a các bên hay do n?i
dung c?a di?u u?c dó quy d?nh. Trên th?c t?, ÐUQT có nh?ng tên g?i khác nhau : Hi?p d?nh, Hi?p u?c,
Công u?c, Ngh? d?nh thu, Hi?n chuong, ... Tuy nhiên, vi?c d?t tên cho m?t di?u u?c qu?c t? c? th? nào dó không
th? mang tính tùy ti?n mà ph?i tuân theo nh?ng thông l? nh?t d?nh.
VD : Công u?c : ÐUQT có s? lu?ng thành viên dông và thu?ng là các ÐUQT mang tính da phuong toàn
c?u (Công u?c Viên 1969).
Hi?p u?c, hi?p d?nh : các ÐUQ khu v?c (Hi?p u?c B?c d?i duong).
Ngh? d?nh thu k bao gi? d?ng d?c l?p, luôn g?n li?n vs các Hi?p d?nh vì nhi?m v? c?a nó là nh?m s?a d?i
ho?c b? sung cho ÐUQT dã ký trc dó.
Hi?n chuong là van b?n pháp lý qu?c t? mang tính chính tr? cao và nó thu?ng g?n li?n vs 1 t? ch?c qu?c t?
nh?t d?nh.
- Co c?u c?a ÐUQT : thu?ng dc k?t c?u thành 3 ph?n :
Ph?n l?i nói d?u : nêu lý do ký k?t, m?c dích ký k?t, tên c?a các bên tham gia, ...
Ph?n n?i dung chính : dây là ph?n chính, quan tr?ng nh?t c?a ÐUQT, thu?ng dc chia thành các ph?n - các
chuong - các di?u.
Ph?n cu?i cùng : g?m các di?u kho?n quy d?nh v? th?i di?m, th?i h?n có hi?u l?c c?a ÐUQT, ngôn ng?
so?n th?o ÐUQT, ...
- Ngôn ng? c?a ÐUQT : do s? tho? thu?n c?a các bên.
+ N?i dug : ch?a d?ng các tho? thu?n thành công gi?a các ch? th? ký k?t, th? hi?n du?i d?ng các
QPPL QT, d? tr?c ti?p di?u ch?nh quy?n và nghia v? c?a các ch? th? ký k?t.
+ B?n ch?t : th? hi?n b?n ch?t c?a LQT, là k?t qu? c?a s? tho? thu?n.
+ Ch? th? : ph?i là ch? th? c?a LQT (qu?c gia, t? ch?c qu?c t?, dân t?c dag d?u tranh dòi quy?n t?
quy?t, các ch? th? khác).
+ Giá tr? pháp lý :
DiepKitty
- là hình th?c PL co b?n ch?a d?ng các quy ph?m LQT d? xây d?ng và ?n d?nh các co s? PL cho các
quan h? PL QT hình thành và phát tri?n.
- là công c?, phuong ti?n quan tr?ng d? duy trì và tang cu?ng các quan h? h?p tác qu?c t? gi?a các ch?
th?.
- Là d?m b?o pháp lý quan tr?ng cho quy?n và l?i ích h?p pháp c?a các ch? th?.
- Là công c? d? xây d?ng khung PL QT hi?n d?i cung nhu d? ti?n hành hi?u qu? vi?c pháp di?n hoá
LQT.
? Phân lo?i :
Can c? vào các bên ký k?t :
- Ði?u u?c song phuong
- Ði?u u?c da phuong
- Ði?u ?c ký k?t gi?a các QG, gi?a các t? ch?c qu?c t? or gi?a QG - các t? ch?c QG.
Can c? vào linh v?c di?u ch?nh :
- Ði?u u?c v? chính tr?
- Ði?u u?c v? kinh t?
- Ði?u u?c v? van hoá - khoa h?c - k? thu?t.
Can c? vào ph?m vi áp d?ng :
- Ði?u u?c song phuong
- Ði?u u?c khu v?c
- Ði?u uoc toàn c?u.
4. PHÂN BI?T ÐUQT - CÁC TH?A THU?N QU?C T? KHÁC :
ÐUQT tho? thu?n qu?c t? khác
hi?u l?c Có giá tr? ràng bu?c m?i ch? th? c?a
LQT
K có giá tr? ràng bu?c d?i v?i ch?
th?
Hình th?c Luôn luôn là Van b?n. Ða d?ng : có th? tho? thu?n = van
b?n or tho? thu?n b?t thành van.
VD : thông tin gi?a các t? ch?c phi
chính ph?.
DiepKitty
N?i dung
- ch?a d?ng các di?u kho?n (các QPPL
QT) ràng bu?c các ch? th? quy?n, nghia
v?.
- liên quan d?n nghia v? qu?c gia
- ch? liên quan d?n ch? th? tham gia
tho? thu?n dó.
- k liên quan d?n trách nhi?m qu?c
gia.
ch? th? ch? th? LQT ch? th? LQT + ch? th? khác.
Cách th?c
xác l?p
Tuân theo d?y d? trình t?, th? t?c theo
quy d?nh c?a Công u?c Viên 1969 v?
Lu?t ÐUQT.
Ðon gi?n và ch? y?u d?a trên thi?n
chí c?a các bên.
Ngu?n Là ngu?n co b?n c?a LQT. K tr? thành ngu?n c?a LQT.
5. HÀNH VI KÝ K?T ÐUQT.
4 hành vi ký k?t ÐUQT : hành vi ký, phê chu?n, phê duy?t, gia nh?p di?u u?c qu?c t?.
? Ký : có 3 hình th?c ký :
- Ký t?t: Là ch? ký c?a các v? d?i di?n qu?c gia tham gia dàm phán nh?m xác nh?n van b?n d? th?o di?u
u?c qu?c t?. Ký t?t chua làm phát sinh hi?u l?c c?a di?u u?c.
- Ký Ad Referendum: Là ch? ký c?a các v? d?i di?n v?i di?u ki?n có s? d?ng ý ti?p sau dó c?a co quan có
th?m quy?n theo quy d?nh c?a pháp lu?t qu?c gia. V? nguyên t?c, hành vi ký ad cung không làm phát sinh hi?u l?c c?a
di?u u?c, tuy nhiên hình th?c ký này cung có th? làm phát sinh hi?u l?c cho di?u u?c n?u co quan có th?m quy?n c?a
qu?c gia t? rõ s? ch?p thu?n ch? ký này.
- Ký d?y d? (ký chính th?c): Là ch? ký c?a các v? d?i di?n vào van b?n d? th?o di?u u?c. V? nguyên t?c,
hình th?c ký d?y d? luôn làm phát sinh hi?u l?c c?a di?u u?c. Tr? tru?ng h?p di?u u?c này quy d?nh các bên ph?i ti?n
hành phê chu?n, phê duy?t thì sau hành vi phê chu?n, phê duy?t này di?u u?c m?i có hi?u l?c thi hành.
? Phê chu?n, phê duy?t :
Là nh?ng hành vi pháp lý c?a m?t ch? th? LQT, theo dó ch? th? này xác nh?n s? d?ng ý ràng bu?c v?i m?t
ÐUQT nh?t d?nh. Vi?c áp d?ng hình th?c phê chu?n hay phê duy?t ÐUQT hay k dc ghi nh?n rõ ràng trog di?u u?c.
C? pháp lu?t qu?c gia và pháp lu?t qu?c t? d?u ghi nh?n giá tr? pháp lý ngang nhau c?a hành vi phê chu?n
và phê duy?t di?u u?c qu?c t?. S? khác nhau can b?n gi?a hai hành vi này là ? th?m quy?n ti?n hành hai hành vi trên
và n?i dung c?a di?u u?c qu?c t? d? c?p. Vi?c áp d?ng th? t?c phê chu?n hay phê duy?t d?i v?i m?t di?u u?c qu?c t?
thu?ng do các bên th?a thu?n và du?c ghi rõ ngay trong n?i dung c?a van b?n di?u u?c.
? Gia nh?p :
Là hành d?ng c?a m?t ch? th? LQT d?ng ý ch?p nh?n s? ràng bu?c c?a m?t ÐUQT da phuong d?i v?i ch?
th? dó.
Vi?c gia nh?p thu?ng dc d?t ra d?i v?i QG khi th?i h?n ký k?t ÐUQT dã ch?m d?t or di?u u?c dã có hi?u l?c
pháp lu?t mà QG dó chua ph?i là thành viên. Th? t?c gia nh?p dc quy d?nh ? ph?n cu?i c?a di?u u?c dó, thu?ng dc
DiepKitty
th?c hi?n thông qua vi?c g?i van ki?n gia nh?p d?n QG or co quan c?a t? ch?c qu?c t? có ch?c nang b?o qu?n ÐUQT
dó.
6. N?I DUNG, Ý NGHIA C?A CÁC HÀNH VI KÝ K?T Ð?I V?I QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH
VÀ PHÁT SINH HI?U L?C C?A ÐUQT :
7. ÐI?U KI?N CÓ HI?U L?C THEO KHÔNG GIAN VÀ TH?I GIAN C?A ÐUQT :
? Ð? tr? thành ÐUQT, tho? thu?n ph?i tho? mãn dk :
- phù h?p vs pháp lu?t các bên v? th?m quy?n ký k?t
- ký k?t trên co s? t? nguyênj, bình d?ng
- phù h?p vs các nguyên t?c co b?n c?a LQT hi?n d?i
? Ði?u ki?n có hi?u l?c v? th?i gian :
+ th?i di?m phát sih hi?u l?c : luôn ph? thu?c vào th?a thu?n c?a các bên trong di?u u?c. Tuy nhiên, th?c ti?n
chúng ta có th? khái quát thành 2 tru?ng h?p sau:
- Ð?i v?i các di?u u?c song phuong: th?i di?m có hi?u l?c là th?i di?m các bên ti?n hành ký d?y d? ho?c ti?n
hành trao d?i thu phê chu?n ho?c phê duy?t (trong tru?ng h?p di?u u?c có quy d?nh th? t?c phê chu?n ho?c
phê duy?t). VD: Sau khi Vi?t nam và Hoa K? ti?n hành ký d?y d? vào Hi?p d?nh thuong m?i, 2 bên ph?i ti?n
hành phê chu?n do hi?p d?nh này quy d?nh ph?i du?c phê chu?n. Sau khi co quan có th?m quy?n c?a 2 qu?c
gia dã ti?n hành th? t?c phê chu?n, ngu?i d?ng d?u 2 qu?c gia s? làm thu phê chu?n d? ti?n hành trao d?i.
- Ð?i v?i di?u u?c qu?c t? da phuong: Th?i di?m có hi?u l?c c?a lo?i di?u u?c này r?t da d?ng và phong phú.
Nhìn chung, di?u u?c qu?c t? da phuong s? có hi?u l?c khi các di?u ki?n v? hi?u l?c du?c ghi nh?n trong di?u
u?c qu?c t? c? th? du?c th?a mãn (thu?ng là quy d?nh v? qu?c gia phê chu?n và th?i gian qu?c gia phê chu?n
m?i có hi?u l?c). Trong tru?ng h?p di?u u?c qu?c t? không có quy d?nh liên quan d?n v?n d? này thì di?u u?c
qu?c t? s? có hi?u l?c khi các bên ti?n hành ký d?y d?.
VD: Công u?c v? quy?n tr? em quy d?nh: công u?c này có hi?u l?c khi có 20 qu?c gia phê chu?n và s? có hi?u l?c sau
dó 30 ngày. Hay Công u?c Lu?t Bi?n nam 1982 quy d?nh Công u?c s? có hi?u l?c sau khi qu?c gia th? 60 phê chu?n 1
nam. Ví d? qu?c gia th? 60 phê chu?n ngày 2/9/1993 thì ngày 2/9/1994 Công u?c có hi?u l?c.
+ Ch?m d?t hi?u l?c : (ÐUQT có hi?u l?c d?n th?i di?m nào?) : Do :
- tho? thu?n
- duong nhiên khi h?t th?i h?n quy d?nh trog ÐU
- 1 bên don phuong bãi b? di?u u?c n?u trog di?u u?c dó cho phép.
- Thay d?i c?a hoàn c?nh : chi?n tranh ...
? Ði?u ki?n có hi?u l?c v? không gian :
DiepKitty
V? nguyên t?c, di?u u?c qu?c t? ch? có hi?u l?c trong ph?m vi lãnh th? c?a các qu?c gia thành viên, không có hi?u l?c
vu?t ra ngoài ph?m vi lãnh th? c?a qu?c gia này. Tuy nhiên, di?u u?c có hi?u l?c trên toàn b? hay m?t ph?n lãnh th?
ph? thu?c vào n?i dung c?a di?u u?c.
8. H? QU? PHÁP LÝ KHI ÐUQT VI PH?M CÁC ÐI?U KI?N CÓ HI?U L?C :
Ð? tr? thành ÐUQT, tho? thu?n ph?i tho? mãn dk :
- phù h?p vs pháp lu?t các bên v? th?m quy?n ký k?t
- ký k?t trên co s? t? nguyênj, bình d?ng
- phù h?p vs các nguyên t?c co b?n c?a LQT hi?n d?i
N?u vi ph?m dk 1 thì ÐUQT vô hi?u tuong d?i.
N?u vi ph?m dk 2 thì ÐUQT vô hi?u tuy?t d?i.
9. 4 TRU?NG H?P ÐUQT CÓ HI?U L?C Ð?I V?I BÊN TH? 3 :
V? nguyên t?c, di?u u?c qu?c t? ch? có ý nghia ràng bu?c v?i các bên trong di?u u?c. Tuy nhiên, có m?t s?
ngo?i l? t? nguyên t?c này. Có m?t s? di?u u?c qu?c t? t?o ra quy?n và nghia v? pháp lý qu?c t? cho bên th? 3 (các
quôc sgia không ph?i là thành viên c?a di?u u?c), dó là:
- Tru?ng h?p di?u u?c qu?c t? xác d?nh quy?n và nghia v? cho bên th? 3, n?u bên th? 3 d?ng ý. VD: Ði?u 87
Công u?c Lu?t Bi?n quy d?nh: "Bi?n c? du?c d? ng? cho t?t c? các qu?c gia, dù có bi?n hay không có bi?n...".
- Ði?u u?c qu?c t? t?o ra hoàn c?nh khách quan, m?c dù không ph?i thành viên c?a di?u u?c nhung qu?c gia
này cung có nghia v? ph?i tuân th? m?t cách tri?t d? nh?ng nghia v? này. VD: Hi?p d?nh v? Nam c?c du?c ký
k?t nam 1959 gi?a M?, Liên xô và m?t s? qu?c gia khác. T? Hi?p d?nh này, Nam c?c tr? thành m?t vùng lãnh
th? qu?c t?, và không qu?c gia nào du?c quy?n xác l?p ch? quy?n d?i v?i Nam c?c, nhung b?t k? qu?c gia nào
cung du?c quy?n khai thác Nam c?c cho m?c dích nghiên c?u hay thuong m?i.
- Ði?u u?c qu?c t? du?c các qu?c gia không ph?i thành viên vi?n d?n v?i tu cách là t?p quán qu?c t?.
- Ði?u u?c qu?c t? có di?u kho?n t?i hu? qu?c (d?i x? bình d?ng vs các QG khác).
10. CÁC Y?U T? KHÁCH QUAN VÀ CH? QUAN TÁC Ð?NG T?I HI?U L?C C?A ÐUQT :
V? nguyên t?c, các di?u u?c qu?c t? khi ký k?t th?a mãn nh?ng di?u ki?n du?c d?t ra s? có hi?u l?c. Tuy
nhiên, hi?u l?c thi hành c?a m?t di?u u?c qu?c t? có th? ch?u s? tác d?ng khác nhau c?a các y?u t? khách quan, ch?
quan d?n d?n h? qu? ch?m d?t vinh vi?n ho?c t?m th?i dình ch? hi?u l?c c?a di?u u?c qu?c t? trong các tru?ng h?p
sau:
? V? ch? quan:
- Do các bên th?a thu?n ch?m d?t hi?u l?c c?a di?u u?c qu?c t?
- Do di?u u?c qu?c t? h?t th?i h?n
- Do m?t bên don phu?n tuyên b? h?y b? khi bên ký k?t khác dã vi ph?m nghiêm tr?ng di?u u?c
DiepKitty
- Do m?t bên don phuong tuyên b? h?y b? trên co s? cho phép c?a di?u u?c dó
- Do các bên th?a thu?n ký k?t m?t di?u u?c qu?c t? m?i v? cùng m?t v?n d?
- Do có hành vi b?o luu di?u u?c
? V? khách quan
- Do có s? thay d?i co b?n c?a hoàn c?nh (Rebus-sic-stantibus), s? thay d?i này vào th?i di?m ký k?t các bên không
d? tính du?c. Tuy nhiên, dù có s? thay d?i co b?n c?a hoàn c?nh các bên v?n ph?i th?c hi?n di?u u?c qu?c t?, dó là:
s? thay d?i này do m?t bên ch? d?nh t?o ra ho?c di?u u?c qu?c t? dó liên quan d?n v?n d? biên gi?i lãnh th?.
- Do có s? xung d?t vu trang gi?a các qu?c gia (không áp d?ng d?i v?i các di?u u?c v? biên gi?i, hay Công u?c
Gionevo v? b?o h? n?n nhân chi?n tranh);
- Do m?t d?i tu?ng c?a di?u u?c qu?c t?
- Xu?t hi?n quy ph?m Jus cogens m?i có n?i dung trái v?i di?u u?c, trong tr?ong h?p này di?u u?c qu?c t? s? duong
nhiên ch?m d?t hi?u l?c.
11. NGUYÊN T?C GI?I QUY?T M?I QUAN H? GI?A CÁC ÐUQT :
12. CÁCH TH?C GI?I QUY?T M?I QUAN H? GI?A CÁC ÐUQT TROG QUÁ TRÌNH VI?N
D?N ÁP D?NG LO?I NGU?N NÀY :
13. CÁCH TH?C TH?C HI?N ÐUQT TROG PH?M VI LÃNH TH? QG :
a. Gi?i thích di?u u?c qu?c t?
- Là quá trình làm sáng t? n?i dung c?a các quy ph?m di?u u?c. Vi?c áp d?ng các di?u kho?n
c?a m?t di?u u?c dòi h?i các bên ph?i hi?u dúng, chính xác các quy d?nh c?a di?u u?c, tránh vi?c
hi?u sai, hi?u không th?ng nh?t gi?a các thành viên. Yêu c?u này d?t ra dòi h?i ph?i gi?i thích di?u
u?c. Và vi?c gi?i thích di?u u?c này du?c d?c bi?t quan tâm khi các bên ký k?t có nh?ng ý ki?n b?t
d?ng v? ý nghia th?c s? c?a di?u u?c.
- Ch? th? gi?i thích di?u u?c qu?c t?: Vi?c xác d?nh ch? th? gi?i thích di?u u?c qu?c t? có t?m
quan tr?ng d?c bi?t. Tính ch?t và ý nghia pháp lý c?a vi?c gi?i thích ph? thu?c vào ch? th? c?a vi?c
gi?i thích. Gi?i thích di?u u?c qu?c t? có th? là gi?i thích chính th?c (là gi?i thích c?a các qu?c gia
tham gia ký k?t di?u u?c qu?c t? có th? thông qua B? ngo?i giao..ho?c gi?i thích c?a các t? ch?c
DiepKitty
qu?c t?); ho?c gi?i thích không chính th?c (là gi?i thích c?a các h?c gi?, các chuyên gia hay các co
quan nghiên c?u pháp lu?t...)
- Yêu c?u c?a vi?c gi?i thích di?u u?c là:
• Ði?u u?c ph?i du?c gi?i thích thi?n chí, phù h?p v?i ý nghia thông thu?ng c?a các thu?t
ng? du?c s? d?ng tròn di?u u?c và trong m?i quan h? v?i d?i tu?ng và m?c dích c?a di?u u?c.
• Vi?c gi?i thích di?u u?c ph?i can c? vào n?i dung van b?n di?u u?c, các th?a thu?n có liên
quan d?n di?u u?c du?c các bên ch?p nh?n trong khi ký k?t di?u u?c, các th?a thu?n sau này c?a các
bên v? gi?i thích và th?c hi?n di?u u?c, th?c ti?n th?c hi?n di?u u?c liên quan d?n vi?c gi?i thích di?u
u?c và các quy d?nh thích h?p c?a pháp lu?t qu?c t?.
b. Ðang ký và công b? di?u u?c qu?c t?
- V? nguyên t?c, di?u u?c dang ký hay không di?u u?c d?u có giá tr? pháp lý nhu nhau n?u
chúng du?c ký k?t phù h?p v?i nh?ng nguyên t?c co b?n c?a lu?t qu?c t? hi?n d?i.
- Theo di?u 102 hi?n chuong LHQ thì: "M?i Hi?p u?c và công u?c qu?c t? do b?t c? thành viên
nào c?a LHQ ký k?t, sau khi hi?n chuong này có hi?u l?c, ph?i du?c dang ký t?i Ban thu ký và do
ban này cônhg b? càng s?m càng tôt". Cung theo Hi?n chuong LHQ thì "N?u không dang ký theo
quy d?nh c?a kho?n 1 di?u này thì không m?t bên nào c?a di?u u?c du?c quy?n d?n hi?p u?c hay
công u?c dó tru?c m?t co quan nào c?a LHQ". Nhu v?y, vi?c dang ký và công b? di?u u?c qu?c t? s?
t?o di?u ki?n cho các qu?c gia có co s? pháp lý khi gi?i quy?t các tranh ch?p có liên quan và c?n ph?i
vi?n d?n di?u u?c qu?c t? ra tru?c các co quan gi?i quy?t tranh ch?p c?a Liên H?p Qu?c.
- Phù h?p v?i pháp lu?t qu?c t?, Lu?t v? ký k?t và th?c hi?n di?u u?c qu?c t? 2005 c?a Vi?t nam
cung ghi nh?n r?t rõ v? v?n d? công b? và dang ký di?u u?c qu?c t?, theo dó "Ði?u u?c qu?c t? có
hi?u l?c d?i v?i nu?c C?ng hòa xã h?i ch? nghia Vi?t nam du?c công b? trên công báo c?a nu?c
C?ng hòa xã h?i ch? nghia Vi?t nam và Niên giám di?u u?c qu?c t?, tr? tru?ng h?p có th?a thu?n
khác gi?a bên Vi?t nam và bên ký k?t nu?c ngoài ho?c có quy?t d?nh khác c?a co quan nhà nu?c có
th?m quy?n..."(Ði?u 69); và "B? ngo?i giao dang ký t?i Ban thu ký c?a Liên h?p qu?c di?u u?c qu?c
t? hai bên và di?u u?c qu?c t? nhi?u bên có hi?u l?c trong tru?ng h?p nu?c C?ng hòa xã h?i ch?
nghia Vi?t nam là co quan luu chi?u di?u u?c qu?c t? nhi?u bên". (Ði?u 70). Trong th?i h?n 15 ngày
k? t? ngày có hi?u l?c, di?u u?c s? du?c dang trong công báo c?a nu?c C?ng hòa xã h?i ch? nghia
Vi?t nam.
DiepKitty
14. V? TRÍ C?A ÐUQT TROG PL QG :
V? trí c?a ÐUQT trog PLQG thu?ng dc xác dinh theo 2 cách :
- Th? nh?t, LQG quy d?nh ÐUQT là 1 b? ph?n c?u thành c?a LQG, có v? trí du?i Hi?n pháp nhug l?i có
hi?u l?c cao hon các VBQPPL khác. Ðây là xu hu?ng ph? bi?n mà di?n hình là CH Pháp, LB Nga.
- Th? hai, LQG k quy d?nh rõ ÐUQT có ph?i là 1 b? ph?n c?u thành c?a LQG hay k nhug v?n th?a
nh?n giá tr? uu tiên c?a ÐUQT so v?i LQG, th?m chí ÐUQT có th? dc x?p ngang b?ng vs Hi?n pháp :
Thu? S?, Hà Lan, ...
Nhu v?y, xu th? th?a nh?n uu th? c?a ÐUQT so v?i VBQPPL QG là th?c ti?n ph? bi?n hi?n nay
t?i nhi?u QG. Qua dó, giá tr? hi?u l?c c?a ÐUQT dc d?m b?o b?ng các nguyên t?c c?a LQT cung nhu các
bi?n pháp b?o d?m khác c?a QG. Vi?c n?i lu?t hoá các quy d?nh c?a ÐUQT th?c ch?t là nghia v? pháp lý c?a
QG dc ti?n hành theo quy d?nh c?a lu?t trog nu?c vs hình th?c da d?ng, có ý nghia t?o di?u ki?n và môi
tru?ng pháp lý th?c t? d? th?c thi d?y d? các quy d?nh c?a ÐUQT mà QG dã t? cam k?t b?ng hành vi pháp lý
qu?c t? h?p pháp.
M?c dù t?n t?i các quan di?m khác nhau v? hi?u l?c c?a ÐUQT trog PL QG nhug vi?c th?c thi,
tuân th? PL QG nói chung, ÐUQT nói riêng v?n ph?i di d?n 1 k?t qu? là các QG thành viên ph?i tôn tr?ng
d?y d? các nghia v? thành viên ÐUQT.
15. Ð?NH NGHIA VÀ CÁC Y?U T? C?U THÀNH T?P QUÁN QU?C T? :
? Ð?nh nghia :
Là hình th?c pháp lý ch?c d?ng nh?ng quy t?c x? s? chung, hình thành trong th?c ti?n quan h? qu?c t? và dc
các ch? th? LQT th?a nh?n là lu?t.
? Các y?u t? c?u thành :
- Y?u t? v?t ch?t : ph?i có quy t?c x? s? dc hình thành trog th?c ti?n quan h? c?a các QG.
- Y?u t? tinh th?n : là s? th?a nh?n c?a các ch? th? LQT d?i vs các quy t?c x? s? dã hình thành là QPPL
QT.
? Giá tr? pháp lý c?a TQQT : góp ph?n qua tr?g trog vi?c :
- hình thành và phát tri?n các QPPL QT.
- di?u ch?nh hi?u qu? các quan h? PL QT phát sinh gi?a các ch? th? LQT.
? Ðk tr? thành ngu?n c?a LQT :
- ph?i dc áp d?ng 1 th?i gian dài trog th?c ti?n pháp lý qu?c t?.
- dc th?a nh?n r?ng rãi nhu nh?ng QPPL có tính ch?t b?t bu?c.
- n?i dung k trái các nguyên t?c co b?n c?a LQT.
DiepKitty
16. CÁC CÁCH TH?C HÌNH THÀNH T?P QUÁN QU?C T? :
- t? th?c ti?n quan h? qu?c t?. VD : quy?n mi?n tr? uu dãi
- t? th?c ti?n th?c hi?n các ngh? quy?t có tính ch?t khuy?n ngh? c?a các t? ch?c qu?c t?.
- t? th?c ti?n th?c hi?n các phán quy?t c?a co quan tài phán qu?c t? (ch? b?t bu?c d?i vs các bên duong
s? nhug sau này các ch? th? khác có nh?ng tranh ch?p gi?ng nhu v?y có th? tho? thu?n áp d?ng phán
quy?t này => l?p di l?p l?i).
- t? th?c ti?n th?c hi?n ÐUQT c?a bên th? 3
17. 4 N?I DUNG C?A M?I QUAN H? GI?A ÐUQT - TQQT. VD.
- s? t?n t?i c?a 1 ÐUQT k có ý nghia lo?i b? giá tr? áp d?ng c?a TQQT tuong duong v? n?i dung, m?c
dù ÐUQT có nh?ng uu th? so v?i TQQT (tính kh? thi, hình thành nhanh, thu?n ti?n) và nhi?u tru?ng
h?p ÐUQT có gía tr? uu tiên hon.
- TQQT có ý nghia là co s? d? hình thành ÐUQT và ngu?c l?i.
- Quy ph?m t?p quán có th? b? thay d?i, hu? b? b?ng con du?ng ÐUQT và cá bi?t, cung có th? có
tru?ng h?p, di?u u?c b? thay d?i hay hu? b? b?ng con du?ng TQQT. VD : d?i vs tru?ng h?p xu?t hi?n
quy ph?m Jus cogens m?i c?a LQT du?i d?ng TQQT.
- TQQT có th? t?o ra dk m? r?ng hi?u l?c c?a ÐUQT. VD : hi?u l?c c?a ÐUQT v?i bên th? ba, do vi?c
vi?n d?n quy ph?m di?u u?c du?i d?ng t?p quán pháp lý qu?c t?.
Ði?u u?c qu?c t? T?p quán qu?c t?
Hình th?c Thành van b?t thành van
Con du?ng
hình thành
Ký k?t => nhanh hon so vs TQQT =>
di?u ch?nh dc các QHPLQT k?p th?i.
Hình thành trog th?i gian dài nên n?i
dung các TQQT luôn g?n vs th?c ti?n
d?i s?ng PL QT hon.
Hi?u l?c Ràng bu?c các bên là ch? th? c?a
ÐUQT dó.
t?n t?i nhi?u TQQT ch?a d?ng quy
ph?m di?u ch?nh d?i vs t?t c? các ch?
th? : chi?n tranh, môi tru?ng, ...
18. 5 PHUONG TI?N B? TR? NGU?N C?A LQT :
Ð?nh nghia : v? nguyên t?c thì k ph?i là hình th?c bi?u hi?n tr?c ti?p các quy ph?m và nguyên t?c c?a
DiepKitty
LQT mà ch? dóng vai trò b? tr?, b? khuy?t, b? sung, làm sáng t?, làm ti?n d? cho ngu?n co b?n.
Bao g?m : các nguyên t?c pháp lu?t chung, Phán quy?t c?a TA công lý qu?c t? LHQ, Ngh? quy?t c?a
t? ch?c qu?c t? liên chính ph?, Hành vi pháp lý don phuong c?a qu?c gia, Các h?c thuy?t v? lu?t qu?c t?.
? Nguyên t?c pháp lu?t chung :
Ðây là nguyên t?c áp d?ng cho c? LQT và LQG v?n khá ph? bi?n. VD : nguyên t?c gây thi?t h?i ph?i
b?i thu?ng, lu?t k có hi?u l?c h?i t?, ...
Giá tr? pháp lý : Áp d?ng sau ÐUQT và TQQT d? gi?i thích hay làm sáng t? n?i dung c?a QPPL QT.
? Ngh? quy?t c?a các t? ch?c qu?c t? liên chính ph? :
Van ki?n c?a các t? ch?c qu?c t? liên chính ph? có giá tr? hi?u l?c k d?ng nh?t, bao g?m : ngh? quy?t
có tính ch?t b?t bu?c và ngh? quy?t k b?t bu?c d?i v?i thành viên. Các ngh? quy?t hình thành trên co s? s?
th?a thu?n c?a các thành viên có tính ch?t khuy?n ngh? (lo?i tr? các ngh? quy?t b?t bu?c c?a t? ch?c dó).
Ngh? quy?t có tính ch?t khuy?n ngh? có ý nghia d?i v?i vi?c gi?i thích và áp d?ng các QPPL qu?c t?
ho?c t?o ti?n d? cho vi?c ký k?t và th?c hi?n ÐUQT.
? Phán quy?t c?a TA công lý qu?c t? LHQ :
Phán quy?t c?a TA công lý qu?c t? có ý nghia quan tr?ng trog vi?c
+ làm sáng t? n?i dung c?a m?t quy ph?m LQT hi?n hành,
+ t?o ti?n d? pháp lý hình thành quy ph?m m?i c?a LQT và
+ có tác d?g tích c?c d?n quan ni?m, cách ?ng x? c?a ch? th? quan h? pháp lu?t qu?c
t? có tác d?ng b? sung nh?t d?nh nh?ng khi?m khuy?t c?a LQT.
? Hành vi pháp lý don phuong : là s? d?c l?p th? hi?n ý chí c?a 1 ch? th? LQT d?i v?i m?t v?n
d? c? th? trog quan h? QT. Có th? là :
+ Hành vi công nh?n nh?m xác d?nh 1 tình hình or yêu c?u nào dó là phù h?p vs PL. VD : hành vi công nh?n
qu?c gia m?i.
+ Hành vi cam k?t nh?m t?o ra các nghia v? m?i. VD : tuyên b? c?a chính ph? Ai C?p nam 1957 v? vi?c cho
tàu thuy?n qua l?i t? do trên kênh dào Xuy-ê.
+ Hành vi ph?n d?i nh?m th? hi?n ý chí, thái d? v? m?t s? vi?c c? th?. VD : nh?g tuyên b? ph?n d?i do b?
ngo?i giao m?t QG th?c hi?n khi có hành vi vi ph?m LQT t? 1 QG khác.
+ Hành vi t? b? các quy?n h?n nh?t d?nh.
? Các h?c thuy?t v? LQT : là quan di?m c?a các h?c gi? n?i ti?ng v? các v?n d? pháp lý qu?c t?,
hình thành thông qua nhi?u ho?t d?ng nhu phân tích các QPPL QT, trình bày hay dua ra quan
di?m, lu?n c? v? nh?ng v?n d? khoa h?c pháp lý QT, ... Các h?c thuy?t này có giá tr? h? tr?
cho vi?c xây d?g và th?c hi?n LQT dc thu?n l?i.
DiepKitty
19. VAI TRÒ C?A CÁC PHUONG TI?N B? TR? NGU?N Ð?I V?I QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH
VÀ VI?N D?N ÁP D?NG NGU?N CO B?N :
- ngu?n b? tr? b? sung, làm sáng t?, làm ti?n d? hình thành ngu?n co b?n.
20. B?O LUU ÐI?U U?C QU?C T? :
B?o luu di?u u?c qu?c t? là hành vi pháp lý don phuong c?a qu?c gia nh?m lo?i tr? ho?c thay d?i hi?u l?c
c?a m?t ho?c m?t s? di?u kho?n nh?t d?nh c?a di?u u?c. Nh?ng di?u kho?n dó g?i là nh?ng di?u kho?n b? b?o luu.
Công u?c Viên 1969 v? Lu?t di?u u?c qu?c t? ghi nh?n "B?o luu di?u u?c qu?c t? là hành d?ng don phuong
b?t k? cách vi?t ho?c tên g?i nhu th? nào c?a m?t qu?c gia dua ra khi ký, phê chu?n, phê duy?t ho? gia nh?p di?u u?c
dó, nh?m qua dó la?i tr? ho?c thay d?i hi?u l?c c?a m?t ho?c m?t s? quy d?nh c?a di?u u?c trong vi?c áp d?ng chúng
d?i v?i qu?c gia dó". Nhu v?y, b?o luu du?c th?a nh?n là quy?n c?a các ch? th? lu?t qu?c t?, tuy nhiên quy?n này
không ph?i là tuy?t d?i. Qu?c gia có th? dua ra tuyên b? b?o luu vào th?i di?m qu?c gia th?c hi?n các hành vi nh?m
xác nh?n s? ràng bu?c c?a m?t di?u u?c d?i v?i qu?c gia dó.
Cung theo Công u?c Viên 1969, qu?c gia ch? du?c phép dua ra tuyên b? b?o luu khi s? b?o luu dó:
- Không b? c?m ngay trong di?u u?c (VD: Công u?c Lu?t Bi?n c?m các qu?c gia b?o luu b?t k? di?u kho?n nào
c?a Công u?c);
- Phù h?p v?i d?i tu?ng và m?c dích c?a di?u u?c;
- Vi?c b?o luu di?u u?c qu?c t? ch? có th? du?c th?c hi?n d?i v?i các di?u u?c qu?c t? da phuong; Ð?i v?i các
di?u u?c qu?c t? song phuong, vi?c m?t bên dua ra tuyên b? b?o luu s? du?c coi nhu m?t d? ngh? th?a thu?n
l?i, ký k?t di?u u?c m?i.
Trình t? th?c hi?n b?o luu
- Trong tru?ng h?p di?u u?c qu?c t? quy d?nh rõ di?u kho?n nào du?c b?o luu thì vi?c b?o luu d?i v?i di?u
kho?n dó không c?n t?i s? d?ng ý rõ ràng và riêng bi?t t? phía các qu?c gia ký k?t khác. Khi dó, qu?c gia s?
ch? tuyên b? b?o luu trong ph?m vi mà di?u u?c cho phép.
- Riêng v?i tru?ng h?p di?u u?c qu?c t? không có di?u kho?n quy d?nh liên quan d?n b?o luu thì: Vi?c b?o luu
ph?i du?c t?t c? các qu?c gia thành viên ch?p nh?n n?u s? qu?c gia dàm phán có h?n ho?c vi?c thi hành toàn
b? di?u u?c là di?u ki?n d?n t?i s? ch?p nh?n ràng bu?c c?a các bên d?i v?i di?u u?c; m?t b?o luu coi nhu
du?c m?t qu?c gia ch?p nh?n n?u qu?c gia dó không ph?n d?i trong vòng 12 tháng k? t? ngày nh?n du?c
thông báo v? b?o luu; n?u di?u u?c qu?c t? là van ki?n v? thành l?p t? ch?c qu?c t? thì b?o luu ph?i du?c s?
ch?p thu?n c?a co quan có th?m quy?n c?a t? ch?c dó.
- Vi?c tuyên b? b?o luu, s? ph?n d?i b?o luu và s? d?ng ý v?i b?o luu ph?i du?c th? hi?n du?i hình th?c van
b?n và thông báo m?t cách công khai cho các qu?c gia thành viên, riêng tru?ng h?p d?ng ý b?o luu có th?
du?c th? hi?n du?i d?ng im l?ng.
DiepKitty
- Qu?c gia tuyên b? b?o luu có quy?n rút b?o luu trong b?t k? th?i gian nào. Trong tru?ng h?p này, s? d?ng ý
t? phía các qu?c gia công nh?n b?o luu là không c?n thi?t.
- Tuyên b? v? ph?n d?i b?o luu cung có th? du?c qu?c gia tuyên b? h?y b? vào b?t k? th?i gian nào nhung ph?i
d?oc th? hi?n du?i hình th?c van b?n.
H? qu? pháp lý c?a b?o luu
B?n ch?t c?a b?o luu không nh?m dua các di?u kho?n b? b?o luu ra kh?i n?i dung c?a m?t di?u u?c qu?c t?,
nhung v? t?ng th? quan h? gi?a các qu?c gia thành viên c?a m?t di?u u?c s? thay d?i trong ph?m vi có b?o luu. Theo
dó,
- Quan h? gi?a qu?c gia b?o luu và qu?c gia ch?p nh?n b?o luu du?c th?c hi?n b?ng các di?u u?c qu?c t?, tr?
các di?u kho?n liên quan d?n b?o luu.
- Quan h? gi?a qu?c gia b?o luu và qu?c gia ph?n d?i b?o luu
Vi?c m?t qu?c gia ký k?t khác ph?n d?i b?o luu s? không c?n tr? di?u u?c có hi?u l?c gi?a
qu?c gia ph?n d?i b?o luu và qu?c gia d? ra b?o luu, tr? khi qu?c gia ph?n d?i b?o luu dã bày t? rõ ý
d?nh ngu?c l?i.
Khi m?t qu?c gia ph?n d?i b?o luu, thì kèm theo tuyên b? ph?n d?i, có th? dua ra m?t trong hai
tuyên b? sau :
+ Gi? nguyên hi?u l?c c?a di?u u?c; không áp d?ng b?o luu c?a qu?c gia b?o luu trong m?i quan
h? gi?a hai qu?c gia v?i nhau. Ho?c,
+ Lo?i b? hoàn toàn m?i quan h? gi?a hai qu?c gia v?i nhau trong ph?m vi liên quan c?a di?u u?c,
t?c là coi nhu gi?a hai nu?c không t?n t?i di?u u?c nào v? v?n d? mà di?u u?c di?u ch?nh.
DiepKitty
CÁC NGUYÊN T?C CO B?N C?A LQT
1. Ð?NH NGHIA VÀ 4 Ð?C ÐI?M C?A CÁC NGUYÊN T?C CO B?N C?A LQT :
? Ð?nh nghia : Nguyên t?c co b?n c?a LQT là nh?ng tu tu?ng chính tr?, pháp lý mang tính ch? d?o, bao
trùm, có giá tr? b?t bu?c chung (Jus cogens) d?i v?i m?i ch? th? LQT. Trong LQT, các nguyên t?c co b?n t?n
t?i du?i d?ng nh?ng quy ph?m Jus cogens du?c ghi nh?n ? di?u u?c qu?c t? và t?p quán qu?c t?.
? Ð?c di?m :
+ Tính m?nh l?nh b?t bu?c chung (Jus cogens) :
- t?t c? các ch? th? c?a LQT khi tham gia vào quan h? qu?c t? d?u ph?i tuy?t d?i tuân th? các nguyên
t?c co b?n.
- các QPPL QT d?u ph?i có n?i dung phù h?p vs các nguyên t?c co b?n.
+ Tính bao trùm :
- các nguyên t?c co b?n có giá tr? hi?u l?c bao trùm lên t?t c? QPPL QT : kinh t?, chính tr?, van hoá,
XH, ANQP, ...
- dc ghi nh?n b?i nhi?u van b?n PL QT quan tr?ng : Ð?nh u?c Hen-xin-ki ngày 1/8/1975 v? an ninh và
h?p tác các nu?c Châu Âu, ...
+ Tính h? th?ng : Các nguyên t?c co b?n t?n t?i trog 1 h? th?ng ch?nh th? th?ng nh?t và quan h? bi?n ch?ng
vs nhau. C? th? là :
- n?i dung or 1 ph?n n?i dung c?a nguyên t?c này có th? dc ghi nh?n or bi?u hi?n trog n?i dug c?a
nguyên t?c khác.
- Trog nhi?u tru?ng h?p, vi?c th?c hi?n tri?t d? nguyên t?c này là di?u ki?n tiên quy?t d? th?c hi?n
nguyên t?c khác.
+ Tính th?a nh?n r?ng rãi: Ð?c trung này th? hi?n ? ch?: các nguyên t?c co b?n c?a LQT du?c áp d?ng trong
ph?m vi toàn th? gi?i, d?ng th?i chúng du?c ghi nh?n trong h?u h?t các van b?n pháp lý qu?c t? quan tr?ng
nhu: Hi?n Chuong Liên h?p qu?c, Tuyên b? nam 1970 v? các nguyên t?c co b?n c?a LQT, Ð?nh u?c Henxin-
ki nam 1975 v? an ninh và h?p tác các nu?c Châu Âu, Hi?p u?c thân thi?n và h?p tác Ðông Nam Á...
Trong các d?c di?m nêu trên, d?c di?m v? tính m?nh l?nh chung là quan tr?ng nh?t, t?o ra co s?
pháp lý quan tr?ng d? các nguyên t?c co b?n c?a LQT chi ph?i l?i các nguyên t?c pháp lu?t chung và nguyên
t?c chuyên ngành.
? Ý nghia :
- Là h?t nhân c?a toàn b? h? th?ng Lu?t qu?c t?
- Là co s? pháp lý d? gi?i quy?t các tranh ch?p qu?c t?.
DiepKitty
2. SO SÁNH GI?A CÁC NGUYÊN T?C CO B?N, NGUYÊN T?C CHUYÊN NGÀNH VÀ
NGUYÊN T?C PHÁP LU?T CHUNG C?A LQT :
Nguyên t?c co b?n Nguyên t?c chuyên
ngành
Nguyên t?c PL chung
- Các lo?i nguyên t?c này d?u hình thành trên co s? s? th?a thu?n c?a các ch? th? LQT;
- Ð?u có giá tr? b?t bu?c d?i v?i các ch? th? LQT.
Giá tr? pháp
lý
Có giá tr? pháp lý b?t
bu?c chung v?i tính ch?t
là quy ph?m Jus cogens
d?i v?i m?i ch? th?, m?i
m?i quan h? pháp lu?t và
m?i linh v?c h?p tác
qu?c t? ? nguyên t?c
này là thu?c do tính h?p
pháp c?a các quy ph?m
LQT.
Là s? c? th? hóa nguyên
t?c co b?n ? Ph?i phù
h?p v?i nguyên t?c co
b?n c?a LQT .
Nguyên t?c này chua
d?t du?c s? th?ng nh?t
trong c?ng d?ng qu?c
t? v? giá tr? pháp lý,
ngu?n g?c c?a nguyên
t?c. Do dó, nguyên t?c
pháp lu?t chung ph?i
phù h?p v?i nguyên t?c
co b?n c?a LQT.
Ph?m vi
ch? th?
ch?u s? chi
ph?i
T?t c? các ch? th? lu?t
qu?c t? ph?i ch?u s? tác
d?ng c?a nguyên t?c co
b?n. Không cho phép có
s? th?a thu?n gi?a các
ch? th? v? vi?c có th?c
hi?n hay không và th?c
hi?n nhu th? nào.
Ch? tác d?ng trong ph?m
vi linh v?c c? th? khi ch?
th? tham gia vào các
quan h? thu?c linh v?c
dó
H?u nhu ch? áp d?ng
trong quá trình gi?i
quy?t các tranh ch?p
qu?c t? tru?c các co
quan tài phán qu?c t?.
Ch? du?c vi?n d?n khi
thi?u quy ph?m di?u
u?c ho?c t?p quán qu?c
t? di?u ch?nh quan h?
qu?c t? này sinh.
