Hiểu Biết Là Chìa Khóa

(Trích đoạn trong các bài nói)

1. Đàn ông đàn bà –tình yêu

-Không đàn ông nào chỉ là đàn ông và không đàn bà nào 

chỉ là đàn bà. Mỗi đàn ông đều là cả đàn ông và đàn bà, 

cũng như vậy với đàn bà -là cả đàn bà và đàn ông. Adam 

có Evatrong anh ta, Eva có Adam có trong cô ta. Trong 

thực tế không ai chỉ là Adam và cũng không ai chỉ là Eva, 

chúng ta là Adam-Eva. Đây là một trong những sáng suốt 

nhất đã từng được đạt tới.

Tâm lí chiều sâu hiện đại đã trở nên nhận biết về điều đó, 

họ gọinó là lưỡng dục. Tại sao đàn ông lại yêu đàn bà? -Vì anh ta mang người đàn bà trong mình, bằng không anh 

ta đã chẳng yêu. Rồi tại sao bạn lại yêu người đàn bà nào 

đó? Có hàng nghìn đàn bà, nhưng tại sao, bỗng nhiên, 

người đàn bà nào đó trở thành quan trọng nhất đối với bạn, 

dường như mọi đàn bà khác đều biến mất và chỉ còn mỗi 

người đàn bà đó trên thế giới? Tại sao? Tại sao người đàn 

ông nào đó lại hấp dẫn bạn? Tại sao ngay từ cái nhìn đầu 

tiên cái gì đó bỗng nhiên nhoáng lên?

Bạn đang mang hình ảnh về người đàn bà trong bạn, hình 

ảnh về người đàn ông trong bạn. Mỗi đàn ông đều mang 

một đàn bà và mỗi đàn bà đều mang một đàn ông. Khi ai đó 

bên ngoài khớp với hình ảnh bên trong của bạn thì bạn yêu 

-đó là ý nghĩa của tình yêu.  

Bạn cảm thấy, "Đây là người đàn bà của mình," hay "Đây 

là người đàn ông của mình"; cảm giác này chính là điều 

tình yêu là gì. Nhưng người đàn bà bên ngoài lại không 

định thoả mãn, vì không người đàn bà bên ngoài nào lại 

định hoàn toàn khớp với người đàn bà bên trong của bạn. 

Thực tại không theo cách đó chút nào. Có thể cô ấy khớp 

được một chút -có sự hấp dẫn, một sức hút, nhưng sớm 

hay muộn nó sẽ phôi phai. Chẳng mấy chốc bạn sẽ nhận ra 

rằng có cả nghìn lẻ một thứ mà bạn không thích trong 

người đàn bà này. Sẽ mất chút thời gian để đi tới biết về 

những điều đó.

Trước hết bạn sẽ bị mê tít. Ban đầu sự tương tự sẽ quá 

nhiều, nó sẽ tràn ngập bạn. Nhưng dần dần bạn sẽ thấy rằng 

có cả nghìn lẻ một thứ, những vụn vặt đời thường, không 

khớp; rằng các bạn là những người ngoại lai, xa lạ. Vâng, 

bạn vẫn còn yêu cô ấy, nhưng tình yêu không còn mê đắm 

nữa, cái nhìn lãng mạn mất dần. Rồi cô ấy cũng nhận ra 

rằng điều gì đó hấp dẫn trong bạn, nhưng cái toàn bộ của 

bạn thì không hấp dẫn. Đó là lí do tại sao mỗi người chồng 

cố gắng thay đổi người vợ vàmỗi người vợ cũng cố gắng 

thay đổi người chồng. Họ cố gắng làm gì vậy? Tại sao? Tại 

sao vợ cứ tiếp tục cố gắng thay đổi chồng? Để làm gì? Cô 

ta đã yêu người đàn ông này, rồi lập tức cô ta bắt đầu tìm 

cách thay đổi người đàn ông đó sao? Bây giờ cô ta đã nhận 

ra những dị biệt. Cô ta muốn vứt bỏ những dị biệt đó; cô ta 

muốn cắt bỏ vài mảnh ở người đàn ông này để anh ta hoàn 

toàn khớp với người đàn ông lí tưởng của mình. Và người 

chồng cũng cố gắng làm như vậy -không khó nhọc, không 

ương bướng như đàn bà, bởivì người chồng chóng trở nên 

mệt mỏi -đàn bà hy vọng lâu hơn.  

Đàn bà nghĩ, "Hôm nay hay ngày mai hay ngày kia -một 

ngày nào đó ta sẽ thay đổi được ... " Phải mất gần hai mươi, 

hai mươi nhăm năm để nhận ra được sự kiện là bạn không 

thể thay đổi được người khác. Đến độ tuổi năm mươi, khi 

đàn bà đã qua tuổi mãn kinh và đàn ông cũng vậy, khi họ 

bắt đầu thực sự già thì họ trở nên tỉnh táo dần dần rằng 

chẳng có gì thay đổi cả. Họ đã cố gắng vất vả, họ đã thử đủ 

mọi cách... người đàn bà vẫn nguyên như vậy vàngười đàn 

ông cũng nguyên như vậy. Chẳng ai có thể thay đổi được 

ai. Đây là một kinh nghiệm lớn đạt tới, một hiểu biết lớn.

Đó là lí do tại sao người già trở nên dễ tha thứ hơn: họ biết 

rằng chẳng cái gì có thể được làm cả. Đó là lí do tại sao 

người già trở nên thanh nhã hơn: họ biết rằng mọi thứ là 

như chúng hiện hữu. Đó là lí do tại sao người già trở nên dễ 

chấp nhận hơn. Người trẻ rất giận dữ, không chịu chấp 

nhận; họ muốn thay đổi mọi thứ, họ muốn làm cả thế giới 

theo cách họ thích. Cuộc vật lộn thật gian nan, nhưng điều 

đó chẳng bao giờ xảy ra. Nó không thể xảy được, nó không 

trong bản chất của mọi vật. Người đàn ông bên ngoài 

không bao giờ khớp hẳn với người đàn ông bên trong của 

bạn và người đàn bà bên ngoài cũng chẳng bao giờ tuyệt 

đối giống như người đàn bà bên trong của bạn. Đó là lí do 

tại sao tình yêu đem lại sự thích thú và cả nỗi đau nữa, tình 

yêu đem lại niềm hạnh phúc và cả nỗi bất hạnh nữa. Mà bất 

hạnh thì thường lại nhiều hơn là hạnh phúc.

Li dị đến cùng với hôn nhân nhanh tới mức nó thành chán 

nản. Mọi người yêu đều là những người chán nản: họ hy 

vọng quá nhiều, họ hy vọng ngược với kinh nghiệm của 

mình, họ cứ thế hy vọng mãi -nhưng chẳng có gì được 

thực hiện. Và bạn không thể phá huỷ quy luật của thực tại. 

