"MÙI HƯƠNG"- CHUYỆN VỀ MỘT KẺ GIẾT NGƯỜI HAY NGƯỜI THỢ THỦ CÔNG BẬC THẦY

"Gã đã quen với sự từ bỏ cả đời rồi. Nhưng chưa từng có rồi mất."

***

Ở "Mùi hương", chúng ta không tìm thấy những màn suy luận của những thám tử bậc thầy. Thay vào đó, ta lại thấy được thế giới mùi hương đa dạng của vạn vật cùng con người với tất cả những gì trần trụi nhất trong bản ngã.

Câu chuyện được đặt trong bối cảnh nước Pháp thế kỉ mười tám với đầy những biến động. Trong cái hoàn cảnh ấy, Jean-Baptise Grenouille được sinh ra với khả năng khứu giác trời phú. Có vẻ như không có bất kì một thứ mùi nào có thể vượt qua được chiếc mũi của Grenouille, kể cả những mùi mà người ta thường ít thấy nhất. Phần lớn tuổi thơ của mình, hắn dành thời gian cho việc giải mã, sưu tầm và ghi nhớ những mùi hương khác nhau. Ấy cũng là cái cách mà hắn tự dạy mình về thế giới bên ngoài.

Càng lớn, Grenouille càng khao khát biết nhiều hơn về thế giới mùi ngoài kia, cùng với đó, hắn càng khao khát được sở hữu và chế ngự những mùi hương ấy. Đó cũng là cách một người thợ thủ công bên trong hắn được thức tỉnh.

Đối với "con bọ chét" Grenouille, những thứ nước hoa ngoài kia dường như thật tầm thường, hắn mong muốn có thế chế tạo ra thứ gì đó hơn thế. Một mùi hương là vua của các mùi hương. Chính ước mơ ấy làm hắn trở nên "người" nhất.

Hắn sẵn sàng đánh đổi tất cả chỉ để chạm tới ước mơ của mình, thậm chí ngay cả khi phải để những kẻ khác lợi dụng, chà đạp hay vụ lợi trên chính tài năng của mình. Ở Grenouille, ta cũng thấy hắn là một kẻ có chí cầu tiến. Hắn lắng nghe, học hỏi và ghi nhớ từ những thở thủ công khác. Xong, hắn không bao giờ để những khuôn phép ấy bó buộc mình. Hắn bất tuân, thậm chí là sẵn sàng phá bỏ và mặc kệ tất thảy mớ lí thuyết xuông. Grenouille chế tạo mùi hương chỉ vì hắn muốn thế.

Suốt cuộc đời của mình, Grenouille gặp rất nhiều kiểu người thuộc nhiều tầng lớp khác nhau. Tuy vậy, họ có một điểm chung duy nhất, đó chính là vắt kiệt Grenouille để làm lợi cho chính mình và sau đó là vứt bỏ. Không biết vô tình hay hữu ý, hình ảnh xác hoa bị vứt bỏ sau khi đã trải qua hết công đoạn chế tạo mùi hương được tác giả nhắc lại khá nhiều lần. Cá nhân mình hiểu đó chính là ẩn dụ cho chính Grenouille, hắn cũng chẳng khác nào những cánh hoa kia, bị tận dụng hết rồi vứt bỏ.

Điểm khá đặc biệt ở "Mùi hương" chính là việc Suskind nhắc tới số phận của những kẻ đã từng có thời gian gắn bó với Grenouille sau khi hắn rời đi. Tất cả trong số ấy đều gắn bó với một sự kiện lịch sử nào đó của nước Pháp. Và tất cả chúng đều chẳng lấy gì làm tốt đẹp. Phải chăng đây là các mà tác giả thể hiện thứ được gọi là luật nhân quả?

"Mùi hương", đúng như tên gọi của mình, là một bữa tiệc "buffet" của đủ thứ mùi. Những công đoạn của việc làm nước hoa, sựchuyển biến trong tâm trạng của Jean-Baptise Grenouille, sự suy đồi của xã hội,...đều vô cùng sinh động dưới ngòi bút của nhà văn. Không những vậy, câu chuyệncũng được dịch giả Lê Chu Cầu chuyển ngữ một cách vô cùng uyển chuyển và mượtmà. Tựu chung lại, đây là một cuốn sách mà ai ai cũng nên đọc ít nhất một lần trong đời