4545545

Màu nền
Font chữ
Font size
Chiều cao dòng

Tiết 1

Ngày soạn 1/7/2010

KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG   THÁNG TÁM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Nắm được những đặc điểm cơ bản của VHVN từ sau cách mạng tháng Tám qua hai giai đoạn: 1945 – 1975 và 1975 - hết TK XX.

- Đánh giá được theo quan điểm lịch sử những thành tựu cơ bản và ý nghĩa to lớn của VH giai đoạn 1945 – 1975 đối với cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc.

- Thấy được những đổi mới và những thành tưu bước đầu của VH giai đoạn từ 1975 đến hết TKXX.

2. Kĩ năng: Nhìn nhận, đánh giá một giai  đoạn văn học trong một hoàn cảnh lịch  sử đặc biệt của đất nước.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế dạy học, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra phần chuẩn bị bài của Hs

  3. Bài mới:

Hoat động của GV & HS

                           Nội dung cần đạt

- Cho HS tìm hiểu (qua trao đổi nhóm, hoặc cá nhân)

+ VHVN 1945 – 1975 tồn tại và phát triển trong hoàn cảnh lịch sử như thế nào? Trong hoàn cảnh LS ấy vấn đề đặt lên hàng đầu và chi phối mọi lĩnh vực đời sống là gì?Theo em nhiệm vụ hàng đầu của văn học trong giai đoạn này là gì?

+ Từ HCLS đó, VH có những đặc điểm nào?Nêu và giải thích, chứng minh những đặc điểm lớn của văn học giai đoạn này?

( Câu hỏi 2 SGK )

+ HS nêu các đặc điểm theo SGk và chứng minh các khía cạnh của mỗi đặc điểm

( CM qua một số tác phẩm cụ thể)

Thế nào là khuynh hướng sử thi? Điều này thể hiện như  thế nào trong VH?

-HS trình bày hiểu biết về khái niệm “khuynh hướng sử thi”

VH mang cảm hứng lãng mạn là VH như thế nào? Hãy giải thích phân tích đặc điểm này của VH 45-75 trên cơ sở hoàn cảnh XH?

A. Văn học VN giai đoạn 1945 – 1975:

I.  Hoàn cảnh lịch sử :

- Cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc vô cùng ác liệt & kéo dài suốt 30 năm.

- Điều kiện giao lưu văn hoá không tránh khỏi hạn chế. Sự tiếp xúc với văn hóa nước ngoài chủ yếu là Liên Xô (cũ) và Trung Quốc.

 II. Những đặc điếm cơ bản của văn học:

1. Nền VH phục vụ cách mạng, cổ vũ chiến đấu:

- VH trước hết là một vũ khí CM, nhà văn là chiến sĩ trên mặt trận VH.

- VH theo sát từng nhiệm vụ chính trị của đất nước: ca ngợi cách mạng, cổ vũ kháng chiến, nêu cao những tấm gương chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc…

- Những phương diện chủ yếu quan trọng nhất của con người được VH  đề cập là ở tư cách công dân, ở phẩm chất chính trị, tinh thần cách mạng. Con người trong VH chủ yếu là con người của lịch sử, của sự nghiệp chung, của đời sống cộng đồng.

2. Nền VH hướng về đại chúng:

- Đại chúng Vừa  là  đối tượng thể hiện  vừa là công chúng của VH vừa là nguồn cung cấp lực lượng sáng tác cho VH.

         VD: + Đôi mắt (Nam Cao) – Tuyên ngôn nghệ thuật cho các nhà văn trong buổi đầu đi theo CM và xác định đối tượng mới của VH là nhân dân lao động

                + Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài) – Ca ngợi sự đổi đời nhờ cách mạng

- VH phải tìm đến những hình thức nghệ thuật quen thuộc trong truyền thống, trong dân gian, ngôn ngữ phải bình dị, trong sáng, dễ hiểu.

3. Nền VH chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn:

- Hướng đến khuynh hướng sử thi là hướng đến tiếng nói chung của cả cộng đồng, là VH của những sự kiện lịch sử, của số phận toàn dân, của chủ nghĩa anh hùng. Nhân vật trung tâm cũng như người cầm bút phải đại diện cho cộng đồng, cho giai cấp, cho dân tộc và thời đại. Ngôn ngữ sử thi là ngôn ngữ trang trọng, tráng lệ, ngợi ca

- VH mang cảm hứng lãng mạn luôn hướng về lí tưởng, về tương lai, những thành tựu được nhân lên nhiều lần với kích thước tương lai, hướng vận động của tư tưởng cảm xúc luôn đi từ bóng tối ra ánh sáng, “Từ thung lũng đau thương ra cánh đồng vui”(CLV). VH là nguồn sức mạnh to lớn khiến con người thời kỳ này có thể vượt mọi gian lao thử thách để vươn lên.

     Những buổi vui sao cả nước lên đường.

                                          (Chính Hữu)

     Đường ra trận mùa nay đẹp lắm!

                                    (Phạm Tiến Duật)

     Có những cuộc chia ly chói ngời sắc đỏ.

     Tươi như cánh nhạn lai hồng.

                                      (Nguyễn Mỹ)

Cảm hứng lãng mạn bao trùm trên mọi thể loại.

Đây là những nét cơ bản nhất của diện mạo VHVN giai đoạn này.

  4. Củng cố :

- Những đặc điếm cơ bản của văn họcVN 19456 - 1975 .

 5. Dặn dò:

-  Chuẩn bị bài tiết 2.


Tiết 2

Ngày soạn 1/7/2010

KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG   THÁNG TÁM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Nắm được những đặc điểm cơ bản của VHVN từ sau cách mạng tháng Tám qua hai giai đoạn: 1945 – 1975 và 1975 - hết TK XX.

- Đánh giá được theo quan điểm lịch sử những thành tựu cơ bản và ý nghĩa to lớn của VH giai đoạn 1945 – 1975 đối với cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc.

- Thấy được những đổi mới và những thành tưu bước đầu của VH giai đoạn từ 1975 đến hết TKXX.

2. Kĩ năng: Nhìn nhận, đánh giá một giai  đoạn văn học trong một hoàn cảnh lịch  sử đặc biệt của đất nước.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế dạy học, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ : Những đặc điếm cơ bản của văn họcVN 19456 – 1975.

  3. Bài mới:

Hoat động của GV & HS

                           Nội dung cần đạt

+Thành tựu cơ bản nhất của VH 1945 – 1975 là gì? Ý nghĩa to lớn của thành tựu này đối với cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc?( câu hỏi 3 SGK)

-HS nêu các thành tựu cơ bản và Cminh qua dẫn chứng sinh động

Truyền thống tư tưởng của văn học DT  đã được thể hiện ntn  trong VH 1945-1975?

Đặc điểm của chủ nghĩa nhân đạo trong VHCM được thể hiện cụ thể như thế nào

?

- Kể tên những tác giả và các tác phẩm tiêu biểu mà em biết trong giai đoạn này?

- Qua những sáng tác đó của các tác giả, các khía cạnh của CN yêu nước và tinh thần nhân đạo được thể hiện như thế nào?

- VHVN 1945 – 1975 có những hạn chế gì? Vì sao?

HS nêu các hạn chế chứng minh và phân tích lí giải nguyên nhân của những hạn chế đó?

III. Những thành tựu cơ bản và một số hạn chế của VH giai đoạn 1945 – 1975:

1. Thực hiện xuất sắc nhiệm vụ lịch sử:

Trong hoàn cảnh chiến tranh nhiệm vụ hàng đầu của VH là tuyên truyền, cổ vũ tinh thần chiến đấu và hi sinh của nhân dân. VH lúc này quả là tiếng kèn xung trận, là tiếng trống giục quân. Cuộc chiến thắng vĩ đại của dân tộc có một phần đóng góp không nhỏ của VH.

2. Những đóng góp về tư tưởng:

VH đã tiếp nối và phát huy truyền thống tư tưởng lớn của VHDT.

a. Truyền thống yêu nước và chủ nghĩa anh hùng:

- Trong kháng chiến chống Pháp: Ca ngợi quê hương, ca ngợi đất nước: Việt Bắc của Tố Hữu, Cảnh rừng Việt Bắc, Cảnh khuya của Hồ Chí Minh…

- Trong kháng chiến chống Mỹ: Hình ảnh đất nước, con người VN đẹp đẽ, kiên cường trong gian lao, vất vả, phơi phới trong niềm vui chiến thắng.

- Yêu nước phải hành động, phải chuyển thành chủ nghĩa anh hùng. Cả nước trở thành chiến sĩ. VH đã phản ánh thực tế cuộc sống đó.

b. Truyền thống nhân đạo:

- Hướng về nhân dân lao động, diễn tả nỗi khổ của họ dưới ách áp bức bất công trong XH cũ và phát hiện những đức tính tốt đẹp, đặc biệt là khả năng cách mạng của họ.( Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài ).

- Ca ngợi vẻ đẹp của con người trong lao động trong công cuộc xây dựng CNXH. (Mùa lạc - Nguyễn Khải,  Tuỳ bút Sông Đà - Nguyễn Tuân.

- Khai thác về đời tư, đời thường, về quá khứ, về thiên nhiên, về tình yêu…Tuy nhiên những riêng tư thầm kín ấy phải gắn liền với nhiệm vụ của người cách mạng.(  Hương thầm – Phan Thị Thanh Nhàn, Cuộc chia li màu đỏ - Nguyễn Mỹ…)

3. Những thành tựu về nghệ thuật:

a.

Về thể loại

: Phát triển cân đối và toàn diện

b.

Về chất lượng thẩm mĩ

:

+ Tiêu biểu là thơ trữ tình và truyện ngắn, bên cạnh đó là một số tác phẩm kí.

* Thời chống Pháp:

- Thơ: Hồ Chí Minh, Tố Hữu, Hoàng Cầm,Thôi Hữu, Chính Hữu, Quang Dũng, Hữu Loan, Nguyễn Đình Thi, Hoàng Trung Thông,…

- Văn xuôi: kí sự của Trần Đăng, truyện ngắn của Nam Cao, Kim Lân, Tô Hoài, Hồ Phương,…

- Phong trào văn nghệ quần chúng phát triển mạnh đặc biệt là thơ và kịch, nhưng chúng chỉ có giá trị tuyên truyền nhất thời

* Từ 1958 – 1964:

- Phát triển phong phú và đồng bộ các thể loại, nhưng giá trị hơn là: Thơ, truyện ngắn, truyện vừa, bút kí, tuỳ bút.

