NGUYÊN LÝ HOT DONG CA DIEN THAI DI DONG

Bn dch tiêng Viet bi Dang Quang Duy - K2003

Da theo bn tiêng Anh t! www.HowStuffWorks.com

Hàng trieu ngi dân Mi và trên toàn thê gii s dng dien thoi di dong. Chúng qu! là mot dô

dùng that tuyet vi-- vi mot chiêc DTDD bn có the nói chuyen vi bât c0 ai t2 bât c0 dâu trên

hành tinh này.

Ngày nay, DTDD cung câp nh7ng ch0c nang không the tin d;c và nh7ng ch0c nang mi van

dang d;c thêm vào vi tôc do c>c nhanh. Vi mot chiêc DTDD bn có the:

- Ghi nh các thông tin liên lc.

- To list các công viec.

- Ghi lCch cDa các cuoc hEn và sap dat ch0c nang nhac nhH.

- Tính toán nh7ng phép toán dơn gi!n vi ch0c nang máy tính di kèm.

- Gi và nhan Email.

- Lây thông tin ( tin t0c, gi!i trí, dat ch0ng khoán...) t2 Internet.

- Chơi nh7ng game dơn gi!n.

- Kêt nôi vi các thiêt bC khác nh PDAs, Máy nghe nhc MP3 và Máy thu GPS(Global

Positioning System)

Thê nhng bn dã bao gi thac mac xem DTDD hot dong ra sao? Cái gì làm cho nó khác so

vi dien thoi bình thng? Nh7ng cm t2 ph0c tp nh PCS, GSM, CDMA và TDMA nghia là

gì? Trong bài này chung tôi se gii thieu sơ qua nh7ng công nghe dang sau chiêc DTDD va giúp

bn có the thây d;c s> kì dieu cDa chúng.

Nêu bn dang nghi dên viec mua mot chiêc DTDD, hãy xem qua phân How Buying a Cell

Phone Works de hac tât c! nh7ng th0 bn nên biêt trc khi mua.

Bây gi hãy bat dâu vi phân cơ b!n: Vê b!n chât DTDD là mot chiêc Radio

2

Khái niem vê các ô (The Cell Approach)

Mot trong nh7ng diêu thú vC nhât cDa DTDD là chúng th>c s>

là mot chiêc radio-mot chiêc radio c>c kì tinh vi. Dien thoi

d;c phát minh bHi nhà bác hac Alexander Graham Bell vào

nam 1876, và liên lc không dây dã di theo can nguyên cDa nó

de di dên phát minh Radio cDa Nikolai Tesla vào 1880s

( chính th0c d;c công bô nam 1894 bHi mot ngi Ý tên là

Guglielmo Marconi ). Dó chn là diêu t> nhiên khi 2 phát minh

vi di này d;c kêt h;p vi nhau sau này.

Trong thi kì den tôi trc khi có DTDD, nh7ng ngi th>c

s> có nhu câu dùng liên lc di dong dã dat nh7ng chiêc máy

truyên tin ( radio Telephones) trên xe ô tô cDa ha. Trong he

thông máy truyên tin này, có mot cot ang ten trung tâm cho

moi thành phô, và kho!ng ch2ng 25 kênh có the dùng trên cot

ang ten dó. Viec dùng ang ten trung tâm này yêu câu chiêc

dien thoi trong ô tô cDa bn cân mot máy phát mnh-có kh!

nang truyên tín hieu vi kho!ng cách 40 dên 50 dam ( kho!ng

70 km). Diêu dó cung có nghia là không có nhiêu ngi có

kh! nang s dng loi mày truyênh tin này-bHi vì không

dD kênh de s dng.

Mâu chôt cDa he thông ô dó là chia nhr thành phô ra thành các ô nhr. Diêu dó cho phép mH

rong viec s) d*ng l,i tân sô ra toàn thành phô, do vay hàng trieu ngi có the s dng DTDD

trong cùng mot lúc. Phân tiêp theo chúng ta tiêp can mot cách gân hơn dên nh0ng ô này.

Ki thuat ô(Cell Engineering)

Trong he thông DTDD analog dac trng H Mi, carrier nhan kho!ng 800 tân sô de có the s dng

trong khap thành phô. Carrier chia thành phô ra làm nhiêu ô. Moi ô thng có do ln kho!ng 10

dam vuông ( kho!ng 26 km vuông ). Ô thng d;c xem nh là các hình 6 cnh H trong mot cái

vn 6 cnh ln(hexagonal grid ) (là mot carrier) nh hình sau :

B1i vì DTDD và tr,m cơ s1(base station ) ch5 s) d*ng máy phát công suât thâp, nên

cùng mot tân sô có the dưAc s) d*ng l,i cho các ô không gân kê. 2 ô màu tím có the s)

d*ng cùng mot tân sô

Vài Diêu thú v vê DTDD

• Hâu hêt nh7ng chiêc

dien thoi KTS di mi

dêu có vài chơng trình

gi!i trí t2 trò chơi do

súc sac dên xêp hình.

