- KHỞI NGHĨA VŨ TRANG GIÀNH CHÍNH QUYỀN

1. Khởi nghĩa từng phần (từ tháng 3 đến giữa tháng 8-1945)

- Đêm 9/3/1945 , Nhật đảo chính Pháp=>Pháp đầu hàng nhanh chóng.

- Ngày 12/3/1945 , BTVTW Đảng họp, ra chỉ thị “Nhật-Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”:

- Kẻ thù chính : phát xít Nhật

- Thay khẩu hiệu “Đánh đuổi P-N” bằng khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật”

- Chuyển hình thức đấu tranh từ bãi công ,bãi thị sang biểu tình thị uy ,vũ trang du kích và sẳn sàng tổng khởi nghĩa khi có điều kiện.

- “Phát động cao trào kháng Nhật cứu nước mạnh mẽ làm tiền đề cho cuộc tổng khởi nghĩa”

- Ở căn cứ Cao-Bắc-Lạng: đội VNTTGPQ và CQQ giảphóng hàng loạt xã, châu, huyện.Chính quyền CM được thành lập.

- Ở Bắc kỳ: Đảng đề ra khẩu hiệu “Phá kho thóc , gải quyết nạn đói” đáp ứng đựoc nguyện vọng của nhân dân=>phong trào đấu tranh mạnh mẽ.

- Khởi nghĩa từng phần diễn ra ở nhiều nơi: Tiên Du (Bắc Ninh), Yên Nhân (Hưng Yên) Ba Tơ (Quảng Ngãi), Mỹ Tho, Hậu Giang ở các nhà tù thực dân.

2. Chuẩn bị cuối cùng trước ngày Tổng khởi nghĩa 

- Hội nghị Quân sự Bắc Kỳ (4/1945): thống nhất và phát triên hơn nữa các lực lượng vũ trang, phát triển chiến tranh du kích và xây dựng chiến khu …

- Ngày 16/4/1945, Ủy ban dân tộc giải phóng VN và các cấp đựoc thành lập.

- Ngày 15/5/1945, hai đội VNTTGPQ và CQQ thống nhất thành VNGPQ.

-Tháng 5/1945, HCM rời Pác Bó về Tân Trào (Tuyên Quang)=> trung tâm chỉ đạo PTCM cả nước.

- Tháng 6/1945, khu giải phóng Việt Bắc đựoc thành lập bao gồm nhiều tỉnh thượng du và trung du thuộc Đông Bắc bộ; UB lâm thời khu giải phóng được thành lập .

3.Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945

a. Nhật đầu hàng Đồng minh, lệnh Tổng khởi nghĩa đựoc ban bố

- Ngày 6 và 9/8/1945, Mỹ thả hai quả bom nguyên tử xuống Hirôsima và Nagadaki.

- Ngày 9/8/1945, Hồng quân LX tấn công đạo quân Quan Đông của Nhật ở Đông Bắc TQ.

- Ngày 15/8/1945, Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng => quân Nhật ở ĐD hoang mang suy sụp. Điều kiện khách quan thuận lợi cho Tổng khởi nghĩa đã đến.

- Ngày 13/8/1945, TWĐ và Tổng bộ VM thành lập Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc => ra “Quân lệnh số 1” phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước. 

- Ngày 14-15/8, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào thông qua kế hoạch khởi nghĩa.

- Ngày 16-17/8:Đại hội Quốc dân (Tân Trào) tán thành chủ trương TKN , thông qua 10 chính sách của VM, cử ra Ủy ban dân tộc giải phóng VN do HCM làm chủ tịch, qui đinh quốc kỳ, quốc ca. 

b. Diễn biến Tổng khởi nghĩa 

- Từ ngày 14/8, nhiều xã, huyện trong cả nước đã khởi nghĩa giành chính quyền.

- Chiều 16/8, một đơn vị quân giải phóng do Võ Nguyên Giáp chỉ huy từ Tân Trào tiến về giải phóng Thái Nguyên.

- Ngày 18/8, có 4 tỉnh giành đựoc chính quyền ở tỉnh lỵ sớm nhất là Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam.

- Ở Hà Nội , ngày 17/8 một cuộc mitinh lớn được tổ chức sau đó chuyển thành cuộc biẻu tình tuần hành qua các đường phố kêu gọi khởi nghĩa.

- Ngày 19/8: nhân dân ngoại , nội thành xuống đường biểu dương lực lượng .Quần chúng CM, có sự hỗ trợ của các đội tự vệ chiến đấu đã tiến chiếm các cơ quan chính quỳên địch ở Hà Nội. Tối 19/8, khởi nghĩa thắng lợi tại Thủ đô Hà Nội.

- Ở Huế: ngày 23/8.1945, khởi nghĩa giành thắng lợi.

- Ở Sài Gòn : ngày 25/8/1945.

=> Khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn có tác dụng thúc đẩy các địa phương khởi nghĩa giành chính quyền. Địa phương giành chính quyền cuối cùng là Đồng Nai Thượng và Hà Tiên (28/8).

Như vậy, cuộc Tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi trong vòng 14 ngày ( từ 14 đến 28/8).

- Ngày 30/8 : vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị.

II - NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA ĐƯỢC THÀNH LẬP( 2/9/1945)

- Ngày 25/8: Chủ tịch HCM , TWĐ và Ủy ban dân tộc giải phóng VN từ Tân Trào về Hà Nội.

- Ngày 28/8, UB dân tộc giải phóng VN được chuyển thành Chính phủ lâm thời nước VNDCCH và Chủ tịch Hồ Chí Minh soạn thảo bản Tuyên ngôn độc lập.

- Ngày 2/9/1945 tại Quảng trường Ba Đình HN, chủ tịch HCM đọc Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố nước VNDCCH được thành lập.

III - NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CỦA CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945.

1.Nguyên nhân thắng lợi 

a. Nguyên nhân chủ quan:

- Truyền thống yêu nước, tinh thần đấu tranh kiên cường bất khuất của dân tộc.

- Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng và chủ tịch HCM.

(SGK tr. 119)

+ Đề ra đường lối CM đúng đắn, sáng tạo.

+ Đã có quá trình chuẩn bị trong 15 năm (1930-1945) qua các PTCM => đã rút ra đựoc những bài học kinh nghiệm, nhất là về xây dựng lực lượng, căn cứ địa CM…

+ Toàn Đảng, toàn dân đồng lòng. các cấp bộ Đảng và VM đã linh hoạt , sáng tạo trong khởi nghĩa.

b. Nguyên nhân khách quan : Quân đồng minh đánh bại phát xít Đức - Nhật, cổ vũ, tạo thời cơ cho Tổng khởi nghĩa.

2/Ý nghĩa lịch sử 

- Phá tan xiềng xích nô lệ của thực dân, px xóa bỏ nền q/chủ tồn tại lâu đời, lập nên nước VNDCCH.

- Đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của CMVN, mở ra kỷ nguyên mới: độc lập tự do, giả phóng dân tộc gắn liền với CNXH.

- Góp phần vào chiến thắng chống CN phát xít, làm lung lay hệ thống thuộc địa của CNĐQ, cổ vũ mạnh mẽ PTGPDT thế giới (trực tiếp là Miên và Lào).