Câu 1: Nguồn gốc, quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh.

Dựng nước và giữ nước là một trong những tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.Truyền thống đó đã được hình thành qua hàng ngàn năm lịch sử. Trải qua nhiều khó khăn thử thách, mất mát hi sinh nhân dân ta đã  vượt qua bao kẻ thù hung hãn, tàn bạo để thoát khỏi ách nô lệ, để đưa nước ta trở thành một nước độc lập tự do. Hơn thế nữa, nước ta là nước thuộc địa đầu tiên trên thế giới giành được độc lập và đã trở thành tấm gương cho toàn thể các dân tộc thuộc địa trên thế giới.Thắng lợi của cách mạng giải phóng dân tộc ở Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng đã chứng minh sự đúng đắn của tư tưởng Hồ Chí Minh.

I .Các điều kiện để hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh                    

1. Nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh

a) Giá trị truyền thống dân tộc

        Lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước đã hình thành cho Việt Nam các giá trị truyền thống dân tộc phong phú, vững bền. Đó là ý thức chủ quyền quốc gia dân tộc, ý chí tự lập, tự cưòng, yêu nước, kiên cường,bất khuất… tạo thành động lức mạnh mẽ của đất nước; là tinh thần tương thân tương ái, nhân nghĩa, cố kết cộng đồng; thuỷ chung, khoan dung, độ lượng; thông minh, sáng tạo, quý trọng hiền tài,tiếp thu giá trị văn hoá thế giới để làm phong phú văn hóc dân tộc… Trong nguồn giá trị tinh thần truyền thống đó, chủ nghĩa yêu nước làm cốt lõi, là dòng chảy chính của tư tưởng văn hoá truyền thống, xuyên suốt trường kỳ lịch sử, là động lực mạnh mẽ cho sự trường tồn và phát triển của dân tộc. Chính sức mạnh truyền thống tư tưởng văn hoá đó của dân tộc đã thúc giục Hồ Chí Minh ra đi tìm tòi, học hỏi, tiếp thu văn hoá của nhân loại để làm giàu cho tư tưởng cách mạng văn hoá Việt Nam.

b) Tinh hoa văn hoá nhân loại

        Hồ Chí Minh đã biết làm giàu vốn văn hoá của mình bằng cách học hỏi, tiết thu tư tưởng văn hoá phương Đông và phương Tây.

        Về tư tuởng và văn hoá phương Đông, Hồ Chí Minh đã tiếp thu mặt tích cực của nho giáo về triết lý hành động, nhân nghĩa, ước vọng về một xã hội bình trị, hoà mục, thế giới đại đồng; về một triêt lý nhân sinh, tu thân tề gia; đề cao văn hoá trung hiếu “ dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh”.

        Người nói: “ Tuy Khổng Tử là phong kiến và trong học thuyết của Khổng Tử có nhiều điểm không đúng, song những điều hay trong đó thì chúng ta nên học”. Người dẫn lời của V.I.Lênin: “ Chỉ có những người cách mạng chân chính mới thu hái được những điều quý báu của các đời trước để lại”.

        Về phật giáo, Hồ Chí Minh đã tiết thu tư tưởng vị tha, từ bi, bác ái, cứu khổ cứu nạn; coi trọng tinh thần bình đẳng, chống phân biệt đẳng cấp, chăm lo điều thiện…

        Về chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn, Hồ Chí Minh tìm thấy những điều thích hợp với điều kiện nước ta, đó là dân tộc độc lập, dân quyền tự do và dân sinh hành phúc.

        Về tư tưỏng văn hoá phương Tây, Hồ Chí Minh đã nhiên cứu tiếp thu tư tưỏng văn hoá dân chủ và cách mạng của cách mạng Pháp, cách mạng Mỹ.

        Về tư tưỏng dân chủ của cách mạng Pháp, Hồ Chí Minh đã tiếp thu tư tưởng của các nhà khai sáng: Vônte, Rousso, Môngtetxkio. Đặc biệt, Ngưòi chịu ảnh hưởng sâu sắc về tư tưởng tự do, bình đẳng của Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền năm 1791 của Đại cách mạng Pháp. Về tư tưởng dân chủ của cách mạng Mỹ, Người đã tiếp thu giá trị về quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc của Tuyên ngôn độc lập năm 1776, quyền của nhân dân kiểm soát chính phủ.

 c) Chủ nghĩa Mác-Lênin

        Chủ nghĩa Mác-Lênin là nguồn gốc lý luận trực tiếp, quyết định bản chất tư tưởng Hồ Chí Minh. Người khẳng định: “ Chủ nghĩa Lênin đối với chúng ta,  những người cách mạng và nhân dân Việt Nam, không những là cái cẩm nang thần kỳ, là kim chi nan, mà còn mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi đến thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chả nghĩa cộng sản”.