3. VAI TRÒ C?A CÁC NGUYÊN T?C CO B?N C?A LQT :
? Các nguyên t?c co b?n c?a LQT là thu?c do giá tr? h?p pháp c?a m?i nguyên t?c, m?i quy ph?m pháp
lu?t c?a LQT.
VD: Pháp lu?t qu?c t? th?a nh?n nguyên t?c "bình d?ng ch? quy?n gi?a các qu?c gia" trong quan h? qu?c t?,
DiepKitty
tuy nhiên nu?c A do có ti?m l?c kinh t?, chính tr? m?nh dã dùng ?nh hu?ng c?a mình d? t?o áp l?c bu?c qu?c
gia B - là nu?c dang phát tri?n ph?i ti?n hành ký k?t di?u u?c qu?c t? liên quan d?n v?n d? kinh t?, trong dó
ghi nh?n l?i ích cho qu?c gia A nhi?u hon so v?i di?u u?c này không h?p pháp do vi ph?m nguyên t?c co b?n
c?a LQT.
? Các nguyên t?c co b?n c?a LQT là can c? pháp lý d? gi?i quy?t các tranh ch?p qu?c t?, các nguyên t?c
co b?n c?a LQT thu?ng du?c vi?n d?n trong h? th?ng các co quan c?a LHQ.
VD: qu?c gia A và B x?y ra xung d?t, theo nguyên t?c co b?n c?a LQT, 2 bên không du?c t? ý s? d?ng các
bi?n pháp vu trang ho?c phi vu trang d? gi?i quy?t xung d?t này, mà ph?i gi?i quy?t trên co s? các bi?n pháp
hòa bình.
? Các nguyên t?c co b?n c?a LQT là công c? pháp lý d? b?o v? quy?n và l?i ích h?p pháp c?a các
ch? th? LQT.
VD: Khi qu?c gia A có hành vi xâm lu?c d?i v?i qu?c gia B, tùy theo m?c d? và tính ch?t, qu?c gia B có
quy?n t? v? tuong x?ng d? b?o v? các quy?n và l?i ích c?a qup?c gia mình.
Nguyên t?c co b?n có quá trình phát sinh, phát tri?n và hoàn thi?n g?n li?n v?i các giai do?n hình
thành và phát tri?n c?a lu?t qu?c t?, can c? vào s? ra d?i c?a các nguyên t?c, lu?t qu?c t? chia chúng ra thành
2 nhóm co b?n dó là:
- Nhóm các nguyên t?c truy?n th?ng c?a lu?t qu?c t?: Ðây là các nguyên t?c ra d?i ch? y?u trong th?i
k? trung d?i và c?n d?i, khi các quan h? qu?c t? m?i ch? d?ng l?i ? th?i k? so khai và chúng t?n t?i
ch? y?u du?i d?ng các t?p quán qu?c t?. Nhóm này g?m 2 nguyên t?c: nguyên t?c bình d?ng ch?
quy?n gi?a các qu?c gia và nguyên t?c t?n tâm, thi?n chí th?c hi?n cam k?t qu?c t? (Pacta Sunt
Servanda).
- Nhóm các nguyên t?c hình thành trong lu?t qu?c t? hi?n d?i: Ðây là các nguyên t?c hình thành trong
th?i k? hi?n d?i, khi s? hình thành các t? ch?c qu?c t? và quá trình h?i nh?p dang di?n ra ngày càng
m?nh m? t?i h?u h?t các qu?c gia trên th? gi?i. Nhóm này g?m 5 nguyên t?c sau: nguyên t?c c?m de
d?a dùng vu l?c hay dùng vu l?c; nguyên t?c hòa bình gi?i quy?t các tranh ch?p qu?c t?; nguyên t?c
không can thi?p vào công vi?c n?i b? c?a qu?c gia khác; nguyên t?c các qu?c gia có nghia v? h?p tác
và nguyên t?c dân t?c t? quy?t.
4. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, N?I DUNG VÀ NGO?I L? C?A 2 NGUYÊN T?C TRUY?N
TH?NG C?A LQT :
3.1. Nguyên t?c bình d?ng ch? quy?n gi?a các qu?c gia :
- Ðây là nguyên t?c du?c d?t ? v? trí d?u tiên trong s? các nguyên t?c du?c ghi nh?n t?i Ði?u 2 c?a
DiepKitty
Hi?n chuong Liên h?p qu?c: "Liên h?p qu?c du?c xây d?ng trên nguyên t?c bình d?ng ch? quy?n c?a t?t c?
h?i viên". Nguyên t?c này là xu?t phát di?m c?a toàn b? h? th?ng các nguyên t?c co b?n c?a LQT.
- Ngoài Hi?n chuong LHQ, nguyên t?c này còn du?c d? c?p m?t cách d?y d? trong Tuyên b? v? các
nguyên t?c co b?n LQT di?u ch?nh quan h? h?u ngh? và h?p tác gi?a các qu?c gia ngày 24/10/1970...1và m?t
s? van b?n pháp lý qu?c t? khác.
? S? hình thành nguyên t?c
- Ðây là nguyên t?c xu?t hi?n r?t s?m trong d?i s?ng qu?c t?. Nó du?c hình thành trong th?i k? loài
ngu?i chuy?n t? ch? d? phong ki?n sang ch? d? tu b?n ch? nghia, và tr? thành nguyên t?c co b?n c?a LQT
th?i k? tu b?n ch? nghia. Tuy nhiên, cung gi?ng nhu các nguyên t?c khác trong th?i k? dó, nguyên t?c này
cung ch? du?c dùng d? di?u ch?nh m?i quan h? gi?a các qu?c gia nh?t d?nh. Hi?n pháp tu s?n cung ghi nh?n
nguyên t?c bình d?ng v? ch? quy?n dân t?c nhu m?t tôn ch? c?a mình ... Tuy nhiên, trên th?c t? giai c?p tu
s?n không h? tôn tr?ng nguyên t?c bình d?ng v? ch? quy?n gi?a các qu?c gia. Các cu?c d?u tranh d?u th? k?
19, chi?n tranh th? gi?i l?n th? nh?t, l?n th? hai ... liên ti?p n? ra nh?m phân chia l?i th? tru?ng th? gi?i d?u là
nh?ng b?ng ch?ng rõ ràng nh?t cho s? vi ph?m thô b?o nguyên t?c này c?a các nu?c tu b?n th?i b?y gi?.
- Nam 1945, sau khi t? ch?c Liên h?p qu?c ra d?i, v?i tôn ch? và m?c dích gìn gi? hòa bình và an
ninh qu?c t?, trong Hi?n chuong LHQ dã ghi nh?n "bình d?ng ch? quy?n gi?a các qu?c gia" là nguyên t?c co
b?n nh?t trong h? th?ng các nguyên t?c co b?n c?a LQT và d?ng th?i cung là nguyên t?c co b?n trong ho?t
d?ng c?a t? ch?c qu?c t? r?ng rãi này.
- Trong quan h? qu?c t? hi?n nay, v?n d? bình d?ng v? ch? quy?n gi?a các qu?c gia dóng vai trò r?t
quan tr?ng trong vi?c thi?t l?p, xây d?ng cung nhu duy trì m?t tr?t t? qu?c t? trong quan h? gi?a các qu?c gia.
? Khái ni?m "Ch? quy?n qu?c gia" là quy?n t?i cao trong ph?m vi lãnh th? và d?c l?p trong quan h? d?i
ngo?i.
- Quy?n t?i cao trog ph?m vi lãnh th? có nghia là QG có quy?n t?i cao trg các công vi?c : phân d?nh
biên gi?i lãnh th? ; xác d?nh ch? d? chính tr? và phuong hu?g phát tri?n d?t nu?c ; t? ch?c và th?c
hi?n quy?n l?c Nhà nu?c ; quy?n l?p pháp ; quy?n hành pháp ; quy?n tu pháp ; quy?n s? h?u v?t ch?t
c?u thành nên môi tru?g t? nhiên c?a QG.
- Quy?n d?c l?p trong quan h? d?i ngo?i :
+ Vi?c thi?t l?p hay k thi?t l?p quan h? d?i ngo?i vs b?t k? ch? th? nào khác c?a LQT là quy?n d?c l?p c?a
m?i QG, ch? th? khác k có quy?n can thi?p vào.
+ Khi thi?t l?p quan h? vs các ch? th? khác thì m?c d?, ph?m vi, tính ch?t c?a các quan h? này s? dc xác
d?nh theo s? t? nguy?n c?a m?i QG, các ch? th? khác k có quy?n can thi?p vào.
? N?i dung pháp lý c?a nguyên t?c :
DiepKitty
Bình d?ng v? ch? quy?n QG bao g?m các n?i dung :
- Các QG bình d?ng v? m?t pháp lý
- M?i QG có ch? quy?n hoàn toàn và d?y d?
- M?i QG có nhi?m v? tôn tr?ng quy?n nang ch? th? c?a QG khác
- S? toàn v?n v? lãnh th? và tính d?c l?p v? chính tr? là b?t di b?t d?ch.
- M?i QG có quy?n t? do l?a ch?n và phát tri?n ch? d? chính tr?, kinh t?, xã h?i và van hoá c?a
mình.
- M?i QG có nghia v? th?c hi?n d?y d? và t?n tâm các nghia v? qu?c t? c?a mình và t?n t?i hoà bình
cùng các QG khác.
Các QG có quy?n ch? quy?n bình d?ng :
- dc tôn tr?ng v? qu?c th?, s? th?ng nh?t, toàn v?n lãnh th? v? ch? d? chính tr?, kinh t?, xã h?i và
van hoá.
- Ðc tham gia gi?i quy?t các v?n d? liên quan d?n l?i ích c?a mình.
- Ðc tham gia các t? ch?c qu?c t?, h?i ngh? qu?c t? vs các lá phi?u có giá tr? ngang nhau.
- Ðc ký k?t và gia nh?p các di?u u?c qu?c t? có liên quan.
- Ðc tham gia xây d?ng PL QT, h?p tác qu?c t? bình d?ng vs các QG khác.
- Ðc hu?ng d?y d? các quy?n uu dãi, mi?n tr? và gánh vác các nghia v? nhu QG khác.
? Tru?ng h?p các qu?c gia b? h?n ch? ch? quy?n : Tru?ng h?p này ch? d?t ra? d?i v?i các ch? th?
có hành vi vi ph?m nghiêm tr?ng pháp lu?t qu?c t?, và vi?c b? h?n ch? ch? quy?n là m?t bi?n pháp tr?ng ph?t
t? phía c?ng d?ng qu?c t? d?i v?i qu?c gia h?.
VD: Ir?c t?n công Cô-oét nam 1990-dây là m?t hành vi vi ph?m tr?ng tr?n các nguyên t?c co b?n c?a LQT.
Do dó, HÐBA dã ti?n hành áp d?ng m?t lo?t các bi?n pháp c?m v?n v? kinh t? d?i v?i Ir?c.
? Ngo?i l? :
Khi tham gia vào các t? ch?c qu?c t? (liên chính ph?) or các ÐUQT d? trao quy?n nh?m xác l?p
quy?n và nghia v? c?a các ÐUQT cung nhu các cam k?t trog các ÐUQT thì các QG t? h?n ch? ch? quy?n,
các quy?n trong ch? quy?n c?a mình.
3.2. Nguyên t?c t?n tâm, thi?n chí th?c hi?n cam k?t qu?c t? (Pacta sunt servanda)
? S? hình thành :
Ðây là nguyên t?c có l?ch s? lâu d?i nh?t trong s? các nguyên t?c co b?n c?a LQT, t? khi xu?t hi?n
nhà nu?c và t?n t?i du?i hình th?c t?p quán pháp lý qu?c t?.
Hi?n nay, nguyên t?c này t?n t?i trong h?u h?t các van b?n pháp lý quan tr?ng c?a lu?t qu?c t?, và
DiepKitty
du?c ghi nh?n chính th?c t?i kho?n 2 di?u 2 c?a Hi?n chuong LHQ: "t?t c? các thành viên LHQ thi?n chí th?c
hi?n các nghia v? do Hi?n chuong d?t ra".
? N?i dung :
- M?i qu?c gia d?u có nghia v? th?c hi?n t? nguy?n và có thi?n chí, trung th?c và d?y d? các nghia v?
di?u u?c qu?c t? c?a mình.
- M?i qu?c gia ph?i tuy?t d?i tuân th? vi?c th?c hi?n nghia v? di?u u?c qu?c t?, tuân th? m?t cách
tri?t d?, không do d?.
- Các qu?c gia thành viên di?u u?c qu?c t? không du?c vi?n d?n các quy d?nh c?a pháp lu?t trong
nu?c d? coi dó là nguyên nhân và t? ch?i th?c hi?n nghia v? c?a mình.
- Các qu?c gia không có quy?n ký k?t di?u u?c qu?c t? mâu thu?n v?i nghia v? c?a mình du?c quy
d?nh trong di?u u?c qu?c t? hi?n hành mà qu?c gia ký k?t ho?c tham gia ký k?t tru?c dó v?i các qu?c gia
khác.
- Không cho phép các qu?c gia don phuong ng?ng th?c hi?n và xem xét l?i di?u u?c qu?c t?. Hành vi
này ch? du?c th?c hi?n v?i phuong th?c dình ch? và xem xét h?p pháp theo s? th?a thu?n c?a các bên là thành
viên di?u u?c.
- Vi?c c?t d?t quan h? ngo?i giao hay quan h? lãnh s? gi?a các nu?c thành viên c?a di?u u?c qu?c t?
không làm ?nh hu?ng d?n các quan h? pháp lý phát sinh gi?a các qu?c gia này, tr? tru?ng h?p các quan h?
ngo?i giao ho?c lãnh s? này là c?n thi?t cho vi?c th?c hi?n di?u u?c (Ði?u 63 Công u?c Viên 1969).
? Ngo?i l? c?a nguyên t?c :
Nguyên t?c này cung cho phép các qu?c gia có th? không ph?i th?c hi?n di?u u?c qu?c t? mà mình
là thành viên trong các tru?ng h?p sau dây:
+ Các qu?c gia không ph?i th?c hi?n ÐUQT n?u trong quá trình ký k?t các bên có s? vi ph?m pháp lu?t
qu?c gia v? th?m quy?n và th? t?c ký k?t.
VD: Theo pháp lu?t Vi?t Nam ÐUQT ch? du?c ký v?i 2 danh nghia nhà nu?c và chính ph?.
+ Khi di?u u?c qu?c t? có n?i dung trái v?i Hi?n chuong Liên h?p qu?c, trái v?i các nguyên t?c và quy
ph?m du?c th?a nh?n r?ng rãi c?a lu?t qu?c t?.
VD: 2 qu?c gia ký k?t m?t di?u u?c qu?c t? có n?i dung thi?t l?p chính sách nh?m phân bi?t d?i x? gi?a các
s?c t?c khác nhau ...
+ Khi có s? vi ph?m nghiêm tr?ng c?a m?t bên cam k?t thì bên còn l?i có quy?n t? ch?i th?c hi?n, vì
nghia v? theo di?u u?c qu?c t? ch? có th? du?c th?c hi?n trên co s? có di có l?i.
Khi xu?t hi?n di?u kho?n Rebus-sic-stantibus (di?u kho?n v? s? thay d?i co b?n c?a hoàn c?nh) d?n d?n các
bên không th? ti?p t?c th?c hi?n du?c di?u u?c qu?c t? (Ði?u 62 Công u?c Viên 1969).
DiepKitty
5. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, N?I DUNG VÀ NGO?I L? C?A 5 NGUYÊN T?C HÌNH THÀNH
TRONG GIAI ÐO?N LQT HI?N Ð?I :
5.1. Nguyên t?c c?m de d?a dùng vu l?c hay dùng vu l?c :
a. S? hình thành nguyên t?c :
- Lu?t qu?c t? trong th?i k? c? d?i ngu?i ta coi chi?n tranh là m?t phuong ti?n h?u hi?u d? gi?i quy?t
m?i xung d?t, m?i tranh ch?p qu?c t?. Nó du?c th?a nh?n nhu "quy?n" c?a m?i qu?c gia, dân t?c -
"quy?n du?c ti?n hành chi?n tranh".
- Công u?c Lahaye nam 1899 v? hòa bình gi?i quy?t tranh ch?p qu?c t? và Công u?c nam 1907 v? h?n
ch? s? d?ng vu l?c d?i v?i qu?c gia vi ph?m cam k?t qu?c t? là nh?ng công u?c qu?c t? toàn c?u d?u
tiên dã không coi vi?c ti?n hành chi?n tranh là quy?n c?a qu?c gia, nhung cung chua dua ra quy d?nh
ngan c?m chi?n tranh, mà ch? kêu g?i các qu?c gia "v?i kh? nang có th?" thì ngan ng?a nguy co dùng
vu l?c. Nhu v?y, tru?c chi?n tranh th? gi?i th? 2 nh?ng quy d?nh v? vi?c không s? d?ng chi?n tranh
ch? là nh?ng quan di?m, ý tu?ng và chua tr? thành nguyên t?c mang tính b?t bu?c chung .
- S? ra d?i c?a Liên h?p qu?c v?i b?n Hi?n chuong c?a mình du?c dánh giá r?t cao vì m?c dích gi? gìn
hòa bình và an ninh qu?c t?. T?i kho?n 4 di?u 2 c?a Hi?n chuong này quy d?nh r?ng: "Trong quan h?
qu?c t?, các h?i viên Liên h?p qu?c không du?c có hành d?ng de d?a b?ng vu l?c hay dùng vu l?c d?
ch?ng l?i quy?n b?t kh? xâm ph?m v? lãnh th? hay n?n d?c l?p chính tr? c?a b?t c? m?t nu?c nào,
ho?c b?ng cách này hay cách khác làm trái v?i nh?ng m?c dích c?a Liên h?p qu?c". Tuy nhiên, v?i
quy d?nh trên dây, Hi?n chuong Liên h?p qu?c m?i ch? d?ng l?i ? vi?c dua ra tên g?i c?a nguyên t?c
này, còn vi?c gi?i thích d?nh nghia nhu th? nào là "vu l?c" và "de d?a dùng vu l?c" trong quan h? qu?c
t? l?i ph? thu?c vào cách hi?u c?a các qu?c gia . Ði?u này t?o ra s? gi?i thích khác nhau d?t ra yêu c?u
ph?i xây d?ng h? th?ng các nguyên t?c và có s? gi?i thích th?ng nh?t nguyên t?c trong c?ng d?ng
qu?c t?.
- Nam 1970 các qu?c gia trong Liên h?p qu?c dã ký k?t m?t di?u u?c qu?c t? v? h? th?ng các nguyên
t?c co b?n c?a lu?t qu?c t?, trong dó gi?i thích r?t rõ th? nào là "vu l?c", th? nào là "de d?a dùng vu
l?c".
b. Khái ni?m "vu l?c" trong quan h? qu?c t? :
- Thu?t ng? vu l?c du?c hi?u tru?c tiên là s?c m?nh vu trang.
- Dùng vu l?c (use of force) là s? d?ng l?c lu?ng vu trang (use of armed force) d? ch?ng l?i qu?c gia
d?c l?p có ch? quy?n.
DiepKitty
- Vi?c dùng các phuong ti?n khác nhu kinh t?, chính tr? ch? du?c coi là dùng vu l?c n?u k?t qu? c?a nó
d?n d?n vi?c s? d?ng vu l?c.
- Nh?ng hành d?ng dùng l?c lu?ng vu trang không nh?m t?n công xâm lu?c nhung d? gây s?c ép, de
d?a qu?c gia khác nhu t?p trung quân d?i (h?i, l?c, không quân) v?i s? lu?ng l?n ? biên gi?i giáp v?i
các qu?c gia khác; t?p tr?n ? biên gi?i nh?m bi?u duong l?c lu?ng de d?a qu?c gia láng gi?ng; g?i t?i
h?u thu de d?a qu?c gia khác,... du?c coi là de d?a dùng vu l?c.
? Khái ni?m "xâm lu?c" :
Theo Ngh? quy?t 3314 c?a Ð?i h?i d?ng LHQ nam 1974 v? d?nh nghia xâm lu?c thì, xâm lu?c là
vi?c m?t nu?c s? d?ng l?c lu?ng vu trang t?n công, vi ph?m d?n ch? quy?n, toàn v?n lãnh th? ho?c n?n d?c
l?p chính tr? c?a m?t nu?c khác, ho?c "du?i b?t k? hình th?c nào khác". Ngh? quy?t d?t ra m?t danh sách
không gi?i h?n nh?ng hành vi b? coi là xâm lu?c; d?ng th?i ngh? quy?t này cung trao cho HÐBA quy?n du?c
quy?t d?nh có hay không hành vi xâm lu?c trong các tình hu?ng c? th?.
c. N?i dung nguyên t?c :
? Các van ki?n pháp lý qu?c t? ghi nh?n nguyên t?c:
- Tuyên b? c?a d?i h?i d?ng liên h?p qu?c nam 1970 v? các nguyên t?c co b?n c?a LQT;
- Tuyên b? c?a d?i h?i d?ng liên h?p qu?c nam 1974 v? d?nh nghia xâm lu?c;
- Ð?nh u?c Henxinki nam 1975 v? an ninh và h?p tác c?a các nu?c châu Âu;
- Tuyên b? c?a liên h?p qu?c nam 1987 v? "nâng cao hi?u qu? c?a nguyên t?c khu?c t? de d?a b?ng vu l?c
ho?c s? d?ng vu l?c trong quan h? qu?c t?".
? Ð?nh u?c Henxinki nam 1975 quy d?nh các qu?c gia tham gia s? "khu?c t? m?i bi?n pháp mang tính
cu?ng b?c d?i v?i qu?c gia, thành viên khác, khu?c t? ti?n hành hành vi cu?ng b?c v? kinh t?". Nhu
v?y, khái ni?m "vu l?c" theo lu?t qu?c t? hi?n d?i không ch? bó h?p trong khuôn kh? là s? d?ng ho?c
de d?a s? d?ng l?c lu?ng vu trang d? ch?ng l?i ch? quy?n, d?c l?p c?a qu?c gia khác mà còn m? r?ng
vi?c nghiêm c?m s? d?ng các s?c m?nh hay de d?a dùng s?c m?nh phi vu trang2trong quan h? qu?c
t?. N?i dung c?a nguyên t?c này nhu sau:
- C?m xâm chi?m lãnh th? qu?c gia khác trái v?i các quy ph?m c?a lu?t qu?c t?;
- C?m các hành vi tr?n áp b?ng vu l?c;
- Không du?c cho qu?c gia khác s? d?ng lãnh th? nu?c mình d? ti?n hành xâm lu?c ch?ng qu?c
gia th? ba;
- Không t? ch?c, xúi gi?c, giúp d? hay tham gia vào n?i chi?n hay các hành vi kh?ng b? t?i qu?c
gia khác;
DiepKitty
- Không t? ch?c ho?c khuy?n khích vi?c t? ch?c các bang nhóm vu trang, l? lu?ng vu trang phi
chính quy, lính dánh thuê d? d?t nh?p vào lãnh th? qu?c gia khác.
d. Ngo?i l? c?a nguyên t?c :
Các qu?c gia có quy?n s? d?ng l?c lu?ng vu trang d? th?c hi?n quy?n t? v? h?p pháp, k? c? vi?c
s? d?ng bi?n pháp quân s? nhung ph?i tuân th? nguyên t?c tuong x?ng.
Co s? pháp lý: Ði?u 51 Hi?n chuong Liên h?p qu?c th?a nh?n quy?n t? v? chính dáng c?a các
qu?c gia.
- Quy?n t? v? cá nhân hay t?p th? c?a các qu?c gia g?n v?i di?u ki?n khi các qu?c gia dó b? t?n công vu
trang cho d?n khi HÐBA áp d?ng du?c các bi?n pháp c?n thi?t d? duy trì hòa bình và an ninh qu?c t?
(Ði?u 51 Hi?n chuong Liên h?p qu?c).
T? v? nhu th? nào du?c coi là h?p pháp? Theo di?u 51 Hi?n chuong Liên h?p qu?c thì tiêu chí d? xác d?nh
hành vi t? v? h?p pháp là: có hành d?ng t?n công vu trang. N?u hành vi t? v? x?y ra sau khi có hành vi t?n
công vu trang là t? v? h?p pháp, n?u hành vi t? v? x?y ra tru?c khi có hành d?ng t?n công vu trang là t? v?
b?t h?p pháp.
- Tham gia vào l?c lu?ng liên quân theo quy?t d?nh c?a H?i d?ng b?o an Liên h?p qu?c trong tru?ng
h?p có s? de d?a hòa bình, phá ho?i hòa bình ho?c hành vi xâm lu?c (Ði?u 39 Hi?n chuong Liên h?p
qu?c)
- Các nu?c thu?c d?a và ph? thu?c dùng s?c m?nh vu trang d? t? gi?i phóng mình, ch?ng ch? nghia
th?c dân. Ði?u này phù h?p v?i Hi?n chuong Liên h?p qu?c (nguyên t?c các dân t?c bình d?ng và t?
quy?t) và không trái v?i nguyên t?c c?m dùng s?c m?nh.
5.2. Nguyên t?c hòa bình gi?i quy?t các tranh ch?p qu?c t?
a. S? hình thành nguyên t?c
S? hình thành và phát tri?n c?a nguyên t?c này g?n li?n v?i s? hình thành và phát tri?n c?a nguyên
t?c c?m de d?a dùng vu l?c và dùng vu l?c trong quan h? qu?c t? và là h? qu? t?t y?u c?a nguyên t?c này.
- Trong th?c ti?n qu?c t?, tranh ch?p luôn là kh? nang ti?m ?n phát sinh t? các m?i quan h? gi?a các
qu?c gia. Ðó là hoàn c?nh c? th? mà trong dó các ch? th? lu?t qu?c t? có nh?ng quan di?m trái ngu?c
ho?c mâu xung d?t, mâu thu?n.? không th?ng nh?t du?c v? quy?n và l?i ích ?thu?n nhau
- Trong h? th?ng Công u?c Lahay 1899 và 1907 có Công u?c v? hòa bình gi?i quy?t xung d?t qu?c t?,
là công u?c da phuong d?u tiên d? c?p d?n v?n d? quan tr?ng này. Tuy nhiên, Công u?c m?i ch? dua
DiepKitty
ra l?i kêu g?i các qu?c gia t? nguy?n th?c hi?n các bi?n pháp trung gian, hòa gi?i tru?c khi dùng vu
l?c.
- Quy ch? H?i qu?c liên ? m?c d? nh?t d?nh dã dua ra quy?n c?a các qu?c gia dùng chi?n tranh nhu là
phuong ti?n gi?i quy?t tranh ch?p, l?n d?u tiên dã xác d?nh nghia v? c?a các qu?c gia gi?i quy?t tranh
ch?p b?ng phuong pháp hoà bình nhu gi?i quy d?nh này không mang?quy?t ? tòa án ho?c dua ra h?i
d?ng c?a H?i qu?c liên tính ch?t là nghia v? pháp lý b?t bu?c c?a m?i qu?c gia. Và vi?c gi?i quy?t
tranh ch?p b?ng phuong pháp hòa bình ch? du?c coi là kh? nang có th? x?y ra khi có tranh ch?p mà
thôi.
- Liên h?p qu?c cùng v?i b?n Hi?n chuong c?a mình l?n d?u tiên dã nâng v?n d? gi?i quy?t hòa bình
các tranh ch?p qu?c t? lên thành nguyên t?c trong quan h? gi?a các qu?c gia. Kho?n 3 di?u 2 Hi?n
chuong ghi nh?n "H?i viên Liên h?p qu?c gi?i quy?t các tranh ch?p qu?c t? c?a h? b?ng phuong pháp
hòa bình, làm th? nào kh?i nguy h?i d?n hòa bình và an ninh qu?c t? cung nhu d?n công lý".
b. N?i dung :
? Th? nào là " tranh ch?p qu?c t?"? lu?t qu?c t? chua có m?t d?nh nghia chính xác v? tranh ch?p
qu?c t? du?c th?a nh?n r?ng rãi, nhung da s? các tác gi? d?u cho r?ng tranh ch?p qu?c t? là nh?ng v?n d?
phát sinh gi?a các ch? th? lu?t qu?c t? và nh?ng b?t d?ng v? các v?n d? co b?n c?a quan h? qu?c t?.
Nguyên t?c hòa bình gi?i quy?t tranh ch?p qu?c t? du?c ghi nh?n l?n d?u tiên trong Hi?n chuong
liên h?p qu?c và du?c kh?ng d?nh rõ ràng trong Tuyên b? nam 1970, trong dó ch? rõ "m?i qu?c gia gi?i quy?t
tranh ch?p qu?c t? c?a mình v?i các qu?c gia khác b?ng phuong pháp hòa bình d? không d?n d?n de d?a hòa
bình, an ninh qu?c t? và công b?ng".
? Các bi?n pháp hòa bình gi?i quy?t tranh ch?p: Ði?u 33 Hi?n chuong liên h?p qu?c dã quy d?nh c?
th? các bi?n pháp hòa bình mà các bên tranh ch?p có th? l?a ch?n, dó là các con du?ng : "... dàm phán, di?u
tra, trung gian, hòa gi?i, tr?ng tài, tòa án, s? d?ng các t? ch?c ho?c các hi?p d?nh khu v?c, ho?c b?ng các bi?n
pháp hòa bình khác tùy theo s? l?a ch?n c?a mình" Nhu v?y, hòa bình gi?i quy?t các tranh ch?p qu?c t? là
nghia v? b?t bu?c d?i v?i m?i qu?c gia - thành viên c?a c?ng d?ng qu?c t?. Các bên có quy?n t? do l?a ch?n
các bi?n pháp phù h?p nh?t, sao cho m?i tranh ch?p d?u du?c gi?i quy?t trên co s? lu?t qu?c t? và nguyên t?c
công b?ng. Th?c ti?n cho th?y, phuong pháp dàm phán là phuong pháp thu?ng xuyên du?c các qu?c gia s?
d?ng d? gi?i quy?t các tranh ch?p ho?c b?t d?ng v?i nhau.
c. Ngo?i l? c?a nguyên t?c :
- Ðây là m?t nguyên t?c không t?n t?i b?t k? ngo?i l? nào.
DiepKitty
- H?i d?ng b?o an Liên h?p qu?c luôn ph?i tôn tr?ng bi?n pháp gi?i quy?t hòa bình mà các bên l?a
ch?n. Trong tru?ng h?p các bên t? l?a ch?n mà v?n không gi?i quy?t tri?t d? v?n d?, h?i d?ng b?o an
có quy?n ki?n ngh? các bên áp d?ng các bi?n pháp khác nh?m nhanh chóng ch?m d?t nh?ng m?i de
d?a.
d. Th?c ti?n v?n d?ng nguyên t?c :
Cùng v?i quá trình h?i nh?p khu v?c và qu?c t?, v?i vi?c tham gia tích c?c vào các t? ch?c qu?c
t?, hi?n nay c?ng d?ng qu?c t? dang d?n th?a nh?n vai trò cung nhu tính hi?u qu? c?a các bi?n pháp gi?i quy?t
tranh ch?p thông qua co ch? gi?i quy?t tranh ch?p c?a các t? ch?c qu?c t? nhu: EU, Asean, liên h?p qu?c...
5.3. Nguyên t?c không can thi?p vào công vi?c n?i b? c?a qu?c gia khác.
a. S? hình thành
- Xu?t hi?n trong th?i k? cách m?ng tu s?n, v?i "m?m m?ng" là quy d?nh trong b?n Hi?n pháp c?a Nhà
nu?c tu s?n Pháp, dó là "nu?c Pháp không can thi?p vào các công vi?c n?i b? c?a qu?c gia khác và
không cam ch?u d? các qu?c gia khác can thi?p vào công vi?c n?i b? c?a mình". Tuy nhiên, nh?ng quy
d?nh liên quan d?n v?n d? này th?i k? dó còn r?t nhi?u h?n ch?, chua du?c th?a nh?n r?ng rãi là
nguyên t?c chung c?a c?ng d?ng qu?c t?.
- Khi t? ch?c Liên h?p qu?c ra d?i, Hi?n chuong c?a t? ch?c này dã c? th? hóa n?i dung c?a nguyên t?c
t?i kho?n 7 di?u 2, d?ng th?i nghia v? này cung du?c d?t ra cho t?t c? các thành viên c?a c?ng d?ng
qu?c t?.
- Du?i tác d?ng m?nh m? c?a phong trào d?u tranh gi?i phóng dân t?c, trong khuôn kh? Liên h?p qu?c,
Ngh? quy?t v? nguyên t?c "không can thi?p vào công vi?c n?i b?" du?c thông qua nam 1965 v?i vi?c
"tuyên b? c?m can thi?p vào công vi?c n?i b?, b?o v? d?c l?p và ch? quy?n c?a các qu?c gia". Ð?n
nay, nguyên t?c này còn du?c ghi nh?n trong nhi?u van b?n pháp lý qu?c t? quan tr?ng khác nhu:
Tuyên b? c?a liên h?p qu?c v? trao tr? d?c l?p cho các nu?c và các dân t?c thu?c d?a nam 1960,
Tuy?n b? cu?i cùng c?a h?i ngh? các nu?c Á Phi nam 1955 t?i Bang-dung, Ð?nh u?c Henxinki nam
1975, Hi?p u?c Gionevo nam 1954 v? Vi?t Nam, Hi?p d?nh Pari nam 1973 v? l?p l?i hòa bình t?i Vi?t
nam...
b. N?i dung nguyên t?c :
? Khái ni?m "công vi?c n?i b?" c?a m?i qu?c gia: công vi?c n?i b? c?a m?i qu?c gia là công vi?c n?m
DiepKitty
trong th?m quy?n gi?i quy?t c?a m?i qu?c gia d?c l?p xu?t phát t? ch? quy?n c?a mình, dó là quy?n
t?i thu?ng c?a qu?c gia trong ph?m vi lãnh th? c?a mình (nhu: quy?n t? do l?a ch?n, t? do xây d?ng
và phát tri?n ch? d? chính tr?, kinh t?, van hóa-xã h?i phù h?p v?i nguy?n v?ng c?a nhân dân; quy?n
l?p pháp, hành pháp và tu pháp...) và quy?n d?c l?p trong quan h? qu?c t? (nhu: quy?n d?c l?p thi?t
l?p m?i quan h? v?i b?t k? qu?c gia nào, quyên t? do tham gia vào các t? ch?c qu?c t? khu v?c và ph?
c?p...).
? Th? nào là "can thi?p vào công vi?c n?i b? c?a qu?c gia khác"? Vi?c can thi?p vào công vi?c n?i b?
c?a qu?c gia khác du?c th?c hi?n theo 2 cách là can thi?p tr?c ti?p và can thi?p gián ti?p.
- Can thi?p tr?c ti?p là vi?c m?t (ho?c m?t nhóm) qu?c gia dùng áp l?c quân s?, chính tr?, kinh
t?...và các bi?n pháp khác nh?m kh?ng ch? qu?c gia khác trong vi?c th?c hi?n các quy?n thu?c
ch? quy?n nh?m ép bu?c qu?c gia dó ph? thu?c vào mình.
- Can thi?p gián ti?p là các bi?n pháp quân s?, kinh t?...do qu?c gia t? ch?c, khuy?n khích các
ph?n t? phá ho?i ho?c kh?ng b? nh?m vào m?c dích l?t d? chính quy?n h?p pháp c?a qu?c gia
khác ho?c gây m?t ?n d?nh cho tình hình chính tr?, kinh t?, xã h?i c?a nu?c này.
VD: hành vi giúp d? tài chính, cung c?p vu khí, hu?n luy?n dào t?o các bang d?ng vu
trang nh?m l?t d? chính quy?n c?a qu?c gia khác.
? N?i dung c?a nguyên t?c: Nguyên t?c này không cho phép b?t k? qu?c gia nào dù l?n hay nh?, dù giàu
hay nghèo, dù van minh hay l?c h?u du?c quy?n can thi?p vào các linh v?c thu?c th?m quy?n riêng
bi?t c?a m?i qu?c gia, xu?t phát t? ch? quy?n c?a mình. C? th?:
- C?m can thi?p vu trang và các hình th?c can thi?p ho?c de d?a can thi?p khác nh?m ch?ng l?i
ch? quy?n, n?n t?ng chính tr?, van hóa-xã h?i c?a qu?c gia;
- C?m dùng các bi?n pháp kinh t?, chính tr? và các bi?n pháp khác d? b?t bu?c qu?c gia khác ph?
thu?c vào mình;
- C?m t? ch?c, khuy?n khích các ph?n t? phá ho?i ho?c kh?ng b? nh?m l?t d? chính quy?n c?a
qu?c gia khác;
- C?m can thi?p vào cu?c d?u tranh n?i b? c?a qu?c gia khác;
- Tôn tr?ng quy?n c?a m?i qu?c gia t? do l?a ch?n ch? d? chính tr?, kinh t?, van hóa-xã h?i
không có s? can thi?p t? phía các qu?c gia khác.
c. Ngo?i l? c?a nguyên t?c:
Hi?n nay, do quá trình toàn c?u di?n ra ngày càng m?nh m? nên ranh gi?i gi?a công vi?c n?i b?
thu?c th?m quy?n m?i qu?c gia và công vi?c có s? tham gia c?a c?ng d?ng qu?c t? trong nhi?u tru?ng h?p
DiepKitty
không d?c l?p hoàn toàn v?i nhau mà có s? dan xen nh?t d?nh (VD: v?n d? nhân quy?n, nhân d?o, môi
tru?ng...). V? nguyên t?c, LQT không di?u ch?nh nh?ng v?n d? thu?c th?m quy?n n?i b? c?a m?i qu?c gia.
Do dó, m?i bi?n pháp du?c s? d?ng nh?m c?n tr? vi?c th?c hi?n công vi?c n?i b? c?a qu?c gia d?u b? coi là vi
ph?m LQT. Tuy nhiên, trên th?c t?, các ch? th? LQT l?i th?a nh?n vi?c can thi?p vào công vi?c n?i b? c?a
qu?c gia khác trong các tru?ng h?p sau:
- Khi có xung d?t vu trang x?y ra trong n?i b? c?a qu?c gia: v? nguyên t?c, c?ng d?ng qu?c t? s? không
có quy?n can thi?p. Tuy nhiên, n?u cu?c xung d?t này d?t d?n m?c d? nghiêm tr?ng, và có th? gây ra
m?t ?n d?nh trong khu v?c, de d?a hoà bình và an ninh qu?c t?, thì c?ng d?ng qu?c t? - thông qua H?i
d?ng b?o an Liên h?p qu?c - du?c quy?n can thi?p tr?c ti?p ho?c gián ti?p vào cu?c xung d?t. Hành
d?ng này không b? coi là vi ph?m n?i dung c?a nguyên t?c "không can này thi?p vào công vi?c n?i b?
c?a qu?c gia khác".
- Khi có hành vi vi ph?m nghiêm tr?ng các quy?n co b?n c?a con ngu?i, làm ?nh hu?ng nghiêm tr?ng
d?n hòa bình và an ninh qu?c t?.
VD: Nam Phi cu: vi?c thi?t l?p ch? nghia phân bi?t Ðây là công vi?c n?i b? c?a Nam Phi. Tuy nhiên, vi?c
th?c hi?n chính sách phân bi?t ch?ng t?c, th?c hi?n t?i ác di?t ch?ng là vô cùng dã man, vi ph?m nghiêm
tr?ng pháp lu?t qu?c t? v? quy?n con ngu?i. C?ng d?ng qu?c t? dã lên ti?ng và áp d?ng các bi?n pháp c?n
thi?t d? "can thi?p" phù h?p và ngan c?n chính sách này c?a Nam Phi.
5. 4. Nguyên t?c các qu?c gia có nghia v? h?p tác
a. S? hình thành nguyên t?c
- Xu th? t?t y?u c?a ti?n trình phát tri?n quan h? qu?c t? hi?n nay là s? h?i nh?p, h?p tác trên co s? các
bên cùng có l?i. S? h?p tác gi?a các qu?c gia trong t?t c? các linh v?c không ph? thu?c vào ch? d?
chính tr?, kinh t?, xã h?i và nh?m duy trì hòa bình, an ninh qu?c t? dã du?c pháp lu?t hóa trong các van
b?n pháp lý qu?c t? quan tr?ng.
- Ý tu?ng v? s? h?p tác gi?a các qu?c gia l?n d?u tiên du?c tth? hi?n trong kho?n 3 di?u 4 Hi?n chuong
LHQ, r?ng m?t trong nh?ng m?c dích c?a t? ch?c là "th?c hi?n s? h?p tác qu?c t? trong vi?c gi?i quy?t
các v?n d? qu?c t? kinh t?, xã h?i, van hóa và nhân d?o, khuy?n khích và phát tri?n ds? tôn tr?ng các
quy?n c?a con ngu?i và t? do co b?n cho t?t c? m?i ng?oi không phjân bi?t ch?ng t?c, nam n?, ngôn
ng? ho?c tôn giáo". M?c dù Hi?n chuong LHQ không ghi nh?n nghia v? các qu?c gia ph?i h?p tác v?i
nhau nhu 1 trong nh?ng nguyên t?c co b?n c?a LQT, nhung trong nhi?u di?u kho?n c?a Hi?n chuong l?i
nh?c d?n s? h?p tác gi?a các qu?c gia nhu là nguyên t?c t?n t?i c?a c?ng d?ng qu?c t?.
- Tuyên b? nam 1970 c?a Ð?i h?i d?ng LHQ v? các nguyên t?c c?a LQT dã m? r?ng n?i dung pháp lý
DiepKitty
c?a nguyên t?c này, theo dó "các qu?c gia có nghia v? h?p tác v?i nhau trong các linh v?c c?a quan h?
qu?c t? không ph? thu?c vào h? th?ng chính tr?, kinh t? và van hóa, nh?m m?c dích duy trì hoà bình, an
ninh qu?c t? và góp ph?n vào vi?c ?n d?nh kinh t? th? gi?i, vì s? ph?n vinh chung c?a các dân t?c và
h?p tác qu?c t?".
b. N?i dung nguyên t?c
? Theo nguyên t?c này, các qu?c gia có nghia v? ti?n hành h?p tác qu?c t? d? gi?i quy?t các v?n d? kinh
t?, van hóa, xã h?i và nhân d?o trong ph?m vi qu?c t?, d?ng th?i duy trì hòa bình và an ninh qu?c t?
b?ng cách ti?n hành các bi?n pháp t?p th? có hi?u qu?. Ði?u 55 c?a Hi?n chuong quy d?nh, các qu?c
gia thành viên có nghia v? h?p tác v?i nhau, d?ng th?i có nghia v? h?p tác v?i các t? ch?c qu?c t?
nh?m m?c dích th?c hi?n tôn ch?, m?c tiêu chung.
VD: Sau cu?c t?n công th?m kh?c ngày 11/9/2001 t?i M?, do tính ch?t nguy hi?m và m?c d? ?nh hu?ng c?a
nó d?n hòa bình và an ninh qu?c t?, ngày 12/9/2001 du?i s? ch? t?a c?a Pháp, HÐBA dã h?p và thông qua
Ngh? quy?t 1368, trong dó HÐBA th?a nh?n "quy?n t? v? cá nhân hay t?p th? phù h?p v?i Hi?n chuong...,
c?c l?c lên án các cu?c t?n công kh?ng b? kinh hoàng di?n ra hôm 11 tháng 9 nam 2001...và coi nh?ng hành
d?ng này là m?i de d?a d?i v?i hòa bình và an ninh qu?c t?". HÐBA dã dua ra l?i kêu g?i các qu?c gia ph?i
h?p tác v?i nhau d? dua nh?ng k? ch? muu ra xét x?, d?ng th?i các qu?c gia có nghia v? h?p tác ch?t ch? v?i
nhau trong vi?c c?nh báo và lo?i tr? các hành d?ng kh?ng b? di?n ra trong c?ng d?ng qu?c t?.
LQT không quy d?nh các hình th?c và m?c d? h?p tác c? th? dành cho các qu?c gia trong quan h?
qu?c t?. Hình th?c và m?c d? h?p tác này hoàn toàn ph? thu?c vào chính quy?t d?nh c?a các qu?c gia xu?t
phát t? tình hình th?c t? và nang l?c c?a m?i qu?c gia.
VD: Trong khuôn kh? EU, trên co s? bình d?ng và t? nguy?n, các qu?c gia dã d?t du?c m?c d? h?p tác cao
nh?t trong h?u h?t các linh v?c. Nh?c d?n EU, ngu?i ta thu?ng nh?c d?n m?t liên minh th?ng nh?t, gi?a các
qu?c gia thành viên c?a nó g?n nhu không t?n t?i du?ng biên gi?i qu?c gia.
? Theo Tuyên b? nam 1970 n?i dung c?a nguyên t?c này bao g?m:
- Qu?c gia ph?i h?p tác v?i các qu?c gia khác trong vi?c duy trì hòa bình và an ninh qu?c t?;
- Các qu?c gia ph?i h?p tác d? khuy?n khích s? tôn tr?ng chung và tuân th? quy?n con ngu?i và các quy?n
t? do co b?n khác c?a cá nhân, th? tiêu các hình th?c phân bi?t tôn giáo, s?c t?c, ch?ng t?c;
- Các qu?c gia ph?i ti?n hành quan h? qu?c t? trong linh v?c kinh t?, xã h?i, van hóa, thuong m?i và k?
thu?t, công ngh? theo các nguyên t?c bình d?ng v? ch? quy?n, không can thi?p vào công vi?c n?i b? c?a
nhau;
- Các qu?c gia thành viên LHQ ph?i th?c hi?n các hành d?ng chung hay riêng trong vi?c h?p tác v?i LHQ
theo quy d?nh c?a Hi?n chuong;
DiepKitty
- Các qu?c gia ph?i h?p tác trong các linh v?c kinh t?, xã h?i và van hóa, khoa h?c, công ngh? nh?m
khuy?n khích s? ti?n b? v? van hóa, giáo d?c, phát tri?n kinh t? trên toàn th? gi?i, d?c bi?t là các nu?c
dang phát tri?n.
Nhu v?y, khi quy d?nh? nghia v? h?p tác c?a các qu?c gia trong nh?ng v?n d? chung, Tuyên b?
nam 1970 dã d?c bi?t nh?n m?nh d?n s? h?p tác qu?c t? nh?m thúc d?y tu tu?ng, kinh t? c?a các nu?c dang
phát tri?n; d?ng th?i xác l?p vi?c h?p tác gi?a các qu?c gia v?a là quy?n nhung cung là nghia v? c?a h? trong
quan h? qu?c t?.
5.5. Nguyên t?c dân t?c t? quy?t : (k h?c).
DiepKitty
DÂN CU TRONG LU?T QU?C T?
1. KHÁI NI?M VÀ CÁC B? PH?N DÂN CU.
? Dân cu là t?ng h?p nh?ng ngu?i sinh s?ng, cu trú trên lãnh th? qu?c gia nh?t d?nh và ch?u s? di?u
ch?nh c?a pháp lu?t qu?c gia dó. Ð?a v? pháp lý c?a dân cu nói chung do lu?t qu?c gia các nu?c h?u
quan và lu?t qu?c t? xác d?nh.
? Các b? ph?n dân cu : C?ng d?ng dân cu qu?c gia g?m 2 b? ph?n :
- công dân nu?c s? t?i :
+ dang sinh s?ng, cu trú t?i nu?c dó (1)
+ dang hi?n di?n ? qu?c gia khác (2)
- ngu?i nu?c ngoài :
+ ngu?i có qu?c t?ch nu?c khác (3)
+ ngu?i không qu?c t?ch. (4)
Ð?a v? pháp lý c?a dân cu hoàn toàn ph? thu?c ch? d? kinh t? - xã h?i và trình d? phát tri?n chung
c?a t?ng nu?c. Vì th?, m?i qu?c gia d?u có quy ch? pháp lý riêng v? dân cu, trong dó, d?a v? pháp lý c?a các
b? ph?n dân cu không hoàn toàn gi?ng nhau. (theo th? t? 1-2-3-4).
2. KHÁI NI?M QU?C T?CH VÀ 4 Ð?C ÐI?M C?A M?I QUAN H? QU?C T?CH.
? Qu?c t?ch : là m?i quan h? pháp lý hai chi?u, du?c xác l?p gi?a cá nhân v?i m?t qu?c gia nh?t d?nh, có
n?i dung là t?ng th? các quy?n và nghia v? c?a ngu?i dó và qu?c gia mà h? là công dân.
? 4 d?c di?m c?a m?i quan h? qu?c t?ch :
- Tính t?t y?u du?c xác l?p b?ng nh?ng cách th?c khác nhau. Ð?i v?i cá nhân, dây là m?i quan h?
pháp lu?t t?n t?i m?t cách b?n v?ng, ?n d?nh và ràng bu?c ngu?i dó v?i nhà nu?c mà h? là công
dân v? quy?n và nghia v? mang tính hai chi?u.
- Ð?i v?i cá nhân, qu?c t?ch ch? có ý nghia ràng bu?c h? v?i nhà nu?c mà h? là công dân.
- Là co s? c?a quy?n và nghia v? c?a cá nhân, co s? d? gi?i quy?t các v?n d? v? nhân thân c?a cá
nhân.
- Qu?c t?ch v?a ch?u s? di?u ch?nh c?a LQG, v?a ch?u s? di?u ch?nh c?a LQT. QG có quy?n xác
d?nh qu?c t?ch cho công dân nhung ph?i phù h?p v?i ÐUQT và TQQT di?u ch?nh chung. Nh?ng
tru?ng h?p không th? gi?i quy?t du?c : d?n d?, b?o h?, dân t?c thi?u s?, ... ph?i h?p tác quôc t?.
DiepKitty
3. CÁC CÁCH TH?C HU?NG VÀ M?T QU?C T?CH PH? BI?N THEO QUY Ð?NH C?A PHÁP
LU?T M?T S? NU?C.
? 5 cách th?c hu?ng qu?c t?ch :
Do sinh ra :
- Theo nguyên t?c quy?n huy?t th?ng (Áo, Nauy, ...) : tr? em sinh ra có qu?c t?ch theo cha m?, không
ph? thu?c vào noi sinh.
- Theo nguyên t?c quy?n noi sinh (các nu?c ? M? Latinh) : tr? em sinh ra ? nu?c nào có qu?c t?ch nu?c
dó, không ph? thu?c vào qu?c t?ch c?a cha m?.
? 2 nguyên t?c này mâu thu?n nhau d?n d?n hi?n tu?ng tr? em sinh ra không có quôc t?ch or có
hai qu?c t?ch tr? lên. Ð? gi?i quy?t v?n d? này, các nu?c dã ký k?t di?u u?c qu?c t? song
phuong ho?c da phuong nh?m m?c dích h?p tác d? h?n ch? và lo?i b? tình tr?ng ngu?i
không qu?c t?ch hay hai qu?c t?ch.
Theo s? gia nh?p :
+ Gia nh?p qu?c t?ch theo : mong mu?n c?a cá nhân và s? d?ng ý c?a CQNN có th?m quy?n c?a QG dó.
+ 3 tru?ng h?p hu?ng qu?c t?ch theo s? gia nh?p :
? Do xin vào qu?c t?ch :
? Ði?u ki?n :
- ph?i d?t d? tu?i nh?t d?nh, thu?ng t? 18t tr? lên.
- ph?i có th?i gian s?ng nh?t d?nh t?i nu?c xin nh?p qu?c t?ch
- ph?i bi?t ngôn ng? c?a qu?c gia xin nh?p qu?c t?ch.
- ph?i có di?u ki?n s?ng d?m b?o theo quy d?nh c?a qu?c gia xin gia nh?p qu?c t?ch.
- ph?i có d?o d?c và tu cách t?t.
? Th? t?c xin gia nh?p : ph?i có don xin gia nh?p c?a ngu?i có nhu c?u.
? Do k?t hôn v?i ngu?i nu?c ngoài :
- dc mang qu?c t?ch ngu?i ch?ng (Anh, Braxin, ...)
- không làm thay d?i qu?c t?ch ngu?i ph? n?.
- Công u?c 1957 v? qu?c t?ch c?a ngu?i ph? n? di l?y ch?ng, d? b?o d?m s? bình d?ng v? qu?c
t?ch, công u?c quy d?nh, ngu?i ph? n? có d?a v? pháp lý bình d?ng v?i nam gi?i trong vi?c gi?
ho?c thay d?i qu?c t?ch khi k?t hôn.
? Do nh?n làm con nuôi ngu?i nu?c ngoài : pháp lu?t các nu?c th?a nh?n nguyên t?c pháp lý, tr? em
không có qu?c t?ch ho?c có qu?c t?ch nu?c khác, khi du?c ngu?i nu?c ngoài nh?n làm con nuôi, có
th? xin gia nh?p qu?c t?ch c?a cha ho?c m? nuôi, tu? theo t?ng tru?ng h?p c? th?.
DiepKitty
Theo s? l?a ch?n :
? Ðây là quy?n c?a ngu?i dân nhung theo s? yêu c?u c?a nhà nu?c nh?m h?n ch? tình tr?ng 2
hay nhi?u qu?c t?ch.
? Ðc d?t ra trong 3 tru?ng h?p :
- khi có s? thay d?i v? ch? quy?n lãnh th? (chuy?n nhu?ng, phân chia ho?c h?p nh?t QG).
VD : trao tr? H?ng Kông.
- cùng 1 lúc có hai ho?c nhi?u qu?c t?ch.
- Khi có s? di chuy?n dân cu.
VD : 1945 khi Ð?c t?n công BaLan, ngu?i dân BaLan ch?y sang Nga sinh s?ng.
Theo s? ph?c h?i :
? Nh?m m?c dích khôi ph?c lài qu?c t?ch cho ngu?i dã m?t qu?c t?ch vì nh?ng nguyên nhân
khác nhau trong d?i s?ng dân s? qu?c t?.
? Ðc d?t ra khi :
- ngu?i ra nu?c ngoài sinh s?ng nay h?i huong v? t? qu?c
- ngu?i dã k?t hôn vs ngu?i nu?c ngoài nay ly hôn và mu?n tr? l?i qu?c t?ch cu.
Ðc thu?ng qu?c t?ch :
? Thu?ng qu?c t?ch là hành vi c?a CQNN có th?m quy?n c?a QG công nh?n ngu?i nu?c ngoài
có công lao l?n v?i nu?c mình, v?i c?ng d?ng nhân lo?i là công dân nu?c mình. Vi?c thu?ng
qu?c t?ch ph?i du?c s? d?ng ý c?a ngu?i du?c thu?ng qu?c t?ch.
? H? qu? pháp lý :
- Ngu?i du?c thu?ng qu?c t?ch tr? thành công dân th?c s? c?a nhà nu?c thu?ng qu?c t?ch
v?i d?y d? quy?n và nghia v? nhu công dân c?a nhà nu?c này.
- tr? thành công dân danh d? c?a nhà nu?c thu?ng qu?c t?ch và vi?c thu?ng qu?c t?ch ch?
có giá tr? và ý nghia tinh th?n là ch? y?u.
? M?t qu?c t?ch :
Do thôi qu?c t?ch :
? Th? t?c : duong s? ph?i làm don xin thôi qu?c t?ch g?i lên CQNN có th?m quy?n. Khi CQNN
có th?m quy?n ra quy?t d?nh cho phát thôi qu?c t?ch, duong s? s? không còn là công dân nu?c
dó n?a.
? Ði?u ki?n d? xin thôi qu?c t?ch :
- Ðã hoàn thành ho?c du?c mi?n nghia v? quân s?
- Ðã th?c hi?n d?y d? nghia v? thu? ho?c các nghia v? tài chính cho qu?c gia mà h? xin
DiepKitty
thôi qu?c t?ch.
- Không ph?i thi hành các phán quy?t dân s?.
- Không b? truy t? hình s? trong th?i gian xin thôi qu?c t?ch.
Do b? tu?c qu?c t?ch :
Hành vi tu?c QT là bi?n pháp tr?ng ph?t c?a nhà nu?c, áp d?ng d?i v?i công dân nu?c mình,
khi h? có hành vi vi ph?m nghiêm tr?ng pháp lu?t c?a QG mà h?c mang QT.
Cá nhân dó ch?t di.
4. SO SÁNH ÐU?C ÐI?M GI?NG VÀ KHÁC NHAU GI?A CÁC QUY Ð?NH V? HU?NG VÀ
M?T QU?C T?CH THEO QUY Ð?NH C?A PL 1 S? NU?C VÀ PL VN. LÝ GI?I NGUYÊN
NHÂN D?N Ð?N S? KHÁC BI?T ÐÓ.
5. 2 TRU?NG H?P Ð?C BI?T V? QU?C T?CH CÁ NHÂN.
Ngu?i 2 QT :
? Hai QT là tình tr?ng pháp lý c?a m?t ngu?i cùng m?t lúc là công dân c?a c? hai qu?c gia.
? Nguyên nhân :
- Do s? quy d?nh khác nhau v? các v?n d? QT trog pháp lu?t các nu?c.
- Do nh?ng thay d?i v? di?u ki?n th?c t? c?a cá nhân.
- Do hu?ng QT m?i t? vi?c k?t hôn v?i ngu?i nu?c ngoài ho?c du?c nh?n làm con nuôi ngu?i
nu?c ngoài, ...
? H?u qu? pháp lý :
- ngu?i 2 QT là nguyên nhân gây ra tr? ng?i trong vi?c các nu?c th?c hi?n quy?n và nghia v?
c?a mình d?i v?i công dân.
- Ngu?i 2 QT cung không có kh? nang th?c hi?n các quy?n và nghia v? công dân c?a mình d?i
v?i c? 2 QG mà h? mang QT.
- 2 QT là tình tr?ng pháp lý gây khó khan cho vi?c th?c hi?n ch? quy?n QG d?i v?i dân cu, th?m
chí gây ph?c t?p cho quan h? h?p tác qu?c t? gi?a các QG trong các v?n d? v? dân cu.
? Gi?i quy?t :
- áp d?ng nguyên t?c QT hi?n h?u hay nguyên t?c 1 QT trong pháp lu?t QG d? gi?i quy?t.
- so?n th?o và ký k?t các ÐUQT 2 bên ho?c nhi?u bên d? ngan ng?a, h?n ch? ho?c lo?i b?
nh?ng tru?ng h?p 2 QT ho?c nhi?u QT. Theo dó, nh?ng ngu?i 2 hay nhi?u QT có quy?n l?a
ch?n QT c?a m?t trong các nu?c tham gia ÐUQT. Trong tru?ng h?p k l?a ch?n dc QT thì h?
DiepKitty
dc coi là công dân c?a nu?c noi h? cu trú thu?ng xuyên.
Ngu?i không qu?c t?ch :
? Ðây là tình tr?ng pháp lý c?a m?t cá nhân không có QT c?a m?t nu?c nào.
? Nguyên nhân :
- Có s? xung d?t pháp lu?t c?a các nu?c v? v?n d? QT.
- Khi m?t ngu?i dã m?t QT cu nhung chua có QT m?i.
- Khi tr? em sinh ra trên lãnh th? c?a nu?c áp d?ng riêng bi?t nguyên t?c "quy?n huy?t th?ng"
mà cha m? là ngu?i không QT.
? H?u qu? pháp lý :
- Ð?a v? pháp lý c?a ngu?i k QT b? h?n ch? nhi?u so v?i công dân nu?c s? t?i và ngu?i có QT
nu?c ngoài.
- K dc hu?ng các quy?n mà b? ph?n khác c?a dân cu khác du?c hu?ng trên co s? ÐUQT gi?a
các QT h?u quan.
- K dc hu?ng s? b?o h? ngo?i giao c?a b?t k? nu?c nào.
? Gi?i quy?t : ký k?t 1 s? ÐUQT v? b?o d?m cho quy?n l?i c?a ngu?i k QT v?i tu cách các quy?n
con ngu?i co b?n trong XH và trong d?i s?ng qu?c t?.
6. KHÁI NI?M, CO S?, TH?M QUY?N VÀ CÁC BI?N PHÁP B?O H? CÔNG DÂN.
Khái ni?m :
B?o h? công dân là ho?t d?ng c?a CQNN có th?m quy?n b?o v? quy?n và l?i ích c?a công dân
nu?c mình ? nu?c ngoài, khi các quy?n và l?i ích này b? xâm ph?m ? nu?c ngoài dó (b?o h? ngo?i giao theo
nghia h?p), d?ng th?i bao g?m c? các ho?t d?ng giúp d? v? m?i m?t mà nhà nu?c dành cho công dân c?a
nu?c mình ? nu?c ngoài, k? c? trong tru?ng h?p k có hành vi xâm h?i nào t?i các công dân c?a nu?c này (b?o
h? ngo?i giao theo nghia r?ng).
Co s? :
Ð? du?c m?t qu?c gia nào dó b?o h?, d?i tu?ng du?c b?o h? ph?i th?a mãn các di?u ki?n sau:
- Ð?i tu?ng b?o h? là công dân c?a qu?c gia ti?n hành b?o h?. Tuy nhiên trên th?c t? có tru?ng h?p m?t
ngu?i có qu?c t?ch c?a qu?c gia dó nhung không du?c b?o h? (VD: tru?ng h?p ngu?i có 2 hay nhi?u qu?c
t?ch, không du?c b?o h? n?u s? b?o h? dó ch?ng l?i quôc gia mà ngu?i này cung mang qu?c t?ch); cung
có tru?ng h?p m?t ngu?i không mang qu?c t?ch c?a qu?c gia này nhung l?i du?c qu?c gia dó b?o h? trong
tru?ng h?p b? xâm ph?m. (VD: Ð?i v?i công dân thu?c Liên minh Châu Âu).
- Khi quy?n l?i h?p pháp c?a d?i tu?ng b?o h? b? xâm h?i
DiepKitty
- Ðã áp d?ng các bi?n pháp t? b?o v? trên th?c t? theo pháp lu?t c?a nu?c s? t?i nhu: yêu c?u dòi b?i
thu?ng d? kh?c ph?c thi?t h?i nhung không mang l?i k?t qu? ...
NOTE : k c?n có yêu c?u b?o h? vì : B?o h? công dân là nghia v? c?a nhà nu?c d?i vs công dân.
Th?m quy?n :
D?a trên co c?u t? ch?c, ch?c nang và ph?m vi ho?t d?ng c?a các CQNN có th?m quy?n b?o h?
công dân, có th? chia các co quan này ra 2 lo?i :
a. Co quan có th?m quy?n trog nu?c :
H?u h?t các QG d?u giao nhi?m v? theo dõi, th?c hi?n b?o h? côgn dân cho b? ngo?i giao. B?
ngo?i giao là co quan giám sát các ho?t d?ng b?o h? công dân c?a các co quan d?i di?n c?a nu?c mình ? nu?c
ngoài, d?ng th?i là co quan th?c ti?p th?c hi?n các bi?n pháp nh?m d?m b?o vi?c s?a d?i, b? sung ho?c ban
hành các quy d?nh PL m?i v? b?o h? ngo?i giao, d?m b?o vi?c b?o h? ngo?i giao luôn dc th?c hi?n có hi?u
qu?.
B? ngo?i giao ch?u trách nhi?m trc chính ph? v? các ho?t d?ng b?o h? công dân ? trg và ngoài
nu?c.
Trog th?c ti?n ho?t d?ng b?o h? công dân, có qu?c gia quy d?nh th?m quy?n này k ch? thu?c v? b?
ngo?i giao mà còn thu?c v? các co quan d?c trách khác nhau c?a nu?c mình ho?c vào các th?i di?m khác
nhau, th?m quy?n b?o h? công dân ? nu?c ngoài l?i do các co quan khác nhau th?c hi?n. VD : theo Lu?t co
b?n c?a d?c khu hành chính Hongkong thì C?c nh?p cu c?a d?c khu Hongkong là co quan ch?c nang có th?m
quy?n d?u tiên và r?ng nh?t v? b?o h? công dân.
b. Co quan có th?m quy?n ? nu?c ngoài :
Theo nguyên t?c chung, th?m quy?n b?o h? công dân nu?c mình ? nu?c ngoài thu?c v? các co
quan d?i di?n ngo?i giao, co quan lãnh s? c?a nu?c c? d?i di?n t?i nu?c nh?n d?i di?n. Vi?c b?o h? công dân
do các co d?i di?n th?c hi?n du?c ghi nh?n trong công u?c Viên nam 1961 v? quan h? ngo?i giao và công u?c
Viên nam 1963 v? quan h? lãnh s?. Khi ti?n hành các ho?t d?ng b?o h? công dân, các co quan ch?c nang có
th?m quy?n ph?i d?a trên co s? pháp lý là các van b?n pháp lu?t qu?c gia v? b?o h? công dân và các di?u u?c
qu?c t? h?u quan v? b?o h? công dân.
Các bi?n pháp b?o h? :
Trong quá trình th?c hi?n b?o h? công dân, các nu?c có th? th?c hi?n b?o h? thông qua các cách
th?c khác nhau, t? don gi?n nhu c?p h? chi?u, visa xu?t c?nh cho t?i các cách th?c b?o h? ph?c t?p và có ?nh
hu?ng t?i quan h? ngo?i giao gi?a các nu?c h?u quan nhu dua v? vi?c ra toàn án qu?c t?...Vi?c l?a ch?n cách
th? b?o h? ? m?c d? nào ph? thu?c vào nhi?u y?u t? nhu quy?n l?i nào b? vi ph?m m?c d? vi pham, thái d?
c?a nu?c s? t?i ...
DiepKitty
Vi?c b?o h? ngo?i giao dc ti?nh ành ? m?c d? nào và áp d?ng các bi?n pháp b?o h? nhu th? nào
ph? thu?c vào nhi?u y?u t? nhu quy?n l?i nào b? vi ph?m, m?c d? vi ph?m, thái d? c?a nu?c s? t?i, kh? nang
?nh hu?ng t?i quan h? qu?c t?, ... Nu?c th?c hi?n các b?o h?, tu? theo m?c d? c?a v?n d? và quy?n l?i, l?i
ích c?a mình có th? áp d?ng tu?n t? or d?ng th?i ho?c l?a ch?n các bi?n pháp b?o h? c?n thi?t theo s? dánh
giá c?a mình.
Nhìn chung bi?n pháp ngo?i giao là bi?n pháp thu?ng du?c s? d?ng trong vi?c b?o h? công dân.
Co s? pháp lý c?a bi?n pháp này là nguyên t?c gi?i quy?t hòa bình các tranh ch?p qu?c t?. Bi?n pháp ngo?i
giao du?c th?c hi?n d? b?o h? công dân có th? thông qua trung gian hòa gi?i, thuong lu?ng ho?c dàm phán
tr?c ti?p. Bên c?nh bi?n pháp ngo?i giao, các qu?c gia còn s? d?ng các bi?n pháp tr?ng ph?t kinh t? ho?c
tr?ng ph?t v? ngo?i giao d?i v?i nu?c vi ph?m nhu th?c hi?n chi?n d?ch bao vây, c?m v?n, rút co quan d?i
di?n ngo?i giao và toàn b? cán b? c?a co quan v? nu?c ho?c có th? dua ra toà án qu?c t? yêu c?u gi?i quy?t.
7. KHÁI NI?M, PHÂN LO?I NGU?I NU?C NGOÀI VÀ 3 CH? Ð? PHÁP LÝ DÀNH CHO NGU?I
NU?C NGOÀI.
Khái ni?m :
NNN là ngu?i không có qu?c t?ch c?a qu?c gia mà h? dang sinh s?ng, cu trú.
Phân lo?i :
- Can c? vào qu?c t?ch : ngu?i có qu?c t?ch nu?c ngoài và ngu?i không có qu?c t?ch;
- Can c? vào th?i gian cu trú trên lãnh th? m?t qu?c gia và m?i liên h? v?i qu?c gia dó : ngu?i nu?c ngoài
thu?ng trú và ngu?i nu?c ngoài t?m trú t?i qu?c gia s? t?i;
- Can c? n?i dung c?a quy ch? pháp lý dành cho ngu?i nu?c ngoài g?m : nh?ng ngu?i nu?c ngoài du?c
hu?ng quy ch? ngo?i giao và các quy ch? tuong t? ; nh?ng ngu?i nu?c ngoài hu?ng quy ch? dành cho ngu?i
nu?c ngoài theo các di?u u?c qu?c t? du?c ký k?t gi?a các qu?c gia.
Ch? d? pháp lý dành cho NNN :
Ch? d? pháp lý dành cho ngu?i nu?c ngoài là t?ng th? các quy?n và nghia v? pháp lý c?a ngu?i nu?c ngoài ?
qu?c gia s? t?i. Nhu v?y, ch? d? pháp lý chính là m?t trong nh?ng y?u t? co b?n t?o nên d?a v? pháp lý c?a
ngu?i nu?c ngoài.
+ Ch? d? dãi ng? qu?c gia :
- N?i dung : Theo ch? d? này, ngu?i nu?c ngoài du?c hu?ng các quy?n dân s?, chính tr?, kinh t?, van
hóa co b?n nhu công dân c?a nu?c s? t?i trong nh?ng quan h? xã h?i nh?t d?nh, ngo?i tr? m?t s?
quy?n do pháp lu?t qu?c gia s? t?i có quy d?nh h?n ch? vì lý do liên quan d?n l?i ích và an ninh qu?c
gia c?a nu?c dó nhu: không có quy?n b?u c?, không du?c theo h?c các tru?ng công an, quân s? ...
DiepKitty
Ch? d? dãi ng? nhu công dân thu?ng du?c áp d?ng v?i nhóm ngu?i nu?c ngoài làm an, cu trú và sinh
s?ng trên lãnh th? c?a nu?c s? t?i. Ch? d? này th? hi?n m?i quan h? gi?a ngu?i nu?c ngoài v?i công
dân nu?c s? t?i.
- Ch? d? dãi ng? nhu công dân thu?ng du?c quy d?nh tru?c h?t trong lu?t qu?c gia c?a m?i nu?c, ngoài
ra còn du?c quy d?nh trong các di?u u?c qu?c t? du?c ký k?t gi?a các qu?c gia v?i nhau.
+ Ch? d? dãi ng? t?i hu? qu?c :
- N?i dung: xác d?nh cho th? nhân và pháp nhân nu?c ngoài ? qu?c gia s? t?i dc hu?ng các quy?n và uu
dãi mà các th? nhân và pháp nhân c?a b?t k? m?t nu?c th? ba nào dang và s? du?c hu?ng trong tuong
lai. Ch? d? dãi ng? t?i hu? qu?c th? hi?n m?i quan h? bình d?ng gi?a các th? nhân và pháp nhân c?a
các qu?c gia khác nhau t?i lãnh th? ho?c trong quan h? v?i nu?c s? t?i. (VD: M? dành cho hàng d?t
may c?a Pháp thu? su?t 10%, thì trong quan h? v?i Vi?t nam, M? cung dành cho Vi?t nam m?c thu?
su?t này cho cùng m?t hành trên).
- N?i dung c?a nguyên t?c này dc ghi nh?n trog các hi?p d?nh thuong m?i, hi?p d?nh thuong m?i và
h?ng h?i gi?a các qu?c gia v?i nhau.
- Ðây là ch? d? pháp lý có ý nghia và vai trò quan tr?ng, nó du?c áp d?ng ch? y?u trong quan h? kinh
t?-thuong m?i và hàng h?i. Nhìn chung, ch? d? dãi ng? t?i hu? qu?c ph?i du?c ghi nh?n rõ ràng trong
các di?u u?c qu?c t? gi?a các qu?c gia nh?m lo?i b? s? phân bi?t d?i x? b?t bình d?ng, t?o di?u ki?n
d? thúc d?y s? h?p tác kinh t? thuong m?i gi?a các qu?c gia v?i nhau.
- Ch? d? dãi ng? t?i hu? qu?c có s? phân bi?t v?i ch? d? dãi ng? qu?c gia ? ch?, vi?c hu?ng ch? d? dãi
ng? t?i hu? qu?c mà nu?c s? t?i dành cho th? nhân, pháp nhân nu?c khác luôn trên co s? c?a s? th?a
thu?n qu?c t? gi?a các qu?c gia, mà không có ý nghia là ch? d? ph? c?p duong nhiên mà nu?c s? t?i
dành cho th? nhân và pháp nhân nu?c ngoài.
+ Ch? d? dãi ng? d?c bi?t :
- Theo ch? d? này, ngu?i nu?c ngoài du?c hu?ng các quy?n và uu dãi d?c bi?t mà chính công dân c?a
nu?c s? t?i cung không du?c hu?ng, d?ng th?i ngu?i nu?c ngoài cung không ph?i gánh ch?u các trách
nhi?m pháp lý mà công dân nu?c s? t?i ph?i gãnh ch?u trong các tru?ng h?p tuong t?.
- Tuy nhiên, ngu?i nu?c ngoài ch? du?c hu?ng ch? d? dãi ng? d?c bi?t này trên co s? ghi nh?n c?a pháp
lu?t qu?c gia c?a nu?c s? t?i ho?c di?u u?c qu?c t? mà nu?c này tham gia. Trên th?c t?, ch? d? dãi
ng? này ch? y?u du?c áp d?ng trong quan h? ngo?i giao, quan h? lãnh s? gi?a các qu?c gia ho?c quan
h? gi?a các t? ch?c qu?c t? v?i các qu?c gia.
8. SO SÁNH ÐI?M GI?NG VÀ KHÁC NHAU GI?A 3 CH? Ð? PHÁP LÝ DÀNH CHO NGU?I
DiepKitty
NU?C NGOÀI.
Ch? d? dãi ng? qu?c gia Ch? d? dãi ng? t?i hu? qu?c Ch? d? dãi ng? d?c bi?t.
Gi?ng - cùng áp d?ng cho ngu?i nu?c ngoài dang sinh s?ng, cu trú trên lãnh th? nu?c s? t?i.
- co s? pháp lý : d?u dc quy d?nh trong PL QG c?a nu?c s? t?i và ÐUQT mà nu?c này
tham gia.
Áp d?ng M?i th? nhân và pháp nhân. Ch? y?u là các th? nhân và
pháp nhân trog quan h?
thuong m?i và h?ng h?i.
Ch? áp d?ng cho th? nhân và
pháp nhân trong quan h?
ngo?i giao, lãnh s?.
N?i dung
NNN dc hu?ng 1 s? quy?n
và ph?i gánh ch?u 1 s? nghia
v? nhu d?i vs công dân nu?c
s? t?i.
NNN dc hu?ng 1 s? quy?n
và ph?i gánh ch?u 1 s? nghia
v? mà b?t k? NNN th? 3 nào
cung ph?i gánh ch?u.
NNN dc hu?ng 1 s? uu dãi
mà chính công dân nuoc s?
t?i cung k dc hu?ng cung k
ph?i gánh ch?u nh?ng trách
nhi?m pháp lý mà công dân
nuoc s? t?i ph?i gánh ch?u.
Quy?n dc
hu?ng
Ch? d? ph? c?p duong nhiên Trên co s? s? th?a thu?n
qu?c t? gi?a các QG.
Trên co s? s? th?a thu?n
qu?c t? gi?a các QG.
9. KHÁI NI?M, PH?M VI VÀ ÐI?U KI?N HU?NG QUY?N CU TRÚ CHÍNH TR?.
Khái ni?m :
Cu trú chính tr? là vi?c m?t qu?c gia cho phép nh?ng ngu?i nu?c ngoài dang b? truy nã t?i qu?c gia mà h?
mang qu?c t?ch do nh?ng ho?t d?ng và quan di?m v? chính tr?, khoa h?c và tôn giáo...du?c quy?n nh?p c?nh
và cu trú trên lãnh th? nu?c s? t?i.
Ph?m vi và di?u ki?n hu?ng :
- Quy?n cu trú v?i tính ch?t là m?t ch? d?nh pháp lý qu?c t?, là quy?n c?a qu?c gia ch? không ph?i là quy?n
c?a th? nhân. Qu?c gia không có nghia v? ph?i dành cho nhóm cá nhân xác d?nh quy?n cu trú. Chính vì
v?y, trong các van b?n pháp lý qu?c gia không có di?u kho?n, quy d?nh nào ghi nh?n công dân c?a nu?c
này hay nu?c kia có quy?n yêu c?u cu trú ? lãnh th? nu?c khác. Nhìn chung, trong h? th?ng pháp lu?t
trong nu?c các qu?c gia d?u ghi nh?n co s? chung d? d?i tu?ng du?c hu?ng quy?n cu trú là th? nhân b?
truy du?i vì các lý do ho?t d?ng và quan di?m chính tr? t?i d?t nu?c mình. Trên th?c t?, các qu?c gia dã có
s? công nh?n chung khi không trao quy?n cu trú cho các d?i tu?ng sau :
+ Nh?ng cá nhân ph?m t?i ác qu?c t? (nhu t?i ác chi?n tranh, t?i ác di?t ch?ng..) ;
+ Nh?ng cá nhân th?c hi?n các hành vi t?i ph?m hình s? có tính ch?t qu?c t? nhu: không t?c, buôn
DiepKitty
bán ma túy và các ch?t hu?ng th?n..;
+ Nh?ng k? t?i ph?m hình s? mà vi?c d?n d? du?c quy d?nh trong các di?u u?c qu?c t? song phuong
ho?c da phuong v? d?n d?;
+ Nh?ng cá nhân có hành vi trái v?i m?c dích và nguyên t?c c?a Hi?n chuong Liên h?p qu?c.
- Ði?u 82 Hi?n pháp 1992 c?a Vi?t Nam cung quy d?nh: "Ngu?i nu?c ngoài d?u tranh vì t? do và d?c l?p
dân t?c, ch? nghia xã h?i, dân ch? và hòa bình ho?c vì s? nghi?p khoa h?c mà b? b?c h?i thì du?c nhà
nu?c C?ng hòa xã h?i ch? nghia Vi?t nam xem xét vi?c cho cu trú".
- Vi?c trao quy?n cu trú cho ngu?i nu?c ngoài là th?m quy?n riêng bi?t c?a m?i qu?c gia; ngu?i nu?c ngoài
du?c quy?n cu trú không b? bu?c ph?i nh?p qu?c t?ch c?a nu?c s? t?i, h? du?c hu?ng nh?ng quy?n l?i và
t? do ngang b?ng v?i ngu?i nu?c ngoài khác. Qu?c gia cho phép cu trú ph?i có nghia v? b?o d?m an ninh
cho ngu?i cu trú, không du?c d?n d? ho?c tr?c xu?t theo yêu c?u c?a qu?c gia mà h? là công dân (tr?
tru?ng h?p vi?c cho phép cu trú c?a qu?c gia là b?t h?p pháp).
- Pháp lu?t qu?c t? ch? cho phép cu trú lãnh th?, không cho phép cu trú ngo?i giao (t?c là không cho phép
ngu?i b? truy nã cu trú trong co quan d?i di?n ngo?i giao, co quan lãnh s? c?a qu?c gia khác). N?u co
quan ngo?i giao cho phép cu trú ngo?i giao thì dây là hành vi cho phép cu trú b?t h?p pháp, vu?t quá ch?c
nang c?a co quan ngo?i giao dã d?oc ghi nh?n trong Công u?c Viên 1961 và là hành vi l?m d?ng quy?n
du?c uu dãi ngo?i giao t? phía nu?c s? t?i.
10. PHÂN BI?T CU TRÚ CHÍNH TR? VÀ CÁC TRU?NG H?P CU TRÚ KHÁC.
Cu trú chính tr? Cu trú khác
DiepKitty
LÃNH TH? TRONG LU?T QU?C T?
1. Ð?NH NGHIA VÀ PHÂN LO?I LÃNH TH?.
? Lãnh th? du?c xác d?nh là toàn b? Trái Ð?t, bao g?m các b? ph?n c?u thành là vùng d?t, vùng nu?c,
vùng tr?i, vùng long d?t và k? c? kho?ng không vu tr?.
? Phân lo?i lãnh th? :
- Lãnh th? QG : là các b? ph?n lãnh th? thu?c ch? quy?n hoàn toàn, tuy?t d?i hay riêng bi?t c?a m?t
QG, t?i dó, QG duy trì gi?i h?n quy?n l?c Nhà nu?c d?i v?i c?g d?ng dân cu nh?t d?nh.
- Lãnh th? QT : là nh?ng b? ph?n lãnh th? du?c s? d?ng chung cho c? c?ng d?ng QT nhu bi?n qu?c t?,
vùng tr?i trên vùng d?c quy?n kinh t?, vùng tr?i qu?c t?, vùng dáy bi?n qu?c t?, kho?ng không vu tr?
(k? c? M?t Trang và các hành tinh) và châu Nam c?c.
Ð?i v?i lãnh th? QT, t?t c? các QG và các ch? th? khác c?a LQT d?u có quy?n bình d?ng s?
d?ng vào m?c dích hoà bình và phát tri?n.
- Lãnh th? có quy ch? h?n h?p : là lo?i lãnh th? mà t?i dó các QG k có ch? quy?n lãnh th? riêng bi?t
nhung có các quy?n ch? quy?n ho?c quy?n tài phán nhu d?i v?i vùng d?c quy?n kinh t? hay th?m l?c
d?a.
Quy ch? pháp lý c?a lo?i lãnh th? này du?c xác l?p h?n h?p theo c? lu?t qu?c t? (lu?t bi?n QT)
và lu?t QG.
- Lãnh th? QG s? d?ng QT : là nh?ng b? ph?n c?a lãnh th? qu?c gia nhung do s? d?c thù v? v? trí d?a
lý, chính tr?, kinh t? ...c?a nh?ng vùng lãnh th? này mà quy ch? pháp lý c?a chúng du?c qu?c t? hóa
m?t ph?n nh?m ph?c v? cho l?i ích c?a toàn th? c?ng d?ng qu?c t?, bao g?m kênh qu?c t?, sông qu?c
t?, eo bi?n qu?c t?.
+ Kênh QT : là m?t du?ng giao thông nhân t?o du?c dào trên lãnh th? c?a m?t QG d? n?i hai b? ph?n c?a
các vùng bi?n t? do nhu kênh XuyÊ, kênh Panama, kênh Ken.
Quy ch? pháp lý c?a kênh QT kh?ng d?nh ch? quy?n lãnh th? c?a QG có kênh, d?ng th?i xác d?nh quy ch? di
l?i c?a kênh du?c QT hóa thông qua phuong th?c th?a thu?n gi?a các QG d? d?m b?o quy?n t? do di l?i c?a
m?i tàu thuy?n trên kênh.
+ Sông QT : là sông n?m trên lãnh th? c?a nhi?u QG, có th? là sông ch?y k? ti?p t? QG này sang QG khác
ho?c có th? là sông d? xác d?nh biên gi?i và có quy ch? sông qu?c t?.
Quy ch? pháp lý sông QT :
~ Ch? d? qua l?i trên sông QT c?a tàu thuy?n, theo nguyên t?c chung do các nu?c ven sông quy d?nh.
Tàu thuy?n c?a các nu?c ven sông có ipso facto (quy?n th?y v?n duong nhiên) trên các do?n sông
DiepKitty
n?m ? nu?c khác, phù h?p v?i di?u ki?n dã du?c các nu?c ven sông th?a thu?n. Tàu thuy?n c?a
nu?c khác tuy ko có quy?n ipso facto nhung du?c hu?ng quy?n t? do di l?i trên sông QT theo các
di?u u?c tuong ?ng.
~ V?n d? s? d?ng ngu?n nu?c : các nu?c ven sông có quy?n bình d?ng trong vi?c s? d?ng nguyên
nu?c vào m?c dích công nghi?p, kinh t?. V? công trình th?y l?i, th?y di?n theo Quy t?c Henxinki
1966 và Công u?c Gionevo 1923 thì các QG ? luu v?c sông có quy?n s? d?ng h?p lý và dúng d?n
các lu?ng nu?c dã du?c phân d?nh gi?a các nu?c ven sông, tránh gây ô nhi?m ho?c thi?t h?i cho
nu?c ven b? khác.
+ Eo bi?n QT : là eo bi?n gi?a 1 b? ph?n c?a bi?n c? ho?c 1 vùng d?c quy?n kinh t? và 1 b? ph?n khác c?a
bi?n c? or 1 vùng d?c quy?n kinh t?.
2. PHÂN BI?T ÐC 3 LO?I LÃNH TH? D?A TRÊN QUY CH? PHÁP LÝ : LÃNH TH? QU?C GIA,
LÃNH TH? QU?C T? VÀ LÃNH TH? QU?C GIA CÓ CH? QUY?N.
LÃNH TH? QU?C GIA LÃNH TH? QU?C T? LÃNH TH? QU?C GIA CÓ
QUY?N CH? QUY?N
Lãnh th? QG : là các b?
ph?n lãnh th? thu?c ch? quy?n
hoàn toàn, tuy?t d?i hay riêng
bi?t c?a m?t QG, t?i dó, QG
duy trì gi?i h?n quy?n l?c Nhà
nu?c d?i v?i c?g d?ng dân cu
nh?t d?nh.
Lãnh th? QT : là nh?ng
b? ph?n lãnh th? du?c s? d?ng
chung cho c? c?ng d?ng QT
nhu bi?n qu?c t?, vùng tr?i
trên vùng d?c quy?n kinh t?,
vùng tr?i qu?c t?, vùng dáy
bi?n qu?c t?, kho?ng không vu
tr? (k? c? M?t Trang và các
hành tinh) và châu Nam c?c.
Lãnh th? có quy ch? h?n
h?p : là lo?i lãnh th? mà t?i dó
các QG k có ch? quy?n lãnh
th? riêng bi?t nhung có các
quy?n ch? quy?n ho?c quy?n
tài phán nhu d?i v?i vùng d?c
quy?n kinh t? hay th?m l?c
d?a.
DiepKitty
Lãnh th? QG là toàn
v?n và b?t kh? xâm ph?m d?a
trên quy ch? pháp lý v? lãnh
th? QG do QG t? xác d?nh,
phù h?p vs PLQT.
Quy ch? pháp lý c?a
lãnh th? qu?c gia:
- Qu?c gia có toàn
quy?n trong vi?c d?nh do?t và
l?a ch?n ch? d? chính tr?, kinh
t?, van hóa, xã h?i ... trên
ph?m vi toàn b? lãnh th? qu?c
gia c?a mình mà không có b?t
k? m?t s? can thi?p hay áp d?t
du?i b?t k? hình th?c nào.
- Qu?c gia có toàn quy?n
trong vi?c xây d?ng pháp lu?t
nói chung cung nhu quy ch?
pháp lý cho t?ng vung lãnh
th?, cung nhu toàn b? lãnh th?
qu?c gia phù h?p v?i các
nguyên nhân c?a công pháp
qu?c t?.
- Qu?c gia có quy?n s?
h?u hoàn toàn và riêng bi?t
d?i v?i ngu?n tài nguyên thiên
nhiên trên lãnh th? c?a qu?c
gia mình.
- Qu?c gia có quy?n tài
phán d?i v?i m?i cá nhân,
pháp nhân v? ph?m pháp lu?t
trên lãnh th? c?a qu?c gia
Ð?i v?i lãnh th? QT, t?t c? các
QG và các ch? th? khác c?a
LQT d?u có quy?n bình d?ng
s? d?ng vào m?c dích hoà
bình và phát tri?n. Ngt?c
chung có ý nghia là co s? cho
vi?c s? d?ng các b? ph?n lãnh
th? qu?c t? dc ghi nh?n t?i các
ngành lu?t c?a h? th?ng lu?t
qu?c t? nhu Ngt?c t? do bi?n
c? (trg Lu?t bi?n qu?c t?), ...
Vì th?, tính ch?t s? h?u
qu?c t? k ch?p nh?n vi?c b?t
c? 1 QG nào xác l?p ch?
quy?n or quy?n ch? quy?n c?a
mình dvs b?t k? 1 b? ph?n nào
c?a lãnh th? qu?c t?.
Lãnh th? có quy ch? h?n h?p
k ph?i là lãnh th? qu?c t?, cug
k ph?i là 1 b? ph?n c?a lãnh
th? QG nhug do s? ti?p li?n v?
lãnh th? mà LQT quy d?nh cho
QG có quy?n ch? quy?n or
quy?n tài phán dvs các vùng
lãnh th? này. Bên c?nh dó,
quy?n c?a các ch? th? khác
cug dc th?a nh?n và duy trì.
Quy ch? pháp lý c?a lo?i
lãnh th? này du?c xác l?p h?n
h?p theo c? lu?t qu?c t? (lu?t
bi?n QT) và lu?t QG.
DiepKitty
mình tr? tru?ng h?p di?u u?c
qu?c t? mà qu?c gia dã ký k?t
ho?c tham gia có quy d?nh
khác.
3. Ð?NH NGHIA VÀ CÁC B? PH?N C?U THÀNH LÃNH TH? QU?C GIA.
Ð?nh nghia :
Lãnh th? QG là 1 ph?n c?a trái d?t, bao g?m vùng d?t, vùng nu?c, vùng tr?i và vùng lòng d?t,
thu?c ch? quy?n hoàn toàn, riêng bi?t or tuy?t d?i c?a 1 QG. Lãnh th? QG là toàn v?n và b?t kh? xâm ph?m.
Lãnh th? QG g?m các b? ph?n :
Vùng d?t :
Là b? ph?n mà k 1 QG nào k có. Vùng d?t li?n g?m có : d?t li?n c?a l?c d?a và các d?o thu?c ch?
quy?n qu?c gia.
Ð?o ph?i là vùng d?t t? nhiên, có nu?c bao b?c xung quanh, khi thu? tri?u lên hay xu?ng v?n n?i
trên m?t nu?c bi?n.
QG qu?n d?o bao g?m t?p h?p các d?o l?n, nh? g?n nhau thu?c v? QG dó.
Do v? trí d?a lý, các vùng nu?c n?i d?a và bi?n n?i d?a d?u thu?c quy ch? pháp lý c?a vùng d?t li?n.
Các kênh dào, sông qu?c t? n?m trog lãnh th? QG do tính ch?t d?c bi?t s? theo quy ch? pháp lý riêng. Trog
vùng d?t, QG có ch? quy?n hoàn toàn và tuy?t d?i.
Vùng nu?c :
Là toàn b? các vùng nu?c n?m phía trong du?ng biên gi?i c?a QG trên bi?n, g?m :
- Vùng nu?c n?i thu? : là vùng nu?c bi?n n?m phía trog ÐCS và giáp vs b? bi?n c?a QG. Trog n?i thu?,
QG có ch? quy?n hoàn toàn và tuy?t d?i.
