Câu3: QL chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại

a) Khái niệm và đặc điểm của chất và lượng

*) Chất: - Là 1phạm trù dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự vật, là sự thống nhất hữu cơ các thuộc tính để làm cho các sự vật là nó chứ không phải là cái khác.

- Cần phải biết chất của sự vật với các thuộc tính của nó.

- Chất là cái vốn có của sự vật hiện tượng, nó không do ai sáng tạo ra vì vậy nó mang tính khách quan.

- Chất biểu hiện cho trạng thái tương đối ổn định của sự vật, chất chỉ mất đi khi thuộc tính cơ bản của nó mất đi.

- Chất của sự vật không những chỉ quy định bởi các yếu tố, các thuộc tính mà còn bởi quy định phương thức liên kết hay kết cấu giữa các sự vật.

*) Lượng: - Là phạm trù dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự vật về quy mô, số lượng, trình độ, nhịp điệu của sự vận động và phát triển cũng như các thuộc tính của sự vật.

+ Ngoài những đại lượng có thể cân đo, đong, đếm được thì lượng còn biểu thị dưới dạng trừu tượng.

+ Lượng là cái vốn có của sự vật, nó không phụ thuộc vào ý muốn của con người. Do vây, lượng mang tính khách quan.

+ Lượng bao giờ cũng là lượng của 1 chất xác định, không có lượng thuần túy tồn tại tách khỏi chất.

*) Chú ý: Sự phân biệt giữa lượng và chất chỉ mang tính tương đối phụ thuộc vào mối quan hệ xác định.

b) Mối quan hệ từ sự thay đổi về lượng dẫn tới sự thay đổi về chất và ngược lại.

- Bất kỳ sự vật nào cũng là sự thống nhất giữa lượng và chất.

- Sự thay đổi của lượng và của chất không diễn ra độc lập với nhau mà trái lại nó có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

*) Chiều thuận: Lượng đổi dẫn đến chất đổi.

+ Độ:là 1phạm trù dùng để chỉ khoảng giới hạn mà ở đó sự thay đổi về lg chưa dẫn đến sự thay đổi về chất của sự vật.

+ Đặc điểm của nút là đặc điểm giới hạn mà ở đó sự thay đổi về lượng đã dẫn đến sự thay đổi về chất của sự vật.

+Bước nhảy: dùng để sự chuyển hóa về chất của sự vật do sự thay đổi về lượng trước đó gây ra.

*) Chiều ngược: Chất mới ra đời quy định lượng mới phù hợp.

- Chất mới ra đời có thể làm thay đổi kết cấu, quy mô, trình độ, nhịp điệu của sự vận động, phát triển. Do đó, nó sẽ quy định 1 lượng mới tương ứng với nó.

*) Các hình thức của bước nhảy.

- Căn cứ vào quy mô của bước nhảy: Bước nhảy toàn bộ và bước nhảy cục bộ.

- Dựa vào thực hiện của bước nhảy.

+ Đột biến: diễn ra trong khoảng thời gian ngắn.

+Dần dần: diễn ra trong khoảng thời gian dài.

- Khi xem xét sự thay đổi của xã hội: chia làm 2 loại:

+ Tiến hóa: Là sự thay đổi về chất.

+ Cách mạng.

àCách thức của sự vận động và phát triển: Mọi sự vật đều là sự thống nhất giữa lượng và chất, sự thay đổi dần dần về lượng trong giới hạn độ sẽ dẫn đến sự thay đổi về chất thông qua bước nhảy, chất mới ra đời sẽ tác động trở lại đến sự thay đổi về lượng và nó sẽ quy định 1 lượng mới tương ứng với nó.

c) ý nghĩa phương pháp luận

- Phương thức: + Nhận thức + Thực tiễn

- Trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn cần phải tích lũy về lượng để làm thay đổi về chất. Phương pháp đó giúp chúng ta tránh được tư tưởng chủ quan, nôn nóng muốn thực hiện ngay sự thayđổi về chất trong khi chưa thay đổi về lượng.

- Khi đã có sự tích lũy đủ về lượng, cần phải có quyết tâm thực hiện bước nhảy. Phương pháp đó giúp chúng ta tránh được tư tưởng trì trệ, bảo thủ, không muốn thực hiện bước nhảy.

- Trong hoạt động thực tiễn, cần phải biết vận dụng linh họat các hình thức của bước nhảy để tùy theo những điều kiện hoàn cảnh cụ thể chúng ta sẽ lựa chọn được những hình thức bước nhảy phù hợp để đem lại chất lượng và hiệu quả cao.