ÿþNh°ng t¡i sao l¡i mê th§y? Ch¯c do tâm sinh lý tñ nhiên, hÅ con gái thì thích th§y, con trai °¡ng nhiên khoái cô?Hay vì ông th§y §u tiên à l¡i ¥n t°ãng sâu ­m quá?

Gi£ thuy¿t §u tiên kh£ nng sai cao, bßi nhiÁu éa con gái b¡n tôi mê cô giáo ¿n méc& xin hình cô em vÁ nhà treo. Gi£ thuy¿t thé hai cing không ch¯c, sâu ­m kiÃu gì mà tên cça ng°Ýi th§y §u tiên tôi ã quên m¥t tiêu rÓi. Quên g°¡ng m·t, dáng i, giÍng nói. Không bi¿t th§y có ¹p trai không, giÍng nói có ¥m áp không? Th§y có th°Ýng c°Ýi ùa hay nghiêm nghË mñc th°Ûc? Th§y të âu tÛi, ng°Ýi tñ nguyÇn ¿n cái xóm heo hút ó Ã khai sáng cho ám tr» quê nghèo, hay bË ép buÙc vÁ nông thôn cho ç thÝi gian thí thách tr°Ûc khi quay l¡i thành phÑ. Và, nm m°Ýi sáu tuÕi, "thì" có "d­y" chút Énh, tôi ·t câu hÏi sau cùng vÁ ông th§y th¡ ¥u ó, là "không bi¿t th§y có& vã ch°a?".

Nhïng câu hÏi không mÙt ti¿ng vÍng. Trong miÁn nhÛ mËt mÝ, chÉ là nhïng c£m giác lên ti¿ng, chúng nói, th§y bË "ày". Vì mÙt ngôi tr°Ýng (nói v­y cho oai) chÉ có mÙt lÛp hÍc ngó ra sông nhÏ, m¥y cây cÙt trâm b§u s§n s°ãng, mái lãp lá ch±m óp, bàn gh¿ ghép l¡i b±ng nhïng thân cau ch», g× t¡p. Ng°Ýi trong xóm có gì quyên góp n¥y, nên lÛp hÍc trông lßm chßm nh°& chÕi lông gà. Nhïng bïa m°a nhiÁu tåi hÍc trò ph£i ngÓi chÕm hÕm trên gh¿, co rúc ng°Ýi cho á l¡nh.

Tr°Ýng lÛp Íp ¹p, °ãc nhúm hÍc trò, mà tåi nó cing Íp ¹p. Ìp ¹p theo kiÃu tôi thì Ñm tong teo, en rÍi èn pin còn không th¥y, theo kiÃu ám b¡n tôi cing a d¡ng, éa thì gh» chóc §y §u, éa hÍc nía nm chÉ nhÛ °ãc chï O, may nhÝ nhà nó chuyên ¥p gà con bán, có éa ang hÍc b×ng ch¡y i m¥t tiêu, lúc quay l¡i nó gãi §u th°a, con i thm lÝ, cá nhóc. Có éa mÙt ngày hÍc, bÑn ngày nghÉ vì b­n mót lúa ngoài Óng, có éa ghé qua hÍc chëng hai buÕi thì i, ghe nhà nó nhÕ sào rÓi.

Sau này, nhÛ vÁ lÛp hÍc §u tiên, tôi luôn hình dung ông th§y éng g§n t¥m b£ng g× bào vÙi, s§n sùi, gió sông thÕi thÑc vào, lá måc bay ch¥p chÛi, chim non tao tác kêu trong nhïng lùm cây d¡i bên hè. Hình £nh th­t buÓn, cô ¡n, hoang ho£i. Nh°ng là tôi t°ßng t°ãng v­y, bßi âu còn nhÛ th§y ã tëng buÓn hay vui. ChÉ bi¿t, th§y hay ¿n tr°Ýng b±ng nhiÁu h°Ûng khác nhau, lúc i ngang nhà ngo¡i tôi, lúc l¡i të ±ng kia tÛi, nh° thà th§y të trên trÝi, r¡i ng«u héng âu cing °ãc. Nên có bïa tôi nán l¡i chÝ ngo¡i luÙc tréng chim canh chëng hÅ th§y i qua thì xách t­p ch¡y theo, chÝ hoài, n h¿t mÛ tréng thì ±ng tr°Ýng th§y cing d¡y h¿t mÙt bài. Giïa giÝ ch¡i, th§y th£ bÙ tà tà l¡i nhà ngo¡i tôi uÑng trà, mà sao không uÑng trà nhà khác, tôi không hiÃu. M°Ýi sáu tuÕi (l¡i m°Ýi sáu tuÕi), tôi có mÙt gi£ thuy¿t, ông th§y th°¡ng dì tôi, nên gi£ bÙ l¡i uÑng trà vÛi ngo¡i, à °ãc ngó dì.

Nh°ng có gi£ thuy¿t khác ít ngang trái lãng m¡n h¡n, là th§y c§n ph£i g·p ngo¡i à tìm ra ph°¡ng cách "chi¿n ¥u" vÛi cái t­t& xé t­p cça tôi. HÓi ó, m×i cuÑn t­p cça tôi khi vi¿t tÛi trang cuÑi thì nó còn chëng& m°Ýi sáu trang, c£ th£y. Ngoài vå ó, tôi còn nhiÁu v¥n Á khi¿n "nhà tr°Ýng ph£i phÑi hãp vÛi phå huynh". Có l§n qu­y t°ng trong lÛp, th§y dÍa, chút nïa l¡i méc ngo¡i. Báo h¡i lúc ra ch¡i ph£i ch¡y vÁ nhà à rình, n¿u th§y méc thiÇt thì thç tiêu m¥y cây roi ngo¡i hay gi¯t trên vách. Bi kËch, éng ngoài hè trò bË ki¿n vàng c¯n t£ t¡i, trong nhà th§y thçng thÉnh ngÓi uÑng vÛi ngo¡i, hÏi nhïng câu kiÃu nh°, lúa vå này khá hôn, chú Hai. Vào hÍc, th§y b£o, méc rÓi, vÁ nhà bË òn nét ít. Tôi gãi chân, c°Ýi th§m, ông th§y nói dóc dÅ sã.

HÓi ó, ch¯c ch¯n tôi không sã th§y, të ó suy ra là th§y dÅ chËu l¯m. Th°¡ng l¯m. ¿n n×i khi trß ra thË xã hÍc ti¿p, tôi nhÛ mình ã vi¿t mÙt lá th¡ gßi th§y (t¥t nhiên, gi¥y xé ra të t­p hÍc). RÓi m¥y cây cÙt c·m trong lÛp mÙt ngày kia °ãc bà con trong xóm nhÕ vÁ làm cçi chåm, th§y bi¿n m¥t, l·ng l½ nh° hÓi th§y tÛi.

Tôi l¡i có ông th§y khác, ông này có hÍ hàng bên má, vai c­u tôi. Vô lÛp tôi gÍi th§y, trÑng tr°Ýng ánh cái thùng, tôi kêu c­u ¡i c­u à, mà kêu lÛn l¯m. Cho tåi b¡n nó& nÃ, th¥y tui x¥u v­y mà cing có c­u làm th§y giáo à nghen. HÓi ó sao mà th§y cô giáo có giá dï v­y không bi¿t, bË tôi em ra lòe thiên h¡, cing thu °ãc chút lãi, cái lãi áng kà nh¥t khi có ông c­u hÍ làm th§y giáo là không bË b¡n n hi¿p. Hai m°¡i sáu tuÕi, ngh) l¡i th¥y mình khÝ, giÝ thì g·p ai áng chú, áng bác cing muÑn gÍi b±ng th§y, à °ãc x°ng& em.

H¡n m°¡i nm ngÓi chai ít khÉ ß tr°Ýng, hÍc qua nhiÁu th§y cô giáo, nh°ng nm nào có th§y thì nm ó hÍc °ãc, nói chung sáng ngç d­y có muÑn& tÛi tr°Ýng. Th§y ¹p trai thì, ch­c, còn gì b±ng. Có d¡o, i hÍc vi tính, hai ông th§y Áu ¹p, Ùc thân, tr» trung, khóa ¥y, tôi ­u& thç khoa (ha ha ha).

Th­t tình, tôi không bi¿t nhïng ông th§y mà tôi mê có ph£i là giáo viên giÏi (c¥p huyÇn, c¥p tÉnh) không, có ph°¡ng pháp s° ph¡m không, hiÇu qu£ tÛi âu, gi£ng bài có cuÑn hút không, d¡y có dÅ hiÃu không, và tôi ã nh­n °ãc nhïng ki¿n théc gì, tôi nhÛ chÉ vì ông th§y ó dÅ th°¡ng.

Nhïng ông th§y không làm tôi sã b±ng cách buÙc tôi cúi §u vâng d¡, nhïng ông th§y không b¯t tôi ph£i lÅ phép khép nép tr°Ûc m·t mình, gò hÍc trò vào mÙt sñ kính trÍng g°ãng g¡o. Có thà có th§y nghiêm kh¯c, lúc nào ó, quãng nào ó, nh°ng tôi không nhÛ, chÉ nhÛ th§y ó y chang b¡n tôi. Trong không gian tr°Ýng hÍc ch­t chÙi, t» nh¡t vÛi nhïng thé k÷ lu­t bó buÙc, nhïng bài hÍc khô rÑc, céng ng¯c, nhïng ông th§y à l¡i trong ký éc tôi sñ khoáng ¡t, m¡nh m½, d¯t tôi l°Ût i trên khuôn khÕ, tiÃu ti¿t. Tôi quên mình ã hÍc °ãc gì nh°ng nhÛ mình ã °ãc Ñi xí nh° th¿ nào, të nhïng ng°Ýi th§y.

ó là nhïng ng°Ýi àn ông dËu dàng và bao dung, giÑng nh° ông ngo¡i tôi, ba tôi, ¿n n×i, khi tìm ki¿m tình yêu, hay b¯t §u quan hÇ b¡n bè, tôi luôn ngh) tÛi nhïng ông th§y cça mình. Giïa th§y và trò, giïa bÁ trên và k» d°Ûi, giïa ng°Ýi cho và k» nh­n, tôi ã nh­n °ãc sñ thân ái, yêu th°¡ng, Óng ³ng giïa ng°Ýi và ng°Ýi.

Nên nhÛ th§y, tr°Ûc nh¥t, tôi nhÛ ng°Ýi.