- Vùng nu?c lãnh h?i : là vùng nu?c n?m phía trog ÐBGQG, giáp vs ÐCS. B? r?ng c?a lãnh h?i k quá
12 h?i lý tính t? ÐCS. Trog lãnh h?i, QG có ch? quy?n hoàn toàn và d?y d?.
Vùng tr?i :
Là kho?ng k gia bao trùm lên vùng d?t, vùng nu?c c?a QG dc xác d?nh b?i ÐBG bao quanh và ÐBG trên cao
c?a vùng tr?i QG.
DiepKitty
Vùng lòng d?t :
Là ph?n d?t n?m du?i vùng d?t, vùng nu?c c?a QG. Vùng lòng d?t du?i vùng d?t và vùng nu?c QG k dc LQT
và LQG quy d?nh gi?i h?n chi?u sâu. LQT m?c nhiên th?a nh?n vùg lòng d?t kéo dài d?n t?n tâm trái d?t.
4. 2 PHUONG TH?C XÁC L?P CH? QUY?N QU?C GIA Ð?I V?I LÃNH TH? (Ð?I TU?NG VÀ
N?I DUNG).
M?i QG có ch? quy?n hoàn toàn, d?y d? và tuy?t d?i dvs lãnh th? c?a mình. Ch? quy?n dó g?i là
quy?n t?i cao c?a QG dvs lãnh th?.
Ch? quy?n QG dvs lãnh th? th? hi?n ? 2 phuong di?n co b?n :
Phuong di?n quy?n l?c :
Ðây là s? t?n t?i và phát tri?n c?a h? th?ng CQNN vs ho?t d?ng nh?m th?c hi?n quy?n l?c bao trùm
lên t?t c? các linh v?c c?a ds?g 1 QG. Quy?n l?c này mag tính hoàn toàn, riêng bi?t, k chia s? vs b?t k? QG
nào khác và là ch? quy?n thiêng liêng c?a t?ng QG.
Tuy nhiên, trog quá trình ti?n hành các ho?t d?ng h?p pháp, QG cug ph?i luu ý d?n 1 ngt?c có tính t?p
quán là k s? d?g ch? quy?n lãnh th? c?a mình là thi?t h?i d?n ch? quy?n lãnh th? c?a QG khác.
Quy?n t?i cao dvs lãnh th? k lo?i tr? các ngo?i l? dã xu?t hi?n trog th?c ti?n quan h? qu?c t? : k áp d?g
lu?t nu?c mình dvs các viên ch?c ngo?i giao - lãnh s? trên lãnh th? nu?c mình or k lo?i b? hi?u l?c c?a lu?t
nu?c ngoài trên ph?m vi lãnh th? c?a mình n?u di?u này dc quy d?nh trog LQG cug nhu trog ÐUQT. Ngc l?i,
hi?u l?c PL c?a các co quan quy?n l?c tu pháp có th? m? r?ng ra ngoài ph?m vi lãnh th? QG n?u lu?t nu?c s?
t?i và ÐUQT h?u quan cho phép.
QG cug có nghia v? tôn tr?g và b?o d?m quy?n b?t kh? xâm ph?m lãnh th? c?a QG khác. Ðây là nghia
v? xu?t phát t? ngt?c b?t kh? xâm ph?m và toàn v?n lãnh th? trog LQT vs n?i dung :
- C?m de do? dùng vu l?c or s? d?ng vu l?c d? ch?ng l?i s? toàn v?n lãnh th?.
- Biên gi?i QG là ?n d?nh và b?t kh? xâm ph?m.
- K s? d?g lãnh th? QG khi k có s? d?ng ý c?a QG dó.
- K cho QG khác s? d?ng lãnh th? c?a mình d? ch?ng l?i nu?c th? 3.
Phuong di?n v?t ch?t :
Quan ni?m dúng d?n dag dc ch?p nh?n thì môi tru?ng t? nhiên c?a QG là n?i dug v?t ch?t c?a lãnh
th? QG và thu?c v? QG trog ph?m vi dc gi?i h?n b?i ÐBG QG. QG có quy?n s? h?u 1 cách d?y d? và tr?n
v?n trên co s? phù h?p vs l?i ích c?a c?g d?g dân cu s?g trên vùng lãnh th? dó và phù h?p vs các quy?n dân
t?c co b?n. M?i s? thay d?i or d?nh do?t liên quan d?n s? ph?n 1 vùng d?t nào dó c?a lãnh th? QG ph?i d?a
trên quy?n dân t?c t? quy?t m?i dc coi là h?p pháp.
DiepKitty
Trog tru?ng h?p thuê lãnh th? QG thì vùng lãnh th? cho thuê v?n là 1 b? ph?n lãnh th? c?a QG cho
thuê. Nu?c thuê lãnh th? có quy?n áp d?ng quy?n tài phán c?a mình phù h?p vs tho? thu?n dc ghi nh?n gi?a 2
bên.
5. Ð?NH NGHIA VÀ 4 B? PH?N C?U THÀNH BIÊN GI?I QU?C GIA.
BGQG là ranh gi?i phân d?nh lãnh th? c?a QG này vs lãnh th? c?a QG khác or vs các vùng mà QG có quy?n
ch? quy?n trên bi?n.
BGQG bao g?m :
- Biên gi?i trên b? : Là ÐBG dc xác d?nh trên d?t li?n, trên d?o, trên sông, trên h?, ... Biên gi?i trên b?
ph? bi?n dc quy d?nh trog các ÐUQT gi?a các nu?c h?u quan và 1 s? ÐUQT d?c bi?t or các quy?t
d?nh c?a các co quan tài phán qu?c t? khi các bên h?u quan d?ng ý.
- Biên gi?i trên bi?n : là du?ng v?ch ra d? phân d?nh vùng lãnh h?i c?a QG vs vùng bi?n ti?p li?n mà
QG ven bi?n có quy?n ch? quy?n or vs n?i thu?, lãnh h?i c?a QG khác có b? bi?n d?i di?n hay k? bên
b? bi?n c?a QG này.
- Biên gi?i trên không và biên gi?i lòng d?t : Ðc LQT th?a nh?n chung du?i d?ng t?p quán qu?c t? trên
co s? c?a ÐBG trên b?, trên bi?n. Tuân th? nh?ng bi?n gi?i này là nghia v? b?t bu?c c?a t?t c? các
QG.
6. CÁC NGUYÊN T?C XÁC Ð?NH BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN B?.
Vi?c xác d?nh BGQG ph?i d?a trên các nguyên t?c c?a LQT, trog dó ngt?c tho? thu?n là ngt?c cao
nh?t trog xác d?nh BGQG.
BGQG luôn là gi?i h?n t?n t?i quy?n l?c t?i cao c?a QG v?i lãnh th? và dc d?t d?i tr?ng bên c?nh
l?i ích c?a QG h?u quan. M?t khác, LQT k d?t ra các tiêu chu?n b?t bu?c v? ho?ch d?nh biên gi?i, l?a ch?n
lo?i hình, phuong th?c xác d?nh biên gi?i ... d? áp d?t cho các QG, vì v?y m?i tránh, h?n ch? và lo?i b? các
tranh ch?p. Mu?n có 1 ÐBG ?n d?nh trog m?i quan h? tuong quan phù h?p vs l?i ích và d?a v? bình d?ng c?a
các QG thì v?n d? xác d?nh biên gi?i ch? có th? d?a trên co s? nguyên t?c tho? thu?n.
Các nguyên t?c dó dc th? hi?n thôg qua các bu?c d? xác d?nh biên gi?i trên b? : ho?ch d?nh, phân
gi?i và c?m m?c biên gi?i.
7. QÚA TRÌNH XÁC Ð?NH BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN B?.
Biên gi?i trên b? : Là ÐBG dc xác d?nh trên d?t li?n, trên d?o, trên sông, trên h?, ... Biên gi?i trên
b? ph? bi?n dc quy d?nh trog các ÐUQT gi?a các nu?c h?u quan và 1 s? ÐUQT d?c bi?t or các quy?t d?nh
DiepKitty
c?a các co quan tài phán qu?c t? khi các bên h?u quan d?ng ý.
BGQG trên b? dc xác d?nh thông qua các bu?c : ho?ch d?nh, phân gi?i và c?m m?c biên gi?i.
Ho?ch d?nh BGQG :
Phuong pháp ho?ch d?nh là thông qua dàm phán và các con du?ng hoà bình khác. Yêu c?u c?a
ho?ch d?nh biên gi?i là :
- Ph?i dua ra dc các nguyên t?c d? làm co s? cho vi?c xác d?nh ÐBG.
- Các di?m dc l?a ch?n d? xác d?nh v? trí, hu?ng di c?a ÐBG ph?i rõ ràng, tránh mo h? hay gây khó d?, gây
khó khan cho quá trình phân gi?i, c?m m?c sau này. Yêu c?u vi?c l?a ch?n ph?i d?t d? chính xác cao, v?a
phù h?p vs các y?u t? d?a hình th?c t?.
Trong th?c ti?n, các bên h?u quan có th? l?a ch?n 1 trog 2 hình th?c sau :
- M?t là, ho?ch d?nh biên gi?i m?i. ? hình th?c này, biên gi?i t? nhiên và biên gi?i nhân t?o là 2 lo?i
ch? y?u dc áp d?ng d? xác d?nh biên gi?i m?i.
- Hai là s? d?ng các du?ng ranh gi?i dã có.
Nhu v?y, ho?ch d?nh biên gi?i là quá trình các bên cùng tho? thu?n xác d?nh phuog hu?g, v? trí,
tính ch?t c?a ÐBG trên van b?n di?u u?c, kèm theo các tài li?u c?n thi?t và b?n d? mô t? chi ti?t ÐBG theo
tho? thu?n. Ð? ti?n hành giai do?n này, các bên thu?ng thành l?p và u? quy?n cho co quan thay m?t mình ti?n
hành công vi?c g?i là u? ban liên h?p ho?ch d?nh biên gi?i hai nu?c. ÐUQT v? ho?ch d?nh biên gi?i do u?
ban này d? th?o ph?i dc nguyên th? QG or d?i di?n toàn quy?n c?a nguyên th? QG d?g ra ký k?t và dc co
quan có th?m quy?n theo dúng hi?n pháp c?a m?i bên phê chu?n.
Phân gi?i và c?m m?c th?c d?a :
Phân gi?i là quá trình th?c d?a háo ÐBG trong hi?p d?nh. Ðây là côg vi?c mag tính ch?t v?t ch?t, c? th?
d? dua ÐBG dc ho?ch d?nh trog các VB và b?n d? ra th?c d?a, c? d?nh nó b?ng các m?c d?u qu?c gi?i vs các
phuong pháp k? thu?t do d?c chính xác.
Vi?c c?m m?c có th? ti?n hành theo phuong pháp cu?n chi?u or phân gi?i xong m?i th?c hi?n c?m m?c.
Can c? vào d?a hình c? th?, c?t m?c biên gi?i thu?ng d?t t?i :
- M?i c?a kh?u.
- Các di?m chuy?n hu?ng tr?g y?u c?a ÐBG, ? d?nh núi, chân núi or các d?a di?m quan tr?g.
- Các di?m trên du?g qu?c l?, du?ng s?t, sông, su?i mà ÐBG c?t ngang qua.
Ðvs m?i c?t m?c xây d?ng d?u p?i l?p h? so c?t m?c. Khi c?n s?a ch?a, thay d?i, ph?c h?i hay
hu? b? m?c d?u biên gi?i d?u ph?i do 2 bên tho? thu?n cùng ti?n hành nhung k dc làm thay d?i hu?ng di c?a
ÐBG dã dc ho?ch d?nh, phân v?ch và c?m m?c chính th?c.
K?t thúc quá trình c?m m?c trên th?c d?a, u? ban h?n h?p ph?i l?p b?n d? v? biên gi?i kèm theo
DiepKitty
hi?p d?nh v? biên gi?i d? các qu?c gia ký k?t hay phê chu?n.
8. 2 TRU?NG H?P XÁC Ð?NH BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN BI?N.
Xác d?nh BGQG trên bi?n là xác d?nh d? phân d?nh lãnh h?i c?a QG vs vùng bi?n ti?p li?n mà QG
ven b? có quy?n ch? quy?n. Sau khi xác d?nh c? th? ÐBG bi?n, QG ph?i công b? công khai, chính th?c và th?
hi?n rõ trên h?i d? t? l? l?n.
2 tru?ng h?p xác d?nh BGQG trên bi?n :
- Tru?ng h?p QG có vùng bi?n d?c l?p, k trùng vs QG khác thì các QG t? xác d?nh sau dó ph?i công b?
trên h?i d? t? l? l?n d? cho tàu thuy?n các QG nh?n bi?t.
- Tru?ng h?p 2 QG có b? bi?n k? nhau or d?i di?n nhau thì ÐBG QG trên bi?n s? dc phân d?nh trog
hi?p d?nh theo phuong pháp du?ng trung tuy?n or du?ng cách d?u mà m?i di?m trên dó d?u cách d?u
di?m g?n nh?t c?a các ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng gi?a lãnh h?i c?a 2 QG. Tr? tru?ng h?p có tho?
thu?n khác.
9. SO SÁNH BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN B? VÀ BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN BI?N.
Biên gi?i qu?c gia trên b? Biên gi?i qu?c gia trên bi?n
Gi?ng - d?u là ranh gi?i phân d?nh lãnh th? c?a QG này vs QG khác or vs các vùng mà
QG có quy?n ch? quy?n trên bi?n.
- Vi?c xác d?nh BGQG d?u ph?i d?a trên các nguyên t?c c?a LQT, trog dó ngt?c
tho? thu?n là ngt?c cao nh?t trog xác d?nh BGQG.
Khái ni?m Là ÐBG dc xác d?nh trên d?t li?n, trên
d?o, trên sông, trên h?, ... Biên gi?i trên
b? ph? bi?n dc quy d?nh trog các ÐUQT
gi?a các nu?c h?u quan và 1 s? ÐUQT
d?c bi?t or các quy?t d?nh c?a các co quan
tài phán qu?c t? khi các bên h?u quan
d?ng ý.
là du?ng v?ch ra d? phân d?nh vùng lãnh
h?i c?a QG vs vùng bi?n ti?p li?n mà QG
ven bi?n có quy?n ch? quy?n or vs n?i
thu?, lãnh h?i c?a QG khác có b? bi?n d?i
di?n hay k? bên b? bi?n c?a QG này.
Cách th?c xác
d?nh
Thông qua các bu?c : ho?ch d?nh, phân
gi?i và c?m m?c biên gi?i.
Có 2 cách xác d?nh :
- Tru?ng h?p QG có vùng bi?n d?c l?p,
k trùng vs QG khác thì các QG t? xác
d?nh sau dó ph?i công b? trên h?i d?
t? l? l?n d? cho tàu thuy?n các QG
DiepKitty
nh?n bi?t.
- Tru?ng h?p 2 QG có b? bi?n k? nhau
or d?i di?n nhau thì ÐBG QG trên
bi?n s? dc phân d?nh trog hi?p d?nh
theo phuong pháp du?ng trung tuy?n
or du?ng cách d?u mà m?i di?m trên
dó d?u cách d?u di?m g?n nh?t c?a
các ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng gi?a
lãnh h?i c?a 2 QG. Tr? tru?ng h?p có
tho? thu?n khác.
Th? t?c b?t bu?c trg m?i tru?ng h?p d?u ph?i
thông qua di?u u?c song phuog gi?a 2
nu?c h?u quan.
Theo cách xác d?nh ? tru?ng h?p 1 thì k
c?n ph?i thông qua di?u u?c song phuong.
Tính ch?t ch?
quy?n
Hoàn toàn mag tính ch?t tuy?t d?i. ÐBG chua hoàn ch?nh mag tính ch?t k dc
tuy?t d?i vì tàu thuy?n có th? qua l?i vô
h?i mà k c?n xin phép.
10. CO S? Ð? HÌNH THÀNH VÀ N?I DUNG CH? Ð? PHÁP LÝ BIÊN GI?I QU?C GIA.
Co s? hình thành :
Ch? d? pháp lý biên gi?i c?a 1 QG do PL trog nu?c và do các ÐUQT mà QG dó ký k?t vs các nu?c
láng gi?g có chung ÐBG quy d?nh. Các di?u u?c v? biên gi?i bao h cug là nh?g di?u u?c vô th?i h?n.
N?i dung :
Ch? d? biên gi?i c?a 1 nu?c g?m :
- Nh?g ngt?c và quy d?nh chung v? biên gi?i QG.
- Quy ch? biên gi?i nhu quy ch? qua l?i, ho?t d?ng ? khu v?c biên gi?i, quy ch? s? d?ng ngu?n
u?c, khai thác tài nguyên ... ? vùng biên gi?i.
- Quy ch? qu?n lý, b?o v? biên gi?i.
- Quy ch? gi?i quy?t các tranh ch?p n?y sinh ? khu v?c biên gi?i.
V? ngt?c chung, nh?g v?n d? biên gi?i - lãnh th? luôn thu?c th?m quy?n gi?i quy?t c?a các co quan
TW theo ngt?c có di có l?i và tôn tr?g s? b?t kh? xâm ph?m c?a biên gi?i.
M?i vi?c ki?m soát biên phòng, h?i quan, ki?m tra v? sinh d?ch t?, ... ? c?a kh?u nu?c nào thì theo
quy d?nh c?a PL nu?c dó. Ngoài ra, PL các nu?c d?u quy d?nh ch?t ch? quy ch? b?o v? biên gi?i QG, ch?ng
DiepKitty
l?i các hành vi xâm ph?m biên gi?i b?t h?p pháp cug nhu tr?ng tr? nghiêm kh?c các hành vi xâm ph?m quy
ch? biên gi?i.
M?i QG d?u chú tr?g quy ch? b?o v? biên gi?i QG và tr?g trách này thu?ng dc giao cho b? d?i biên
phòng c?a nu?c dó d?m nhi?m. Và khi có x?y ra tranh ch?p lãnh th? hay biên gi?i thì nghia v? c?a các QG là
ph?i gi?i quy?t nh?g tranh ch?p ?y = bi?n pháp hoà bình.
? VN, v?i Lào, dã ký Hi?p u?c ho?ch d?nh biên gi?i QG gi?a 2 nu?c 18/7/1977 và Hi?p u?c b? sung
hi?p u?c ho?ch d?nh biên gi?i QG gi?a 2 nu?c 24/1/1986. Ngày 16/10/1987 hai bên dã ký Ngh? d?nh thu b?
sung ghi nh?n k?t qu? phân gi?i c?m m?c.
V?i campuchia, 20/7/1983, hai nu?c dã ký Hi?p u?c v? ngt?c gi?i quy?t v?n d? biên gi?i. D?a vào
Hi?p u?c này, 27/12/1985, Hi?p u?c ho?ch d?nh biên gi?i gi?a 2 nu?c dã ra d?i.
V?i TQ, VN dã ký k?t 1 s? Hi?p u?c nhu : ngày 30/12/1999, Hi?p u?c v? biên gi?i d?t li?n VN - TQ
dc ký k?t. Ðvs biên gi?i bi?n, 25/12/2000 Hi?p d?nh phân d?nh lãnh h?i, vùng d?c quy?n kinh t? và th?m l?c
d?a c?a 2 nu?c trog v?nh B?c B? dc ký k?t là k?t qu? c?a quá trình dàm phán lâu dài. Tháng 2/2009, hai nu?c
dã hoàn thành phân gi?i c?m m?c du?ng biên gi?i trên d?t li?n.
11. CÁC TRU?NG H?P Ð?C BI?T V? LÃNH TH? QU?C GIA. NGUYÊN NHÂN HÌNH THÀNH.
12. Ð?NH NGHIA, CÁCH XÁC Ð?NH VÀ QUY CH? PHÁP LÝ C?A VÙNG NU?C QU?N Ð?O.
Vùng nu?c qu?n d?o là vùng bi?n n?m bên trogc?a ÐCS qu?n d?o dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i,
do QG qu?n do? ?n d?nh. Các vùng bi?n lãnh h?i, vùng ti?p giáp, vùng d?c quy?n kinh t? và th?m l?c
d?i c?a QG qu?n d?o d?u dc tính t? ÐCS qu?n d?o.
Quy ch? pháp lý :
- Các QG qu?n d?o có nghia v? tôn tr?g các di?u u?c hiên jhành dã dc ký k?t vs các QG khác và th?a
nh?n các quy?n dánh b?t h?i s?n truy?n th?ng và nh?g ho?t d?ng chính dáng c?a các QG k? c?n trog
1 s? khu v?c thu?c vùng nu?c qu?n d?o c?a các QG qu?n d?o.
- Có nghia v? tôn tr?g các dây cáp ng?m hi?n có do nh?g QG khác d?t và di qua các vùng nu?c c?a
QG qu?n d?o mà k d?ng d?n b? bi?n c?a mình.
DiepKitty
- Tàu thuy?n c?a QG khác d?u dc hu?ng quy?n di qua k gây h?i trog vùng nu?c qu?n d?o. Ch? d?
pháp lý c?a quy?n di qua k gây h?i này g?n gi?ng vs ch? d? pháp lý c?a quy?n quá c?nh các eo bi?n
qu?c t?.
13. SO SÁNH ÐU?NG CO S? QU?N Ð?O VÀ ÐU?NG CO S? C?A QU?C GIA VEN BI?N.
14. Ð?NH NGHIA VÀ CÁCH XÁC Ð?NH, QUY CH? PHÁP LÝ C?A VÙNG TI?P GIÁP LÃNH H?I.
Vùng ti?p giáp lãnh h?i là vùng bi?n n?m ngoài lãnh h?i và ti?p li?n vs lãnh h?i, t?i dó QG ven bi?n
th?c hi?n các th?m quy?n có tính riêng bi?t và h?n ch? d?i v?i các tài thuy?n nu?c ngoài.
Cách xác d?nh : k quá 24 h?i lý tính t? ÐCS.
Quy ch? pháp lý :
- QG ven bi?n có quy?n ngan ng?a và tr?ng tr? 4 hành vi vi ph?m : h?i quan, thu? khoá, y t? và nh?p
cu trên lãnh th? hay trog lãnh h?i c?a mình.
- Có th?m quy?n dvs các hi?n v?t có tính l?ch s? và kh?o c? n?m trên dáy bi?n c?a vùng ti?p giáp
lãnh h?i. Vi?c l?y các hi?n v?t dó t? dáy bi?n c?a vùng ti?p giáp lãnh h?i mà k có s? tho? thu?n
c?a QG ven bi?n dc coi là s? vi ph?m các lu?t và quy d?nh c?a QG ven bi?n ? trên lãnh th? và trg
lãnh h?i c?a mình.
15. QUY CH? PHÁP LÝ C?A SÔNG QU?C T?, KÊNH ÐÀO VÀ EO BI?N QU?C T?.
Sông qu?c t? : là sông n?m trên lãnh th? c?a nhi?u QG, có th? là sông ch?y k? ti?p t? QG này sang
QG khác ho?c có th? là sông d? xác d?nh biên gi?i và có quy ch? sông qu?c t?.
Quy ch? pháp lý sông QT :
- Ch? d? qua l?i trên sông QT c?a tàu thuy?n, theo nguyên t?c chung do các nu?c ven sông quy d?nh.
Tàu thuy?n c?a các nu?c ven sông có ipso facto (quy?n th?y v?n duong nhiên) trên các do?n sông
n?m ? nu?c khác, phù h?p v?i di?u ki?n dã du?c các nu?c ven sông th?a thu?n. Tàu thuy?n c?a nu?c
khác tuy ko có quy?n ipso facto nhung du?c hu?ng quy?n t? do di l?i trên sông QT theo các di?u u?c
tuong ?ng.
DiepKitty
- V?n d? s? d?ng ngu?n nu?c : các nu?c ven sông có quy?n bình d?ng trong vi?c s? d?ng nguyên nu?c
vào m?c dích công nghi?p, kinh t?. V? công trình th?y l?i, th?y di?n theo Quy t?c Henxinki 1966 và
Công u?c Gionevo 1923 thì các QG ? luu v?c sông có quy?n s? d?ng h?p lý và dúng d?n các lu?ng
nu?c dã du?c phân d?nh gi?a các nu?c ven sông, tránh gây ô nhi?m ho?c thi?t h?i cho nu?c ven b?
khác.
Kênh qu?c t? : là m?t du?ng giao thông nhân t?o du?c dào trên lãnh th? c?a m?t QG d? n?i hai b?
ph?n c?a các vùng bi?n t? do nhu kênh XuyÊ, kênh Panama, kênh Ken.
Quy ch? pháp lý c?a kênh QT kh?ng d?nh ch? quy?n lãnh th? c?a QG có kênh, d?ng th?i xác d?nh quy ch?
di l?i c?a kênh du?c QT hóa thông qua phuong th?c th?a thu?n gi?a các QG d? d?m b?o quy?n t? do di l?i
c?a m?i tàu thuy?n trên kênh.
Eo bi?n qu?c t? là eo bi?n gi?a 1 b? ph?n c?a bi?n c? ho?c 1 vùng d?c quy?n kinh t? và 1 b? ph?n
khác c?a bi?n c? or 1 vùng d?c quy?n kinh t?.
Quy ch? pháp lý :
T?i các eo bi?n qu?c t?, tàu thuy?n và phuong ti?n bay c?a QG khác dc hu?ng quy?n quá c?nh. "Quá c?nh"
có nghia là vi?c th?c hi?n quy?n t? do hàng h?i và t? do hàng k vs m?c dích là di qua liên t?c và nhanh chóng
qua eo bi?n.
Quy?n quá c?nh này k dc áp d?ng trog 3 tru?ng h?p, d?i v?i :
- Các eo bi?n mà vi?c di qua toàn b? hay t?ng ph?n dã dc quy d?nh trog các công u?c qu?c t? d?c bi?t
nh?m vào các eo bi?n này dã có t? lâu d?i và v?n dang còn có hi?u l?c. Ðó là tru?ng h?p c?a các eo
bi?n Th? Nhi K?, Ðan M?ch, ...
- Các eo bi?n có th? vu?t qua nó b?ng 1 con du?ng ? bi?n c? hay 1 con du?ng qua 1 vùng d?c quy?n
kinh t? cung thu?n ti?n nhu th? v? phuong di?n hàng h?i và v? các d?c di?m thu? van. Ðó là tru?ng
h?p eo bi?n Môzambíc, ...
- Eo bi?n dc t?o thành b?i lãnh th? d?t li?n c?a 1 QG và 1 d?o cung thu?c QG này và t?n t?i ? phía
ngoài d?o này 1 du?ng ? bi?n c? hay 1 con du?ng qua vùng d?c quy?n kinh t? cug thu?n ti?n nhu th?
v? phuong di?n hàng h?i và v? các d?c di?m thu? van hay các eo bi?n n?i li?n lãnh h?i c?a 1 QG vs 1
b? ph?n c?a bi?n c? hay vs 1 vùng d?c quy?n kinh t? c?a QG khác. Ðvs các lo?i eo bi?n này ngta
thu?ng áp d?ng ch? d? quy?n di qua k gây h?i.
Khi th?c hi?n quy?n quá c?nh eo bi?n qu?c t?, các tàu thuy?n và phuog ti?n bay có nghia v? :
- k dc có nh?g ho?t d?ng nào khác ngoài nh?g ho?t d?ng c?n cho s? quá c?nh liên t?c và nhanh chóng.
- Tuân th? các quy d?nh, th? t?c và t?p quán qu?c t? dã dc ch?p nh?n chung v? m?t an toàn hàng h?i,
ngan ng?a, h?n ch? và ch? ng? ô nhi?m môi tru?ng bi?n.
DiepKitty
Các QG ven bi?n có quy?n :
- ?n d?nh các tuy?n du?ng và quy d?nh các cách phân chia lu?ng giao thông trog các eo bi?n qu?c t? khi
có nhu c?u b?o d?m an toàn cho tàu thuy?n di qua eo bi?n và khi hoàn c?nh dòi h?i, vs dk ph?i có tho?
thu?n c?a t? ch?c qu?c t? có th?m quy?n.
- Có th? quy d?nh lu?t và các van b?n liên quan d?n vi?c quá c?nh eo bi?n.
16. Ð?NH NGHIA VÀ CÁCH XÁC Ð?NH VÙNG Ð?C QUY?N KINH T?. M?I QUAN H? C?A
VÙNG Ð?C QUY?N KINH T? VÀ VÙNG TI?P GIÁP LÃNH H?I.
Vùng d?c quy?n kt? là 1 vùng n?m ? phía ngoài lãnh h?i và ti?p li?n vs lãnh h?i, d?t du?i ch? d? pháp
lý riêng quy d?nh trong ph?n V - Vùng d?c quy?n kinh t? c?a Công u?c lu?t bi?n 1982, theo dó các
quy?n và quy?n tài phán c?a QG ven bi?n, quy?n cug nhu các quy?n t? do c?a QG khác d?u do các
quy d?nh thích h?p c?a Công u?c di?u ch?nh.
Xác d?nh : 200 h?i lý tính t? ÐCS.
Quy ch? pháp lý :
+ V?i QG ven bi?n :
- có quy?n ch? quy?n trog vi?c tham dò, khai thác tài nguyên thiên nhiên : Ðvs tài nguyên sinh
v?t bi?n khai thác trên co s? tr? lu?ng và kh? nang dánh b?t. QG ven bi?n có th? cho phép QG
khác khai thác s? du trên co s? hi?p d?nh ngh? cá. Ðvs tài nguyên k sinh v?t : có d?c quy?n
trog vi?c tham dò và khai thác.
- Có quy?n tài phán trong 3 linh v?c : môi tru?ng bi?n ; nghiên c?u khoa h?c bi?n ; xây d?ng
d?o nhân t?o, thi?t b? và công trình trên bi?n.
+ QG khác d?u dc hu?ng 3 quy?n t? do co b?n :
- quy?n t? do hàng h?i.
- quy?n t? do hàng không.
- quy?n t? do d?t dây cáp và ?ng d?n ng?m.
M?i quan h? gi?a vùng d?c quy?n kinh t? - vùng ti?p giáp lãnh h?i :
DiepKitty
17. Ð?NH NGHIA, CÁCH XÁC Ð?NH VÀ QUY CH? PHÁP LÝ C?A TH?M L?C Ð?A.
Th?m l?c d?a pháp lý c?a 1 QG ven bi?n theo Công u?c lu?t bi?n 1982 g?m dáy bi?n và lòng d?t du?i
dáy bi?n bên ngoài lãnh h?i c?a QG ven bi?n, trên toàn b? ph?n kéo dài t? nhiên c?a lãnh th? d?t li?n
c?a QG dó cho d?n b? ngoài c?a rìa l?c d?a ho?c d?n cách ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i 200
h?i lý, khi b? ngoài c?a rìa l?c d?a c?a QG này ? kho?ng cách g?n hon.
Xác d?nh :
Xác d?nh ranh gi?i ngoài c?a th?m l?c d?a :
- Tru?ng h?p QG có th?m l?c d?a < or = 200 h?i lý thì th?m l?c d?a trùng vs vùng d?c quy?n kinh t?.
- tru?ng h?p QG có th?m l?c d?a > 200 h?i lý thì có 2 phuong pháp xác d?nh :
+ Phuong pháp b? dày tr?m tích : Ðu?ng v?ch n?i các di?m c? d?nh t?n cùng mà b? dày l?p dá
tr?m tích ít nh?t cung = 1% kho?ng cách t? di?m dc xét cho t?i chân d?c l?c d?a.
+ Phuong pháp chân d?c l?c d?a : Ðu?ng v?ch n?i các di?m c? d?nh ? chân d?c l?c d?a nhi?u nh?t
là 60 h?i lý.
Tuy nhiên, ranh gi?i này k dc vu?t quá 350 h?i lys tính t? ÐCS or cách du?ng d?ng sau 2500m 1 kho?ng cách
k vu?t quá 100 h?i lý.
Quy ch? pháp lý :
Công u?c qu?c t? v? Lu?t bi?n nam 1982 kh?ng d?nh quy?n c?a qu?c gia ven bi?n v?i th?m l?c d?a :
- Có quy?n ch? quy?n v? m?t tham dò và khai thác các ngu?n là thiên nhiên c?a th?m l?c d?a.
Qu?c gia ven bi?n có tòan quy?n trong vi?c cho phép và di?u ch?nh vi?c khoan ? th?m l?c d?a,
v?i b?t k? m?c dích nào.
- Qu?c gia ven bi?n còn có quy?n ti?n hành các bi?n pháp thích h?p d? b?o v? môi tru?ng bi?n
hoi b? ô nhi?m.
Qu?c gia ven bi?n ch? có quy?n ch? quy?n d?i v?i th?m l?c d?a vì:
Nguyên t?c ch? d?o làm n?n t?ng xây d?ng lu?t Bi?n qu?c t?: "Bi?n c? là tài s?n chung c?a tòan th?
nhân lo?i, áp d?ng cho c? qu?c gia có bi?n và không có bi?n" vì v?y t?t c? các qu?c gia trên th? gi?i d?u có
quy?n t? do bi?n c?.
Th?m l?c d?a là vùng bi?n lu?ng c?c, nghia là các qu?c gia ven bi?n có quy?n thu?c ch? quy?n trên m?t
s? linh v?c, bên c?nh dó các qu?c gia khác cing có quy?n t? do bi?n c?, t? do d?t dây cáp và ?ng d?n ng?m
... chính y?u t? này dã làm cho qu?c gia ven bi?n không có ch? quy?n hoàn toàn c?a mình mà ch? có quy?n
ch? quy?n trên m?t s? linh v?c trong vùng th?m l?c d?a.
DiepKitty
18. XÁC Ð?NH VÀ NÊU ÐU?C QUY CH? PHÁP LÝ CÁC VÙNG LÃNH TH? QU?C T?.
Lãnh th? QT : là nh?ng b? ph?n lãnh th? du?c s? d?ng chung cho c? c?ng d?ng QT nhu bi?n qu?c
t?, vùng tr?i trên vùng d?c quy?n kinh t?, vùng tr?i qu?c t?, vùng dáy bi?n qu?c t?, kho?ng không vu tr? (k?
c? M?t Trang và các hành tinh) và châu Nam c?c.
Ð?i v?i lãnh th? QT, t?t c? các QG và các ch? th? khác c?a LQT d?u có quy?n bình d?ng s? d?ng
vào m?c dích hoà bình và phát tri?n. Ngt?c chung có ý nghia là co s? cho vi?c s? d?ng các b? ph?n lãnh th?
qu?c t? dc ghi nh?n t?i các ngành lu?t c?a h? th?ng lu?t qu?c t? nhu Ngt?c t? do bi?n c? (trg Lu?t bi?n qu?c
t?), ...
Vì th?, tính ch?t s? h?u qu?c t? k ch?p nh?n vi?c b?t c? 1 QG nào xác l?p ch? quy?n or quy?n ch?
quy?n c?a mình dvs b?t k? 1 b? ph?n nào c?a lãnh th? qu?c t?.
Bi?n c? :
Bi?n c? là t?t c? nh?g vùng bi?n k n?m trog vùng d?c quy?n kinh t?, lãnh h?i hay n?i thu? c?a 1
QG cung nhu k n?m trog vùng nu?c qu?n d?o c?a QG qu?n d?o.
Ch? d? pháp lý :
Quy ch? pháp lý c?a bi?n c? d?a trên ngt?c t? do bi?n c?.
Các Qg có các quy?n t? do dc quy d?nh trog Công u?c lu?t bi?n 1982 còn có nghia v? tr?n áp vi?c
buôn bán nô l?, n?n cu?p bi?n, vi?c buôn bán các ch?t ma tuý và các ch?t kích thích, phát sóng k dc phép t?
bi?n c? và giúp d? b?t k? ai nguy kh?n trên bi?n.
Quy?n t? do bi?n c? bao hàm c? quy?n và nghia v? c?a tàu thuy?n khi ho?t d?ng trên bi?n c?, ch?ng
h?n, quy?n mi?n tr? tài phán cho các tàu thuy?n quân s? và các tàu thuy?n c?a nhà nu?c k dùng vào m?c dích
thuong m?i, các quy?n c?nh sát trên bi?n, ...
Nam c?c :
Nam c?c bao g?m châu Nam c?c, các d?o ti?p giáp vs châu Nam c?c và các ph?n c?a Thái Bình
Duong, ÂÐD ? khu v?c Nam c?c vs di?n tích kho?ng 50 tri?u km2.
Cung nhu B?c c?c, Nam c?c có nhi?u qu?c gia dua ra yêu sách d? thi?t l?p danh nghia ch? quy?n
lãnh th?.
Ch? d? pháp lý :
Ngày 15/10/1959, H?i ngh? qu?c t? v? Nam c?c dã thông qua Hi?p u?c v? Nam c?c, xác l?p ch? d?
pháp lý c?a Nam c?c. Cùng vs Hi?p u?c v? nam c?c 1959, các bi?n pháp có hi?u l?c trog khuôn kh? hi?p
u?c, các ÐUQT khác có m?i quan h? vs Hi?p u?c Nam c?c và các bi?n pháp có hi?u l?c trog khuôn kh? các
hi?p u?c nêu trên t?o thành h? th?ng hi?p u?c v? Nam c?c d? di?u ch?nh ch? d? pháp lý Nam c?c.
DiepKitty
Ðo?n 1 Ði?u 1 Công u?c qu?c t? Nam c?c 1959 quy d?nh : "Nam c?c dc s? d?ng hoàn toàn vào m?c
dích hoà bình. Nghiêm c?m các ho?t d?ng mag tính ch?t vu trang nhu xây d?g các can c?, công trình quân s?,
không dc phép ti?n hành các ho?t d?ng vu trang cug nhu th? b?t c? lo?i vu khí nào".
Ð? b?o v? tài nguyên sinh v?t bi?n, Công u?c nam 1980 dã thành l?p u? ban b?o v? tài nguyên sinh
v?t bi?n Nam c?c.
Công u?c di?u ch?nh nghiên c?u các tài nguyên khoáng s?n Nam c?c nam 1988 thành l?p u? ban tài
nguyên khoáng s?n Nam c?c. Ngày 4/10/1991, H?i ngh? tu v?n d?c bi?t c?a Công u?c Nam c?c dã thông qua
Ngh? d?nh thu b?o v? môi tru?ng liên quan d?n Hi?p u?c Nam c?c 1959. Ði?u 2 c?a Ngh? d?nh thu dã quy
d?nh rõ Nam c?c dc xác d?nh là khu v?c b?o t?n thiên nhiên dành cho hoà bình và khoa h?c.
Bi?n c? hay công h?i không thu?c ch? quy?n và quy?n tài phán c?a b?t k? qu?c gia nào vì:
- Bi?n c? là t?t c? nh?ng ph?n bi?n không thu?c vào vùng d?c quy?n kinh t?, vùng lãng h?i và vùng n?i
th?y c?a m?t qu?c gia d?ng th?i cung không thu?c vào vùng bi?n gi?a các d?o c?a m?t qu?c gia qu?n d?o.
Ð?y là vùng bi?n không ph?i tuân theo lu?t pháp c?a m?t qu?c gia nào ven bi?n mà ch? tuân theo lu?t Bi?n
qu?c t?.
- M?i qu?c gia trên th? gi?i dù có bi?n hay không có bi?n d?u có quy?n t? do hàng h?i, t? do hàng
không, t? do dánh cá, t? do xây d?ng các d?o nhân t?o.
- T?t c? các tàu thuy?n di l?i trên vùng bi?n này có th? treo qu?c k? c?a nu?c mình có d?a v? pháp lý
ngang nhau (tàu thuy?n ?y ch? ch?u quy?n tài phán c?a các nu?c mà nó mang qu?c k?).
19. TÍNH CH?T VÀ N?I DUNG QUY?N CH? QUY?N QU?C GIA TROG VÙNG Ð?C QUY?N
KINH T? VÀ TH?M L?C Ð?A.
Vùng d?c quy?n kinh t? Th?m l?c d?a
Tính ch?t pháp lý Quy?n ch? quy?n v? kinh t? và quy?n tài
phán.
Quy?n ch? quy?n v? kinh t? và quy?n tài
phán.
N?i dung có quy?n ch? quy?n trog vi?c tham dò,
khai thác tài nguyên thiên nhiên : Ðvs tài
nguyên sinh v?t bi?n khai thác trên co s?
tr? lu?ng và kh? nang dánh b?t. QG ven
bi?n có th? cho phép QG khác khai thác
s? du trên co s? hi?p d?nh ngh? cá. Ðvs tài
nguyên k sinh v?t : có d?c quy?n trog vi?c
- Có quy?n ch? quy?n v? m?t tham dò
và khai thác các ngu?n là thiên nhiên
c?a th?m l?c d?a. Qu?c gia ven bi?n
có tòan quy?n trong vi?c cho phép và
di?u ch?nh vi?c khoan ? th?m l?c d?a,
v?i b?t k? m?c dích nào.
- Qu?c gia ven bi?n còn có quy?n ti?n
DiepKitty
tham dò và khai thác. hành các bi?n pháp thích h?p d? b?o
v? môi tru?ng bi?n hoi b? ô nhi?m.
20. QUY CH? PHÁP LÝ C?A N?I THU?. T?I SAO N?I THU? LÀ 1 TROG NH?G B? PH?N C?U
THÀNH NÊN LÃNH TH? C?A QG VEN BI?N :
K1 Ð8 CULB 1982 : N?i th?y là vùng nu?c ? phía bên trong ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i.
Khác : Vùng n?i th?y: là vùng nu?c n?m phía trong du?ng co s? và giáp v?i b? bi?n, t?i dó qu?c gia
venbi?n th?c hi?n ch? quyên hoàn tòan, d?y d? và tuy?t d?i nhu trên lãnh th? d?t li?n. Ð?i v?i các qu?c gia
qu?n d?o thì n?i th?y là vùng nuoc qu?n d?o du?c gi?i h?n b?i du?ng co s? c?i qu?c gia qu?n d?o.
M?t QG có th? có 1 or nhi?u vùng nu?c n?i thu? vs các ch? d? pháp lý khác nhau nhu n?i thu?, n?i thu?
trog dó quy?n di qua k gây h?i c?a tàu thuy?n dc tôn tr?g.
Vùng v?nh, vùng nu?c l?ch s? là các vùng bi?n, nhug do tính ch?t l?ch s? c?a mình chúng dc hu?ng quy
ch? n?i thu?. 1 vùng v?nh dc coi là l?ch s? ph?i tho? mãn :
- QG ven bi?n th?c hi?n 1 cách th?c s? ch? quy?n c?a mình trên dó.
- Vi?c s? d?ng vùng bi?n trên dc th?c hi?n 1 cách liên t?c, hoà bình và lâu dài.
- Có s? công nh?n c?a c?ng d?ng qu?c t? b?ng s? ch?p nh?n công khai or s? im l?ng k ph?n d?i c?a các
QG quan tâm, nh?t là các QG láng gi?ng và có quy?n l?i t?i vùng bi?n này.
Quy ch? pháp lý :
- N?i th?y du?c g?n li?n v?i l?c d?a và du?c d?t du?i ch? quy?n toàn v?n và tuy?t d?i c?a qu?c gia ven
bi?n ? c? ba l?p nu?c dáy bi?n, lòng d?t du?i dáy bi?n và vùng tr?i c?a n?i th?y.
- M?i s? ra vào c?a tàu thuy?n hay phuong ti?n bay c?a nu?c ngoài trên vùng tr?i n?i thu? d?u ph?i xin
phép, tr? tru?ng h?p c?u giúp ng b? n?n. Tàu thuy?n thuong m?i ra vào các c?ng qu?c t? trên co s?
ngt?c t? do thông thuong và có di có l?i. Tàu thuy?n nhà nu?c dùng vào m?c dích k thuong m?i và tàu
thuy?n quân s? ph?i xin phép.
- Th?m quy?n tài phán c?a QG ven bi?n dvs tàu thuy?n nu?c ngoài trog n?i thu? : tàu thuy?n nu?c
ngoài có s? vi ph?m, QG ven bi?n có quy?n th?c hi?n quy?n tài phán dân s?. Ðvs tàu thuy?n dc hu?ng quy?n
mi?n tr?, QG ven bi?n có quy?n bu?c tàu thuy?n dó r?i kh?i vùng n?i thu? c?a mình và yêu c?u co quan có
th?m quy?n c?a QG mà tàu thuy?n dó mang c? tr?ng tr? các vi ph?m dó.
Ðvs các vi ph?m hình s? và dân s? trên tàu thuy?n nu?c ngoài, lu?t áp d?ng là lu?t c?a QG mà tàu
mag c?. QG ven bi?n ch? can thi?p :
- N?u hành vi ph?m t?i do 1 ng ngoài thu? th? doàn th?c hi?n.
- N?u thuy?n tru?ng yêu c?u chính quy?n s? t?i can thi?p.
DiepKitty
- N?u h?u qu? c?a nó ?nh hu?ng t?i an ninh tr?t t? c?a c?ng.
N?i th?y là m?t b? ph?n c?u thành lãnh th? c?a qu?c gia ven bi?n vì
Xu?t phát t? d?nh nghia n?i th?y là vùng bi?n sát d?t li?n c?a qu?c gia ven bi?n và t? d?nh nghia lãnh
th? qu?c gia g?m vùng d?t nu?c, tr?i, lòng d?t.
21. LÃNH H?I :
Lãnh h?i là vùng bi?n n?m gi?a vùng nu?c n?i thu? và các vùng bi?n thu?c quy?n ch? quy?n và quy?n
tài phán qu?c gia.
Ch? quy?n trên lãnh h?i k ph?i là tuy?t d?i do s? th?a nh?n quy?n qua l?i vô h?i c?a tàu thuy?n nu?c
ngoài trog lãnh h?i, nhug trog vùng tr?i bên trên lãnh h?i k t?n t?i quy?n qua l?i k gây h?i cho các phuong ti?n
bay.
Theo CULB 1982, QG ven bi?n có quy?n ?n d?nh chi?u r?ng lãnh h?i k quá 12 h?i lý tình t? ÐCS
dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i.
Xác d?nh ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i : 2 phuong pháp :
- ÐCS thông thu?ng : là ng?n nu?c tri?u th?p nh?t d?c theo b? bi?n nhu dc th? hi?n trên các h?i d? t? l?
l?n dã dc QG ven bi?n chính th?c công nh?n. Ðvs cá d?o c?u t?o = san hô or các d?o có dá ng?m ven
b? bao quanh, phuog pháp này cug dc áp d?ng. Uu di?m : ph?n ánh dúng b? bi?n c?a các nu?c và h?n
ch? b?t s? m? r?ng các vùng bi?n thu?c quy?n tài phán QG.
- ÐCS th?ng :
Ðk d? xác d?nh ÐCS th?ng : (i) có du?ng b? bi?n khúc kh?u, ph?c t?p, (ii) chu?i d?o ch?y d?c và
n?m ngay sát ven b?, (iii) có s? xu?t hi?n c?a các hoàn c?nh d?c bi?t nhu v?nh, c?a sông.
Xác d?nh = phuog pháp n?i li?n b?ng các do?n th?ng nh?g di?m thik h?p có th? dc l?a ch?n ?
nh?g di?m ngoài cùng, nhô ra nh?t c?a b? bi?n t?i ng?n nu?c tri?u th?p nh?t.
Ðk c?n tuân th? khi v?ch ÐCS th?ng là tuy?n các ÐCS k dc di ch?ch quá xa hu?ng chung c?a b?
bi?n và các vùng bi?n ? bên trog các ÐCS này ph?i g?n vs d?t li?n d? d?n m?c dc d?t du?i ch? d? n?i thu?.
Vs ÐCS th?ng, c?n luu ý d?n vi?c l?a ch?n nh?g di?m xu?t phát ph?i k dc t? các bãi c?n n?a n?i
n?a chìm, tr? tru?ng h?p ? dó có nh?g dèn bi?n or các thi?t b? thu?ng xuyên nhô lên m?t nu?c or vi?c v?ch
các ÐCS th?ng dó dã dc th?a nh?n chung c?a qu?c t? ; k dc làm cho lãnh h?i c?a 1 QG khác b? tách kh?i bi?n
c? or 1 vùng d?c quy?n kinh t?.
Quy?n di qua k gây h?i :
Ði qua k gây h?i dc hi?u là vi?c di qua nhug k làm phuong h?i d?n hoà bình, an ninh, tr?t t? hay l?i
DiepKitty
ích c?a QG ven bi?n.
Các QG ven bi?n k dc phép d?t dk cho các tàu thuy?n nu?c ngoài di qua lãnhh?i c?a mình ph?i xin
phép or thông báo trc.
QG ven bi?n có quy?n ?n d?nh các tuy?n du?ng, quy d?nh vi?c phân d?nh các lu?ng giao thông danh
cho tàu thuy?n nu?c ngoài di qua lãnh h?i c?a mình. Các tuy?n du?ng này dc d?nh ra ph?i phù h?p vs các quy
d?nh c?a Công u?c lu?t bi?n 1982 và LQT.
Tru?ng h?p có vi ph?m, de do? hoà bình an ninh, tr?t t? c?a QG ven bi?n, QG này hoàn toàn có th? s?
d?ng các bi?n pháp c?n thi?t d? b?o v? ch? quy?n c?a mình, k? c? bi?n pháp t?m th?i dình ch? quy?n di qua k
gây h?i. Vi?c t?m dình ch? này có hi?u l?c sau khi dã dc công b? theo dúng th? t?c và trog th?c hi?n k có s?
phân bi?t d?i x? gì v? m?t pháp ly hay v? m?t th?c t? gi?a các tàu thuy?n nu?c ngoài.
Quy?n tài phán trong lãnh h?i :
N?u 1 v? vi ph?m hình s? x?y ra trên con tàu, QG ven bi?n có th? th?c hi?n quy?n tài phán n?u h?u
qu? c?a v? vi ph?m dó m? r?ng d?n QG ven bi?n ; v? vi ph?m dó có tính ch?t phá ho?i hoà bình, an ninh, tr?t
t? c?a QG ven bi?n ; thuy?n tru?ng hay viên ch?c lãnh s? or ngo?i giao c?a QG mà tàu mag c? yêu c?u ; và
bi?n pháp này c?n thi?t d? tr?n áp vi?c buôn l?u ch?t ma tuý hay kích thík.
QG ven bi?n có th? áp d?ng m?i bi?n pháp mà lu?t trog nu?c quy d?nh nh?m ti?n hành vi?c b?t gi?
hay d? th?m dvs con tàu nu?c ngoài di qua lãnh h?i, sau khi r?i kh?i n?i thu?. Ngu?c l?i, dvs 1 v? vi ph?m
hình s? x?y ra trc khi con tàu xu?t phát t? 1 c?ng nu?c ngoài, di vào lãnh h?i mà k di vào n?i thu? thì QG ven
bi?n k can thi?p.
QG ven bi?n k dc b?t tàu nu?c ngoài dag di qua lãnh h?i p?i d?ng l?i thay d?i hành trình c?a nó d?
th?c hi?n quy?n tài phán dân s? c?a mình dvs 1 con ng trên tàu dó nhug QG này l?i có quy?n áp d?ng m?i
bi?n pháp tr?ng ph?t hay d?m b?o v? m?t dân s? mà lu?t trog nu?c mình quy d?nh dvs tàu nu?c ngoài dag d?u
trog lãnh h?i hay di qua lãnh h?i sau khi r?i kh?i n?i thu?.
22. SO SÁNH QUY CH? PHÁP LÝ C?A N?I THU? - LÃNH H?I :
K1 Ð8 CULB 1982 : N?i th?y là vùng nu?c ? phía bên trong ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i.
Lãnh h?i là vùng bi?n n?m gi?a vùng nu?c n?i thu? và các vùng bi?n thu?c quy?n ch? quy?n và quy?n
tài phán qu?c gia.
N?I THU? LÃNH H?I
Gi?ng - d?u là các vùng bi?n thu?c ch? quy?n c?a QG ven bi?n.
- d?u t?n t?i quy?n di qua k gây h?i dvs tàu thuy?n.
Quy?n ch? thu?c quy?n hoàn toàn, d?y d? và tuy?t K có quy?n tuy?t d?i.
DiepKitty
quy?n d?i.
Quy?n tài phán Tàu thuy?n nu?c ngoài có s? vi
ph?m, QG ven bi?n có quy?n th?c hi?n
quy?n tài phán dân s?. Ðvs tàu thuy?n dc
hu?ng quy?n mi?n tr?, QG ven bi?n có
quy?n bu?c tàu thuy?n dó r?i kh?i vùng
n?i thu? c?a mình và yêu c?u co quan có
th?m quy?n c?a QG mà tàu thuy?n dó
mang c? tr?ng tr? các vi ph?m dó.
Ðvs các vi ph?m hình s? và dân s?
trên tàu thuy?n nu?c ngoài, lu?t áp d?ng
là lu?t c?a QG mà tàu mag c?. QG ven
bi?n ch? can thi?p :
- N?u hành vi ph?m t?i do 1 ng
ngoài thu? th? doàn th?c hi?n.
- N?u thuy?n tru?ng yêu c?u chính
quy?n s? t?i can thi?p.
N?u h?u qu? c?a nó ?nh hu?ng t?i an ninh
tr?t t? c?a c?ng.
N?u 1 v? vi ph?m hình s? x?y ra
trên con tàu, QG ven bi?n có th? th?c hi?n
quy?n tài phán n?u h?u qu? c?a v? vi
ph?m dó m? r?ng d?n QG ven bi?n ; v? vi
ph?m dó có tính ch?t phá ho?i hoà bình,
an ninh, tr?t t? c?a QG ven bi?n ; thuy?n
tru?ng hay viên ch?c lãnh s? or ngo?i
giao c?a QG mà tàu mag c? yêu c?u ; và
bi?n pháp này c?n thi?t d? tr?n áp vi?c
buôn l?u ch?t ma tuý hay kích thík.
QG ven bi?n có th? áp d?ng m?i
bi?n pháp mà lu?t trog nu?c quy d?nh
nh?m ti?n hành vi?c b?t gi? hay d? th?m
dvs con tàu nu?c ngoài di qua lãnh h?i,
sau khi r?i kh?i n?i thu?. Ngu?c l?i, dvs 1
v? vi ph?m hình s? x?y ra trc khi con tàu
xu?t phát t? 1 c?ng nu?c ngoài, di vào
lãnh h?i mà k di vào n?i thu? thì QG ven
bi?n k can thi?p.
QG ven bi?n k dc b?t tàu nu?c
ngoài dag di qua lãnh h?i p?i d?ng l?i thay
d?i hành trình c?a nó d? th?c hi?n quy?n
tài phán dân s? c?a mình dvs 1 con ng
trên tàu dó nhug QG này l?i có quy?n áp
d?ng m?i bi?n pháp tr?ng ph?t hay d?m
b?o v? m?t dân s? mà lu?t trog nu?c mình
quy d?nh dvs tàu nu?c ngoài dag d?u trog
lãnh h?i hay di qua lãnh h?i sau khi r?i
kh?i n?i thu?.
DiepKitty
23. T?I SAO QU?C GIA VEN BI?N CH? CÓ CH? QUY?N Ð?I V?I VÙNG TI?P GIÁP LÃNH H?I
VÀ VÙNG Ð?C QUY?N KINH T? :
Vùng ti?p giáp lãnh h?i là vùng bi?n n?m ngoài lãnh h?i và ti?p li?n vs lãnh h?i, t?i dó QG ven bi?n
th?c hi?n các th?m quy?n có tính riêng bi?t và h?n ch? d?i v?i các tài thuy?n nu?c ngoài.
Vùng d?c quy?n kt? là 1 vùng n?m ? phía ngoài lãnh h?i và ti?p li?n vs lãnh h?i, d?t du?i ch? d? pháp
lý riêng quy d?nh trong ph?n V - Vùng d?c quy?n kinh t? c?a Công u?c lu?t bi?n 1982, theo dó các quy?n và
quy?n tài phán c?a QG ven bi?n, quy?n cug nhu các quy?n t? do c?a QG khác d?u do các quy d?nh thích h?p
c?a Công u?c di?u ch?nh.
Qu?c gia ven bi?n ch? có quy?n ch? quy?n d?i v?i vùng ti?p giáp lãnh h?i và vùng d?c quy?n kinh
t? vì:
? c? 2 vùng này qu?c gia ven bi?n ch? có quy?n qu?n lý khai thác tài nguyên thiên nhiên, nghiên c?u
khoa h?c nhung các qu?c gia k? c? nh?ng qu?c gia không có bi?n cung có quy?n t? do di l?i trên du?ng bi?n,
du?ng không cung nhu l?p d?t các ?ng ng?m mà không c?n s? cho phép c?a qu?c gia ven bi?n khi nó không
gây ?nh hu?ng d?n qu?c gia ven bi?n.
Ðây là 2 vùng bi?n tuong d?i xa vùng d?t li?n c?a m?t qu?c gia, ngoài l?i ích v? kinh t?, xã h?i thì
vi?c qu?n lý bi?n c?a mình không ph?i qu?c gia nào cung d?m nhi?m du?c h?t vì dây là vùng d?t r?ng nên
quy ch? pháp lý không nghiêm ng?t.
24. T?I SAO N?I THU? THU?C QUY?N HOÀN TOÀN, Ð?Y Ð? VÀ RIÊNG BI?T NHUG LÃNH
H?I CH? THU?C CH? QUY?N HOÀN TOÀN VÀ Ð?Y Ð? C?A QU?C GIA VEN BI?N.
Vùng n?i th?y: là vùng nu?c n?m phía trong du?ng co s? và giáp v?i b? bi?n, t?i dó qu?c gia venbi?n
th?c hi?n ch? quyên hoàn tòan, d?y d? và tuy?t d?i nhu trên lãnh th? d?t li?n. Ð?i v?i các qu?c gia qu?n d?o
thì n?i th?y là vùng nuoc qu?n d?o du?c gi?i h?n b?i du?ng co s? c?i qu?c gia qu?n d?o.
Lãnh h?i là vùng bi?n n?m gi?a vùng nu?c n?i thu? và các vùng bi?n thu?c quy?n ch? quy?n và quy?n
tài phán QG.
N?i th?y thu?c ch? quy?n hòan tòan, d?y d? và riêng bi?t vì n?i th?y là vùng nu?c ti?p giáp ngay
d?t li?n. Ðây là m?t v? trí quan tr?ng ?nh hu?ng d?n an ninh qu?c gia và c? v? l?i ích kinh t? cung nhu khoa
h?c c?a qu?c gia ven bi?n nên n?i th?y ph?i có m?t quy ch? pháp lý nghiêm ng?t nh?m h?n ch? t?i da các
ho?t d?ng xâm ph?m d?n ch? quy?n c?a qu?c gia ven bi?n. Tàu thuy?n nu?c ngòai khi qua l?i vùng n?i th?y
ph?i có s? d?ng ý c?a qu?c gia ven bi?n.
=> Tóm l?i: n?i th?y à vùng lãnh th? quan tr?ng hon so v?i lãnh h?i b?i vì nó ti?p li?n v?i qu?c gia
ven bi?n nên quy ch? pháp lý c?a n?i th?y ch?t ch? hon c?a lãnh h?i.
DiepKitty
?. Tàu bi?n qu?c gia có du?c hu?ng quy ch? pháp lý nhu lãnh th? qu?c gia hay không? Vì sao? Nh?ng vi
ph?m pháp lu?t x?y ra trên tàu bi?n QG dc gi?i quy?t theo PL nào ?.
Ðây là tinh fhu?ng v?n d?ng pháp lý thuy?t v? khái ni?m lãnh th? qu?c gia, các b? ph?n c?u thành lãnh
th? qu?c gia và quy ch? pháp lý c?a lãnh th? qu?c gia. V? nguyên t?c lãnh th? qu?c gia du?c c?u thành b?i 4
b? ph?n: vùng d?t, vùng nu?c, vùng tr?i và lòng d?t. Tuy nhiên, th?c ti?n pháp lý qu?c t? dã d?t ra v?n d?
lãnh th? tu?ng trung, nó không ph?i là m?t trong b?n b? ph?n nói trên, mà là nh?ng v?t có th? di d?i du?c
nhu máy bay, tàu bi?n qu?c gia 11 ho?c th?m chí là nh?ng lãnh s? quán...(xem thêm v? lãnh th? tu?ng trung).
Qua s? phân tích nói trên c?n kahngr d?nh tàu bi?n qu?c gia là lãnh th? tu?ng trung, chính vì th? nó
du?c hu?ng quy ch? pháp lý nhu d?i v?i lãnh th? qu?c gia.
Nh?ng v? ph?m pháp lu?t trên s? du?c gi?i quy?t theo pháp lu?t c?a qu?c gia mà tàu dó mang c?.
DiepKitty
LÃNH TH? TRONG LU?T QU?C T?
25. Ð?NH NGHIA VÀ PHÂN LO?I LÃNH TH?.
? Lãnh th? du?c xác d?nh là toàn b? Trái Ð?t, bao g?m các b? ph?n c?u thành là vùng d?t, vùng nu?c,
vùng tr?i, vùng long d?t và k? c? kho?ng không vu tr?.
? Phân lo?i lãnh th? :
- Lãnh th? QG : là các b? ph?n lãnh th? thu?c ch? quy?n hoàn toàn, tuy?t d?i hay riêng bi?t c?a m?t
QG, t?i dó, QG duy trì gi?i h?n quy?n l?c Nhà nu?c d?i v?i c?g d?ng dân cu nh?t d?nh.
- Lãnh th? QT : là nh?ng b? ph?n lãnh th? du?c s? d?ng chung cho c? c?ng d?ng QT nhu bi?n qu?c t?,
vùng tr?i trên vùng d?c quy?n kinh t?, vùng tr?i qu?c t?, vùng dáy bi?n qu?c t?, kho?ng không vu tr?
(k? c? M?t Trang và các hành tinh) và châu Nam c?c.
Ð?i v?i lãnh th? QT, t?t c? các QG và các ch? th? khác c?a LQT d?u có quy?n bình d?ng s?
d?ng vào m?c dích hoà bình và phát tri?n.
- Lãnh th? có quy ch? h?n h?p : là lo?i lãnh th? mà t?i dó các QG k có ch? quy?n lãnh th? riêng bi?t
nhung có các quy?n ch? quy?n ho?c quy?n tài phán nhu d?i v?i vùng d?c quy?n kinh t? hay th?m l?c
d?a.
Quy ch? pháp lý c?a lo?i lãnh th? này du?c xác l?p h?n h?p theo c? lu?t qu?c t? (lu?t bi?n QT)
và lu?t QG.
- Lãnh th? QG s? d?ng QT : là nh?ng b? ph?n c?a lãnh th? qu?c gia nhung do s? d?c thù v? v? trí d?a
lý, chính tr?, kinh t? ...c?a nh?ng vùng lãnh th? này mà quy ch? pháp lý c?a chúng du?c qu?c t? hóa
m?t ph?n nh?m ph?c v? cho l?i ích c?a toàn th? c?ng d?ng qu?c t?, bao g?m kênh qu?c t?, sông qu?c
t?, eo bi?n qu?c t?.
+ Kênh QT : là m?t du?ng giao thông nhân t?o du?c dào trên lãnh th? c?a m?t QG d? n?i hai b? ph?n c?a
các vùng bi?n t? do nhu kênh XuyÊ, kênh Panama, kênh Ken.
Quy ch? pháp lý c?a kênh QT kh?ng d?nh ch? quy?n lãnh th? c?a QG có kênh, d?ng th?i xác d?nh quy ch? di
l?i c?a kênh du?c QT hóa thông qua phuong th?c th?a thu?n gi?a các QG d? d?m b?o quy?n t? do di l?i c?a
m?i tàu thuy?n trên kênh.
+ Sông QT : là sông n?m trên lãnh th? c?a nhi?u QG, có th? là sông ch?y k? ti?p t? QG này sang QG khác
ho?c có th? là sông d? xác d?nh biên gi?i và có quy ch? sông qu?c t?.
Quy ch? pháp lý sông QT :
~ Ch? d? qua l?i trên sông QT c?a tàu thuy?n, theo nguyên t?c chung do các nu?c ven sông quy d?nh.
Tàu thuy?n c?a các nu?c ven sông có ipso facto (quy?n th?y v?n duong nhiên) trên các do?n sông
DiepKitty
n?m ? nu?c khác, phù h?p v?i di?u ki?n dã du?c các nu?c ven sông th?a thu?n. Tàu thuy?n c?a
nu?c khác tuy ko có quy?n ipso facto nhung du?c hu?ng quy?n t? do di l?i trên sông QT theo các
di?u u?c tuong ?ng.
~ V?n d? s? d?ng ngu?n nu?c : các nu?c ven sông có quy?n bình d?ng trong vi?c s? d?ng nguyên
nu?c vào m?c dích công nghi?p, kinh t?. V? công trình th?y l?i, th?y di?n theo Quy t?c Henxinki
1966 và Công u?c Gionevo 1923 thì các QG ? luu v?c sông có quy?n s? d?ng h?p lý và dúng d?n
các lu?ng nu?c dã du?c phân d?nh gi?a các nu?c ven sông, tránh gây ô nhi?m ho?c thi?t h?i cho
nu?c ven b? khác.
+ Eo bi?n QT : là eo bi?n gi?a 1 b? ph?n c?a bi?n c? ho?c 1 vùng d?c quy?n kinh t? và 1 b? ph?n khác c?a
bi?n c? or 1 vùng d?c quy?n kinh t?.
26. PHÂN BI?T ÐC 3 LO?I LÃNH TH? D?A TRÊN QUY CH? PHÁP LÝ : LÃNH TH? QU?C GIA,
LÃNH TH? QU?C T? VÀ LÃNH TH? QU?C GIA CÓ CH? QUY?N.
LÃNH TH? QU?C GIA LÃNH TH? QU?C T? LÃNH TH? QU?C GIA CÓ
QUY?N CH? QUY?N
Lãnh th? QG : là các b?
ph?n lãnh th? thu?c ch? quy?n
hoàn toàn, tuy?t d?i hay riêng
bi?t c?a m?t QG, t?i dó, QG
duy trì gi?i h?n quy?n l?c Nhà
nu?c d?i v?i c?g d?ng dân cu
nh?t d?nh.
Lãnh th? QT : là nh?ng
b? ph?n lãnh th? du?c s? d?ng
chung cho c? c?ng d?ng QT
nhu bi?n qu?c t?, vùng tr?i
trên vùng d?c quy?n kinh t?,
vùng tr?i qu?c t?, vùng dáy
bi?n qu?c t?, kho?ng không vu
tr? (k? c? M?t Trang và các
hành tinh) và châu Nam c?c.
Lãnh th? có quy ch? h?n
h?p : là lo?i lãnh th? mà t?i dó
các QG k có ch? quy?n lãnh
th? riêng bi?t nhung có các
quy?n ch? quy?n ho?c quy?n
tài phán nhu d?i v?i vùng d?c
quy?n kinh t? hay th?m l?c
d?a.
DiepKitty
Lãnh th? QG là toàn
v?n và b?t kh? xâm ph?m d?a
trên quy ch? pháp lý v? lãnh
th? QG do QG t? xác d?nh,
phù h?p vs PLQT.
Quy ch? pháp lý c?a
lãnh th? qu?c gia:
- Qu?c gia có toàn
quy?n trong vi?c d?nh do?t và
l?a ch?n ch? d? chính tr?, kinh
t?, van hóa, xã h?i ... trên
ph?m vi toàn b? lãnh th? qu?c
gia c?a mình mà không có b?t
k? m?t s? can thi?p hay áp d?t
du?i b?t k? hình th?c nào.
- Qu?c gia có toàn quy?n
trong vi?c xây d?ng pháp lu?t
nói chung cung nhu quy ch?
pháp lý cho t?ng vung lãnh
th?, cung nhu toàn b? lãnh th?
qu?c gia phù h?p v?i các
nguyên nhân c?a công pháp
qu?c t?.
- Qu?c gia có quy?n s?
h?u hoàn toàn và riêng bi?t
d?i v?i ngu?n tài nguyên thiên
nhiên trên lãnh th? c?a qu?c
gia mình.
- Qu?c gia có quy?n tài
phán d?i v?i m?i cá nhân,
pháp nhân v? ph?m pháp lu?t
trên lãnh th? c?a qu?c gia
Ð?i v?i lãnh th? QT, t?t c? các
QG và các ch? th? khác c?a
LQT d?u có quy?n bình d?ng
s? d?ng vào m?c dích hoà
bình và phát tri?n. Ngt?c
chung có ý nghia là co s? cho
vi?c s? d?ng các b? ph?n lãnh
th? qu?c t? dc ghi nh?n t?i các
ngành lu?t c?a h? th?ng lu?t
qu?c t? nhu Ngt?c t? do bi?n
c? (trg Lu?t bi?n qu?c t?), ...
Vì th?, tính ch?t s? h?u
qu?c t? k ch?p nh?n vi?c b?t
c? 1 QG nào xác l?p ch?
quy?n or quy?n ch? quy?n c?a
mình dvs b?t k? 1 b? ph?n nào
c?a lãnh th? qu?c t?.
Lãnh th? có quy ch? h?n h?p
k ph?i là lãnh th? qu?c t?, cug
k ph?i là 1 b? ph?n c?a lãnh
th? QG nhug do s? ti?p li?n v?
lãnh th? mà LQT quy d?nh cho
QG có quy?n ch? quy?n or
quy?n tài phán dvs các vùng
lãnh th? này. Bên c?nh dó,
quy?n c?a các ch? th? khác
cug dc th?a nh?n và duy trì.
Quy ch? pháp lý c?a lo?i
lãnh th? này du?c xác l?p h?n
h?p theo c? lu?t qu?c t? (lu?t
bi?n QT) và lu?t QG.
DiepKitty
mình tr? tru?ng h?p di?u u?c
qu?c t? mà qu?c gia dã ký k?t
ho?c tham gia có quy d?nh
khác.
27. Ð?NH NGHIA VÀ CÁC B? PH?N C?U THÀNH LÃNH TH? QU?C GIA.
Ð?nh nghia :
Lãnh th? QG là 1 ph?n c?a trái d?t, bao g?m vùng d?t, vùng nu?c, vùng tr?i và vùng lòng d?t,
thu?c ch? quy?n hoàn toàn, riêng bi?t or tuy?t d?i c?a 1 QG. Lãnh th? QG là toàn v?n và b?t kh? xâm ph?m.
Lãnh th? QG g?m các b? ph?n :
Vùng d?t :
Là b? ph?n mà k 1 QG nào k có. Vùng d?t li?n g?m có : d?t li?n c?a l?c d?a và các d?o thu?c ch?
quy?n qu?c gia.
Ð?o ph?i là vùng d?t t? nhiên, có nu?c bao b?c xung quanh, khi thu? tri?u lên hay xu?ng v?n n?i
trên m?t nu?c bi?n.
QG qu?n d?o bao g?m t?p h?p các d?o l?n, nh? g?n nhau thu?c v? QG dó.
Do v? trí d?a lý, các vùng nu?c n?i d?a và bi?n n?i d?a d?u thu?c quy ch? pháp lý c?a vùng d?t li?n.
Các kênh dào, sông qu?c t? n?m trog lãnh th? QG do tính ch?t d?c bi?t s? theo quy ch? pháp lý riêng. Trog
vùng d?t, QG có ch? quy?n hoàn toàn và tuy?t d?i.
Vùng nu?c :
Là toàn b? các vùng nu?c n?m phía trong du?ng biên gi?i c?a QG trên bi?n, g?m :
- Vùng nu?c n?i thu? : là vùng nu?c bi?n n?m phía trog ÐCS và giáp vs b? bi?n c?a QG. Trog n?i thu?,
QG có ch? quy?n hoàn toàn và tuy?t d?i.
- Vùng nu?c lãnh h?i : là vùng nu?c n?m phía trog ÐBGQG, giáp vs ÐCS. B? r?ng c?a lãnh h?i k quá
12 h?i lý tính t? ÐCS. Trog lãnh h?i, QG có ch? quy?n hoàn toàn và d?y d?.
Vùng tr?i :
Là kho?ng k gia bao trùm lên vùng d?t, vùng nu?c c?a QG dc xác d?nh b?i ÐBG bao quanh và ÐBG trên cao
c?a vùng tr?i QG.
DiepKitty
Vùng lòng d?t :
Là ph?n d?t n?m du?i vùng d?t, vùng nu?c c?a QG. Vùng lòng d?t du?i vùng d?t và vùng nu?c QG k dc LQT
và LQG quy d?nh gi?i h?n chi?u sâu. LQT m?c nhiên th?a nh?n vùg lòng d?t kéo dài d?n t?n tâm trái d?t.
28. 2 PHUONG TH?C XÁC L?P CH? QUY?N QU?C GIA Ð?I V?I LÃNH TH? (Ð?I TU?NG VÀ
N?I DUNG).
M?i QG có ch? quy?n hoàn toàn, d?y d? và tuy?t d?i dvs lãnh th? c?a mình. Ch? quy?n dó g?i là
quy?n t?i cao c?a QG dvs lãnh th?.
Ch? quy?n QG dvs lãnh th? th? hi?n ? 2 phuong di?n co b?n :
Phuong di?n quy?n l?c :
Ðây là s? t?n t?i và phát tri?n c?a h? th?ng CQNN vs ho?t d?ng nh?m th?c hi?n quy?n l?c bao trùm
lên t?t c? các linh v?c c?a ds?g 1 QG. Quy?n l?c này mag tính hoàn toàn, riêng bi?t, k chia s? vs b?t k? QG
nào khác và là ch? quy?n thiêng liêng c?a t?ng QG.
Tuy nhiên, trog quá trình ti?n hành các ho?t d?ng h?p pháp, QG cug ph?i luu ý d?n 1 ngt?c có tính t?p
quán là k s? d?g ch? quy?n lãnh th? c?a mình là thi?t h?i d?n ch? quy?n lãnh th? c?a QG khác.
Quy?n t?i cao dvs lãnh th? k lo?i tr? các ngo?i l? dã xu?t hi?n trog th?c ti?n quan h? qu?c t? : k áp d?g
lu?t nu?c mình dvs các viên ch?c ngo?i giao - lãnh s? trên lãnh th? nu?c mình or k lo?i b? hi?u l?c c?a lu?t
nu?c ngoài trên ph?m vi lãnh th? c?a mình n?u di?u này dc quy d?nh trog LQG cug nhu trog ÐUQT. Ngc l?i,
hi?u l?c PL c?a các co quan quy?n l?c tu pháp có th? m? r?ng ra ngoài ph?m vi lãnh th? QG n?u lu?t nu?c s?
t?i và ÐUQT h?u quan cho phép.
QG cug có nghia v? tôn tr?g và b?o d?m quy?n b?t kh? xâm ph?m lãnh th? c?a QG khác. Ðây là nghia
v? xu?t phát t? ngt?c b?t kh? xâm ph?m và toàn v?n lãnh th? trog LQT vs n?i dung :
- C?m de do? dùng vu l?c or s? d?ng vu l?c d? ch?ng l?i s? toàn v?n lãnh th?.
- Biên gi?i QG là ?n d?nh và b?t kh? xâm ph?m.
- K s? d?g lãnh th? QG khi k có s? d?ng ý c?a QG dó.
- K cho QG khác s? d?ng lãnh th? c?a mình d? ch?ng l?i nu?c th? 3.
Phuong di?n v?t ch?t :
Quan ni?m dúng d?n dag dc ch?p nh?n thì môi tru?ng t? nhiên c?a QG là n?i dug v?t ch?t c?a lãnh
th? QG và thu?c v? QG trog ph?m vi dc gi?i h?n b?i ÐBG QG. QG có quy?n s? h?u 1 cách d?y d? và tr?n
v?n trên co s? phù h?p vs l?i ích c?a c?g d?g dân cu s?g trên vùng lãnh th? dó và phù h?p vs các quy?n dân
t?c co b?n. M?i s? thay d?i or d?nh do?t liên quan d?n s? ph?n 1 vùng d?t nào dó c?a lãnh th? QG ph?i d?a
trên quy?n dân t?c t? quy?t m?i dc coi là h?p pháp.
DiepKitty
Trog tru?ng h?p thuê lãnh th? QG thì vùng lãnh th? cho thuê v?n là 1 b? ph?n lãnh th? c?a QG cho
thuê. Nu?c thuê lãnh th? có quy?n áp d?ng quy?n tài phán c?a mình phù h?p vs tho? thu?n dc ghi nh?n gi?a 2
bên.
29. Ð?NH NGHIA VÀ 4 B? PH?N C?U THÀNH BIÊN GI?I QU?C GIA.
BGQG là ranh gi?i phân d?nh lãnh th? c?a QG này vs lãnh th? c?a QG khác or vs các vùng mà QG có quy?n
ch? quy?n trên bi?n.
BGQG bao g?m :
- Biên gi?i trên b? : Là ÐBG dc xác d?nh trên d?t li?n, trên d?o, trên sông, trên h?, ... Biên gi?i trên b?
ph? bi?n dc quy d?nh trog các ÐUQT gi?a các nu?c h?u quan và 1 s? ÐUQT d?c bi?t or các quy?t
d?nh c?a các co quan tài phán qu?c t? khi các bên h?u quan d?ng ý.
- Biên gi?i trên bi?n : là du?ng v?ch ra d? phân d?nh vùng lãnh h?i c?a QG vs vùng bi?n ti?p li?n mà
QG ven bi?n có quy?n ch? quy?n or vs n?i thu?, lãnh h?i c?a QG khác có b? bi?n d?i di?n hay k? bên
b? bi?n c?a QG này.
- Biên gi?i trên không và biên gi?i lòng d?t : Ðc LQT th?a nh?n chung du?i d?ng t?p quán qu?c t? trên
co s? c?a ÐBG trên b?, trên bi?n. Tuân th? nh?ng bi?n gi?i này là nghia v? b?t bu?c c?a t?t c? các
QG.
30. CÁC NGUYÊN T?C XÁC Ð?NH BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN B?.
Vi?c xác d?nh BGQG ph?i d?a trên các nguyên t?c c?a LQT, trog dó ngt?c tho? thu?n là ngt?c cao
nh?t trog xác d?nh BGQG.
BGQG luôn là gi?i h?n t?n t?i quy?n l?c t?i cao c?a QG v?i lãnh th? và dc d?t d?i tr?ng bên c?nh
l?i ích c?a QG h?u quan. M?t khác, LQT k d?t ra các tiêu chu?n b?t bu?c v? ho?ch d?nh biên gi?i, l?a ch?n
lo?i hình, phuong th?c xác d?nh biên gi?i ... d? áp d?t cho các QG, vì v?y m?i tránh, h?n ch? và lo?i b? các
tranh ch?p. Mu?n có 1 ÐBG ?n d?nh trog m?i quan h? tuong quan phù h?p vs l?i ích và d?a v? bình d?ng c?a
các QG thì v?n d? xác d?nh biên gi?i ch? có th? d?a trên co s? nguyên t?c tho? thu?n.
Các nguyên t?c dó dc th? hi?n thôg qua các bu?c d? xác d?nh biên gi?i trên b? : ho?ch d?nh, phân
gi?i và c?m m?c biên gi?i.
31. QÚA TRÌNH XÁC Ð?NH BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN B?.
Biên gi?i trên b? : Là ÐBG dc xác d?nh trên d?t li?n, trên d?o, trên sông, trên h?, ... Biên gi?i trên
b? ph? bi?n dc quy d?nh trog các ÐUQT gi?a các nu?c h?u quan và 1 s? ÐUQT d?c bi?t or các quy?t d?nh
DiepKitty
c?a các co quan tài phán qu?c t? khi các bên h?u quan d?ng ý.
BGQG trên b? dc xác d?nh thông qua các bu?c : ho?ch d?nh, phân gi?i và c?m m?c biên gi?i.
Ho?ch d?nh BGQG :
Phuong pháp ho?ch d?nh là thông qua dàm phán và các con du?ng hoà bình khác. Yêu c?u c?a
ho?ch d?nh biên gi?i là :
- Ph?i dua ra dc các nguyên t?c d? làm co s? cho vi?c xác d?nh ÐBG.
- Các di?m dc l?a ch?n d? xác d?nh v? trí, hu?ng di c?a ÐBG ph?i rõ ràng, tránh mo h? hay gây khó d?, gây
khó khan cho quá trình phân gi?i, c?m m?c sau này. Yêu c?u vi?c l?a ch?n ph?i d?t d? chính xác cao, v?a
phù h?p vs các y?u t? d?a hình th?c t?.
Trong th?c ti?n, các bên h?u quan có th? l?a ch?n 1 trog 2 hình th?c sau :
- M?t là, ho?ch d?nh biên gi?i m?i. ? hình th?c này, biên gi?i t? nhiên và biên gi?i nhân t?o là 2 lo?i
ch? y?u dc áp d?ng d? xác d?nh biên gi?i m?i.
- Hai là s? d?ng các du?ng ranh gi?i dã có.
Nhu v?y, ho?ch d?nh biên gi?i là quá trình các bên cùng tho? thu?n xác d?nh phuog hu?g, v? trí,
tính ch?t c?a ÐBG trên van b?n di?u u?c, kèm theo các tài li?u c?n thi?t và b?n d? mô t? chi ti?t ÐBG theo
tho? thu?n. Ð? ti?n hành giai do?n này, các bên thu?ng thành l?p và u? quy?n cho co quan thay m?t mình ti?n
hành công vi?c g?i là u? ban liên h?p ho?ch d?nh biên gi?i hai nu?c. ÐUQT v? ho?ch d?nh biên gi?i do u?
ban này d? th?o ph?i dc nguyên th? QG or d?i di?n toàn quy?n c?a nguyên th? QG d?g ra ký k?t và dc co
quan có th?m quy?n theo dúng hi?n pháp c?a m?i bên phê chu?n.
Phân gi?i và c?m m?c th?c d?a :
Phân gi?i là quá trình th?c d?a háo ÐBG trong hi?p d?nh. Ðây là côg vi?c mag tính ch?t v?t ch?t, c? th?
d? dua ÐBG dc ho?ch d?nh trog các VB và b?n d? ra th?c d?a, c? d?nh nó b?ng các m?c d?u qu?c gi?i vs các
phuong pháp k? thu?t do d?c chính xác.
Vi?c c?m m?c có th? ti?n hành theo phuong pháp cu?n chi?u or phân gi?i xong m?i th?c hi?n c?m m?c.
Can c? vào d?a hình c? th?, c?t m?c biên gi?i thu?ng d?t t?i :
- M?i c?a kh?u.
- Các di?m chuy?n hu?ng tr?g y?u c?a ÐBG, ? d?nh núi, chân núi or các d?a di?m quan tr?g.
- Các di?m trên du?g qu?c l?, du?ng s?t, sông, su?i mà ÐBG c?t ngang qua.
Ðvs m?i c?t m?c xây d?ng d?u p?i l?p h? so c?t m?c. Khi c?n s?a ch?a, thay d?i, ph?c h?i hay
hu? b? m?c d?u biên gi?i d?u ph?i do 2 bên tho? thu?n cùng ti?n hành nhung k dc làm thay d?i hu?ng di c?a
ÐBG dã dc ho?ch d?nh, phân v?ch và c?m m?c chính th?c.
K?t thúc quá trình c?m m?c trên th?c d?a, u? ban h?n h?p ph?i l?p b?n d? v? biên gi?i kèm theo
DiepKitty
hi?p d?nh v? biên gi?i d? các qu?c gia ký k?t hay phê chu?n.
32. 2 TRU?NG H?P XÁC Ð?NH BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN BI?N.
Xác d?nh BGQG trên bi?n là xác d?nh d? phân d?nh lãnh h?i c?a QG vs vùng bi?n ti?p li?n mà QG
ven b? có quy?n ch? quy?n. Sau khi xác d?nh c? th? ÐBG bi?n, QG ph?i công b? công khai, chính th?c và th?
hi?n rõ trên h?i d? t? l? l?n.
2 tru?ng h?p xác d?nh BGQG trên bi?n :
- Tru?ng h?p QG có vùng bi?n d?c l?p, k trùng vs QG khác thì các QG t? xác d?nh sau dó ph?i công b?
trên h?i d? t? l? l?n d? cho tàu thuy?n các QG nh?n bi?t.
- Tru?ng h?p 2 QG có b? bi?n k? nhau or d?i di?n nhau thì ÐBG QG trên bi?n s? dc phân d?nh trog
hi?p d?nh theo phuong pháp du?ng trung tuy?n or du?ng cách d?u mà m?i di?m trên dó d?u cách d?u
di?m g?n nh?t c?a các ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng gi?a lãnh h?i c?a 2 QG. Tr? tru?ng h?p có tho?
thu?n khác.
33. SO SÁNH BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN B? VÀ BIÊN GI?I QU?C GIA TRÊN BI?N.
Biên gi?i qu?c gia trên b? Biên gi?i qu?c gia trên bi?n
Gi?ng - d?u là ranh gi?i phân d?nh lãnh th? c?a QG này vs QG khác or vs các vùng mà
QG có quy?n ch? quy?n trên bi?n.
- Vi?c xác d?nh BGQG d?u ph?i d?a trên các nguyên t?c c?a LQT, trog dó ngt?c
tho? thu?n là ngt?c cao nh?t trog xác d?nh BGQG.
Khái ni?m Là ÐBG dc xác d?nh trên d?t li?n, trên
d?o, trên sông, trên h?, ... Biên gi?i trên
b? ph? bi?n dc quy d?nh trog các ÐUQT
gi?a các nu?c h?u quan và 1 s? ÐUQT
d?c bi?t or các quy?t d?nh c?a các co quan
tài phán qu?c t? khi các bên h?u quan
d?ng ý.
là du?ng v?ch ra d? phân d?nh vùng lãnh
h?i c?a QG vs vùng bi?n ti?p li?n mà QG
ven bi?n có quy?n ch? quy?n or vs n?i
thu?, lãnh h?i c?a QG khác có b? bi?n d?i
di?n hay k? bên b? bi?n c?a QG này.
Cách th?c xác
d?nh
Thông qua các bu?c : ho?ch d?nh, phân
gi?i và c?m m?c biên gi?i.
Có 2 cách xác d?nh :
- Tru?ng h?p QG có vùng bi?n d?c l?p,
k trùng vs QG khác thì các QG t? xác
d?nh sau dó ph?i công b? trên h?i d?
t? l? l?n d? cho tàu thuy?n các QG
DiepKitty
nh?n bi?t.
- Tru?ng h?p 2 QG có b? bi?n k? nhau
or d?i di?n nhau thì ÐBG QG trên
bi?n s? dc phân d?nh trog hi?p d?nh
theo phuong pháp du?ng trung tuy?n
or du?ng cách d?u mà m?i di?m trên
dó d?u cách d?u di?m g?n nh?t c?a
các ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng gi?a
lãnh h?i c?a 2 QG. Tr? tru?ng h?p có
tho? thu?n khác.
Th? t?c b?t bu?c trg m?i tru?ng h?p d?u ph?i
thông qua di?u u?c song phuog gi?a 2
nu?c h?u quan.
Theo cách xác d?nh ? tru?ng h?p 1 thì k
c?n ph?i thông qua di?u u?c song phuong.
Tính ch?t ch?
quy?n
Hoàn toàn mag tính ch?t tuy?t d?i. ÐBG chua hoàn ch?nh mag tính ch?t k dc
tuy?t d?i vì tàu thuy?n có th? qua l?i vô
h?i mà k c?n xin phép.
34. CO S? Ð? HÌNH THÀNH VÀ N?I DUNG CH? Ð? PHÁP LÝ BIÊN GI?I QU?C GIA.
Co s? hình thành :
Ch? d? pháp lý biên gi?i c?a 1 QG do PL trog nu?c và do các ÐUQT mà QG dó ký k?t vs các nu?c
láng gi?g có chung ÐBG quy d?nh. Các di?u u?c v? biên gi?i bao h cug là nh?g di?u u?c vô th?i h?n.
N?i dung :
Ch? d? biên gi?i c?a 1 nu?c g?m :
- Nh?g ngt?c và quy d?nh chung v? biên gi?i QG.
- Quy ch? biên gi?i nhu quy ch? qua l?i, ho?t d?ng ? khu v?c biên gi?i, quy ch? s? d?ng ngu?n
u?c, khai thác tài nguyên ... ? vùng biên gi?i.
- Quy ch? qu?n lý, b?o v? biên gi?i.
- Quy ch? gi?i quy?t các tranh ch?p n?y sinh ? khu v?c biên gi?i.
V? ngt?c chung, nh?g v?n d? biên gi?i - lãnh th? luôn thu?c th?m quy?n gi?i quy?t c?a các co quan
TW theo ngt?c có di có l?i và tôn tr?g s? b?t kh? xâm ph?m c?a biên gi?i.
M?i vi?c ki?m soát biên phòng, h?i quan, ki?m tra v? sinh d?ch t?, ... ? c?a kh?u nu?c nào thì theo
quy d?nh c?a PL nu?c dó. Ngoài ra, PL các nu?c d?u quy d?nh ch?t ch? quy ch? b?o v? biên gi?i QG, ch?ng
DiepKitty
l?i các hành vi xâm ph?m biên gi?i b?t h?p pháp cug nhu tr?ng tr? nghiêm kh?c các hành vi xâm ph?m quy
ch? biên gi?i.
M?i QG d?u chú tr?g quy ch? b?o v? biên gi?i QG và tr?g trách này thu?ng dc giao cho b? d?i biên
phòng c?a nu?c dó d?m nhi?m. Và khi có x?y ra tranh ch?p lãnh th? hay biên gi?i thì nghia v? c?a các QG là
ph?i gi?i quy?t nh?g tranh ch?p ?y = bi?n pháp hoà bình.
? VN, v?i Lào, dã ký Hi?p u?c ho?ch d?nh biên gi?i QG gi?a 2 nu?c 18/7/1977 và Hi?p u?c b? sung
hi?p u?c ho?ch d?nh biên gi?i QG gi?a 2 nu?c 24/1/1986. Ngày 16/10/1987 hai bên dã ký Ngh? d?nh thu b?
sung ghi nh?n k?t qu? phân gi?i c?m m?c.
V?i campuchia, 20/7/1983, hai nu?c dã ký Hi?p u?c v? ngt?c gi?i quy?t v?n d? biên gi?i. D?a vào
Hi?p u?c này, 27/12/1985, Hi?p u?c ho?ch d?nh biên gi?i gi?a 2 nu?c dã ra d?i.
