Peribahasa 2

Màu nền
Font chữ
Font size
Chiều cao dòng

Selamat siang semua.
Selamat membaca
Semoga bermanfaat untuk kita semua

K

-Kacang ora ninggal lanjaran :

kebiasa-ane anak nirokake wong tuwane

Kebiasaan anak selalu meniru dari orang tuanya

-Kadang konang :

gelem ngakoni sedulur mung karo sing sugih

Hanya mau mengakui saudara pada yang kaya saja.

-Kala cacak menang cacak :
samubarang panggawean becik dicoba dhisik bisa lan orane

Segala pekerjaan yang baik haruslah dicoba sebisa mungkin.

-Kandhang langit, bantal ombak, kemul mega :
wong sing ora duwe papan panggonan

Orang yang tidak memiliki tempat tinggal (tunawisama).

-Katepang ngrangsang gunung :
kegedhen karep/panjangka sing mokal bisa kelakon

Memiliki keinginan terlalu besar yang mustahil untuk bisa terlaksana.

-Katon kaya cempaka sawakul :
tansah disenengi wong akeh

Selalu disukai oleh banyak orang.

-Kaya banyu karo lenga :
wong kang ora bisa rukun

Dua orang/kelompok yang tidak bisa rukun (selalu berseteru).

-Kakehan gludug kurang udan :
akeh omonge ora ana nyatane

Terlalu banyak bicara tetapi tidak ada bukti/tindakan.

-Kabanjiran segara madu :
nemu kabegjan kang gedhe banget

Mendapatkan keberuntungan yang sangat besar.

-Kebat kliwat, gancang pincang :
tumindak kesusu mesthi ora kebeneran

Tindakan yang tergesa-gesa pasti tidak sempurna.

-Kebo bule mati setra :
wong pinter nanging ora ana kang mbutuhake

Orang pandai tapi tidak ada yang membutuhkan.

-Kebo ilang tombok kandhang :
wis kelangan, isih tombok wragat kanggo nggoleki, malah ora ketemu

Sudah kehilangan, dicari dengan segala harta, tapi malah tidak ditemukan.

-Kebo kabotan sungu :
rekasa kakehan anak / tanggungan

Terbebani dengan memiliki banyak anak/tanggungan.

-Kebo lumumput ing palang :
ngadili perkara ora nganggo waton

Mengadili suatu masalah tanpa menggunakan peraturan/undang-undang yang berlaku (main hakim sendiri).

-Kebo mulih menyang kandhange :
wong lunga adoh bali menyang omahe / asale

Sejauh-jauh orang pergi merantau pasti pulang ke kampung halamannya.

-Kebo nusu gudel :
wong tuwa njaluk wulang wong enom

Orang yang lebih tua usianya belajar/menjadi tanggungan yang lebih muda.

-Kegedhen empyak kurang cagak :
kegedhen karep nanging ora sembada

Keinginan yang terlalu besar tapi tidak sesuai dengan kemampuannya.

-Kajugrugan gunung menyan :
oleh kabegjan kang gedhe banget

Mendapatkan keberuntungan yang besar sekali.

-Kekudhung walulang macan :
ngapusi nggawa jenenge wong kang diwedeni

Menipu dengan menggunakan nama besar orang yang ditakuti.

-Kelacak kepathak :
ora bisa mungkir jalaran wis kebukten

Tidak bisa mengelak lagi karna telah terbukti bersalah (tertangkap basah).

-Kena iwake aja nganti buthek banyune :
sing dikarepake bisa kelakon nanging aja nganti dadi rame/rusak

Mencapai suatu tujuan tanpa membuat suatu kerusakan/keributan.

-Kencana katon wingko :
senajan apik nanging ora disenengi

Meskipun bagus tapi tidak disukai.

-Kendel ngringkel, dhadang ora godak :
ngakune kendel tur pinter jebule jirih tur bodho

Mengaku berani dan pintar, tapi kenyataannya penakut dan bodoh.

-Kenes ora ethes :
wong sugih amuk nanging bodho

Orang yang mudah marah tapi sebenarnya bodoh.

