I.      HOÀN CẢNH, DIỄN BIẾN, Ý NGHĨA, NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, BÀI HỌC KINH NGHIỆM
         
    a Hoàn cảnh lịch sử:
          * Khách quan:
          - Từ 09/08-> 13/8/1945, Hồng quân Liên Xô tiêu diệt đội quân Quan Đông của Nhật ở Đông Bắc Trung Quốc .
- 15/08/1945, Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng. Bọn Nhật ở Đông Dương và tay sai Nhật hoang mang.        
* Chủ quan: Lực lượng cách mạng đã chuẩn bị sẵn sàng :
- Ngày 13/08/1945, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh thành lập Ủy ban khởi nghĩa Toàn quốc,  ban bố : “ Quân lệnh số 1”, phát lệnh Tổng khởi nghĩa trong cả nước.
- Từ ngày 14 đến 15/08/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng  họp ở Tân Trào (Tuyên Quang), quyết định phát động tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành chính quyền trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương, những vấn đề đối nội, đối ngoại sau khi giành được chính quyền.
- Từ ngày 16 đến 17/08/1945, Đại hội quốc dân ở Tân Trào tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh, cử ra Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam  do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch, lấy lá cờ đỏ sao vàng năm cánh làm Quốc kỳ, bài Tiến quân ca làm Quốc ca.

      b. Diến biến:
          - Từ ngày 14/8/1945: nhân dân các tỉnh đồng bằng sông Hồng cho đến Nghệ An, Hà Tĩnh, Huế, Quảng Ngãi…nổi dậy.
          - Chiều 16/8/1945: giải phóng thị xã Thái Nguyên.
          - Từ 14-> 18/8: giành chính quyền ở 4 tỉnh: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh và Quảng Nam.
          - 19/8/1945: giành chính quyền ở thủ đô Hà Nội.
          - 23/8/1945: giành chính quyền ở Huế.
          - 25/8/1945: giành chính quyền ở Sài Gòn.
          - 28/8/1945: giành chính quyền trong cả nước.
          - 30/8/1945: vua Bảo Đại thoái vị.
          - 2/9/1945: HCM đọc Tuyên ngôn độc lập.