- Thời kì hồi sinh của hàng loạt các nhà thơ trước cách mạng tháng Tám: X.Diệu, H.Cận, C.L.Viên, T.Hanh,…

- Văn xuôi phát triển mạnh với hàng loạt những cây bút thuộc các thế hệ khác nhau:

* Từ 1965 - 1975:

- Xuất hiện hàng loạt nhà thơ trẻ với giọng điệu riêng của một thế hệ mới:

- Văn xuôi: có nhiều tên tuổi đáng chú ý:

+ Từ 1960, xuất hiện nhiều bộ tiểu thuyết: Vỡ bờ (N.Đ.Thi), Cửa biển (N.Hồng), Những người thợ mỏ (V.H.Tâm), Cửa biển (C.Văn), Vùng trời (H.Mai),…Nhìn chung tiểu thuyết đã dựng lên được những bức tranh hoành tráng về lịch sử cách mạng VN, song chất lượng chưa cao.

+ Kịch nói giai đoạn 1945 – 1975 ngày càng phát triển mạnh, nhưng nhìn chung chất lượng nghệ thuật còn hạn chế.

+ Lí luận phê bình: phát triển mạnh vào khoảng năm 1960 trở đi. Lí luận chủ yếu làm nhiệm vụ biểu dương, bảo về VH cách mạng, phê phán các biểu hiện bị coi là lệch lạc. Nhìn chung chất lượng cũng chưa cao.

4. Một số hạn chế:

- Thể hiện con người, cuộc sống một cách đơn giản, một chiều, phiến diện, công thức.

- Yêu cầu về phẩm chất nghệ thuật bị hạ thấp; cá tính, phong cách của nhà văn không được phát huy mạnh mẽ.

- Về phê bình: nặng về phê bình quan điểm tư tưởng, ít coi trọng những khám phá nghệ thuật

Chiến tranh là một hoàn cảnh không bình thường. Trong hoàn cảnh ấy, sinh hoạt, tâm lí, tư tưởng của con người cũng không bình thường, tất cả đều hướng đến một mục tiêu chung là độc lập dân tộc. VH nghệ thuật cũng vậy.

5. Sơ lược về VH vùng địch tạm chiếm:

- Phong trào đấu tranh hợp pháp và bất hợp pháp theo khuynh hướng dân chủ, dân tộc là cơ sở để hình thành và phân hoá các xu hướng VH khác nhau (Xu hướng tiêu cực, đồi truỵ; xu hướng tích cực, tiến bộ, yêu nước và cách mạng)

- Xu hướng VH cách mạng tuy bị đàn áp nhưng vẫn tồn tại. Hình thức thể loại thường gọn nhẹ: thơ, truyện ngắn, phóng sự, bút ký. Nội dung tư tưởng là phủ định chế độ bất công, lên án bọn bán nước , thức tỉnh lòng yêu nước và ý thức dân tộc,…

- Các tác giả tiêu biểu: Vũ Hạnh, Trần Quang Long, Đông Trình, Vũ Bằng, Lý Chánh Trung, Lý Văn Sâm, Viễn Phương, Lê Vĩnh Hoà, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Sơn Nam, Võ Hồng,…

  4. Củng cố :

- Phân tích, đánh giá các đặc điểm cơ bản, thành tựu và những hạn chế của VH giai đoạn 1945 – 1975.

 5. Dặn dò:

-  Làm bài tập nâng cao trang 20 SGK


Tiết 3

Ngày soạn 1/7/2010

KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG  THÁNG TÁM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Nắm đượcnhững đặc điểm cơ bản của VHVN từ sau cách mạng tháng Tám qua hai giai đoạn: 1945 – 1975 và từ 1975 - hết TKXX.

- Đánh giá được theo quan điểm lịch sử những thành tựu cơ bản và ý nghĩa to lớn của VH giai đoạn 1945 – 1975 đối với cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc.

- Thấy được những đổi mới và những thành tưu bước đầu của VH giai đoạn từ 1975 đến hết TKXX.

2. Kĩ năng: Nhìn nhận, đánh giá một giai  đoạn văn học trong một hoàn cảnh lịch  sử đặc biệtcủa đất nước.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế dạy học, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ :

Thành tựu và những hạn chế của VHVN giai đoạn 1945 – 1975.

  3. Bài mới:

Hoat động của GV & HS

                           Nội dung cần đạt

-Theo em hoàn cảnh LS của đất nước giai đoạn này có gì khác trước? Hoàn cảnh đó đã chi phối đến quá trình phát triển của VH như thế nào?

- Những chuyển biến của văn học diễn ra cụ thể ra sao?

Ý thức về quan niệm nghệ thuật được biểu hiện như thế nào?

Theo em vì sao VH phải đổi mới? Thành tựu chủ yếu của quá trình đổi mới là gì? ( Câu hỏi 4 SGK)

Trong quan niệm về con người trong VH sau 1975 có gì khác trước?

Hãy chứng minh qua một số tác phẩm mà em đã đọc?

-HS lập bảng so sánh

 VH giai đoạn này có hạn chế gì ? Vì sao?

GV hướng dẫn HS tổng kết bài học

B. Văn học Việt Nam giai đoạn từ năm 1975 đến hết thế kỷ XX:

I. Hoàn cảnh lịch sử:

Đất nước hòa bình thống nhất, trở về cuộc sống bình thường => Mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng nhiều thử thách nghiệt ngã

I. Những chuyển biến đầu tiên của nền văn học trên đường đổi mới:

*

Mười năm sau giải phóng

: VH vận động theo quán tính trước đó, tạo nên sự lệch pha giữa người cầm bút và công chúng, nhưng cũng có những biến đổi bước đầu:

+  Đề tài được nới rộng. Đặc biệt là đi vào những mặt tiêu cực trong xã hội (Kịch Lưu Quang Vũ, tiểu thuyết của Nguyễn Mạnh Tuấn)

+ Nhìn thẳng vào những tổn thất nặng nề của chiến tranh (Đất trắng - Nguyễn Trọng Oánh)

+ Đề cập đến những bi kịch cá nhân (Truyện ngắn của Nguyễn Minh Châu, Thời xa vắng của Lê Lựu, Mùa lá rụng trong vườn của Ma Văn Kháng…)

*

Sau ĐH Đảng lần VI, 1986

: Cột mốc thay đổi lớn trong VH. Cụ thể:

+ Những cây bút chống tiêu cực ngày càng sôi nổi, tiên phong là thể phóng sự - điều tra: Cái đêm hôm ấy đêm gì? (P.G.Lộc), Câu chuyện ông vua Lốp (Nhật Minh), Lời khai của bị can (T.Huy Quang), Người đàn bà quỳ (Trần Khắc),…

+ Đổi mới về đề tài, nội dung hiện thực, tư tưởng thẩm mĩ, thi pháp và phong cách. Nhà văn có cơ hội tìm tòi riêng trên cả nội dung và hiện thực.

Để đạt được những thành tựu thì phải vào những năm 90 của thế kỉ.

II. Những thành tựu chủ yếu và một số hạn chế của văn học giai đoạn từ 1975 đến hết thế kỷ XX:

1. Đổi mới về ý thức nghệ thuật:

- Ý thức về quan niệm hiện thực: hiện thực không phải là cái gì đơn giản, xuôi chiều.

- Quan niệm về con người: con người là một sinh thể phong phú phức tạp, nhiều bí ẩn.

- Nhà văn phải nhập cuộc bằng tư tưởng, tìm tòi sáng tạo không chỉ dựa trên kinh nghiệm cộng đồng mà còn trên kinh nghiệm bản thân mình nữa. Nhà văn không phải là người biết hết, đứng cao hơn độc giả mà phải bình đẳng để đối thoại với công chúng.

- Độc giả không phải là đối tượng để thuyết giáo mà là để giao lưu, đối thoại với nhà văn.

- Ý thức cá nhân được thức tĩnh. Mỗi nhà văn tạo cho mình một hướng đi riêng, một phong cách riêng.

2. Những thành tựu ở các thể loại:

a.

Về văn xuôi

: Thời gian đầu các thể phóng sự, kịch bản sân khấu phát triển mạnh do nhu cầu bức xúc chống tiêu cực. Về sau, nghệ thuật được kết tinh hơn ở truyện ngắn và tiểu thuyết với sự xuất hiện ở nhiều tác phẩm:

 ( D/C SGK )

b.

Về thơ

: Đang tìm tòi, thể nghiệm song thành tựu vẫn chưa cao.

c.

Về nghệ thuật sân khấu

: Hướng về các đề tài sau: Chiến tranh cách mạng, Lịch sử, Xã hội

d.

Về lí luận phê bình

: Đổi mới chậm hơn.

- Khoảng cuối những năm 80 của thế kỉ có nhiều cuộc tranh luận khá sôi nổi xung quanh vấn đề giữa VH với chính trị, VH với hiện thực, về chủ nghĩa hiện thực XHCN, xung quanh việc đánh giá lại một số tác phẩm giai đoạn trước có tư tưởng và cách viết mới.

- Tiêu chí đánh giá thay đổi: Coi trọng giá trị nhân văn, ý nghĩa nhân bản, chức năng thẩm mỹ của VH.

- Đánh giá cao vai trò sáng tạo và tính tích cực trong tiếp nhận VH.

- Một số phương pháp khoa học được vận dụng với những khái niệm công cụ mới.

- Nhiều trường phái lí luận VH phương Tây đã được dịch và giới thiệu.

- Lối phê bình xã hội học dung tục mất hẳn.

Nghiên cứu VH có nhiều diều kiện phát triển mạnh mẽ bằng sự ra đời của nhiều công trình khảo cứu dày dặn có giá trị.

3. Những đổi mới về nội dung và nghệ thuật:

- Đổi mới trong quan niệm về con người:

So sánh:

Trước 1975

:

- Con người lịch sử.

- Nhấn mạnh ở tính giai cấp.