V?i TQ, VN dã ký k?t 1 s? Hi?p u?c nhu : ngày 30/12/1999, Hi?p u?c v? biên gi?i d?t li?n VN - TQ
dc ký k?t. Ðvs biên gi?i bi?n, 25/12/2000 Hi?p d?nh phân d?nh lãnh h?i, vùng d?c quy?n kinh t? và th?m l?c
d?a c?a 2 nu?c trog v?nh B?c B? dc ký k?t là k?t qu? c?a quá trình dàm phán lâu dài. Tháng 2/2009, hai nu?c
dã hoàn thành phân gi?i c?m m?c du?ng biên gi?i trên d?t li?n.
35. CÁC TRU?NG H?P Ð?C BI?T V? LÃNH TH? QU?C GIA. NGUYÊN NHÂN HÌNH THÀNH.
36. Ð?NH NGHIA, CÁCH XÁC Ð?NH VÀ QUY CH? PHÁP LÝ C?A VÙNG NU?C QU?N Ð?O.
Vùng nu?c qu?n d?o là vùng bi?n n?m bên trogc?a ÐCS qu?n d?o dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i,
do QG qu?n do? ?n d?nh. Các vùng bi?n lãnh h?i, vùng ti?p giáp, vùng d?c quy?n kinh t? và th?m l?c
d?i c?a QG qu?n d?o d?u dc tính t? ÐCS qu?n d?o.
Quy ch? pháp lý :
- Các QG qu?n d?o có nghia v? tôn tr?g các di?u u?c hiên jhành dã dc ký k?t vs các QG khác và th?a
nh?n các quy?n dánh b?t h?i s?n truy?n th?ng và nh?g ho?t d?ng chính dáng c?a các QG k? c?n trog
1 s? khu v?c thu?c vùng nu?c qu?n d?o c?a các QG qu?n d?o.
- Có nghia v? tôn tr?g các dây cáp ng?m hi?n có do nh?g QG khác d?t và di qua các vùng nu?c c?a
QG qu?n d?o mà k d?ng d?n b? bi?n c?a mình.
DiepKitty
- Tàu thuy?n c?a QG khác d?u dc hu?ng quy?n di qua k gây h?i trog vùng nu?c qu?n d?o. Ch? d?
pháp lý c?a quy?n di qua k gây h?i này g?n gi?ng vs ch? d? pháp lý c?a quy?n quá c?nh các eo bi?n
qu?c t?.
37. SO SÁNH ÐU?NG CO S? QU?N Ð?O VÀ ÐU?NG CO S? C?A QU?C GIA VEN BI?N.
38. Ð?NH NGHIA VÀ CÁCH XÁC Ð?NH, QUY CH? PHÁP LÝ C?A VÙNG TI?P GIÁP LÃNH H?I.
Vùng ti?p giáp lãnh h?i là vùng bi?n n?m ngoài lãnh h?i và ti?p li?n vs lãnh h?i, t?i dó QG ven bi?n
th?c hi?n các th?m quy?n có tính riêng bi?t và h?n ch? d?i v?i các tài thuy?n nu?c ngoài.
Cách xác d?nh : k quá 24 h?i lý tính t? ÐCS.
Quy ch? pháp lý :
- QG ven bi?n có quy?n ngan ng?a và tr?ng tr? 4 hành vi vi ph?m : h?i quan, thu? khoá, y t? và nh?p
cu trên lãnh th? hay trog lãnh h?i c?a mình.
- Có th?m quy?n dvs các hi?n v?t có tính l?ch s? và kh?o c? n?m trên dáy bi?n c?a vùng ti?p giáp
lãnh h?i. Vi?c l?y các hi?n v?t dó t? dáy bi?n c?a vùng ti?p giáp lãnh h?i mà k có s? tho? thu?n
c?a QG ven bi?n dc coi là s? vi ph?m các lu?t và quy d?nh c?a QG ven bi?n ? trên lãnh th? và trg
lãnh h?i c?a mình.
39. QUY CH? PHÁP LÝ C?A SÔNG QU?C T?, KÊNH ÐÀO VÀ EO BI?N QU?C T?.
Sông qu?c t? : là sông n?m trên lãnh th? c?a nhi?u QG, có th? là sông ch?y k? ti?p t? QG này sang
QG khác ho?c có th? là sông d? xác d?nh biên gi?i và có quy ch? sông qu?c t?.
Quy ch? pháp lý sông QT :
- Ch? d? qua l?i trên sông QT c?a tàu thuy?n, theo nguyên t?c chung do các nu?c ven sông quy d?nh.
Tàu thuy?n c?a các nu?c ven sông có ipso facto (quy?n th?y v?n duong nhiên) trên các do?n sông
n?m ? nu?c khác, phù h?p v?i di?u ki?n dã du?c các nu?c ven sông th?a thu?n. Tàu thuy?n c?a nu?c
khác tuy ko có quy?n ipso facto nhung du?c hu?ng quy?n t? do di l?i trên sông QT theo các di?u u?c
tuong ?ng.
DiepKitty
- V?n d? s? d?ng ngu?n nu?c : các nu?c ven sông có quy?n bình d?ng trong vi?c s? d?ng nguyên nu?c
vào m?c dích công nghi?p, kinh t?. V? công trình th?y l?i, th?y di?n theo Quy t?c Henxinki 1966 và
Công u?c Gionevo 1923 thì các QG ? luu v?c sông có quy?n s? d?ng h?p lý và dúng d?n các lu?ng
nu?c dã du?c phân d?nh gi?a các nu?c ven sông, tránh gây ô nhi?m ho?c thi?t h?i cho nu?c ven b?
khác.
Kênh qu?c t? : là m?t du?ng giao thông nhân t?o du?c dào trên lãnh th? c?a m?t QG d? n?i hai b?
ph?n c?a các vùng bi?n t? do nhu kênh XuyÊ, kênh Panama, kênh Ken.
Quy ch? pháp lý c?a kênh QT kh?ng d?nh ch? quy?n lãnh th? c?a QG có kênh, d?ng th?i xác d?nh quy ch?
di l?i c?a kênh du?c QT hóa thông qua phuong th?c th?a thu?n gi?a các QG d? d?m b?o quy?n t? do di l?i
c?a m?i tàu thuy?n trên kênh.
Eo bi?n qu?c t? là eo bi?n gi?a 1 b? ph?n c?a bi?n c? ho?c 1 vùng d?c quy?n kinh t? và 1 b? ph?n
khác c?a bi?n c? or 1 vùng d?c quy?n kinh t?.
Quy ch? pháp lý :
T?i các eo bi?n qu?c t?, tàu thuy?n và phuong ti?n bay c?a QG khác dc hu?ng quy?n quá c?nh. "Quá c?nh"
có nghia là vi?c th?c hi?n quy?n t? do hàng h?i và t? do hàng k vs m?c dích là di qua liên t?c và nhanh chóng
qua eo bi?n.
Quy?n quá c?nh này k dc áp d?ng trog 3 tru?ng h?p, d?i v?i :
- Các eo bi?n mà vi?c di qua toàn b? hay t?ng ph?n dã dc quy d?nh trog các công u?c qu?c t? d?c bi?t
nh?m vào các eo bi?n này dã có t? lâu d?i và v?n dang còn có hi?u l?c. Ðó là tru?ng h?p c?a các eo
bi?n Th? Nhi K?, Ðan M?ch, ...
- Các eo bi?n có th? vu?t qua nó b?ng 1 con du?ng ? bi?n c? hay 1 con du?ng qua 1 vùng d?c quy?n
kinh t? cung thu?n ti?n nhu th? v? phuong di?n hàng h?i và v? các d?c di?m thu? van. Ðó là tru?ng
h?p eo bi?n Môzambíc, ...
- Eo bi?n dc t?o thành b?i lãnh th? d?t li?n c?a 1 QG và 1 d?o cung thu?c QG này và t?n t?i ? phía
ngoài d?o này 1 du?ng ? bi?n c? hay 1 con du?ng qua vùng d?c quy?n kinh t? cug thu?n ti?n nhu th?
v? phuong di?n hàng h?i và v? các d?c di?m thu? van hay các eo bi?n n?i li?n lãnh h?i c?a 1 QG vs 1
b? ph?n c?a bi?n c? hay vs 1 vùng d?c quy?n kinh t? c?a QG khác. Ðvs các lo?i eo bi?n này ngta
thu?ng áp d?ng ch? d? quy?n di qua k gây h?i.
Khi th?c hi?n quy?n quá c?nh eo bi?n qu?c t?, các tàu thuy?n và phuog ti?n bay có nghia v? :
- k dc có nh?g ho?t d?ng nào khác ngoài nh?g ho?t d?ng c?n cho s? quá c?nh liên t?c và nhanh chóng.
- Tuân th? các quy d?nh, th? t?c và t?p quán qu?c t? dã dc ch?p nh?n chung v? m?t an toàn hàng h?i,
ngan ng?a, h?n ch? và ch? ng? ô nhi?m môi tru?ng bi?n.
DiepKitty
Các QG ven bi?n có quy?n :
- ?n d?nh các tuy?n du?ng và quy d?nh các cách phân chia lu?ng giao thông trog các eo bi?n qu?c t? khi
có nhu c?u b?o d?m an toàn cho tàu thuy?n di qua eo bi?n và khi hoàn c?nh dòi h?i, vs dk ph?i có tho?
thu?n c?a t? ch?c qu?c t? có th?m quy?n.
- Có th? quy d?nh lu?t và các van b?n liên quan d?n vi?c quá c?nh eo bi?n.
40. Ð?NH NGHIA VÀ CÁCH XÁC Ð?NH VÙNG Ð?C QUY?N KINH T?. M?I QUAN H? C?A
VÙNG Ð?C QUY?N KINH T? VÀ VÙNG TI?P GIÁP LÃNH H?I.
Vùng d?c quy?n kt? là 1 vùng n?m ? phía ngoài lãnh h?i và ti?p li?n vs lãnh h?i, d?t du?i ch? d? pháp
lý riêng quy d?nh trong ph?n V - Vùng d?c quy?n kinh t? c?a Công u?c lu?t bi?n 1982, theo dó các
quy?n và quy?n tài phán c?a QG ven bi?n, quy?n cug nhu các quy?n t? do c?a QG khác d?u do các
quy d?nh thích h?p c?a Công u?c di?u ch?nh.
Xác d?nh : 200 h?i lý tính t? ÐCS.
Quy ch? pháp lý :
+ V?i QG ven bi?n :
- có quy?n ch? quy?n trog vi?c tham dò, khai thác tài nguyên thiên nhiên : Ðvs tài nguyên sinh
v?t bi?n khai thác trên co s? tr? lu?ng và kh? nang dánh b?t. QG ven bi?n có th? cho phép QG
khác khai thác s? du trên co s? hi?p d?nh ngh? cá. Ðvs tài nguyên k sinh v?t : có d?c quy?n
trog vi?c tham dò và khai thác.
- Có quy?n tài phán trong 3 linh v?c : môi tru?ng bi?n ; nghiên c?u khoa h?c bi?n ; xây d?ng
d?o nhân t?o, thi?t b? và công trình trên bi?n.
+ QG khác d?u dc hu?ng 3 quy?n t? do co b?n :
- quy?n t? do hàng h?i.
- quy?n t? do hàng không.
- quy?n t? do d?t dây cáp và ?ng d?n ng?m.
M?i quan h? gi?a vùng d?c quy?n kinh t? - vùng ti?p giáp lãnh h?i :
DiepKitty
41. Ð?NH NGHIA, CÁCH XÁC Ð?NH VÀ QUY CH? PHÁP LÝ C?A TH?M L?C Ð?A.
Th?m l?c d?a pháp lý c?a 1 QG ven bi?n theo Công u?c lu?t bi?n 1982 g?m dáy bi?n và lòng d?t du?i
dáy bi?n bên ngoài lãnh h?i c?a QG ven bi?n, trên toàn b? ph?n kéo dài t? nhiên c?a lãnh th? d?t li?n
c?a QG dó cho d?n b? ngoài c?a rìa l?c d?a ho?c d?n cách ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i 200
h?i lý, khi b? ngoài c?a rìa l?c d?a c?a QG này ? kho?ng cách g?n hon.
Xác d?nh :
Xác d?nh ranh gi?i ngoài c?a th?m l?c d?a :
- Tru?ng h?p QG có th?m l?c d?a < or = 200 h?i lý thì th?m l?c d?a trùng vs vùng d?c quy?n kinh t?.
- tru?ng h?p QG có th?m l?c d?a > 200 h?i lý thì có 2 phuong pháp xác d?nh :
+ Phuong pháp b? dày tr?m tích : Ðu?ng v?ch n?i các di?m c? d?nh t?n cùng mà b? dày l?p dá
tr?m tích ít nh?t cung = 1% kho?ng cách t? di?m dc xét cho t?i chân d?c l?c d?a.
+ Phuong pháp chân d?c l?c d?a : Ðu?ng v?ch n?i các di?m c? d?nh ? chân d?c l?c d?a nhi?u nh?t
là 60 h?i lý.
Tuy nhiên, ranh gi?i này k dc vu?t quá 350 h?i lys tính t? ÐCS or cách du?ng d?ng sau 2500m 1 kho?ng cách
k vu?t quá 100 h?i lý.
Quy ch? pháp lý :
Công u?c qu?c t? v? Lu?t bi?n nam 1982 kh?ng d?nh quy?n c?a qu?c gia ven bi?n v?i th?m l?c d?a :
- Có quy?n ch? quy?n v? m?t tham dò và khai thác các ngu?n là thiên nhiên c?a th?m l?c d?a.
Qu?c gia ven bi?n có tòan quy?n trong vi?c cho phép và di?u ch?nh vi?c khoan ? th?m l?c d?a,
v?i b?t k? m?c dích nào.
- Qu?c gia ven bi?n còn có quy?n ti?n hành các bi?n pháp thích h?p d? b?o v? môi tru?ng bi?n
hoi b? ô nhi?m.
Qu?c gia ven bi?n ch? có quy?n ch? quy?n d?i v?i th?m l?c d?a vì:
Nguyên t?c ch? d?o làm n?n t?ng xây d?ng lu?t Bi?n qu?c t?: "Bi?n c? là tài s?n chung c?a tòan th?
nhân lo?i, áp d?ng cho c? qu?c gia có bi?n và không có bi?n" vì v?y t?t c? các qu?c gia trên th? gi?i d?u có
quy?n t? do bi?n c?.
Th?m l?c d?a là vùng bi?n lu?ng c?c, nghia là các qu?c gia ven bi?n có quy?n thu?c ch? quy?n trên m?t
s? linh v?c, bên c?nh dó các qu?c gia khác cing có quy?n t? do bi?n c?, t? do d?t dây cáp và ?ng d?n ng?m
... chính y?u t? này dã làm cho qu?c gia ven bi?n không có ch? quy?n hoàn toàn c?a mình mà ch? có quy?n
ch? quy?n trên m?t s? linh v?c trong vùng th?m l?c d?a.
DiepKitty
42. XÁC Ð?NH VÀ NÊU ÐU?C QUY CH? PHÁP LÝ CÁC VÙNG LÃNH TH? QU?C T?.
Lãnh th? QT : là nh?ng b? ph?n lãnh th? du?c s? d?ng chung cho c? c?ng d?ng QT nhu bi?n qu?c
t?, vùng tr?i trên vùng d?c quy?n kinh t?, vùng tr?i qu?c t?, vùng dáy bi?n qu?c t?, kho?ng không vu tr? (k?
c? M?t Trang và các hành tinh) và châu Nam c?c.
Ð?i v?i lãnh th? QT, t?t c? các QG và các ch? th? khác c?a LQT d?u có quy?n bình d?ng s? d?ng
vào m?c dích hoà bình và phát tri?n. Ngt?c chung có ý nghia là co s? cho vi?c s? d?ng các b? ph?n lãnh th?
qu?c t? dc ghi nh?n t?i các ngành lu?t c?a h? th?ng lu?t qu?c t? nhu Ngt?c t? do bi?n c? (trg Lu?t bi?n qu?c
t?), ...
Vì th?, tính ch?t s? h?u qu?c t? k ch?p nh?n vi?c b?t c? 1 QG nào xác l?p ch? quy?n or quy?n ch?
quy?n c?a mình dvs b?t k? 1 b? ph?n nào c?a lãnh th? qu?c t?.
Bi?n c? :
Bi?n c? là t?t c? nh?g vùng bi?n k n?m trog vùng d?c quy?n kinh t?, lãnh h?i hay n?i thu? c?a 1
QG cung nhu k n?m trog vùng nu?c qu?n d?o c?a QG qu?n d?o.
Ch? d? pháp lý :
Quy ch? pháp lý c?a bi?n c? d?a trên ngt?c t? do bi?n c?.
Các Qg có các quy?n t? do dc quy d?nh trog Công u?c lu?t bi?n 1982 còn có nghia v? tr?n áp vi?c
buôn bán nô l?, n?n cu?p bi?n, vi?c buôn bán các ch?t ma tuý và các ch?t kích thích, phát sóng k dc phép t?
bi?n c? và giúp d? b?t k? ai nguy kh?n trên bi?n.
Quy?n t? do bi?n c? bao hàm c? quy?n và nghia v? c?a tàu thuy?n khi ho?t d?ng trên bi?n c?, ch?ng
h?n, quy?n mi?n tr? tài phán cho các tàu thuy?n quân s? và các tàu thuy?n c?a nhà nu?c k dùng vào m?c dích
thuong m?i, các quy?n c?nh sát trên bi?n, ...
Nam c?c :
Nam c?c bao g?m châu Nam c?c, các d?o ti?p giáp vs châu Nam c?c và các ph?n c?a Thái Bình
Duong, ÂÐD ? khu v?c Nam c?c vs di?n tích kho?ng 50 tri?u km2.
Cung nhu B?c c?c, Nam c?c có nhi?u qu?c gia dua ra yêu sách d? thi?t l?p danh nghia ch? quy?n
lãnh th?.
Ch? d? pháp lý :
Ngày 15/10/1959, H?i ngh? qu?c t? v? Nam c?c dã thông qua Hi?p u?c v? Nam c?c, xác l?p ch? d?
pháp lý c?a Nam c?c. Cùng vs Hi?p u?c v? nam c?c 1959, các bi?n pháp có hi?u l?c trog khuôn kh? hi?p
u?c, các ÐUQT khác có m?i quan h? vs Hi?p u?c Nam c?c và các bi?n pháp có hi?u l?c trog khuôn kh? các
hi?p u?c nêu trên t?o thành h? th?ng hi?p u?c v? Nam c?c d? di?u ch?nh ch? d? pháp lý Nam c?c.
DiepKitty
Ðo?n 1 Ði?u 1 Công u?c qu?c t? Nam c?c 1959 quy d?nh : "Nam c?c dc s? d?ng hoàn toàn vào m?c
dích hoà bình. Nghiêm c?m các ho?t d?ng mag tính ch?t vu trang nhu xây d?g các can c?, công trình quân s?,
không dc phép ti?n hành các ho?t d?ng vu trang cug nhu th? b?t c? lo?i vu khí nào".
Ð? b?o v? tài nguyên sinh v?t bi?n, Công u?c nam 1980 dã thành l?p u? ban b?o v? tài nguyên sinh
v?t bi?n Nam c?c.
Công u?c di?u ch?nh nghiên c?u các tài nguyên khoáng s?n Nam c?c nam 1988 thành l?p u? ban tài
nguyên khoáng s?n Nam c?c. Ngày 4/10/1991, H?i ngh? tu v?n d?c bi?t c?a Công u?c Nam c?c dã thông qua
Ngh? d?nh thu b?o v? môi tru?ng liên quan d?n Hi?p u?c Nam c?c 1959. Ði?u 2 c?a Ngh? d?nh thu dã quy
d?nh rõ Nam c?c dc xác d?nh là khu v?c b?o t?n thiên nhiên dành cho hoà bình và khoa h?c.
Bi?n c? hay công h?i không thu?c ch? quy?n và quy?n tài phán c?a b?t k? qu?c gia nào vì:
- Bi?n c? là t?t c? nh?ng ph?n bi?n không thu?c vào vùng d?c quy?n kinh t?, vùng lãng h?i và vùng n?i
th?y c?a m?t qu?c gia d?ng th?i cung không thu?c vào vùng bi?n gi?a các d?o c?a m?t qu?c gia qu?n d?o.
Ð?y là vùng bi?n không ph?i tuân theo lu?t pháp c?a m?t qu?c gia nào ven bi?n mà ch? tuân theo lu?t Bi?n
qu?c t?.
- M?i qu?c gia trên th? gi?i dù có bi?n hay không có bi?n d?u có quy?n t? do hàng h?i, t? do hàng
không, t? do dánh cá, t? do xây d?ng các d?o nhân t?o.
- T?t c? các tàu thuy?n di l?i trên vùng bi?n này có th? treo qu?c k? c?a nu?c mình có d?a v? pháp lý
ngang nhau (tàu thuy?n ?y ch? ch?u quy?n tài phán c?a các nu?c mà nó mang qu?c k?).
43. TÍNH CH?T VÀ N?I DUNG QUY?N CH? QUY?N QU?C GIA TROG VÙNG Ð?C QUY?N
KINH T? VÀ TH?M L?C Ð?A.
Vùng d?c quy?n kinh t? Th?m l?c d?a
Tính ch?t pháp lý Quy?n ch? quy?n v? kinh t? và quy?n tài
phán.
Quy?n ch? quy?n v? kinh t? và quy?n tài
phán.
N?i dung có quy?n ch? quy?n trog vi?c tham dò,
khai thác tài nguyên thiên nhiên : Ðvs tài
nguyên sinh v?t bi?n khai thác trên co s?
tr? lu?ng và kh? nang dánh b?t. QG ven
bi?n có th? cho phép QG khác khai thác
s? du trên co s? hi?p d?nh ngh? cá. Ðvs tài
nguyên k sinh v?t : có d?c quy?n trog vi?c
- Có quy?n ch? quy?n v? m?t tham dò
và khai thác các ngu?n là thiên nhiên
c?a th?m l?c d?a. Qu?c gia ven bi?n
có tòan quy?n trong vi?c cho phép và
di?u ch?nh vi?c khoan ? th?m l?c d?a,
v?i b?t k? m?c dích nào.
- Qu?c gia ven bi?n còn có quy?n ti?n
DiepKitty
tham dò và khai thác. hành các bi?n pháp thích h?p d? b?o
v? môi tru?ng bi?n hoi b? ô nhi?m.
44. QUY CH? PHÁP LÝ C?A N?I THU?. T?I SAO N?I THU? LÀ 1 TROG NH?G B? PH?N C?U
THÀNH NÊN LÃNH TH? C?A QG VEN BI?N :
K1 Ð8 CULB 1982 : N?i th?y là vùng nu?c ? phía bên trong ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i.
Khác : Vùng n?i th?y: là vùng nu?c n?m phía trong du?ng co s? và giáp v?i b? bi?n, t?i dó qu?c gia
venbi?n th?c hi?n ch? quyên hoàn tòan, d?y d? và tuy?t d?i nhu trên lãnh th? d?t li?n. Ð?i v?i các qu?c gia
qu?n d?o thì n?i th?y là vùng nuoc qu?n d?o du?c gi?i h?n b?i du?ng co s? c?i qu?c gia qu?n d?o.
M?t QG có th? có 1 or nhi?u vùng nu?c n?i thu? vs các ch? d? pháp lý khác nhau nhu n?i thu?, n?i thu?
trog dó quy?n di qua k gây h?i c?a tàu thuy?n dc tôn tr?g.
Vùng v?nh, vùng nu?c l?ch s? là các vùng bi?n, nhug do tính ch?t l?ch s? c?a mình chúng dc hu?ng quy
ch? n?i thu?. 1 vùng v?nh dc coi là l?ch s? ph?i tho? mãn :
- QG ven bi?n th?c hi?n 1 cách th?c s? ch? quy?n c?a mình trên dó.
- Vi?c s? d?ng vùng bi?n trên dc th?c hi?n 1 cách liên t?c, hoà bình và lâu dài.
- Có s? công nh?n c?a c?ng d?ng qu?c t? b?ng s? ch?p nh?n công khai or s? im l?ng k ph?n d?i c?a các
QG quan tâm, nh?t là các QG láng gi?ng và có quy?n l?i t?i vùng bi?n này.
Quy ch? pháp lý :
- N?i th?y du?c g?n li?n v?i l?c d?a và du?c d?t du?i ch? quy?n toàn v?n và tuy?t d?i c?a qu?c gia ven
bi?n ? c? ba l?p nu?c dáy bi?n, lòng d?t du?i dáy bi?n và vùng tr?i c?a n?i th?y.
- M?i s? ra vào c?a tàu thuy?n hay phuong ti?n bay c?a nu?c ngoài trên vùng tr?i n?i thu? d?u ph?i xin
phép, tr? tru?ng h?p c?u giúp ng b? n?n. Tàu thuy?n thuong m?i ra vào các c?ng qu?c t? trên co s?
ngt?c t? do thông thuong và có di có l?i. Tàu thuy?n nhà nu?c dùng vào m?c dích k thuong m?i và tàu
thuy?n quân s? ph?i xin phép.
- Th?m quy?n tài phán c?a QG ven bi?n dvs tàu thuy?n nu?c ngoài trog n?i thu? : tàu thuy?n nu?c
ngoài có s? vi ph?m, QG ven bi?n có quy?n th?c hi?n quy?n tài phán dân s?. Ðvs tàu thuy?n dc hu?ng quy?n
mi?n tr?, QG ven bi?n có quy?n bu?c tàu thuy?n dó r?i kh?i vùng n?i thu? c?a mình và yêu c?u co quan có
th?m quy?n c?a QG mà tàu thuy?n dó mang c? tr?ng tr? các vi ph?m dó.
Ðvs các vi ph?m hình s? và dân s? trên tàu thuy?n nu?c ngoài, lu?t áp d?ng là lu?t c?a QG mà tàu
mag c?. QG ven bi?n ch? can thi?p :
- N?u hành vi ph?m t?i do 1 ng ngoài thu? th? doàn th?c hi?n.
- N?u thuy?n tru?ng yêu c?u chính quy?n s? t?i can thi?p.
DiepKitty
- N?u h?u qu? c?a nó ?nh hu?ng t?i an ninh tr?t t? c?a c?ng.
N?i th?y là m?t b? ph?n c?u thành lãnh th? c?a qu?c gia ven bi?n vì
Xu?t phát t? d?nh nghia n?i th?y là vùng bi?n sát d?t li?n c?a qu?c gia ven bi?n và t? d?nh nghia lãnh
th? qu?c gia g?m vùng d?t nu?c, tr?i, lòng d?t.
45. LÃNH H?I :
Lãnh h?i là vùng bi?n n?m gi?a vùng nu?c n?i thu? và các vùng bi?n thu?c quy?n ch? quy?n và quy?n
tài phán qu?c gia.
Ch? quy?n trên lãnh h?i k ph?i là tuy?t d?i do s? th?a nh?n quy?n qua l?i vô h?i c?a tàu thuy?n nu?c
ngoài trog lãnh h?i, nhug trog vùng tr?i bên trên lãnh h?i k t?n t?i quy?n qua l?i k gây h?i cho các phuong ti?n
bay.
Theo CULB 1982, QG ven bi?n có quy?n ?n d?nh chi?u r?ng lãnh h?i k quá 12 h?i lý tình t? ÐCS
dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i.
Xác d?nh ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i : 2 phuong pháp :
- ÐCS thông thu?ng : là ng?n nu?c tri?u th?p nh?t d?c theo b? bi?n nhu dc th? hi?n trên các h?i d? t? l?
l?n dã dc QG ven bi?n chính th?c công nh?n. Ðvs cá d?o c?u t?o = san hô or các d?o có dá ng?m ven
b? bao quanh, phuog pháp này cug dc áp d?ng. Uu di?m : ph?n ánh dúng b? bi?n c?a các nu?c và h?n
ch? b?t s? m? r?ng các vùng bi?n thu?c quy?n tài phán QG.
- ÐCS th?ng :
Ðk d? xác d?nh ÐCS th?ng : (i) có du?ng b? bi?n khúc kh?u, ph?c t?p, (ii) chu?i d?o ch?y d?c và
n?m ngay sát ven b?, (iii) có s? xu?t hi?n c?a các hoàn c?nh d?c bi?t nhu v?nh, c?a sông.
Xác d?nh = phuog pháp n?i li?n b?ng các do?n th?ng nh?g di?m thik h?p có th? dc l?a ch?n ?
nh?g di?m ngoài cùng, nhô ra nh?t c?a b? bi?n t?i ng?n nu?c tri?u th?p nh?t.
Ðk c?n tuân th? khi v?ch ÐCS th?ng là tuy?n các ÐCS k dc di ch?ch quá xa hu?ng chung c?a b?
bi?n và các vùng bi?n ? bên trog các ÐCS này ph?i g?n vs d?t li?n d? d?n m?c dc d?t du?i ch? d? n?i thu?.
Vs ÐCS th?ng, c?n luu ý d?n vi?c l?a ch?n nh?g di?m xu?t phát ph?i k dc t? các bãi c?n n?a n?i
n?a chìm, tr? tru?ng h?p ? dó có nh?g dèn bi?n or các thi?t b? thu?ng xuyên nhô lên m?t nu?c or vi?c v?ch
các ÐCS th?ng dó dã dc th?a nh?n chung c?a qu?c t? ; k dc làm cho lãnh h?i c?a 1 QG khác b? tách kh?i bi?n
c? or 1 vùng d?c quy?n kinh t?.
Quy?n di qua k gây h?i :
Ði qua k gây h?i dc hi?u là vi?c di qua nhug k làm phuong h?i d?n hoà bình, an ninh, tr?t t? hay l?i
DiepKitty
ích c?a QG ven bi?n.
Các QG ven bi?n k dc phép d?t dk cho các tàu thuy?n nu?c ngoài di qua lãnhh?i c?a mình ph?i xin
phép or thông báo trc.
QG ven bi?n có quy?n ?n d?nh các tuy?n du?ng, quy d?nh vi?c phân d?nh các lu?ng giao thông danh
cho tàu thuy?n nu?c ngoài di qua lãnh h?i c?a mình. Các tuy?n du?ng này dc d?nh ra ph?i phù h?p vs các quy
d?nh c?a Công u?c lu?t bi?n 1982 và LQT.
Tru?ng h?p có vi ph?m, de do? hoà bình an ninh, tr?t t? c?a QG ven bi?n, QG này hoàn toàn có th? s?
d?ng các bi?n pháp c?n thi?t d? b?o v? ch? quy?n c?a mình, k? c? bi?n pháp t?m th?i dình ch? quy?n di qua k
gây h?i. Vi?c t?m dình ch? này có hi?u l?c sau khi dã dc công b? theo dúng th? t?c và trog th?c hi?n k có s?
phân bi?t d?i x? gì v? m?t pháp ly hay v? m?t th?c t? gi?a các tàu thuy?n nu?c ngoài.
Quy?n tài phán trong lãnh h?i :
N?u 1 v? vi ph?m hình s? x?y ra trên con tàu, QG ven bi?n có th? th?c hi?n quy?n tài phán n?u h?u
qu? c?a v? vi ph?m dó m? r?ng d?n QG ven bi?n ; v? vi ph?m dó có tính ch?t phá ho?i hoà bình, an ninh, tr?t
t? c?a QG ven bi?n ; thuy?n tru?ng hay viên ch?c lãnh s? or ngo?i giao c?a QG mà tàu mag c? yêu c?u ; và
bi?n pháp này c?n thi?t d? tr?n áp vi?c buôn l?u ch?t ma tuý hay kích thík.
QG ven bi?n có th? áp d?ng m?i bi?n pháp mà lu?t trog nu?c quy d?nh nh?m ti?n hành vi?c b?t gi?
hay d? th?m dvs con tàu nu?c ngoài di qua lãnh h?i, sau khi r?i kh?i n?i thu?. Ngu?c l?i, dvs 1 v? vi ph?m
hình s? x?y ra trc khi con tàu xu?t phát t? 1 c?ng nu?c ngoài, di vào lãnh h?i mà k di vào n?i thu? thì QG ven
bi?n k can thi?p.
QG ven bi?n k dc b?t tàu nu?c ngoài dag di qua lãnh h?i p?i d?ng l?i thay d?i hành trình c?a nó d?
th?c hi?n quy?n tài phán dân s? c?a mình dvs 1 con ng trên tàu dó nhug QG này l?i có quy?n áp d?ng m?i
bi?n pháp tr?ng ph?t hay d?m b?o v? m?t dân s? mà lu?t trog nu?c mình quy d?nh dvs tàu nu?c ngoài dag d?u
trog lãnh h?i hay di qua lãnh h?i sau khi r?i kh?i n?i thu?.
46. SO SÁNH QUY CH? PHÁP LÝ C?A N?I THU? - LÃNH H?I :
K1 Ð8 CULB 1982 : N?i th?y là vùng nu?c ? phía bên trong ÐCS dùng d? tính chi?u r?ng lãnh h?i.
Lãnh h?i là vùng bi?n n?m gi?a vùng nu?c n?i thu? và các vùng bi?n thu?c quy?n ch? quy?n và quy?n
tài phán qu?c gia.
N?I THU? LÃNH H?I
Gi?ng - d?u là các vùng bi?n thu?c ch? quy?n c?a QG ven bi?n.
- d?u t?n t?i quy?n di qua k gây h?i dvs tàu thuy?n.
Quy?n ch? thu?c quy?n hoàn toàn, d?y d? và tuy?t K có quy?n tuy?t d?i.
DiepKitty
quy?n d?i.
Quy?n tài phán Tàu thuy?n nu?c ngoài có s? vi
ph?m, QG ven bi?n có quy?n th?c hi?n
quy?n tài phán dân s?. Ðvs tàu thuy?n dc
hu?ng quy?n mi?n tr?, QG ven bi?n có
quy?n bu?c tàu thuy?n dó r?i kh?i vùng
n?i thu? c?a mình và yêu c?u co quan có
th?m quy?n c?a QG mà tàu thuy?n dó
mang c? tr?ng tr? các vi ph?m dó.
Ðvs các vi ph?m hình s? và dân s?
trên tàu thuy?n nu?c ngoài, lu?t áp d?ng
là lu?t c?a QG mà tàu mag c?. QG ven
bi?n ch? can thi?p :
- N?u hành vi ph?m t?i do 1 ng
ngoài thu? th? doàn th?c hi?n.
- N?u thuy?n tru?ng yêu c?u chính
quy?n s? t?i can thi?p.
N?u h?u qu? c?a nó ?nh hu?ng t?i an ninh
tr?t t? c?a c?ng.
N?u 1 v? vi ph?m hình s? x?y ra
trên con tàu, QG ven bi?n có th? th?c hi?n
quy?n tài phán n?u h?u qu? c?a v? vi
ph?m dó m? r?ng d?n QG ven bi?n ; v? vi
ph?m dó có tính ch?t phá ho?i hoà bình,
an ninh, tr?t t? c?a QG ven bi?n ; thuy?n
tru?ng hay viên ch?c lãnh s? or ngo?i
giao c?a QG mà tàu mag c? yêu c?u ; và
bi?n pháp này c?n thi?t d? tr?n áp vi?c
buôn l?u ch?t ma tuý hay kích thík.
QG ven bi?n có th? áp d?ng m?i
bi?n pháp mà lu?t trog nu?c quy d?nh
nh?m ti?n hành vi?c b?t gi? hay d? th?m
dvs con tàu nu?c ngoài di qua lãnh h?i,
sau khi r?i kh?i n?i thu?. Ngu?c l?i, dvs 1
v? vi ph?m hình s? x?y ra trc khi con tàu
xu?t phát t? 1 c?ng nu?c ngoài, di vào
lãnh h?i mà k di vào n?i thu? thì QG ven
bi?n k can thi?p.
QG ven bi?n k dc b?t tàu nu?c
ngoài dag di qua lãnh h?i p?i d?ng l?i thay
d?i hành trình c?a nó d? th?c hi?n quy?n
tài phán dân s? c?a mình dvs 1 con ng
trên tàu dó nhug QG này l?i có quy?n áp
d?ng m?i bi?n pháp tr?ng ph?t hay d?m
b?o v? m?t dân s? mà lu?t trog nu?c mình
quy d?nh dvs tàu nu?c ngoài dag d?u trog
lãnh h?i hay di qua lãnh h?i sau khi r?i
kh?i n?i thu?.
DiepKitty
47. T?I SAO QU?C GIA VEN BI?N CH? CÓ CH? QUY?N Ð?I V?I VÙNG TI?P GIÁP LÃNH H?I
VÀ VÙNG Ð?C QUY?N KINH T? :
Vùng ti?p giáp lãnh h?i là vùng bi?n n?m ngoài lãnh h?i và ti?p li?n vs lãnh h?i, t?i dó QG ven bi?n
th?c hi?n các th?m quy?n có tính riêng bi?t và h?n ch? d?i v?i các tài thuy?n nu?c ngoài.
Vùng d?c quy?n kt? là 1 vùng n?m ? phía ngoài lãnh h?i và ti?p li?n vs lãnh h?i, d?t du?i ch? d? pháp
lý riêng quy d?nh trong ph?n V - Vùng d?c quy?n kinh t? c?a Công u?c lu?t bi?n 1982, theo dó các quy?n và
quy?n tài phán c?a QG ven bi?n, quy?n cug nhu các quy?n t? do c?a QG khác d?u do các quy d?nh thích h?p
c?a Công u?c di?u ch?nh.
Qu?c gia ven bi?n ch? có quy?n ch? quy?n d?i v?i vùng ti?p giáp lãnh h?i và vùng d?c quy?n kinh
t? vì:
? c? 2 vùng này qu?c gia ven bi?n ch? có quy?n qu?n lý khai thác tài nguyên thiên nhiên, nghiên c?u
khoa h?c nhung các qu?c gia k? c? nh?ng qu?c gia không có bi?n cung có quy?n t? do di l?i trên du?ng bi?n,
du?ng không cung nhu l?p d?t các ?ng ng?m mà không c?n s? cho phép c?a qu?c gia ven bi?n khi nó không
gây ?nh hu?ng d?n qu?c gia ven bi?n.
Ðây là 2 vùng bi?n tuong d?i xa vùng d?t li?n c?a m?t qu?c gia, ngoài l?i ích v? kinh t?, xã h?i thì
vi?c qu?n lý bi?n c?a mình không ph?i qu?c gia nào cung d?m nhi?m du?c h?t vì dây là vùng d?t r?ng nên
quy ch? pháp lý không nghiêm ng?t.
48. T?I SAO N?I THU? THU?C QUY?N HOÀN TOÀN, Ð?Y Ð? VÀ RIÊNG BI?T NHUG LÃNH
H?I CH? THU?C CH? QUY?N HOÀN TOÀN VÀ Ð?Y Ð? C?A QU?C GIA VEN BI?N.
Vùng n?i th?y: là vùng nu?c n?m phía trong du?ng co s? và giáp v?i b? bi?n, t?i dó qu?c gia venbi?n
th?c hi?n ch? quyên hoàn tòan, d?y d? và tuy?t d?i nhu trên lãnh th? d?t li?n. Ð?i v?i các qu?c gia qu?n d?o
thì n?i th?y là vùng nuoc qu?n d?o du?c gi?i h?n b?i du?ng co s? c?i qu?c gia qu?n d?o.
Lãnh h?i là vùng bi?n n?m gi?a vùng nu?c n?i thu? và các vùng bi?n thu?c quy?n ch? quy?n và quy?n
tài phán QG.
N?i th?y thu?c ch? quy?n hòan tòan, d?y d? và riêng bi?t vì n?i th?y là vùng nu?c ti?p giáp ngay
d?t li?n. Ðây là m?t v? trí quan tr?ng ?nh hu?ng d?n an ninh qu?c gia và c? v? l?i ích kinh t? cung nhu khoa
h?c c?a qu?c gia ven bi?n nên n?i th?y ph?i có m?t quy ch? pháp lý nghiêm ng?t nh?m h?n ch? t?i da các
ho?t d?ng xâm ph?m d?n ch? quy?n c?a qu?c gia ven bi?n. Tàu thuy?n nu?c ngòai khi qua l?i vùng n?i th?y
ph?i có s? d?ng ý c?a qu?c gia ven bi?n.
=> Tóm l?i: n?i th?y à vùng lãnh th? quan tr?ng hon so v?i lãnh h?i b?i vì nó ti?p li?n v?i qu?c gia
ven bi?n nên quy ch? pháp lý c?a n?i th?y ch?t ch? hon c?a lãnh h?i.
DiepKitty
?. Tàu bi?n qu?c gia có du?c hu?ng quy ch? pháp lý nhu lãnh th? qu?c gia hay không? Vì sao? Nh?ng vi
ph?m pháp lu?t x?y ra trên tàu bi?n QG dc gi?i quy?t theo PL nào ?.
Ðây là tinh fhu?ng v?n d?ng pháp lý thuy?t v? khái ni?m lãnh th? qu?c gia, các b? ph?n c?u thành lãnh
th? qu?c gia và quy ch? pháp lý c?a lãnh th? qu?c gia. V? nguyên t?c lãnh th? qu?c gia du?c c?u thành b?i 4
b? ph?n: vùng d?t, vùng nu?c, vùng tr?i và lòng d?t. Tuy nhiên, th?c ti?n pháp lý qu?c t? dã d?t ra v?n d?
lãnh th? tu?ng trung, nó không ph?i là m?t trong b?n b? ph?n nói trên, mà là nh?ng v?t có th? di d?i du?c
nhu máy bay, tàu bi?n qu?c gia 11 ho?c th?m chí là nh?ng lãnh s? quán...(xem thêm v? lãnh th? tu?ng trung).
Qua s? phân tích nói trên c?n kahngr d?nh tàu bi?n qu?c gia là lãnh th? tu?ng trung, chính vì th? nó
du?c hu?ng quy ch? pháp lý nhu d?i v?i lãnh th? qu?c gia.
Nh?ng v? ph?m pháp lu?t trên s? du?c gi?i quy?t theo pháp lu?t c?a qu?c gia mà tàu dó mang c?.
DiepKitty
NGO?I GIAO - LÃNH S?
1. Ð?NH NGHIA, NGU?N, NGUYÊN T?C C?A LU?T NGO?I GIAO, LÃNH S? VÀ H? TH?NG
CÁC CO QUAN Ð?I NGO?I :
? Ð?nh nghia :
Lu?t ngo?i giao và lãnh s? là t?ng th? các nguyên t?c và QPPL QT nh?m di?u ch?nh trình t? thi?t
l?p quan h? chính th?c gi?a các QG và ch? th? khác c?a LQT vs nhau, trên co s? dó duy trì ho?t d?ng ch?c
nang c?a các co quan quan h? d?i ngo?i c?a nhà nu?c d? ph?c v? s? phát tri?n quan h? h?p tác qu?c t? c?a
các nhà nu?c ho?c các t? ch?c qu?c t? liên chính ph?.
? Ngu?n :
- CU Viên 1961 v? quan h? ngo?i giao
- CU Viên 1963 v? quan h? lãnh s?
- CU Viên 1969 v? phái doàn d?c bi?t.
V? phuong di?n QG, h?u nhu các nu?c d?u cung dã ban hành các VB QPPL v? co quan d?i di?n
ngo?i giao và co quan lãnh s?. VN dã ban hành các VB : Pháp l?nh lãnh s? 1990, Lu?t h?i quan 2001, Pháp
l?nh v? quy?n uu dãi, mi?n tr? dành cho co quan d?i di?n ngo?i giao, co quan lãnh s? và co quan d?i di?n c?a
các t? ch?c qu?c t? t?i VN 1993, Pháp l?nh v? nh?p c?nh, xu?t c?nh, cu trú c?a ngu?i nu?c ngoài t?i VN
2000.
? Nguyên t?c :
- Nguyên t?c bình d?ng, k phân bi?t d?i x? :
Quan h? gi?a các QG v? ngo?i giao và lãnh s? là bình d?ng trên co s? ch? quy?n. S? bình d?ng này k cho
phép có b?t k? s? phân bi?t d?i x? nào gi?a các QG có ch? d? kinh t?, chính tr? - xã h? và v? trí d?a lý khác
nhau. Ðây là d?c thù c?a lo?i hình quan h? h?p tác v? ngo?i giao và lãnh s?.
- Nguyên t?c th?a thu?n :
Th?a thu?n là nguyên t?c dc áp d?ng tri?t d? nh?t trog quan h? ngo?i giao và lãnh s?. Các ho?t d?ng thi?t l?p
quan h? ngo?i giao, quan h? lãnh s? và co quan d?i di?n ngo?i giao, co quan lãnh s?, b? nhi?m ngu?i d?ng
d?u các co quan này gi?a nu?c c? d?i di?n và nu?c nh?n d?i di?n d? ph?i th?ng qua quá trình trao d?i th?a
thu?n d? di d?n quy?t d?nh cu?i cùng.
- Nguyên t?c tôn tr?ng quy?n uu dãi và mi?n tr? c?a co quan d?i di?n ngo?i giao, co quan lãnh s? và
thành viên c?a các co quan này :
Xu?t phát t? nguyên t?c tôn r?ng quy?n mi?n tr? c?a QG, nu?c nh?n d?i di?n và ti?p nh?n lãnh s? ph?i tôn
tr?g quy?n uu dãi, mi?n tr? c?a co quan d?i di?n ngo?i giao và co quan lãnh s?.
DiepKitty
QG s? t?i ph?i d?i x? tr?ng th? v?i viên ch?c ngo?i giao và viên ch?c lãnh s?, th?c hi?n d?y d? các nghia v?
c?a mình theo quy d?nh c?a PL qu?c t? d? co quan d?i di?n ngo?i giao và co quan lãnh s? dc hu?ng d?y d?
quy?n uu dãi và mi?n tr? trong khi th?c hi?n ch?c nang mà nhà nu?c trao cho.
- Nguyên t?c tôn tr?ng PL và phong t?c t?p quán c?a nu?c ti?p nh?n trog các ho?t d?ng ngo?i giao và
lãnh s? :
Ho?t d?ng c?a các co quan và thành viên c?a co quan quan h? d?i ngo?i c?a nhà nu?c ? nu?c ngoài ph?i luôn
phù h?p vs LQT, vs PL nu?c mình và tôn tr?ng PL cung nhu phong t?c t?p quán c?a nu?c ti?p nh?n. Tôn
tr?ng PL c?a nu?c s? t?i là hành vi bi?u hi?n s? tôn tr?ng ch? quy?n QG trog quan h? qu?c t?, d?ng th?i là
vi?c làm d? xây d?ng và th?t ch?t thêm quan h? h?u h?o gi?a các QG.
- Nguyên t?c có di có l?i :
Có di có l?i là nguyên t?c mag tính t?p quán và truy?n htoongs trog quan h? ngo?i giao và lãnh s?.
Nguyên t?c bình d?ng là nên t?ng d? xây d?ng các quan h? ngo?i giao, lãnh s? trên co s? có di có l?i..
Bi?u hi?n th?c t? c?a nguyên t?c này trog quan h? gi?a các QG là vi?c co quan d?i di?n ngo?i
giao, co quan lãnh s? c?a các QG dc hu?ng ch? d? pháp lý và d?i x? nhu nhau, không cho phép 1 bên dòi h?i
co quan d?i di?n ngo?i giao và thành viên c?a co quan d?i di?n ngo?i giao c?a mình dc hu?ng quy?n uu dãi và
mi?n tr? nhi?u hon nh?g gì mà mình dã, dang và s? giành cho bên kia.
Nguyên t?c có di có l?i cug có nghia là các QG có th? áp d?ng bi?n pháp tr? dua trog nh?g tru?ng
h?p nu?c nh?n d?i di?n có hành vi x? s? làm ?nh hu?ng d?n danh s?, uy tín ho?c làm thi?t h?i d?n l?i ích c?a
nu?c c? d?i di?n.
? H? th?ng các co quan d?i ngo?i :
Co quan quan h? d?i ngo?i nhà nu?c là co quan do nhà nu?c l?p ra d? duy trì quan h? chính th?c c?a nhà
nu?c dó vs các QG khác ho?c vs các t? ch?c qu?c t?.
+ H? th?ng co quan d?i ngo?i trong nu?c :
- Co quan d?i di?n chung : Nguyên th? QG, qu?c h?i, chính ph?, ngu?i d?ng d?u chính ph?, b? ngo?i
giao, b? tru?ng b? ngo?i giao.
Ði?u 7 CU Viên 1969 v? lu?t ÐUQT thì nguyên th? QG, ngu?i d?ng d?u chính ph?, ngu?i d?ng d?u b? ngo?i
giao d?i di?n cho QG trong quan h? qu?c t? k c?n thu ?y nhi?m.
- Co quan d?i di?n chuyên ngành :
Các co quan chuyên ngành : B? ngo?i thuong, B? (?y ban) h?p tác kinh t?.
+ Các co quan quan h? d?i ngo?i ? nu?c ngoài : g?m 2 lo?i :
- Co quan thu?ng tr?c ? nu?c ngoài g?m các co quan d?i di?n ngo?i giao (d?i s? quán, công s? quán),
các doàn d?i di?n thu?ng tr?c c?a QG t?i t? ch?c qu?c t? liên chính ph?, các co quan lãnh s?.
DiepKitty
- Co quan lâm th?i g?m các phái doàn d?i di?n d?c bi?t (phái doàn ad hoc), các phái doàn di d? h?i ngh?
qu?c t? or dàm phán qu?c t?.
2. PHÂN BI?T QUAN H? NGO?I GIAO - QUAN H? LÃNH S? :
Quan h? ngo?i giao Quan h? lãnh s?
Xu?t hi?n Xu?t hi?n tru?c Xu?t hi?n sau
N?i dung B? gi?i h?n trong linh v?c c? th?,
ph?m vi c? th?.
Quy?n uu dãi
và mi?n tr?
tuy?t d?i K tuy?t d?i
3. Ð?NH NGHIA, CH?C NANG, CO C?U T? CH?C C?A CO QUAN Ð?I DI?N NGO?I GIAO :
Ð?nh nghia :
CQÐDNG là CQNN, có tr? s? trên lãnh th? QG khác d? th?c hi?n quan h? ngo?i giao vs QG dó.
Phân lo?i : 2 lo?i :
- Ð?i s? quán là CQÐDNG cao nh?t c?a 1 nu?c ? nu?c ngoài. Ngu?i d?ng d?u d?i s? quán là d?i s?.
- Công s? quán là CQÐDNG ? m?c th?p hon d?i s? quán. Ngu?i d?ng d?u công s? quán là công s?.
Ch?c nang :
Ch?c nang c?a CQÐDNG dc quy d?nh trong ÐUQT và trog PL QG, g?m :
- Thay m?t cho nhà nu?c mình t?i nu?c nh?n d?i di?n (qtr?g nh?t).
- B?o v? quy?n l?i c?a nhà nu?c và công dân mình ? nu?c nh?n d?i di?n (b?o h? ngo?i giao).
- Ðàm phán vs chính ph? nu?c nh?n d?i di?n.
- B?ng nh?ng phuong ti?n h?p pháp, tìm hi?u v? di?u ki?n và s? ti?n tri?n c?a tình hình nu?c nh?n d?i
di?n và báo cáo vs chính ph? nu?c mình.
- Thúc d?y quan h? h?u ngh? và phát tri?n quan h? kinh t?, van hoá, khoa h?c gi?a nu?c mình vs nu?c
nh?n d?i di?n.
Ngoài ch?c nang trên, ngày nay CQÐDNG cung có th? th?c hi?n c? ch?c nag lãnh s?, vì th? trog d?i s? quán
c?a các nu?c thu?ng có phòng lãnh s?.
C?p, hàm, ch?c v? ngo?i giao :
- C?p ngo?i giao : là th? b?c c?a ngu?i d?ng d?u co quan d?i di?n ngo?i giao, dc xác d?nh theo quy d?nh
c?a LQT và th?a thu?n c?a các QG h?u quan. Ngu?i d?g d?u co quan d?i di?n ngoai giao g?m :
+ C?p d?i s? do nguyên th? QG b? nhi?m.
DiepKitty
+ C?p công s? do nguyên th? QG b? nhi?m.
+ C?p d?i di?n do b? tru?ng b? ngo?i giao b? nhi?m.
Trên th?c t?, hi?n nay c?p d?i di?n và công s? ch? còn r?t ít. LQT k quy d?nh b?t k? s? phân bi?t nào v? d?a v?
pháp lý gi?a nh?g ng d?ng d?u co quan d?i di?n ngo?i giao có c?p b?c ngo?i giao khác nhau.
- Hàm ngo?i giao : Là ch?c danh nhà nu?c, phong cho công ch?c ngành ngo?i giao d? th?c hi?n công tác
d?i ngo?i ? trog và ngoài nu?c. Theo PL c?a các nu?c, thông thu?ng hàm ngo?i giao g?m d?i s?, công s?,
tham tán, bí thu th? nh?t, bí thu th? hai, bí thu th? 3, tùy viên.
Ch?c v? ngo?i giao : là ch?c v? dc b? nhi?m cho thành viên có cuong v? ngo?i giao công tác t?i
các co quan quan h? d?i ngo?i c?a nhà nu?c ? nu?c ngoài. Nh?g ngu?i dc b? nhi?m vào ch?c v? ngo?i giao
có th? là công ch?c ngành ngo?i giao, cug có th? là công ch?c ngành khác dc di?u d?ng d?n công tác trog d?i
s? quán or trg phái doàn d?i di?n thu?ng tr?c c?a QG t?i t? ch?c qu?c t? liên chính ph?. VD : phóng viên dc
di?u d?ng d?n công tác t?i d?i s? quán dc b? nhi?m ch?c v? tùy viên báo chí, si quan quân d?i có ch?c v? tùy
viên quân s?.
Theo PL VN, ch?c v? ngo?i giao VN g?m có d?i s? d?c m?nh toàn quy?n, công s? d?c m?nh toàn
quy?n, d?i di?n, tru?ng doàn d?i di?n thu?ng tr?c t?i t? ch?c qu?c t? liên chính ph? ; công s? ; tham tán công
s? ; tham tán ; bí thu th? nh?t ; bí thu th? hai ; bí thu th? ba ; tùy viên.
Kh?i d?u và ch?m d?t ch?c nang d?i di?n ngo?i giao :
giáo trình 283.
Co c?u t? ch?c :
Ð?i s? quán có các b? ph?n : van phòng, phòng chính tr?, phòng kinh t?, phòng van hoá, phòng
lãnh s?, tu? viên quân s?.
Thành viên c?a CQÐDNG dc chia làm 3 lo?i : viên ch?c ngo?i giao ; nhân viên hành chính - k?
thu?t ; nhân viên ph?c v?.
Viên ch?c ngo?i giao g?m nh?ng ngu?i có hàm và ch?c v? ngo?i giao : d?i s?, tham tán công s?,
tham tán, tu? viên quân s?, bí thu th? nh?t, bí thu th? hai, bí thu th? ba, tu? viên.
Nhân viên hành chính - k? thu?t là nh?ng ngu?i làm công vi?c v? hành chính - k? thu?t trong
CQÐDNG : phiên d?ch, van thu, dánh máy, ...
Nhân viên ph?c v? là nh?ng ngu?i làm các công vi?c ph?c v? cho co quan d?i di?n ngo?i giao nhu
lái xe, b?o v?, ...
Theo nguyên t?c chung, viên ch?c ngo?i giao ph?i là công dân c?a nu?c c? d?i di?n. Công dân
DiepKitty
nu?c nh?n d?i di?n or công dân c?a nu?c th? 3 có th? gi? ch?c v? ngo?i giao nhung ph?i dc s? d?ng ý c?a
nu?c nh?n d?i di?n. Ð?i v?i nhân viên hành chính - k? thu?t và nhân viên ph?c v ? thì k c?n ph?i có s? d?ng
ý.
Nu?c nh?n d?i di?n có th? b?t k? lúc nào thông báo cho nu?c c? d?i di?n r?ng ngu?i d?ng d?u
CQÐDNG b? m?t tín nhi?m or b?t k? thành viên nào khác c?a CQÐDNG d?u dc ch?p nh?n mà k ph?i nêu rõ
lý do. Tru?ng h?p này, nu?c c? d?i di?n ph?i tri?u h?i ngay nh?g ng b? m?t tín nhi?m or dình ch? ch?c nang
c?a h? trog CQÐDNG.
4. Ð?NH NGHIA, CH?C NANG, CO C?U T? CH?C C?A CO QUAN LÃNH S? VÀ LÃNH S?
DANH D? :
Ð/n : Co quan lãnh s? là co quan quan h? d?i ngo?i c?a nhà nu?c ? nu?c ngoài, nh?m th?c hi?n ch?c
nang lãnh s? trog 1 khu v?c lãnh th? nh?t d?nh c?a nu?c ti?p nh?n, trên co s? th?a thu?n gi?a hai nu?c
h?u quan.
Co c?u t? ch?c :
+ C?p c?a co quan lãnh s? : Theo CUV 1963, CQLS dc chia thành 4 c?p :
- T?ng lãnh s? quán - d?ng d?u là t?ng lãnh s?.
- Lãnh s? quán - d?ng d?u là lãnh s?.
- Phó lãnh s? quán - d?ng d?u là phó lãnh s?.
- Ð?i lý lãnh s? quán - d?ng d?u là d?i lý lãnh s?.
Th?c ti?n hi?n nay, các nu?c thu?ng d?t CQLS ? c?p t?ng lãnh s? quán và lãnh s? quán.
+ Ngu?i d?ng d?u CQLS.
Ngu?i d?ng d?u CQLS do nu?c c? d?i di?n b? nhi?m và do nu?c ti?p nh?n lãnh s? ch?p thu?n cho
phép th?c hi?n ch?c nang c?a mình.
Can c? vào PL nu?c c? d?i di?n, ch? t?ch nu?c or b? tru?g b? ngo?i giao b? nhi?m ng d?ng d?u co
quan lãnh s? thông qua vi?c c?p b?ng lãnh s?.
B?ng lãnh s? dc g?i t?i chính ph? nu?c ti?p nh?n. Ngu?i d?ng d?u CQLS b?t d?u th?c hi?n ch?c nang
c?a mình k? t? ngày nu?c ti?p nh?n lãnh s? cho phép chính th?c, thông qua vi?c c?p gi?y ch?ng nh?n lãnh s?.
Th? t?c b?t bu?c là ph?i có b?ng lãnh s? và gi?y ch?ng nh?n lãnh s? ch? d?t ra dvs ng d?ng d?u co
quan lãnh s? d?c l?p. Ðvs ng ph? trách phòng lãnh s? thu?c d?i s? quán các nu?c thì k c?n ph?i áp d?ng th?
t?c này.
+ Thành viên CQLS : 3 lo?i :
- Viên ch?c lãnh s? : g?m ngu?i d?ng d?u CQLS (t?ng LS, lãnh s? or tru?ng phòng lãnh s? c?a d?i s?
DiepKitty
quán) ; tham tán LS ; bí thu LS ; tùy viên LS.
Theo CUV 1963, viên ch?c LS ph?i là công dân nu?c c? LS. Ch? dc b? nhi?m viên ch?c LS là
công dân nc ti?p nh?n khi dc su d?g ý rõ ràng c?a nu?c này.
V? nguyên t?c, b?t k? khi nào nc ti?p nh?n cug có th? tuyên b? và thông báo cho nu?c c? LS r?ng
1 viên ch?c LS nào dó k dc ch?p nh?n. Trog tru?g h?p này, nc c? LS ph?i tri?u h?i ngay ng b? m?t tín nhi?m
v? nu?c or dình ch? ch?c nang c?a ng dó trog CQLS.
- Nhân viên LS g?m ngu?i th?c hi?n công vi?c hành chính - k? thu?t trog CQLS.
- Nhân viên ph?c v? là ng làm công vi?c ph?c v? n?i b? trog CQLS.
Trog ho?t d?ng c?a các CQLS còn có doàn LS. Ðoàn LS bao g?m t?t c? LS nu?c ngoài công tác
t?i khu v?c LS nh?t d?nh và ch? th?c hi?n ch?c nang l? tân. Ð?g d?u doàn LS là ng d?ng d?u CQLS c?a 1
nu?c, có hàm cao nh?t và có thâm niên công tác lâu nh?t t?i khu v?c LS dó.
Ch?c nang :
- B?o v? quy?n và l?i ích h?p pháp c?a nhà nu?c, công dân và pháp nhân nu?c mình t?i nu?c ti?p nh?n LS
trog ph?m vi PL QT.
- C?p h? chi?u và các gi?y thông hành cho côg dân nc mình ; c?p th? th?c và gi?y t? c?n thi?t khác cho
nh?g ng mu?n d?n nc c? LS.
- Th?c hi?n ch?c nag công ch?g 1 s? gi?y t?, tài li?u cho công dân, pháp nhân nu?c mình ? nc s? t?i và
th?c hi?n công vi?c có tính ch?t hành chính khác : dkí k?t hôn, ch?g nh?n khai sinh, ...
- C?u tr? và giúp d? các t? ch?c, công dân nc mình.
- Gi?i thi?u ng d?i di?n or t? mình làm d?i di?n cho công dân nc mình trog quá trình t? t?g t?i nu?c ti?p
nh?n, trog tru?ng h?p công dân dó k có kh? nag t? b?o v? quy?n và l?i ích h?p pháp c?a mình.
- Trog tru?ng h?p côg dân nào dó c?a nc mình b? b?t, t?m gi?, t?m giam, ... ? nc s? t?i, viên ch?c LS có
quy?n tham h?i, ti?p xúc và áp d?g các bi?n pháp b?o d?m d?i di?n pháp lý cho ng dó. Ch?c nag này c?a
CQLS p?i dc th?c hi?n phù h?p vs PL c?a nc s? t?i.
- Th?c hi?n ch?c nag giúp d? tàu thuy?n, máy bay, doàn thu? th?, phi hành doàn c?a nc mình t?i khu v?c
LS ; có 1 s? quy?n h?n nh?t d?nh dvs các tàu thuy?n, máy bay này.
Nhu v?y, ch?c nag c?a CQLS k bao g?m m?i lih v?c quan h? gi?a nc mình vs nc ti?p nh?n. CQLS k
tr?c ti?p quan h? vs chính quy?n TW mà ch? quan h? vs chính quy?n d?a phuog trog ph?m vi khu v?c LS.
Theo PL QT, trên co s? s? d?ng ý c?a nu?c ti?p nh?n, CQLS có th? th?c hi?n 1 s? ch?c nag c?a
CQÐDNG n?u nhu 2 nu?c chua thi?t l?p QH ngo?i giao. CQLS cug có th? th?c hi?n ch?c nang LS ? nu?c
th? 3 or thay m?t nc th? 3 th?c hi?n ch?c nang LS ? nu?c s? t?i, trên co s? s? tho? thu?n d?ng ý c?a các bên
h?u quan.
DiepKitty
Lãnh s? danh d? :
- LSDD là ng k n?m trog biên ch? c?a b? máy CQLS và CQÐDNG nhug th?c hi?n 1 s? ch?c nang LS nh?t
d?nh do nc c? LS giao cho, sau khi có s? d?ng ý c?a nu?c ti?p nh?n LS.
LSDD dc b? nhi?m t? nh?g lu?t gia, nh?g nhà kinh doanh, nhà ho?t d?g XH, ngh? nghi?p. H? thu?ng
là công dân nc s? t?i (là côg dân nc s? t?i vì d? th?c hi?n ch?c nag c?a ng d?g d?u CQLS ? nh?g noi mà viên
ch?c LS nc c? LS k có kh? nag th?c hi?n) và có v? trí x?g dáng trg gi?i ho?t d?ng chính tr?, gi?i chuyên môn
ngh? nghi?p vs kinh doanh.
LSDD do b? tru?ng b? ngo?i giao nc c? LS (or c? d?i di?n) b? nhi?m, theo d? ngh? c?a CQLS c?a
mình ? nc ti?p nh?n.
Ch? d?nh LSDD dc áp d?ng r?ng rãi ? các nc M? Latinh và châu Âu. ? VN cug có LSDD trg d?i s?
quán c?a các nc : B?, Braxin, Na Uy, Peru, Philippin, Thu? Ði?n, Thu? S?.
- Ch?c nag :
Ch?c nang LSDD v? co b?n gi?ng vs ch?c nang LS chính th?c. Tuy nhiên, LSDD k th?c hi?n m?i
ch?c nag c?a ng d?g d?u CQLS mà ch? th?c hi?n 1 s? ch?c nag nh?t d?nh theo s? u? nhi?m c?a CQLS or
CQÐDNG.
LSDD thu?g dc b? nhi?m d? th?c hi?n ch?c nag c?a ng d?g d?u CQLS ? nh?g noi mà viên ch?c LS
nc c? LS k có kh? nag th?c hi?n. Khi th?c hi?n ch?c nag c?a mình, LSDD dc hu?ng các quy?n uu dãi và
mi?n tr? g?n nhu viên ch?c LS.
5. TÍNH Ð?C L?P VÀ M?I QUAN H? GI?A CO QUAN Ð?I DI?N NGO?I GIAO VÀ CO QUAN
LÃNH S? :
6. Ð?NH NGHIA, B?N CH?T VÀ CO S? C?A QUY?N UU ÐÃI MI?N TR? NGO?I GIAO, LÃNH
S? :
a. Quy?n uu dãi và mi?n tr? NG :
QUÐMTNG là nh?g quy?n uu dãi và mi?n tr? d?c bi?t mà nc ti?p nh?n, phù h?p vs LQT, dành cho
CQÐDNG và viên ch?c c?a co quan này, nh?m t?o dk thu?n l?i cho vi?c th?c hi?n có hi?u qu? ch?c nag,
nhi?m v? ngo?i giao c?a các co quan dó.
B?n ch?t :
DiepKitty
Các QUÐMTNG k nh?m dành riêng và t?o ra l?i th? riêng cho cá nhân trog ho?t d?g ngo?i giao mà chính là
quy?n mà các QG dành cho nhau, d? b?o d?m th?c hi?n có hi?u qu? ch?c nag c?a CQÐDNG, d?i di?n cho 1
nhà nc ? nc ngoài. Nói cách khác, dc hu?ng quy ch? pháp lý dbi?t d? có s? d?c l?p vs th?m quy?n tài phán
c?a nc s? t?i m?i d?m b?o cho th?c hi?n d?y d? ch?c nag c?a các CQÐDNG ? nc ngoài.
Co s? :
- CUV 1961
- Các hi?p d?nh song phuong gi?a các QG.
- PL các QG.
N?i dung :
+ Dành cho CQÐDNG và CQLS :
Ngo?i giao Lãnh s?
Quy?n b?t kh?
xâm ph?m v? tr?
s?
Tr? s? c?a CQÐDNG là b?t kh? xâm
ph?m. Viên ch?c c?a nc s? t?i k có
quy?n vào dó n?u k có s? d?ng ý c?a
ng d?ng d?u CQÐDNG. Nc nh?n d?i
di?n có nghã v? áp d?ng m?i bi?n
pháp thik h?p d? nhà c?a c?a
CQÐDNG k b? xâm ph?m.
Tr? s? c?a CQÐDNG và tài s?n trog
tr? s?, phuong ti?n giao thôg k b?
khám xét, trug d?ng, t?ch biên or áp
d?ng bi?n pháp d?m b?o thi hành.
Tuy nhiên, quy?n này k cho phép
CQÐDNG s? d?ng tr? s? c?a mình d?
che ch? cho nh?g t?i ph?m dag b?
chính quy?n nc ti?p nh?n truy nã.
- Viên ch?c c?a nc s? t?i k có quy?n
vào dó n?u k có s? d?ng ý c?a ng
d?ng d?u CQLS or ng d?ng d?u
CQÐDNG nc c? LS, tr? tru?ng h?p
có ho? ho?n, thiên tai or tai bi?n khác
c?n có bi?n pháp b?o v? kh?n c?p. Nc
ti?p nh?n LS có nghia v? áp d?ng m?i
bi?n pháp thik h?p d? bv? tr? s? c?a
CQLS trc m?i s? t?n công, xâm chi?m
or gây thi?t h?i, d?ng th?i ngan ng?a
m?i hành vi phá ho?i s? bình yên c?a
CQLS.
- Tr? s?, d? d?c, tài s?n và phuog ti?n
di l?i c?a CQLS k b? trug d?g. Tuy
nhiên, trg tru?ng h?p c?n thi?t vì lý do
côg ích XH or an ninh, qu?c phòng thì
nc ti?p nh?n LS có th? trug d?g nhug
ph?i có bi?n pháp b?i thu?ng nhanh
chóng và tho? dáng.
Quy?n b?t kh?
xâm ph?m v? h?
H? so luu tr? và tài li?u c?a
CQÐDNG là b?t kh? xâm ph?m, b?t
Nhu bên ^^
DiepKitty
so luu tr? và tài
li?u.
k? d?a di?m và th?i gian. Quy d?nh
này dc áp d?ng ngay c? khi qh? ngoai
giao c?a 2 nc b? c?t d?t.
Quy?n mi?n thu?
và l? phí.
CQÐDNG dc mi?n các lo?i thu? và l?
phí dvs tr? s? c?a mình, tr? các kho?n
ph?i tr? cho d?ch v? c? th? ; dc mi?n
thu? và l? phí h?i quan dvs d? d?c
ph?c v? cho vi?c s? d?ng chính th?c
c?a co quan.
Các kho?n ti?n mà CQÐDNG thu dc
t? các ho?t d?g chính th?c c?a mình
dc mi?n thu? và l? phí.
Nhu bên ^^
Quy?n t? do
thông tin liên l?c.
Có th? s? d?ng t?t c? các phuong ti?n
liên l?c h?p pháp, k? c? giao thông
viên ngo?i giao và các di?n tín b?ng
m?t mã or b?ng s? li?u.
Nhu bên ^^
Quy?n b?t kh?
xâm ph?m v?
buu ph?m và thu
tín ngo?i giao.
Túi ngo?i giao và thu tín ngo?i giao
c?a CQÐDNG k b? m?, k b? gi?. Tuy
nhiên, trog túi ngo?i giao và thu tín
ngo?i giao ch? dc ch?a d?g tài li?u
ngo?i giao và d? d?c dành cho vi?c s?
d?ng chính th?c.
Thu tín chính th?c c?a CQLS là b?t
kh? xâm ph?m. Túi LS k b? m? or gi?
l?i, tr? tru?ng h?p có lý do chính
dáng.
Quy?n treo qu?c
k?, qu?c huy.
Treo t?i tr? s? và nhà riêng, phuong
ti?n di l?i c?a ng d?g d?u CQÐDNG.
Nhu bên ^^.
+ Dành cho Viên ch?c ngo?i giao - lãnh s? :
Ngo?i giao Lãnh s?.
Quy?n b?t kh?
xâm ph?m v?
thân th?.
Viên ch?c NG dc hu?g quy?n b?t kh?
xâm ph?m v? thân th? 1 cách tuy?t d?i
: k th? b? b?t or b? giam gi? du?i b?t
k? hình th?c nào. Nc nh?n d?i di?n
ph?i d?i x? 1 cách tr?g th? và th?c
tr? 2 tru?ng h?p :
- ph?m t?i nghiêm tr?g theo PL nc
ti?p nh?n LS và b? b?t, b? t?m gi?,
t?m giam theo qd?nh c?a co quan tu
pháp có th?m quy?n c?a nc này.
DiepKitty
hi?n nh?g bi?n pháp thik h?p d? ngan
ch?n hành vi xâm ph?m thân th?, t? do
và ph?m giá c?a viên ch?c ngo?i giao.
- ph?i thi hành 1 b?n án or qd?nh c?a
TA dã có hi?u l?c PL v? hình ph?t
tù or hình ph?t h?n ch? quy?n t? do
thân th?.
Quy?n b?t kh?
xâm ph?m v? noi
?, tài li?u, thu
tín, tài s?n và
phuong ti?n di
l?i.
Noi ? dc hu?g quy?n b?t kh? xâm
ph?m theo quy ch? ngo?i giao.
Viên ch?c NG dc hu?ng quy?n b?t
kh? xâm ph?m v? tài li?u và thu tín
ngo?i giao, tài s?n và pti?n di l?i.
DiepKitty
Quy?n mi?n tr?
xét x? v? hình
s?, dân s? và x?
ph?t vi ph?m
hành chính.
Viên ch?c ngo?i giao dc hu?ng 1
cách tuy?t d?i quy?n mi?n tr? xét x?
v? hình s? ? nc nh?n d?i di?n. Ch? có
chính ph? nc c? d?i di?n m?i có quy?n
khu?c t? quy?n này dvs nhà ngo?i
giao. Vi?c khu?c t? này ph?i dc th?
hi?n = VB.
Quy?n mi?n tr? xét x? v? dân s?
còn nhi?u h?n ch?. H? k dc hu?g
quy?n mi?n tr? xét x? v? dân s? khi
tham gia vs tu cách cá nhân vào các
v? tranh ch?p liên quan d?n :
- BÐS tu nhân trên lãnh th? nc
nh?n d?i di?n.
- Vi?c th?a k?.
- Ho?t d?g thuong m?i or ngh?
nghi?p mà nhà ngo?i giao ti?n
hành ? nc nh?n d?i di?n, ngoài
ch?c nag chính th?c c?a mình.
Viên ch?c ngo?i giao dc hu?ng
quy?n mi?n tr? v? x? ph?t hành chính.
Viên ch?c ngo?i giao k b?t bu?c ph?i
làm ch?g t?i co quan hành pháp và tu
pháp c?a nc nh?n d?i di?n ; chính
quy?n nc s? t?i v? nguyên t?c k dc áp
d?ng b?t k? bi?n pháp hành chính nào
dvs h?.
Quy?n mi?n tr? xét x? v? hình s? trog
khi thi hành công v?, tr? tru?ng h?p
ph?m t?i nghiêm tr?g.
Ðc hu?ng quy?n mi?n tr? xét x? v? dân
s? và x? ph?t vi ph?m hành chính, tr?
tru?ng h?p liên quan d?n v? ki?n dân s?
v? 1 h?p d?ng mà viên ch?c lãnh s? ký
k?t vs tu cách cá nhân or v? tai n?n giao
thông xra t?i nc ti?p nh?n LS mà do 1 nc
th? 3 dòi b?i thu?ng thi?t h?i.
Quy?n dc mi?n
thu?.
Ðc mi?n m?i th? thu? và l? phí, tr?
thu? và l? phí dvs BÐS tu nhân có trên
lãnh th? nc nh?n d?i di?n, thu? và l?
phí dvs nh?g d?ch v? c? th?.
Nhu bên ^^.
DiepKitty
Quy?n uu dãi và
mi?n tr? h?i
quan.
Ðc mi?n thu? và l? phí h?i quan
(tr? phí luu kho, cu?c v?n chuy?n và
cu?c phí v? nh?g d?ch v? tuog t?) dvs
nh?g d? dùng cá nhân c?a h? và thành
viên gia dình.
Hành lý cá nhân c?a viên ch?c
NG dc mi?n ki?m tra h?i quan, tr? khi
có co s? kh?ng d?nh r?ng trog hành lý
ch?a d?g nh?g d? v?t k dùg vào vi?c
công c?a CQÐDNG và d? v?t k dùng
cho nhu c?u c?a cá nhân cug nhu nhu
c?u c?a thành viên gdình viên ch?c
NG or d? v?t mà nc nh?n d?i di?n c?m
nh?p, c?m xu?t.
Các thành viên c?a gia dình viên
ch?c ngo?i giao n?u s?ng chug vs h?
và k ph?i là công dân nc nh?n d?i
di?n, cug dc hu?ng d?y d? các quy?n
uu dãi và mi?n tr? nhu viên ch?c
ngo?i giao.
Nhu bên ^^.
Ngo?i giao Lãnh s?
Dành cho nhân
viên hành chính -
k? thu?t
Nhân viên hành chính - k? thu?t và
các thành viên c?a gia dình cùg s?ng
chug vs h? n?u k ph?i là công dân nc
s? t?i or k thu?g trú ? nc này, v? co
b?n dc hu?ng các quy?n uu dãi và
mi?n tr? nhu viên ch?c ngo?i giao.
Tuy nhiên, h? có quy?n uu
dãi và mi?n tr? h?p hon so vs viên
ch?c ngo?i giao, c? th? là h? ch? dc
- dc hu?ng quy?n mi?n tr? xét x?
v? hình s?, dân s?, hành chính
nhu viên ch?c LS.
- hu?g quy?n mi?n tr? dvs m?i th?
thu? và l? phí.
- mi?n thu? và l? phí h?i quan dvs
d? d?c l?n d?u mag vào nc ti?p
nh?n.
DiepKitty
hu?ng quy?n mi?n tr? xét x? dân s?
và hành chính trg khi thi hành côg v?.
Ðvs nhân viên
ph?c v? :
n?u k ph?i là công dân nc s? t?i or k
thu?g trú ? nc này, dc hu?ng các
quy?n mi?n tr? dvs các hành vi th?c
hi?n trog khi th?a hành công v? c?a
mình, dc mi?n tr? các th? thu? và l?
phí v? ti?n công thu dc t? côg v?.
hu?ng quy?n mi?n thu? và l? phí dvs
ti?n luong thu dc trog th?i gian làm
vi?c.
7. SO SÁNH QUY?N UU ÐÃI MI?N TR? NGO?I GIAO VÀ QUY?N UU ÐÃI MI?N TR? LÀNH
S? :
Ngo?i giao Lãnh s?
Gi?ng - d?u là quy?n uu dãi và mi?n tr? d?c bi?t mà nc ti?p nh?n, phù h?p vs LQT, dành
cho CQÐDNG, CQLS và viên ch?c c?a các co quan này, nh?m t?o dk thu?n l?i
cho vi?c th?c hi?n có hi?u qu? ch?c nag, nhi?m v? ngo?i giao c?a các co quan
dó.
- Các CQÐDNG và CQLS d?u dc hu?ng các quy?n : Quy?n b?t kh? xâm ph?m v?
tr? s?, Quy?n b?t kh? xâm ph?m v? h? so luu tr? và tài li?u, Quy?n mi?n thu? và
l? phí, Quy?n t? do thông tin liên l?c, Quy?n b?t kh? xâm ph?m v? buu ph?m và
thu tín ngo?i giao, Quy?n treo qu?c k?, qu?c huy.
- Viên ch?c ngo?i giao và lãnh s? dc hu?g các quy?n : Quy?n b?t kh? xâm ph?m
v? thân th?, Quy?n b?t kh? xâm ph?m v? noi ?, tài li?u, thu tín, tài s?n và
phuong ti?n di l?i, Quy?n mi?n tr? xét x? v? hình s?, dân s? và x? ph?t vi ph?m
hành chính, Quy?n dc mi?n thu?, Quy?n uu dãi và mi?n tr? h?i quan.
- Nhân viên hành chính - k? thu?t dc hu?g các quy?n uu dãi và mi?n tr? nhu viên
ch?c ngo?i giao, LS, nhug các quy?n c?a h? h?p hon.
- Ðvs nhân viên ph?c v? dc hu?ng 1 s? quy?n nhu : mi?n tr? các th? thu? và l?
phí v? ti?n công thu dc t? côg v?, ...
- Các thành viên c?a gia dình viên ch?c ngo?i giao, lãnh s?, nhân viên hành chính
- k? thu?t, nhân viên ph?c v? n?u s?ng chug vs h? và k ph?i là công dân nc nh?n
d?i di?n, cug dc hu?ng d?y d? các quy?n uu dãi và mi?n tr? nhu viên ch?c ngo?i
DiepKitty
giao, lãnh s?, nhân viên hành chính - k? thu?t, nhân viên ph?c v?.
Ðvs
CQÐDNG
và CQLS
- Quy?n b?t kh? xâm ph?m v? tr? s?.
- Túi ngo?i giao và thu tín ngo?i giao
c?a CQÐDNG k b? m?, k b? gi?.
- Tr? s?, d? d?c, tài s?n và phuog ti?n
di l?i c?a CQLS k b? trug d?g. Tuy
nhiên, trg tru?ng h?p c?n thi?t vì lý
do côg ích XH or an ninh, qu?c
phòng thì nc ti?p nh?n LS có th? trug
d?g nhug ph?i có bi?n pháp b?i
thu?ng nhanh chóng và tho? dáng.
- Thu tín chính th?c c?a CQLS là b?t
kh? xâm ph?m. Túi LS k b? m? or gi?
l?i, tr? tru?ng h?p có lý do chính
dáng.
Viên ch?c
ngo?i giao
- lãnh s?
- Quy?n b?t kh? xâm ph?m v? thân
th?.
- Quy?n mi?n tr? xét x? v? dân s?,
hình s? và x? ph?t vi ph?m hành
chính.
- K ph?i tr? thành ng làm ch?g t?i
toà.
- Quy?n b?t kh? xâm ph?m v? thân th?,
tr? 2 tru?ng h?p :
+ ph?m t?i nghiêm tr?g theo PL nc ti?p
nh?n LS và b? b?t, b? t?m gi?, t?m giam
theo qd?nh c?a co quan tu pháp có th?m
quy?n c?a nc này.
+ ph?i thi hành 1 b?n án or qd?nh c?a
TA dã có hi?u l?c PL v? hình ph?t tù or
hình ph?t h?n ch? quy?n t? do thân th?.
- Ch? dc mi?n quy?n xét x? v? dân s?,
hình s?, x? ph?t vi ph?m HC trog 1
s? tru?ng h?p :
+ Quy?n mi?n tr? xét x? v? hình s? trog
khi thi hành công v?, tr? tru?ng h?p ph?m
t?i nghiêm tr?g.
+ Ðc hu?ng quy?n mi?n tr? xét x? v?
dân s? và x? ph?t vi ph?m hành chính,
tr? tru?ng h?p liên quan d?n v? ki?n dân
s? v? 1 h?p d?ng mà viên ch?c lãnh s?
ký k?t vs tu cách cá nhân or v? tai n?n
DiepKitty
giao thông xra t?i nc ti?p nh?n LS mà do
1 nc th? 3 dòi b?i thu?ng thi?t h?i.
- Tham gia phiên toà vs tu cách là ng
làm ch?g.
Dành cho
nhân viên
hành chính
- k? thu?t
quy?n uu dãi và mi?n tr? h?p hon so vs
viên ch?c ngo?i giao, c? th? là h? ch? dc
hu?ng quy?n mi?n tr? xét x? dân s? và
hành chính trg khi thi hành côg v?.
- dc hu?ng quy?n mi?n tr? xét x? v?
hình s?, dân s?, hành chính nhu viên
ch?c LS.
- mi?n thu? và l? phí h?i quan dvs d?
d?c l?n d?u mag vào nc ti?p nh?n.
DiepKitty
GI? GÌN HÒA BÌNH VÀ AN NINH QU?C T?.
1. Ð?NH NGHIA, Ð?C ÐI?M, NGUYÊN T?C VÀ NGU?N LU?T ÐI?U CH?NH.
GGHB - ANQT là ho?t d?ng c?a các ch? th? LQT th?c hi?n du?i hình th?c riêng l? or t?p th? nh?m duy trì,
b?o v? hoà bình ANQG or c?ng d?g qu?c t?, góp ph?n phát tri?n quan h? h?p tác gi?a các ch? th? LQT.
Hoà bình an ninh qu?c t? ch? dc b?o d?m khi có s? h?p tác c?a các ch? th? LQT mà c?t lõi là các QG.
Ð?c di?m :
- V? ch? th? : là các ch? th? c?a LQT.
- V? hình th?c : dc ti?n hành du?i hình th?c riêng l? or t?p th?.
- V? bi?n pháp : h?n ch? ch?y dua vu trang, gi?i tr? quân b?, c?ng c? lòng tin, ngo?i giao phòng ng?a
lo?i tr? các m?i quan h? qu?c t? tiêu c?c, ...
Ph?i tuân th? nguyên t?c : k s? d?ng vu l?c và gi?i quy?t tranh ch?p = các bi?n pháp hoà bình.
Ngt?c :
- Ngt?c an ninh k chia c?t :
Yêu c?u c?a th? gi?i k chia c?t dòi h?i ph?i có 1 n?n an ninh chung, theo dó, an ninh c?a m?i QG
d?u ph?c thu?c vào an ninh c?a m?i qu?c gia. Ði?u này k d?n d?n lo?i b? nhu c?u b?o d?m an ninh c?a m?t
QG, vì m?i QG luôn là th?c th? d?c l?p, có ch? quy?n, nên d?u có quy?n thi?t l?p n?n an ninh riêng bi?t c?a
mình. N?n an ninh riêng c?a m?i QG có liên quan tr?c ti?p d?n 1 v?n d? quan tr?g, dó là th?c hi?n quy?n t?
v? h?p pháp c?a m?i QG. Ph?m vi c?a quy?n t? v? h?p phap là m?i QG có quy?n s? d?ng l?c lu?ng vu trang
dáh tr? hành vi xâm ph?m hoà bình và an ninh c?a mình. LQT hi?n d?i coi dây là 1 trog nh?g bi?n pháp d?
b?o d?m an ninh qu?c t?.
- Ngt?c an ninh bình d?ng :
Ð? b?o d?m an ninh c?a c?g d?ng qu?c t?, các QG có nghia v? tôn tr?g s? cân b?ng v? quân s?
trog ph?m vi khu v?c và trên toàn th? gi?i, k ch?y dua vu trang. An ninh c?a QG d?u ph?i d?m b?o nhu nhau,
k 1 QG or 1 nhóm QG nào có quy?n tìm cách d? t?o ra uu th? v? an ninh c?a mình trc các QG khác.
Ngu?n lu?t di?u ch?nh :
+ H? th?ng các ÐUQT :
- Hi?n chuong LHQ. Ngay l?i nói d?u dã kh?ng d?nh : "phòng ng?a cho nh?g th? h? tuong lai kh?i
th?m ho? chi?n tranh dã 2 l?n x?y ra trog d?i chúng ta, gây cho nhân lo?i dau thuong k k? xi?t".
- Các ÐUQT da phuong nhu Hi?p u?c k ph? bi?n vu khí h?t nhân 1968 (VN tgia 1982), ...
- Các ÐUQT song phuong : Hi?p u?c Nga - M? v? ti?p t?c gi?m vvà h?n ch? vu khí ti?n công chi?n
lu?c 1993.
DiepKitty
+ Ngoài ra, các ngh? quy?t quan tr?g c?a LHQ mag tính khuy?n ngh? cung dc coi là phuong ti?n b? tr?
ngu?n trog linh v?c này.
2. Ð?NH NGHIA, Ð?C ÐI?M VÀ HÌNH TH?C C?A AN NINH T?P TH?.
An ninh t?p th? là h? th?ng bi?n pháp chung c?a c? c?ng d?ng qu?c t? hay c?a 1 nhóm qu?c gia trog cùng
khu v?c d?a lý nh?t d?nh dc áp d?ng nh?m ngan ng?a ho?c lo?i tr? m?i de do? hoà bình và ch?n d?ng hành vi
xâm lu?c ho?c các hành vi phá ho?i hoà bình khác.
Ð?c di?m :
- M?i h? th?ng ANTT dc thành l?p = 1 ÐUQT có n?i dung riêng.
- Thành viên c?a h? th?ng ANTT là các QG d?c l?p có ch? quy?n.
- Ho?t d?g c?a h? th?ng ANTT dc tri?n khai trg khuôn kh? c?a các TCQT.
Hình th?c :
LQT phân chia h? th?ng ANTT thành 2 lo?i là an ninh toàn c?u và an ninh khu v?c.
3. CH? TH?, N?I DUNG VÀ CÁCH TH?C TRI?N KHAI H? TH?NG AN NINH T?P TH?.
? Ch? th? : c? c?ng d?ng qu?c t? hay 1 nhóm các QG.
? N?i dung : xây d?ng h? th?ng an ninh t?p th? nh?m ngan ng?a ho?c lo?i tr? m?i de do? hoà bình và
ch?n d?ng hành vi xâm lu?c or các hành vi phá ho?i hoà bình khác.
? Cách th?c tri?n khai :
An ninh toàn c?u :
H? th?ng gi? gìn hoà bình và ANQT theo HC LHQ.
LHQ là TCQT ph? c?p, dc thành l?p trên co s? Hi?n chuong, nh?m th?c hi?n nhi?u m?c dích quan
tr?g, trog dó n?i b?t nh?t là gi? gìn hoà bình và an ninh qu?c t?.
Theo HC LHQ, nhi?m v? gi? gìn hoà bìh và an ninh qu?c t? dc d?m b?o th?c hi?n thông qua ÐHÐ và
HÐBA.
ÐHÐ có th? xem xét nh?g ngt?c h?p tác chung v? gi? gìn hoà bình và an ninh qu?c t?, trog dó có
ngt?c gi?i tr? quân b?, h?n ch? ch?y dua vu trang và dua ra các ki?n ngh? cho thành viên LHQ hay HÐBA.
ÐHÐ cug có th? luu ý HÐBA v? nh?g tình th? có kh? nang làm nguy h?i cho hoà bình và an ninh qu?c t?.
HÐBA là co quan gi? vai trò ch? d?o trog vi?c gi? gìn hoà bình và ANQT.
+ HÐBA có th?m quy?n xác d?nh dâu là nguyên nhân de do? hoà bình và ANQT d? d? ra nh?g bi?n pháp
thik h?p b?o v? hoà bình và ANQT. Ðây là co quan duy nh?t c?a LHQ có quy?n ti?n hành các ho?t d?ng, áp
d?ng các bi?n pháp cu?g ch? nhân danh LHQ, k? c? vi?c s? d?ng l?c lu?ng vu trag liên quân c?a các thành
DiepKitty
viên LHQ. Tuy nhiên, vi?c s? d?g l?c lu?g vu trag ch? dc ti?n hành trog tru?ng h?p :
- có s? de do? hoà bình, phá ho?i hoà bình or có hành vi xâm lu?c
- ch? dc s? d?g khi các bi?n pháp khác k thik h?p or dã m?t hi?u l?c và ph?i phù h?p vs HC LHQ.