Bạn phải hiểu những luật này!

2.  Học cách ở một mình

- Bạn đang ngồi đây -một mình với bản thân bạn. Đây là 

phép màu vĩ đại nhất. Ở một mình là thành tựu lớn lao 

nhất. Người ta bao giờ cũng cảm thấy nhu cầu về người 

khác. Có nhu cầu mênh mông về người khác bởi vì cái gì 

đó bị thiếu bên trong chúng ta. Chúng ta có lỗ lổng trong 

bản thể mình; chúng ta nhét vào lỗ hổng đó sự hiện diện 

của người khác. Người khác bằng cách nào đó làm cho 

chúng ta đầy đủ, bằng không thì chúng ta không đầy đủ.

Không có người khác chúng ta không biết mình là ai, 

chúng ta mất đi cá tính của mình. Người khác trở thành 

tấm gương và chúng ta có thể nhìn khuôn mặt của mình 

trong đó. Không có người khác chúng ta bỗng nhiên bị 

ném về chính bản thân mình. Sự không thoải mái lớn lao, 

sự bất tiện nảy sinh, bởi vì chúng ta không biết mình là 

ai.

Bạn muốn chạy xô tới người khác. Ở cùng người khác, 

mọi sự là rõ ràng, được xác định. Khi không có ai bạn 

đơn giản bị bỏ lại với sự trống rỗng của mình. Điều đó 

tạo ra nỗi sợ.

Không ai muốn một mình cả. Nỗi sợ lớn nhất trên thế 

giới là bị bỏ lại một mình. Mọi người đều làm cả nghìn 

lẻ một thứ chỉ để không bị bỏ lại một mình. Bạn bắt 

chước hàng xóm của mình để cho bạn cũng giống như họ 

và bạn không bị bỏ lại một mình. Bạn đánh mất đi tính 

cá nhân của mình, bạn đánh mất sự duy nhất của mình, 

bạn trở thành kẻ bắt chước, bởi vì nếu bạn không là kẻ 

bắt chước thì bạn sẽ bị bỏ lại một mình. Bằng cách nào 

đó bạn muốn hội nhập với đám đông nơi bạn có thể cảm 

thấy thoải mái, rằng bạn không một mình, có nhiều 

người giống như bạn. Bạn và họ trở thành một phần của 

đám đông.

Ở một mình mới thực sự là phép màu vĩ đại nhất. Nhu 

cầu của bạn về người khác đã biến mất. Bạn không có 

chỗ hở nào, bạn không thiếu cái gì, bạn không có khiếm 

khuyết nào -bạn đơn giản hạnh phúc với chính bản thân 

mình. Bạn không cần cái gì cả, phúc lạc của bạn là vô 

điều kiện. Vâng, nó là phép màu vĩ đại nhất trên thế 

giới.

Có khác biệt mênh mông giữa cô đơn và một mình. Khi 

bạn cô đơn bạn nghĩ tới người khác, bạn thiếu người 

khác. Cô đơn là trạng thái tiêu cực. Bạn cảm thấy rằng 

nếu như người khác có đó thì sẽ tốt hơn -bạn của bạn, 

vợ bạn, mẹ bạn, người yêu của bạn, chồng bạn. Đáng ra 

thì tốt nếu người khác có đó, nhưng người khác lại 

không có. Cô đơn là sự thiếu vắng người khác. Một mình 

là sự hiện diện của bản thân mình. Một mình rất tích cực. 

Nó là sự hiện diện, sự hiện diện tràn ngập. Bạn tràn đầy 

hiện diện tới mức bạn có thể rót đầy toàn thể vũ trụ bằng 

sự hiện diện của mình và không có nhu cầu về bất kì ai.

Điều này không có nghĩa là người đó không có khả năng 

sống với người khác. Thực tế chỉ người đó mới có khả 

năng sống tốt cùng với người khác. Bởi vì người đó có 

khả năng ở với chính mình nên người đó trở nên có khả 

năng ở với người khác. Nếu bạn không có khả năng ở 

cùng bản thân mình, làm sao bạn có thể có khả năng ở 

cùng người khác được? Bạn đang ở chỗ gần nhất rồi. 

Ngay cả với bản thân mình mà bạn còn không có khả 

năng sống trong tình yêu sâu sắc, trong vui sướng -thì 

làm sao bạn có thể sống cùng người khác được? Người 

khác còn xa thẳm.

Người hạnh phúc với bản thân mình thì tràn đầy tình 

yêu, tuôn chảy. Người đó không cần tình yêu của người 

khác, do đó người đó có thể cho. Khi bạn đang cần, làm 

sao bạn có thể cho được? Bạn là kẻ ăn mày. Và khi bạn 

có thể cho, nhiều tình yêu lại tới với bạn. Đó là sự đáp 

ứng, sự đáp ứng tự nhiên. Bài học thứ nhất của tình yêu 

là học cách ở một mình.

Hãy thử điều đó đi, để có cảm giác ấy. Thỉnh thoảng hãy 

ngồi một mình. Hãy thử mà xem. Nếu bạn bắt đầu cảm 

thấy cô đơn thế thì cái gì đó còn thiếu trong con người 

bạn, thế thì bạn vẫn chưa có khả năng hiểu mình là ai.

Bạn đã trở nên quá quen; ý tưởng về người khác đã trở 

thành thâm căn cố đế, nó đã trở thành thói quen máy 

móc, cho nên khi bạn bỏ lỡ nó bạn cảm thấy mình trống 

rỗng, cô đơn, rơi vào trong vực thẳm. Nhưng nếu bạn 

cho phép và cứ rơi vào trong vực thẳm đó, chẳng mấy 

chốc bạn sẽ nhận ra vực thẳm này đã biến mất, và cùng 

với vực thẳm đó tất cả mọi gắn bó ảo tưởng đã biến mất. 

Thế thì phép màu vĩ đại nhất xảy ra -rằng bạn đơn giản 

hạnh phúc chẳng bởi lí do nào cả.

Hãy nhớ, khi hạnh phúc của bạn phụ thuộc vào người 

khác, thì bất hạnh của bạn cũng sẽ phụ thuộc vào người 

khác. Nếu bạn hạnh phúc bởi vì người đàn bà yêu bạn, 

bạn sẽ trở nên bất hạnh nếu cô ấy không yêu bạn. Nếu 

bạn hạnh phúc vì bất kì lí do nào về bất kì cái gì, thế thì 

bất kì ngày nào lí do đó không còn đó nữa, bạn sẽ trở nên 

bất hạnh. Hạnh phúc của bạn bao giờ cũng như trứng 

treo trên đá, bạn bao giờ cũng vẫn còn trong lúc bão tố. 

Bạn sẽ chẳng bao giờ chắc chắn được liệu bạn có hạnh 

phúc hay bất hạnh, bởi vì từng khoảnh khắc bạn sẽ thấy 

đất dưới chân có thể biến mất -bất kì khoảnh khắc nào 

nó cũng có thể biến mất. Bạn không bao giờ có thể chắc 

chắn được. Người đàn bà đó mỉm cười ngay bây giờ đấy, 

và thế rồi cô ấy lại trở nên giận dữ. Người chồng đang 

nói hay thế và bỗng nhiên anh ấy mất hút vào tâm trạng 

tức giận.

Phụ thuộc vào người khác là phụ thuộc thôi -nó là sự tù 

túng, nó là sự phụ thuộc, và người ta không bao giờ có 

thể cảm thấy thực sự phúc lạc được. Hạnh phúc của bạn 

đơn giản là của riêng bạn, bạn không vay mượn nó từ bất 

kì ai. Không ai có thể lấy được nó đi, ngay cả cái chết. 

Bạn sẽ phải chịu đựng sự cô đơn trước hết. Hãy chịu 

đựng nó, hãy đi qua nó. Bạn phải trả giá cho nó. Việc 

chịu đựng sự đơn độc này chính là việc trả giá cho nó. 

Bạn sẽ được lợi vô cùng.

Người hỏi "Người ta có nên trước hết chấp nhận sự cô 

đơn riêng của mình trước khi đi vào mối quan hệ 

không?"

Có chứ -có, tuyệt đối đấy. Nó phải như vậy, bằng không 

thì bạn sẽ bị thất vọng, và nhân danh tình yêu bạn sẽ làm 

cái gì đókhác, cái không phải là tình yêu chút nào..

Trước hết hãy trở thành một mình. Trước hết hãy bắt đầu 

tận hưởng bản thân mình, trước hết hãy yêu lấy bản thân 

mình. Trước hết hãy trở nên hạnh phúc đích thực tới mức 

nếu không ai tới cũng chẳng thành vấn đề gì. Bạn tràn 

đầy, tuôn chảy. Nếu không ai gõ cửa nhà bạn thì hoàn 

toàn được -bạn chẳng bỏ lỡ cái gì. Bạn không chờ đợi ai 

đó tới và gõ cửa. Bạn ở nhà -nếu ai đó tới, tốt, hay. Nếu 

không ai tới, điều đó nữa cũng hay và tốt. Thế rồi hãy đi 

vào trong mối quan hệ. Bây giờ bạn đi giống như người 

chủ, không như kẻ ăn xin. Bây giờ bạn đi giống như 

hoàng đế, không như kẻ ăn xin.

Và hãy nhớ, khi bạn đi theo sự cô đơn của mình bạn sẽ 

rơi vào mối quan hệ với ai đó cũng cùng cảnh ngộ khổ 

sở, bởi vì người thực sự sống theo sự một mình của họ sẽ 

không được hấp dẫn tới bạn. Bạn sẽ ở quá thấp dưới họ. 

Họ nhiều nhất có thể thông cảm, nhưng không thể yêu 

bạn được. Người ở trên đỉnh của một mình chỉ có thể bị 

hấp dẫn tới người nào đó cũng một mình. Cho nên bất kì 

khi nào bạn hành động theo sự cô đơn của mình, bạn sẽ 

tìm thấy người có cùng kiểu; bạn sẽ tìm thấy sự phản xạ 

của riêng mình ở đâu đó. Hai người ăn xin sẽ gặp nhau, 

hai người khổ sở sẽ gặp nhau. Và hãy nhớ -khi hai 

người khổ sở gặp nhau, nó không chỉ đơn thuần là phép 

cộng, nó là phép nhân đấy. Họ tạo ra nhiều khổ sở cho 

nhau hơn là họ có thể đã tạo ra trong sự cô đơn của 

mình.

Cô đơn là sự phụ thuộc, một mình là cực kì độc lập. 

Người ta cảm thấy dường như người ta là toàn thể thế 

giới, toàn thể sự tồn tại!

3.  Bí mật lớn nhất của cuộc sống

- Hãy quan sát -và bạn sẽ thấy,mọi ý nghĩ đều trôi qua 

trên màn ảnh tâm trí của bạn -trên màn hình rada của 

tâm trí bạn một ý nghĩ thoáng qua như đám mây. Đầu 

tiên nó là mông lung -nó đang tới, nó đang tới -thế rồi 

nó có đó bỗng nhiên nổi ra trên màn hình. Thế rồi nó đi, 

thế rồi nó đã ra khỏi màn hình, lần nữa nó trở thành mơ 

hồ và biến mất... Ý nghĩ khác tới. Giữa hai ý nghĩ này có 

lỗ hổng -trong một khoảnh khắc hay một phần giây màn 

ảnh không có ý nghĩ nào.

Khi một ý nghĩ nảy sinh, nếu cùng ý nghĩ này nhận biết 

của bạn cũng có đó -nếu bạn có thể thấy nó nảy sinh, 

nếu bạn có thể thấy nó đang tới, nếu bạn có thể thấy nó ở 

đó, nếu bạn có thể thấy nó đi -thế thì không có vấn đề gì 

hết cả. Chính việc thấy này, dần dần, trở thành thành luỹ 

của bạn. Chính nhận biết này đem tới cho bạn nhiều kết 

quả. Đầu tiên bạn có thể thấy, bạn thấy rằng bạn không 

là ý nghĩ. Ý nghĩ tách biệt khỏi bạn, bạn không bị đồng 

nhất với nó. Bạn là tâm thức và nó là nội dung. Nó tới và 

đi -nó là vị khách, bạn là người chủ.

Bạn là bầu trời và ý nghĩ là mây. Nếu bạn quan sát ý 

nghĩ của mình một cách chăm chú, nếu bạn không bỏ lỡ 

chúng, nếu bạn nhìn thẳng vào chúng, điều đầu tiên sẽ là 

hiểu biết này -và đây là hiểu biết lớn lao.

Đây là bắt đầu của thức tỉnh của bạn. Bạn không còn ngủ 

nữa, bạn không còn bị đồng nhất với mây cái đến và đi. 

Bây giờ bạn biết rằng bạn ở lại mãi mãi. Bỗng nhiên mọi 

lo âu biến mất. Chẳng cái gì thay đổi bạn, chẳng cái gì sẽ 

bao giờ thay đổi bạn -cho nên phỏng có ích gì mà loâu, 

mà phiền não? Phỏng có ích gì mà lo nghĩ? Chẳng lo 

nghĩ nào có thể làm gì được bạn. Những điều này đến và 

đi, chúng chỉ là gợn sóng trên bề mặt. Sâu trong chiều 

sâu của bạn, không một gợn sóng nào đã bao giờ phát 

sinh. Và bạn ở đó, và bạn là cái đó. Bạn là sự hiện hữu 

đó. 