• Kho!ng 20% thanh niên

Mi ( n7 nhiêu hơn nam)

có DTDD.

• DTDD pho biên hơn H

Châu Âu và Châu Á

hơn là H Mi - kho!ng

90% dân H các nc

châu Âu và châu Á có

DTDD trong khi con sô

dó H Mi chn là 50%.

3

Moi ô có mot trm cơ sH gôm mot cot và mot tòa nhà nhr ch0a các dng c radio ( se nói ki

vê trm cơ sH H các phân sau )

Các Tân Sô

Mot ô dơn là mot he thông analog s dng 1/7 s> kh! nang s dng cDa kênh âm thanh

kép(duplex voice channelduplex channels). Nghia là, moi ô ( trong 7 ô cDa vn lc giác ) thì s dng 1/7 sô

kênh có the dùng do dó nó mang mot bo tân sô duy nhât và không có s> xung dot vi các ô

khác.

• Mot carrier thng lây 832 tân sô radio de s dng trong thành phô

• Moi DTDD s dng 2 tân sô cho moi cuoc gai-mot kênh kép(duplex

channel )-nên có 395 kênh âm thanh(voice channels ) dac trng cho moi carrier.

( 42 tân sô khác d;c dùng cho kênh diêu khien(control channels )-nói dên H trang

sau )

• Vì vay moi ô có kho!ng 392:7=56 kênh âm thanh có the s dng.

Nói mot cách khác, trong bât c0 ô nào 56 ngi có the nói chuyen trên DTDD trong cùng mot

thi gian. Vi phơng th0c chuyen giao ki thuat sô(KTS)( digital transmission), sô l;ng

cDa các kênh có the dùng tang lên. Ví d, sô l;ng cuoc gai th>c hien trong cùng mot thi gian

cDa he thông KTS TDMA (TDMA-based digital system ) có the gâp 3 so vi he thông

analog, vì vay moi ô có 168 kênh có the dùng ( xem trang này de có nhiêu thông tin hơn vê

TDMA, CDMA, GSM và các công nghe cho DTDD KTS khác ).

S chuyen giao (transmission)

DTDD có mot máy phát công suât thâp(low-power transmitters ) trong chúng. Rât nhiêu

loi DTDD mang 2 tín hieu cng do: 0.6 Watt và 3 Watt (trong khi hâu hêt các radio CB dêu

truyên H m0c 4 Watt). Trm cơ sH cung truyên H m0c công suât thâp. S> truyên H công suât

thâp có 2 l;i diem:

• S> truyên(transmissions ) gi7a trm cơ sH và nh7ng chiêc DT trong các ô cDa nó

ngan không cho DTDD di quá xa so vi nh7ng ô dó. Vì vay, trong hình ve H trên, c! 2 ô

màu hông có the dùng li chung 56 tân sô(reuse the same 56 frequencies). Cùng

mot sô tân sô có the d;c s dng li rong trên toàn thành phô.

• Công suât tiêu th(power consumption ) cDa DTDD, cái có nghia là công suât yêu

câu dôi vi pin se thâp. Công suât thâp nghia là pin nhr, và dó chính là diêu làm cho

chiêc dien thoi di dong câm tay trH thành hien th>c.

4

Công nghe di dong yêu câu mot sô l;ng rât ln cDa các trm cơ sH trong mot thành phô bât ke

nó to hay nhr. Mot thành phô rong dac trng có the có hàng tram cot phát(towertowers). Nhng vì

có quá nhiêu ngi s dng DTDD , cho nên giá thành mà moi ngi dùng ph!i tr! van rât r}.

Moi carrier trong moi thành phô cung chy van hành mot cơ

quan trung tâm gai là MTSO(Mobile Telephone Switching

Office). Cơ quan này x lý mai kêt nôi dien thoi thành he

thông dien thoi mat dât c s bình thng, và diêu khien mi

trm c s trong vùng.( không biêt d&ch thê nào ^_^)

Trong phân sau, bn se hieu d;c cái gì se s!y ra khi bn và

chiêc DTDD cDa bn di chuyen t2 ô này sang ô khác.

Các Code ca DTDD (Cell Phone Codes)

Tât c! các loi DTDD dêu có nh7ng code riêng liên kêt vi

chúng. Nh7ng code này d;c s dng de nhan dng dien

thoi, ngi chD cDa dien thoi và nhà cung câp dCch v

Gi! s bn có mot chiêc DTDD, bn bat nó lên và có ai dó

muôn gai cho bn. Sau dây là nh7ng gì s!y ra dôi vi cuoc

gai:

• Khi bn lân dâu tiên bat máy dien thoi, nó se nghe

theo mot SID H trong kênh diêu khien(control

channel). Nêu DTDD không tìm thây bât kì kênh

diêu khien nào, thì nó se hieu là H ngoài vùng phD

song(out of range ) và hien thC là "No service".

• Khi nó nhan SID, dien thoi se so sánh nó vi SID dã

d;c chơng trình hóa H trong máy. Nêu các SID

thích h;p vi nhau chiêc dien thoi hieu rang Ô nó

dang liên kêt thuoc mot phân cDa he thông chD cDa

nó(home system).

• Cùng vi SID, DTDD truyên mot yêu câu dang

kí(registration request), và MTSO gi7 li dâu vêt

vC trí cDa chiêc DTDD cDa bn trong database-bang

cách này, khi MTSO muôn gai bn nó biêt d;c phân t ô nào bn dang H.

• MTSO nhan mot cuoc gai và nó cô gang tìm bn. Nó nhìn vào database de xem bn

dang H ô nào.

Các code ca DTDD

• Electronic Serial

Number (ESN) - mot

sô 32 bit duy nhât

d()c lap ch(ơng

trình vào trong dien

tho2i trong quá trình

s4n xuât.

• Mobile Identification

Number (MIN) -mot

sô 10 bit duy nhât bat

nguôn t= sô máy ca

b2n.

• System

Identification Code

(SID) - mot sô 5 bit

duy nhât d()c ân

dnh cho moi carrier

b@i FCC

Trong khi ESN dc xem nh

là mot phân cô dnh ca chiêc

dien tho i thì c" các code MIN

và SID dc lap chơng trình

vào trong dien tho i khi b n

dang kí dch v. và th/c hien

cuoc g1i.

5

• MTSO lây mot cap tân sô mà DTDD se s dng trong ô dó de th>c hien cuoc gai.

• MTSO liên kêt vi dien thoi cDa bn thông qua qua kênh diêu khien nh vay dien thoi

cDa bn biêt se s dng tân sô nào, sau dó DTDD cDa bn và cot angten chuyen sang tân

sô dó cuoc gai d;c th>c hien.Cách này gai là two-way radio

• Khi bn ra dên rìa cDa ô bn dang H, trm cơ sH cDa DTDD cDa bn se thông báo rang

do ln cDa sóng(signal strengtsignal strength ) dang gi!m. Ng;c li, trm cơ sH H ô mà bn dang

tiên ti thì li thây rang cot sóng cDa bn dang tang. Hai trm cơ sH này là ngang hàng

nhau thông qua MTSO, và ti vài diem nhât dnh, DTDD cDa bn thu tín hieu t2 mot

kênh diêu khien cho biêt có s> thay doi tân sô. Viec này chuyen dien thoi cDa bn qua

mot ô mi.

Roaming

Nêu SID H kênh diêu khien không khp vi SID dã d;c chơng trình hóa trong DTDD cDa

bn, thì DTDD se biêt dó nghia là roaming. MTSO cDa các ô mà bn dang roaming se liên he

vi MTSO H he thông chD cDa bn, he thông này se kiem tra database de xác dCnh SID nào mà

máy bn dang s dng. He thông chD cDa bn xác minh vi MTSO hien ti, sau dó nó se ghi li

dâu vêt khi dien thoi cDa bn di qua ô cDa nó. Và diêu kì dieu là tât c! nh7ng diêu dó chn say ra

trong vài giây.

DTDD và CB Radio(Cell Phones and CBs)

Mot cách tôt de hieu s> tinh vi cDa mot chiêc DTDD là so sánh nó vi mot chiêc CB radio hoac

là mot dien dài xách tay.

• Full-duplex vs. half-duplex - C! CB radio và dien dài xách tay dêu là thiêt bC

half-duplex . Diêu dó nghia là 2 ngi giao thiep trên mot CB radio s dng cùng mot

tân sô, nên trong mot thi diem thì chn mot ngi có the nói.Trong khi dó mot chiêc

DTDD là mot thiêt bC full-duplex. Diêu dó nghia là bn s dng mot tân sô de nói và

mot tân sô riêng biet de nghe. Và do dó c! hai ngi có the nói chuyen vi nhau trong

cùng mot lúc.

• Channels(các kênh) - Mot chiêc dien dài xách tay thng có mot kênh, và mot chiêc

CB radio thì có 40 kênh. Trong khi dó mot chiêc DTDD thì có the giao thiep vi nhau

thông qua 1,664 kênh hoac nhiêu hơn n7a.

• Range(Vùng) - Mot dien dài xách tay có the truyên di vi c> ly kho!ng 1 dam(1.6 km)

và dùng mot máy phát công suât 0.25 watt. Mot CB radio, vì có công suât ln hơn có

the truyên vi c> ly kho!ng 5 dam(8 km) và s dng mot máy phát 5 watt. Trong khi dó

mot chiêc DTDD khi hot dong trong các ô, và nó có the chuyen gi7a các vùng dó khi

nó di chuyen. Các ô giúp cho DTDD có bán kính s dng không the tin d;c. Nhiêu

6

ngi s dng DTDD có the chy ô tô xa hàng 100 dam mà van có the duy trì cuoc gai

không bC d0t quãng nh vào Cellular approach

half-duplex radio, c 2 máy phat s! d"ng cùng mot tân sô. Trong cùng mot

th*i diem ch- có mot là có the nói.

full-duplex radio, 2 máy phát s! d"ng 2 tân sô khác nhau nên c 2 có the

cùng nói trong cùng mot th*i diem.

DTDD là mot full-duplex.

„ phân sau bn se tìm hieu ki hơn vê bên trong cDa mot chiêc máy DTDD KTS.

7

Phân bên trong cUa mot chiêc DTDD (Inside a Cell Phone)

Là mot câu trúc rac rôi trên nh7ng khôi lap phơng tính bang inch, DTDD là mot trong

nh7ng thiêt bC ph0c tp nhât mà con ngi tiêp xúc hàng ngày. DTDD KTS ngày nay có the

th>c hien d;c hàng trieu phép tính trong vòng mot giây de có the nén hoac gi!i nén các

luông âm thanh.

Các phân c4a mot chiêc DTDD

Nêu bn tháo ri mot chiêc DTDD, bn se thây nó chn ch0a vài phân doc lap:

• Mot b!ng mch ph0c tp ch0a bo não cDa chiêc máy

• Mot ang ten.

• Mot màn hình tinh the lrng (LCD).

• Mot bàn phím ( không giông vi bàn phím trên cái diêu khien TV)

• Mot cái microphone

• Mot cái loa

• Mot cc pin

„ phân tiêp theo, bn se tìm hieu sâu hơn vê b!ng mch và các thành phân cDa nó.

8

Trên mot bWng m,ch

B!ng mch là trái tim cDa he thông. Và dây là mot b!ng mch dac trng cDa DTDD KTS cDa

Nokia.

Dang trư8c c4a bng m9ch Dang sau c4a bng m9ch

Trong hình ve trên, bn có the thây d;c vài con chip máy tính. Hãy nói qua vê công viec mà

nh7ng cái chip dó làm. Các chip analog-to-digital và digital-to-analog dCch các tín hieu âm

thanh ra t2 analog thành digital và các tín hieu vào t2 digital thành analog. Bn có the hac

thêm vê s> chuyen A-to-D và D-to-A và tâm quan trang cDa nó ti công nghe âm thanh KTS ti

How Compact Discs Work.

- Bo s lý tín hieu digital là mot bo s lý ki thuat cao d;c thiêt kê de th>c hien các phép toán

tín hieu H tôc do cao.

-Bo vi s lý (microprocessor) s lý mai công viec dùng cho bàn phím và màn hình hien thC, ra

lenh và diêu khien tín hieu vi trm cơ sH dông thi phôi h;p nh7ng phân còn li trên b!ng

mch.

9

Bo vi x! lý

Rom và Flash Memory cDa các chip(The ROM and Flash memory chips ) cung câp bo nh

cho he diêu hành cDa DTDD và các dac tính( ví d nh chn dan dien thoi). Tân sô Radio và

phân nang l;ng (radio frequency (RF) and powe (power section )có ch0c nang diêu hành công

suât, sc pin và tât nhiên c! giao dCch vi hàng tram kênh FM. Cuôi cùng, máy khuêch di tân

sô Radio(RF amplifiers ) x lý tín hieu dên và di t2 ang ten.

Màn hình và bng tiêp xúc bàn phím

10

Màn hình dã phát trien dáng ke vê kích c† cung nh các dac tính cDa DTDD dã tang lên. Hâu

hêt dien thoi ngày nay da ra các chn dan, máy tính toán và ngay c! game gan liên. Và rât

nhiêu loi dien thoi sáp nhap mot sô loi nh PDA và trình duyet Web.

Sim card @ trên bng m9ch

Sim Card khi dưAc tháo r*i

Vài loi DTDD lu tr7 nhng thông tin dích xác nào dó nh code cDa SID và MIN, H trong bo

nh trong. Trong khi dó mot sô khác s dng card nh ngoài tơng t> nh SmartMedia Card.

11

Loa, Mic và Pin c4a DTDD

DTDD s dng nh7ng chiêc loa và mic rât nhr và that khó tin khi biêt d;c chúng to âm thanh

tôt thê nào. Nh hình H trên, chiêc loa nhr chn c† mot dông xu và chiêc Mic không ln hơn

chiêc pin dông hô cnh nó là bao. Vê chiêc pin , nó d;c dùng trong dông hô H bên trong con

chip cDa DTDD(internal clock chip).

Tât c! nh7ng diêu trên that kì dieu-cái chn trong vòng 30 nam trc thôi có the chiêm dien tích

cDa c! mot tâng cDa mot tòa nhà - còn ngày nay nó d;c to ra trên mot "gói nhr" và nam gan

trong lòng bàn tay cDa bn.

12

AMPS

Vào nam 1983, chiêc DTDD analog chuan d;c gai là AMPS

d;c xác nhan bHi FCC(Federal Communications

Commission) và lân dâu tiên d;c s dng ti Chicago.

AMPS s dng mot vùng tân sô gi7a 824MHz và 894 MHz.

De khuyên khích cnh tranh và gi7 giá thành, chính phD Mi

yêu câu s> có mat cDa 2 carrier ti mai thC trng và d;c

biêt vi cái tên carrier A và carrier B. Mot trong nh7ng

Carrier thng là Carrier trao doi dCa

phơng(localocal-exchange carrier -LEC), mot cách nói lái là

công ty dien thoi d&a phng.( a fancy way of saying the

local phone company.)

Carrier A và B moi cái dêu ân dCnh là 832 tân sô: 790 cho âm

thanh và 42 cho d7 lieu. Mot cap tân sô( mot cho truyên và

mot cho nhan ) d;c s dng de to nên mot kênh. Các tân sô

d;c s dng trong kênh âm thanh analog thng có do rong

là 30kHz - 30kHz d;c chan là size chuan vì so sánh vi

dien thoi có dây nó cho mot âm thanh chât l;ng hơn.

S> truyên và nhan tân sô cDa moi kênh âm thanh d;c tách

biet bHi 45MHz de gi7 chúng không xen lan lên nhau. Moi

Carrier có 395 kênh âm thanh, và 21 kênh d7 lieu de th>c hien các công viec thng xuyên nh

dang kí và gai.

Mot version cDa AMPS dó là NAMPS(Narrowband Advanced Mobile Phone Service)

d;c tích h;p mot sô công nghe KTS cho phép he thông có the mang gâp 3 lân sô cuoc gai so

vi version gôc. Mac dù nó s dng công nghe KTS, nó van d;c xem là analog. AMPS và

NAMPS chn d;c th>c hien trên d!i 800 MHz và không phc v rât nhiêu nh7ng dac trng mà

H DTDD KTS có nh E-mail và trình duyet Web.

Along Comes Digital

DTDD KTS cung s dng công nghe radio nh H DTDD analog, nhng H cách khác nhau. He

thông analog không the s dng hoàn toàn tín hieu gi7a DTDD và mng di dong - tín hieu

analog không the bC nén và thao tác de dàng nh dôi vi mot tín hieu KTS that s>. Dó là lý do

ti sao rât nhiêu công ty vê dây dan dã chuyen sang làm vê ki thuat so -- và do dó ha có the tích

Photo courtesy Motorola, Inc.

Old school: DynaTAC cell

phone, 1983

13

h;p nhiêu kênh hơn trong d!i tân d;c cho trc. Nh7ng hieu qu! cDa he thông ki that sô that

dáng kinh ngc.

DTDD KTS (KTS) chuyen giang nói thành thông tin nhC phân (1s và 0s) và sau dó nén chúng

li. Viec nén cho phép 3 dên 10 cuoc gai KTS chn chiêm mot không gian bang mot cuoc gai

analog.

Rât nhiêu he thông di dong KTS d>a vào FSK(frequency-shift keying) de gi d7 lieu vê và ti

qua AMPS. FSK s dng 2 tân sô, mot cho 1s và mot n7a cho 0s, thay doi mot cách nhanh

chóng gi7a 2 thông tin KTS gi7a cot di dong và dien thoi. Module thông minh và các l;c dô

mã d;c yêu câu de chuyen doi nh7ng thông tin analog thành digital, nén chúng và chuyen doi

ng;c li trong khi van d7 d;c chât l;ng cDa âm thanh. Tât c! diêu dó có nghia là DTDD

KTS ph!i có rât nhiêu kh! nang s lý.

Cellular Access Technologies

Có 3 công nghe chung d;c dùng trong mng DTDD de truyên phát thông tin dó là:

• Frequency division multiple access (FDMA)

• Time division multiple access (TDMA)

• Code division multiple access (CDMA)

Mac dù nh7ng công nghe này nghe có v} rât cao siêu, nhng b!n có the de dàng hieu d;c

cách chúng hot dong bang mot viec dơn gi!n là phân tích tên gai cDa chúng.

Phơng pháp dâu tiên nói vi bn thê nào là phơng th0c access. T2 th0 2, s> phân chia, cho

bn biêt rang nó chia cuoc gai d>a trên phơng th0c access dó.

• FDMA dat moi cuoc gai H nh7ng tân sô khác nhau

• TDMA xác nhan moi cuoc gai là mot phân xác dCnh cDa thi gian trên mot tân sô dCnh

rõ

• CDMA dat 1 code duy nhât cho moi cuoc gai và tr!i dài nó trên nh7ng tân sô có the s

dng.

Phân cuôi cDa moi tên là Multiple access. Nó dơn gi!n chn có nghia là hơn mot ngi dùng có

the s dng trong moi ô.

14

Cellular Access Technologies: FDMA

FDMA tách các hình 3nh/pho(spectrum ) thành nh7ng kênh âm thanh riêng biet bang cách chia

nó thành các d!i bang tân chuan(uniform chunks of bandwidth). De hieu rõ hơn vê

FDMA, hãy nghi dên trm Radio: moi trm gi tín hieu cDa nó H nh7ng tân sô khác nhau trong

các band s dng. FDMA d;c s dng chD yêu cho s> truyên t!i tín hieu analog. Mac dù rõ

ràng có kh! nang mang t!i các thông tin KTS, nhng FDMA không d;c coi nh là mot

phơng pháp hieu qu! cho s> truyên tín hieu KTS.

Trong FDMA, moi DTDD s dng mot tân sô khác nhau.

Cellular Access Technologies: TDMA

TDMA là phơng pháp thâm nhap d;c s dng bHi Khôi liên minh công nghiep dien t và To

ch0c công nghiep vien thông cho Interim Standard 54 (IS-54) và Interim Standard 136

(IS-136). S dng TDMA, mot bang tân hEp 30 kHz bê rong và 6.7milli giây bê dài d;c chia

t2 time-wise thành 3 time slots.

Bang tân hEp nghia là "nh7ng kênh" trng thái truyên thông. Moi don hoi thoi lây cDa

radio 1/3 thi gian. Diêu dó là có the bHi vì d7 lieu âm thanh dã d;c chuyen thành thông tin

KTS thì d;c nén sao cho nó ngôn ít không gian truyên phát nhât, mot diêu rât quan trang. Vì

15

vay TDMA có gâp 3 lân dung l;ng cDa mot he thông analog s dng cùng 1 sô kênh. Các he

thông TDMA diêu hành trên gi!i tân sô hoac là 800-MHz (IS-54) hoac là 1900-MHz (IS-136).

TDMA chia mot tân sô thành các rãnh th*i gian

Cellular Access Technologies: TDMA/GSM

TDMA cung d;c s dng nh là công nghe dang nhap cho GSM(he thông dcnh vc toàn câu ).

Tuy nhiên GMS th>c hien TDMA H mot cách khác và xung khac vi IS-136. Hãy xem GSM và

IS-136 nh 2 he diêu hành khác nhau mà li cùng làm viec trên mot bo s lý, giông nh c!

Windows và Linux cùng làm viec trên mot Intel Pentium III. He thông GSM s dng

encryption de làm các cuoc gai b!o mat hơn. GSM diêu hành trên mot d!i t2 900 MHz và

1800 Mhz H châu Âu và châu Á, và H d!i 1900 MHz( dôi khi gai là 1.9-GHz) ti Mi. Nó d;c

s dng trong DTDD KTS và he thông PCS cơ sH. GSM cung là yêu tô cơ b!n cho

IDEN(Integrated Digital Enhanced Network), mot he thông pho biên d;c gii thieu

bHi Motorola và s dng bHi Nextel.

GSM là mot tiêu chuan quôc tê ti châu Âu và Úc và mot phân ln châu Á và Châu Phi. „ trong

vùng bao phD, ngi s dng DTDD có the mua mot chiêc DTDD và s dng H bât c0 dâu mà

tiêu chuan này d;c công nhan. De liên kêt vi nh7ng nhà cung câp dCch v nào dó, ngi dùng

16

GSM chn cân chuyen(subscriber identification module ) SIM card. SIM card là mot cái

dia nhr có the tách ri, nó tháo ra rút vào trong DTDD GSM. Nó lu tr7 mai d7 lieu liên kêt và

dông nhât nh7ng sô mà bn cân access vào mot nhà cung câp dich v không dây nào dó.

Không may thay, dien thoi 1900-MHz cDa GSM nêu s dng ti Mi se không tơng thích vi

he thông quôc tê. Nêu bn sô'ng ti Mi và cân mot chiêc DTDD khi bn H nc ngoài, cách de

nhât là bn mua mot máy DTDD GSM 900MHz/1800MHz. Bn có the kiêm d;c nh7ng máy

dó ti Planet Omni, 1 hãng dien t online ti California. Ha da ra mot selection phong phú cDa

các loai dien thoi GSM Nokia, Motorola và Ericsson. Tuy nhiên ha li không bán SIM Card

quôc tê. Bn có the mua mot Sim Card tr! trc de dùng trong mot vùng rong cDa các nc ti

Telestial.com.

Cool Facts

• Chuan GSM cho DTDD KTS d()c thành lap @ châu

Âu vào giIa nhIng nam 1980-tr(Nc rât lâu so vNi

lúc DTDD KTS thông dPng trong van hóa Mi.

• Ngày nay có the xác dnh d()c v trí ca mot ng(Ui

dang sV dPng DTDD @ trong vùng có do chính xác

t=ng met @ bât cX dâu

• Dien tho2i 3G trông giông mot chiêc PDA, vNi nhIng

dac tr(ng nh( th(@ng thXc Video, lch khoa h]c, và

chơi multi-player game

Cellular Access Technologies: CDMA

CDMA là mot khía cnh hoàn toàn khác so vi TDMA. CDMA, sau khi sô hóa d7 lieu, chia nó

trên toàn bo bang tân có the s dng. Nhiêu cuoc gai d;c phD lan nhau, vi duy nhât mot dãy

code. CDMA là mot dng chia pho(spread spectruspread spectrum), cái dơn gi!n nghia là d7 lieu d;c gi

trong nh7ng phân nhr qua mot sô tân sô riêng biet de s dng trong bât c0 thi gian nào trong

nh7ng vùng xác dCnh.

17

V8i CDMA, dM lieu c4a môi DTDD có mot code duy nhât

Tât c! ngi dùng chuyen giao trên cùng mot bang tân giông nh mot khúc pho(????). Moi tín

hieu cDa ngi dùng d;c tr!i toàn bo bang tân bHi mot code trWi duy nhât. „ ngi nhan,

nh7ng code duy nhât dó d;c dùng de lây li tín hieu. BHi vì he thông CDMA cân dat mot con

dâu thi gian chính xác trên moi phân cDa tín hieu, nên nó dùng he thông GPS de gi!i quyêt vân

dê dó. Gi7a 8 và 10 cuoc gai tách ri có the mang trên cùng mot kênh giông nh trên cuoc gai

AMPS analog. Công nghe CDMA là cơ sH cho Interim Standard 95B (IS-95) và diêu hành

trên c! 2 d!i tân sô 800 MHz và 900 MHz.

Mot cách lý tHng rang TDMA và CDMA là rõ ràng dôi vi nhau. Dôi vi th>c hành, nh7ng tín

hieu CDMA công suât cao làm tang tiêng ôn dôi vi ngi nhan dùng TDMA, còn nh7ng tín

hieu TDMA công suât cao có the là nguyên nhân cDa s> quá t!i và s> nghen mch dôi vi ngi

nhan dùng CDMA.

„ phân tiêp theo, bn se hac vê s> khác nhau gi7a dCch v di dong và dCch v PCS.

18

Di dong và PCS.( Cellular vs. PCS)

DCch v liên lc cá nhân (Personal Communications Services -PCS) là mot dCch v dien

thoi không dây rât giông vi dCch v di dong, nhng vi mot s> noi bat trong dCch v cá nhân

và di chuyen rong. Cm t2 "PCS" thng d;c dùng khi nói vê "ô KTS", nhng PCS th>c s>

nghia là các dCch v khác nh paging, ID cDa ngi gai và e-mail d;c dat H trong dCch v

Trong khi ô d;c chê to vi mc dích dâu tiên là dùng cho ô tô, còn PCS thì d;c thiêt kê H

trên mat dât cho sô dông hơn nh7ng ngi dùng di dong. PCS có mot ô nhr hơn và vì vay yêu

câu sô l;ng ang ten ln hơn de có the phD sóng mot vùng dCa lý. Dien thoi PCS s dng tân

sô gi7a 1.85 GHz và 1.99 GHz(1850 MHz dên 1990 MHz).

Vê mat công nghe, he thông ô H Mi diêu hành H d!i tân sô t2 824 MHz dên 894 MHz; PCS diêu

hành H d!i 1850 MHz dên 1990 MHz. Và khi nó cơ b!n d>a trên TDMA, PCS có 200 kHz kênh

không gian và 8 khe thi gian thay vì loi 30 kHz kênh không gian và 3 khe thi gian H ô KTS.

Bây gi hãy xem xét s> phân biet gi7a công nghe "d!i tân kép" và "kieu th0c kép".

Dual Band vs. Dual Mode

Nêu bn là ngi du lCch nhiêu, có the bn cân mot loi DTDD có c! 2 ch0c nang trên. Hãy xem

chúng là nh thê nào:

• Dual band( giai tân kép) Mot chiêc dien thoi có kh! nang dual-band thì có the chuyen

tân sô. Diêu dó có nghia rang nó có the hot dong trên c! 2 d!i 800 MHz và 1900 MHz.

Ví d, mot chiêc dien thoi TDMA vi dual-band có the s dng dCch v TDMA trên c!

2 he thông 800 MHz và 1900 MHz.

• Dual Mode - Trong DTDD, "mode" ám chn dên loi công nghe truyên phát d;c dùng.

Vì vay, mot chiêc dien thoi AMPS và TDMA có the chuyen lan cho nhau nêu cân. Nó

quan trang H cho là mot trong nh7ng mode là AMPS - cái mà cung câp cho bn dCch v

analog khi bn H trong vùng không cung câp dCch v digital

• Dual band/Dual mode - Diêu tôt nhât cDa 2 yêu tô này là cho phép bn chuyen gi7a

các gi!i tân sô và các mode truyên phát khi cân thiêt.

Thay doi các d!i tân và mode d;c th>c hien t> dong bHi nh7ng chiêc DTDD có nh7ng dac tính

trên. Thông thng DTDD có mot dac tính d;c dCnh san trc ví d 1900 MHz TDMA, và se

có gang de liên kêt ti tân sô dó, vi công nghe dó dâu tiên. Nêu nó cung câp dual band, nó se

chuyen ti 800 MHz nêu không the connect ti 1900 MHz. Và nêu chiêc DTDD cung câp hơn 1

mode, nó se th các mode KTS dâu tiên, và sau dó chuyen qua analog.

19

Dôi khi bn có the tìm thây nh0ng chiêc dien thoi 3 mode(tri-mode ) . Diêu này có the là mot

s> l2a bCp. Diêu này có the có nghia là chiêc dien thoi cung câp 2 công nghe KTS nh CDMA

và TDMA, và 1 dCch v analog. Nhng nó cung có the có nghia là nó cung câp công nghe KTS

H 2 d!i tân và cung cung câp c! dCch v analog. Mot version pho biên cDa loi dien thoi

3-mode này dùng cho nh7ng ngi di du lCch rât nhiêu và có dCch v GSM H tân 900 MHz ti

châu Âu, châu Á và d!i tân 1900 MHz H Mi, có thêm dCch v analog.

Trong phân tiêp theo, chúng ta se xem xét nh7ng vân dê gap ph!i H DTDD .

Các vân dê v;i DTDD

Mot chiêc DTDD, cung giông nh các thiêt bC dien bình thng khác cung có nh7ng vân dê cDa

nó

• Nói chung, nêu bn de dien thoi bC t hoac dùng tay t de ân nút thì se gây ra s>

hrng hóc không the sa ch7a trong mot vài phân cDa DTDD. Xem xét mot cách de

phòng ng2a. Nêu DTDD bC t, hãy chac chan rang nó hoàn toàn khô ráo trc khi bn

bât nó và nh vay bn có the phòng d;c nh7ng hrng hac H các phân bên trong dien

thoi.

• S> nóng quá H trong ô tô có the làm hrng pin hoac các phân dien t cDa DTDD. Ng;c

li s> quá lnh có the là nguyên nhân dan dên viec mât hien thC màn hình trong mot thi

gian.

• DTDD analog chCu mot vân dê gai là " cloning". Mot chiêc dien thoi bC "cloned" khi ai

dó dánh cap sô ID cDa nó và th>c hien nh7ng cuoc gai lau(fraudulent calls ) trên

account cDa ngi chD cDa chiêc máy.

Dây là cách mà cloning d;c th>c hien: khi DTDD cDa bn th>c hien mot cuoc gai, nó truyên

ESN và MIN ti mng ti dâu cDa cuoc gai. Cap MIN/ESN là tag duy nhât cho chiêc DTDD

cDa bn-dó là cách làm sao các công ty dien thoi biêt ai là ngi tr! tiên cuoc gai. Khi DTDD

cDa bn truyên MIN/ESN, diêu bât chính có the s!y ra là nghe trom ( vi mot cái scanner) và

lây cap cap MIN/ESN này. Vi mot công c chính xác, khá là de dàng de to mot dien thoi

khác mà ch0a cap MIN/ESN cDa bn, và nó cho phép nh7ng cuoc gai bât chính d;c th>c hien

trên account cDa bn

Xem phân tiêp theo nói vê các cot DTDD!

20

Cot DTDD

Cot DTDD thng là nh7ng cot thép hoac là câu trúc hàng rào và cao hàng tram feet. Chiêc cot

DTDD này cùng vi I-85 nam gân Greenville,SC, là loi tiêu bieu ti Mi.

Dây là loi cot hien di vi 3 nhà cung câp DTDD trên cùng mot câu trúc. Nêu bn nhìn vào

phân cơ b!n cDa chiêc cot bn se thây moi nhà cung cáp có nh7ng thiêt bC riêng, và bn cung có

the thây ngày này rât ít nh7ng thiêt bC ph0c tp( nh7ng thiêt bC cu thng có mot tòa nhà nhr ti

moi cơ sH)

21

Dây là mot thiêt bC cDa mot nhà cung câp

Các hop ch0a các máy phát và nhan radio H bên trái cot và d;c nôi vi các dien thoi. Radio

liên kêt vi angten trên cot thông qua các cap ln.

22

Nêu bn nhìn gân bn se thây là cot và tât c! cap, thiêt bC ti cơ sH cDa cot dêu d;c tiêp dât mot

cách nang nê. Ví d, tâm b!n H trên hình vi dây màu xanh nôi cùng là mot tâm b!n tiêp dât

bang dông.

Mot diêu chac chan rang nh7ng nhà cung câp dCch v dùng chung mot tháp có mot cái cong 5

khóa.Moi ngi trong 5 ngi này dêu không the mH cong de vào trong.

23

Moi mot cot DTDD li có nh7ng hình dáng và kích c† khác nhau nhng tôi tin chiêc cot ti

Morrisville,NC, này là mot trong nh7ng chiêc l lùng nhât.