        Đối với chủ nghĩa Mác-Lênin, Hồ Chí Minh đã nắm vững cái cốt lõi, linh hồn của nó, là biện pháp biện chứng duy vật, học tập lập trường,quan điểm, phương pháp biện chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin để giải quyết các vấn đề thực tiễn của cách mạng Việt Nam.

        Các tác phẩm, bài viết của Hồ Chí Minh phản ánh bản chất tư tưởng cách mạng của Người theo thế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin.

d) Phẩm chất cá nhân của Hồ Chí Minh

        Ngoài nguồn gốc tư tưởng, quá trình hình thành và phát triển tư tưỏng Hồ Chí Minh còn chịu sự tác động sâu sắc của thực tiễn dân tộc và thời đại mà Người đã sống và hoạt động. Chính quá trình hoạt động trong nước và khi bôn ba khắp thế giới để học tập, nghiên cứu và hoạt động đã làm cho Người có một hiểu biết sâu sắc về thực tiễn dân tộc và thời đại.

        Từ hoạt động thức tiễn, Hồ Chí Minh đã khám khá quy luật vận động xã hội, đời sống văn hoá và cuộc đấu tranh của các dân tộc trong hoàn cảnh cụ thể của các quốc gia vá thời đại mới để khái quát thành lý luận, đem lý luận chỉ đạo hoạt động thức tiễn, qua kiểm ngiệm của thực tiễn để hoàn thiện, làm cho lý luận có giá trị khách quan và cách mạng,khoa học.

        Tư tưởng Hồ Chí Minh là sản phẩm hoạt động tinh thần của cá nhân, do Người sáng tạo trên cơ sở những nhân tố khách quan. Do đó, tư tưỏng Hồ Chí Minh phụ thuộc rất lớn vào các nhân tố nhân cách, phẩm chất và năng lực tư duy của chính người sáng tạo ra nó.

        Không chỉ ở nước ta mà nhiều chích khách, nhiều nhà hoạt động văn hoá – xã hội ở nước ngoài đã nêu ý kiến sâu sắc về nhân cách , phẩm chất, năng lực trí tuệ của Hồ Chí Minh. Ngay từ năm 1923, nhà báo Liên Xô khi tiếp xúc với Hồ Chí Minh đã nhận định: “ Từ Nguyễn Ái Quốc đã toả ra một thứ văn hoá, không phải văn hoá châu Âu, mà có lễ là một nền văn hoá tương lai”. Văn hoá Nguyễn Ái Quốc ngày càng toả sáng theo dòng thời gian của dân tộc và thời đại.

        Nhân cách, phẩm chất, tài năng của Hồ Chí Minhđă tác động rất lớn đến sự hình thành và phát triển tư tưỏng của Người. Đó là một con người có hoài bão,có lý tưởng yêu nước, thương dân, có bản lính kiên định, kiêm tốn, bình dị, ham học hỏi, thông minh, có hiểu biết sâu rộng… Chính nhờ vậy, Người đã khám phá sáng tạo về lý luân cách mạng thuộc địa trong thời đại mới, xây dựng một hệ thống quan điểm toàn diện, sâu sắc và sáng tạo về cách mạng Viêt Nam, đã vượt qua mọi thử thách, sóng gió trong hoạt động thực tiễn, định ra các quyết sách đúng đắn và sáng tạo, biến tư tưởng thành hiện thực cách mạng.

        Tóm lại, tư tưởng Hồ Chí Minh là sự tổng hoà và pháp triển biện chứng tư tưởng văn hoá truyền thống của dân tộc, tinh hoa tư tưởng văn hoá phưong Đông và phương Tây với chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng, cùng với thực tiẽn của dân tộc và thời đại qua sự tiếp biến và phát triển của Hồ Chí Minh. Tư tưởng Hồ Chí Minh là tư tưởng Việt Nam hiện đại.