"Mẹ" là từ để chỉ người mẹ trong tiếng Việt, "Loan" có nghĩa là "chim Phượng Hoàng". Suốt đời con vẫn gọi mẹ là "Mẹ Loan", như mẹ đã dạy cho con và năm anh chị em con. Sẽ chẳng ai nghĩ đến việc gọi mẹ bằng một cái tên khác. Tên thật của mẹ là gì và vì sao mẹ lại từ bỏ nó thì chỉ mỗi mình con biết, và cũng mãi sau nhiều năm trời.

Một cảm giác kỳ lạ xâm chiếm tâm hồn con khi hôm nay con viết những dòng này, khi mẹ không còn nữa, nhưng lại hiện hữu hơn bao giờ hết.

Mẹ đã giao cho con nhiệm vụ viết về mẹ; về cuộc đời của mẹ như một người đàn bà, như là mẹ của con, về con chim Phượng Hoàng mà mẹ là hiện thân từng bị thiêu cháy nhiều lần, và mỗi lần lại trỗi dậy từ đám tro tàn.

Đã có bao lần mẹ nói với con rằng con hãy học thật nhiều, bởi giáo dục là một đặc quyền và giúp ta hiểu hơn ý nghĩa của cuộc đời. Bất luận thế nào con cũng không được phép đi trên đường đời mà không được học hành như mẹ. Mẹ đã nhanh chóng chỉ cho con biết rõ tương lai của con hoàn toàn phụ thuộc vào thành tích mà con có được.

Thế nên con đã gắng sức ở trường học. Hơn một lần con hứng chịu sự ê chề do hoàn cảnh gia đình cơ cực, biết bao lần con phải lặng im chấp nhận cảm giác thất vọng bởi sự chòng ghẹo hoặc thậm chí ruồng bỏ từ môi trường xung quanh do nguồn gốc xuất thân của mẹ. Bởi con không muốn lặp lại số phận của mẹ.

Mẹ chưa bao giờ được đến trường. Mẹ chưa bao giờ được học viết và học đọc. Bởi mẹ là một cô gái và cái lệ ở đất nước mẹ thời ấy đã định như vậy.