Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
(Viếng lăng Bác - Viễn Phương)
Bài làm

Bốn câu thơ cuối trong tuyệt tác "Viếng lăng Bác" đã khiến cho bao độc giả phải rơi lệ. Rơi lệ vì khối tình cảm lưu luyến xúc động của Viễn Phương dành cho Bác. Khối tình cảm ấy trào dâng mãnh liệt trong lòng văn nhân khi phải rời xa Bác:

"Mai về miền Nam thương trào nước mắt"

Lời thơ nghẹn ngào, nức nở như muốn bộc lộ ra những nỗi xót xa, ai hoài. Như muốn tuôn ra nỗi nhớ thương bị kìm nén sâu trong tâm khảm của người nghệ sĩ cho tới phút chia ly đẫm lệ - chia ly chốn miền Nam ruột thịt, chia ly vị cha già của dân tộc. Dòng cảm xúc ấy được thể hiện qua câu từ "thương trào nước mắt". Không phải "ngậm ngùi" hay "rơm rớm" mà là "trào" một cảm xúc mãnh liệt mà chân thành. Từ "thương" thốt ra, nó dung chứa bao niềm kính trọng, thương yêu vô hạn dàng riêng cho Bác. Những cảm xúc ấy đã quanh quẩn trong tâm can của văn sĩ từ lâu, cố nhiên sẽ làm nảy sinh bao ước muốn:

"Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này"

Điệp ngữ "muốn làm" đã toát lên những ước vọng muốn ở bên, cống hiến cho Bác của tác giả. Ước làm con chim hót quanh lăng. Để lại sự tươi vui, một chút tinh nghịch bên người đã hy sinh cả gia đình, một mối tình riêng vì nước vì dân. Ước làm đoá hoa toả hương quanh lăng, một làn hương dịu dàng thoang thoảng "đâu đây", tô đẹp thêm chốn an nghỉ của Người . Ước làm cây tre tôn nghiêm và tráng kiện như người vệ binh đứng canh cho Bác được giấc ngủ tròn.

Đặc biệt hơn hết thảy là hình ảnh "cây tre trung hiếu" khép lại khổ thơ một cách khéo léo, làm nổi bật lên vẻ đẹp oai nghiêm của hàng tre. Âu cũng giúp tôn lên nét đẹp của con người Việt Nam: Trung với nước, hiếu với dân. Mọi ước vọng ấy hẳn là muốn làm tan đi nỗi đơn côi, sự lãnh lẽo của con người suốt đời đi tìm đường cứu nước, giải phóng Tổ quốc. Con người mà cả phần đời còn lại không thể đón nhận tình yêu giản đơn, hơi ấm của gia đình, hạnh phúc bên con gái mình yêu.

giải nghĩa :
- ai hoài: nỗi buồn thương, nhớ da diết.
- tâm khảm: chỗ sâu kín trong lòng
- dung chứa: chứa đựng
- khối tình cảm: tình cảm bị kìm nén lâu dồn thành một khối.
- tráng kiện: khoẻ mạnh, lực lưỡng
- cố nhiên: đương nhiên
.
.
.
.
.
.
.
.
Ninh Hiệp, ngày 13/8/2022
- Ánh Ngọc -