LUAÄT THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ

Khaùi quaùt 

Thöông maïi laø söï trao ñoåi mua baùn haøng hoùa hay cung öùng caùc dòch vuï thöông maïi treân thò tröôøng hay caùc hoaït ñoäng khaùc nhaèm muïc tieâu lôïi nhuaän cuûa caùc chuû theå kinh doanh treân thò tröôøng ( theo ñieàu 3.1 luaät thöông maïi 2005, ñieàu 29 luaät toá tuïng daân söï 2004 , khoaûn 3 ñieàu 2 phaùp leänh thöông maïi 2004 ) 

Quoác teá : laø quan heä vöôït qua bieân giôùi quoác gia  

Phaân loaïi 

Quan heä thöông maïi quoác teá coâng : giöõa caùc quoác gia vôùi nhau 

Quan heä thöông maïi quoác teá tö : giöõa caùc doanh nghieäp cuûa caùc quoác gia khaùc nhau

TOÅ CHÖÙC QUOÁC TEÁ TRONG HOAÏT ÑOÄNG THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ - WTO

I Vaøi neùt veà caùc toå chöùc kinh teá quoác teá  

Ví duï EC, WTO, IMF, AFTA, NAFTA, OPEC, APEC  

Ñaëc ñieåm 

* Hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh teá 

* Ñöôïc thaønh laäp bôûi caùc quoác gia hay caùc toå chöùc quoác teá hay caùc laõnh thoå thueá quan ñoäc laäp 

Ví duï : Hongkong, Macau laø caùc laõnh thoå thueá quan ñoäc laäp vaø cuõng laø thaønh vieân cuûa WTO  

Nhaän ñònh sai Chæ coù caùc quoác gia môùi coù theå laø thaønh vieân cuûa caùc toå chöùc quoác teá --> toå chöùc quoác teá EC cuõng laø thaønh vieân cuûa WTO 

* Ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû kyù keát caùc ñieàu öôùc quoác teá ( phuø hôïp vôùi caùc nguyeân taéc chung cuûa luaät quoác teá hieän ñaïi ) 

==> Toå chöùc quoác teá laø toå chöùc ñöôïc thaønh laäp bôûi caùc quoác gia hay caùc toå chöùc quoác teá hay caùc laõnh thoå thueá quan ñoäc laäp, treân cô sôû kyù keát caùc ñieàu öôùc quoác teá phuø hôïp vôùi caùc nguyeân taéc chung cuûa luaät quoác teá hieän ñaïi vaø hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh teá

Phaân loaïi toå chöùc quoác teá theo thaønh phaàn tham gia 

* Tính toaøn caàu --> taát caû caùc quoác gia, toå chöùc quoác teá, laõnh thoå thueá quan thoûa maõn caùc ñieàu kieän nhaát ñònh ( Ví duï : caùc ñieàu kieän qui ñònh taïi ñieàu 12 hieäp ñònh Marakesh ) ñeàu coù theå tham gia 

Ví duï WB, IMF 

* Tính khu vöïc --> ñöôïc thaønh laäp hoaït ñoäng treân cô sôû hieäp ñònh giöõa 1 soá haïn cheá caùc quoác gia  

Ví duï EC, AFTA, NAFTA, OPEC, APEC 

Chuù yù Myanmar, Cuba vaãn laø thaønh vieân cuûa WTO tuy ñang bò caám vaän, do coù aùp duïng caùc ñieàu khoaûn baûo löu.  

Ngoaïi leä cuûa MFN laø caùc hieäp ñònh thöông maïi khu vöïc 

Nhaän ñònh sai Caùc hieäp ñònh khu vöïc chæ ñöôïc kyù keát giöõa caùc quoác gia trong 1 khu vöïc haïn cheá --> do hieäp ñònh khu vöïc chæ caàn ñöôïc kyù keát giöõa 1 soá haïn cheá caùc quoác gia. Ví duï : hieäp ñònh thöông maïi Vieät - Myõ, Nam Phi - EU laø hieäp ñònh thöông maïi khu vöïc duø caùc quoác gia kyù keát khoâng ôû trong cuøng khu vöïc ñòa lyù

Phaân loaïi hieäp ñònh khu vöïc 

Tuy coù nhieàu loaïi nhö Khu vöïc maäu dòch töï do ( free trade area ), Lieân minh thueá quan, Thò tröôøng chung ( EC ), Lieân minh veà tieàn teä ( EU söû duïng Euro ) v.v... nhöng caùc hieäp ñònh khu vöïc thöôøng ñöôïc chia ra 

* Khu vöïc maäu dòch töï do ( free trade area ) vaø caùc hieäp ñònh taïm thôøi höôùng ñeán vieäc thaønh laäp khu vöïc maäu dòch töï do  

Laø lieân keát kinh teá trong ñoù 2 hay nhieàu quoác gia thaønh vieân hay laõnh thoå thueá quan caét giaûm hay xoùa boû haøng raøo thueá quan vaø phi thueá quan ñoái vôùi phaàn lôùn saûn phaåm xuaát xöù töø caùc quoác gia hay laõnh thoå thueá quan trong khu vöïc .  

Vöøa coù söï öu ñaõi veà thueá quan vaø phi thueá quan ( thuû tuïc haûi quan ) cho caùc hoaït ñoäng thöông maïi giöõa caùc thaønh vieân,  

Vöøa giöõ ñöôïc chuû quyeàn veà quyeát ñònh chính saùch thöông maïi ñoái vôùi caùc quoác gia ngoaøi khu vöïc --> moãi quoác gia töï quyeát ñònh möùc thueá ñoái vôùi saûn phaåm cuûa caùc quoác gia ngoaøi khu vöïc 

* Caùc lieân minh thueá quan ( custom union ) vaø caùc hieäp ñònh taïm thôøi höôùng ñeán vieäc thaønh laäp caùc lieân minh thueá quan  

Laø lieân keát kinh teá trong ñoù caùc quoác gia hay laõnh thoå thueá quan thaønh vieân loaïi boû haøng raøo thueá quan vaø phi thueá quan ñoái vôùi phaàn lôùn saûn phaåm xuaát xöù töø caùc quoác gia hay laõnh thoå thueá quan trong khu vöïc ñoàng thôøi thieát laäp 1 chính saùch ngoaïi thöông chung ñoái vôùi caùc saûn phaåm ñeán töø ngoaøi khu vöïc --> möùc lieân keát giöõa caùc thaønh vieân cao hôn 

Tuy cuøng coù söï öu ñaõi veà thueá quan vaø phi thueá quan ( thuû tuïc haûi quan ) cho caùc hoaït ñoäng thöông maïi giöõa caùc thaønh vieân, nhöng  

Khoâng giöõ ñöôïc chuû quyeàn veà quyeát ñònh chính saùch thöông maïi ñoái vôùi caùc quoác gia ngoaøi khu vöïc --> taát caû caùc quoác gia thaønh vieân cuøng aùp duïng moät möùc thueá ñoái vôùi saûn phaåm cuûa caùc quoác gia ngoaøi khu vöïc

II Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa WTO 

WTO ( World Trade Organization ) 

Laø 1 toå chöùc kinh teá quoác teá coù phaïm vi hoaït ñoäng toaøn caàu coù vai troø giuùp xaây döïng vaø thöïc hieän caùc qui ñònh nhaèm ñieàu chænh quan heä thöông maïi giöõa caùc quoác gia  

Theo Ñieàu 2.1 hieäp ñònh Marakesh 

Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa WTO 

Laø toå chöùc töông ñoái môùi, ñöôïc thaønh laäp naêm 1995, coù toå chöùc tieàn thaân laø Hieäp ñònh chung veà thueá quan vaø maäu dòch GATT (General agreement on Tariff and Trade) ra ñôøi naêm 1947 (heä thoáng thöông maïi ña bieân). Sau 8 voøng ñaøm phaùn thì WTO môùi ra ñôøi

Naêm Ñòa ñieåm Ñoái töôïng ñaøm phaùn Soá nöôùc 1947 Geneva Thueá quan 23 1949 Annecy Thueá quan 12 1951 Torquay Thueá quan 38 1956 Geneva Thueá quan 26 1960 -1961 Voøng Dillon 

( Geneva ) Thueá quan 26 1964 - 1967 Voøng Kenedy 

( Geneva ) Thueá vaø caùc bieän phaùp choáng baùn phaù giaù 62 1973 - 1976 Voøng Tokyo 

( Geneva ) Thueá, caùc bieän phaùp phi thueá quan vaø caùc hieäp ñònh khung 102 1986 - 1993 Voøng Uruguay Thueá, bieän phaùp phi thueá quan, caùc nguyeân taéc, dòch vuï, quyeàn sôû höõu trí tueä, noâng nghieäp, ñaàu tö ... 123  

Xu höôùng cuûa caùc voøng ñaøm phaùn thaønh laäp WTO 

* Chuû theå tham gia ñaøm phaùn caøng nhieàu 

* Ñoái töôïng ñaøm phaùn ( chuû ñeà ) caøng ña daïng 

* Thôøi gian ñaøm phaùn caøng daøi

Sau voøng ñaøm phaùn Uruguay, ñaõ coù nhöõng thaéng lôïi chuû yeáu  

* Phaïm vi ñieàu chænh cuûa heä thoáng luaät thöông maïi ña bieân ñaõ ñöôïc môû roäng ñaùng keå --> Moät soá hieäp ñònh thöông maïi noåi tieáng ñaõ ra ñôøi : TRIPS ( sôû höõu trí tueä lieân quan ñeán thöông maïi ) , GATS ( hieäp ñònh chung veà thöông maïi dòch vuï ) TRIMS ( bieän phaùp ñaàu tö lieân quan ñeán thöông maïi )  

* Caùc qui ñònh lieân quan ñeán thöông maïi haøng hoùa ñaõ ñöôïc cuï theå hoùa hôn raát nhieàu. Ví duï : choáng baùn phaù giaù, töø chæ 1 ñieàu luaät trôû thaønh 1 hieäp ñònh.  

* Caùc thaønh vieân ñaõ xaây döïng ñöôïc 1 cô cheá giaûi quyeát tranh chaáp thuoäc loaïi hoaøn chænh nhaát trong caùc cô cheá giaûi quyeát tranh chaáp quoác teá ( toøa coâng lyù quoác teá , toøa nhaân quyeàn quoác teá , toøa hình söï quoác teá .... ) Töø ñieàu 22, 23 hieäp ñònh GATT, caùc quoác gia ñaõ thoâng qua baûn ghi nhôù ( laø hieäp ñònh goàm 25 trang 27 ñieàu 4 phuï luïc ) veà giaûi quyeát tranh chaáp

Sau voøng Uruquay, caùc quoác gia thaønh vieân vaãn chöa hoaøn toaøn thoûa maõn vaø tieáp tuïc voøng ñaøm phaùn Doha töø 2001

Caùc chuû ñeà ñaøm phaùn cuûa voøng ñaøm phaùn Doha ( trang 5 taøi lieäu tham khaûo ) bao goàm 

Special sessions 

Service Dòch vuï 

TRIPS 

Dispute settlement Body Gæai quyeát tranh chaáp thöông maïi  

Agriculture and cotton sub Noâng nghieäp vaø boâng vaûi 

Trade and Development Töï do hoùa thöông maïi vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån 

Trade and Environment Töï do hoùa thöông maïi vaø moâi tröôøng 

Negotiating groups on 

Market access Môû cöûa thò tröôøng qua vieäc gæam thueá, thuû tuïc haûi quan 

Rules Choáng baùn phaù giaù, trôï caáp, caùc hieäp ñònh thöông maïi khu vöïc  

Trade facilitation Taïo ñieàu kieän thuaän tieän cho thöông maïi

Ñoái vôùi caùc thaønh vieân, caùc voøng ñaøm phaùn coù yù nghóa raát quan troïng. Tuy vaäy ñeán nay voøng ñaøm phaùn Doha vaãn chöa keát thuùc ñöôïc laø do  

* Noäi dung caùc voøng ñaøm phaùn vöøa nhieàu vöøa mang tính kyõ thuaät raát cao --> caùc quoác gia ñang phaùt trieån khoâng coù ñuû kieán thöùc hay nhaân löïc, chi phí ñeå tham gia lieân tuïc toaøn boä caùc voøng ñaøm phaùn naøy 

* Soá thaønh vieân cuûa WTO hieän nay ñaõ treân 150 neân thôøi gian ñaøm phaùn bò keùo daøi 

* Vaán ñeà môû cöûa thò tröôøng ôû caùc quoác gia ñang phaùt trieån coù theå laøm cho noâng daân bò phaù saûn, gaây thieät haïi lôùn cho caû kinh teá vaø xaõ hoäi. Ñoàng thôøi vieäc môû cöûa thò tröôøng lao ñoäng ôû caùc nöôùc phaùt trieån coù theå gaây ra caùc vaán ñeà quan ngaïi veà an ninh quoác gia, traät töï xaõ hoäi  

* Do WTO aùp duïng nguyeân taéc "Taát caû caùc keát quaû ñaøm phaùn phaûi ñöôïc taát caû caùc thaønh vieân tuaân theo" maø caùc lónh vöïc ñaøm phaùn laïi coù nhöõng moái lieân heä raát phöùc taïp

Theo tinh thaàn caùc hieäp ñònh cuûa WTO ( taïi trang 3 taøi lieäu tham khaûo ), caùc voøng ñaøm phaùn seõ ñöôïc dieãn ra lieân tuïc nhaèm caûi tieán lieân tuïc caùc quan heä thöông maïi giöõa caùc quoác gia

III Caáu truùc luaät WTO

Hieäp ñònh thöông maïi Marrakech 

Phuï luïc ña bieân ( Multilateral ) --> coù hieäu löïc ñoái vôùi taát caû caùc thaønh vieân cuûa WTO 

Phuï luïc I Haøng hoùa IA  

Dòch vuï IB 

Sôû höõu trí tueä IC 

Phuï luïc II Gæai quyeát tranh chaáp 

Phuï luïc III Raø soaùt chính saùch thöông maïi  

Phuï luïc nhieàu beân ( Plurilateral ) --> chæ coù hieäu löïc vôùi caùc quoác gia tham gia kyù keát  

Phuï luïc IV

Hieäp ñònh thöông maïi Marrakesh --> Vieäc thaønh laäp WTO, caùc nguyeân taéc chung 

Phuï luïc III --> Ñeå theo doõi caùc quoác gia trong hoaït ñoäng thöông maïi coù tuaân thuû caùc qui ñònh cuûa WTO khoâng 

Caên cöù vaøo thôøi ñieåm kieåm tra coù theå phaân ra 3 nhoùm  

2 naêm/ laàn Caùc quoác gia coù neàn kinh teá lôùn quan troïng treân theá giôùi : Myõ, EU, Nhaät, Canada ... 

4 naêm/ laàn Caùc quoác gia phaùt trieån coøn laïi 

6 -8 naêm Caùc quoác gia ñang phaùt trieån 

Phuï luïc IV --> Buoân baùn maùy bay daân duïng, mua saém cuûa chính phuû, coâng ngheä thoâng tin

Ñieàu 2 hieäp ñònh Marrakech ( trang 8 ) qui ñònh phaïm vi hieäu löïc cuûa caùc hieäp ñònh WTO  

Ví duï Vieät nam, laø thaønh vieân chính thöùc cuûa WTO, khoâng coù quyeàn töø choái thaåm quyeàn giaûi quyeát xeùt xöû cuûa WTO veà tranh chaáp lieân quan ñeán thöông maïi dòch vuï vôùi Myõ --> do phuï luïc ña bieân II coù phaïm vi hieäu löïc raøng buoäc taát caû caùc thaønh vieân WTO vaø WTO cho pheùp caùc quoác gia baûo löu thaåm quyeàn xeùt xöû ñoái vôùi caùc tranh chaáp giöõa caùc thaønh vieân 

Chuù yù  

Hieäp ñònh ña bieân Raøng buoäc taát caû caùc thaønh vieân cuûa WTO  

Hieäp ñònh nhieàu beân Chæ raøng buoäc caùc thaønh vieân ñaõ kyù keát chaáp nhaän 

Nhaän ñònh sai Taát caû caùc thaønh vieân WTO ñeàu bò raøng buoäc bôûi taát caû caùc hieäp ñònh cuûa WTO 

Ñieàu XIII chæ ñöôïc aùp duïng cho caùc tröôøng hôïp caám vaän ( Ví duï Cuba ) 

Chöùc naêng vaø cô caáu toå chöùc cuûa WTO --> qui ñònh taïi ñieàu III hieäp ñònh Marrakesh 

Chöùc naêng 

Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc thöïc thi hieäp ñònh 

Laøm dieãn ñaøn cho caùc voøng ñaøm phaùn 

Tìm ra caùc bieän phaùp giaûi quyeát tranh chaáp thöông maïi  

Kieåm tra vieäc tuaân thuû 

Hôïp taùc vôùi IMF, WB --> traùnh söï khoâng ñoàng boä trong chính saùch giöõa caùc thieát cheá

Cô caáu  

* Hoäi ñoàng boä tröôûng --> nhoùm hoïp 2 naêm/ laàn, ñöa ra ñöôøng loái chính saùch thöông maïi  

* Ñaïi hoäi ñoàng --> giaûi quyeát caùc coâng vieäc haøng ngaøy trong thôøi gian giöõa caùc kyø hoïp cuûa hoäi ñoàng boä tröôûng, giaûi quyeát tranh chaáp, raø soaùt chính saùch thöông maïi 

* Cô quan phuùc thaåm ( Appellate body ) 7 ngöôøi  

* Ban hoäi thaåm ( Dispute settlement panel ) 3-5 ngöôøi 

* Hoäi ñoàng thöông maïi dòch vuï ( Council for trade in services ) 

* Hoäi ñoàng veà caùc khía caïnh lieân quan ñeán thöông maïi cuûa Quyeàn sôû höõu trí tueä ( TRIPS) 

* Hoäi ñoàng thöông maïi haøng hoùa ( Council for trade in goods ) 

* Caùc uûy ban ( committee ) 

Thöông maïi vaø phaùt trieån ( trade and development ) 

Hieäp ñònh thöông maïi khu vöïc ( regional trade agreement ) 

Caùc bieän phaùp haïn cheá caùn caân thanh toaùn ( balance of payments restrictions ) 

Ngaân saùch, taøi chính, ñieàu haønh ( budget, finance and administration ) 

Gia nhaäp ( accession ) 

==> Taát caû caùc thaønh vieân cuûa WTO coù theå tham gia vaøo taát caû caùc uûy ban, hoäi ñoàng tröø cô quan phuùc thaåm, ban hoäi thaåm giaûi quyeát tranh chaáp vaø caùc uûy ban nhieàu beân. Do  

Caùc uûy ban nhieàu beân Chæ thaønh vieân ñaõ kyù keát môùi coù theå tham gia 

Cô quan phuùc thaåm, ban hoäi thaåm Khoâng theå giaûi quyeát tranh chaáp khi coù quaù nhieàu thaønh vieân, ñoøi hoûi phaûi coù kieán thöùc chuyeân moân 

Nhaän ñònh sai Taát caû caùc thaønh vieân cuûa WTO coù theå tham gia vaøo taát caû caùc uûy ban cuûa cô quan naøy

Thöïc teá thì chæ caùc quoác gia giaøu coù môùi coù ñuû khaû naêng taøi chính ñeå tham gia taát caû caùc uûy ban,

Ban thö kyù seõ trôï giuùp kyõ thuaät cho caùc uûy ban, trôï giuùp kyõ thuaät cho caùc quoác gia, thoâng baùo caùc thoâng tin ( öùng vieân phaûi gioûi nhieàu ngoaïi ngöõ Anh Phaùp Taây ban nha, gioûi veà luaät WTO )

CAÙC NGUYEÂN TAÉC CUÛA WTO LIEÂN QUAN ÑEÁN TÖÏ DO HOÙA THÖÔNG MAÏI

I Khoâng phaân bieät ñoái xöû 

Söï khaùc bieät giöõa MFN vôùi NT 

Muïc ñích 

Nguyeân taéc MFN nhaèm ngaên ngöøa söï phaân bieät ñoái xöû giöõa caùc saûn phaåm nhaäp khaåu  

Nguyeân taéc NT nhaèm choáng laïi söï phaân bieät ñoái xöû giöõa saûn phaåm nhaäp khaåu vôùi caùc saûn phaåm noäi ñòa 

Phaïm vi aùp duïng 

Nhìn chung MFN nhaém tôùi caùc bieän phaùp thueá quan, phi thueá quan aùp duïng ôû bieân giôùi, khi caùc saûn phaåm coøn ôû ngoaøi laõnh thoå quoác gia 

NT nhaém tôùi caùc bieän phaùp ñöôïc aùp duïng khi haøng hoùa ñaõ vaøo trong thò tröôøng quoác gia nhaäp khaåu 

Ví duï  

Neáu quoác gia A yeâu caàu giaáy pheùp nhaäp khaåu cho haït nhöïa vaø quoác gia B ñöôïc pheùp aùp duïng thuû tuïc ruùt goïn trong khi caùc quoác gia khaùc phaûi thöïc hieän toaøn boä qui trình --> quoác gia A vi phaïm nguyeân taéc MFN 

Neáu quoác gia A aùp duïng möùc thueá xa xæ 25% cho xe nhaäp khaåu trong khi möùc thueá xa xæ cho xe coù tyû leä noäi ñòa hoùa treân 50% chæ laø 5% --> quoác gia A vi phaïm nguyeân taéc NT

1 Ñoái xöû toái hueä quoác ( MFN : Most Favoured Nations ) 

Ñieàu 1 hieäp ñònh GATT ( p30 ) 

AÙp duïng ôû bieân giôùi  

Saûn phaåm GATT chæ lieân quan ñeán haøng hoùa  

Saûn phaåm töông töï Chuù yù : quaàn jean khoâng töông töï vôùi aùo jean. Hieän nay, GATT chöa ñöa ra qui ñònh veà saûn phaåm töông töï --> phaùt sinh nhieàu tranh chaáp 

Baát kyø nöôùc naøo vs. baát kyø thaønh vieân naøo 

Ví duï Khi quoác gia A aùp duïng möùc thueá öu ñaõi hôn cho quoác gia B khoâng laø thaønh vieân WTO thì quoác gia A ñaõ vi phaïm nguyeân taéc MFN.

ñieàu 2 hieäp ñònh GATS ( p163 ) 

Dòch vuï vaø nhaø cung caáp dòch vuï 

Dòch vuï töông töï 

Baát kyø nöôùc naøo vs. baát kyø thaønh vieân naøo

ñieàu 4 hieäp ñònh TRIPS (  

Coâng daân coù quyeàn sôû höõu trí tueä 

Khoâng coù quyeàn sôû höõu trí tueä töông töï 

Baát kyø nöôùc naøo vs. baát kyø thaønh vieân naøo

So saùnh caùc qui ñònh cuûa WTO 

Khaùc nhau 

Ñoái töôïng aùp duïng 

Gioáng nhau 

Vieäc khoâng phaân bieät ñoái xöû phaûi thöïc hieän  

ngay laäp töùc --> aùp duïng cho toaøn boä caùc thaønh vieân WTO coøn laïi  

voâ ñieàu kieän --> khoâng keøm theo ñieàu kieän lieân quan ñeán nguoàn goác haøng hoùa  

Ví duï Quoác gia coù theå aùp duïng phaân bieät thueá suaát cho caùc ñieàu kieän lieân quan ñeán moâi tröôøng : thueá cao cho xe söû duïng coâng ngheä gaây oâ nhieãm 

Yeáu toá töông töï --> ñaûm baûo söï aùp duïng nghieâm tuùc cuûa caùc quoác gia, traùnh caùc ñònh nghóa quaù heïp laøm voâ hieäu hoùa caùc qui ñònh öu ñaõi 

Ví duï Töông töï : thòt gaø vôùi thòt vòt, bia vaø röôïu, röôïu vang vaø röôïu ñeá 

Chuù yù  

Khaùi nieäm töông töï seõ döïa treân (t86) 

Chöùc naêng söû duïng cuûa saûn phaåm : coàn pha röôïu khaùc coàn y teá 

Thaønh phaàn cuûa saûn phaåm : bia khaùc röôïu 

Thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng : 

Tính chaát cuûa saûn phaåm : 

Chaát löôïng cuûa saûn phaåm : Vaûi taùm khaùc tô taèm 

Vò trí cuûa saûn phaåm trong bieåu thueá

MFN coù nghóa laø neáu 1 nöôùc thaønh vieân cuûa WTO daønh cho saûn phaåm dòch vuï nhaø cung caáp dòch vuï, coâng daân coù quyeàn sôû höõu trí tueä cuûa 1 nöôùc 1 söï ñoái xöû öu ñaõi thì cuõng phaûi daønh söï öu ñaõi ñoù cho caùc ñoái töôïng töông töï cuûa caùc thaønh vieân WTO moät caùch ngay laäp töùc vaø voâ ñieàu kieän  

Ví duï Vuï kieän neàn coâng nghieäp oâtoâ Indonexia --> Indo vi phaïm nguyeân taéc MFN do ñaõ phaân bieät ñoái xöû veà vieäc aùp duïng thueá nhaäp khaåu ñoái vôùi saûn phaåm oâ toâ 

Indo Khoâng neâu tröïc tieáp söï phaân bieät öu ñaõi trong caùc vaên baûn luaät 

Myõ, Nhaät  

==> Hieäu löïc thöïc teá cuûa chöông trình öu ñaõi laø chæ coù Haøn quoác ñöôïc höôûng lôïi : WTO khoâng chaáp nhaän phaân bieät öu ñaõi, caû treân caâu chöõ laãn haäu quaû thöïc teá cuûa vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp öu ñaõi. 

==> Vieäc öu ñaõi phaûi ñöôïc thöïc hieän voâ ñieàu kieän

2 Ñoái xöû quoác gia ( NT : National Treatment ) 

Cheá ñoä NT ñöôïc qui ñònh trong nhieàu ñieàu öôùc quoác teá  

Ñieàu 3 hieäp ñònh GATT 

Ñieàu 17 hieäp ñònh GATS 

Ñieàu 3 hieäp ñònh TRIPS 

Ñieàu 2 hieäp ñònh TRIMS veà ñaàu tö,  

Ñieàu 2 hieäp ñònh giaùm ñònh haøng hoùa tröôùc khi xuaát haøng

Ñieàu 3.4 hieäp ñònh GATT qui ñònh  

Haøng hoùa nhaäp khaåu, dòch vuï vaø quyeàn sôû höõu trí tueä cuûa caùc nöôùc thaønh vieân khaùc cuûa WTO phaûi ñöôïc ñoái xöû khoâng keùm thuaän lôïi hôn so vôùi haøng hoùa dòch vuï töông töï trong nöôùc 

Ví duï Haøn quoác phaân bieät vieäc tröng baøy vaø baùn saûn phaåm thòt boø cuûa Haøn quoác so vôùi saûn phaåm nhaäp khaåu 

Trong vuï kieän neàn coâng nghieäp oâtoâ Indonexia ñaõ coù vi phaïm nguyeân taéc NT do ñaõ phaân bieät ñoái xöû veà vieäc aùp duïng thueá xa xæ ñoái vôùi saûn phaåm oâ toâ. Thueá nhaäp khaåu cuõng vaäy do ñaõ taïo ra söï khaùc bieät öu ñaõi giöõa saûn phaåm noäi ñòa vôùi caùc saûn phaåm nhaäp khaåu 

Söï khoâng töông töï veà saûn phaåm do Indo qui ñònh caùc tieâu chuaån quoác gia rieâng --> khoâng chaáp nhaän ngay caû cho tröôøng hôïp caùc saûn phaåm töông töï chöa toàn taïi treân thöïc teá 

Chuù yù Khoâng aùp duïng khaùi nieäm töông töï cho sôû höõu trí tueä

Vieäc aùp duïng cheá ñoä NT cuõng phaûi ñaûm baûo yeâu caàu 

Hieäu quaû thöïc teá 

Söï töông töï  

AÙp duïng ngay laäp töùc vaø voâ ñieàu kieän

Caâu hoûi Baøi hoïc maø Vieät nam ruùt ra töø vieäc aùp duïng cheá ñoä khoâng phaân bieät ñoái xöû ?

II Caùc qui taéc lieân quan ñeán giaûm thieåu raøo caûn thöông maïi  

1 Gæam raøo caûn thueá quan 

Ñieàu 28 B hieäp ñònh GATT ( 1947 ) --> khoâng coù giaù trò baét buoäc : caùc quoác gia khoâng theå söû duïng ñieàu khoaûn naøy ñeå khôûi kieän  

Ñieàu 2 GATT 1947 --> Khoâng keùm phaàn thuaän lôïi hôn : cho pheùp aùp duïng nhöõng cheá ñoä thuaän lôïi hôn --> cô cheá thueá traàn 

Cô cheá thueá traàn : sau quaù trình ñaøm phaùn, caùc möùc thueá maø caùc beân chaáp nhaän seõ ñöôïc ghi vaøo bieåu nhaân nhöôïng thueá quan. Thueá traàn laø möùc thueá toái ña maø quoác gia coù theå ñaùnh treân laõnh thoå. Danh saùch caùc möùc thueá traàn do caùc quoác gia cam keát seõ thaønh 1 boä phaän cuûa caùc hieäp ñònh cuûa WTO. Caùc thaønh vieân khoâng theå naâng möùc thueá moät caùch tuøy tieän vì thueá khoâng ñöôïc cao hôn möùc thueá traàn ghi trong bieåu nhaân nhöôïng thueá quan 

Chuù yù 

Quoác gia khoâng ñöôïc ñôn phöông taêng möùc thueá traàn --> Neáu muoán thöïc hieän thì quoác gia phaûi tieán haønh ñaøm phaùn vôùi caùc quoác gia thaønh vieân khaùc coù quan taâm 

Cô cheá thueá traàn gioáng nhö sôïi daây troùi cuûa Odyssey --> khi yeâu caàu taêng lónh vöïc naøy thì phaûi nhaân nhöôïng giaûm lónh vöïc khaùc 

Vieäc ñaët ra möùc thueá traàn laø nhaèm ñaûm baûo vieäc deã döï ñoaùn trong thöông maïi quoác teá --> vieäc toân troïng möùc thueá traàn laø raát quan troïng 

Ñeå giaûm thieåu aûnh höôûng cuûa möùc thueá traàn, caùc thaønh vieân ñaõ aùp duïng caùc bieän phaùp 

* ( Quoác gia ñang phaùt trieån ) Ñöa ra möùc thueá traàn raát cao ñeå taïo ra söï töï do lôùn trong vieäc quyeát ñònh möùc thueá cuï theå. Ví duï : Quoác gia ñeà nghò möùc traàn 50% trong khi möùc thueá thöïc teá chæ laø 5 -7% 

* ( Quoác gia phaùt trieån ) Thay ñoåi maõ soá thueá. Ví duï : vuï kieän thòt gaø muoái ñoâng laïnh cuûa Thaùi lan. Cô quan giaûi quyeát tranh chaáp ñaõ döïa vaøo thöïc tieãn aùp duïng cuûa EU maø phaùn quyeát --> xöû EU thua kieän do tröôùc ñaây EU ñaõ töøng ñoàng yù aùp duïng möùc thueá suaát thaáp cho maët haøng naøy

2 Xoùa boû raøo caûn phi thueá quan 

Caùc bieän phaùp phoå bieán laø 

Haïn ngaïch ( quota ), tieâu chuaån kyõ thuaät ( kieåm dòch )  

Ví duï UÙc yeâu caàu traùi thôm xuaát khaåu phaûi caét heát laù, ñöôïc phun hoùa chaát dieät khuaån 

Tieâu chuaån ñoà chôi Trung quoác khi ñöôïc tieâu thuï ôû chaâu AÂu 

Thuû tuïc haûi quan, giaáy pheùp nhaäp khaåu 

Ví duï Malaysia gaây khoù khaên veà thuû tuïc caáp giaáy pheùp nhaäp khaåu haït nhöïa cho caùc saûn phaåm cuûa Singapore --> sau ñoù Malaysia phaûi hieän ñaïi hoùa vieäc xin giaáy pheùp qua maïng 

Vieäc ñaáu tranh haïn cheá caùc bieän phaùp phi thueá quan raát khoù khaên do 

* WTO khoâng coù ñònh nghóa roõ raøng neân khoù xaùc ñònh ñoái töôïng 

* Vieäc caùc quoác gia saùng taïo khoâng ngöøng caùc bieän phaùp phi thueá quan môùi 

* Vieäc caùc quoác gia che daáu muïc ñích baûo hoä baèng caùc muïc ñích hôïp phaùp : baûo veä moâi tröôøng, söùc khoûe coäng ñoàng ...

Caùc bieän phaùp phi thueá quan bò haïn cheá bôûi nhieàu hieäp ñònh cuûa WTO, cuï theå laø  

* Hieäp ñònh veà vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp kieåm dòch ñoäng thöïc vaät 

* Hieäp ñònh veà haøng raøo kyõ thuaät trong thöông maïi 

* Hieäp ñònh veà giaùm ñònh haøng hoùa tröôùc khi xuaât haøng  

* Hieäp ñònh veà qui ñònh nguoàn goác saûn phaåm  

* Hieäp ñònh veà thuû tuïc caáp pheùp nhaäp khaåu 

* Ñieàu 11 GATT Choáng bieän phaùp haïn ngaïch

Caùc ngoaïi leä 

* Caùc ngoaïi leä lieân quan ñeán caùc hieäp ñònh thöông maïi khu vöïc ( vôùi soá löôïng raát lôùn, khoaûng 400 hieäp ñònh ) --> ñieàu 24 hieäp ñònh GATT vaø ñieàu khoaûn khaû theå : caùc quoác gia ñang phaùt trieån  

* Qui cheá ñoái xöû ñaëc bieät vaø khaùc bieät cho caùc quoác gia ñang phaùt trieån : theå hieän ôû nhieàu ñieàu luaät raûi raùc trong caùc hieäp ñònh khaùc nhau cuûa WTO 

Ví duï Ñieàu 27 hieäp ñònh choáng trôï caáp  

Qui ñònh veà trôï giuùp kyõ thuaät cho caùc quoác gia ñang phaùt trieån 

Ví duï Ban thö kyù WTO seõ hoã trôï caùc quoác gia ñang phaùt trieån tham gia 

Linh hoaït trong vieäc thöïc hieän caét giaûm caùc raøo caûn thöông maïi cuûa caùc quoác gia ñang phaùt trieån :  

Ví duï Vieäc aùp duïng chaäm hôn, khoâng caét giaûm hay möùc giaûm thaáp hôn 

* Ngoaïi leä chung 

Ví duï Ñieàu 20 ( ngoaïi leä chung ), ñieàu 21 ( veà an ninh ) hieäp ñònh GATT  

Nhaän ñònh Ñieàu 20 ( ngoaïi leä chung ), 21 (veà an ninh ) hieäp ñònh GATT chæ taïo ra ngoaïi leä ñoái vôùi nguyeân taéc MFN --> Sai, do coù hieäu löïc ñoái vôùi taát caû caùc nguyeân taéc cuûa WTO

Ví duï Vuï kieän phaân bieät ñoái xöû cuûa Myõ veà giaáy pheùp nhaäp khaåu toâm  

Caùc nöôùc vuøng Caribeâ Caùc quoác gia ñang phaùt trieån môùi 

AÙp duïng trong voøng 3 naêm Aùp duïng ngay laäp töùc 

Thoâng qua ñaøm phaùn Khoâng coù ñaøm phaùn 

Myõ thöøa nhaän vi phaïm ñieàu 11 hieäp ñònh GATT nhöng ñöa ra vieäc aùp duïng ngoaïi leä taïi khoaûn g ñieàu 20 hieäp ñònh GATT 

Phaùn quyeát sô thaåm Ñaây laø haønh vi phaân bieät ñoái xöû ñoäc ñoaùn, phi lyù, khoâng thoûa maõn khoaûn g ñieàu 20 hieäp ñònh GATT neân Myõ bò xöû thua, phaûi chaám döùt vieäc thöïc hieän bieän phaùp 

Phaùn quyeát phuùc thaåm Tuy haønh vi cuûa Myõ khoâng phuø hôïp vôùi ñoaïn môû ñaàu cuûa ñieàu 20 nhöng laïi thoûa maõn khoaûn g ñieàu 20 hieäp ñònh GATT --> Myõ coù theå tieáp tuïc thöïc hieän bieän phaùp sau khi söûa ñoåi noäi dung, tieán haønh ñaøm phaùn vôùi caùc quoác gia lieân quan

BAØI 3 CAÙC BIEÄN PHAÙP KHAÉC PHUÏC THÖÔNG MAÏI

Khi thöïc hieän caùc nguyeân taéc töï do hoùa thöông maïi thì caùc quoác gia seõ ñoái maët vôùi nhieàu ruûi ro nhö laø söï caïnh tranh khoâng laønh maïnh cuûa caùc doanh nghieäp laãn caùc chính phuû khaùc --> WTO ñöa ra heä thoáng caùc bieän phaùp an toaøn ñeå baûo veä cho caùc thaønh vieân, taïo söï yeân taâm ñeå môû cöûa thò tröôøng, tham gia nhieät tình hôn vaøo quaù trình töï do hoùa thöông maïi  

* Söï caïnh tranh khoâng laønh maïnh cuûa caùc doanh nghieäp : haønh vi baùn phaù giaù --> WTO ñöa ra caùc bieän phaùp choáng baùn phaù giaù ( anti dumping ) 

* Söï caïnh tranh khoâng laønh maïnh cuûa caùc chính phuû : haønh vi trôï caáp --> WTO ñöa ra caùc bieän phaùp ñoái khaùng / choáng trôï caáp 

* Bieän phaùp töï veä / khaån caáp  

WTO qui ñònh raát chaët cheõ nhöõng bieän phaùp naøy ñeå caùc quoác gia khoâng theå lôïi duïng nhaèm taïo ra nhöõng raøo caûn thöông maïi

I Caùc bieän phaùp choáng baùn phaù giaù 

Ñònh nghóa  

Baùn phaù giaù laø haønh vi cuûa doanh nghieäp baùn haøng taïi thò tröôøng nöôùc ngoaøi ( giaù xuaát khaåu ) thaáp hôn giaù thoâng thöôøng cuûa saûn phaåm  