+ Vai trò này còn dc th? hi?n trog ho?t d?ng ch?ng kh?ng b?. HÐBA dã ra ngh? quy?t s? 1373 (2001) v?
thành l?p U? ban ch?ng kh?ng b? tr?c thu?c HÐBA. U? ban này có vai trò di?u ph?i th?c hi?n các ho?t d?ng
ch?ng kh?ng b? t?i các QG thành viên và tang cu?ng nang l?c c?a các QG thành viên trog cu?c chi?n ch?ng
kh?ng b?.
+ Vai trò này c?a HÐBA còn dc th? hi?n ? vi?c thành l?p và ho?t d?ng c?a các TA xét x? t?i ph?m chi?n
tranh. Sau chi?n tranh th? gi?i II, HÐBA dã l?p ra 2 toà án Adhoc t?i Nam Tu cu (1993) và Ruanda (1994) d?
xét x? nh?g t?i ph?m chi?n tranh gây ra cu?c chi?n tranh d?m máu t?i 2 QG này. C? 2 TA có chung công t?
viên và H?i d?ng phúc th?m. Các th?m phán c?a 2 toà này d?u do ÐHÐ b?u ra trên co s? danh sách dã dc
HÐBA trình lên.
Riêng TA Hình s? qu?c t?, m?c dù là co quan d?c l?p, thu?ng tr?c và k thu?c 1 t? ch?c chính tr? nào
nhug ho?t d?g c?a TA này v?n th? hi?n vai trò quan tr?g c?a HÐBA, d?c bi?t là v?n d? liên quan d?n th?m
quy?n c?a HÐBA trog vi?c b?o v? hoà bình và ANQT trên co s? HC LHQ và Quy ch? TA qu?c t?. C? th?,
n?u nh?n th?y có s? de do?, phá ho?i hoà bình or có hành vi xâm lu?c thì HÐBA có th? dua v? vi?c ra tru?c
TAHSQT = cách kh?i ki?n lên công t? viên. T? vai trò là co quan b?o d?m hoà bình và ANQT, quy?n kh?i
ki?n c?a HÐBA s? h? tr? và tang cu?ng vài trò xét x? tôi ph?m, dem l?i hoà bình, công lý nói chung, tr? giúp
hi?u qu? s? h?p tác gi?a TAHSQT và các nu?c thành viên LHQ.
Hành d?ng c?a HÐBA trog tru?ng h?p có s? de do? hoà bình, phá ho?i or có hành vi xâm lu?c.
Theo Ð39 HC LHQ, HÐBA có trách nhi?m tru?c tiên là xác d?nh m?i tình hình xem li?u tình hình c?
th? nào dó có de do? hoà bình, phá ho?i hoà bình or là có hành vi xâm lu?c hay k. Sau dó HÐBA s? ra các
ngh? quy?t trc khi áp d?ng các bi?n pháp d? duy trì hoà bình, khôi ph?c hoà bình và ANQT.
Vi?c xác d?nh tình hình là co s? pháp lý cho các ho?t d?g tiêp theo v? gi? gìn hoà bình. HC cho phép
HÐBA áp d?ng các bi?n pháp t?m th?i (Ð40) d? ngan ch?n s? phát tri?n ti?p theo c?a tình hình : dó là các
bi?n pháp ng?ng b?n, dua quân d?i v? v? trí xu?t phát ban d?u, ...
N?u tình hình ti?p t?c phát tri?n x?u di, HÐBA có quy?n quy?t d?nh nh?g bi?n pháp tr?g ph?t c?n dc
áp d?g mà k liên quan d?n vi?c s? d?g vu l?c d? th?c hi?n các ngh? quy?t c?a H?i d?ng (Ð41).
N?u HÐBA xét th?y nh?g bi?n pháp tr?ng ph?t trên là k thik h?p or dã m?t hi?u l?c thì theo Ð42,
HÐBA có quy?n áp d?g m?i hành d?g c?a k quân, h?i quân và l?c quân n?u th?y c?n thi?t cho vi?c duy trì,
khôi ph?c hoà bình và ANQT.
Ho?t d?ng gi? gìn hoà bình c?a LHQ.
DiepKitty
Ho?t d?ng gi? gìn hoà bình c?a LHQ là các bi?n pháp có tính ch?t dem l?i hoà bình, vs s? tham gia
c?a các thành viên quân s?, nh?m m?c dích làm ?n d?nh tình hình trog khu v?c xung d?t, t?o ra nh?g dk thu?n
l?i d? gi?i quy?t xung d?t 1 cách hoà bình cug nhu khôi ph?c tr? l?i và duy trì hoà bình.
Ho?t d?ng gi? gìn hoà bình c?a LHQ dc th?c hi?n du?i s? lãnh d?o chug c?a HÐBA, bao g?m 2 lo?i :
Phái doàn quan sát viên quân s? t? các si quan k vu trang và l?c lu?ng gi? gìn hoà bình t? thành ph?n quân
d?i c?a 1 s? nu?c thành viên LHQ vs trang b? vu khí b? binh h?ng nh?.
HC LHQ trao cho HÐBA quy?n s? d?ng l?c lu?ng vu trag d? th?c hi?n các quy?t d?nh c?a mình v?
lo?i tr? m?i s? de do? or phá ho?i hoà bình. Ði?u dó có nghia là HÐBA có vai trò can thi?p, áp d?g bi?n pháp
cu?ng ch? quân s? nh?m dem l?i hoà bình.
Ngoài ra, ho?t d?ng gi? gìn hoà bình c?a LHQ còn có ý nghia là ho?t d?ng c?a l?c lu?ng vu trang k s?
d?ng vu khí, dc th?c hi?n vs s? d?ng ý c?a các bên tham gia, chuyên làm nhi?m v? quan sát vi?c tuân th? tho?
thu?n v? ng?ng b?n nh?m m?c dích t?p trung toàn b? c? g?ng ngo?i giao d? d?t dc thành t?u gi?i quy?t tranh
ch?p = con du?ng chính tr?.
An ninh khu v?c :
H? th?ng an ninh khu v?c là m?t b? ph?n c?a h? th?ng an ninh toàn th? gi?i. Hi?n nay, dã có 1
s? TCQT khu v?c có ch?c nag gi? gìn hoà bình và an ninh qu?c t? : h? th?ng an ninh châu Âu ; An ninh t?p
th? trog c?ng d?ng các QG d?c l?p ; An ninh khu v?c châu Á - TBD (ARF).
H? th?ng an ninh châu Âu :
Ðc thi?t l?p trog khuôn kh? T? ch?c an ninh và h?p tác châu Âu vs m?c dích chính là :
- t?o l?p nh?g dk d? b?o d?m an ninh b?n v?ng và lâu dài.
- h?p tác trg linh v?c an ninh, gi?i tr? quân b?, ngan ng?a và lo?i tr? các cu?c xung d?t vu trang ? châu
Âu.
- Xây d?ng châu Âu thành 1 châu l?c hoà bình, ?n d?nh và phát tri?n.
An ninh t?p th? trog c?ng d?ng các QG d?c l?p (SNG).
Trog khuôn kh? SNG, hàng lo?t ÐUQT quan tr?g v? linh v?c này dã dc ký k?t. Nam 1992 các nu?c
dã ký Hi?p d?nh v? l?c lu?ng vu trag th?ng nh?t c?a SNG trog th?i k? quá d? và d?c bi?t là Hi?p u?c v? an
ninh t?p th? trog dó các bên cam k?t giúp d? nhau trog tru?ng h?p b? xâm lu?c.
Ði?u u?c quan tr?g nh?t v? an ninh trog khuôn kh? SNG là "Hi?n chuong c?ng d?g các QG d?c l?p".
Hi?n chuong xác d?nh nghia v? c?a các nu?c thành viên th?c hi?n nh?g tho? thu?n trg linh v?c an ninh. Trog
tru?ng h?p có de do? an ninh, các nu?c thành viên nhanh chóng thuong thuy?t vs nhau d? áp d?g nh?g bi?n
pháp nh?m lo?i tr? de do?, bao g?m c? vi?c s? d?ng l?c lu?ng vu trag.
DiepKitty
An ninh khu v?c châu Á - TBD (ARF).
Tháng 7.1994, trog khuôn kh? ASEAN, 1 di?n dàn an ninh khu v?c dc thành l?p, có tên là "Di?n dàn
khu v?c ASEAN" (ARF).
T?i di?n dàn l?n th? nh?t 7.1994 các thành viên dã nh?t trí thông qua m?c dích và ngt?c c?a Hi?p u?c
thân thi?n và h?p tác ? Ðông - Nam Á (thu?g g?i là Hi?p u?c Bali) : thúc d?y vi?c t?o l?p hoà bình, ?n d?nh,
h?u ngh? và h?p tác. Các ngt?c dc kh?g d?nh trog hi?p u?c là
- tôn tr?g d?c l?p, ch? quy?n và bình d?ng, toàn v?n lãnh th? và b?n s?c c?a t?t c? các nu?c ;
- k can thi?p vào công vi?c n?i b? c?a nhau ;
- gi?i quy?t b?t d?ng, tranh ch?p b?ng bi?n pháp hoà bình ;
- k s? d?ng vu l?c ho?c de do? s? d?ng vu l?c ;
- h?p tác có hi?u qu?.
4. Ð?NH NGHIA, CO S? TH?C HI?N, CH? TH?, CHUONG TRÌNH, BI?N PHÁP VÀ Ý NGHIA
C?A GI?I TR? QUÂN B?.
Ð?nh nghia :
Ngt?c :
D?a trên ngt?c chung c?a LQT và các ngt?c d?c thù n?m trog danh sách các ngt?c chung c?a h?p tác nh?m
duy trì hoà bình và ANQT (dbi?t là ngt?c gi?i tr? quân b? toàn di?n và tri?t d? dc ghi nh?n trog Ngh? quy?t
c?a ÐHÐ LHQ 20.11.1959).
Co s? :
Là các ÐUQT da phuong và song phuong v? :
- c?t gi?m phuong ti?n và l?c lu?ng tham gia chi?n tranh.
- Hình thành các khu v?c phi h?t nhân, phi quân s?. VD : Nam c?c.
Ch? th? : là ch? th? c?a LQT.
Chuong trình :
Ðc th?c hi?n trên 3 linh v?c l?n theo các vu khí hi?n hành :
- gi?i tr? vu khí h?t nhân và k ph? bi?n vu khí h?t nhân.
- Vu khí hoá h?c và sinh h?c.
- Vu khí thông thu?ng.
Hình th?c th?c hi?n :
DiepKitty
Ðvs phuog ti?n, các bên s? c?t gi?m và lo?i tr? vu khí ? c? 3 linh v?c trên.
Các QG s? c?t gi?m quân s? trog l?c lu?ng quân d?i. VD : TQ cam k?t c?t gi?m lu?ng lu?ng quân d?i t? 2
tri?u xu?g còn 1 tri?u.
Bi?n pháp th?c hi?n :
- ki?m soát b?ng các phuong ti?n ki thu?t n?m ngoài lãnh th? QG b? ki?m soát.
- Thanh sát t?i ch? là d?n nh?g khu v?c nào dó d? ktra s? tuân th? cam k?t c?a các QG h?u quan
theo ÐUQT v? gi?i tr? quân b?.
Ý nghia : t?o ra nh?g bi?n pháp d? gi?i quy?t toàn di?n nh?g nguy co de do? hoà bình và ANQT.
5. Ð?NH NGHIA, Ð?C ÐI?M VÀ NGUYÊN T?C C?A H?P TÁC QU?C T? Ð?U TRANH
PHÒNG CH?NG T?I PH?M.
HTQTÐTPCTP bao g?m toàn b? các ho?t d?ng c?n thi?t c?a thành viên c?ng d?ng qu?c t?, nh?m
ngan ng?a, tr?ng tr?, lo?i b? t?i ph?m ra kh?i d?i s?ng qu?c t? cug nhu d?i s?ng qu?c gia.
Ch? th? : là ch? th? c?a LQT trog dó trc tiên và ch? y?u là các QG và các TCQT có th?m quy?n nhu :
LHQ, ASEAN, Toà án hình s? qu?c t?, ...
Co s? pháp lý : ÐUQT song phuog và da phuong, TQQT và PL c?a các QG.
VD : 3 công u?c qu?c t? v? ch?ng không t?c ; 3 công uoc qu?c t? v? ch?ng buôn l?u ma tuý.
? Tên 1 TQQT và 1 van b?n PLQG c?a VN th?c hi?n s? h?p tác d?u tranh phòng ch?ng t?i ph?m ?
TQQT : k 1 ng nào có th? b? xét x? 2 l?n v? cùng 1 t?i danh.
VB : Lu?t tuong tr? tu pháp 2007.
N?i dung :
- Phân d?nh th?m quy?n xét x? c?a các QG trg tru?ng h?p phát sinh xung d?t v? th?m quy?n tài phán.
- to? thu?n thành l?p toà án qu?c t? xét x? t?i ph?m qu?c t?.
- tuong tr? tu pháp c?a các QG trog các v? vi?c hình s?, v? các ho?t d?ng có tính ch?t tu pháp.
Ngt?c :
- d?a trên 7 ngt?c co b?n c?a LQT.
- d?a trên các ngt?c chuyên ngành :
+ ngt?c tr?ng ph?t = hình lu?t các t?i ác qu?c t?.
+ ngt?c k áp d?ng th?i hi?u t? t?g dvs các t?i ác qu?c t?
+ ngt?c nghiêm c?m các hành vi tra t?n và các hành vi d?i x? vô nhân d?o, phi nhân tính, dã man
DiepKitty
khác. VD : b? dói, ...
+ ngt?c h?n ch? or lo?i tr? án t? hình trog khuôn kh? LQG cug nhu lu?t hình s? qu?c t?.
6. K? TÊN 1 S? N?I DUNG VÀ PHUONG TH?C Ð?U TRANH PHÒNG CH?NG T?I PH?M
QU?C T?.
Quá trình phát tri?n c?a quan h? h?p tác qu?c t? gi?a các QG trog linh v?c d?u tranh ch?ng t?i ph?m qu?c t?
dã di d?n hình thành các phuong th?c gi?i quy?t :
- Các QG có th? t? xét x? t?i ph?m chi?n tranh theo lu?t hình s? c?a nu?c mình.
- Trong các tru?ng h?p riêng bi?t, các QG có th? ký k?t các ÐUQT nh?m m?c dích thành l?p các toà
án quân s? qu?c t?. VD : toà án quân s? Nurumbe và toà án quân s? Tokyo.
- Thành l?p toà Adhoc theo quy?t d?nh c?a HÐBA LHQ. VD : Quy?t d?nh s? 808 nam 1993 thành l?p
toà án qu?c t? v? Nam Tu cu d? truy c?u TNHS các cá nhân có hành vi vi ph?m nghiêm tr?g lu?t
qu?c t? nhân d?o.
7. TUONG TR? TU PHÁP HÌNH S? VÀ D?N Ð? T?I PH?M.
Tuong tr? tu pháp hình s? d?n d? t?i ph?m
Khái ni?m Là s? h?p tác c?a các co quan tu
pháp các nu?c trog vi?c gi?i quy?t
các v? vi?c hình s? trên co s?
ÐUQT và PLQG.
Là hành vi tuong tr? tu pháp dc tho? thu?n gi?a các
QG h?u quan dua trên co s? các quy d?nh c?a LQT,
trog dó 1 QG dc yêu c?u s? th?c hi?n vi?c chuy?n
giao cá nhân dag hi?n di?n trên lãnh th? nu?c mình
cho QG yêu c?u d? truy c?u TNHS or thi hành b?n
án dã có hi?u l?c dvs QG dó.
NOTE : th?c hi?n trên co s? qh? qu?c t? gi?a 2 bên
: bên yêu c?u và bên dc yêu c?u. Khác vs tr?c xu?t
là hành vi don phuong c?a 1 QG.
Co s? pháp
lý
PLQT : ÐUQT và TQQT : công
u?c v? h? tr? tu pháp và d?n d? t?i
ph?m.
PLQG : lu?t tuong tr? tu pháp, lu?t
hình s?, lu?t TTHS.
DiepKitty
Ngt?c
Ngt?c và dk d?n d? :
- có di có l?i
- d?nh danh kép hành vi ph?m t?i. (T?c là : 2 QG
cùg d?nh danh dó là hành vi ph?m t?i và hành
vi ph?m t?i dó theo lu?t hình s? c?a c? 2 QG
d?u dc qd?nh ? 1 khung hình ph?t th?ng nh?t :
tù 1 nam tr? lên, ...)
- k d?n d? công dân nu?c mình cho nu?c ngoài
xét x?. N?u các bên có tho? thu?n thì có ngo?i
l?.
- k d?n d? t?i ph?m chính tr?.
Các tru?ng h?p k thu?c di?n d?n d? t?i ph?m :
- k d?n d? công dân nu?c mình.
- T?i ph?m chính tr? tuong d?i, tuy?t d?i.
- Ðk d?nh danh kép k dáp ?ng.
- N?u án t? hình dc áp d?ng theo lu?t c?a QG
yêu c?u d?n d?.
- Tru?ng h?p khác : t?i ph?m vi ph?m trách
nhi?m hành chính, dân s?, th?i hi?u truy c?u
dã h?t.
DiepKitty
N?i dung 6 n?i dung :
- chuy?n giao và ti?p nh?n các
gi?y t?, tài li?u có liên quan d?n
v? vi?c hình s? dc th? lý và gi?i
quy?t.
- cung c?p các thông tin c?n thi?t
v? lu?t pháp hi?n hành.
- th?m v?n nghi can, b? cáo, ng
làm ch?ng và các chuyên gia.
- ti?n hành các ho?t d?ng giám
d?nh khám xét tu pháp.
- chuy?n giao v?t ch?ng.
- các ho?t d?ng pháp lý khác.
8. PHÂN BI?T T?I PH?M QU?C T?, T?I PH?M CÓ TÍNH CH?T QU?C T?, T?I PH?M HÌNH
S? CHUNG.
T?i ph?m qu?c t? T?i ph?m có tính ch?t QT T?i ph?m HS chung
Khái ni?m Là các hoat d?ng ch?ng l?i
PLQT, phát sinh do hành vi
vi ph?m nghia v? c?a QG.
Là 4 t?i : t?i các chi?n tranh,
t?i di?t ch?ng và apathai, t?i
ch?ng l?i con ngu?i, t?i ác
xâm lu?c.
Là nhóm t?i ph?m có m?c d?
nguy hi?m k b?ng t?i ác qu?c
t?, m?c dù dc th?c hi?n nh?m
xâm ph?m tr?t t? PLQT, xâm
h?i d?n các quy?n l?i c?a
c?ng d?ng qu?c t?.
Là các t?i : cu?p bi?n, kh?ng
b? qu?c t?, t?i ph?m làm ti?n
gi?, ...
K xâm ph?m d?n tr?t t?
pháp lý qu?c t? và k d?ng
ch?m d?n quy?n l?i c?a
c?ng d?ng qu?c t?.
VD : A gi?t B trên lãnh th?
nu?c A có qu?c t?ch.
NOTE : T?i ph?m có tính
ch?t QT = TPHS chung +
y?u t? nu?c ngoài (ch? th?,
khách th?, noi phát sinh,
h?u qu?, s? ki?n pháp lý).
Khách th? Xâm ph?m c?ng d?ng qu?c Xâm ph?m PLQG có tính Xâm ph?m tr?t t? PLQG.
DiepKitty
t?, lu?t qu?c t? ch?t qu?c t?
Trách nhi?m
QG và cá nhân th?c hi?n
hành vi.
NOTE :
? QG có b? xét x? HS k ? =>
QG dc hu?ng quy?n mi?n tr?
tu pháp : mi?n tr? v? tài s?n
và xét x?.
? QG có ph?i ch?u TNHS k ?
=> k, QG ch?u trách nhi?m
PLQT là trách nhi?m v?t
ch?t và phi v?t ch?t ch? k có
TNHS.
Cá nhân Cá nhân
Th?i hi?u
kh?i ki?n
K xác d?nh Có xác d?nh Có xác d?nh
Th?m quy?n
xét x?
ICC
NOTE : TAQG v?n có th? có
th?m quy?n xét x? TPQT
n?u dc c?ng d?ng qu?c t?
trao quy?n nhug v?n áp d?ng
LQT d? xét x?.
TAQG. TAQG.
Lu?t áp d?ng
K d?t ra v?n d? l?a ch?n lu?t
mà ch? dc xét x? duy nh?t =
LQT.
Ðc quy?n l?a ch?n LQG và
co quan có th?m quy?n xét
x?.
9. TOÀ ICC CÓ TH?M QUY?N TÀI PHÁN Ð?I V?I T?T C? CÁC LO?I T?I PH?M. ÐÚNG OR
SAI ?.
Sai. Toà ICC ch? có th?m quy?n tài phán d?i v?i t?i ph?m qu?c t? : T?i ác chi?n tranh, t?i di?t ch?ng và
Apacthai, t?i ch?ng l?i con ngu?i, t?i ác xâm lu?c.
DiepKitty
10. QU?C GIA K TI?N HÀNH D?N Ð? CÔNG DÂN NU?C MÌNH V?I B?T K? LÝ DO NÀO.
ÐÚNG OR SAI ?. T?I SAO ?.
Sai. QG k có nghia v? d?n d? t?i ph?m nhug vs t?i ác nghiêm tr?g thì v?n d?n d?.
11. A là công dân TQ, dùng súng b?n ch?t B (công dân VN) khi B dc xác d?nh dag trog lãnh th? VN.
Th?m quy?n tài phán trog tru?ng h?p này thu?c v? QG nào ?.
12. "Theo quy d?nh c?a Hi?n chuong LHQ, ÐHÐ là co quan chính ch?u trách nhi?m gi? gìn hoà bình và
an ninh qu?c t?". Ðúng or Sai ? T?i sao ?.
DiepKitty
GI?I QUY?T TRANH CH?P QU?C T?.
1. Ð?NH NGHIA, Ð?C ÐI?M VÀ PHÂN LO?I TRANH CH?P QU?C T?.
Tranh ch?p QT là hoàn c?nh th?c t? mà trog dó, các ch? th? tham gia có nh?g quan di?m trái
ngu?c or mâu thu?n nhau và có nh?g yêu c?u, dòi h?i c? th? trái ngu?c nhau. Ðó là s? k th?a thu?n dc vs
nhau v? quy?n or s? ki?n, dua d?n mâu thu?n, d?i l?p nhau v? quan di?m pháp lý or quy?n gi?a các ch? th?
c?a LQT vs nhau. Hoàn c?nh này d?t ra nhu c?u gi?i quy?t các tranh ch?p d? ?n d?nh l?i các quan h? qu?c t?
hi?n t?i, tránh dua d?n xung d?t vu trang ho?c xug d?t gây m?t an ninh và deo d?a hòa bình qu?c t?.
Ð?c di?m :
- Ch? th? : t?t c? các bên d?u ph?i là ch? th? c?a LQT.
- Gi?i quy?t tranh ch?p trên co s? lu?t pháp qu?c t? vs nh?g phuog th?c hòa bình.
- Tranh ch?p qu?c t? và vi?c gi?i quy?t tranh ch?p g?n li?n vs s? t? nguy?n, thi?n chí c?a các ch? th?
LQT.
Plo?i :
- Can cu vào s? lu?ng ch? th? tgia : tranh ch?p song phuong và tranh ch?p da phuong.
- Can c? vào tính ch?t v? tranh ch?p : tranh ch?p có tính ch?t chính tr? và tranh ch?p có tính ch?t pháp
lý.
- Can c? vào d?i tu?g tranh ch?p : tranh ch?p v? chính tr?, tranh ch?p v? th?c hi?n nghia v? thành viên
ÐUQT or t? ch?c qu?c t?, ...
2. PHÂN BI?T ÐC TRANH CH?P QU?C T? ÐC GI?I QUY?T THEO CO CH? C?A LU?T QU?C
T? VÀ TRANH CH?P CÓ Y?U T? QU?C T?.
S? khác bi?t rõ nét nh?t : 1 tranh ch?p dc coi là tranh ch?p qu?c t? khi có ch? th? d?u là các ch? th? c?a lu?t
qu?c t?.
3. LI?T KÊ CÁC BI?N PHÁP HÒA BÌNH GI?I QUY?T TRANH CH?P.
Co s? pháp lý : d?a trên ngt?c co b?n c?a LQT : hoà bình gi?i quy?t các tranh ch?p.
Các bi?n pháp :
? Ðàm phán tr?c ti?p gi?a các bên tranh ch?p.
T?c là s? trao d?i có tính ch?t d? xu?t, thuong lu?ng, bàn b?c theo hình th?c song phuong, da phuog
các v?n d? n?y sinh tranh ch?p di?n ra gi?a các bên liên quan trog khuôn kh? 1 h?i ngh? or 1 cu?c g?p song
phuong.
DiepKitty
Ðây là bi?n pháp d?u tiên dc s? d?g d? gi?i quy?t các tranh ch?p qu?c t? => là co s? cho vi?c áp d?ng
bi?n pháp toà án d? gi?i quy?t.
Ðàm phán tr?c ti?p cug có th? là h? qu? c?a vi?c áp d?ng bi?n pháp tu pháp trên co s? phán quy?t c?a
TAQT.
VD : Tranh ch?p gi?a Anh - NaUy, TAQT dã ra phán quy?t yêu c?u 2 bên ng?i vào bàn dàm phán.
Phán quy?t này k d? c?p d?n n?i dug mà d? c?p d?n hình th?c d? gi?i quy?t tranh ch?p là dàm phán tr?c ti?p.
Ðàm phán tr?c ti?p có uu di?m : các bên tr?c ti?p th? hi?n quan di?m, cách nhìn nh?n c?a mình.
? Gi?i quy?t tranh ch?p thông qua bên th? 3.
Bên th? 3 ph?i là ch? th? k liên quan d?n tranh ch?p ; có th? là 1 QG, 1 TCQT, 1 cá nhân ... (m? r?ng
hon so vs ch? th? c?a LQT vs s? hi?n di?n c?a cá nhân).
Bên th? 3 k có vai trò quy?t d?nh dvs vi?c gi?i quy?t tranh ch?p, ch? dóng vai trò xúc tác, dua ra các
khuy?n ngh? deer các bên gi?i quy?t tranh ch?p.
Phuong th?c gi?i quy?t vs bên th? 3 là : trung gian ; hoà gi?i ; thông qua u? ban di?u tra ; u? ban hoà
gi?i.
? Thông qua các t? ch?c qu?c t? :
- TCQT toàn c?u : LHQ (HÐBA, toà án công lý qu?c t?).
- TCQT khu v?c : EU, ASEAN, ...
4. Ð?NH NGHIA, Ð?C ÐI?M VÀ PHÂN LO?I CO QUAN TÀI PHÁN QU?C T?.
Co quan tài phán qu?c t? là nh?g co quan hình thành trên co s? s? tho? thu?n or th?a nh?n c?a các ch? th?
LQT nh?m th?c hi?n ch?c nag gi?i quy?t b?ng trình t?, th? t?c tu pháp các tranh ch?p n?y sinh trog quá trình
các ch? th? th?c thi, tuân th? LQT.
Ð?c di?m :
- hình thành trên co s? s? tho? thu?n c?a các ch? th? LQT.
- Trình t?, th? t?c gi?i quy?t tranh ch?p do các ch? th? tho? thu?n xây d?ng lên.
- Các co quan này k có th?m quy?n duong nhiên theo quy ch? ho?t d?ng mà ph? thu?c vào s? tho?
thu?n c?a các ch? th? có liên quan d?n tranh ch?p x?y ra. S? tho? thu?n này có th? xu?t hi?n trc khi có
tranh ch?p or sau khi tranh ch?p x?y ra.
- vi?c thi hành các phán quy?t c?a co quan tài phán qu?c t? d?a trên s? t? nguy?n c?a các ch? th? mà k
thông qua trình t? cu?ng ch? do co quan tài phán qu?c t? dã gi?i quy?t tranh ch?p th?c hi?n.
Plo?i :
- TAQT nhu TAQT c?a LHQ, toà án lu?t bi?n qu?c t?, ... Luu ý : k p?i m?i TAQT d?u có th?m quy?n
DiepKitty
xét x? nh?g v? vi?c gi?a các ch? th? c?a LQT. VD : Toà án hình s? qu?c t? là lo?i hình toà án xét x?
nh?g cá nhân có hành vi là t?i ph?m qu?c t?.
- Tr?ng tài qu?c t?. Ðbi?t, nh?g tranh ch?p liên quan d?n vi?c gi?i thik và áp d?ng ÐUQT thì tr?g tài dc
dánh giá là bi?n pháp h?u hi?u, công b?ng và h?p lý nh?t trog tru?ng h?p các bi?n pháp ngo?i giao dc
áp d?g k thành công.
- Các thi?t ch? tài phán c?a WTO và ASEAN.
5. S? KHÁC BI?T GI?A CO QUAN TÀI PHÁN QU?C T? - CO QUAN TÀI PHÁN QU?C GIA.
Co quan tài phán quôc t? Co quan tài phán qu?c gia
Hình thành
hình thành trên co s? s? tho? thu?n
c?a các ch? th? LQT
Hình thành trog quá trình xây d?g
nhà nu?c và pháp lu?t qu?c gia.
V? trí thu?c h? th?ng co quan cu?ng ch?
trog PLQG.
Trình t?, th?
t?c gi?i quy?t
tranh ch?p
do các ch? th? tho? thu?n xây
d?ng lên.
dc quy d?nh trog PLQG.
Th?m quy?n
k có th?m quy?n duong nhiên theo
quy ch? ho?t d?ng mà ph? thu?c
vào s? tho? thu?n c?a các ch? th?
có liên quan d?n tranh ch?p x?y ra.
Có th?m quy?n duong nhiên theo
quy ch? ho?t d?ng dc PLQG quy
d?nh
Giá tr? pháp
lý c?a các
phán quy?t,
b?n án.
vi?c thi hành các phán quy?t c?a
co quan tài phán qu?c t? d?a trên
s? t? nguy?n c?a các ch? th?.
n?u ch? th? c?a tranh ch?p k thi
hành b?n án, quy?t d?nh thì s? b?
cu?g ch? thi hành.
NOTE : Toà án công lý qu?c t?, toà án lu?t bi?n qu?c t?, tr?ng tài qu?c t?, gi?i quy?t tranh ch?p trog khuôn
kh? WTO ... h?c Mr.Ti?n.
6. ÐI?M KHÁC BI?T GI?A CO CH? GI?I QUY?T TRANH CH?P T?I TÒA ÁN QU?C T? -
TR?NG TÀI QU?C T?.
DiepKitty
TRÁCH NHI?M PHÁP LÝ QU?C T?
1. Ð?NH NGHIA VÀ PHÂN LO?I TRÁCH NHI?M PHÁP LÝ QU?C T?.
TNPLQT là h?u qu? pháp lý phát sinh d?i v?i ch? th? khi th?c hi?n hành vi vi ph?m PLQT (or
th?c hi?n các hành vi mà LQT k c?m) nhug gây ra thi?t h?i cho ch? th? khác. Bao g?m : trách nhi?m ph?i
BTTH v? v?t ch?t or tinh th?n dvs bên b? h?i ; or ph?i gánh ch?u ch? tài nh?t d?nh t? phía c?ng d?ng qu?c t?.
Phân lo?i :
- D?a vào can c? xác d?nh trách nhi?m : trách nhi?m ch? quan và trách nhi?m khác quan.
- D?a vào tính ch?t th?c hi?n : trách nhi?m v?t ch?t và trách nhi?m phi v?t ch?t.
2. Ð?NH NGHIA, CO S? XÁC Ð?NH VÀ HÌNH TH?C TH?C HI?N TRÁCH NHI?M PHÁP LÝ
CH? QUAN.
TNPLCQ là h?u qu? pháp lý phát sinh t? hành vi vi ph?m PLQT c?a ch? th? LQT. Hành vi vi ph?m có th? là
hành d?ng (vi ph?m nguyên t?c co b?n c?a LQT, hi?p u?c qu?c t?) or k hành d?ng (ph?i th?c hi?n cam k?t
qu?c t? nhug l?i k th?c hi?n : ph?i d?n d? nhug l?i k th?c hi?n).
Co s? xác d?nh :
+ Co s? pháp lý : là s? t?n tài trên th?c t? c?a các QPPL quy d?nh rõ hành vi nào b? coi là hành vi vi ph?m
PLQT.
+ Co s? th?c ti?n :
- Có hành vi vi ph?m PLQT : là
? Hành vi do QG or ch? th? khác c?a LQT ti?n hành xu?t phát t? ý chí ch? quan vi ph?m các
ngt?c co b?n c?a LQT, các nghia v? dã cam k?t or k th?c hi?n các cam k?t qu?c t?.
? Có 2 nhóm hành vi :
? Hành vi vi ph?m PLQT thông thu?ng : là nh?g vi ph?m ngt?c co b?n c?a LQT, các cam
k?t qu?c t? nhug k nghiêm tr?g d?n m?c de do? hoà bình và an ninh qu?c t?.
? Hành vi t?i ác qu?c t? : de do? d?n hoà bình và an ninh qu?c t? (t?i ph?m chi?n tranh,
di?t ch?ng, xâm lu?c ...).
- Có thi?t h?i x?y ra trên th?c t?. Thi?t h?i có th? là thi?t h?i v?t ch?t (lãnh th?, tài s?n qu?c gia) or thi?t
h?i phi v?t ch?t (ch? quy?n, danh d?, uy tín qu?c gia). Nhi?u tru?ng h?p, QG v?a ph?i gánh ch?u thi?t
h?i v?t ch?t và thi?t h?i phi v?t ch?t.
So v?i di?u ki?n v? hành vi vi ph?m PLQT, y?u t? thi?t h?i k có ý nghia quy?t d?nh dvs vi?c xác d?nh có
TNPLQT hay k nhug l?i là co s? gi?i quy?t BTTH khi dã xác d?nh có TNPL.
DiepKitty
- Có m?i quan h? nhân qu? gi?a hành vi vi ph?m và thi?t h?i th?c t?.
NOTE : Y?u t? L?I k là y?u t? nh?t thi?t b?t bu?c ph?i làm khi xác d?nh có hay k có TNPLQT c?a 1 ch? th?
quan h? PLQT vì trog nhi?u tru?ng h?p nó là viêc làm k th?c t?. VD : dvs tru?ng h?p hành vi vi ph?m mag
tính ch?t là t?i ác qu?c t? or tru?ng h?p trách nhi?m t? hành vi h?p pháp c?a QG.
Hình th?c th?c hi?n TNPLCQ :
? Ðv?i trách nhi?m v?t ch?t :
Trách nhi?m v?t ch?t là lo?i hình trách nhi?m pháp lý qu?c t?, theo dó ch? th? có hành vi vi ph?m có nhi?m
v? d?n bù v?t ch?t cho ch? th? b? h?i.
- Co s? xác d?nh : ph?i có hành vi vi ph?m PLQT ; có thi?t h?i th?c t? x?y ra ; có m?i quan h? nhân qu?
gi?a hành vi vi ph?m và thi?t h?i th?c t? x?y ra.
- Hình th?c :
+ khôi ph?c nguyên tr?ng là hình th?c theo dó bên gây thi?t h?i có nhi?m v? khôi ph?c l?i các thi?t
h?i v?t ch?t cho bên b? h?i g?n v?i hi?n tr?ng v?t ch?t ban d?u.
+ d?n bù thi?t h?i là hình th?c truy c?u trách nhi?m, theo dó bên gây thiêt h?i ti?n hành d?n b? thi?t
h?i v? m?t v?t ch?t cho bên b? thi?t h?i = 1 tài s?n or ti?n vs giá tr? tuong duong giá tr? b? m?t.
? Ðvs trách nhi?m phi v?t ch?t :
Trách nhi?m phi v?t ch?t là trách nhi?m pháp lý qu?c t?, theo dó bên vi ph?m LQT ph?i có nhi?m v? d?n bù
thi?t h?i v? m?t tinh th?n cho bên b? h?i và trog 1 s? tru?ng h?p còn ph?i gánh ch?u thi?t h?i v?t ch?t theo bi?n
pháp tr? dua c?a bên b? h?i.
Hình th?c th?c hi?n :
- dáp ?ng dòi h?i c?a bên b? h?i. Ðây là vi?c QG vi ph?m làm tho? mãn nh?g yêu c?u có tính ch?t phi
v?t ch?t c?a QG b? h?i nh?m m?c dích b?o v? danh d?, uy tín c?a QG dó.
- Tr?ng ph?t : (trg v?n d? v? ch? quy?n).
3. CÁC TRU?NG H?P MI?N TRÁCH NHI?M PHÁP LÝ CH? QUAN.
- T? v? chính dáng phù h?p vs Ð51 HC LHQ.
T? v? chính dág t?c là : (i) có hành vi vi ph?m t?n công d?u tiên ; (ii) p?i có s? tuog x?g gi?a hành vi t? v? và
hành vi t?n công.
- Tr? dua (k dc dùng vu l?c vì s? vi ph?m cam k?t qu?c t?).
- Tru?ng h?p b?t kh? kháng. VD : do thiên nhiên làm QG k th? th?c hi?n dc các cam k?t qu?c t?.
- Ðc s? d?ng ý (tho? thu?n) c?a bên b? h?i. VD : VN dem quân vào CPC d? giúp CPC tiêu di?t ch? d?
DiepKitty
di?t ch?ng Pôn p?t.
4. ÐI?M KHÁC BI?T GI?A CÁC TRU?NG H?P MI?N TRÁCH NHI?M TROG PHÁP LU?T
QU?C T? VÀ PHÁP LU?T QU?C GIA.
Khác bi?t : trog lu?t QG k có 2 tru?g h?p Tr? dua và Ðc s? d?g ý c?a bên b? h?i.
5. Ð?NH NGHIA, CO S? XÁC Ð?NH VÀ CÁC HÌNH TH?C TH?C HI?N TRÁCH NHI?M PHÁP
LÝ KHÁCH QUAN.
TNPLKQ là lo?i hình trách nhi?m pháp lý mà các ch? th? LQT ph?i gánh ch?u khi th?c hi?n hành vi mà LQT
k c?m nhug gây thi?t h?i cho ch? th? khác.
Co s? xác d?nh :
- Co s? pháp lý : s? t?n t?i c?a các quy ph?m trog ÐUQT chuyên bi?t liên quan d?n TNPLKQ : Lu?t
hàng k dân d?ng qu?c t?, lu?t vu tr? qu?c t?, ...
- Co s? th?c ti?n :
+ Có s? ki?n pháp lý x?y ra làm phát sih hi?u l?c c?a các quy ph?m.
+ có thi?t h?i x?y ra.
+ Có m?i quan h? nhân qu? gi?a s? ki?n pháp lý và thi?t h?i v?t ch?t phát sinh.
Hình th?c th?c hi?n :
- k t?n t?i trách nhi?m phi v?t ch?t (vì k có hành vi vi ph?m PLQT), ch? d?t ra dvs trách nhi?m v?t ch?t.
Trách nhi?m v?t ch?t dc tính : chi phí QG b? thi?t h?i b? ra d? lo?i b? b?t h?u qu? + giá tr? tài s?n b?
thi?t h?i th?c t?.
- QG gây thi?t h?i có th? th?c hi?n du?i hình th?c :
+ d?n bù = ti?n or hi?n v?t, ngt?c chung là ph?i d?n bù tuong x?ng v? m?t giá tr?, d?n bù toàn b?.
+ chuy?n giao các tài s?n tuong duong v? m?t giá tr? và ý nghia.
6. SO SÁNH TRÁCH NHI?M PHÁP LÝ CH? QUAN VÀ TRÁCH NHI?M PHÁP LÝ KHÁCH
QUAN.
TNPL CH? QUAN TNPL KHÁCH QUAN
Gi?ng
- ch? th? ch?u d?u là ch? th? c?a LQT (ch? y?u là QG).
- d?u có tên là TNPL.
- d?u có hình th?c trách nhi?m v?t ch?t.
- d?u d?a trên co s? các QPPL qu?c t?.
DiepKitty
Khái ni?m là h?u qu? pháp lý phát sinh t? hành vi vi
ph?m PLQT c?a ch? th? LQT. Hành vi vi
ph?m có th? là hành d?ng (vi ph?m
nguyên t?c co b?n c?a LQT, hi?p u?c
qu?c t?) or k hành d?ng (ph?i th?c hi?n
cam k?t qu?c t? nhug l?i k th?c hi?n : ph?i
d?n d? nhug l?i k th?c hi?n).
là lo?i hình trách nhi?m pháp lý mà
các ch? th? LQT ph?i gánh ch?u khi
th?c hi?n hành vi mà LQT k c?m nhug
gây thi?t h?i cho ch? th? khác.
Co s? phát
sinh
Có hành vi vi ph?m PLQT th?c hi?n hành vi LQT k c?m nhug
gây thi?t h?i cho ch? th? khác.
Co s? pháp
lý
là s? t?n tài trên th?c t? c?a các QPPL
quy d?nh rõ hành vi nào b? coi là hành vi
vi ph?m PLQT.
s? t?n t?i c?a các quy ph?m trog
ÐUQT chuyên bi?t liên quan d?n
TNPLKQ : Lu?t hàng k dân d?ng
qu?c t?, lu?t vu tr? qu?c t?, ...
Co s? th?c
ti?n
- Có hành vi vi ph?m PLQT : là
? Hành vi do QG or ch? th? khác c?a
LQT ti?n hành xu?t phát t? ý chí ch?
quan vi ph?m các ngt?c co b?n c?a
LQT, các nghia v? dã cam k?t or k
th?c hi?n các cam k?t qu?c t?.
? Có 2 nhóm hành vi :
? Hành vi vi ph?m PLQT thông
thu?ng
? Hành vi t?i ác qu?c t?.
- Có thi?t h?i x?y ra trên th?c t?.
- Có m?i quan h? nhân qu? gi?a hành vi
vi ph?m và thi?t h?i th?c t?.
+ Có s? ki?n pháp lý x?y ra làm phát
sih hi?u l?c c?a các quy ph?m.
+ có thi?t h?i x?y ra.
+ Có m?i quan h? nhân qu? gi?a s?
ki?n pháp lý và thi?t h?i v?t ch?t phát
sinh.
Hình th?c
th?c hi?n
? Ðv?i trách nhi?m v?t ch?t :
- Co s? xác d?nh : ph?i có hành vi
vi ph?m PLQT ; có thi?t h?i th?c
t? x?y ra ; có m?i quan h? nhân
qu? gi?a hành vi vi ph?m và thi?t
h?i th?c t? x?y ra.
- k t?n t?i trách nhi?m phi v?t ch?t,
ch? d?t ra dvs trách nhi?m v?t ch?t.
Trách nhi?m v?t ch?t dc tính : chi
phí QG b? thi?t h?i b? ra d? lo?i b?
b?t h?u qu? + giá tr? tài s?n b? thi?t
h?i th?c t?.
DiepKitty
- Hình th?c :
+ khôi ph?c nguyên tr?ng.
+ d?n bù thi?t.
? Ðvs trách nhi?m phi v?t ch?t :
Hình th?c th?c hi?n :
- dáp ?ng dòi h?i c?a bên b? h?i.
- Tr?ng ph?t : (trg v?n d? v? ch?
quy?n).
- QG gây thi?t h?i có th? th?c hi?n
du?i hình th?c :
+ d?n bù = ti?n or hi?n v?t, ngt?c
chung là ph?i d?n bù tuong
x?ng v? m?t giá tr?, d?n bù
toàn b?.
+ chuy?n giao các tài s?n tuong
duong v? m?t giá tr? và ý
nghia.
7. QU?C GIA PH?I CH?U TNPL Ð?I V?I HÀNH VI C?A NH?G CH? TH? NÀO ?
QG ph?i ch?u trách nhi?m v? nh?g hành vi nh?t d?nh c?a co quan, t? ch?c, cá nhân, k ph?c thu?c vào vi?c h?
? trog hay ngoài ph?m vi lãnh th? QG.
- CQNN :
+ hành pháp : x? ph?t HC d?i v?i viên ch?c ngo?i giao.
+ l?p pháp : ban hành VBQPPL k phù h?p vs ÐUQT dã tham gia.
+ tu pháp.
- cá nhân : khi có can c? cho r?ng QG dã k th?c hi?n d?y d? các nghia v? c?n thi?t d? tr?ng tr? cá nhân
vi ph?m (t?i kh?ng b?, ...) or gi? gìn tr?t t? công c?ng theo yêu c?u c?a PL nói chung.
Vi?c cá nhân th?c hi?n hành vi t?i ph?m vs tính ch?t th?a hành công v? hay vs d?a v? pháp lý
c?a cá nhân (nguyên th? qu?c gia, viên ch?c ngo?i giao, ...) d?u k là co s? lo?i b? trách nhi?m hình s?
c?a ngu?i này.
- t? ch?c.
8. S? KHÁC NHAU GI?A TÌNH TH? C?P THI?T - B?T KH? KHÁNG ?
TÌNH TH? C?P THI?T B?T KH? KHÁNG
Có th? l?a ch?n cách x? s? cho mình d? thi?t h?i
x?y ra ít nh?t.
VD : khi tàu thuy?n qua l?i lãnh h?i c?a QG ven
bi?n mà g?p bão thì có th? l?a ch?n di ti?p or neo
d?u trog QG ven bi?n.
K có b?t kì l?a ch?n nào.
VD : do thiên tai làm QG k th? th?c hi?n dc cam
k?t qu?c t?.
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro