Câu 1: Định nghĩa vật chất của Lenin và ý nghĩa của nó ?

v  Phân tích hoàn cảnh ra đời

Vật chất với tư cách là phạm trù triết học đã có lịch sử khoảng 2.500 năm. Ngay từ khi mới ra đời, xung quanh phạm trù vật chất đã diễn ra cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm.

·         Vài thời cổ đại: Chủ nghĩa duy vật cho rằng vật chất là nguyên tử (thuyết nguyên tử của Lopit và Democrit), nguyên tử là các phần tử nhỏ nhất, đơn giản, bất biến, và không thể cảm nhận được

·         Vào thời kỳ phục hưng: Lúc này khoa học châu Âu phát triển mạnh, mà đỉnh cao là các định lý cơ học của Niwton, điều này đã dẫn đến các nhà khoa học đồng nhất vật chất với khối lượng, coi vận động của vật chất chỉ là biểu hiện của vận động cơ học, nguồn gốc của vận động nằm ngoài vật chất.

·         Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, xuất hiện những phát minh mới làm lung lay các định nghĩa vật chất trước đó; đó là, năm 1895 Rownghen phát hiện ra tia X; 1896 Beccoren phát hiện ra hiện tượng phóng xạ; năm 1897 Tomxon phát hiện ra điện tử và chứng minh điện tử là một trong những thành phần cấu tạo nên nguyên tử; năm 1901, Kaufman đã chứng minh khối lượng vận động theo vận tốc….

Chính sự phát triển của khoa học và cuộc đấu tranh của chủ nghĩa duy tâm đòi hỏi các nhà duy vật phải có quan điểm đúng đắn hơn về vật chất.  Và Lenin đã làm được điều này.

v  Định nghĩa vật chất của Lenin: “ Vật chất là phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”

Ở định nghĩa này, Lenin đã phân biệt hai vấn đề quan trọng:

Trước hết là phân biệt vật chất với tư cách là phạm trù triết học với các quan niệm của khoa học tự nhiên về cấu tạo và những thuộc tính cụ thể của các đối tượng các dạng vật chất khác nhau. Vật chất với tư cách là phạm trù triết học dùng chỉ vật chất nói chung, vô hạn, vô tận, không sinh ra, không mất đi; còn các dạng vật chất khoa học cụ thể nghiên cứu đều có giới hạn, có sinh ra và mất đi để chuyển hóa thành cái khác. Vì vậy không thể quy vật chất nói chung về vật thể, không thể đồng nhất vật chất nói chung với các dạng cụ thể của vật chất như các nhà duy vật lịch sử cổ đại, cận đại đã làm.

Thứ hai là chỉ thực tại khách quan, đây là cái tồn tại độc lập với loài người và với cảm giác của cong người. Còn trong đời sống, vật chất theo ý thức là tồn tại xã hội không phụ thuộc vào ý thức xã hội của con người.

Thứ ba : vật chất là cái có thể gây nên cảm giác ở con người khi nó trực tiếp hay gián tiếp tác động đến giác quan của con người  .Ý thức của con người là sự phản ánh đối với vật chất ,còn vật chất là cái được ý thức phản ánh .

v  Ý nghĩa của định nghĩa:

·         Giải quyết đúng đắn vấn đề cơ bản của triết học: vật chất có trước ý thức

·         Động viên các nhà khoa học tiếp tuc nghiên cứu, khám phá các dạng khác nhau của vật chất

·         Thừa nhận khả năng ý thức của con người

·         Giúp chúng ta xem xét cái gì là vật chất ở trong xã hội, để từ đó ta hiểu được sự biến đổi của các phương thức sản xuất.