1. Khái niệm

- Thời đại là khái niệm khoa học dùng để phân kì lịch sử xã hội, phân biệt những nấc thang phát triển của xã hội loài người. Lịch sử xã hội loài người được chia thành những thời kì lịch sử lớn, đánh dấu bằng những bước ngoặt căn bản trong sự phát triển của lịch sử toàn thế giới.                                         

- Lịch sử xã hội loài người đã trải qua các thời đại: CHNL, PK, TBCN và thời đại hiện nay. Thời đại hiện nay được xác định bằng việc xác lập xã hội mới - XHCN và CSCN, g/c công nhân giữ vai trò trung tâm thời đại.

2. mâu thuẫn căn bản của thời đại hiện nay:

- Mâu thuẫn giữa CNXH và CNTB: đây là mâu thuẫn cơ bản nhất, bởi sự vận động của mâu thuẫn này tác động tới những mâu thuẫn còn lại. Đây là mâu thuẫn cơ bản, xuyên suốt thời đại quá độ mang tính toàn cầu. Việc giải quyết mâu thuẫn này ảnh hưởng trực tiếp có tính quyết định đối với việc giải quyết các mâu thuẫn khác của thời đại. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động tìm mọi cách xóa bỏ CNXH từ khi nó ra đời tới nay. Những người cộng sản cùng với giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới nhất là các nước XHCN luôn đoàn kết giữ vững niềm tin, ý chí cũng như khát vọng và sự thức tỉnh dân tộc đã đáu tranh kiên cường, tạo bước phát triển mới. Theo quy luật tiến hóa của lịch sử loài người nhất định tiến tới XHCN

- Mâu thuẫn giữa tư bản và lao động: Là mâu thuẫn giữa 2 giai cấp cơ bản trong chế độ TBCN; g/c ts và giai công nhân. phản ánh giai cấp bóc lột lao động làm thuê của giai cấp tư sản diễn ra ngày càng sâu sắc. Trong thời đại hiện nay nhờ cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân và những lực lượng tiến bộ trên thế giới cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ đã kéo dài sự tồn tại của TBCN. Tuy nhiên sự phân hóa giàu nghèo vẫn diễn ra quyết liệt, sự chênh lệch giàu nghèo ngày càng gia tăng trong các nước TBCN, không khắc phục được những mâu thuẫn cơ bản vốn có của nó, đặc biệt là mâu thuẫn có tính xã hội hóa ngày càng cao của lực lượng sản xuất với chế độ chiếm hữu tư nhân TBCN về tư liệu sản xuất.

- Mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc với chủ nghĩa đế quốc: Thời đại hiện nay đã làm cho các dân tộc nâng cao ý thức độc lập chủ quyền quốc gia. Sự kết hợp phong trào độc lập dân tộc với phong trào công nhân và phong trào XHCN đã thúc đẩy phong trào đấu tranh dành độc lập, làm sụp đổ hệ thống thuộc địa của thực dân kiểu cũ. Tuy nhiên những nước này từ một nền kinh tế nghèo nàn lạc hậu, lại vừa mới dành độc lập về chính trị nên CNĐQ đã nhanh chóng thay đổi hình thức áp bức  bóc lột về kinh tế. Mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa và CNĐQ đã chuyển thành mâu thuẫn giữa các nước chậm phát triển với các nước TBCN phát triển cao.

- Mâu thuẫn giữa các nước tư bản với nhau: Thể hiện mâu thuẫn giữa các thế lực, tập đoàn tư bản trong việc tìm kiếm thị trường, giành giật nhau về lợi ích kinh tế, xã hội. Song chúng lại thống nhất với nhau trong việc chống phá CNXH và phong trào cách mạng thế giới. Những năm gần đây các nước tư bản đã và đang có những điều chỉnh lợi ích nhằm làm dịu mâu thuẫn này.

- Ngoài 4 mâu thuẫn cơ bản trên thời đại hiện nay còn tồn tại nhiều mâu thuẫn khác nữa có tính toàn cầu hay khu vực liên quan đến sự tồn tại của xã hội loài người, của sự sống còn và nền văn minh trên trái đất. Đó là mâu thuẫn giữa các yếu tố phát triển bền vững của mỗi quốc gia với vấn đề ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, bùng nổ dân  số, xung đột dân tộc, tôn giáo....Để giải quyết mâu thuẫn này cần có sự hợp tác chặt chẽ của các quốc gia trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng chủ quyền....

3. Đặc điểm và xu thế chủ yếu trong giai đoạn hiện nay của thời đại:

- kinh tế tri thức ngày càng có vai trò quan trọng, nổi bật trong quá trình phát triển của lực lượng sản xuất. Toàn cầu hóa tạo ra cơ hội phát triển nhưng cũng chứa đựng những thách thức, những yếu tố bất bình đẳng cho các quốc gia nhất là các nước đang phát triển. Các mâu thuẫn cơ bản trên thế giới biểu hiện dưới những hình thức và mức độ khác nhau vẫn tồn tại và phát triển, có mặt sâu sắc hơn. Đấu tranh dân tộc và đấu tranh giai cấp tiếp tục diễn ra gay gắt. Nhiều vấn đề toàn cầu bức xúc đòi hỏi những quốc gia và tổ chức quốc tế phối hợp giải quyết.

- Chủ nghĩa tư bản hiện nắm ưu thế về vốn, khoa học và công nghệ, thị trường song không thể khắc phục nổi những mâu thuẫn vốn có, đặc biệt là mâu thuận có tính xã hội hóa ngày càng cao của lực lượng sản xuất với chế độ chiếm hữu tư nhân TBCN về tư liệu sản xuất, mâu thuẫn giữa các nước tư bản phát triển với các nước đang phát triển.