- Chỉ được khắc hoạ ở phẩm chất chính trị, tinh thần cách mạng

- Tình cảm được nói đến là t/c đồng bào, đồng chí, t/c con người mới

- Được mô tả ở đời sống ý thức

Sau 1975

- Con người cá nhân trong quan hệ đời thường. (Mùa lá rụng trong vườn- Ma Văn Kháng, Thời xa vắng- Lê Lựu, Tướng về hưu - Nguyễn Huy Thiệp...)

- Nhấn Mạnh ở tính nhân loại. (Cha và con và...- Nguyễn Khải, Nỗi buồn chiến tranh - Bảo Ninh...)

- Còn được khắc hoạ ở phương diện tự nhiên, bản năng...

- Con người được thể hiện ở đời sống tâm linh. (Mảnh đất lắm người nhiều ma của Nguyễn Khắc Trường, Thanh minh trời trong sáng của Ma Văn Kháng...)

- Tạo được nguồn cảm hứng mới : Cảm hứng thế sự tăng, sử thi giảm ; quan tâm nhiều hơn tới số phận cá nhân trong những quy luật phức tạp của đời thường ; bút pháp hướng nội được phát huy, không giân dời tư được chú ý, thời gian tâm lí ngày càng được mở rộng ; phương thức trần thuật đa dạng, giọng điệu phong phú ;ngôn ngữ văn học gắn với hiện thực đời thường....

4. Một số hạn chế :

Nền kinh tế thị trường biến sáng tác VH thành hàng hoá, khó tránh khỏi những xuống cẩp trong sáng tác và phê bình.

5. Vài nét về VHVN ở nước ngoài :

Đó là những sáng tác của Việt kiều ở Mỹ, Pháp, Úc, Đức, Nga,... đủ thể loại, phong phú về đề tài song chưa thật xuất sắc.

C. Kết luận :

(SGK)

  4. Củng cố :

- Phân tích, đánh giá các đặc điểm cơ bản, thành tựu và những hạn chế của VH giai đoạn 1975 đến hết thế kỷ XX.

 5. Dặn dò.

-  Chuẩn  bị bài mới.


Tiết 4

Ngày soạn 2/7/2010

-  NGHỊ LUẬN XÃ HỘI VÀ NGHỊ LUẬN VĂN HỌC

                - BÀI LÀM VĂN SỐ 1

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Nắm được các kiến thức về nghị luận xã hội và nghị luận văn học.

-Viết đươc bài nghị luận bàn về một hiện tượng đời sống,phù hợp với trình độ,hoàn cảnh hs…

2. Kĩ năng:

- Có kĩ năng nhận diện, phân tích một bài văn nghị luận xã hội và nghị luận văn học.

- Hoàn  thiện kĩ năng viết bài văn nghị luận xã hội và nghị luận văn học.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế dạy học, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ :

Thành tựu và những hạn chế của VHVN giai đoạn 1945 – 1975.

  3. Bài mới:

Hoạt động của GV & HS

                              Nội dung cần đạt

- Văn nghị luận có vai trò như thế nào trong lịch sử dân tộc?

Hãy kể một số  tác phẩm văn nghị luận có vai trò quan trọng trong lịch sử dựng nước của dân tộc?

- ( Bình Ngô đại cáo, Hịch tướng sĩ, Chiếu dời đô, Chiếu cầu hiền, Tuyên ngôn độc lập...) 

- Nhấn mạnh vai trò, tác dụng của các văn bản này đối với lịch sử, thời đại

Nếu nhìn từ đề tài có thể chia văn nghị luận thành mấy loại?

- HS dựa vào SGK nêu các dạng đề , phân tích các đề trong ví dụ để phân biệt đặc điểm của mỗi dạng

- HS đọc kĩ đề bài SGK,  nêu dạng đề

( Đề 1: NLXH bàn về một vấn đề XH đặt ra qua tác phẩm,

Đề 2: NLVH bàn về một tác phẩm Vh)

- GV đưa thêm một số đề khác, yêu cầu Hs xác định dạng đề để nắm vững hơn về dạng đề NL

+ Đề 1:  Em có thể rút ra vấn đề gì từ câu chuyện “Ngôi nhà có 1000 chiếc gương” ? Hãy bàn về vấn đề đó?

+ Đề 2 : Về khuynh hướng sử thi trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành

- GV yêu cầu HS chọn 2 bài, một về NLXH, một về NLVH, phân tích chỉ ra các đặc điểm của mỗi loại văn nghị luận đó.

A. Nghị luận xã hội và nghị luận văn học:

I. Nghị luận xã hội và nghị luận văn học

1.

Vai trò của văn nghị luận trong lịch sử dân tộc:

   Văn nghị luận đã từng tồn tại và có tác dụng vô cùng to lớn trong lịch sử dựng nước và giữ nước.

a. Trong giữ nước:

+ Lòng yêu nước nồng nàn (Hịch tướng sĩ- Trần Quốc Tuấn)

+ Tinh thần tự hào, tư tưởng nhân nghĩa (Đại cáo bình Ngô - Nguyễn Trãi)

+ Ý chí tự lập, tự cường, khát vọng hoà bình và tinh thần quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh (Tuyên ngôn độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến - Hồ Chí Minh)

Phản ánh tư tưởng yêu nước, chống xâm lăng

b. Trong dựng nước:

+ Khát vọng muốn xây dựng một quốc gia hùng cường, độc lập (Chiếu dời đô – Lý Công Uẩn)

+ Tư tưởng coi trọng người hiền tài (Bài kí để danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo thứ ba – Thân Nhân Trung soạn thảo, 1484; Chiếu cầu hiền – Ngô Thì Nhậm)

+ Phản ánh nhận thức thẩm mĩ và quan niệm của cha ông về văn chương nghệ thuật (Tựa Trích diễm thi tập – Hoàng Đức Lương; Thi nhân Việt Nam – Hoài Thanh)

Phản ánh tinh thần và ý chí của ông cha ta trong công cuộc xây dựng đất nước.

2.

Phân loại văn nghị luận:

Đa dạng và phong phú. Tuy nhiên nếu nhìn từ đề tài, có thể chia làm 2 loại.

- NLXH: Những bài văn bàn bạc, thuyết phục người đọc về các vấn đề XH – chính trị.

- NLVH: Những bài văn bàn bạc, thuyết phục người đọc về vấn đề văn chương - nghệ thuật.

Nhìn chung cả 2 loại đều nhằm phát biểu tư tưởng, thái độ, quan điểm của người viết một cách trực tiếp về các vấn đề chính trị, xã hội, đạo đức, lối sống, văn học,… với ngôn ngữ trong sáng, lập luận chặt chẽ, thuyết phục.

II. Các dạng đề văn nghị luận

1.

Đề nghị luận xã hội:

- NL về một tư tưởng đạo lí: Thường là một câu danh ngôn, một nhận định, đánh giá.

VD: Phát biểu suy nghĩ của anh chị về câu nói của Phran-xi Ba-công: “Tình bạn làm niềm vui tăng  gấp đôi và nỗi buồn giảm đi một nửa”  (Những vòng tay âu yếm, NXB trẻ, 2003)

- NL về một hiện tượng đời sống: Thường bắt đầu nêu lên một hiện tượng, một vấn đề có tính thời sự được nhiều người quan tâm.

VD: + Suy nghĩ của anh (chị) khi nghe tin những cánh rừng vẫn tiếp tục bị cháy.

       + Anh (chị) sẽ nói những gì với người bạn thân đã trót nghiện thuốc lá?

- NL về một vấn đề XH đặt ra trong tác phẩm VH: Thường là từ một tác phẩm để rút ra ý nghĩa XH nào đấy.

2

. Đề nghị luận văn học:

- NL về tác phẩm VH: Nhằm kiểm tra năng lực cảm thụ văn học của người viết. Đó có thể là một tác phẩm hoặc một đoạn trích.

VD: Vẻ đẹp của bài thơ Tây Tiến.

- NL về một ý kiến văn học: Thường là một ý kiến về lí luận, một nhận định về văn học sử hoặc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

VD: “Chí Phèo thực sự là một nhân vật điển hình”. Ý kiến của anh (chị) như thế nào?

III. Luyện tập:

Bài tập 1:

VD: NLXH:

        NLVH:

B.

BÀI VIẾT SỐ 1 (

Nghị luận xã hội- Bài làm ở nhà)

1.

Đề Bài:

Kĩ năng đầu tiên và quan trọng nhất mà bạn cần có trong một thế giới hiện đại là khả năng “học phương pháp học”- nghĩa là thường xuyên tiếp thu và học hỏi những phương pháp mới để làm nhưng công việc cũ hay những phương pháp mới để làm công việc mới...Trong một thế giới như vậy không chỉ kiến thức mà cả phương pháp học hỏi của bạn mới tạo ra giá trị riêng. Bởi những kiến thức mà bạn có hôm nay sẽ trở nên lỗi thời nhanh hơn bạn tưởng nhiều”.

( Thô-mát L.Phrit-men, Thế giới phẳng,NXBTrẻ,2005 )

Từ lời khuyên của Phrits-men, hãy bàn về vai trò của “học phương pháp học”đối với mỗi con người trong thế giới hiện đại ?

 + Học sinh cũng có thể chọn một trong các đề bài khác ở SGK để làm miễn là bài viết thuyết phục.       

2.Yêu cầu cụ thể:

Cần làm rõ :

                 Vấn đề trọng tâm : Vai trò quan trọng của “ học phương pháp học”

+ Giải thích : Thế nào là “Học phương pháp học “ ? - Học cách học, phương pháp học khác với học có phương pháp.

+ Tại sao trong thế giới hiện đại “ học phương pháp học” là kĩ năng đầu tiên và quan trọng nhất? ( Câu trả lời đã có trong trích dẫn : “Trong một thế giới như vậy...bạn tưởng nhiều”

 + Chứng minh : Cần chỉ ra khối lượng tri thức nhân loại tăng lên nhanh chóng như thế nào, trong khi trí tuệ và sức lực con người , của mỗi cá nhân thì nhỏ bé và nhanh chóng bị lạc hậu... Muốn bắt kịp thời đại thì chỉ có cách học phương pháp học để  có thể cập nhật kịp thời những thay đổi chóng mặt của tri thức nhân  loại

  + Ý nghĩa của vấn đề, thái độ của bản thân.               

4. Củng cố -

Dặn dò:

-

Nắm vững đặc điểm và đối tượng của hai loại văn nghị luận.

