1. VC quyết định sự ra đời của ý thức :

lenin đã đưa ra 1 định nghĩa toàn diện sâu sắc về phạ mtrù vật chất "vật chất là 1 phạm trù triết học dùng để chỉ thực t5ai khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, phản ánh và được tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác"

từ định nghĩa của lenin đã khẳng định vc là thực tại khách quan vào bộ não con người thông qua cảm giác,và tri giác. thật vậy vc là nguồn gốc của ý thức và quyết định nội dung của ý thức.

thứ nhất , phải có bộ não con người phát triển ở trình độ cao thì mới có sự ra đời của ý thức. phải có thế giới xung quanh là tự nhiên và xã hội bên ngoài ocn người mới tạo ra được ý thức, hay nói cách khác ý thức là sự tương tác giữa não bộ con người và thế giới khách quan.

thứ hai, là phải có lao động và ngôn ngữ đây chính là nguồn gốc xã hội của ý thức. nhờ có lao động mà các giác quan của con người phát triển phản ánh tinh tế hơn đối với hiện thực... ngôn ngữ là cầu nối trao đổi exp, tình cảm, hay nói chính xác hơn là phương tiện để thể hiện ý thức.,

vc là tiền đề cho sự tồn tại và phát triển của ý thức nên khi vc thay đổi thì ý thức cũng phải thay đổi theo.

điều kiện vc  như thế nào thì ý thức chỉ là như thế đó.

2.Ý THỨC TÁC ĐỘNG TRỞ LẠI VC

ý thức là sự phản ánh sáng tạo thế giới kjhách quan vào trong bộ não con người thông qua lao động và ngôn ngữ. nó là toàn bộ hoạt động tinh thần của con người như : tình cảm yêu thương, tâm trạng, cảm xúc....

các yếu tố tinh thần trên đều tác động trở lại vc 1 cách mạnh mẽ. 

nếu k có đường lối cm đúng đắn của đảng ta thì dân tộc ra cũng jkhông thể giành thắng lợi trong hai cuộc kháng chiến chống pháp và mỹ, cũng như lenin đã nói " k có lý luận cm thì k có phong trào cm"

như vậy ý thức k hoàn toàn phụ thuộc vào vc mà ý thức có tính đậc lập tương đối vì nó có tinh năng động cao nên ý thức có thể tác động trở lại. vc góp phần cải biến thế giới khách quan thông qua hoạt động thực tiễn của con người.

ý thức thúc đẩy sự phát triển của thế giới vc nếu nó phản ánh đúng, phù hợp. đặc biệt là những phản ánh mang tính chuất vượt trước khoa hoc.

ý thức kiềm h ãm sự phát triển của vật chất nếu nó phản ánh sai.