Người lãnh đạo: Đề Nam, Hoàng Hoa Thám

Thời gian: 1884 - 1913

Địa bàn: Yên Thế, Thái Nguyên, Bắc Ninh.

Diễn biến chính:

- Giai đoạn từ 1884 - 1892:

+ Hoạt động riêng lẻ, đẩy lùi quân Pháp.

+ Trước những đợt tấn công ồ ạt của giặc, nghĩa quân phải rút lên Bắc Yên Thế.

+ 3/1892: Đề Nắm bị ám sát, lực lượng nghĩa quân bị tổn thất nặng nề do Phát huy động 2200 quân tấn công ồ ạt.

- Giai đoạn từ 1893 - 1897

+ Hoàng Hoa Thám trở thành thủ lĩnh tối cao của cuộc khởi nghĩa.

+Tháng 10 - 1894: theo thỏa thuận hai bên, Pháp rút khỏi Yên Thế.

+ 11/1893: Pháp bội ước, tổ chức tấn công, nghĩa quân chia nhỏ thành từng toán, trà trộn vào dân để hoạt động.

- Giai đoạn từ 1898 đến 1908:

Đề Thám cho nghĩa quân tích cực luyện tập quân sự, chuẩn bị chiến đấu.

- Giai đoạn từ 1909 đến 1913:

Pháp quyết định mở cuộc tấn công nhằm tiêu diệt bằng được phong trào nông dân Yên Thế. Nghĩa quân trải qua những tháng ngày gian khổ. Nhiều thủ lĩnh hi sinh, một số phải ra hàng.

- 2/1913: Đề Thám bị sát hại, phong trào tan rã.

Kết quả: Phong trào thất bại, thể hiện tinh thần yêu nước chống giặc.