- Làm bài và nộp bài đúng hạn.   


Tiết 5

Ngày soạn 2/7/2010

Tuyªn  ng«n ®éc lËp

                                                                                              -   Hå chÝ minh-

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Nhận thức được TNĐL là văn kiện lịch sử lớn, đã tổng kết về một thời kì đau thương nhưng vô cùng anh dũng trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và khẳng định mạnh mẽ quyền độc lập tự do của nước VN.

- TNĐL là  áng văn chính luận mẫu mực:

lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, bắng chứngn hùng hồn.

2. Kĩ năng: Đọc – hiểu văn bản chính luận theo  đặc trưng thể loại.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ : Đ

ặc điểm và đối tượng của hai loại văn nghị luận.

  3. Bài mới:

  Ho¹t ®éng cña GV & HS

              Néi dung

cÇn ®¹t

- HS ®äc tiÓu dÉn

- Tr×nh bµy nÐt c¬ b¶n vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c TN§L

Môc ®Ých s¸ng t¸c TN§L?

X¸c ®Þnh bè côc cña b¶n TN?

X¸c ®Þnh chñ ®Ò cña v¨n b¶n?

  - HS ®äc ®o¹n 1.

  - Th¶o luËn nhãm.

Nhãm 1: B¸c dùa vµo c¬ së ph¸p lÝ nµo ®Ó viÕt tuyªn ng«n?

Nhãm 2: T¸c dông cña viÖc B¸c sö dông lêi lÏ cña hai b¶n tuyªn ng«n?

   

Nhãm 3: S¸ng t¹o cña B¸c trong phÇn nµy? ý nghÜa cña ®iÒu ®ã?

I. T×m hiÓu chung

:

1. Hoµn c¶nh, môc ®Ých s¸ng t¸c TN§L:

* Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:

- Trªn thÕ giíi: ChiÕn tranh thÕ giíi  thø hai  kÕt thóc.

- Trong n­íc: ND c¶ n­íc næi dËy giµnh chÝnh quyÒn.

 - Ngµy 26/8/1945 B¸c vÒ Hµ Néi .T¹i sè nhµ 48, phè Hµng Ngang-Hµ Néi, B¸c viÕt TN§L vµ ®äc ngµy 2/9/1945 tai qu¶ng tr­êng Ba §×nh.

* Môc ®Ých s¸ng t¸c TN§L:

- Kh¼ng ®Þnh quyÒn ®éc lËp, tù do cña d©n téc tr­íc quèc d©n ®ång bµo vµ thÕ giíi.

- B¶n tuyªn ng«n thÓ hiÖn lËp tr­êng nh©n ®¹o chÝnh nghÜa, nguyÖn väng hoµ b×nh, tinh thÇn quyÕt t©m b¶o vÖ ®éc lËp d©n téc.

- B¶n tuyªn ng«n lµ cuéc ®Êu trÝ, tranh luËn ngÇm víi thùc d©n Ph¸p, xo¸ bá mäi ®Æc quyÒn, ®Æc lîi cña thùc d©n Ph¸p trªn ®Êt n­íc ta, më ra kØ nguyªn ®éc lËp vµ chñ nghÜa x· héi.

2. Bè côc

:

* Bè côc: 3 phÇn

- PhÇn 1: Tõ ®Çu ®Õn "§ã lµ lÏ ph¶i kh«ng ai chèi c·i ®­îc"- C¬ së ph¸p lÝ cho b¶n tuyªn ng«n.

- PhÇn 2: tiÕp ®ã ®Õn " D©n téc ®ã ph¶i ®­îc ®éc lËp"- tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n Ph¸p vµ kh¼ng ®Þnh thùc tÕ lÞch sö lµ nh©n d©n ta ®· kiªn c­êng ®Êu tranh vµ næi dËy giµnh chÝnh quyÒn...

- PhÇn 3: Cßn l¹i- quyÕt t©m b¶o vÖ ®éc lËp, tù do võa giµnh ®­îc.

3. Chñ ®Ò:

* Chñ ®Ò: B¸c nªu c¬ së ph¸p lÝ cho b¶n tuyªn ng«n. Ng­êi v¹ch téi ¸c cña bän thùc d©n, v¹ch trÇn luËn ®iÖu x¶o tr¸ cña chóng. B¸c tuyªn bè c¾t ®øt quan hÖ víi thùc d©n vµ bµy tá niÒm tin, quyÕt t©m gi÷ v÷ng ®éc lËp, tù do cña d©n téc.

II. §äc hiÓu v¨n b¶n

:

1. C¬ së ph¸p lÝ cña b¶n tuyªn ng«n:

- B¸c dÉn hai b¶n tuyªn ng«n cña Mü (1776) vµ cña Ph¸p (1791).  B¸c xo¸y s©u vµo quyÒn b×nh ®¼ng  mÆt cña con ng­êi - con ng­êi nh©n lo¹i. Ng­êi kh¼ng ®Þnh "®ã lµ lÏ ph¶i kh«ng ai chèi c·i ®­îc".

 +Cßn c¬ së ph¸p lÝ nµo h¬n khi B¸c sö dông lêi lÏ cña hai b¶n tuyªn ng«n nµy. Hai ®èi t­îng Ph¸p - Mü ®ang cã ©m m­u x©m l­îc ViÖt Nam. ViÖc trÝch dÉn chøng tá B¸c tr©n träng nh÷ng danh ng«n bÊt hñ ®ång thêi chÆn ®øng ©m m­u trë l¹i x©m l­îc n­íc ta cña thùc d©n Ph¸p. §©y lµ nghÖ thuËt "lÊy gËy «ng ®Ëp l­ng «ng".

 + Ng­êi sö dông tõ "bÊt hñ", lÏ ph¶i", "®· thuéc vÒ ch©n lÝ" kh«ng ai cã thÓ chèi c·i ®­îc. Cèt lâi vÊn ®Ò lµ B¸c nhÊn m¹nh quyÒn lîi v× con ng­êi, phï hîp víi kh¸t väng cña ng­êi d©n bÞ ¸p bøc.

- B¸c dïng phÐp suy lÝ: "Suy réng ra c©u Êy cã nghÜa lµ...". Tõ quyÒn con ng­êi B¸c n©ng lªn thµnh quyÒn d©n téc. B¸c ®· cã ®ãng gãp lín vÒ mÆt t­ t­ëng ®èi víi phong trµo gi¶i phãng d©n téc trªn thÕ giíi. §ã lµ ph¸t sóng lÖnh ®Çu tiªn më ®Çu b·o t¸p c¸ch m¹ng ë c¸c n­íc thuéc ®Þa, lËt ®æ chÕ ®é thùc d©n, phong kiÕn.

4. Cñng cè, dÆn dß HS:

   - N¾m v÷ng hoµn c¶nh s¸ng t¸c vµ c¬ së ph¸p lÝ cña b¶n tuyªn ng«n.

   -  ChuÈn bÞ bµi míi.

 

Tiết 6

Ngày soạn 2/7/2010

Tuyªn  ng«n ®éc lËp

                                                                                              -   Hå chÝ minh-

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Nhận thức được TNĐL là văn kiện lịch sử lớn, đã tổng kết về một thời kì đau thương nhưng vô cùng anh dũng trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và khẳng định mạnh mẽ quyền độc lập tự do của nước VN.

- TNĐL là  áng văn chính luận mẫu mực:

lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, bắng chứngn hùng hồn.

2. Kĩ năng: Đọc – hiểu văn bản chính luận theo  đặc trưng thể loại.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ :

Nêu nghệ thuật lập luận ở phần I của TNĐL?

  3. Bài mới:

  Ho¹t ®éng cña GV & HS

              Néi dung

cÇn ®¹t

- Häc sinh ®äc ®o¹n 2.

- GV gîi dÉn hs tr¶ lêi c©u hái.

Nh÷ng chi tiÕt nµo chøng tá téi ¸c d· man cña bän thùc d©n Ph¸p?

Nh÷ng chi tiÕt nµo thÓ hiÖn lêi kh¼ng ®Þnh chÝnh nghÜa?

B¶n tuyªn ng«n ®· tuyªn bè ®iÒu g×?

- Th¶o luËn nhãm, GV gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn tr×nh bµy sau ®ã nhËn xÐt, bæ sung.

 B¸c kh¼ng ®Þnh, tuyªn bè ®iÒu g×?

Gv gîi dÉn hs tr¶ lêi c©u hái.

§Æc s¾c nghÖ thuËt cña b¶n tuyªn ng«n?

-

Gv tæ chøc cho hs rót ra kÕt luËn tõ bµi häc

2. Tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n, kh¼ng ®Þnh chÝnh nghÜa cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, tuyªn bè tho¸t ly quan hÖ víi thùc d©n:

a. Tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n:

+ VÒ kinh tÕ: c­íp kh«ng hÇm má, ruéng ®Êt, ®éc quyÒn in giÊy b¹c, xuÊt c¶ng, nhËp c¶ng...

+ VÒ chÝnh trÞ: Chóng kh«ng cho d©n ta quyÒn tù do d©n chñ. Chóng thi hµnh luËt ph¸p d· man. Chóng t¾m c¸c cuéc khëi nghÜa trong biÓn m¸u...

+ Chóng kÓ c«ng b¶o hé th× b¶n tuyªn ng«n ®· lªn ¸n chóng: trong 5 n¨m b¸n n­íc ta hai lÇn cho NhËt, ®Èy d©n ta vµo t×nh c¶nh "chÞu hai tÇng xiÒng xÝch". §iÒu ®ã còng chøng tá chóng m¾c téi ph¶n béi ®ång minh. Chóng cã hµnh ®éng d· man "tr­íc ngµy 9/3 biÕt bao lÇn ViÖt Minh kªu gäi ng­êi Ph¸p liªn minh chèng NhËt...Cao B»ng"

+ B¸c sö dông h×nh thøc liÖt kª, lÆp cÊu tróc có ph¸p, ®iÖp ng÷ ... ®Ó v¹ch trÇn téi ¸c cña kÎ thï, t¹o cho giäng v¨n ®anh thÐp, giµu søc thuyÕt phôc.

b. Kh¼ng ®Þnh chÝnh nghÜa vµ th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam:

- C¸ch m¹ng ViÖt Nam, ®¹i diÖn lµ lùc l­îng ViÖt Minh ®øng vÒ phe ®ång minh chèng ph¸t xÝt. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch khoan hång ®é l­îng víi kÎ thï "cøu nhiÒu ng­êi Ph¸p ra khái nhµ giam NhËt vµ b¶o vÖ tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cho hä".

- Chóng ta ®ñ søc lµm c¸ch m¹ng vµ ®· giµnh ®­îc th¾ng lîi bëi "sù thËt tõ mïa thu 1940 n­íc ta...d©n chñ céng hoµ". Tù Ph¸p ®· ®¸nh mÊt quyÒn lîi cña m×nh.

- Cïng lóc, c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®· lËt ®æ ba tÇng xiÒng xÝch cña ba thÕ lùc thèng trÞ: thùc d©n, ph¸t xÝt vµ triÒu ®¹i phong kiÕn môc ruçng.

- Chóng ta ®· kiªn c­êng chèng ¸ch ®« hé cña thùc d©n h¬n 80 n¨m, chèng ph¸t xÝt mÊy n¨m nay nªn chóng ta cã quyÒn h­ëng tù do ®äc lËp "D©n téc ®ã ph¶i ®­îc tù do...®éc lËp"

3. Lêi tuyªn ng«n ®éc lËp:

+ Tho¸t ly h¼n mäi quan hÖ víi thùc d©n Ph¸p: xo¸ bá mäi hiÖp ­íc mµ Ph¸p ®· kÝ ë ViÖt Nam, khai sinh ra n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ, thÓ hiÖn quyÕt t©m chèng l¹i mäi ©m m­u cña thùc d©n Ph¸p.

- Ng­êi kh¼ng ®Þnh: "n­íc ViÖt Nam cã quyÒn" vµ "sù thËt ®· trë thµnh mét n­íc tù do ®éc lËp". b¸c võa kh¼ng ®Þnh võa tuyªn bè c«ng khai. MÊy tiÕng "cã quyÒn, sù thËt lµ" m¹nh mÏ vµ r¾n ch¾c nh­ ch©n lÝ.

-

n

g­êi bµy tá quyÕt t©m: "Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam...®éc lËp Êy". B¸c võa thÓ hiÖn quyÕt t©m lín l¹i võa nh­ kªu gäi ®ång bµo c¶ n­íc ®ång lßng, chung søc ®Ó gi÷ g×n ®éc lËp tù do ®· giµnh ®­îc.

4. NghÖ thuËt cña b¶n tuyªn ng«n:

* B¶n tuyªn ng«n lµ ¸ng v¨n chÝnh luËn mÉu mùc:

-  l

Ëp luËn chÆt chÏ, thèng nhÊt trong toµn bµi víi hai hÖ thèng lËp luËn. Mét lµ hÖ thèng lËp luËn v¹ch trÇn, tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n. Hai lµ hÖ thèng lËp luËn kh¼ng ®Þnh chÝnh nghÜa cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam.

-

g

iäng v¨n hïng hån, ®anh thÐp giµu søc thuyÕt phôc. Cã nhiÒu ®o¹n hïng biÖn.

-  Tõ ng÷ phï hîp, v¨n giµu h×nh ¶nh, kh¾c s©u Ên t­îng.

-  B¸c kÕt hîp c¶m xóc khi viÕt v¨n chÝnh luËn.

 III. Tæng kÕt:  ghi nhí (SGK).

4 Cñng cè, dÆn dß HS:

   - N¾m v÷ng hoµn c¶nh s¸ng t¸c vµ c¬ së ph¸p lÝ cña b¶n tuyªn ng«n.

   -  ChuÈn bÞ bµi míi.


Tiết 7

Ngày soạn 2/7/2010

NGUYỄN ÁI QUỐC – HỒ CHÍ MINH

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

-Hiểu được những nét khái quát về sự nghiệp chính trị và  sự nghiệp văn thơ HCM.

-Thấy được ý nghĩa to lớn và giá trị nhiều mặt của những tác phẩm của Hồ Chí Minh.

- Nắm được những đặc điểm chung nhất của phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh.

2. Kĩ năng: Biết tiếp nhận tác phẩm văn chính luận.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

 2. Kiểm tra bài cũ :

Hãy chứng minh Tuyên ngôn độc lập của HCM là một áng văn chính luận có giá trị lớn

  3. Bài mới:

Hoạt động của GV & HS

               Nội dung kiến thức

- Yêu cầu HS nêu ngắn gọn những nét chính về tiểu sử HCM .

- Nêu câu hỏi 1(SGK )Yêu cầu HS thảo luận trả lời.

- HS trao đổi nhóm và trả lời dựa theo mục a,b,c ( SGK)

- Lớp trao đổi , bổ sung .

- Ghi 3 ý ngắn gọn, nắm kĩ kiến thức

- GV nhận xét bổ sung và khắc sâu kiến thức cho HS.

- Hãy nêu những nét khái quát về sự nghiệp văn học của HCM? Hãy giải thích vì sao sự nghiệp sáng tác của Người rất phong phú đa dạng? Chứng minh sự phong phú đa dạng ấy?

- Yêu cầu HS thảo luận về những đặc điểm cơ bản trong phong cách nghệ thuật HCM

Nhắc HS chú ý các nhận định:

-“ Văn tiếng Pháp của NAQ có đặc điểm nổi bật là dí dỏm, là hài hước. Điều đó không ngăn Người đã viết nên những lời thắm thiết trữ tình khi xúc động”

HS thảo luận nhóm và trình bày kết quả, lớp theo dõi SGK

 I/

Vài nét về tiểu sử

: Hồ Chí Minh (1890- 1969)

- Quê quán: Làng Kim Liên ( Làng Sen), xã Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An.

- Xuất thân: Gia đình nhà nho yêu nước.

- Cuộc đời :

  + Trước khi tham gia hoạt động cách mạng: Học chữ Hán, sau đó học tại trường Quốc học Huế, một thời gian dạy học ở trường Dục Thanh.

  + Từ 1911 ra đi tìm đường cứu nước đến khi qua đời 1969 : Cống hiến hết mình cho sự nghiệp CM vì độc lập dân tộc hạnh phúc của nhân dân, trở thành nhà CM vĩ đại của dân tộc, nhà hoạt động lỗi lạc của phong trào Quốc tế cộng sản.

  + Bên cạnh sự nghiệp CM HCM còn để lại một di sản văn học quý giá . HCM là nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc.

 II/ Sự nghiệp văn học:

   1. Quan điểm sáng tác:

- HCM coi văn học là vũ khí phục vụ đắc lực cho sự nghiệp CM, nhà văn là chiến sĩ trên mặt trận văn hoá.

- HCM luôn chú trọng đến tính chân thật và tính dân tộc của văn học, đề cao sự sáng tạo của người nghệ sĩ.

- Khi cầm bút, HCM luôn xuất phát từ mục đích( viết để làm gì?) và đối tượng tiếp nhận ( Viết cho ai?) để quyết định nội dung và hình thức của tác phẩm. Do vậy, tác phẩm của Người thường rất sâu sắc về tư tưởng , thiết thực về nội dung và rất phong phú, sinh động, đa dạng về hình thức nghệ thuật.

   2. Di sản văn học:

+ Văn chính luận:

  - Tác phẩm tiêu biểu: Bản án chế độ thực dân Pháp (1925), Tuyên ngôn độc lập (1945), Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (1946), Không có gì quý hơn độc lập tự do (1966)

  - Những áng văn chính luận của Người được viết không chỉ bằng lí trí sáng suốt, trí tuệ sắc sảo mà còn bằng cả tấm lòng yêu nước của một trái tim vĩ đại, lời văn chặt chẽ, súc tích, sinh động của một tài năng nghệ thuật bậc thầy.

+ Truyện và kí:

- Tác phẩm tiêu biểu : SGK

- Đây là những tác phẩm được viết trong thời gian Bác hoạt động ở Pháp, nhằm mục đích tố cáo thực dân, phong kiến cổ vũ phong trào đấu tranh CM, bút pháp linh hoạt sáng tạo , hiện đại, thể hiện trí tưởng tượng phong phú, vốn văn hoá sâu rộng, trí tuệ sắc sảo của HCM.

+ Thơ ca :

- Tác phẩm tiêu biểu : SGK

- Sáng tác trong nhiều thời gian khác nhau, thể hiện vẻ đẹp tâm hồn phẩm chất , tài năng HCM. Bút pháp vừa đậm màu sắc cổ điển vừa thể hiện tinh thần CM thời đại.

  3. Phong cách nghệ thuật: Phong phú đa dạng.

- Văn chính luận: Thuyết phục cả lí trí và tình cảm ( Ngắn gọn, súc tích, chặt chẽ..., giàu hình ảnh, thấu tình đạt lí)

- Truyện và kí: Bút pháp hiện đại, tính chiến đấu mạnh mẽ, văn phong đa dạng, dí dỏm, hài hước...

- Thơ ca: Có sự hoà hợp độc đáo giữa bút pháp cổ điển và bút pháp hiện đại; giữa chất trữ tình và chất thép; giữa sự trong sáng giản dị và sự hàm súc sâu sắc.

III/ Kết luận: ( SGK)

4.Củng cố - dặn dò:

 - Quan điểm sáng tác và phong cách nghệ thuật của HCM, chú ý vận dụng những kiến thức đã học vào việc phân tích những tác phẩm văn học của Người.

- Phân tích bài thơ Chiều tối ( Mộ- NKTT) để làm rõ sự hoà hợp giữa bút pháp cổ điển và bút pháp hiện đại của thơ HCM.


Tiết 8

Ngày soạn 4/7/2010

GIỮ GÌN SỰ TRONG SÁNG CỦA TIẾNG VIỆT

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Có nhận thức đúng về sự trong sáng của tiếng Việt và về yêu cầu giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt

- Nâng cao tình cảm yêu quí tiếng nói dân tộc; cố gắng rèn luyện những kĩ năng sử dụng thành thạo tiếng Việt; có ý thức bảo về và phát triển tiếng Việt.

2. Kĩ năng:

- Phân biệt sự trong sáng và không trong sáng của tiếng Việt.

- Nâng cao kĩ năng sử dụng tiếng Việt đạt được sự trong sáng.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ : Phong cách thơ văn Hồ Chí Minh?

