Lễ hội Ká-pêê-nau của người Cadong ở Trà My

 Y!M  Y!M   

Vào những năm mưa thuận gió hoà, cây lúa trên nương, trên rẫy cho nhiều hạt, người Cadong không ngớt vui mừng và sung sướng vì một năm đã cho họ vụ mùa no đủ. Đó là lúc gia đình bàn chuyện với các bô lão (Hội đồng già làng) xin ngày để mở hội Ká-pêê-nau (ăn mừng lúa mới).

Với người Cadong, từ bao đời nay, Thần lúa (Mó-pế), luôn được tôn kính và giữ một vị trí quan trọng, thân thiết trong đời sống mỗi gia đình cũng như mỗi bản làng. Ước muốn no đủ, an lành, hạnh phúc, thịnh vượng…, lễ cầu mùa và lễ hội Ká-pêê-nau (Lễ ăn mừng lúa mới) của người Cadong ở vùng Trà My, tỉnh Quảng Nam là một tín ngưỡng mang đậm nét của cư dân vùng núi tôn vinh vị Thần lúa của mình.

Vào những năm mưa thuận gió hoà, cây lúa trên nương, trên rẫy cho nhiều hạt, người Cadong không ngớt vui mừng và sung sướng vì một năm đã cho họ vụ mùa no đủ. Đó là lúc gia đình bàn chuyện với các bô lão (Hội đồng già làng) xin ngày để mở hội Ká-pêê-nau (ăn mừng lúa mới).

Khi gia đình đang háo hức cho ngày hội của mình, thì cùng lúc trên khắp các bản làng của người Cadong huyện Trà My những cơn mưa cuối mùa của đất trời cũng vừa chấm dứt. Nắng xuân toả khắp núi rừng, làng bản. Cây cối đâm chồi nảy lộc khiến lòng người Cadong càng thêm nhộn nhịp với lễ hội Ká-pêê-nau hơn. Tất cả những điều đó khiến cho Hội đồng già làng mau mau chọn ngày tốt cho gia chủ. 

Thông thường, đến khoảng tháng 9, tháng 10 Âm lịch, khi những đám lúa trên nương, trên rẫy chín vàng, gia đình suốt tượng trưng một số lúa vừa đủ một gùi mang về rồi trình báo với Hội đồng già làng xin phép ngày tổ chức lễ hội Ká-pêê-nau. Cứ thế hết nhà này đến nhà khác, lễ hội Ká-pêê-nau diễn ra tưng bừng. 

Lễ Ká-pêê-nau của người Cadong diễn ra trước thời kỳ thu hoạch lúa, chứ không phải sau khi thu hoạch lúa xong rồi mới tính chuyện ăn mừng lúa mới. Đối với người Cadong, để cho hội Ká-pêê-nau tưng bừng, gia đình tiến hành chọn loại nếp đặc chủng, nấu thành xôi, tiến hành lên men ủ rượu, để làm rượu cần. Nếu không có gạo nếp trên, đồng bào dùng sắn để làm rượu cần và lo gà, heo và một số thực phẩm khác… Đặc biệt, lúa mới vừa được suốt về dùng để nấu xôi, làm bánh. Trong hội Ká-pêê-nau, các con cháu trong họ dù đi làm ăn xa hay có chồng, ở rể đều được quy tụ về. Họ hàng, bà con, anh em khi đến tham dự hội Ká-pêê-nau cùng gia chủ thường mang thêm ít rượu, cơm nếp, thịt, cá khô… để vui cùng gia chủ. 

Sáng sớm, khi mặt trời vừa hé lộ, ánh nắng bắt đầu xuyên qua cửa nhà ở phía đông, gia chủ dọn một mâm cúng gồm: một ché rượu, một gói bánh bằng lá dong, một ống xôi nướng trong ống tre, bốn bát cơm mới, một con chuột, một con sóc nướng, một con cá nướng, một đĩa trầu cau, một con gà luộc chín, đặt mâm cúng trong nhà không theo hướng nào cả. Người cúng mặc đồ trong trang phục truyền thống của người Cadong. Họ khấn vái và mời các Yàng, như: Yàng pui (Thần lửa), Yàng kong (Thần núi), Thần lúa (Mó-pế), Thần đất (Kará-tơní), Thần mặt trời (Kará-mắthy), Thần nước (Kará-mó huýt), Ma tốt (Két-kará)… ông bà, tổ tiên về dự. Họ tin rằng chính các vị thần này đã giúp đỡ, chở che, đùm bọc họ vượt qua mọi hiểm nguy, hoạn nạn, nghèo đói, bệnh tật… Cúng xong, dân làng, bà con, anh em, họ hàng thân thuộc, bà con láng giềng, con cháu cùng nhau ăn uống, mời rượu no say, hỏi thăm sức khoẻ, công việc nương rẫy… trong sự đùm bọc, thương yêu của mọi người. 

Nếu có dịp đến các bản làng của người Cadong trong ngày hội Ká-pêê-nau, hoà cùng không khí nhộn nhịp giữa tiết trời trên vùng Trà My bao la, được tham dự ngày hội này cùng với đồng bào Cadong hẳn sẽ để lại trong bạn những ấn tượng đẹp và khó quên.