- Trong Đêm Đông Mị không chỉ vô cảm với nỗi đau của chính mình mà còn thờ ơ trước tình cảnh khốn khổ đáng thương của A Phủ " A Phủ có là cái xác chết đứng đó thì cũng thế mà thôi"
- Sự chuyển biến trong tâm lí của Mị
+ Giọt nước mắt của A Phủ đã tác động sâu sắc đến Mị khiến bị nhớ lại tình cảnh của mình đã từng bị trói -> sự đồng cảm của Mị với tình cảnh của A Phủ
+ Bản chất của cha con nhà thống lí Pá Tra là độc ác không tha cho A Phủ. Đến đêm mai là người kia chết
->tâm lý của Mị phát triển lên cao nó buộc Mị phải cứu A Phủ mà không thể chần chừ hay lưỡng lự được.

Nhận xét : khi miêu tả diễn biến tâm lý của nhân vật Mị, Tô Hoài khi thì khách quan kể lại sự việc khi thì thâm nhập sâu sắc vào dòng nội tâm của nhân vật, sự hòa quyện giữa lời kể của tác giả với dòng suy nghĩ của nhân vật thể hiện sự cảm thông thấu hiểu yêu thương sâu sắc mà nhà văn dành cho nhân vật của mình.

- Hành động cắt dây trói cho A Phủ:
+ được miêu tả bởi những hành động nhanh dứt khoát nhịp văn gấp gáp diễn tả sự khẩn trương căng thẳng hồi hộp của Mị.
+ rón rén hốt hoảng thì thào -> tâm lý căng thẳng hồi hộp khi làm một việc rất hệ trọng. -> chứng tỏ ngòi bút miêu tả sắc sảo tâm lý của Tô Hoài.
+ Nếu như trong đêm tình mùa xuân khi bị A Sử trói nghĩ đến tình cảnh của mình có thể bị trói cho đến chết Mị hốt hoảng sợ hãi thì lúc này " bố con nhà thống lí Pá Tra sẽ bảo là Mị .... nghĩ thế nào Mị cũng không thấy sợ" -> chi tiết này đã đánh dấu sự thức tỉnh hoàn toàn của Mị, Mị thà chết chứ không chịu thỏa hiệp với hành động tàn bạo độc ác của cha con nhà thống lí Pá Tra, Mị thà chết để được giải thoát còn hơn là sống mãi kiếp con trâu con ngựa con rùa.
+ A Phủ chạy Mị đứng trong bóng tối
• chạy theo a phủ tư tưởng Thần Quyền ràng buộc không cho phép Mị
• nếu ở lại thì sẽ phải sống như trâu như ngựa như rùa Mị cũng không chấp nhận kiếp sống như một con vật vật
+ Mị chạy theo a phủ "vụt"," chạy ","băng " ->động từ diễn tả hành động nhanh chóng khẩn trương.
-> những câu văn ngắn nhấn vào những hành động diễn tả hành động nhanh chóng khẩn trương của mị, bước chân nhanh hơn cả suy nghĩ đó là bước chân đạp đổ uy quyền thần quyền đã ràng buộc Mị bao lâu nay, nó là biểu hiện cho khát vọng sống mãnh liệt nhất ở Mị.

=>》 ý nghĩa của hành động cắt sợi dây trói cho A Phủ
+ Cắt sợi dây trói cho A Phủ Mị cũng cắt đi sợi dây trói vô hình ràng buộc mình
+ sức sống tiềm tàng mãnh liệt đã thôi thúc Mị và A Phủ chạy trốn khỏi nhà thống lí Pá Tra để sống cuộc đời của mình .

- lời nói của Mị với A Phủ: nếu trước đó Mị có suy nghĩ " chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi" - Mị cam chịu chấp nhận kiếp sống nô lệ ở nhà bá tra cho đến chết. Tuy nhiên đến khi đã cắt dây trói cho A Phủ Mị không chỉ chống lại cường quyền mà còn chiến thắng cả sự vây hãn của thế lực Thần Quyền. những câu nói của Mị " A Phủ cho tôi đi " , "ở đây thì chết mất" thể hiện sự quyết liệt chống lại các thế lực áp bức giành lại cuộc sống tự do.

* nhận xét về tư tưởng nhân đạo của nhà văn Tô Hoài :
- nhà văn Tô Hoài thể hiện sự cảm thông xót thương trước số phận bất hạnh của Mị và A Phủ từ đó lên án tố cáo các thế lực thực dân phong kiến miền núi đã chà đạp áp bức con người coi mạng sống của con người không khác gì con vật
- nhà văn khám phá ẩn sâu bên trong dáng vẻ thờ ơ chai sạn của con người là khát vọng sống mãnh liệt là mong muốn được sống cho ra một con người
+ Mị dám cắt bỏ sợi dây trói không chỉ để cứu A Phủ mà còn là để giải thoát cho chính mình khỏi thế lực áp bức
+ A Phủ dù hơi tàn sức kiệt nhưng bằng tất cả bản ham sống của mình A Phủ đã vụt chạy đi tìm kiếm cơ hội sống sót
->Mị và A Phủ tiêu biểu cho người dân Tây Bắc với bản năng sức sống mãnh liệt
- mở lối thoát cho nhân vật của mình. Đây là nét mới mẻ trong tư tưởng nhân đạo của các nhà văn trong giai đoạn 1945 1975
+ trước Cách mạng tháng 8 các nhà văn thường kết thúc tác phẩm của mình bằng cái chết sự bi quan nó thể hiện sự bế tắc của các nhà văn trước thời cuộc
+ sau cách mạng tháng 8 các nhà văn đã mở ra được lối thoát hướng đi tươi sáng cho nhân vật của mình: Mị và A phủ chỉ cần thoát khỏi địa ngục trần gian nhà thống lí Pá Tra thì sẽ có một tương lai tươi sáng đang chờ họ ở phía trước.