Haønh vi baùn phaù giaù chæ bò leân aùn khi gaây ra nhöõng thieät haïi nghieâm troïng --> Tuy coù aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp noäi ñòa trong ngaønh nhöng haønh vi baùn phaù giaù cuõng ñem laïi lôïi ích cho caùc doanh nghieäp khaùc coù lieân quan ( söû duïng saûn phaåm laøm nguyeân lieäu saûn xuaát ) cuõng nhö ngöôøi tieâu duøng : WTO chuû tröông chæ caám ñoaùn nhöõng haønh vi baùn phaù giaù gaây thieät haïi nghieâm troïng 

Ví duï vieäc baùn phaù giaù ñöôøng ñöôïc caùc doanh nghieäp saûn xuaát baùnh keïo taùn ñoàng 

Nhaän ñònh sai Taát caû caùc haønh vi baùn phaù giaù ñeàu bò leân aùn vaø bò WTO caám --> ñieàu 6 hieäp ñònh GATT

Ñieàu 6.1 hieäp ñònh GATT qui ñònh vieäc so saùnh gía xuaát khaåu vôùi giaù thoâng thöôøng cuûa saûn phaåm  

Gía thoâng thöôøng ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua 

* Gía trong nöôùc cuûa quoác gia xuaát khaåu 

* Gía xuaát khaåu sang nöôùc thöù 3 

* Chi phí saûn xuaát + lôïi nhuaän hôïp lyù 

Ví duï Vieät nam xuaát quaàn jean sang Myõ --> phaûi so saùnh vôùi 

Gía quaàn jean taïi thò tröôøng noäi ñòa cuûa Vieät nam 

Gía quaàn jean xuaát sang thò tröôøng EU ( coù cuøng kích côõ ) 

Neáu Vieät nam chöa coù neàn kinh teá thò tröôøng thì aùp duïng caùch tính chi phí + lôïi nhuaän hôïp lyù

Thieät haïi nghieâm troïng 

Thieät haïi vaät chaát  

Ñieàu 3 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù qui ñònh vieäc xaùc ñònh thieät haïi vaät chaát seõ döïa vaøo  

* Khoái löôïng haøng hoùa nhaäp khaåu bò baùn phaù giaù 

* AÛnh höôûng ñeán giaù cuûa saûn phaåm töông töï treân thò tröôøng noäi ñòa  

* Möùc ñoä taêng leân cuûa khoái löôïng haøng nhaäp khaåu ( coù ñaùng keå khoâng )  

* Moái quan heä nhaân quaû giöõa haønh vi baùn phaù giaù vaø vieäc toån haïi cho haøng hoùa trong nöôùc  

Ngaønh saûn xuaát trong nöôùc  

Ñieàu 4 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù ( p313 ) ñònh nghóa neàn saûn xuaát trong nöôùc laø taäp hôïp chung caùc nhaø saûn xuaát trong nöôùc 

Saûn phaåm töông töï  

Ñieàu 2.6 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù ( p308 ) qui ñònh khaùi nieäm saûn phaåm töông töï --> chæ aùp duïng trong phaïm vi choáng baùn phaù giaù : qui ñònh naøy raát chaët cheõ nhaèm ngaên caûn haønh vi lôïi duïng khaùi nieäm naøy ñeå taïo ra raøo caûn thöông maïi  

Chuù yù Toån haïi # thieät haïi, quan troïng # nghieâm troïng

Bieän phaùp choáng laïi haønh vi baùn phaù giaù 

Tröø tröôøng hôïp cam keát veà giaù cuûa caùc nhaø xuaát khaåu, luaät WTO chæ cho pheùp söû duïng 1 bieän phaùp : taêng thueá nhaäp khaåu ñoái vôùi haøng baùn phaù giaù 

Ví duï Khi caùc doanh nghieäp cuûa quoác gia A coù haønh vi baùn phaù giaù, chính phuû quoác gia nhaäp khaåu B ñaõ quyeát ñònh aùp duïng bieän phaùp haïn ngaïch ñoái vôùi caùc saûn phaåm naøy --> Haønh vi naøy cuûa quoác gia B ñaõ vi phaïm luaät WTO 

Chuù yù Ñaây laø ngoaïi leä cuûa nguyeân taéc cam keát möùc thueá traàn, nguyeân taéc khoâng phaân bieät ñoái xöû MFN --> coù quan ñieåm cho raèng ñaây laø bieän phaùp nhaèm baûo ñaûm caïnh tranh khoâng laønh maïnh neân khoâng coù vi phaïm nguyeân taéc

Möùc thueá choáng baùn phaù giaù khoâng ñöôïc vöôït quaù bieân ñoä phaù giaù : ñieàu 6.2 hieäp ñònh GATT ( p41) --> nhaèm muïc ñích trieät tieâu taùc duïng cuûa haønh vi baùn phaù giaù ( khoâng coù muïc ñích tröøng phaït ) : ngaên ngöøa vieäc caùc quoác gia lôïi duïng ñeå baûo hoä neàn saûn xuaát noäi ñòa, taïo ra caùc ñieàu kieän khoâng laønh maïnh cho caùc nhaø nhaäp khaåu

Caùc bieän phaùp choáng baùn phaù giaù chæ ñöôïc aùp duïng sau khi thuû tuïc ñieàu tra choáng baùn phaù giaù ñaõ hoaøn taát. Trong khi chôø ñôïi thì coù theå aùp duïng caùc bieän phaùp taïm thôøi nhöng vieäc aùp duïng naøy raát haïn cheá  

Caùc bieän phaùp taïm thôøi Ñieàu 7 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù ( p324 ) : ñieàu 7.3 chæ cho aùp duïng tröôùc khi ñieàu tra khoâng quaù 60 ngaøy, ñieàu 7.4 khoâng cho pheùp aùp duïng caùc bieän phaùp taïm thôøi quaù 4 thaùng

Thueá choáng baùn phaù giaù chæ ñöôïc aùp duïng neáu bieân ñoä phaù giaù hay khoái löôïng haøng nhaäp khaåu hay thieät haïi gaây ra laø quan troïng  

Bieân ñoä baùn phaù giaù khoâng ñaït möùc toái thieåu --> Ñieàu 5.8 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù ( p317 ) : bieân ñoä baùn phaù giaù thaáp hôn 2% giaù xuaát khaåu, khoái löôïng baùn phaù giaù thaáp hôn 3% toång nhaäp khaåu caùc saûn phaåm töông töï

Bieän phaùp choáng baùn phaù giaù ñöôïc aùp duïng trong thôøi haïn toái ña laø 5 naêm keå töø khi baét ñaàu aùp duïng --> ñieàu 11.3 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù ( p333 ) --> traùnh tröôøng hôïp caùc quoác gia lôïi duïng caùc bieän phaùp naøy 

Chuù yù Ñieàu khoaûn hoaøng hoân laø ñieàu 11.3 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù

Ví duï Caùc doanh nghieäp cuûa quoác gia A coù haønh vi baùn phaù giaù cho quoác gia B  

A 1 coù bieân ñoä baùn phaù giaù 1.5% 

A 2 coù bieân ñoä baùn phaù giaù 3% 

A 3 coù bieân ñoä baùn phaù giaù 4.5% 

Sau khi ñieàu tra, quoác gia B ñaõ quyeát ñònh aùp duïng bieän phaùp choáng baùn phaù giaù : ñaùnh thueá 3% cho toaøn boä ba doanh nghieäp treân 

Nhaän xeùt 

Quoác gia B khoâng ñöôïc aùp duïng thueá choáng baùn phaù giaù cho doanh nghieäp A 1 : vi phaïm ñieàu 5.8 

Neáu A 1 coù bieân ñoä baùn phaù giaù 2.5% --> Quoác gia B chæ ñöôïc aùp möùc thueá 2.5% maø khoâng ñöôïc aùp duïng möùc 3% : vi phaïm ñieàu 6.2 hieäp ñònh GATT 

Duø A 3 coù bieân ñoä baùn phaù giaù 4.5% --> Quoác gia B vaãn coù theå aùp möùc thueá 3% do ñieàu 6.2 hieäp ñònh GATT cho pheùp aùp möùc thueá baùn phaù giaù thaáp hôn bieân ñoä phaù giaù 

Tuy vaäy caùc doanh nghieäp trong nöôùc cuûa quoác gia B vaø doanh nghieäp A 2 coù theå khieáu naïi vieäc quoác gia B öu aùi doanh nghieäp A 3 --> Ñieàu 9.2 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù ( p327 ) khoâng cho pheùp phaân bieät ñoái xöû

Thuû tuïc choáng baùn phaù giaù 

--> Cuõng ñöôïc WTO qui ñònh raát chaët cheõ ñeå ngaên ngöøa vieäc caùc quoác gia laïm duïng bieän phaùp choáng baùn phaù giaù  

Baét ñaàu ñieàu tra hay môû ñieàu tra --> ñieàu 5 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù 

Caùc thaønh vieân WTO khoâng theå aùp duïng thueá choáng baùn phaù giaù neáu cô quan coâng quyeàn coù thaåm quyeàn chöa tieán haønh ñieàu tra nhaèm xaùc ñònh söï toàn taïi cuûa haønh vi baùn phaù giaù bò leân aùn ( cuõng nhö moái lieân heä nhaân quaû vôùi caùc toån haïi phaùt sinh ) 

Vieäc ñieàu tra seõ khoâng ñöôïc tieán haønh neáu khoâng coù yeâu caàu cuûa ngaønh saûn xuaát trong nöôùc hay ñaïi dieän cuûa ngaønh saûn xuaát trong nöôùc; yeâu caàu naøy phaûi bao goàm thoâng tin, baèng chöùng hôïp lyù. Trong tröôøng hôïp ñaëc bieät thì cô quan coù thaåm quyeàn cuõng coù theå töï mình thöïc hieän ñieàu tra ( vaãn phaûi döïa treân caùc baèng chöùng ) 

Quyeát ñònh ñieàu tra phaûi ñöôïc thoâng baùo cho chính phuû thaønh vieân xuaát khaåu haøng coù lieân quan ( ñieàu 5.5 p317 )  

Ví duï Trong vuï kieän choáng baùn phaù giaù theùp hình H, vieäc Thaùi lan thoâng baùo mieäng cho Ba lan laø khoâng vi phaïm ñieàu 5.5 --> WTO cho pheùp thoâng baùo mieäng 

Tröôùc khi ñieàu tra coù theå aùp duïng caùc bieän phaùp taïm thôøi --> qui ñònh taïi ñieàu 7 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù 

Thôøi haïn ñieàu tra : phaûi keát thuùc trong voøng 12 thaùng vaø khoâng ñöôïc keùo daøi quaù 18 thaùng keå töø khi baét ñaàu ( ñieàu 5.10 p318 ) --> haïn cheá thieät haïi cho caùc doanh nghieäp coù lieân quan  

Caùc beân lieân quan ( keå caû hieäp hoäi ngöôøi tieâu duøng ) coù quyeàn tham gia vaøo vieäc ñieàu tra, ñoái chöùng, ñöa ra caùc caâu hoûi  

Trong quaù trình ñieàu tra, caùc thoâng tin maät phaûi ñöôïc baûo veä --> do caùc doanh nghieäp lieân quan ñoâi khi phaûi giaûi trình bí maät coâng ngheä trong kinh doanh  

Caùc cô quan coù thaåm quyeàn ñieàu tra phaûi xaùc ñònh möùc ñoä chính xaùc cuûa caùc thoâng tin do caùc doanh nghieäp cung caáp vaø cô quan ñieàu tra coù theå tieán haønh ñieàu ra treân laõnh thoå cuûa caùc thaønh vieân neáu nhö coâng ty lieân quan ñoàng yù vaø quoác gia thaønh vieân lieân quan khoâng phaûn ñoái 

Vieäc ñieàu tra coù theå ñình chæ hay chaám döùt khi nhaø xuaát khaåu töï ñöa ra cam keát veà giaù ( töï taêng giaù xuaát khaåu ) nhaèm ñieàu chænh giaù hay ñình chæ haønh vi baùn phaù giaù ( ñieàu 8 hieäp ñònh choáng baùn phaù giaù - p325 ) 

Chuù yù Cô quan ñieàu tra coù quyeàn chaáp nhaän hay khoâng chaáp nhaän vieäc cam keát veà giaù 

Caùc thaønh vieân coù theå duy trì caùc thuû tuïc toá tuïng, tö phaùp, troïng taøi vaø haønh chính nhaèm raø soaùt caùc bieän phaùp choáng baùn phaù giaù

II Caùc bieän phaùp ñoái khaùng 

Bieän phaùp choáng trôï caáp nhaèm choáng laïi nhöõng haønh vi trôï caáp cuûa caùc chính phuû --> laø haønh vi caïnh tranh khoâng laønh maïng cuûa chính phuû ( khaùc vôùi vieäc baùn phaù giaù laø haønh vi cuûa doanh nghieäp ) 

Caùc haønh vi trôï caáp giaùo duïc, cô sôû haï taàng ... laø haønh vi trôï caáp hôïp phaùp. Nhöng nhöõng haønh vi trôï caáp cho hoaït ñoäng xuaát khaåu haøng hoùa laø haønh vi trôï caáp khoâng hôïp phaùp, taïo ra söï caïnh tranh khoâng laønh maïnh

Caùc boä phaän caáu thaønh cuûa trôï caáp  

Ñònh nghóa  

Ñieàu 1.1 hieäp ñònh choáng trôï caáp ( p220 ) qui ñònh 2 ñieàu kieän  

Coù söï ñoùng veà taøi chính cuûa chính phuû hay cô quan coâng coäng  

Coù 1 lôïi ích ñöôïc caáp bôûi ñieàu ñoù

Ñieàu 1.2 xaùc ñònh WTO chæ haïn cheá caùc haønh vi trôï caáp rieâng bieät coù ñoái töôïng laø moät nhoùm doanh nghieäp hay ngaønh saûn xuaát ( khoâng haïn cheá haønh vi trôï caáp haøng loaït, cho moïi ngaønh ngheà cuûa chính phuû ) 

Ñieàu 2 ( p221 ) xaùc ñònh tính rieâng bieät cuûa haønh vi trôï caáp

WTO chæ haïn cheá caùc haønh vi trôï caáp gaây thieät haïi nghieâm troïng 

Ñieàu 6 ( p227 ) qui ñònh veà khaùi nieäm gaây thieät haïi nghieâm troïng 

Ví duï Vieäc Indo gæam thueá xa xæ cuûa saûn phaåm oâ toâ laø haønh vi trôï caáp, do vöôït 5% gaây thieät haïi nghieâm troïng --> vi phaïm caû ñieàu 1, ñieàu 3 vaø trôï caáp  

Ñieàu 6.3 qui ñònh veà suy ñoaùn söï toàn taïi cuûa gaây thieät haïi nghieâm troïng 

Taïo ra aûnh höôûng coù haïi, laøm thay ñoåi luoàng trao ñoåi thöông maïi hay laøm taêng thò phaàn treân thò tröôøng theá giôùi cuûa thaønh vieân ñang aùp duïng trôï caáp 

Chuù yù Gaây thieät haïi nghieâm troïng --> Töông töï nhö haønh vi baùn phaù giaù

Ñieàu 16.1 ( p251 ) qui ñònh veà ngaønh saûn xuaát trong nöôùc 

Nhöõng nhaø saûn xuaát cuøng 1 saûn phaåm töông töï, tröø ra nhöõng nhaø nhaäp khaåu caùc saûn phaåm ñöôïc trôï caáp vaø nhöõng nhaø nhaäp khaåu toaøn boä töø nhöõng quoác gia khaùc 

Chuù yù caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät

Phaân loaïi  

Haønh vi trôï caáp bò caám laø haønh vi trôï caáp ñeøn ñoû  

Ñieàu 3 ( p223 ) --> daãn ñeán phuï luïc 1 laø danh muïc minh hoïa trôï caáp xuaát khaåu ( p275 ) 

Caùc daïng trôï caáp thöôøng bò chuù yù nhieàu laø trôï caáp döïa treân keát quaû xuaát khaåu vaø trôï caáp nhaèm khuyeán khích söû duïng haøng noäi ñòa thay vì haøng nhaäp khaåu  

Haønh vi trôï caáp coù theå bò ñoái khaùng laø haønh vi trôï caáp ñeøn vaøng 

Laø haønh vi khoâng bò WTO caám, nhöng neáu haønh vi ñoù gaây ra toån haïi nghieâm troïng ôû caùc quoác gia thaønh vieân nhaäp khaåu thì caùc quoác gia ñoù coù quyeàn aùp duïng bieän phaùp ñoái khaùng  

Haønh vi trôï caáp ñeøn xanh 

Ñieàu 8 ( p232 ) qui ñònh veà trôï caáp khoâng theå ñoái khaùng --> Laø haønh vi trôï caáp khoâng bò WTO caám thöïc hieän.  

Ñaây laø trôï caáp khoâng mang tính rieâng bieät hay mang tính rieâng bieät nhöng ñöôïc höôûng nhöõng ngoaïi leä cho pheùp : trôï caáp cho haønh vi hoã trôï haønh vi nghieân cöùu phaùt trieån, cho caùc vuøng khoù khaên, nhaèm naâng caáp phöông tieän haï taàng vaø baûo veä moâi tröôøng  

Chuù yù Ngay caû vôùi haønh vi trôï caáp ñeøn xanh, caùc quoác gia cuõng khoâng ñöôïc thöïc hieän thoaûi maùi maø vaãn phaûi thoâng baùo cho uûy ban veà trôï caáp vaø caùc bieän phaùp ñoái khaùng cuûa WTO. Khi caùc thaønh vieân khaùc chöùng minh ñöôïc haønh vi trôï caáp ñeøn xanh gaây thieät haïi nghieâm troïng cho ngaønh saûn xuaát trong nöôùc cuûa mình thì quoác gia tieán haønh trôï caáp vaø caùc quoác gia thaønh vieân ñoù phaûi tieán haønh tham vaán ( ñaøm phaùn ). Neáu tham vaán khoâng daãn ñeán giaûi phaùp caùc beân chaáp nhaän ñöôïc thì uûy ban veà trôï caáp vaø caùc bieän phaùp ñoái khaùng coù theå cho caùc quoác gia thaønh vieân chòu thieät haïi aùp duïng caùc bieän phaùp ñoái khaùng ( ñieàu 9.4 p237 )

Ví duï Chöông trình hoã trôï laõi suaát cuûa chính phuû Vieät nam nhaèm kích caàu thò tröôøng coù theå laø haønh vi trôï caáp ñeøn ñoû do 

Öu tieân cho nhöõng ngaønh xuaát khaåu --> Haønh vi trôï caáp cho xuaát khaåu 

Chæ daønh cho 1 soá doanh nghieäp --> mang tính rieâng bieät 

Coù theå taïo ra caùc ñieàu kieän cuûa neàn kinh teá phi thò tröôøng 

Chuù yù Tröôøng hôïp doanh nghieäp nhaø nöôùc ( do nhaø nöôùc laø chuû sôû höõu ) ñöôïc höôûng trôï caáp nhaø nöôùc thì seõ laøm phaùt sinh khaû naêng doanh nghieäp bò kieän veà haønh vi baùn phaù giaù

3 Vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp ñoái khaùng  

Thueá ñoái khaùng seõ khoâng ñöôïc aùp duïng tröôùc khi caùc quoác gia nhaäp khaåu hoaøn taát quaù trình ñieàu tra. Vaø keát quaû ñieàu tra phaûi chöùng minh ñöôïc haønh vi trôï caáp ñaõ gaây toån haïi nghieâm troïng cho ngaønh saûn xuaát trong nöôùc ( töông töï nhö bieän phaùp choáng baùn phaù giaù ) 

Bieän phaùp ñoái khaùng ñöôïc aùp duïng cuõng chæ laø bieän phaùp thueá quan ( töông töï nhö bieän phaùp choáng baùn phaù giaù ) 

Nhaän ñònh Vieäc quoác gia aùp duïng caùc bieän phaùp haïn ngaïch ñeå ñoái khaùng vôùi haønh vi trôï caáp ñeøn ñoû coù phuø hôïp vôùi caùc qui ñònh cuûa WTO veà choáng trôï caáp hay khoâng --> Khoâng phuø hôïp  

Möùc thueá ñoái khaùng toái ña chæ coù theå baèng vôùi möùc ñoä trôï giaù (khoaûn 2, 4 ñieàu 19 p256) 

Vieäc aùp duïng thueá ñoái khaùng phaûi ñaùnh treân cô sôû khoâng phaân bieät ñoái xöû ñoái vôùi saûn phaåm ñeán töø moïi nguoàn coù keát luaän laø coù trôï caáp vaø gaây ra thieät haïi ( khoaûn 3 ñieàu 19 p256 ) 

Khoâng theå vöøa ñaùnh thueá ñoái khaùng vöøa ñaùnh thueá choáng baùn phaù giaù leân cuøng 1 saûn phaåm trong cuøng 1 hoaøn caûnh phaù giaù hay trôï caáp xuaát khaåu ( ñieàu 6.5 hieäp ñònh GATT p42 ) 

Chæ ñöôïc thöïc hieän trong 1 thôøi gian nhaát ñònh, khoâng quaù 5 naêm  

Chuù yù Ñaây cuõng laø ñieàu khoaûn hoaøng hoân, töông töï nhö haønh vi choáng baùn phaù giaù 

Trong tröôøng hôïp caàn thieát, quoác gia nhaäp khaåu cuõng coù theå ñaùnh thueá ñoái khaùng taïm thôøi nhöng khoâng keùo daøi quaù 4 thaùng ( ñieàu 17 p253 )  

Cam keát veà giaù ( töông töï nhö trong haønh vi choáng baùn phaù giaù ) --> ( ñieàu 18 p254 ), doanh nghieäp xuaát khaåu töï cam keát taêng giaù hay quoác gia xuaát khaåu xoùa boû haïn cheá trôï caáp. Vieäc chaáp nhaän cam keát veà giaù hay khoâng laø quyeàn cuûa quoác gia nhaäp khaåu  

Phaûi coù ñeà nghò cuûa ngaønh saûn xuaát quoác noäi bò aûnh höiôûng, tröø tröôøng hôïp ngoaïi leä cô quan coù thaåm quyeàn töï tieán haønh ñieàu tra. Yeâu caàu phaûi coù baèng chöùng veà haønh vi trôï caáp, veà thieät haïi nghieâm troïng, veà moái lieân heä nhaân quaû.  

Cuoäc ñieàu tra seõ chaám döùt neáu möùc trôï caáp khoâng ñaït möùc toái thieåu 1% trò giaù saûn phaåm ( ñieàu 11.9 p240 ) 

Khi ñieàu tra, cô quan ñieàu tra phaûi toân troïng nguyeân taéc baûo maät vaø phaûi taïo ñieàu kieän cho caùc beân lieân quan trình baøy quan ñieåm cuûa mình ( chính phuû, doanh nghieäp, hieäp hoäi, ngöôøi tieâu duøng trong nöôùc, caùc nhaø saûn xuaát nhaäp khaåu ) 

Ñeå ñaûm baûo coâng baèng, WTO cuõng ñöa ra cô cheá raø soaùt tö phaùp ôû trong nöôùc ( ñieàu 23 p262 )

Chuù yù so saùnh haønh vi baùn phaù giaù vaø haønh vi trôï caáp 

Khaùc 

Haønh vi cuûa quoác gia vôùi haønh vi cuûa doanh nghieäp  

Gioáng 

Bieän phaùp khaéc phuïc chæ laø bieän phaùp thueá quan 

Khoâng vöôït bieân ñoä 

Phaûi tuaân thuû qui ñònh veà ñieàu tra ( yeâu caàu, bieân ñoä, cam keát veà giaù, raø soaùt tö phaùp ... ) 

Ñieàu khoaûn hoaøng hoân ( thôøi haïn cho töøng lónh vöïc cuï theå seõ khaùc nhau nhöng thôøi haïn toái ña thì nhö nhau )

III Bieän phaùp töï veä ( bieän phaùp khaån caáp ) 

Khaùi nieäm 

Nhaèm baûo veä taïm thôøi caùc ngaønh saûn xuaát trong nöôùc ñeå chuùng coù theå thích nghi vôùi ñieàu kieän caïnh tranh môùi treân thò tröôøng sau khi caùc bieän phaùp môû cöûa thò tröôøng ñöôïc aùp duïng 

Ví duï Viglacera saûn xuaát kính noåi ñeà nghò nhaø nöôùc aùp duïng bieän phaùp töï veä  

Tröôùc ñaây, ñieàu 19 hieäp ñònh GATT ñaõ coù qui ñònh bieän phaùp töï veä nhöng coøn heát söùc loûng leûo ( phaûi ñaøm phaùn tröôùc khi aùp duïng bieän phaùp töï veä ) neân ñaõ taïo öu theá cho caùc cöôøng quoác kinh teá trong quaù trình ñaøm phaùn. Do vaäy, WTO ñöa ra hieäp ñònh veà bieän phaùp töï veä 

Caùc ñieàu kieän ñeå söû duïng caùc bieän phaùp töï veä  

Ñieàu 2, 4 p352 qui ñònh chæ coù theå söû duïng bôûi caùc nöôùc nhaäp khaåu ñoái vôùi 1 saûn phaåm neáu saûn phaåm naøy coù söï gia taêng nhaäp khaåu töông ñoái hay tuyeät ñoái so vôùi saûn phaåm noäi ñòa vaø do ñoù coù theå gaây ra hay ñe doïa gaây ra toån haïi nghieâm troïng cho neàn coâng nghieäp noäi ñòa saûn xuaát ra caùc saûn phaåm töông töï hay saûn phaåm caïnh tranh tröïc tieáp 

Toån haïi nghieâm troïng cho saûn xuaát trong nöôùc  

Ñieàu 4 p 353 qui ñònh phaûi döïa treân yeáu toá ñònh löôïng coù tính chính xaùc vaø khoa hoïc 

Bieän phaùp aùp duïng 

Ñieàu 5.1 p354 qui ñònh caùc quoác gia nhaäp khaåu coù quyeàn löïa choïn caùc bieän phaùp thích hôïp nhaát ñeå töï veä  

Chuù yù Ñaây laø ñieåm khaùc bieät lôùn giöõa bieän phaùp töï veä so vôùi caùc bieän phaùp choáng baùn phaù giaù vaø trôï caáp ( chæ bieän phaùp thueá quan ) 

Chæ ñöôïc thöïc hieän trong giôùi haïn caàn thieát ñeå ngaên caûn khaéc phuïc toån haïi nghieâm troïng maøthoâi hay taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc ñieàu chænh cuûa ngaønh saûn xuaát trong nöôùc maø thoâi 

Chæ ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian haïn cheá ( sau khi ñaït muïc tieâu taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc ñieàu chænh ) --> ñieàu 7 

Khoâng quaù 4 naêm, neáu coù gia haïn thì khoâng quaù 8 naêm. Sau naêm thöù nhaát, caùc bieän phaùp aùp duïng phaûi daàn daàn ñöôïc gôõ boû 

Caùc bieän phaùp töï veä taïm thôøi  

khoâng ñöôïc keùo daøi quaù 200 ngaøy vaø caùc bieän phaùp naøy chæ coù theå aùp duïng döôùi hình thöùc thueá quan  

Gioáng nhö baùn phaù giaù vaø trôï caáp, quoác gia nhaäp khaåu khoâng theå aùp duïng caùc bieän phaùp töï veä neáu cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn chöa tieán haønh ñieàu tra. Nhìn chung caùc thuû tuïc, yeâu caàu ñoái vôùi ñieàu tra trong nöôùc trong linh vöïc töï veä thì ít khaét khe hôn so vôùi caùc yeâu caàu trong lónh vöïc baùn phaù giaù vaø trôï caáp. Hieäp ñònh chæ yeâu caàu phaûi coâng khai vaø caùc beân lieân quan phaûi ñöôïc trình baøy yù kieán cuûa mình 

Vieäc ñieàu tra vaø keát quaû ñieàu tra phaûi ñöôïc thoâng baùo cho uûy ban caùc bieän phaùp töï veä  

Chuù yù Khoâng coù cô cheá raø soaùt tö phaùp nhö baùn phaù giaù vaø trôï caáp

Ñeà thi 75 phuùt 

Lyù thuyeát 6 ñieåm 

Nhaän ñònh 4 ñieåm 

Caùc cuoäc ñieàu tra choáng trôï caáp ñeàu daãn ñeán keát quaû aùp duïng bieän phaùp choáng trôï caáp ( baùn phaù giaù, töï veä ) 

Sai. Ví duï nhö tröôøng hôïp bieân ñoä trôï caáp 1% ( ñieàu luaät ), cam keát veà giaù ( ñieàu luaät ) v.v.. 

Phaân tích, so saùnh 2 ñieåm 

Phaân tích tính 2 maët cuûa töï do hoùa thöông maïi  

Döôùi goùc ñoä luaät thöông maïi quoác teá, xoùa boû raøo caûn thì aûnh höôûng moâi tröôøng, MFN thì coâng nghieäp oâtoâ Indo. Lieân heä vôùi coâng nghieäp Vieät nam  

Baøi taäp 4 ñieåm 

Quoác gia B aùp duïng bieän phaùp töï veä thöông maïi taïm thôøi töø 1/1998 vaø bieän phaùp töï veä chính thöùc töø 12/1998 ñoái vôùi saûn phaåm X nhaäp khaåu töø quoác gia A. Quoác gia A khôûi kieän quoác gia B ñaõ vi phaïm ñieàu 19 hieäp ñònh GATT. Haõy  

Xaùc ñònh coù vi phaïm luaät WTO khoâng 

So saùnh bieän phaùp töï veä taïm thôøi vaø chính thöùc

BAØI 4 CÔ CHEÁ GIAÛI QUYEÁT TRANH CHAÁP TRONG WTO

Cô cheá giaûi quyeát tranh chaáp cuûa WTO laø moät trong nhöõng cô cheá hieäu quaû vaø tieân tieán baäc nhaát treân theá giôùi

I YÙ nghóa 

* Ñaûm baûo cho luaät WTO ñöôïc toân troïng  

* Gíup tranh chaáp ñöôïc giaûi quyeát nhanh choùng, traùnh tình traïng caù lôùn nuoát caù beù 

* Gíup ñaûm baûo tính an toaøn vaø coù theå döï baùo tröôùc cuûa heä thoáng thöông maïi ña bieân 

* Gíup giaûi thích, laøm roõ luaät cuûaWTO, qua ñoù baûo ñaûm quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc thaønh vieân 

Cô sôû phaùp lyù 

Thoûa thuaän ghi nhaän veà caùc qui taéc vaø thuû tuïc ñieàu chænh vieäc giaûi quyeát tranh chaáp ( Dispute Settlement Understanding ) --> p366 

Ñieàu 22, 23 hieäp ñònh GATT --> chæ neâu ra nguyeân taéc

II Ñaëc ñieåm 

Caùc giai ñoaïn giaûi quyeát tranh chaáp 

Tham vaán 60 ngaøy 

Thaønh laäp PANEL  

Cô quan phuùc thaåm xem xeùt baùo caùo cuûa PANEL neáu coù khieáu naïi 

Thi haønh phaùn quyeát 

Caùc beân tham gia 

Nguyeân ñôn 

Bò ñôn 

DSB chính laø ñaïi hoäi ñoàng ( General council bao goàm ñaïi dieän cuûa taát caû caùc thaønh vieân  

Chuù yù Neáu tranh chaáp tham chieáu ñeán Ñieàu 10 hieäp ñònh GATT thì seõ ngoaøi thaåm quyeàn giaûi quyeát cuûa panel 

Caùc beân thöù ba khoâng coù lieân quan maät thieát nhöng coù quan taâm, ñöôïc cung caáp caùc taøi lieäu thoâng tin ñeå tham khaûo, hoïc hoûi 

Chuù yù Hieän nay caùc beân ít söûa ñoåi baùo caùo cuûa panel --> ñeå laïi cho dòp trình baøy vôùi cô quan phuùc thaåm 

Thi haønh phaùn quyeát  

Beân thua kieän ñeà nghò thôøi haïn hôïp lyù ñeå thi haønh phaùn quyeát --> neáu beân thaéng kieän ñoàng yù thì tieán haønh. Neáu khoâng ñoàng yù thì caùc beân tieán haønh tham vaán ñaøm phaùn. Neáu caùc beân ñaøm phaùn khoâng thaønh coâng thì seõ ñöa ra troïng taøi ( ñieàu 21.3 ) ñeå troïng taøi phaùn quyeát vaø beân thua kieän phaûi tuaân theo 

Neáu sau thôøi gian thi haønh phaùn quyeát maø vieäc tuaân thuû chöa ñaït yeâu caàu thì panel vaø cô quan phuùc thaåm ban ñaàu phaûi tieáp tuïc xem xeùt ñeå ñieàu chænh noäi dung phaùn quyeát 

Neáu quoác gia thaønh vieân kieân quyeát khoâng tuaân thuû thì seõ bò aùp duïng bieän phaùp boài thöôøng.  

Ví duï Thòt boø Myõ xuaát qua chaâu AÂu coù hoùc moân taêng tröôûng, nghi ngôø coù gaây haïi cho söùc khoûe ngöôøi tieâu duøng. EU ñaõ aùp duïng ñieàu 20 GATT maø haïn cheá --> WTO phaùn quyeát EU thua kieän. Sau thôøi haïn hôïp lyù maø EU vaãn chöa thöïc hieän ñöôïc neân EU phaûi ñaøm phaùn vôùi Myõ vaø traû 1 khoaûn boài thöôøng. 

Neáu ñaøm phaùn boài thöôøng khoâng thaønh coâng thì beân thua kieän seõ xin DSB cho taïm hoaõn thi haønh nhöôïng boä ( tieán haønh traû ñuõa thöông maïi ) --> beân thaéng kieän ñeà xuaát bieän phaùp taïm hoaõn thi haønh nhöôïng boä; DSB, quoác gia thua kieän vaø caùc thaønh vieân khaùc seõ xem xeùt. Neáu khoâng ñoàng yù ñöôïc thì ñöa ra troïng taøi WTO quyeát ñònh.  

Chuù yù traû ñuõa thöông maïi cheùo : aùp duïng cho caùc maët haøng khaùc ( khoâng lieân quan ñeán saûn phaåm tranh chaáp ) ñeå ñaûm baûo ñaït ñöôïc muïc ñích, muïc ñích

DSU 

Phaïm vi aùp duïng DSU raát roäng, bao goàm taát caû caùc hieäp ñònh trong phuï luïc 1 cuûa DSU ( p405 -406 ) --> haàu heát caùc hieäp ñònh WTO. Tröø khi trong caùc hieäp ñònh nhieàu beân ñaõ ñeà nghò cuï theå bieän phaùp giaûi quyeát tranh chaáp 

Caùc thaønh vieân WTO khoâng ñöôïc ñôn phöông aùp duïng caùc bieän phaùp nhaèm baûo veä quyeàn lôïi cuûa mình. Tröôùc khi aùp duïng bieän phaùp, phaûi tieán haønh aùp duïng cô cheá giaûi quyeát tranh chaáp 

Ví duï Ñeå traû ñuõa haønh vi ñieàu tra choáng phaù giaù cuûa quoác gia A, quoác gia B quyeát ñònh ngöøng nhaäp khaåu ñaäu naønh --> coù söï vi phaïm luaät WTO do ñaây laø haønh vi ñôn phöông cuûa quoác gia B, chöa thoâng qua quaù trình giaûi quyeát tranh chaáp 

Trong WTO, khi giaûi quyeát tranh chaáp, giaûi phaùp maø caùc beân cuøng coù theå chaáp nhaän ñöôïc seõ phaûi ñöôïc öu tieân ( ñieàu 3.7 p370 ) 

Nhaän ñònh sai Tham vaán laø thuû tuïc ñöôïc tieán haønh tröôùc khi ñöa ra panel --> sau khi ñöa ra panel caùc beân vaãn tieáp tuc tham vaán ñöôïc 

Caùc thuû tuïc ñöôïc giaûi quyeát nhanh choùng do vuï kieän seõ vaãn ñöôïc tieán haønh ngay caû khi 1 beân côù tình keùo daøi thôøi gian --> Do nguyeân taéc ñoàng thuaän nghòch ñoùng vai troø raát quan troïng : ñeà nghò seõ chæ khoâng ñöôïc thoâng qua neáu taát caû moïi ngöôøi khoâng thoâng qua. Ñeà nghò seõ ñöôïc thoâng qua khi chæ caàn coù 1 thaønh vieân thoâng qua  

Ví duï veà vieäc thaønh laäp panel ( Ñieàu 6.1 p 376 ) , thoâng qua baùo caùo cuûa panel, aùp duïng bieän phaùp taïm hoaõn thi haønh caùc nhöôïng boä --> ñeàu aùp duïng nguyeân taéc ñoàng thuaän nghòch --> Khaéc phuïc ñöôïc nhöôïc ñieåm cuûa hieäp ñònh GATT qui ñònh aùp duïng nguyeân taéc ñoàng thuaän 

Chuù yù Bieän phaùp traõ ñuõa hieän nay vaãn chöa hoaøn chænh, chöa

III Caùc cô quan tham gia 

* DSB Bao goàm taát caû thaønh vieân cuûa WTO, khi caàn thieát thì nhoùm hoïp ñeåâ giaûi quyeát tranh chaáp ( thöôøng laø 1 thaùng/ laàn nhöng coù theå nhoùm hoïp baát thöôøng theo yeâu caàu ) 

Cô cheá thoâng qua quyeát ñònh cuûa DSB thöôøng laø ñoàng thuaän, tröø ra 3 tröôøng hôïp aùp duïng phöông phaùp ñoàng thuaän nghòch : thoâng qua quyeát ñònh thaønh laäp panel, thoâng qua baùo caùo cuûa panel, thoâng qua quyeát nghò thöïc hieän bieän phaùp traõ ñuõa  

* Panel bao goàm 3-5 thaønh vieân, goàm caùc chuyeân gia ñöôïc choïn theo khoaûn 1 vaø 2 ñieàu 8. Laø cô quan ad hoc ( chæ söû duïng 1 laàn, xong roài seõ giaûi taùn ) 

* Cô quan phuùc thaåm bao goàm 7 thaønh vieân, moãi ngöôøi coù nhieäm kyø 4 naêm, coù theå taùi cöû 1 laàn --> Ñaây laø cô quan thöôøng tröïc vôùi chuû tòch coù nhieäm kyø töø 1 ñeán 2 naêm. Thöôøng cô quan phuùc thaåm seõ cöû 3 thaønh vieân tham gia vaøo moãi 1 vuï kieän.  

