8.4.68

Một cas ruột thừa trong điều kiện thiếu thốn. Thuốc giảm đau chỉ có vài
ống Novocaine nhưng người thương binh trẻ không hề kêu la một tiếng.
Anh còn cười động viên mình - nhìn nụ cười gượng trên đôi môi khô vì mệt
nhọc, mình thương anh vô cùng. Rất đau xót rằng sự nhiễm trùng trong ổ
bụng không do ruột thừa vỡ. Tìm kiếm gần một giờ không thấy nguyên
nhân, mình đành đóng lại, cho đặt dẫn lưu và đổ kháng sinh trong ổ bụng.
Nỗi băn khoăn của một người thầy thuốc + nỗi thương xót mến phục người
thương binh ấy làm mình không thề yên bụng. Vuốt nhẹ mái tóc anh, mình
muốn nói với anh rằng: với những người như anh mà tôi không cứu chữa
được thì đó là điều đau xót khó mà phai đi trong cuộc đời phục vụ của một
người thầy thuốc.

10 4.58

Vậy là chiều nay các anh lên đường để lại cho mọi người một nỗi nhớ
mênh mông giữa khu rừng vắng vẻ. Các anh đi rồi nhưng tất cả nơi đây còn
ghi lại bóng dáng các anh: những con đường đi, những chiếc ghế ngồi chơi
xinh đẹp, những câu thơ thắm thiết yêu thương. Nghe anh Tuấn ra lệnh:
"Tất cả ba lô lên đường!". Những chiếc ba lô vụng về may bằng những tấm
bao Mỹ đã gọn gàng trên vai, mọi người còn nấn ná đứng lại trước mình bắt
tay chào mình một lần cuối. Bỗng dưng một nỗi nhớ thương kỳ lạ đối với
miền Bắc trào lên trong mình như mặt sông những ngày mưa lũ và... mình
khóc ròng đến nỗi không thể đáp lại lời chào của mọi người. Thôi! Các anh
đi đi, hẹn một ngày gặp lại lại trên miền Bắc thân yêu...
Suốt một đêm một ngày lo lắng vì cas mổ của San, chiều nay lòng mình
vui sướng xiết bao khi thấy San ngồi dậy, nét mặt anh còn in nỗi đau đớn
mệt nhọc nhưng nụ cười ngượng nở trên môi. Bàn tay anh khẽ nắm bàn tay
mình mến thương tin tưởng ơi người thương binh trẻ tuổi dũng cảm kia ơi,
tôi thương anh bằng một tình thương rộng rấl nhưng rất sâu xa: tình thương
cửa một người thầy thuốc trước bệnh nhân, tình thương của một người chị
đối với đứa em đau ốm (thực ra San bằng tuổi mình) và tình thương ấy đặc
biệt hơn đối với mọi người vì cộng thêm că lòng mến phục. Anh có thấy
điều đó trong cái nhìn lo âu của tôi không? Có thấy bàn tay tôi dịu dàng đặtnhẹ trên vết thương, trên đôi tay xanh gay của anh đó không Chúc San mau
bình phục để trở về với đội ngũ chiến đấu, trở về với bà mẹ già đang vò vo
ngóng trông con từng giờ, từng phút.

12.4.68

Rừng chiều sau một cơn mưa, những lá cây xanh trong trước ánh nắng,
mỏng mảnh xanh gầy như bàn tay một cô gái cấm cung.
Không khí trầm lặng và buồn lạ lùng. Cả khu nhà bệnh nhân im lặng,
bên khu nhân viên cũng chỉ nghe thấy tiếng Hường rì rầm trò chuyện với ai.
Một nỗi nhớ mênh mang bao trùm quanh mình. Nhớ ai? Nhớ ba, nhớ má,
nhớ những người vừa ra đi... và nhớ cả một người bệnh nhân đang chờ
mình đến với anh nữa. Bên trong nỗi nhớ hình như có một nỗi buồn sâu kín,
thầm lặng nhưng rất nặng nề. Dù sao vết thương lòng vẫn đang rỉ máu, dù
mình có muốn lấy công việc lấy mọi nỗi nhớ khác đè lên trên, nó vẫn trỗi
dậy, xót xa vô cùng. Hãy quên đi Th. ơi! Hãy quên đi mà tìm lại niềm hy
vọng mới mẻ xanh tốt trong lành hơn. Hãy lấy niềm tự hào mà quên đi thất
vọng. Con người ấy đâu có xứng đáng với tình yêu trong trắng, chung thuỷ
của Thuỳ.
Ơi những người thân yêu của tôi trên quê hương Đức Phổ này, có ai
hiểu và cảm thông hết nỗi lòng tôi chăng? Nỗi lòng một cô gái đay ước mơ
hy vọng mà không được đáp lại
một cách xứng đáng?

13. 4. 68

Thư từ từ khắp bốn phương gửi về. Cảm ơn tất cả mọi người đã dành
cho tôi những tình thương mến thiết tha. Đọc thư niềm vui chen lẫn với nỗi
buồn. Tại sao mọi người có thể dành cho mình những tình thương ấy mà
một người - một người đã được hưởng một tình yêu trong trắng, chân thành
lai không xứng đáng với mình? Buồn làm sao hở M.?
Mình nhũng muốn lấy tình thương của mọi người đền đáp cho chỗ trống
của tâm hon mà không sao làm được. Trái tim mình vẫn cứ bướng bỉnh đập
theo nhịp độ của tuổi hai mươi tràn đây hy vọng, tràn đầy thương yêu. Thôi
hãy bĩnh tỉnh lại với nhịp đập yên bình của mặt biển những buổi chiều lặng
gió đi tim ơi!

14. 4. 68

Một bài thơ làm tặng cho mình, bài thơ của một thương binh đang nằm
viện, xuất phát từ lòng mến thương cảm phục đối với một người bác sĩ đã
chăm sóc anh và mọi bệnh nhân khác một cách tận tình. Anh ta tìm hiểu kỹ
về mình và viết bài thơ tặng. Bài thơ tràn ngập niềm mến yêu chân thành vànỗi đau xót trước mối tình tan vỡ của mình. Anh ta nói lên những lời nói
xót xa cay đắng của một cô gái bị người yêu phụ bạc.
Đọc bài thơ... mình buồn vô hạn, không thề kìm được mình ghi ngay
dưới bài thơ đó một dòng chữ "Cảm ơn tình thương mến của anh, nhưng
hình như anh chưa hiểu Trâm. Hứa với anh rằng sẽ có lúc nào đó để anh
hiểu về một người con gái của XHCN", và mình đưa trả lại bài thơ.
Ôi! Đây mới là điều đáng buồn nhất trong quan hệ với M.. Mọi người
đều trách M., đều thương mình, nhưng mình xót xa biết bao nhiêu khi thấy
người ta thương mình bằng một tình thương có cả sự thương hại nữa! Dù
anh Thiết, dù Hào, Nghinh... ai ai đi nữa đã cảm thương san sẻ với mình,
mình vẫn không muốn. Một mình đã đủ giải quyết rồi, một mình đủ sức
chôn sâu cả nhín năm thương yêu yêu hy vọng ấy xuống tận đáy đất sâu rồi
- mảnh đất tâm hồn mình vẫn màu mỡ, vẫn đủ sức để gieo lên đó một mùa
hoa tươi đẹp được kia mà. Hỡi tất cả mọi người, không cần tưởi lên mảnh
đất ấy những giọt lệ xót thương đâu. Hoa thơm phải được tưới bằng nước
mát trong lành.
Mỗi ngày tình cảm với M. càng lạt phai đi và nỗi trách móc càng lớn
dần lên. Mình đã và sẽ xa dần người bạn ấy. Anh đâu có xứng đáng với
mình?

...68

Không khí im lặng của buổi trưa trùm lấy khu rừng. Nghe San đau,
mình lên thăm. Cả phòng cũng đang yên ngủ, kể cả người bệnh nhân mình
tới thăm. Không muốn làm thức giấc San, mình rón rén trở ra nhưng tiếng
San khẽ rên làm mình trở lại anh cười bẽn... (mờ không đọc được). Anh
không đau nhưng có lẽ muốn gặp mình. Cả ngày hôm nay mình bận.
Câu chuyện không phải là chuyện thương tật mà anh lại hỏi: "Hôm nay
đúng là ngày chị về Đức Phổ phải không?"
- Vừa tròn một năm San à!
Mình trả lởi mà không khỏi ngạc nhiên vì câu hỏi của San. Muốn ngồi
với San nói chuyện về cả một năm qua, một năm chiến đấu gian lao vất vả
nhưng rất đáng tự hào trên mảnh đất quê San. Nhưng mình lại thấy khó nói.
Có nghĩa lý gì đâu nhưng việc mình làm so với San, với tất cả bà con Đức
Phổ đã kiên cường chiến đấu suốt hai mươi năm ròng. Còn nói với San về
nỗi nhớ thương với gia đình trong những ngày xa cách lại càng vô lý hơn.
San chỉ còn một mẹ già. Cha San chết từ lúc mẹ anh mới hai hai tuổi đầu,
người vợ trẻ ấy đã hy sinh cả tuổi xuân của mình ở vậy nuôi San cho đến
khi anh được mười chín tuổi thì cho anh đi bộ đội. Năm năm qua vào sinhra tử San vẫn còn sống, vừa mới cách đây một tháng địch tập kích vào vị trí,
San đã thoát khỏi nanh vuốt của quân thù. Mười lăm đồng chí của anh hy
sinh. Chỉ một xíu nữa thôi có khó khăn gì đâu, San cũng đã ngã xuống dưới
chân hòn núi Cửa ấy rồi. Lúc đó mẹ San có khóc cạn nước mắt cũng không
bao giờ có được một đứa con như San nữa. Vậy mà hôm nay San đến đây
với mình, có lẽ nào mình lại để thần chết cướp đi người con yêu quý của
một bà mẹ đang lo âu hy vọng tất cả vì đứa con duy nhất ấy. Không bao giờ
đâu! Mình sẽ phải cố hết sức vì San cũng như vì tất cả những người bệnh
nhân! Đó chẳng phải là niềm tự hào của một người thầy thuốc đó sao?
* * *
Nhận được thư và quà của Vân. Thương Vân làm sao. Cuộc đời Vân
sao đủ mọi đắng cay, những đắng cay mà một người như Vân lẽ ra không
bao giờ phải chịu. Vân sống giàu lòng vị tha, giàu niềm hy vọng, giàu tình
cảm cách mạng. Phải đền đáp cho Vân những điều đó chứ. Cớ sao cuộc đời
cứ dành cho Vân hnững sự rủi ro? Đã thấy được điều đó mình phải có trách
nhiệm. Phải đem lại cho Vân niềm vui, tin tưởng bằng những hành động cụ
thể.

17.4.68

Chia tay anh Kỳ và chị Phượng. Sống với nhau cả một năm tròn, hôm
nay mình mới hiểu hết tình thương của những người thân thiết đó.
Đêm đã khuya sau buổi liên hoan, anh Kỳ sang phòng mình chơi. Hai
anh em chẳng biết nới gì, quyển vở để trước mặt, cây bút cầm trong tay mà
những dòng chữ dưới ngòi bút anh đều vô nghĩa. Thời gian còn rất ít, anh
cần nói cần viết những chuyện quan trọng. Vậy mà sao anh làm thinh hở
anh? Phải chăng anh muốn nói với em bằng đôi mắt đỏ vì thức khuya bao
đêm ròng, bằng nụ cười buồn rười rượi trên khuôn mặt gầy ốm? Anh ôm
mình trong đôi tay mảnh khảnh, hành động đó rất bình thường với anh
nhưng hôm nay sao làm mình cảm động. Tiễn anh đi rồi. Tiễn anh ra đến
suối mình bần thần trở về thấy mảnh giấy lưu niệm anh gửi cho Liên. Mấy
dòng chữ ngắn ngủi trong đó anh có dặn: "Em và Trâm phải thương nhau
chân thật. Trâm vào đây xa gia đình chỉ có bạn....". Anh Kỳ ơi! Cảm ơn
anh, em không bao giờ quên tấm tình của anh đối với em đâu!
Và buổi cuối cùng nằm trong cánh tay của chị Phượng, nghe những lời
dặn lại mình lặng yên không nói, những giọt nước mắt âm ấm chảy trên mặt
mình và rơi sang mặt chị. Chị ơi, đến hôm nay em vẫn chưa là Đảng viên,
buồn đến vô cùng...

22.4.68

Hường ơi! Hường đã chết rồi sao? Mình nghe tin mà bàng hoàng như
trong cơn ác mộng. Bao giờ cho hết những đau xót này - nay một người ngã
xuống, mai lại một người ngã xuống. Xương máu đã chất cao như ngọn núi
căm thù sừng sững trước mắt chúng ta. Bao giờ! Bao giờ và bao giờ hỡi các
đồng chí. Bao giờ mới đuổi hết lũ quân uống máu người
không tanh ấy khỏi đất nước chúng ta.
Vậy là hết, những đêm rì rầm tâm sự bên nhau không bao giờ có nưa.
Bên tai mình còn nghe rõ giọng Hường trầm trầm tình cảm, Hường khen
ngợi động viên mình, ca ngợi mối tình chung thuỷ cửa mình. Vậy là hết,
những buổi cùng nhau tắm dưới suối nước, cùng nhau ăn một chén chè.
Mình bỗng nhớ hôm nào gặp Hường bên bờ suối ở Nghĩa Hành, Hường ôm
mình trong tay, hôn lên mái tóc, hôn lên má mình và cả hai cùng rưng rưng
nước mắt.
Nhìn chú Công vẫn bình thản không hay biết gì về tin sét đánh ấy, mình
thấy xót xa như ai xát muối vào trong ruột. Mất một đứa con như Hường
còn đau hơn mất cả khúc ruột. Chú ơi, hãy nén đau thương lại đi chú, nếu
biết tin này! Và anh Quang, người con trai đã thuỷ chung chờ đợi Hường
trong bao nhiêu năm nay cũng không bao giờ thực hiện được mơ ước mửa.
Hường của anh đa vĩnh viễn nằm yên dưới nắm đất quê hương anh rồi.

23.4.6S

Một ngày mệt nhọc vô cùng. Ba cas thương nặng vào một lúc. Suốt một
ngày đứng bên bàn mổ đầu óc căng thẳng vì những vết thương, vì tiếng
khóc xé ruột xé lòng của chú Công (cha Hường) và vì những tin buồn dồn
dập.
Hường đã bị bắt sống trên đường công tác. Cậu bé sôi nổi nhiệt tình ấy
không hiểu có chịu nổi những đòn tra tấn của quân thù hay không. Thương
Đường vô tận. Lá thư viết gửi Đường vậy là chưa đến nơi. Người cầm thư
đã chết còn người nhận thư thì bị bắt!!! Một giọng hát buồn từ đâu văng
vẳng bên tai mình "Lòng mẹ bao la như biển thái bình rạt rào. Lời ru êm ái
như dòng suối hiền ngọt ngào". Lời hát của Đường trong buổi tối hôm xưa
hay là lời than đau xót của Đường trong ngục tối lúc mà Đường nghĩ đến
người mẹ già đã suốt đởi cặm cụi nuôi con, đặt tất cả niềm vui, hy vọng vào
đứa con cưng ấy?
Biết bao nhiêu bà mẹ như mẹ Đường sẽ còn đau khổ khóc than đến cạn
dòng nước mắt. Ôi nếu mình ngã xuống, mẹ mình cũng sẽ như bà mẹ ấy
thôi, cũng sẽ là một bà mẹ suốt đời hi sinh vì con để rồi mãi mãi đau xót vìcon mình đã ngã xuống nơi chiến trường khói lửa. Mẹ ơi! Con biết nói sao
khi lòng con thương mẹ trăm nghìn triệu mà cũng đành xa mẹ ra đi. Quân
thù đang còn đó, bao nhiêu bà mẹ còn mất con, bao nhiêu người chồng mất
vợ. Đau xót vô cùng.

25.4.68

Cũng vẫn là những tin buồn, trên đường đi học ở tỉnh về, đoàn cán bộ
của Đức Phổ bị địch tập kích nghe nói có hy sinh một số. Nghĩa cũng đi
trong số đó, chẳng hiểu em mình có làm sao không. Em mình xông xáo,
dũng cảm dễ có khả năng đi đầu bám đường lắm. Em ơi! Nếu em có làm
sao thì chị biết nói gì nữa hở em? Chị sẽ khóc ròng bao đêm vắng hay là
nước mắt khô lại thành ngọn lửa thù rực cháy trong tim chị? Mấy ngày này
chị vẫn mong em về thăm, bây giờ!...

26.4.68

Nhận một lá thư từ H8 trở về, không phải thư của M. mà là của anh
Tâm. Đọc thư chỉ thấy buồn vô hạn. Những ngày qua đã lùi vào dĩ vãng lâu
rồi xa rồi, còn khơi lại làm gì nữa hở anh Tâm? Anh thương em nhưng vô
tình đã làm em đau khổ. Anh báo tin rằng M. đang đau yếu, anh nói rằng
anh hiểu em, thương em nhưng thực ra anh có hiểu gì em đâu. Anh chưa
hiểu hết lòng tự ái của một cô gái xuất phát từ tầng lớp học sinh như em
sao? Còn nếu đã hiểu thì... tốt hơn hết là hãy nói với em về những điều cần
thiết trước mắt công tác tốt, cảnh giác tốt. Vậy thôi!

30.4.68

Vẫn buồn ư Th? Mấy ca thương nặng tưởng không sống nổi hôm nay
đã ổn định cả rồi, những nụ cười trên khuôn mặt còn xanh mướt vì mất máu
chẳng làm Th. vui đó sao? Vậy mà vẫn cứ buồn. Nỗi buồn thấm sâu trong
lòng mình như những giọt mưa thấm sâu trong lòng đất của những ngày
mưa dài rả rích này. Muốn tìm lấy những niềm vui vô tư nhưng không sao
tìm được, bộ óc mình đã hằn những nếp nhăn suy nghĩ rồi, có cách nào xoá
mờ được đâu. Có chăng chỉ làm được điều đó nếu bây giờ chỉ có một yêu
cầu: điều trị cho thương binh, xây dựng bệnh xả cho tốt ôi sao mình lại sinh
ra làm một đứa con gái giàu mơ ước yêu thương và đòi hỏi với cuộc đởi quá
nhiều như vậy?
Hoàn cảnh của mình là sự ao ước của bao nhiêu người: gia đình êm ấm
đầy đủ, bản thân đã và đang có điều kiện tiến bộ, được công tác hợp khả
nàng, được chiếu chuộng... Nhưng vậy thì có phải tại mình quá đòi hỏi hay
không? Hãy trả lời đi hỡi cô Thuỳ khó tính và bướng bỉnh.