-Keplok ora tombok :
wong senengane komentar thok nanging ora gelem tumindak

Orang yang hanya suka berkomentar tapi tidak mau ikut bertindak.

-Kere munggah mbale :
batur dipek bojo karo bendarane

Pembantu yang diperistri oleh majikannya.

-Kere nemoni malem :
wong kang bedigasan / serakah

Orang yang serakah.

-Kerot ora duwe untu :
duwe kekarepan nanging ora duwe beaya / wragat

Memiliki keinginan tapi tak memiliki dana/biaya.

-Kerubuhan gunung :
wong nemoni kesusahan sing gedhe banget

Orang yang mengalami musibah yang sangat besar.

-Kesandhung ing rata, kebentus ing tawang :
nemoni cilaka kang ora kenyana-nyana

Menemui musibah yang tidak disangka-sangka.

-Ketula-tula ketali :
wong kang tansah nandang sengsara

Orang yang selalu mendapat kesusahan.

-Kethek saranggon :
kumpulane wong kang tindakane ala

Sekelompok orang bejat/tidak beradab.

-Kleyang kabur kanginan, ora sanak ora kadhang :
wong kang ora duwe panggonan sing tetep

Orang yang tidak memiliki tempat tinggal yang tetap (pengelana).

-Klenthing wadah uyah :
angel ninggalake pakulinan tumindak ala

Sulit meninggalkan kebiasaan buruk.

-Kongsi jambul wanen :
nganti tumekan tuwa banget

Hingga sampai pada usia tua.

-Krokot ing galeng :
wong kang mlarat banget

Orang yang sangat miskin.

-Kriwikan dadi grojogan :
prakara kang maune cilik dadi gedhe banget

Perkara yang mulanya kecil menjadi sangat besar.

-Kumenthus ora pecus :
seneng umuk nanging ora sembada

Banyak cakap/bicara tapi tidak memiliki kemampuan/tindakan yang seimbang dengan ucapannya (pembual).

-Kurung munggah lumbung :
wong asor / cilik didadekake wong gedhe

Orang jelata yang dijadikan pembesar/pejabat.

-Kuthuk nggendhong kemiri :
manganggo kang sarwo apik/aji liwat dalan kang mbebayani

Mendapatkan kehormatan/jabatan melalui jalan yang berbahaya.

-Kutuk marani sunduk, ula marani gebuk :
njarag marani bebaya

Menantang bahaya/maut.

-Kuncung nganti temekan gelung :
suwe banget anggone ngenteni

Penantian yang sangat lama.

L

-Ladak kecangklak :
wong kang angkuh nemoni pakewuh, marga tumindake dewe

Orang angkuh/sombong yang mendapatkan kesulitan karena kelakuannya sendiri.

-Lahang karoban manis :
rupane bagus / ayu tur luhur budine

Memiliki paras yang tampan/cantik dan berbudi luhur pula.

-Lambe satumang kari samerang :
dituturi bola-bali meksa ora digugu

Meskipun dinasehati berkali-kali tapi tetap tidak dianggap.

-Lanang kemangi :
wong lanang kang jireh

Lelaki penakut.

-Legan golek momongan :
wis kepenak malah golek rekasa

Sudah mendapatkan posisi yang mapan tapi malah mencari sengsara/susah.

-Lumpuh ngideri jagad :
duwe karepan kang mokal bisa keturutan

Memiliki keinginan yang mustahil terlaksana.

M

-Maju tatu mundur ajur :
perkara kang sarwa pakwuh

Perkara yang menjadikan serba salah.

-Matang tuna numbak luput :
tansah luput kabeh panggayuhan

Selalu meleset semua cita-cita/usahanya.

-Mbuang tilas :
ethok-ethok ora ngerti marang tumindak kang ala sing lagi dilakoni

Pura-pura tidak tahu dengan perbuatan buruk yang sedang dijalani.

-Meneng widara uleran :
katon anteng nanging sejatin ala atine

Dari luar terlihat tenaang/baik tapi sebenarnya buruk hatinya.

-Menthung koja kena sembagine :
rumangsane ngapusi nanging sejatine malah kena apus

Merasa memperdayai/menipu tapi sebenarnya dirinya sendirilah yang telah diperdaya/ditipu.

-Merangi tatal :
mentahi rembug kang wis mateng

Menyangkal hasil musyawarah yang sudah matang.

-Mikul dhuwur mendhem jero :
bisa njunjung drajate wong tuwa

Bisa menjunjung tinggi nama baik/derajat orang tua.

-Milih-milih tebu oleh boleng :
kakehan milih wekasan oleh kang ora becik

Terlalu banyak memilih tapi pada akhirnya malah mendapatkan yang tidak baik.

-Mrojol selaning garu :
wong kang luput saka bebaya

Orang yang luput/terlepas dari bahaya.

-Mubra-mubra mblabar madu :
wong sing sarwa kecukupan

Orang yang selalu tercukupi kebutuhannya.

N

-Nabok anyilih tangan :

tumindak ala kanthi kongkonan uwong liya

Berbuat jahat dengan menggunakan/menyuruh orang lain.

-Ngagar metu kawul :

ngojok-ojoki supaya dadi pasulayan, nanging sing diojoki ora mempa

Menghasut orang supaya salah jalan/berbuat salah, tapi yang dihasut tidak terpengaruh.

-Ngajari bebek nglangi :

panggawean sing ora ana paedahe

Pekerjaan yang tidak ada manfaatnya.

-Ngalasake negara :

wong sing ora manut pranatane negara

Orang yang tidak mau mengikuti peraturan negara.

-Ngalem legining gula :

ngalembana kepinterane wong kang pancen pinter/sugih

Memuji kepandaian/kebaikan orang yang nyata-nyata memang pandai/baik.

-Ngaturake kidang lumayu :
ngaturake barang kang wis ora ana

Memberikan barang yang tidak ada.

-Nglungguhi klasa gumelar :

nindakake panggawean kang wis tumata

Melakukan pekerjaan yang telah tertata/disiapkan.

-Ngontragake gunung :

wong cilik/asor bisa ngalahake wong luhur/gedhe, nganti gawe gegere wong akeh

Orang jelata/biasa yang bisa mengalahkan pembesar/pejabat sehingga membuat kehebohan.

-Nguthik-uthik macan dhedhe :

njarag wong kang wis lilih nepsune.

Menantang/menggoda orang yang telah mampu menahan hawa nafsu/amarah/emosinya.

-Nguyahi segara :

weweh marang wong sugih kang ora ana pituwase

Memberi/menyumbang pada orang kaya yang tidak ada manfaatnya.

-Nucuk ngiberake :
wis disuguhi mangan mulih isih mbrekat

Sudah diberi makan, pulang masih membawakan oleh-oleh.

-Nututi layangan pedhot :

nggoleki barang sepele sing wis ilang

Mencari barang remeh yang telah hilang.

-Nyangoni kawula minggat :

ndandani barang sing tansah rusak

Memperbaiki barang yang sudah terlanjur rusak.

-Nyolong pethek :

tansah mleset saka pametheke/pambatange

O

-Obah ngarep kobet mburi :
tumindake penggede dadi contone/panutane kawula alit

Segala tindakan pemimpin selalu jadi contoh/panutan pengikutnya.

-Opor bebek mentas awake dhewek :
rampung saka rekadayane dhewe

Lolos dari kesulitan yang dibuatnya sendiri.

-Ora ana banyu mili menduwur :

watake anak biasane niru wong tuwane

Watak/sifat anak biasanya meniru orang tuanya.

-Ora ana kukus tanpa geni :
ora ana prakara tanpa jalaran

Tidak ada akibat tanpa suatu sebab.

-Ora gonjo ora unus :
wong kang ala atine lan rupane

Orang yang buruk hati dan rupanya.

-Ora mambu enthong irus :
dudu sanak dudu kadhang

Bukan saudara maupun teman (tidak memiliki hubungan sama sekali).

-Ora tembung ora tawung :
njupuk barang liyan ora kandha disik

Mengambil barang orang lain tanpa pamit.

-Ora uwur ora sembur :
ora gelem cawe-cawe babar pisan

Tidak mau ikut campur sama sekali.

-Ora kinang ora udud :
ora mangan apa-apa

Tidak makan apa-apa. Maksudnya tidak mendapatkan apa-apa.

-Othak athik didudut angel :
guneme sajak kepenak, bareng ditemeni jebule angel

Bicaranya seolah-olah meyakinkan, tapi ketika diseriusi ternyata tidak bisa.

P

-Palang mangan tandur :
diwenehi kapercayan malah gawe kapitunan

Diberi kepercayaan tetapi malah disalahgunakan.

-Pandengan karo srengenge :
memungsuhan karo penguwasa

Bermusuhan dengan penguasa.

-Pandhitane antake :
laire katon suci batine ala

Dari luar terlihat suci/baik tapi hatinya buruk.


-Pecruk (manuk kag magan iwak) tunggu bara :
dipasrahi barang kang dadi kesenengan

Diberi mandat/kepercayaan menjaga sesuatu yang jadi kegemarannya.

-Pitik trondhol diumbar ing padaringan :
wong ala dipasrahi barang kang aji, wekasane malah ngentek-entekake

Orang jahat yang diberi kepercayaan barang berharga, pada akhirnya hanya bisa menghabiskan.


-Pupur sadurunge benjut :
ngati-ati sadurunge benjut

Berhati-hati sebelum celaka/babak belur.

R

-Rampek-rampek kethek :
nyedak-nyedak mung arep gawe kapitunan

Mendekati hanya untuk membuat kerusakan/onar.

-Rawe-rawe rantas malang-malang putung :
samubarang kang ngalang-alangi bakal disingkirake

Semua barang yang menghalangi bakal disingkirkan.


-Rebut balung tanpa isi :
pasulayan merga barang kang sepele

Perselisihan yang disebabkan perkara sepele.

-Rindhik asu digitik :
dikongkon nindakake penggawean kang cocok karo kekarepane

Ditugaskan menjalankan pekerjaan yang sesuai dengan keinginannya.

-Rupa nggendhong rega :
barang apik regane larang

Barang bagus/berkwalitas mahal harganya.


-Rukun agawe santosa, crah agawe bubrah :
yen padha rukun mesti padha santosa, yen padha congkrah mesthi padha bubrah/rusak

Jika bisa hidup rukun pasti akan hidup sentosa, jika selalu bertikai pasti akan bercerai.


S

-Sabar sareh mesthi bakal pikoleh :
tumindak samubarang aja kesusu supaya kasil

Pekerjaan apapun jangan dilakukan dengan tergesa-gesa agar berhasil.

-Sabaya pati, sabaya mukti :
kerukunan kang nganti tekan pati

Kerukunan yang dijalankan hingga akhir hayat.


-Sadumuk bathuk sanyari bumi :
pasulayan nganti dilabuhi tekaning pati

Persilisihan terus menerus hingga ajal tiba.

-Sandhing kebo gupak :
cedhak wong tumindak ala, bisa-bisa katut ala

Jika dekat-dekat dengan orang bejat bisa-bisa ikut bejat.

-Satru mungging cangklakan :
mungsuh wong kang isih sanak sedulur

Musuh yang masih bersaudara.

-Sadhakep awe-awe :
wis ninggalake tumindak ala, nanging batien isih kepengin nglakoni maneh

Sudah meninggalkan pekerjaan jelek, tapi dalam batin masih ingin mengulangi lagi.

-Sembur-sembur adus, siram-siram bayem :
bisa kalaksanan marga oleh pandongane wong akeh

Bisa terlaksana karena mendapat dukungan/doa banyak orang.


-Sepi ing pamrih, rame ing gawe :
nindakake panggaweyan kanthi ora melik/pamrih apa-apa

Melakukan pekerjaan tanpa pamrih.

-Sing sapa salah bakal seleh :
sing sapa salah bakal konangan

Orang yang berbuat salah pada akhirnya pasti akan ketahuan.

-Sluman slumun slamet :
senajan kurang ati-ati isih diparingi slamet

Biarpun kurang hati-hati tapi masih diberi keselamatan.

-Sumur lumaku tinimba, gong lumaku tinabuh :
wong kang kumudu-kudu dijaluki piwulang/ditakoni

T

-Tebu tuwuh socane :
prakara kang wus apik, bubrah marga ana sing ngrusuhi

Perkara yang telah tertata rapi, rusak karena ada yang berbuat onar.

-Tega larane ora tega patine :

senajan negakake rekasane, nanging isih menehi pitulungan

Meski tega melihat orang tersebut sengsara, tapi masih memberi pertolongan.

-Tekek mati ing ulone :

nemoni cilaka margo saka guneme dhewe

Mendapatkan masalah karena ucapannya/kelakuannya sendiri.

-Tembang rawat-rawat, ujare mbok bakul sunambiwara :

kabar kang durung mesthi salah lan benere

Kabar/berita yang belum pasti kebenarannya.

-Timun jinara :

prakara gampang banget

Perkara yang mudah sekali.

-Timun mungsuh duren :

wong cilik mungsuh wang kuwat/panguwasa, mesthi kalahe

Orang jelata/kecil melawan pengusa/orang besar dan sudah pasti kekalahannya.

-Timun wungkuk jaga imbuh :

wong bodho, mung dikanggokne nalika kekurangan wae

Orang bodoh hanya dibutuhkan saat kekurangan saja

-Tinggal glanggang colong playu :
ninggalake papan pasulayan

Meninggalkan/menghindari tempat maksiat.

-Tulung (nulung) menthung :

katone nulungi jebule malah nyilakani

Kelihatannya seolah-olah berusaha menolong, tapi nyata malah mencelakakan.

-Tumbak cucukan :
wong sing seneng adu-adu

Orang yang suka menghasut/mengadu domba.

-Tuna sathak bathi sanak :
rugi bandha nanging bathi paseduluran

Merugi dalam harta tapi mendapatkan saudara/sahabat.

-Tunggak jarak mrajak tunggak jati mati :

prakara ala ngambra-ambra, prakara becik kari sethitik

Perkara jelek merajalela sedangkan perkara baik tinggal sedikit.

U

-Ucul saka kudangan :

luput saka gegayuhane

Lepas dari genggaman. Maksudnya adalah sebuah kesempatan yang terlepas begitu saja.

-Ulat madhep ati manteb :

wis manteb banget kekarepane
Sudah bulat tekadnya.

-Undaking pawarta, sudaning kiriman :

biasane pawarta iku beda karo kasunyatane

Biasanya sebuah berita itu berbeda dari kenyataan yang terjadi.

-Ungak-ungak pager arang :
ngisin-isini

Kelakuan/tindakan yang memalukan.

W

-Welas tanpa lalis :

karepe welas nanging malah gawe kapitunan

Maksudnya ingin menolong tapi malah membuat sengsara.

-Wis kebak sundukane :
wis akeh banget kaluputane

Sudah banyak sekali kesalahannya.

-Wiwit kuncung nganti gelung :
wiwit cilik nganti gedhe tuwa

Dari kecil hingga dewasa.

Y

-Yitna yuwana mati lena :

sing ngati-ati bakal slamet, sing sembrana bakal cilaka

Yang berhati-hati akan selamat, yang gegabah akan celaka.

-Yiyidan mungging rampadan :
biyene wong durjana/culika saiki dadi wong sing alim

Dulunya orang jahat/buruk kelakuannya, tapi sekarang telah menjadi orang alim/baik.

-Yuwana mati lena :
wong becik nemoni cilaka marga kurang ngati-ati

Orang baik yang celaka karena kurang hati-hati.

-Yuyu rumpung mbarong ronge :
omahe magrong-magrong nanging sejatine mlarat

Memiliki rumah besar/mewah tapi sebenarnya miskin.

Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro