NÊN THEO LỐI KẾT ĐỀ NÀO ?

Có nhiều lối kết đề mà bạn phải lựa lối nào làm cho bạn khi dứt lời mà thính giả còn thấy tiếc. Dưới đây là những kiểu kết đề mà bạn có thể dùng đoạt mục đích ấy.

A. đặt những câu hỏi.

Có nhiều vấn đề, bạn giải quyết minh bạch quá không hấp dẫn thính giả bằng đặt những câu hỏi để họ tự đáp. Khi trình bày cho thính giả tháy độc hại của sách báo đồi bại, phim ảnh khiêu dâm trên giới thanh niên, sao bạn không hỏi thính giả: “ Thưa quý vị, con em quý vị có nhiều lý do, quý vị không lo chu đáo được việc gaío dục đành giao cho học đường. Mà nơi đây mắc lo dạy thi cử thành ra không đủ thì giờ đào luyện lương tâm chúng, quý vị dám giao tâm hồn con trẻ của quý vị, tương lai của tổ quốc ta cho sách báo, phim ảnh dâm ô đào tạo không?

B. một câu chuyện hài hước.

Bạn lựa một câu chuyện hài hước nào đó, rút trong cổ tích hay thần thoại, thuật lại cho thính giả cười rồi dựa vào đó xen vài lời quan trọng để họ nhớ ý chính trong diễn văn của bạn. 

C. Kết bằng bài học luân lý.

D. Kết bằng một thí dụ duyên dáng.

Nói về tương lai đắc dụng của thế hệ tuổi xanh sao bạn không kết như vầy: “ Thưa quý bạn, cây sao, câh gò lúc còn nhỏ mọc trong rừng, tiều phu đi ngang quẹt chân lên đầu song vì có bản chất quý, nên lớn lên, được đốn cưa làm bạn, tủ quý giá. Các bạn, tôi xin phép sánh như những cáy đắc dụng ấy. Bây giờ còn ít tuổi các bạn bị ai nấy coi thường song nếu các bạn học hành và tu nhân nghiẽa là tự tạo bản chất quý báu thì năm mười năm nữa, nhất định đời sẽ dùng quý bạn trong những việc cao cả”.

E. Xô đẩy hành động.

Lối kết này thường được các danh sư hùng biện khuêyn vì nó thích hợp cho mục đích của hùng biện là khuyến khích người nghe hành động.

Có thể nói xương sống của hùng biện là: “bắt gân” cho người ta hành động. Vậy mà nhiều ngừoi nói chỉ để khoe vốn hiểu biết thường nói lấy hay và hoa mỹ, ít hùng hồn, chớ không cần thính giả thực hành. Bị khuyết điểm đó mà trong nhiều đạo, giáo hữu nghe giãng đạo nhiều, song hành đạo như mình giảng dày thì không bao nhiêu.

F. Trích một đoạn thơ hay.

Tóm kết diễn văn bằng cách làm cho thính giả có dịp thoát trần. Nó thơm cho cả miệng người đọc mà cũng làm cho hồn người nghe như cỡi hạt vào cõi tiên.

Bnà về thuyết định mệnh thì trước khi từ giã thính giả, sao bạn không dứt lời với Nguyễn Du trong các vần cẩm tú này: 

“ Ngẫm hay muôn sự tại trời,

Trời kia đã bất làm người có thân.

Bắt phong trần phải phong trần,

Cho thanh cao mới được phần thanh cao.

Có đâu thiên vị người nào,

Chữ tài chữ mệnh dồi dào cả hai.

Có tài mà cậy chi tài,

Chữ tài liền với chữ tai một vần.”

G. Khen và gợi lý tưởng cho người ta theo.

Một nhà tướng, thuyết trình trước ba quân chẳng những khen chiến công hiển hách của họ mà còn khen chí phấn đấu tuyệt vời dũng cảm của họ ngày mai nơi sa trường. Thay vì khuyên sĩ tốt của bạn bằng giọng đơ sơ rằng hãy cố gắn hy sinh cho tổ quốc, bạn nói đại khái như vầy có hay hơn không? “ Hởi anh em binh sĩ; tôi đã từng sống giữa anh em, theo dõi mọi bước đường tranh đấu của anh em để được hân hạnh thấy anh em, dù da ngựa bọc thây cũng không nao lòng, miễn sao hồn thiêng của tổ quốc được danh dự có những người con dám đem máu đáo bảo giang sơn trong thời kỳ khói lữa”