  3. Bài mới:

Hoạt động của GV HS

Nội dung cần đạt

- Em hiểu như thế nào là sự trong sáng của tiếng Việt ? Những biểu hiện về sự trong sáng đó?

GV cho HS tìm hiểu các ngữ liệu, từ đó rút ra nhận xét.

GV theo dõi nhận xét của Hs , đưa ra định hướng giúp các em thấy tính chất trong sáng của tiếng Việt khi sử dụng

- Sự trong sáng của

tiếng Việt thể hiện ở các qui tắc bền vững và những chuẩn mực xác định, vậy những trường hợp sau đây thì sao?

GV cho HS tiếp cận một VD khác và nhận xét cách sử dụng các từ, tiếng nước ngoài.

GV yêu cầu HS khái quát lại nhưng biểu hiện về sự trong sáng của TV qua thực tiễn sử dụng.

-Trong tình hình hiện nay, thời đại của sự hội nhập, việc đánh mất vẻ trong sáng của tiếng mẹ đẻ là điều có thể. Vậy làm thế nào để có thể giữ được sự trong sáng của

tiếng Việt?

Những nhiệm vụ giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt

.

- Gọi HS đọc các yêu cầu trong SGK.

- Có thể nêu một số trường hợp cụ thể về thực trạng sử dụng tiếng Việt  trong HS, thanh niên hiện nay để thấy nhiệm vụ giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt là rất quan trọng nhằm bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc.

*

Hướng dẫn HS luyện tập bài tập 1,2,3 trong SGK ( theo nhóm )

- Thu kết quả của các nhóm , nhận xét và định hướng vấn đề , chuẩn bị kết thúc bài học

I. Về sự trong sáng của

tiếng Việt:

 1. Tìm hiểu ngữ liệu:

 So sánh 3 câu sau:

a.

Tình cảm của tác giả đối với non sông đất nước, đồng bào trong nước, kiều bào ở nước ngoài tuy xa nhưng vẫn nhớ về Tổ quốc.

b.

Đó là tình cảm của tác giả đối với non sông đất nước, với đồng bào trong nước và kiều bào ở nước ngoài - những người tuy ở xa nhưng vẫn nhớ về Tổ quốc.

c.

Tình cảm của tác giả đối với non sông đất nước, với đồng bào trong nước và kiều bào ở nước ngoài - những người tuy ở xa nhưng  vẫn nhớ về Tổ quốc - thật là sâu nặng.

- Câu a: Diễn đạt không rõ nội dung vì

+  Thiếu ý: Không rõ tình cảm của tác giả là như thế nào?

+  Không mạch lạc: bộ phận tuy xa nhưng vẫn nhớ về TQ có quan hệ với bộ phận nào trong câu

Câu không trong sáng

- Câu b,c: diễn đạt rõ nội dung, quan hệ giữa các bộ phận trong câu mạch lạc Câu trong sáng.

Sự trong sáng thể hiện ở tính hệ thống của các chuẩn mực và sự tuân thủ những qui tắc chuẩn mực đó.

VD khác:

- Lưng trần phơi nắng, phơi sương.

 Có manh áo cộc tre nhường cho con.

          (Tre VN - Nguyễn Duy)

- Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu..

(Tuyên ngôn độc lập - Hồ Chí Minh)

- Câu thơ Nguyễn Duy: có sự sáng tạo trong việc sử dụng các từ: lưng, áo, con. Lối chuyển nghĩa nhân hoá, ẩn dụ, làm tăng giá trị biểu cảm, hình ảnh của câu thơ.

- Tương tự với câu văn của HCM, ở từ tắm

Nhìn chung vẫn đảm bảo sự trong sáng của tiếng Việt.

Như vậy sự trong sáng của tiếng Việt không chỉ thể hiện ở các qui tắc bền vững, các chuẩn mực xác định của ngôn ngữ mà còn thể hiện qua cách nói sinh động, linh hoạt, qua tiếng nói “đầy tình cảm, hình ảnh màu sắc và âm điệu, hồn nhiên ngộ nghĩnh và đầy ý nghĩa, đồng thời nó là ngôn ngữ của VH, văn nghệ mà những nàh văn, nhà thơ lớn của dân tộc ta như Nguyễn Trãi, Nguyễn Du,…”

VD khác:

- Các superstar thích dùng mobile phone loại xịn

Lạm dụng quá mức tiếng từ nước noài làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt .

Sự trong sáng không mâu thuẫn với việc tiếp thu một số từ vựng, tiếng nước ngoài, không mâu thuẩn với việc nhà văn phải luôn tạo ra cách nói mới để làm giàu cho vốn ngôn ngữ dân tộc. Thế nhưng không vì thế chấp nhận sự pha tạp, lai căng.

Sự trong sáng của tiếng Việt cũng không chấp nhận cách nói thiếu văn hoá, thiếu lịch sự trong giao tiếp.

2. Nội dung biểu hiện về sự trong sáng của tiếng Việt:

Sự trong sáng của tiếng Việt  thể hiện cơ bản qua những biểu hiện sau đây:

- Ở các qui tắc bền vững và những chuẩn mực xác định của ngôn ngữ dân tộc.

- Ở việc sử dụng một cách sinh động, linh hoạt các ngôn ngữ dân tộc.

- Ở sự không pha tạp, lai căng những từ, tiếng nước ngoài.

- Ở cách nói có văn hoá và lịch sự trong lời nói.

II. Nhiệm vụ giữ gìn sự trong sáng của

tiếng Việt:

Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt là trách nhiệm của mọi người VN. Cụ thể:

- Phải biết yêu và quí trọng tiếng Việt . Đây là biểu hiện về niềm tự hào dân tộc và tinh thần yêu nước của mỗi người.

- Phải thường xuyên rèn luyện kĩ năng sử dụng tiếng Việt . Đó là biểu hiện của người tri thức trong thời đại mới.

- Phải biết bảo vệ tiếng Việt . Tránh sự lạm dụng quá mức từ, tiếng nước ngoài

- Phải có ý thức về sự phát triển của tiếng Việt. Điều này góp phần mở rộng vốn từ làm giàu cho ngôn ngữ dân tộc.

Tóm lại:

Mỗi cá nhân cần có tình cảm quí trọng, có ý thức, thói quen sử dụng tiếng Việt theo các chuẩn mực, các qui tắc chung sao cho lời nói vừa đúng, vừa hay, vừa có tính văn hoá.

III. Luyện tập:

Bài 1:

Trình bày cách hiểu về các ý kiến:

- Ý kiến của Phạm Văn Đồng cho thấy mối quan hệ mật thiết giữa ngôn ngữ và tư duy. Theo ông giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, chuẩn hoá tiếng Việt gắn bó với sự phát triển tư duy của người VN trong mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, nghệ thuật, khoa học,…

- Với tư cách là một nhà thơ, Xuân Diệu gắn việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt với việc sử dụng tiếng Việt, diễn đạt bằng tiếng Việt. Theo ông trong và sáng dính liền nhau, nhưng cũng có thể hiểu sáng là nói về ý, trong là nói về lời, về hình thức diễn đạt; phải phấn đấu rèn luyện trên cả hai mặt đó.

4. Củng cố:

Nắm được những biểu hiện về sự trong sáng của tiếng Việt và những hành động cụ thể để giữ gìn sự trong sáng đó.

5. Dặn dò:

Soạn bài Nguyễn Đình Chiểu – ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc, theo các câu hỏi trong SGK


Tiết 9

Ngày soạn 4/7/2010

NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU,  NGÔI SAO SÁNG  TRONG VĂN NGHỆ                      CỦA DÂN TỘC

                                                                                              -

PHẠM VĂN ĐỒNG

-

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Nắm được nội dung sâu sắc và mới mẻ mà tác giả đặt ra trong bài viết

- Thấy được vẻ đẹp về nghệ thuật của bài văn nghị luận: Cách nêu vấn đề độc đáo, giọng văn hùng hồn, lối diến đạt giàu màu sắc biểu cảm...

 2. Kĩ năng:

- Hoàn thiện và nâng cao kĩ năng đọc hiểu văn bản nghị luận

- Vận dụng để phát triển kĩ năng làm bài văn nghị luận.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ :

Hoàn cảnh sáng tác, mục đích, đối tượng của Tuyên ngôn độc lập

  3. Bài mới

Ho¹t ®éng cña GV & HS

              Néi dung

cÇn ®¹t

- HS ®äc SGK

- GV dÉn d¾t HS tr¶ lêi c©u hái.

PhÇn tiÓu dÉn giíi thiÖu néi dung g×?

Nªu tãm t¾t nh÷ng néi dung c¬ b¶n?

Tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶?

Nªu hoµn c¶nh vµ môc ®Ých

s¸ng t¸c?

X¸c ®Þnh bè côc cña v¨n b¶n?

Gv dÉn d¾t hs tr¶ lêi c©u hái.

Më bµi t¸c gi¶ ®Ò cËp néi dung g×? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®Æt vÊn ®Ò cña t¸c gi? ®©u lµ luËn ®iÓm?

I. T×m hiÓu chung

:

1. T¸c gi¶:

* T¸c gi¶:

Ph¹m V¨n §ång (1906- 2000)

- Quª qu¸n: Mé §øc- Qu¶ng Ng·i.

-  Qu¸ tr×nh tham gia c¸ch m¹ng: tham gia c¸ch m¹ng tõ n¨m 1925... ¤ng gi÷ nhiÒu chøc vô quan träng  cña §¶ng vµ nhµ n­íc.

- C¸c s¸ng t¸c tiªu biÓu: Tæ quèc ta, nh©n d©n ta vµ ng­êi nghÖ sÜ, TiÕng ViÖt mét c«ng cô cùc k× lîi h¹i trong c«ng cuéc c¸ch m¹ng t­ t­ëng, v¨n ho¸ (1979).

Nh­

vËy Ph¹m v¨n §ång lµ nhµ ho¹t ®éng c¸ch m¹ng xuÊt s¾c, ng­êi häc trß, ng­êi ®ång chÝ th©n thiÕt cña Hå ChÝ Minh, mét nhµ v¨n ho¸ lín...

2. V¨n b¶n:

a. Hoµn c¶nh, môc ®Ých s¸ng t¸c:

* Hoµn c¶nh:

- Bµi viÕt ®¨ng trªn t¹p chÝ V¨n häc sè 7/1963, nh©n kØ niÖm ngµy mÊt cña NguyÔn §×nh ChiÓu(3/7/1888).

- N¨m 1963,phong trµo thi ®ua

Ê

p B¾c giÕt giÆc lËp c«ng ®­îc ph¸t ®éng ë kh¾p n¬i. Mäi tÇng líp ND xuèng ®­êng ®Êu tranh. Mü- nguþ thay ®æi chiÕn l­îc tõ chiÕn tranh ®Æc biÖt sang chiÕn tranh côc bé. Ph¹m V¨n §ång viÕt bµi nµy trong hoµn c¶nh Êy. *Môc ®Ých:

- KØ niÖm ngµy mÊt cña N§C- ng­êi chiÕn sÜ yªu n­íc trªn mÆt trËn v¨n ho¸ vµ t­ t­ëng.

- T¸c gi¶ cã ý nghÜa ®Þnh h­íng vµ ®iÒu chØnh c¸ch nh×n vµ chiÕm lÜnh t¸c gia N§C.

- Tõ c¸ch nh×n ®óng ®¾n vÒ NguyÔn §×nh ChiÓu trong hoµn c¶nh mÊt n­íc ®Ó kh¼ng ®Þnh b¶n lÜnh vµ lßng yªu n­íc cña N§C, ®¸nh gi¸ ®óng vÎ ®Ñp trong th¬ cña nhµ v¨n ®Êt §ång Nai. §ång thêi kh«i phôc gi¸ trÞ ®Ých thùc cña t¸c phÈm LVTiªn.

- ThÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a v¨n häc vµ ®êi sèng, gi÷a ng­êi nghÖ sÜ ch©n chÝnh vµ hiÖn thùc cuéc ®êi.

- §Æc biÖt kh¬i dËy tin h thÇn yªu n­íc, th­¬ng nßi cña d©n téc.

b.Bè côc:

* Bµi viÕt chia lµm ba ®o¹n:

- §o¹n 1

: t

õ ®Çu ®Õn "mét tr¨m n¨m". C¸ch nªu vÊn ®Ò: Ng«i sao NguyÔn §×nh ChiÓu, mét nhµ th¬ lín cña n­íc ta, ®¸ng lÏ ph¶i s¸ng tá h¬n n÷a trong bÇu trêi v¨n nghÖ cña d©n téc, nhÊt lµ trong lóc nµy.

- §o¹n 2: tiÕp ®ã ®Õn "Cßn v× v¨n hay cña Lôc V©n Tiªn". T¸c gi¶ tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ con ng­êi vµ th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu.

- §o¹n 3: cßn l¹i- Nªu cao t¸c dông cña v¨n häc vµ sø m¹ng lÞch sö cña ng­êi chiÕn sÜ trªn mÆt trËn v¨n ho¸.

II.§äc hiÓu v¨n b¶n

:

1. PhÇn më bµi

:

T¸c gi¶ ®­a ra c¸ch nh×n míi mÎ vÒ N§C:

+ So s¸nh. liªn t­ëng v¨n ch­¬ng N§C nh­ "V× sao cã ¸nh s¸ng kh¸c th­êng...thÊy s¸ng". §©y lµ c¸i nh×n cã ý nghÜa khoa häc nh­ mét ®Þnh h­íng t×m hiÓu vÒ v¨n ch­¬ng N§C.

+ NhËn ®Þnh "V¨n ch­¬ng thÇy ®å ChiÓu...®èng thãc mÈy vµng". §ã lµ v¨n ch­¬ng ®Ých thùc. §øng vÒ mét vµi ®iÓm h×nh thøc, c©u th¬ ch­a thËt chau chuèt, m­ît mµ...

+ mÆt kh¸c "Cã ng­êi chØ biÕt N§C lµ t¸c gi¶ cña cuèn LVT vµ...mét tr¨m n¨m".

+ C©u më ®Çu "Ng«i sao...nhÊt lµ trong lóc nµy" lµ mét luËn ®iÓm cña phÇn §V§.

=>  B»ng so s¸nh liªn t­ëng-> nªu vÊn ®Ò míi mÎ, cã ý nghÜa ®Þnh h­íng cho viÖc nghiªn cøu, tiÕp cËn th¬ v¨n N§C: cÇn cã c¸ch nh×n nhËn s©u s¾c, khoa häc, hîp lÝ.

4. Cñng cè, dÆn dß:

- N¾m ®­îc bè côc, c¸ch nªu vÊn ®Ò cña t¸c gi¶.

- ChuÈn bÞ bµi míi.


Tiết 10

Ngày soạn 4/7/2010

NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU,  NGÔI SAO SÁNG  TRONG VĂN NGHỆ                      CỦA DÂN TỘC

                                                                                              -

PHẠM VĂN ĐỒNG

-

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Nắm được nội dung sâu sắc và mới mẻ mà tác giả đặt ra trong bài viết

- Thấy được vẻ đẹp về nghệ thuật của bài văn nghị luận: Cách nêu vấn đề độc đáo, giọng văn hùng hồn, lối diến đạt giàu màu sắc biểu cảm...

 2. Kĩ năng:

- Hoàn thiện và nâng cao kĩ năng đọc hiểu văn bản nghị luận

- Vận dụng để phát triển kĩ năng làm bài văn nghị luận.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ :

Chóng ta ph¶i  lµm g× ®Ó gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt?

  3. Bài mới

Ho¹t ®éng cña GV & HS

              Néi dung

cÇn ®¹t

- HS ®äc ®o¹n 2

- Th¶o luËn nhãm.

Nhãm 1: T¸c gi¶ tr×nh bµy néi dung g× øng víi mçi néi dung lµ luËn ®iÓm nµo? C¸ch triÓn khai tõng luËn ®iÓm? NhËn xÐt vÒ c¸ch triÓn khai luËn ®iÓm?

Nhãm 2: LuËn ®iÓm hai lµ g×?C¸ch triÓn khai luËn ®iÓm Êy nh­ thÕ nµo? NhËn xÐt c¸ch triÓn khai luËn ®iÓm?

Nhãm 3: LuËn ®iÓm 3 lµ g×? c¸ch triÓn khai luËn ®iÓm?

- HS ®äc

- Nªu c¸ch lËp luËn ë phÇn kÕt?

2. PhÇn th©n bµi

:

T¸c gi¶ tr×nh bµy néi dung":

* Mét lµ vµi nÐt vÒ con ng­êi N§C vµ quan niÖm s¸ng t¸c. LuËn ®iÓm lµ: "N§C lµ mét nhµ th¬ yªu n­íc...lªn ®Êt n­íc chóng ta". §Ó lµm râ luËn ®iÓm nµy t¸c gi¶ ®­a ra luËn cø:

+ Sinh ra trªn ®Êt §ång Nai hµo phãng.

+ TriÒu ®×nh nhµ NguyÔn cam t©m b¸n n­íc, kh¾p n¬i næi dËy h­ëng øng chiÕu CÇn v­¬ng.

+ BÞ mï c¶ hai m¾t, N§C viÕt th¬ v¨n phôc vô cuéc chiÕn ®Êu cña ®ång bµo Nam Bé ngay nh÷ng ngµy ®Çu.

+ Th¬ v¨n cßn ghi l¹i t©m hån trong s¸ng vµ cao quý cña N§C.

+ Th¬ v¨n ghi l¹i lÞch sö cña thêi khæ nhôc nh­ng vÜ ®¹i.

+ Cuéc ®êi vµ ho¹t ®éng cña N§C lµ mét tÊm g­¬ng anh dòng.

+ §Êt n­íc vµ c¶nh ngé riªng cµng long ®ong th× khÝ tiÕt cµng cao.

+ Cuéc ®êi th¬ v¨n N§C lµ cña mét chiÕn sÜ lu«n hi sinh phÊn ®Êu v× nghÜa lín. Th¬ v¨n N§C lµ th¬ v¨n chiÕn ®Êu...

+ Víi N§C cÇm bót viÕt v¨n lµ mét thiªn chøc. ¤ng khinh miÖt nh÷ng kÎ lîi dông v¨n ch­¬ng ®Ó lµm viÖc phi nghÜa

- LuËn ®iÓm ®­a ra cã tÝnh kh¸i qu¸t, bao trïm. LuËn cø bao gåm lÝ lÏ vµ dÉn chøng cô thÓ, tiªu biÓu, cã søc c¶m ho¸. Gióp ng­êi ®äc hiÓu ®óng, s©u s¾c vÊn ®Ò.

* LuËn ®iÓm hai lµ: "th¬ v¨n yªu n­íc cña N§C...suèt hai m­¬i n¨m trêi".

+ T¸i hiÖn mét thêi k× ®au th­¬ng, khæ nhôc nh­ng anh dòng cña d©n téc (NguyÔn Tri Ph­¬ng...kÎ thï khiÕp sî vµ kh©m phôc).

+ PhÇn lín th¬ v¨n N§C lµ nh÷ng bµi v¨n tÕ ca ngîi ng­êi anh hïng, than khãc ng­êi liÖt sÜ...

+ So s¸nh V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc víi B×nh Ng« ®¹i c¸o  cña NguyÔn Tr·i...

+ Trong th¬ v¨n yªu n­íc cña N§C cßn cã nh÷ng ®o¸ hoa, hßn ngäc rÊt ®Ñp (Xóc c¶nh).

+ Phong trµo kh¸ng Ph¸p ë nam Bé lóc bÊy giê lµm n¶y në nhiÒu nhµ v¨n, nhµ th¬...

- C¸ch triÓn khai luËn ®iÓm: râ rµng, lÝ lÏ kÕt hîp dÉn chøng. LËp luËn chÆt chÏ. KÕt hîp víi t×nh c¶m nång hËu cña ng­êi viÕt.

* LVTiªn lµ t¸c phÈm lín nhÊt cña N§C rÊt phæ biÕn trong d©n gian nhÊt lµ ë miÒn Nam.

+ Ca ngîi chÝnh nghÜa, ®¹o ®øc ®¸ng quý träng ë ®êi, ca ngîi ng­êi trung nghÜa.

+ VÒ v¨n ch­¬ng cña LVT, d©y lµ mét chuyÖn kÓ, chuyÖn nãi, lêi v¨n n«n na, dÔ hiÓu, dÔ nhí...

+ T¸c gi¶ b¸c bá ý kiÕn ch­a hiÓu ®óng vÒ truyÖn LVT do hoµn c¶nh thùc tÕ...

3. PhÇn kÕt bµi:

- Kh¼ng ®Þnh,ngîi ca, t­ëng nhí N§C

- Bµi häc vÒ mèi quan hÖ gi÷a v¨n häc- nghÖ thuËt vµ ®êi sèng, vÒ sø m¹ng cña ng­êi chiÕn sÜ trªn mÆt trËn v¨n ho¸, t­ t­ëng

=> C¸ch kÕt thóc ng¾n gän nh­ng cã ý nghÜa gîi më, t¹o sù ®ång c¶m ë ng­êi ®äc.

*

Cñng cè, dÆn dß

:

* Tìm hiểu những đặc điểm văn nghị luận của Phạm Văn Đồng qua bài “ NĐC, ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc”

          + Đây là bài văn nghị luận theo phong cách chính luận

          + Phong cách chính luận thể hiện ở hai phương diện:

-

        

Nội dung

: Nêu và bàn về một vấn đề chính trị, tư tưởng, văn hóa, xã hội. Đó là những vấn đề quan trong có tính chất thời sự cao

-

        

Hình thức

: VCL là sản phẩm của tư duy lô gic thiên về lí trí, vì vậy hình thức thể hiện rõ ở hệ thống luận điểm luận cứ, cách lập luận chặt chẽ. Ngôn ngữ rõ ràng trong sáng, giàu sức thuyết phục , dùng yếu tố biểu cảm …

+ Phong cách chính luận của PVĐ : Nêu vấn đề độc đáo; Lập luận chặt chẽ; ngôn ngữ hùng hồn, giàu sức biểu cảm…

* Từ việc tìm đọc các sáng tác văn chương của NĐC, anh ( chị) có thêm những hiểu biết gì về quan niệm đạo đức, quan niệm văn chương của NĐC

          - Dặn dò hs làm bài, chuẩn bị bài mới.


Tiết 11

Ngày soạn 6/7/2010

§äc thªm

      

-

MÊy ý nghÜ vÒ th¬

  

(

NguyÔn ®×nh Thi)

       -

Th­¬ng tiÕc nhµ v¨n nguyªn hång 

(NguyÔn §¨ng M¹nh)

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

- Hiểu được đặc trưng của thơ và  cách lập luận chặt chẽ, tinh tế và giàu cảm xúc của tác giả.

- Hiểu được tấm lòng của nhà văn Nguyên Hồng với cuộc đời và chủ nghĩa lạc quan trong sáng tác; vị trí của nhà văn trong lịch sử văn học.

2. Kĩ năng:

- Đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ :

Hoàn cảnh sáng tác, mục đích, đối tượng của Tuyên ngôn độc lập

  3. Bài mới

 Ho¹t ®éng cña GV& HS

            Néi dung

cÇn ®¹t

- HS ®äc.

- GV dÉn d¾t hs tr¶ lêi c©u hái.

Nªu nh÷ng ý c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶?

T¸c phÈm ®­îc viÕt trong hoµn c¶nh nµo? ViÕt víi môc ®Ých g×?

-Th¶o luËn nhãm.

 Nhãm 1: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n trong bµi viÕt cña N§T?

Nhãm 2: Tr×nh bµy ®Æc tr­ng thø nhÊt.

Nhãm 3: Tr×nh bµy ®Æc tr­ng thø hai.

Nhãm 4: Tr×nh bµy ®Æc tr­ng thø ba.

LiÖu cã th¬ tù do, th¬ kh«ng vÇn kh«ng?

*

ý

nghÜa cña bµi viÕt nµy?

Chủ nghĩa nhân đạo trong sáng tác của nhà văn

Nguyên Hồng ntn?

Tình cảm của tác giả dành cho

Nguyên Hồng?

A. Mấy ý nghĩ về thơ.

I. Tìm hiểu chung:

1. Tác giả:

- NĐT (1924- 2003)

- Quê quán: Hà Nội nhưng sinh ra ở Lào.

- Con đường đời: + tham gia hoạt động cách mạng từ năm 1941.

   + Sau năm 1945 làm tổng thư kí Hội văn hoá cứu quốc..., từ năm 1958 đến 1989, ông làm tổng thư kí hội nhà văn VN.

- Nguyễn Đình Thi là nghệ sĩ tài hoa: viết văn, làm thơ, phê bình văn học...

- Các tác phẩm chính: Tiểu thuyết (Xung kích, Vào lửa, Mặt trận trên cao...); Thơ (Người chiến sĩ, Bài thơ Hắc Hải, Dòng sông trong xanh...), Kịch, tiểu luận...

2. Hoàn cảnh và mục đích sáng tác:

* TP được viết tháng 9/1949, tại Việt Bắc khi có hội nghị tranh luận văn nghệ (Kịch - Lộng Chương; Văn- Nguyễn Tuân; Thơ- Nguyễn Đình Thi).

* Mục đích: Nêu phương châm cách mạng hoá tư tưởng, quần chúng hoá sinh hoạt và nêu cao sáng tác theo khuynh hướng chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa. NĐT đã trình bày quan niệm của mình qua Mấy ý nghĩ về thơ. Bài viết này sau đó được đưa vào tập Mấy vấn đề văn học.

II. §äc hiÓu v¨n b¶n

1 . Đặc trưng cơ bản nhất của thơ:

   - Đặc trưng cơ bản nhất của thơ là thể hiện tâm hồn con người.

   - Quá trình ra đời của một bài thơ: Rung động thơ -> Làm thơ

   + Rung động thơ: là khi tâm hồn ra khỏi trạng thái bình thường do có sự va chạm với thế giới bên ngoài và bật lên những tình ý mới mẻ.

   + Làm thơ: là thể hiện những rung động của tâm hồn con người bằng lời nói (hoặc chữ viết )

2. Những đặc điểm của ngôn ngữ - hình ảnh thơ:

Gồm

   + Phải gắn với tư tưởng - tình cảm

   + Phải có hình ảnh.( Vừa là hình ảnh thực, sống động, mới lạ về sự vật vừa chứa đựng cảm xúc thành thực)

   + Phải có nhịp điệu  ( bên ngoài và bên trong, các yếu tố ngôn ngữ và tâm hồn)

3. Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài tiểu luận:

-

Phong cách: Chính luận - trữ tình, nghị luận kết hợp với yếu tố tùy bút, lí luận gắn với thực tiễn.

4. Giá trị của bài tiểu luận:

- Việc nêu lên những vấn đề đặc trưng bản chất của thơ ca không chỉ có tác dụng nhất thời lúc bấy giờ mà ngày nay nó vẫn còn có giá trị bởi ý nghĩa thời sự, tính chất khoa học đúng đắn, gắn bó chặt chẽ với cuộc sống và thực tiễn sáng tạo thi ca.

B.

Thương tiếc nhà văn Nguyên Hồng.

I. Tìm hiểu chung:

1. Tác giả (SGK)

2. Hoàn cảnh sáng tác.

 

-

Thương tiếc nhà văn Nguyên Hồng là bài  tưởng niệm sau khi ông mất, bài viết đăng  trên báo ND   số ra ngày 16/5/1982.  

II. Đọc- hiểu văn bản          

Bài viết gồm 3 luận điểm chính :

  a. Chủ nghĩa nhân đạo trong sáng tác của nhà văn

Nguyên Hồng:

- Nguyên Hồng gắn bó với cuộc đời, với con người bằng cả tấm lòng. Thể hiện trên từng trang viết của ông .

- Chủ nghĩa nhân đạo còn gắn liền với niềm tin mãnh liệt vào bản chất tốt đẹp vốn có của con người, với thiện căn bền vững của nhân dân lao động.

Tất nhiên chủ nghĩa nhân đạo của Nguyên Hồng sở dĩ thuyết phục được người đọc là do cơ sở từ hiện thực từ chính cuộc sống luôn gắn bó với những người lao động nghèo.

  b. Sức sống, sự sáng tạo mạnh mẽ, bền bỉ của nhà văn

Nguyên Hồng:

- Khẳng định Nguyên Hồng có một vị trí chắc chắn trong lịch sử văn học dân tộc.

  c. Tình cảm của tác giả dành cho

Nguyên Hồng:

- Tình cảm trân trọng, kính phục

- Bài viết giàu sức hấp dẫn, thuyết phục còn ở nghệ thuật viết của tác giả :

+ Kết hợp hài hoà giữa phân tích, đánh giá với so sánh và giải bày cảm nghĩ.

+ Lời văn giàu cảm xúc kết hợp với lối xây dựng hình ảnh dựa trên những chi tiết thực về cuộc đời nhà văn Nguyên Hồng,...


Tiết 11

Ngày soạn 6/7/2010

§äc thªm

§¤t-Xt«i-Ðp-xki

(TrÝch)

                                                                                                    -Xvai-g¬-

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

: Giúp HS :

1. Kiến thức.

Giúp học sinh tiếp cận chân dung văn học, một hình thức văn chương không phải mới lạ, nhưng cũng ít khi được giới thiệu và phổ cập trong sáng tác cũng như nghiên cứu văn học ở Việt Nam.

- Thấy được đoạn trích này rất tiêu biểu cho sự kết hợp nhiều hình thức khác nhau trong lối viết của truyện danh nhân.

2. Kĩ năng: - Đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.

B. PHƯƠNG PHÁP

: Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết giảng...

C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

: SGK, SGV, Thiết kế bài dạy, tài liệu tham khảo …

D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

:

  1.Ổn định lớp

  2. Kiểm tra bài cũ :

  3. Bài mới

Ho¹t ®éng cña GV & HS

Néi dung

cÇn ®¹t

Nªu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ Xtª-phan Xvai-g¬?

X¸c ®Þnh vÞ trÝ ®o¹n trÝch?

b. Néi dung ®o¹n trÝch:

Em h·y nªu néi dung ®o¹n trÝch?

X¸c ®Þnh bè côc cña ®o¹n trÝch?

Tæ chøc th¶o luËn nhãm:

Nhãm 1: Næi khæ mµ §«t ph¶i chÞu ®ùng lµ g×?

Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro