Làm thế nào để có vườn đẹp & rau ngon suốt 4 MÙA?
Làm thế nào để có được khu vườn đẹp quanh năm? Có thể áp dụng câu “Mùa nào thức ấy” vào cách làm vườn. Mùa nào cần trồng cây gì và chăm sóc vườn như thế nào? Các chuyên gia về cây cối và vườn tược đã đưa ra những lời khuyên khái quát cách trồng cây, làm vườn trong suốt 4 mùa.

Mùa xuân

Đầu xuân:
Nên làm:
• Chuẩn bị đất để gieo hạt khi điều kiện thời tiết thuận lợi
• Nhổ cỏ chết và rải một lớp phủ bồi ẩm

Vườn cây cảnh
• Trồng những cây mọc trong chậu và cây bụi, thực vật và thân thảo 
• Dựng giàn cho những loại cây leo ngay khi chồi bắt đầu nhú
• Gieo hạt đậu ngọt và những loại cây chịu rét ngoài trời
• Tỉa hoa hồng và cây bụi như búp lệ (buddleja), tú cầu (hydrangeas), và sơn thù du (Cornus alba)
• Bón phân cho hoa mùa xuân, cây mọc quanh năm, cây bụi
• Phủ bồi sỏi xung quanh những cây vân sam (alpine)

Vườn rau
• Xới bỏ những vụ mùa đông trước còn sót lại và gieo hạt cho sớm
• Trồng khoai tây đầu mùa, đại hoàng (rhubarb), hẹ tây (shallots)
• Tiếp tục thu hoạch cây đại hoàng (rhubarb) và cải xoăn (kale)
• Đóng cọc những loại đậu gieo hạt mùa xuân đầu mùa
• Bảo vệ hoa đầu mùa trên những cây ăn quả
• Trồng các bụi cây trái mềm

Giữa mùa xuân
Nên làm:
• Kiểm soát cỏ dại, ốc sên và các loài vật gây hại khác khi chúng vừa xuất hiện
• Kiểm tra cây cối có vẻ gần chết vì sương giá

Vườn cây cảnh
• Trồng các chậu hoa mùa hè. Mua các loại hoa mùa xuân
• Tiếp tục gieo hạt những cây chịu được rét
• Trồng cây giọt tuyết (snowdrops) lúc đang nhú lá
• Kiểm tra bệnh sâu trên cây hoa hồng và chữa trị nếu cần thiết
• Trồng các loại cây vân sam (alpine) và cây trường xanh (evergreen)

Vườn rau
• Tiếp tục gieo hạt các vụ kế tiếp. Chuẩn bị mương nước cho cây đậu que
• Gieo hạt các cây củ cải ngoài trời
• Trồng các bụi tỏi tây và hành
• Phủ đất lên khoai tây, trồng vụđợt hai và các loại cây trồng chính khác
• Tránh xịt thuốc diệt côn trùng lên cây ăn quả lúc giai đoạn côn trùng thụ phấn cho hoa đang diễn ra

Cuối xuân
Nên làm:
• Kiểm tra và diệt sâu bọ gây hại trên cây
• Bón phân các cây trồng phát triển mạnh
• Dùng thuốc diệt hoa cỏ hoang

Cây cảnh
• Treo các chậu cây gần cửa sổ và bồn chứa
• Dọn nền đất của cây mùa xuân, xây nền đất cho cây mùa hè
• Trồng hoa thược dược (dahlias)
• Đỡ trụ cho hoa thủy tiên (narcissus)
• Tỉa bờ giậu cho cây trường xanh (evergreen) nếu cần

Vườn rau
• Tưới nước khi cần, canh thời gian tưới cây cẩn thận để có vụ mùa tốt nhất
• Tiếp tục gieo hạt mùa kế tiếp để có nguồn dự trữ liên tục
• Trồng các loại đậu que cứng và đậu bụi khi sương giá đã tan. Gieo hạt đậu que và đậu bụi ngoài trời
• Tỉa bớt cây con trong luống. Tỉa cà rốt và đóng cọc cho cây đậu
• Kiểm tra cây mận để tránh bệnh bạc lá
• Giảm thiểu bướm đêm gây hại bằng bẫy chứa chất kích thích tố
• Rào và bọc lưới xung quanh cây dâu tây để tránh chim

Mùa hè

Đầu hè
Vườn cây cảnh
• Trồng các loại mọc trên nền đất mềm và gieo hạt cây nhị niên và cây mọc quanh năm
• Tỉa cây bụi ra hoa vào mùa xuân và cắt gọt giậu cây
• Giúp cây thân leo bám sát giàn đỡ, giúp chúng tăng trưởng nhiều bằng cách chia lớp
• Cắt ngắn cây đại kích (euphorbias) khi chúng đã qua giai đoạn nở rộ đẹp nhất
• Chia và trồng lại cây diên vĩ (flag irises) và primulas sau khi nở hoa
• Cắt tỉa cây hoa cẩm chướng (dianthus)
• Nâng và chia cây hoa thủy tiên (narcissus)
• Bắt đầu chuẩn bị các loại củ cho cây nở hoa vào mùa thu, các loại hoa lilies và cây cối khác càng sớm càng tốt.

Vườn rau
• Tiếp tục diệt cỏ và tưới nước khi cần
• Lấp đất lên khoai tây và bới chúng lên sớm
• Gieo hạt vụ như củ cải, rau bina, rau diếp và rau bắp cải
• Tiếp tục trồng đậu bụi và đậu que, tỏi tây và cải bắp mùa đông
• Ngắt đậu và thu hoạch đậu Hà Lan đợt sớm
• Trồng cà chua và ớt tây
• Kiểm soát loài sâu bướm trắng trên cải bắp
• Loại bỏ những cây thân bò trên dâu tây

Giữa hè
Nên làm:
• Kiểm tra cây cối và loại bỏ sâu bọ gây bệnh tật cho cây
• Gắn đèn ngoài vườn cây

Vườn cây cảnh
• Tỉa cây bụi nào đã nở hoa khi cần thiết; tỉa cây đậu tia(wisteria)
• Chặt và loại bỏ loại cây quanh năm và cây nhị niên đã gieo hạt từ sớm
• Đỡ trụ cho hoa và tỉa bớt những cây vững chắc đã trở nên um tùm
• Bắt đầu cắt tỉa cây mọc bụi
• Tỉa lại nhánh cây ra hoa đợt sớm để tăng tốc độ đâm chồi
• Đóng cọc và buộc cây thược dược; tỉa chồi nếu cần có những bông hoa lớn
• Kiểm tra hoa cúc tây (Michaelmas daisies) xem có nhiễm nấm mốc sương không, diệt nấm ngay nếu cần
• Mua củ búp hoa mùa xuân

Vườn rau
• Thu hoạch rau quả đều đặn khi có thể
• Tiếp tục trồng rau củ để thu hoạch vào mùa đông
• Loại bỏ rơm từ gốc cây dâu tây sau khi ra quả, cắt tỉa những tán lá không cần thiết để giúp việc nhân giống bằng cách trồng rễ thân dâu tây.
• Tỉa bớt tán lá bị bạc trên cây mận và vài cây ăn quả có hạt khác
• Bắt đầu cắt tỉa cây táo và lê đã được uốn cho mùa hè 
• Chặt cành cây mâm xôi (raspberry) ra quả mùa hè sau khi thu hoạch quả

Cuối mùa hè
Vườn cây cảnh
• Loại bỏ những bông chết héo trên cây oải hương, húng tây và tỉa cây
• Cắt tỉa những cây không chịu được rét mùa đông
• Bón phân viền cây ra hoa trễ
• Kiểm tra cây thược dược và tìm sâu tai phá hoại trên hoa cúc
• Trồng cây bạc hà trong chậu dành cho mùa đông
• Đặt mua cây bụi rễ trần và cây trồng trong mùa thu
• Trồng cây bụi trong chậu và tỉa viền cho cây

Vườn rau
• Trồng dâu tây
• Tỉa các loại cây ăn quả đã uốn vào mùa hè
• Hái táo khi có trái chín
• Tiếp tục thu hoạch rau củ và trái cây loại mềm, đông lạnh hoặc trữ kho để dùng sau
• Bón cây cà chua ngoài trời bằng phân bón bồ tạt; nhổ bỏ lá vàng dưới thấp
• Gieo hạt rau bina hạt nhọn hoặc cây củ cải đường cho vụ mùa xuân
• Rải rơm lên bí ngô để giữ bí ngô không bị ẩm đất
• Giúp hành mau chín bằng cách uốn cong thân cây

Mùa thu

Đầu thu
Nên làm
• Kiểm tra nấm bệnh trong vườn cây
• Dọn dẹp, cất bàn ghế bày trong vườn

Vườn cây cảnh
• Trồng búp cây mùa xuân
• Gieo hạt cây mọc quanh năm qua mùa đông
• Trồng và tỉa cây trường xanh (evergreen)
• Đem những cây thân mềm và che chắn kỹ trước khi có đợt giá rét. Bảo vệ những cây ngoài trời chịu rét yếu
• Thay thế những cây mọc quanh năm và cây thân thấp mùa hè bằng thân thấp mùa xuân
• Chuẩn bị khu đất cho cây trồng mùa thu rễ trần và cây bụi
• Bảo vệ cây có quả mọng khỏi chim chóc

Vườn rau
• Trồng cây bắp cải mùa xuân
• Thu hoạch vụ khoai tây chính và nhổ cây
• Bới cà rốt và củ cải đường vụ chính
• Thu hoạch bí ngô và bí trước khi trời chuyển rét 
• Gieo hạt rau diếp mùa đông dưới lồng kính hay đường hầm
• Trồng nhiều hành cho vụ mùa sớm

Giữa mùa thu
Nên làm
• Nhặt bỏ lá rụng và biến chúng thành đất tơi xốp
• Dẹp bỏ đất vụn trong vườn để tránh sâu bọ gây hại và bệnh tật
• Bảo vệ cây cối yếu ớt tránh mưa và lạnh; dự trù tình huống trời trở lạnh sớm

Vườn cây cảnh
• Vùi hạt các loại hoa mùa xuân như Tulip, dạ lan hương (hyacinths); các loại hoa lys khi có thể
• Dọn và đốt lá bị bệnh rụng từ cây hoa hồng
• Trồng cây rễ trần và cây bụi
• Bới và trữ kho rễ cây thược dược khi lá bị sẫm lại vì sương lạnh
• Xới và trữ kho cây hoa lay ơn cũng như rễ củ thu hải đường
• Hoàn thành việc vùi hạt những cây hoa mùa xuân

Vườn rau
• Tiếp tục thu hoạch vụ mùa, trữ trái cây và rau củ. Hái táo và lê còn lại
• Sau khi thu hoạch rau củ thì nhổ cây đi để bắt đầu đào xới và thêm chất hữu cơ vào đất
• Hoàn tất việc trồng cải bắp mùa xuân
• Giâm cành gỗ cứng những cây ra trái mềm

Cuối mùa thu
Nên làm:
• Bảo vệ vòi nước và ống nước ngoài trời khỏi đông cứng
• Kiểm tra các đống củi, tránh, đuổi loài nhím ngủ đông trước khi đốt lửa

Vườn cây cảnh
• Tiếp tục sắp xếp viền cây. Để những cây phát triển tốt nhất trong những khu lạnh được bảo vệ. Ở khu vườn ngoài trời, tỉa chút ít rễ hoa hồng để ngăn rễ cứng
• Tiếp tục trồng cây rễ trần và cây bụi
• Giâm cành gỗ cứng cho cây thân bụi
• Bới cây hoa cúc và cho rễ vào hộp để giâm cành vào mùa xuân

Vườn rau
• Gieo hạt đậu và đậu Hà Lan chịu được lạnh qua mùa đông
• Bắt đầu thu hoạch cây củ cần và cải bắp. Bới gốc vài vụ để dùng về sau trong trường hợp đất bị đông cứng
• Kiểm tra khoai tây trồng vào mùa thu, trữ lạnh và bới khi cần. Đặt mua thêm hạt giống khoai tây để chọn được loại cây tốt nhất
• Trồng cây ăn trái mới và cây thân bụi; 

Mùa đông

Đầu đông
Nên làm:
• Tiếp tục đào đất vào mùa đông
• Tạo đường đi để tránh làm mòn thảm cỏ

Vườn cây cảnh
• Tiếp tục trồng cây trong chậu vào mùa đông và xuân
• Cắm chặt cây mới trồng và cây bụi sau đợt sương giá
• Bảo vệ nụ hoa cây hồng giáng sinh bằng rơm trải trên nền đất
• Kiểm tra cây và bụi khỏi rễ chèn hoặc bới chúng lên sau đợt giá lạnh, cắm chặt lại nếu cần
• Mua hạt giống hoa bằng catalog, đặc biệt là những cây cần trồng vụ đợt sớm

Vườn rau
• Bảo vệ cây con của đậu và đậu Hà Lan gieo hạt mùa thu
• Mua hạt giống

Giữa mùa đông
Vườn cây cảnh
• Gạt tuyết khỏi những cành cây trường xanh (evergreen) tránh trời tuyết làm gãy cành cây
• Tiếp tục trồng cây rễ trần (bare-root) và cây trong chậu cũng như thân bụi, gắn chặt lại thân những cây mới trồng sau đợt lạnh
• Đặt mua cây con theo catalog để có thể nhận hàng sớm vào khoảng giữa mùa xuân

Vườn rau
• Gieo hạt cây cải bắp cho món salad mùa đông
• Gieo hạt đậu và đậu Hà Lan để thu hoạch đợt sớm
• Đặt mua hạt giống rau củ, hạt giống khoai tây, cây rau non và hành bằng catalog càng sớm càng tốt
• Che đất bằng lồng kính để giữ khô, sẵn sàng cho việc gieo hạt sớm
• Tiếp tục trồng cây ăn quả, cây bụi trái mềm và cây lau

Cuối mùa đông
Nên làm:
• Kiểm tra dụng cụ thiết bị, mua dụng cụ thay thế nếu cần
• Kiểm tra đất khắp chung quanh vườn

Vườn cây cảnh
• Nhổ cỏ và dọn dẹp viền cây, và phủ bồi đất bằng vỏ cây
• Tỉa hoa hồng
• Bảo vệ cây yếu khỏi ốc sên
• Gieo hạt đậu ngọt ngoài trời
• Tỉa cây hoa nhài sau khi ra hoa
• Tỉa cây lai ông lão nở hoa mùa hè
• Bón phân cây bụi nở hoa bằng phân sulphate hoặc bồ tạt

Vườn rau
• Thu hái hết rau củ mùa đông như tỏi tây và củ cần trong vườn trước khi chúng mọc lại
• Chuẩn bị hạt giống cây thân thấp
• Dùng màn làm vườn, lồng kính để bảo vệ cây đậu và cây đậu Hà Lan con, và cây xanh mùa xuân
• Gieo hạt giống khoai tây và cải bắp trong những nơi nhiều ánh sáng 
• Trồng cây hẹ tây (shallots) và cây atisô 
• Chuẩn bị luống đậu que bằng cách bón phân giữ ẩm
• Bón phân cây ăn quả và cây bụi với phân bón giàu bồ tạt