Vieäc thaønh laäp cô quan phuùc thaåm laø caàn thieát do panel coù tính adhoc khoâng thöôøng tröïc, thaønh vieân ña daïng 

* Troïng taøi chæ chuû yeáu ñöôïc söû duïng khi aùp duïng caùc thuû tuïc ñöôïc tham chieáu theo ñieàu 21, 22

Nhaän ñònh sai  

Phaùn quyeát cuûa DSB phaûi thi haønh ngay laäp töùc --> coù nhöõng tröôøng hôïp khoâng phaûi thi haønh ngay laäp töùc ( ñieàu 21.3 ) 

Ban hoäi thaåm vaø cô quan phuùc thaåm laø nhöõng cô quan thöôøng tröïc cuûa WTO --> panel laø ad hoc 

Khi ñöôïc ban haønh, baùo caùo cuûa panel hay cô quan phuùc thaåm seõ ñöôïc thoâng qua töï ñoäng vaø ñöôïc caùc beân tuaân theo --> Sai do baùo caùo cuûa panel coù theå bò phuùc thaåm 

Tham vaán chæ ñöôïc aùp duïng tröôùc khi ñöa tranh chaáp ra tröôùc panel --> coù theå ñöôïc aùp duïng trong suoát quaù trình giaûi quyeát tranh chaáp 

Taát caû caùc bieän phaùp baùn phaù giaù ñeàu bò WTO caám --> chæ khi gaây thieät haïi nghieâm troïng

THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ TÖ

CHÖÔNG 1 HÔÏP ÑOÀNG THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ  

( Hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá )

Hôïp ñoàng thöông maïi quoác teá coù theå lieân quan ñeán haøng hoùa, dòch vuï, sôû höõu trí tueä, ñaàu tö

Hôïp ñoàng xuaát nhaäp khaåu --> phaûi chòu thueá xuaát khaåu khi xuaát khaåu vaø phaûi chòu thueá nhaäp khaåu khi nhaäp khaåu : khoâng bao goàm toaøn boä caùc ñaëc tính cuûa hôïp ñoàng thöông maïi quoác teá 

Hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa ngoaïi thöông --> hôïp ñoàng vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi : khoâng bao goàm toaøn boä caùc ñaëc tính cuûa hôïp ñoàng thöông maïi quoác teá 

Hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá --> coù ñaày ñuû caùc ñaëc ñieåm : haøng hoùa chuyeån dòch qua bieân giôùi, ñoùng thueá xuaát nhaäp khaåu, luaät caùc nöôùc ñöôïc aùp duïng, söû duïng troïng taøi quoác teá

Haøng hoùa : phaûi laø loaïi haøng hoùa höõu hình, khoâng bao goàm taát caû caùc loaïi haøng hoùa 

Ví duï Hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá --> mua baùn chính caùi baøn 

Hôïp ñoàng li xaêng --> mua baùn quyeàn sôû höõu trí tueä : kieåu daùng coâng nghieäp cuûa caùi baøn

I Khaùi nieäm ñaëc ñieåm cuûa hôïp ñoàng thöông maïi quoác teá 

1 Khaùi nieäm cuûa hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá 

Hôïp ñoàng mua baùn laø hôïp ñoàng song vuï --> qui ñònh quyeàn vaø nghóa vuï cuûa ngöôøi mua ngöôøi baùn : quyeàn cuûa beân naøy laø nghóa vuï cuûa beân kia

Theo ñieàu 1 coâng öôùc La Haye 1964 ( coù treân 30 thaønh vieân quoác gia chaâu AÂu ), hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá laø hôïp ñoàng ñöôïc kyù keát giöõa caùc beân coù truï sôû thöông maïi ôû caùc nöôùc khaùc nhau--> caên cöù vaøo daáu hieäu truï sôû thöông maïi ñeå phaân bieät vôùi hôïp ñoàng trong nöôùc  

Chuù yù Hieän nay Vieät nam chöa tham gia caùc coâng öôùc veà mua baùn quoác teá 

Theo ñieàu 1 coâng öôùc LHQ veà hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá ñöôïc kyù taïi Vieân naêm 1980 ( coù 137 quoác gia thaønh vieân ) qui ñònh hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá laø hôïp ñoàng ñöôïc kyù keát giöõa caùc beân coù truï sôû thöông maïi ôû caùc nöôùc khaùc nhau ( ngoaïi tröø tröôøng hôïp vieäc mua baùn haøng hoùa khoâng xuaát phaùt töø muïc ñích thöông maïi ) --> caên cöù vaøo daáu hieäu truï sôû thöông maïi ñeå phaân bieät vôùi hôïp ñoàng trong nöôùc :  

Chuù yù LHQ coù 192 quoác gia thaønh vieân + caùc vuøng laõnh thoå

Hôïp ñoàng daân söï coù yeáu toá nöôùc ngoaøi vaãn laø hôïp ñoàng trong nöôùc : khoâng coù söï chuyeån dòch haøng hoùa qua bieân giôùi, khoâng chòu thueá xuaát nhaäp khaåu, luaät Vieät nam ñöôïc aùp duïng, cô quan coù thaåm quyeàn giaûi quyeát laø toøa aùn 

Ví duï Choàng ôû Vieät nam chuyeån vaät duïng cho vôï Vieät nam ñang soáng ôû Phaùp : do coù coù söï chuyeån dòch haøng hoùa qua bieân giôùi, phaûi chòu thueá xuaát nhaäp khaåu, coù söû duïng ñôn vò vaän chuyeån, chòu söï ñieàu chænh cuûa 2 heä thoáng phaùp luaät --> laø hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá 

Chuù yù Trong hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá, caùc beân phaûi coù truï sôû thöông maïi hay cö truù ôû nöôùc ngoaøi

Töø khaùi nieäm treân thì tính quoác teá cuûa hôïp ñoàng ñöôïc theå hieän qua :  

* truï sôû thöông maïi ôû caùc nöôùc khaùc nhau;  

* haøng hoùa laø ñoái töôïng cuûa hôïp ñoàng ñöôïc chuyeån dòch töø nöôùc naøy sang nöôùc khaùc;  

* vieäc chaøo haøng vaø chaáp nhaän chaøo haøng ñöôïc laäp ôû caùc nöôùc khaùc nhau

2 Ñaëc ñieåm cuûa hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá 

Chuû theå tham gia kyù keát hôïp ñoàng laø caùc thöông nhaân coù truï sôû thöông maïi ôû caùc nöôùc khaùc nhau 

Ñoái töôïng cuûa hôïp ñoàng laø haøng hoùa höõu hình ñöôïc chuyeån dòch töø nöôùc naøy sang nöôùc khaùc vaø haøng hoùa ñoù phaûi hôïp phaùp ( theo phaùp luaät cuûa nöôùc ngöôøi baùn laãn nöôùc ngöôøi mua ) 

Ví duï Chai daàu goäi ñaàu laø haøng hoùa hôïp phaùp ôû Myõ nhöng do coù hình aûnh sexy neân khoâng hôïp phaùp taïi Vieät nam  

Tieàn teä thanh toaùn trong hôïp ñoàng thöôøng laø ngoaïi teä ñoái vôùi 1 trong caùc beân ( hay caû hai beân ) 

Ví duï Coâng ty Phaùp baùn haøng cho coâng ty Vieät nam, thanh toaùn baèng USD  

Chuù yù Hôïp ñoàng daân söï phaûi qui ñònh giaù trò baèng tieàn Vieät, coù theå ghi chuù tyû giaù qui ñoåi sang tieàn USD 

Khi hôïp ñoàng phaùt sinh tranh chaáp thì phaùp luaät cuûa caùc nöôùc ( beân baùn beân mua hay phaùp luaät nöôùc thöù 3 ) coù theå ñöôïc aùp duïng ñeå giaûi quyeát 

Ví duï Phaùp luaät Phaùp qui ñònh ngöôøi ñuû 16 tuoåi laø coù naêng löïc haønh vi daân söï ñeå kyù keát trong khi phaùp luaät Vieät nam qui ñònh ngöôøi ñuû 18 tuoåi --> phaûi caên cöù vaøo phaùp luaät cuûa quoác gia coù thaåm quyeàn giaûi quyeát ñeå quyeát ñònh

II Luaät aùp duïng trong hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá  

Laø cô sôû ñeå hôïp ñoàng döïa vaøo maø xem xeùt caùc yeáu toá hôïp phaùp cuûa hôïp ñoàng

1 - Ñieàu luaät quoác teá --> nguoàn cô baûn 

Bao goàm 

Ñieàu luaät mang tính nguyeân taéc chung : caùc hieäp ñònh quoác teá 

Ñieàu luaät ñieàu chænh cuï theå quyeàn vaø nghóa vuï caùc beân trong hôïp ñoàng : coâng öôùc Vieân 1980 

Ñieàu öôùc quoác teá laø nguoàn cô baûn ñeå ñieàu chænh caùc vaán ñeà lieân quan quyeàn vaø nghóa vuï caùc beân, ñieàu kieän coù hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng  

Veà phaùp lyù, ñieàu öôùc quoác teá chæ coù hieäu löïc ñöông nhieân ñoái vôùi caùc beân tham gia ñieàu öôùc ( neáu khoâng ñieàu öôùc quoác teá seõ chæ laø qui phaïm mang tính taäp quaùn, coù theå ñöôïc söû duïng hay khoâng tuøy thuoäc vaøo thoûa thuaän cuûa caùc beân ).  

Neáu caùc beân khoâng phaûi laø thaønh vieân muoán aùp duïng ñieàu öôùc quoác teá laøm nguoàn luaät ñieàu chænh cho quan heä hôïp ñoàng thì phaûi thoûa thuaän ( choïn ) cuï theå vaø ghi roõ vaøo hôïp ñoàng. Nhöng vieäc choïn phaûi thoûa ñieàu kieän choïn luaät.

2 - Phaùp luaät quoác gia --> nguoàn cô baûn 

Laø nguoàn luaät cuûa hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá, bao goàm caû caùc ñaïo luaät laãn caùc vaên baûn döôùi luaät, chæ coù hieäu löïc vôùi beân mang quoác tòch. Do vaäy caùc beân caàn löu yù laø khi muoán aùp duïng phaùp luaät quoác gia ñeå dieàu chænh quan heä hôïp ñoàng thöôøng phaùt sinh xung ñoät phaùp luaät.  

Veà maët lyù luaän, phaùp luaät quoác gia ñöôïc hieåu laø luaät cuûa nöôùc ngöôøi baùn hay luaät cuûa nöôùc ngöôøi mua hay luaät cuûa nöôùc thöù 3 do caùc beân choïn. Nhöng treân thöïc teá thì thöôøng aùp duïng phaùp luaät cuûa nöôùc thöù 3 do caùc beân choïn --> caùc beân traùnh ñöôïc vieäc taïo öu theá cho phía coù phaùp luaät quoác gia ñöôïc aùp duïng.  

Vieäc choïn luaät ñoù phaûi tuaân thuû caùc qui ñònh cuûa phaùp luaät veà choïn luaät aùp duïng :  

* khoâng traùi vôùi nguyeân taéc cô baûn cuûa phaùp luaät quoác gia sôû taïi  

* choïn luaät khoâng nhaèm ñeå laån traùnh phaùp luaät,  

* choïn luaät phaûi laø luaät thöïc chaát

3 - Taäp quaùn thöông maïi quoác teá 

Taäp quaùn thöc chaát laø 1 thoùi quen vaø phaûi thoûa maõn 3 ñieàu kieän do phaùp luaät qui ñònh 

* Ñöôïc hình thaønh töø laâu ñôøi 

* Trong quaù trình söû duïng ñöôïc laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn ( thöôøng xuyeân ) 

* Khi söû duïng, moïi ngöôøi ñeàu hieåu 1 caùch thoáng nhaát khoâng coù söï traùi ngöôïc nhau ( hay khi söû duïng moïi ngöôøi ñeàu tin chaéc raèng xöû söï nhö vaäy laø ñuùng ) 

Chuù yù Khoâng phaûi moïi thoùi quen ñeàu laø taäp quaùn. Ví duï : thoùi quen ñi xa hoûi giaø veà nhaø hoûi treû khoâng phaûi laø taäp quaùn 

Laø nguoàn luaät boå trôï --> khi khoâng coù ñieàu öôùc quoác teá, phaùp luaät quoác gia khoâng ñöôïc caùc beân thoûa thuaän aùp duïng thì coù theå aùp duïng taäp quaùn quoác teá laøm nguoàn luaät ñieàu chænh cho hôïp ñoàng  

Trong thöïc tieãn thöông maïi, taäp quaùn thöông maïi quoác teá ñöôïc hieåu coù theå laø taäp quaùn chung ( ñöôïc aùp duïng roäng raõi mang tính toaøn caàu ) hay taäp quaùn rieâng ( ñöôïc aùp duïng trong khu vöïc hay töøng quoác gia ). Do vaäy, caùc beân caàn löu yù khi thoûa thuaän choïn taäp quaùn laøm nguoàn luaät ñieàu chænh cho hôïp ñoàng thì phaûi ghi roõ chính xaùc taäp quaùn ñoù vaø chæ neân choïn caùc taäp quaùn chung 

Ví duï Taäp quaùn chung : Incoterm 2000 EXW, FOB, CIF, CIP, DDU, DDP 

Taäp quaùn rieâng : ñôn vò chuïc cuûa Vieät nam coù theå laø 10, 12, 16 tuøy ñòa phöông 

Ngaøy nay trong thöïc tieãn thöông maïi, coù 2 taäp quaùn chung ñöôïc caùc beân söû duïng 1 caùch roäng raõi, do phoøng thöông maïi quoác teá ICC bieân soaïn vaø ban haønh:  

* Taäp quaùn Incoterm 2000 ( taäp quaùn giao haøng trong thöông maïi quoác teá ) --> qui ñònh quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc beân 

* Taäp quaùn UCP 600 ( thanh toaùn thö tín duïng chöùng töø )  

Ví duï FOB : moác phaân ñònh traùch nhieäm laø lan can taøu --> laøm cô sôû ñeå quyeát ñònh vieäc mua baûo hieåm haøng hoùa  

Taäp quaùn giao haøng töø caàn caåu ñeán caàn caåu --> khi moùc caàn caåu rôøi khoûi thuøng haøng thì ruûi ro môùi chuyeån sang  

Hình thöùc vaän chuyeån ña phöông thöùc trong caùc giao dòch thöông maïi hieän ñaïi 

Phaûi ghi roõ laø Trung taâm troïng taøi quoác teá Vieät nam beân caïnh phoøng thöông maïi coâng nghieäp Vieät nam

4 - AÙn leä 

Hieän nay chæ aùp duïng phoå bieán ôû Anh Myõ nhö laø nguoàn luaät ñöông nhieân.  

Vieät nam thì raát haïn cheá söû duïng --> caàn tìm hieåu caën keõ tröôùc khi chaáp nhaän. Neáu chaáp nhaän thì cuõng phaûi coù chöøng möïc, khoâng theå ñoàng yù traøn lan 

Ví duï Tröôøng hôïp treân thò tröôøng chæ coù 1 nhaø cung caáp duy nhaát vaø hoï söû duïng aùn leä thì phaûi chaáp nhaän

III Ñieàu kieän hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng  

Chuû theå tham gia kyù keát hôïp ñoàng phaûi hôïp phaùp 

Phaûi laø thöông nhaân --> theo ñieàu 6 luaät thöông maïi : phaûi coù giaáy pheùp hoaït ñoäng, coù ngheà thöôøng xuyeân  

Coù naêng löïc chuû theå theo phaùp luaät ( naêng löïc phaùp luaät, naêng löïc haønh vi ) --> Vieät nam vaø chaâu AÂu xaùc ñònh theo luaät quoác tòch, Anh Myõ thì caên cöù vaøo luaät nôi cö truù  

Hình thöùc cuûa hôïp ñoàng phaûi hôïp phaùp :  

Theo qui ñònh phaùp luaät Vieät nam thì phaûi ñöôïc laäp thaønh vaên baûn.  

Theo ñieàu 11 coâng öôùc Vieân 1980 thì hôïp ñoàng coù theå ñöôïc kyù döôùi moïi hình thöùc ( vaên baûn, lôøi noùi, nhaân chöùng, haønh vi bieåu hieän yù chí ... ) 

Ví duï Nguyeân taéc im laëng laø ñoàng yù bò aùp duïng trong vuï aùn Vieät nam airlines 

Noäi dung cuûa hôïp ñoàng phaûi hôïp phaùp  

Ñieàu 136 cuûa luaät daân söï qui ñònh 6 yeáu toá ( luaät thöông maïi 2005 ñaõ boû ñieàu 50 cuõ ) 

Ñieàu 14 coâng öôùc Vieân 1980 qui ñònh noäi dung hôïp ñoàng phaûi neâu ra 3 yeáu toá : teân haøng, soá löôïng, giaù caû. Tuy vaäy, ñieàu 54 coâng öôùc Vieân laïi qui ñònh chæ caàn coù 2 yeáu toá : teân haøng, soá löôïng --> coù theå chaáp nhaän söû duïng giaù caû taïi thôøi ñieåm giao haøng ñeå tính 

Nguyeân taéc töï nguyeän ñeå loaïi boû caùc hôïp ñoàng ñöôïc kyù keát do duøng vuõ löïc löøa ñaûo ñe doïa hay nhaãm laãn 

Chuù yù Haønh vi kyù keát chæ laø hình thöùc cuûa söï ñoàng yù, khoâng ñoàng nhaát vôùi khaúng ñònh noäi dung töï nguyeän thöïc chaát. Ví duï maùch vôï

IV Gæai quyeát tranh chaáp hôïp ñoàng  

1 - Gæai quyeát tranh chaáp hôïp ñoàng theo phöông thöùc toøa aùn 

Phöông thöùc naøy khoâng ñöôïc öa chuoäng vaø ít khi ñöôïc aùp duïng trong thöïc teá do thöông nhaân luoân muoán chuû ñoäng trong kinh doanh, loaïi boû aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá chính trò, giaûm thieåu khaû naêng khoâng löôøng tröôùc ñöôïc caùc haäu quaû xaûy ra 

Chuù yù Nhöng khi tranh chaáp aûnh höôûng ñeán traät töï coâng coäng thì toøa aùn coù theå laáy leân ñeå giaûi quyeát --> yù chí cuûa caùc beân khoâng phaûi luùc naøo cuõng coù vai troø quyeát ñònh

2 - Gæai quyeát tranh chaáp hôïp ñoàng theo phöông thöùc töï choïn 

Thöông löôïng  

Laø phöông thöùc giaûi quyeát tranh chaáp mang tính baét buoäc vaø ñöôïc qui ñònh trong phaùp luaät caùc nöôùc.  

Ví duï : luaät thöông maïi Vieät nam qui ñònh neáu muoán khôûi kieän vuï vieäc ra tröôùc cô quan coù thaåm quyeàn ( toøa aùn, troïng taøi ) thì caùc beân phaûi thoâng qua thöông löôïng. Chæ khi naøo khoâng theå thöông löôïng hay thöông löôïng nhöng khoâng mang laïi keát quaû môùi coù quyeàn khôûi kieän ra tröôùc cô quan coù thaåm quyeàn ñeå baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình  

Phaûi gôûi coâng vaên hôïp leä 2 laàn, neáu khoâng coù phaûn hoài thì coù theå khôûi kieän 

Trung gian 

Thoâng qua ngöôøi thöù 3 ñeå giaûi quyeát tranh chaáp. Ngöôøi trung gian chæ truyeàn ñaït yù kieán cuûa caùc beân maø khoâng coù quyeàn quyeát ñònh, caùc beân khoâng phaûi tuaân thuû caùc ñeà nghò naøy 

Hoøa giaûi 

Thöông löôïng vôùi söï coù maët cuûa ngöôøi thöù 3. Ngöôøi trung gian naøy coù theå ñöa ra yù kieán rieâng cuûa mình nhöng yù kieán naøy chæ mang tính tham khaûo, khoâng coù tính quyeát ñònh, caùc beân khoâng phaûi tuaân thuû caùc ñeà nghò naøy --> Hieäu quaû hoøa giaûi phuï thuoäc uy tín cuûa ngöôøi trung gian 

Toá tuïng mini 

Laø thuû tuïc toá tuïng vöøa coù raøng buoäc quyeàn löïc vöøa khoâng coù qui ñònh trong luaät. Cô quan ñaïi dieän cuûa moãi beân seõ ngoài laïi xem xeùt vaø ñöa ra quyeát ñònh ñeå cho caùc beân tuaân thuû. Tuy caùc beân khoâng phaûi tuaân thuû veà phaùp luaät nhöng laïi coù söï raøng buoäc veà maët haønh chính, toå chöùc ñeå ñaûm baûo caùc beân toân troïng.  

Ví duï Toång coâng ty ñaïi dieän giaûi quyeát tranh chaáp ra quyeát ñònh thì coâng ty con phaûi tuaân thuû do aûnh höôûng cuûa cô cheá toå chöùc haønh chính  

Troïng taøi 

Veà ngoân ngöõ, Taøi laø taøi phaùn xeùt xöû, Troïng laø troïng taâm, ôû giöõa --> Troïng taøi laø cô quan ñöùng giöõa caùc beân ñeå giaûi quyeát tranh chaáp. Trong khi ñoù, toøa aùn laø cô quan ñöùng treân caùc beân ñeå giaûi quyeát tranh chaáp 

Troïng taøi khoâng phaûi laø cô quan quyeàn löïc nhaø nöôùc do vaäy troïng taøi khoâng phaûi laø cô quan coù thaåm quyeàn ñöông nhieân ñeå xem xeùt giaûi quyeát caùc tranh chaáp thöông maïi maø troïng taøi chæ coù thaåm quyeàn khi caùc beân trao quyeàn xeùt xöû cho troïng taøi.  

Vieäc trao thaåm quyeàn xeùt xöû theå hieän baèng 1 thoûa thuaän troïng taøi. Thoûa thuaän troïng taøi coù theå laø 1 ñieàu khoaûn troïng taøi trong hôïp ñoàng, coù theå laø moät thoûa thuaän ñöa tranh chaáp ra giaûi quyeát tröôùc troïng taøi. Nhö vaäy coù theå keát luaän raèng thaåm quyeàn cuûa troïng taøi hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo thoûa thuaän troïng taøi 

Thoûa thuaän troïng taøi naøy phaûi hôïp phaùp  

* Chuû theå  

* Hình thöùc  

* Trong phaïm vi thaåm quyeàn do phaùp luaät qui ñònh --> chæ trong lónh vöïc thöông maïi ( khoâng xöû lyù tranh chaáp trong hoân nhaân gia ñình ...) 

* Tính töï nguyeän 

Chuù yù Ñeå coù hieäu löïc, thoûa thuaän troïng taøi phaûi hôïp phaùp, khoâng vi phaïm caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa phaùp luaät, khoâng aûnh höôûng ñeán an ninh traät töï coâng coäng 

==> Thaåm quyeàn cuûa troïng taøi phaûi döïa vaøo thoûa thuaän cuûa troïng taøi vaø thoûa thuaän naøy phaûi hôïp phaùp 

Phaân loaïi  

Ad hoc ( vuï vieäc ) 

Qui cheá ( thöôøng tröïc )

Baøi taäp veà hôïp ñoàng  

Thoâng thöôøng khi hôïp ñoàng ñöôïc caùc beân thoûa thuaän kyù ( hôïp phaùp ) thì caùc beân phaûi tuaân thuû. Neáu khoâng tuaân thuû thì vi phaïm hôïp ñoàng. Neáu vi phaïm hôïp ñoàng thì phaït hôïp ñoàng  

Tuy vaäy vaãn coù ngoaïi leä : Haønh vi khoâng tuaân thuû hôïp ñoàng nhöng vaãn khoâng vi phaïm hôïp ñoàng neân khoâng phaït hôïp ñoàng --> khi ñieàu kieän ñöôïc mieãn traùch nhieäm coù hieäu löïc 

* baát khaû khaùng --> phaûi xem xeùt coù phaûi laø ñieàu kieän baát khaû khaùng hay khoâng 

* ñieàu kieän do caùc beân thoûa thuaän trong hôïp ñoàng --> phaûi xem xeùt thoûa thuaän coù hôïp phaùp khoâng

Ví duï Thoâng baùo môùi cuûa quoác gia coù qui ñònh khaùc ñi veà noäi dung caùc beân ñaõ thoûa thuaän --> coù ñöôïc xem laø phuï luïc môùi cuûa hôïp ñoàng khoâng ? 

Khi qui ñònh môùi naøy laøm taêng nghóa vuï cuûa ngöôøi mua thì phaûi caàn coù söï ñoàng yù cuûa ngöôøi mua. Nhöng neáu qui ñònh môùi cuûa nhaø nöôùc chæ laøm cho ngöôøi baùn ñôn phöông taêng nghóa vuï thì ñöôïc coù theå xem laø ngöôøi mua ñaõ ñöông nhieân ñoàng yù, khoâng caàn phaûi coù vaên baûn hay haønh vi xaùc nhaän cuûa ngöôøi mua 

Ví duï Hôïp ñoàng nguyeân thuûy xaùc ñònh giaù baùn haït ñieàu laø USD400/ taán, coâng ty B ñaõ ñoàng yù ñieàu chænh taêng giaù mua leân USD500/ taán. Nhöng sau ñoù, do nhaø nöôùc Vieät nam ra coâng vaên qui ñònh giaù baùn ñieàu toái thieåu laø USD550/ taán, coâng ty A khoâng tieán haønh giao haøng ñöôïc --> qui ñònh naøy khoâng coù hieäu löïc ñoái vôùi hôïp ñoàng, khoâng laø ñieàu kieän baát khaû khaùng neân coâng ty A khoâng theå ñöôïc mieãn traùch nhieäm thöïc hieän hôïp ñoàng. Coâng ty A coù loãi laø ñaõ khoâng ñöa vaøo hôïp ñoàng caùc ñieàu khoaûn döï phoøng cho nhöõng tình huoáng nhö vaäy.

??

??

??

??

1