Đánh giá những chủ trương phát động Tổng khởi nghĩa giành chính
quyền của ĐCSVN từ 1939- 1945 ?
a) Phát động cao trào kháng Nhật, cứu nước và đẩy mạnh khởi nghĩa từng
phần, tiền đề cho Tổng khởi nghĩa.
+ Phát động cao trào kháng Nhật, cứu nước:
Đêm 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp, ngày 12/3/1945, Ban Thường vụ
Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”.
Chỉ thị nhận định: Cuộc đảo chính của Nhật lật đổ Pháp để độc chiếm
Đông Dương đã tạo ra một cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc, nhưng điều kiện
khởi nghĩa chưa thực sự chín muồi. Hiện đang có những cơ hội tốt làm cho
những điều kiện tổng khởi nghĩa nhanh chóng chín muồi.
Chỉ thị xác định: Sau cuộc đảo chính, phátxít Nhật là kẻ thù chính, kẻ thù
cụ thể trước mắt duy nhất của nhân dân Đông Dương, vì vậy phải thay khẩu hiệu
“đánh đuổi phátxít Nhật - Pháp” bằng khẩu hiệu “đánh đuổi phátxít Nhật”.
Phương châm đấu tranh: lúc này là phát động chiến tranh du kích, giải
phóng từng vùng, mở rộng căn cứ địa.
+ Đẩy mạnh khởi nghĩa từng phần, giành chính quyền bộ phận:
Từ giữa tháng 3/1945 trở đi, cao trào kháng Nhật cứu nước đã diễn ra rất
sôi nổi, mạnh mẽ và phong phú về nội dung và hình thức.
Phong trào đấu tranh vũ trang, khởi nghĩa từng phần đã diễn r a trong
nhiều nơi ở vùng thượng du và trung du Bắc Kỳ.
Ngày 4/6/1945, khu giải phóng chính thức được thành lập gồm hầu hết
các tỉnh Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Hà Giang
và một số vùng lân cận thuộc tỉnh Bắc Giang, Phú Thọ, Yên Bái, Vĩnh Yên
b) Chủ trương phát động Tổng khởi nghĩa:
Hội nghị toàn quốc của Đảng tại Tân Trào (Tuyên Quang) từ ngày 13 đến
ngày 15/8/1945 họp và nhận định: Cơ hội rất tốt cho ta giành chính quyền đã tới
và quyết định phát động toàn dân tổng khởi nghĩa, giành chính quyền từ tay phát
xít Nhật và tay sai, trước khi quân Đồng Minh vào Đông Dương. Hội nghị chỉ rõ
khẩu hiệu đấu tranh lúc này là: “Phản đối xâm lược”; “hoàn toàn độc lập”;
“Chính quyền nhân dân”.
Ngay đêm 13/8/1945, Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc ra lệnh tổng khởi nghĩa Ngày 16/08/1945, cũng tại Tân Trào, Đại hội quốc dân họp. Đại hội nhiệt
liệt tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng và Mười chính sách của Việt
Minh, quyết định thành lập Uỷ ban giải phóng dân tộc Việt Nam.
Ngay sau Đại hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư kêu gọi đồng bào và
chiến sĩ cả nước: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc
đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hơn 20 triệu nhân dân ta đã nhất tề vùng dậy
khởi nghĩa giành chính quyền.
Ngày 19/8/1945, cách mạng thành công ở Hà Nội. Ngày 23/8/1945, khởi
nghĩa giành thắng lợi ở Huế. Ngày 25/8/1945, khởi nghĩa giành thắng lợi ở Sài
Gòn. Chỉ trong vòng 15 ngày (từ ngày 14 – 28/8/1945) cuộc tổng khởi nghĩa đã
thành công trên cả nước, chính quyền về tay nhân dân. Ngày 30/8/1945, vua Bảo
Đại thoái vị làm sụp đổ hoàn toàn chế độ phong kiến ở nước ta.
Ngày 2/9/1945, tại cuộc mittinh lớn ở Quảng trường Ba Đình, Hà Nội,
thay mặt Chính phủ lâm thời, chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng đọc Tuyên ngôn
độc lập, tuyên bố với quốc dân đồng bào, với toàn thể thế giới: nước Việt Nam
dân chủ cộng hòa ra đời.
=> Thắng lợi của cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội ngày 19/8 có ý nghĩa quyết định
đối với cả nước, làm cho chính quyền tay sai Nhật ở các nơi bị tê liệt, cổ vũ
mạnh mẽ nhân dân các tỉnh thành khác nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền.