Thổ công

Cho người dụ kẻ địch vào trận địa mai phục và thiết kế sẵn bẫy ở đó sau ấy là ra tay lợi dụng địa thế đi chôn vùi tất cả mà chả cần phải hao hụt đi binh sĩ quá lớn.

Ta phải xem xét thật kỹ càng ở địa thế và làm cho kẻ thù chả thể có phòng bị.

Đã ra tay thì tận diệt tất cả, chớ mà để tai họa về sau và cần suy xét cẩn thận.

Đây là cách thức rất tàn ác nên ta phải có sự cẩn thận hạn chế tới mức tối đa.

Thủy công

Dùng nước để trợ giúp ở sự tấn công thì được mạnh mẽ hơn. Nước tát chỉ có thể dùng để ngăn cản, chớ không thể nào dùng để chiếm đoạt, rất khó để xử lý được.

Đánh thì thắng, giành thì lấy được mà không bán thưởng cho công lao của sĩ tốt đó là một điều gây hại, như thế chỉ ở lại đất kẻ địch tiêu phí tiền một cách vô ích. Cho nên một vị vua sáng phải lo tính điều ấy, tướng tài phải sắp đặt việc ấy cho tốt.

Không thấy có đủ lợi ích thì đừng dấy binh, không nguy hại thì đừng đánh.

Vị vua không nên vì giận giữ mà dấy binh, tướng sĩ không nên vì oán hờn mả gây chiến. thấy có ích lợi cho nước nhà thì dấy binh, không thấy rõ ích lợi thì thôi.

Đã giận có thể mừng trở lại, đã hờn có thể vui trở lại; quốc gia mà mất rồi thì rất khó để mà lấy lại người đã chết rồi thì không thể nào sống lại được để mà hối.

Vì đó mà một vị vua tốt và tài chí sáng suốt thì phải cần phải cẩn thận về việc ấy, tướng tài phải cảnh giác về điều ấy, đó là phép yêu tổ quốc, giữ binh được vẹn toàn.

Hoả Công

- Thứ nhất là đốt dinh trại để sát nhân

- Thứ hai là đốt lương thực tích trữ

- Thứ ba là đốt xe cộ

- Thứ tư là đốt kho lẫm

- Thứ năm là đốt đội ngũ để làm giặc rối loạn

Muốn dùng hoả công phải có duyên số các hoả khí cần phải trù bị sẵn ra hết.

Muốn phóng hoả phải đợi tới thời tiết, muốn châm lửa phải đi chọn ngày tốt.

Thời tiết thuận lợi là khí trời nắng ráo và không bị ẩm lửa sẽ phát huy tối đa.

Ngày thuận lợi là ngày sẽ nổi gió cực kỳ dữ dội có thể để lửa bốc ra rất ghê sợ.

Khi dùng hoả công, phải biết ứng biến tuỳ theo năm trường hợp phóng hoả:

- Lửa cháy ở tại trong thì gấp tiếp ứng ở bên ngoài; chớ có lao đầu vô chỗ tử.

- Lửa cháy rồi mà binh kẻ thù vẫn yên lặng, hãy chờ coi mà chớ vội đi đánh.

- Khi lửa cháy to, vô nổi thì vô, không vô nổi thì thôi, chớ có miễn cưỡng gì.

- Lửa đã cháy được ở ngoài, thì không cần nội ứng, lựa dịp thuận lợi mà vào.

- Lửa cháy ở trên luồng gió thì chớ có ở dưới chỗ luồng gió mà đi đánh lên.

- Ban ngày có gió nhiều thì ban đêm sẽ là không có nhiều gió để sử dụng nó.

Nhà binh phải biết 5 trường hợp phát ấy và phải tính toán thiên thời địa lợi.

Dùng lửa để trợ giúp ở sự tấn công thì sáng sủa dễ rõ và tối ưu hóa mưu kế.

Đã dấy binh muôn ngàn, đi xa ở ngàn nơi, tính chung các phí tổn của các họ, sự cung phụng của các nhà công mỗi ngày lên tới vô số; trong ngoài sẽ náo động, dân chịu vất vả vì việc phu dịch ở dọc đường, bỏ bê lại việc làm ăn lên tới nhiều.

Kéo dài tới nhiều năm để tranh thắng lợi chỉ trong 1 ngày mà lại không dám ban tước lộc, không dám thưởng trăm lạng vàng để dùng gián điệp tới nỗi đã không biết tình hình kẻ địch, là loại người hết sức bất nhân, chẳng đáng làm chủ tướng của tất cả, chẳng đáng làm kẻ phò tá không thể chủ được cái sự thắng lợi vậy!

Cho nên các bậc vua sáng tướng tài sở dĩ dấy binh tốt, đó là nhờ biết rõ thế.

Biết trước đây, không phải nhờ quỷ thần mách bảo, không phải nhờ so sánh các việc tương tự mà tìm biết được, phải nhờ người mà biết được tình hình của kẻ địch.

Dùng gián điệp thì có năm loại:

- Nội gián; là nhân lấy các quan lại ở phía kẻ địch để sử dụng mà làm gián điệp.

- Sinh gián; là hạng gián điệp tuần tra để rồi trở về mà báo cáo lại tình hình.

- Tử gián; là hạng gián điệp đi tuần tra để rồi sẽ lại truyền tin giả cho kẻ địch.

- Ngoại gián; là nhân lấy người ở làng ở tổ quốc địch để dùng làm gián điệp.

- Phản gián; là nhân lấy gián điệp của địch để sử dụng làm gián điệp cho ta.

Khi cả 5 loại gián điệp ấy đã cùng khởi sự không một ai tỏ rõ các đường lối dò xét rõ hiểm hóc của họ như thế mới là thần bí, đáng gọi là vật báu của vua để vậy.

Ở ba quân, xét lại mấy kẻ thân thiết với tướng sĩ là không có ai thân cho bằng gián điệp xét kỹ kẻ được thưởng sẽ là không ai có thưởng nhiều hơn lũ bằng gián điệp, xét chung các việc bí mật thì không việc nào bí mật hơn là lũ gián điệp ấy.

Không phải bậc thánh trí thì sẽ không dùng được gián điệp thì không phải là bậc nhân đức và không sai bảo được gián điệp không thể nào tinh vi khéo léo thì không thể nào hiểu biết rõ cho được thực tình nhờ gián điệp để ta có thể ra trận.

Vi diệu thay! Vi diệu thay! Không có gì mà không sử dụng gián điệp để dò la.

Gián điệp của kẻ địch chưa do thám ta xong mà ta đã biết rõ trước rồi thì bọn bè lũ gián điệp của kẻ địch và kẻ cáo giác cho ta biết đều phải giết chết hết đi toàn bộ.

Khi định đánh quân nào, đều phải rõ vị tướng trấn giữ, các kẻ thân tín của vị tướng, kẻ tiếp khách, kẻ gác cửa, kẻ giữ nhà, tên họ và quê quán của tất cả trong số bọn ho, đều phải kiếm ra các gián điệp của ta tìm tòi để mà biết cho đủ tất cả.

Tìm cho ra gián điệp mà địch sai tới do thám ta, lấy điều lợi mà dụ dỗ họ, dẫn dắt họ, cho họ ăn ở: thế thì có thể sử dụng họ đi làm kẻ phản gián cho ta được lợi.

Nhờ họ làm phản gián mà ta biết tình hình của nước địch, do đó có thể kiếm ra ngoại gián và nội gián ở tại bên tổ quốc nơi kẻ địch để rồi từ ở đó có thể lợi dụng.

Nhân sự phản gián mà biết địch hình, cho nên khiến tử gián bày đặt dối trá.

Nhân sự phản gián mà biết địch tình, nên có thể sai  sinh gián đi về đúng kì.

Năm việc gián điệp nói trên, nhà vua cần biết cảm thấy đã đầy đủ và dừng lại.

Biết đủ là nhờ ở phản gián, cho nên là ở phản gián không thể không hậu đãi.

Ngày xưa khi khởi nghĩa thì có kẻ để dò xét. Chỉ có bậc vua sáng tướng tài mới có thể dùng bậc Thượng Trí làm gán điệp nên đều thành công lớn. đó là điều cốt yếu nhất của việc binh bị, ba quân cũng nhờ cậy vô đó mà thực thi nổi hành vi.

Binh gia có thể chia ra làm 4 gia phái lớn là:

- âm dương: bày trận kỳ môn độn giáp du kích

- Hình Thế: đánh trực tiếp, sử dương mưu

- Biến hóa: đánh kỹ xảo, sử âm mưu

- Quyền mưu: sử mưu kế phía sau bức màn