Thông thường, bạn đã trở nên quá bị đồng nhất với 

khách -do đó mới có khổ của bạn. Vị khách này tới, bạn 

trở nên bị quá gắn bó. Và khi vị khách này đóng gói và 

ra đi, thế thì bạn kêu bạn khóc và bạn chạy quanh -và 

bạn đi cùng ngườiđó, ít nhất để tiễn người đó, để chào 

tạm biệt người đó. Thế rồi bạn quay về vừa kêu và khóc -một người bạn đã ra đi và bạn cảm thấy khổ thế. Thế rồi 

người khách khác đến và bạn lại rơi vào tình cảnh đó với 

người khách này, bạn lại trở nên bị đồng nhất với người 

khách, và người đó lại ra đi... 

Khách đến và đi, họ không ở lại! Họ không thể ở lại 

được, họ không được coi là ở lại, họ không được ngụ ý ở 

lại.

Bạn có quan sát ý nghĩ nào không? Nó chưa bao giờ ở 

lại, nó không thể ở lại được. Cho dù bạn muốn làm cho 

nó ở lại, nó cũng không thể ở được. Thử mà xem. Đó là 

điều mọi người thỉnh thoảng có thử đấy -họ cố gắng giữ 

một từ trong tâm trí. Chẳng hạn, họ muốn giữ một âm 

thanh trong tâm trí. Trong vài giây họ nhớ và thế rồi nó 

qua mất, tuột đi mất. Họ lại nghĩ về công việc của mình, 

về vợ, về con...

Khách là khách -họ đã không tới để ở mãi mãi. Một khi 

bạn thấy tất cả mọi thứ xảy ra cho bạn đều sẽ đi khỏi 

bạn, thế thì sao lại lo nghĩ? Hãy quan sát: Cứ để chúng 

đó, để chúng đóng gói, để chúng đi. Bạn còn lại. Bạn có 

thể thấy an bình nảy sinh không nếu bạn có thể cảm thấy 

rằng bạn bao giờ cũng vẫn còn? Đây là im lặng. Đây là 

trạng thái không lo nghĩ. Đây là không khổ sở. Khổ dừng 

lại vào khoảnh khắc sự đồng nhất dừng lại. Đừng bị 

đồng nhất -có vậy thôi. Và nếu bạn có thể quan sát ai đó 

sống trong vô thời gian vĩnh hằng thế, bạn sẽ cảm thấy 

cái duyên dáng, cái trầm tĩnh, cái đẹp quanh người đó.

Tâm thức đang đứng đằng sau, quan sát. Nó là nhân 

chứng. Mọi sự tới rồi đi... cũng giống như bộ phim. Bạn 

ngồi trong rạp chiếu phim; trên màn ảnh nhiều điều tới 

rồi đi. Đôi khi bạn bị đồng nhất nữa. Đôi khi bạn trở nên 

bị đồng nhất với diễn viên. Có thể anh ta đẹp, mạnh mẽ, 

có duyên, sự duyên dáng của cá tính, gây ấn tượng, có 

sức hấp dẫn nào đó: bạn bị đồng nhất, bạnquên mất bản 

thân mình. Trong một khoảnh khắc bạn bắt đầu nghĩ cứ 

dường như anh ta là bạn. Đôi khi điều xảy ra là có một 

cảnh rất buồn, và bạn bắt đầu khóc. Mắt bạn đẫm lệ... và 

chẳng có gì trên màn ảnh cả -chỉ là ánh sáng và bóng tối 

trôi qua. Và bạn biết điều đó chứ, nhưng bạn đã quên 

mất trong một khoảnh khắc. Nếu bạn nhớ điều đó, bạn sẽ 

bắt đầu tự cười mình: "Mình làm gì thế này? kêu à? khóc 

à?" Nhưng điều đó xảy ra khi bạn đọc tiểu thuyết nữa. Ít 

nhất có cái gì đó trên màn ảnh. Đọc tiểu thuyết thì chẳng 

có gì cả -không màn ảnh, không diễn viên, chẳng có gì. 

Chỉ trong tưởng tượng riêng của bạn mà tiểu thuyết cứ 

diễn ra mãi. Và bỗng nhiên đôi khi bạn cảm thấy rất 

hạnh phúc, và đôi khi bạn cảm thấy rất buồn; bầu không 

khí của tiểu thuyết bắt đầu sở hữu bạn.

Đây đích xác là điều đang xảy ra trong cuộc sống. Cuộc 

sống là một sân khấu lớn, một vở kịch lớn. Và nó rất 

phức tạp -bởi vì bạn là diễn viên, và bạn là đạo diễn, và 

bạn là cuốn phim, và bạn là màn ảnh, và bạn lá máy 

chiếu, và bạn là khán giả nữa.Bây giờ bạn là tất cả các 

tầng: một phần đóng vai trò của diễn viên, phần khác chỉ 

đạo, phần khác vận hành như màn ảnh, phần khác có tác 

dụng như máy chiếu. Và đằng sau tất cả những cái đó là 

thực tại của bạn -nhân chứng, người đang quan sát.

Tâm thức là tấm gương. Tấm gương không bao giờ bị ô 

uế, nó chỉ dường như vậy thôi. Bạn có thể để cả đống 

phân trước tấm gương; tất nhiên, nó sẽ phản chiếu đống 

phân đó. Nhưng dầu vậy tấm gương vẫn không bị ô uế, 

nó không bị ô nhiễm. Nó không trở nên không thuần 

khiết bởi vì đống phân được phản chiếu trong nó. Nó vẫn 

còn thuần khiết. Bỏ phân đi và tấm gương có đó trong 

mọi sự thuần khiết của nó. Ngay cả khi phân được phản 

chiếu thì tấm gương cũng vẫn không bị ô uế. Cho nên bất 

kì điều gì là không thuần khiết thì đều thực sự là việc 

phản chiếu; nó được soi gương.

Cốt lõi bên trong nhất của bạn đơn giản là trống rỗng. Nó 

chưa bao giờ làm điều gì. Nó không thể làm được. Nó là 

nhân chứng, bởi chính bản chất của nó.

Đây là sáng suốt lớn lao. Tâm thức không phải là nội 

dung. Bạn là tâm thức; ý nghĩ đến và đi, bạn là người 

chủ. Ý nghĩ là khách -chúng đến và ở lại một chút, nghỉ 

ngơi một chút, ăn uống, hay ở qua đêm, và thế rồi chúng 

qua đi. Bạn bao giờ cũng còn đấy. Bạn bao giờ cũng vẫn 

vậy, bạn không bao giờ thay đổi - bạn ở đó vĩnh hằng. 

Bạn là bản thân điều vĩnh hằng -hãy luôn nhớ điều đó!

Việc chứng kiến nghĩa là tách rời khỏi cái gì đó, không 

bị đồng nhất. Khi một người vẫn còn tách rời với mọi 

kinh nghiệm của mình -dù nó là đau đớn hay vui thú, dù 

nó là tử hay sinh, không thành vấn đề cái gì đang xảy ra -khi tâm thức người đó không trở thành một với bất kì cái 

gì đang xảy ra mà vẫn còn ở ngoài nó, mùi vị của nhân 

chứng đã bắt đầu. Nếu ai đó quen dùng ngôn ngữ xúc 

phạm, điều đó lập tức giữ bạn lại; khoảng cách bị phá vỡ. 

Mũi tên của xúc phạm xuyên vào bạn và khoảng cách bị 

phá vỡ. Thế thì bạn không nhớ rằng có ai đó người đang 

xúc phạm, có ai đó người bị xúc phạm -và bạn là một 

với người đang quan sát cả hai người xúc phạm và người 

bị xúc phạm.

Rất khó vẫn còn tách rời khi bạn bị xúc phạm bằng lời. 

Bạn bỗng nhiên sẽ trở nên hoàn toàn bị đồng nhất và hấp 

thu việc xúc phạm. Chính tiềm năng của tâm thức là nó 

có thể hoặc trở nên bị đồng nhất, hoặc nó có thể ra xa và 

đứng ở một khoảng cách. Và nếu không có khả năng nào 

cho trạng thái chứng kiến xảy ra, cũng sẽ không có cách 

nào để chấm dứt khổ sở.

Việc chứng kiến nghĩa là không có sự đồng nhất với bất 

kì kinh nghiệm về bất kì cái gì -với bất kì kinh nghiệm 

nào, tôi nói thế! Không kinh nghiệm nào chạm vào bạn 

cả. Bạnđứng ở một khoảng cách, bên ngoài nó. Sự tách 

rời của bạn với kinh nghiệm không bị ảnh hưởng bởi bất 

kì lí do nào.

Khi bạn bước đi trên đường, bạn có thể làm điều đó theo 

cách bạn vẫn bước, hay bạn cũng có thể bước đi theo 

cách mà hành động bước đang xảy ra và bạn đang chứng 

kiến nó, quan sát nó. Sự đồng nhất của bạn với từng hành 

động sẽ phải bị phá vỡ; sự đồng nhất với tất cả các kinh 

nghiệm sẽ phải bị bỏ lại đằng sau. Khi bạn đang ăn, bạn 

có thể ăn theo cách bạn vẫn ăn, nhưng bạn cũng có thể 

ăn theo cách hành động ăn đang xảy ra và bạn chỉ đang 

quan sát nó.

Khi bạn bắt đầu trở nên nhận biết theo cách này trong 

từng mọi khoảnh khắc, thế thì với nỗ lực thường xuyên 

này để nhận biết, nhân chứng sẽ được sinh ra. Thế thì 

bên trong bạn sẽ có một tâm thức chỉ quan sát. Nó chỉ là 

người quan sát, người biết; nó không bao giờ là người 

làm.

4. Chu kì 7 năm của cuộc sống

- Cuộc sống có hình mẫu bên trong, hiểu được nó là tốt. Cứ 

bẩy năm một, các nhà sinh lí nói, thân thể và tâm trí trải 

qua khủng hoảng và thay đổi, được đổi mới hoàn toàn. 

Thực tế nếu bạn sống bẩy mươi tuổi, giới hạn trung bình, 

thân thể bạn chết đi mười lần. Cứ mỗi bẩy năm mọi sự lại 

thay đổi -điều đó cũng giống như đổi mùa. Trong bẩy 

mươi năm vòng tròn này hoàn chỉnh. Đường đi từ việc sinh 

tới việc tử, vòng tròn này hoàn chỉnh trong bẩy mươi năm. 

Nó có mười việc phân chia.

Thực tế cuộc đời con người không nên bị phân chia thành 

thời thơ ấu, thời thanh niên, thời già lão -điều đó không 

khoa học lắm bởi vì cứ bẩy năm một thời kì mới lại bắt 

đầu, một bước mới được thực hiện.

Trong bẩy năm đầu tiên đứa trẻ coi mình là trung tâm, cứ 

dường như nó là trung tâm của toàn thể thế giới. Toàn thể 

gia đình xoay quanh nó. Bất kì cái gì nó cần, họ đều hoàn 

thành ngay lập tức; bằng không nó sẽ nổi cơn tam bành, 

giận dữ, cuồng nộ. Nó sống như một hoàng đế, một hoàng 

đế thực thụ -mẹ, bố, mọi người phục vụ, và cả gia đình chỉ 

tồn tại vì nó. Và tất nhiên nó nghĩ cùng điều đó cũng đúng 

cho thế giới rộng hơn. Mặt trăng lên vì nó, mặt trời lên vì 

nó, mùa vụ đổi vì nó. Đứa trẻ trong bẩy năm vẫn còn tuyệt 

đối bản ngã, lấy mình làm trung tâm. Nếu bạn hỏi các nhà 

tâm lí thì họ sẽ nói đứa trẻ trong bẩy năm vẫn còn tự thoả 

mãn, thoả mãn cho chính mình. Nó không cần cái gì khác, 

không cần ai khác. Nó cảm thấy đầy đủ.

Sau bẩy năm -một đột phá. Đứa trẻ không còn lấy mình 

làm trung tâm nữa; nó trở thành lệch tâm, theo đúng nghĩa. 

Lệch tâm --từ này có nghĩa là "đi ra ngoài trung tâm." Nó 

đi tới người khác. Người khác trở thành hiện tượng quan 

trọng --bạn bè, kéo bè kéo cánh... Bây giờ nó không còn 

quan tâm nhiều tới bản thân mình nữa; nó quan tâm tới 

người khác, thế giới lớn hơn. Nó đi vào cuộc phiêu lưu để 

biết "người khác" này là ai. Cuộc truy tìm bắt đầu.

Sau bẩy năm đứa trẻ trở thành người hay hỏi lớn. Nó hỏi về 

mọi thứ. Nó trở thành người hoài nghi lớn vì việc truy tìm 

của nó đang đó. Nó hỏi cả triệu câu hỏi. Nó làm cho bố mẹ 

chán đến chết, nó trở thành mối phiền toái. Nó quan tâm tới 

người khác, và mọi thứ của thế giới đều là mối quan tâm 

của nó. Tại sao cây lại xanh? Tại saoThượng đế đã tạo ra 

thế giới? Tại sao điều này là như vậy? Nó bắt đầu trở nên 

ngày một triết lí hơn --truy tìm, hoài nghi, nó cứ khăng 

khăng đi vào mọi thứ.

Nó giết con bướm để xem cái gì ở bên trong, nó phá đồ 

chơi chỉ để xem đồ chơi vận hành thế nào, nó ném đồng hồ 

đi chỉ để nhìn vào bên trong đồng hồ, sao mà đồng hồ cứ 

tích tắc và rung chuông --cái gì đang diễn ra bên trong? Nó 

trở nên quan tâm tới người khác --nhưng người khác vẫn 

còn cùng giới. Nó không quan tâm tới con gái. Nếu con trai 

khác quan tâm tới con gái nó sẽ nghĩ bọn họ là chị em. Con 

gái không quan tâm tới con trai. Nếu con gái nào đó quan 

tâm tới con trai và chơi với chúng thì cô bé này là con gái 

kiểu con trai, không bình thường, không trung bình; cái gì 

đó sai. Giai đoạn thứ hai này các nhà phân tâm và tâm lí sẽ 

nói là đồng dục. 

Sau mười bốn tuổi cánh cửa thứ ba mở ra. Nó không còn 

quan tâm tới con trai nữa, con gái không còn quan tâm tới 

con gái. Chúng lễ phép, nhưng không quan tâm. Đó là lí do 

tại sao bất kì tình bạn nào xảy ra giữa bẩy và mười bốn tuổi 

đều sâu sắc nhất, bởi vì tâm trí là đồng dục, và trong cuộc 

sống tình bạn như vậy sẽ không bao giờ xảy ra lần nữa. 

Những người bạn đó vẫn còn là bạn vĩnh viễn, nó là mối 

liên hệ sâu sắc thế. Bạn sẽ trở nên thân thiện với mọi người 

nhưng điều đó sẽ vẫn còn là sự quen biết, không phải là 

hiện tượng sâu sắc đã xảy ra giữa bẩy và mười bốn tuổi.

Nhưng sau tuổi mười bốn con trai không còn quan tâm tới 

con trai. Nếu mọi sự xảy ra bình thường, nếu nó không bị 

mắc kẹt ở đâu đó, nó sẽ quan tâm tới con gái. Bây giờ nó 

trở thành dị dục --không chỉ quan tâm tới những người 

khác, mà thực sự quan tâm tới một người khác --bởi vì khi 

con trai quan tâm tới con trai, con trai có thể là "người 

khác" nhưng người khác vẫn là con trai như bản thân nó, 

không đích xác là người khác. Khi con trai trở nên quan 

tâm tới con gái, bây giờ nó thực sự quan tâm tới cái đối lập, 

người khác thực. Khi con gái trở nên quan tâm tới con trai, 

bây giờ thế giới đi vào.

Tuổi mười bốn là tuổi cách mạng lớn lao. Dục trở nên chín 

muồi, người ta bắt đầu ngihĩ dưới dạng dục; những phóng 

túng dục trở thành nổi bật trong giấc mơ. Con trai trở thành 

Don Juan lớn, bắt đầu tán tỉnh. Thơ ca nảy sinh, lãng mạn. 

Nó đi vào trong thế giới.

Đến tuổi hai mươi mốt --nếu mọi sự diễn ra bình thường, 

và đứa trẻ không bị xã hội bó buộc phải làm điều gì đó 

không tự nhiên --đến tuổi hai mươi mốt đứa trẻ trở nên 

quan tâm tới tham vọng hoài bão nhiều hơn tình yêu. Nó 

muốn xe Rolls Royce, biệt thự lớn. Nó muốn là người 

thành công, một Rockefeller, một thủtướng. Tham vọng 

trở thành nổi bật; ham muốn về tương lai, được thành công, 

cách thành công, cách hoàn thành, cách đi vào cuộc tranh 

đấu là toàn bộ mối quan tâm của nó.

Bây giờ nó không chỉ đi vào thế giới tự nhiên, nó đang đi 

vào thế giới con người, bãi chợ. Bây giờ nó đi vào thế giới 

của sự điên khùng. Bây giờ chợ trở thành điều nổi bật nhất. 

Toàn thể bản thể của nó đều hướng tới chợ --tiền bạc, 

quyền lực, danh tiếng.

Nếu mọi sự đi đúng --vì nó chẳng bao giờ đi đúng cả, toi 

đang nói về hiện tượng tự nhiên tuyệt đối --thì đến tuổi hai 

mươi tám con người không còn cố gắng đi vào trong cuộc 

sống phiêu lưu theo bất kì cách nào. Từ hai mươi mốt tới 

hai mươi tám người ta sống trong phiêu lưu; đến tuổi hai 

mươi tám người ta trở nên tỉnh táo hơn rằng tất cả các ham 

muốn không thể được hoàn thành hết. Có nhiều hiểu biết 

hơn rằng nhiều ham muốn là không thể được. Nếu bạn ngu 

bạn có thể cứ theo đuổi chúng, nhưng những người thông 

minh lại đi vào một cánh cửa khác khi đến tuổi hai mươi 

tám. Họ trở nên quan tâm đến an ninh và tiện nghi, ít phiêu 

lưu và tham vọng hơn. Họ bắt đầu lắng đọng. Tuổi hai 

mươi tám là chỗ hết cho thời lập dị chống lại xã hội.

Đến tuổi hai mươi tám mọi người hippies đều trở thành thật 

thà, nhà cách mạng không còn là nhà cách mạng nữa; họ 

bắt đầu lắng đọng, họ tìm kiếm cuộc sống tiện nghi, một số 

dư ngân hàng nho nhỏ. Họ không muốn là Rockefellers --chuyện đó kết thúc rồi, niềm thôi thúc đó không còn nữa. 

Họ muốn có ngôi nhà nhỏ, nhưng là một chỗ ấm cúng, 

được thiết lập để sống, để có an ninh, để cho ít nhất họ bao 

giờ cũng có thể có một số dư ngân hàng nho nhỏ. Họ tới 

công ti bảo hiểm quãng tuổi hai mươi tám. Họ bắt đầu lắng 

đọng. Bây giờ kẻ lêu lổng không còn là kẻ lêu lổng nữa. 

Anh ta mua nhà, bắt đầu sống trong đó; anh ta trở nên văn 

minh. Từ văn minh civilization bắt nguồn từ civis, công 

dân. Bây giờ anh ta trở thành một phần của thị trấn, thành 

phố, của một định chế. Anh ta không còn là kẻ lêu lổng, 

không còn là kẻ lang thang. Bây giờ anh ta không đi tới 

Kathmandu và Goa. Anh ta không đi đâu cả --mọi sự đã 

kết thúc, đã du hành đủ rồi, đã biết đủ rồi; bây giờ anh ta 

muốn định cư và nghỉ lại một chút.

Đến tuổi ba mươi lăm năng lượng sống đạt tới điểm đỉnh 

của nó. Vòng tròn đã hoàn thành một nửa và năng lượng 

bắt đầu suy giảm. Bây giờ người này không chỉ quan tâm 

tới an ninh và tiện nghi, người này trở thành một Tory, 

chính thống. Người đó không chỉ quan tâm tới cách mạng, 

người đó trở thành người phản cách mạng. Bây giờ người 

đó chống lại mọi thay đổi, người đó là người tuân thủ theo 

tôn giáo.Người đó chống lại mọi cuộc cách mạng; người 

đó muốn giữ nguyên trạng bởi vì bây giờ người đó đã lắng 

đọng và nếu bất kì cái gì thay đổi thì mọi sự sẽ bị đảo lộn. 

Bây giờ người đó nói chống lại kẻ hippies, chống lại nổi 

dậy; Bây giờ người đó đã thực sự trở thành một phần của 

định chế.

Và điều này là tự nhiên --chừng nào điều gì đó còn không 

đi sai thì con người sẽ không còn ở tình trạng hippie mãi 

mãi. Đó là một pha, đi qua thì tốt nhưng mắc kẹt lại là xấu. 

Điều đó nghĩa là bạn vẫn còn bị mắc kẹt ở giai đoạn nào 

đó. Là đồng dục giữa bẩy và mười bốn tuổi là tốt, nhưng 

nếu người ta vẫn còn đồng dục trong cả đời thì điều đó có 

nghĩa là người đó đã không trưởng thành, người đó không 

là người lớn. Phải có tiếp xúc với đàn bà, đó là một phần 

của cuộc sống. Giới khác phải trở thành quan trọng bởi vì 

chỉ thế thì bạn mới có khả năng biết được sự hài hoà của 

các phía đối lập, sự xung đột, khốn khổ, và cực lạc --nỗi 

khổ và cực lạc cả hai. Đó là sự huấn luyện, sự huấn luyện 

cần thiết.

Đến tuổi ba mươi nhăm người ta phải trở thành một phần 

của thế giới qui ước. Người ta bắt đầu tin vào tín ngưỡng, 

trong quá khứ, tin vào Vedas, kinh Koran, Kinh Thánh. 

Người ta dứt khoát chống lại thay đổi bởi vì mọi thay đổi 

nghĩa là cuộc sống riêng của bạn sẽ bị quấy rối; bây giờ bạn 

cónhiều thứ bị mất. Bạn không thể ủng hộ cách mạng được 

--bạn muốn bảo vệ... Người ta thiên về luật pháp và toà án 

và chính phủ. Người ta không còn là kẻ vô chính phủ nữa; 

người ta đều ủng hộ cho chính phủ, các qui tắc, điều luật, kỉ 

luật.

Đến tuổt bốn mươi hai tất cả mọi loại ốm yếu thể chết và 

tinh thần bột phát, bởi vì bây giờ cuộc sống đang suy giảm. 

Năng lượng đang hướng tới cái chết. Như lúc bắt đầu --năng lượng của bạn đã đi lên và bạn đã trở nên ngày một 

sống động, mạnh mẽ hơn, bạn đã trở nên ngày một mạnh 

hơn --bây giờ chính điều đối lập lại xảy ra, bạn trở nên 

ngày một yếu hơn mọi ngày. Nhưng thói quen của bạn vẫn 

còn dai dẳng. Bạn đã ăn đủ cho tới tuổi ba mươi nhăm; bây 

giờ nếu bạn tiếp tục thói quen của mình thì bạn sẽ bắt đầu 

tích trữ mỡ. Bây giờ, lượng thức ăn đó là không cần thiết. 

Nó đã được cần tới trước đây nhưng bây giờ nó không còn 

cần thiết nữa bởi vì cuộc sống đang đi tới cái chết, cuộc 

sống không cần nhiều thức ăn như vậy. Nếu bạn cứ nhét 

đầy bụng mình như bạn đã làm trước đây, thế thì đủ mọi 

loại bệnh tật sẽ xuất hiện: cao huyết áp, đau tim, mất ngủ, 

ung nhọt --chúng tất cả xảy ra quãng độ bốn mươi hai tuổi; 

bốn mươi hai tuổi là một trong những điểm nguy hiểm 

nhất. Tóc bắt đầu rụng, bạc dần. Cuộc sống biến vào trong 

cái chết.

Và gần tuổi bốn mươi hai thì tôn giáo bắt đầu trở thành 

quan trọng lần đầu tiên. Bạn có thể đã từng dính dáng đây 

đó vào tôn giáo trước đây, nhưng bây giờ tôn giáo lần đầu 

tiên bắt đầu trở nên quan trọng --bởi vì tôn giáo có liên 

quan sâu sắc với cái chết. Bây giờ cái chết đang lại gần và 

ham muốn đầu tiên về tôn giáo nảy sinh.

Carl Gustav Jung đã viết rằng trong cả đời mình ông ấy đã 

từng quan sát rằng những người tới ông ấy quãng độ tuổi 

bốn mươi bao giờ cũng có nhu cầu tôn giáo. Nếu họ phát 

điên, thần kinh, tâm thần, họ không thể nào được giúp đỡ 

nếu họ không trở nên bắt rễ sâu sắc vào tôn giáo. Họ cần 

tôn giáo; nhu cầu cơ sở của họ là tôn giáo. Và nếu xã hội là 

thế tục và bạn còn chưa hề được dạy về tôn giáo, thì khó 

khăn lớn nhất tới vào quãng độ tuổi bốn mươi hai --bởi vì 

xã hội không cho bạn bất kì một đại lộ, một cánh cửa, một 

chiều hướng nào.

Xã hội là tốt khi bạn mười bốn tuổi, bởi vì xã hội cho đủ 

dục --toàn thể xã hội đều mang tính dục; dục dường như là 

món hàng duy nhất ẩn kín trong mọi món hàng. Nếubạn 

muốn bán xe tải mười tấn thì thế nữa bạn phải dùng một 

phụ nữ trần truồng. Hay thuốc đánh răng -thế nữa. Xe tải 

hay thuốc đánh răng, cũng chẳng tạo ra khác biệt gì: đàn bà 

trần truồng bao giờ cũng mỉm cười ở đó đằng sau. Thực 

sự đàn bà được bán. Xe tải không được bán, thuốc đánh 

răng không được bán, đàn bà được bán. Và bởi vì đàn bà 

tới, nụ cười của đàn bà tới cùng thuốc đánh răng, bạn phải 

mua thuốc đánh răng nữa. Mọi nơi dục đều được bán. 

Cho nên xã hội này, xã hội trần tục này, là tốt cho người 

trẻ. Nhưng họ sẽ không còn trẻ mãi được. Khi họ lên tới 

bốn hai tuổi bỗng nhiên xã hội bỏ quên lãng họ. Họ không 

biết phải làm gì bây giờ. Họ trở nên thần kinh bởi vì họ 

không biết, họ chưa bao giờ được huấn luyện, không kỉ luật 

nào đã được trao cho họ để đốidiện với cái chết. Xã hội đã 

làm cho họ sẵn sàng cho cuộc sống, nhưng không ai đã dạy 

họ trở nên sẵn sàng cho cái chết. Họ cần nhiều giáo dục về 

cái chết cũng như họ cần giáo dục về cuộc sống.

Nếu tôi mà được phép theo cách của mình thì tôi sẽ chia 

các đại học thành hai phần: một phần cho người trẻ, phần 

kia cho người già. Người trẻ sẽ tới để học nghệ thuật của 

cuộc sống --dục, tham vọng, tranh đấu. Thế rồi khi họ trở 

nên già hơn và họ đạt tới điểm đánh dấu bốn mươi hai, họ 

sẽ quay lại đại học để học về cái chết, Thượng đế, thiền --bởi vì bây giờ các đại học cũ sẽ không còn có ích gì cho họ. 

Họ cần việc huấn luyện mới, kỉ luật mới, để cho họ có thể 

được bắt vào pha mới đang xảy ra cho họ.

Xã hội này bỏ quên lãng họ; đó là lí do tại sao ở phương 

Tây có nhiều bệnh tinh thần thế. Phương Đông không nhiều 

đến như vậy. Tại sao? --bởi vì phương Đông vẫn còn có 

chút ít huấn luyện trong tôn giáo. Điều đó chưa biến mất 

hoàn toàn; dù là giả, dù dỏm, nó vẫn có đó, nó tồn tại ngay 

góc kia thôi. Không còn trong bãi chợ, không còn trong bề 

dày của cuộc sống; chỉ ở ngay bên cạnh --nhưng có đền 

chùa. Bên ngoài con đường của cuộc sống, nhưng nó vẫn 

có đó. Bạn phải bước vài bước và bạn có thể đi tới đó, nó 

vẫn tồn tại.

Ở phương Tây tôn giáo không còn là một phần của cuộc 

sống. Đến quãng độ tuổi bốn mươi hai mọi người phương 

Tây đều trải qua các vấn đề tâm lí. Hàng nghìn kiểu loạn 

thần kinh xảy ra --và ung nhọt. Ung nhọt là dấu vết của 

tham vọng. Người tham vọng nhất định bị ung nhọt trong 

dạ dầy: tham vọng cắn xé, nó ăn vàobạn. Ung nhọt không 

là gì khác hơn việc ăn bản thân bạn. Bạn căng thẳng tới 

mức bạn bắt đầu ăn thành dạ dầy của mình. Bạn căng thẳng 

thế, dạ dầy của bạn căng thẳng thế nó chưa bao giờ được 

thảnh thơi. Bất kì khi nào tâm trí căng thẳn thì dạ dầy căng 

thẳng.

Ung nhọt là dấu vết của tham vọng. Nếu bạn có ung nhọt 

điều đó chỉ ra bạn là người rất thành công. Nếu bạn không 

có ung nhọt bạn là người nghèo; cuộc sống của bạn đã thất 

bại, bạn đã thất bại hoàn toàn. Nếu bạn bị đau tim lần đầu 

tiên quãng bốn mươi hai tuổi bạn là người thành công lớn. 

Ít nhất bạn cũng là bộ trưởng nội các hay nhà công nghiệp 

giầu có hay nghệ sĩ nổi tiếng; bằng không, làm sao bạn giải 

thích được cho cơn đau tim? Đau tim là định nghĩa của 

thành công.

Tất cả mọi người thành công đều sẽ bị đau tim, họ phải bị 

vậy. Toàn thể hệ thống của họ đều bị nặng trĩu bởi các yếu 

tố độc hại: tham vọng, ham muốn, tương lai, ngày mai, cái 

không bao giờ có đó. Bạn đã sống trong mơ, bây giờ hệ 

thống của bạn không thể dung thứ được điều đó thêm nữa. 

Và bạn vẫn còn căng thẳng với tương lai tới mức sự căng 

thẳng này đã trở thành chính phong cách sống của bạn. Bây 

giờ nó là thói quen bắt rễ sâu.

Tại tuổi bốn mươi hai, lại một đột phá mới tới. Người ta bắt 

đầu nghĩ về tôn giáo, thế giới khác. Cuộc sống dường như 

quá nhiều, và thời gian còn lại ít ỏi thế --làm sao bạn có 

thể đạt tới Thượng đế, niết bàn, chứng ngộ? Do đó mới có 

lí thuyết hoá thân: "Đừng sợ. Bạn sẽ được sinh ra lần nữa 

mà, cứ sinh đi sinh lại, và bánh xe cuộc sống sẽ cứ chuyển 

động mãi. Đừng sợ: có đủ thời gian, có đủ vĩnh hằng còn 

lại --bạn có thể đạt tới được."

Đó là lí do tại sao ở Ấn Độ ba tôn giáo lớn đã phát sinh --Jaina giáo, Phật giáo và Hindu giáo --và họ không đồng ý 

về bất kì điểm nào ngoại trừ hoá thân. Các lí thuyết bất 

đồng thế, thậmchí không đồng ý được trên nền tảng cơ sở 

về Thượng đế, bản chất của cái ta... nhưng tất cả chúng đều 

đồng ý về lí thuyết hoá thân --phải có cái gì đó cho nó. Tất 

cả chúng đều cần thời gian, bởi vì để đạt tới Brahman --người Hindus gọi nó là Brahman -- phải cần nhiều thời 

gian. Đó là một tham vọng lớn thế, và chỉ vào tuổi bốn 

mươi hai bạn mới trở nên quan tâm. Chỉ còn lại hai mươi 

tám năm nữa thôi.

Và đây mới chỉ là bắt đầu của mối quan tâm. Thực tế vào 

độ tuổi bốn mươi hai bạn trở lại là đứa trẻ trong thế giới 

của tôn giáo và chỉ còn lại hai mươi tám năm nữa thôi. 

Thời gian dường như quá ngắn, không đủ chút nào để đạt 

tới những đỉnh cao như vậy -- Brahman, người Hindus gọi 

nó là vậy. Người Jainas gọi nó là moksha, tự do tuyệt đối 

khỏi mọi nghiệp quá khứ.Nhưng hàng nghìn và hàng triệu 

kiếp đã có đó trong quá khứ; trong vòng hai mươi tám năm 

làm sao bạn bao quát được? Làm sao bạn sẽ hoàn tác toàn 

bộ quá khứ? Quá khứ mênh mông thế đang có đó, nghiệp 

xấu và nghiệp tốt --làm sao bạn lau sạch các tội lỗi của 

mình trong vòng hai mươi tám năm? Điều đó dường như 

không đúng! Thượng đế đòi hỏi quá nhiều, điều đó là 

không thể được. Bạn sẽ cảm thấy thất vọng nếu bạn chỉ 

được cho hai mươi tám năm. Và các Phật tử, người không 

tin vào Thượng đế, không tin cả vào linh hồn --họ cũng tin 

vào hoá thân. Niết bàn, sự trống rỗng cuối cùng, cái trống 

rỗng toàn bộ… khi bạn vẫn còn bị chất đầy với biết bao 

nhiêu rác rưởi thế trong biết bao nhiêu kiếp sống, làm sao 

bạn sẽ làm nhẹ nhõm bản thân mình trong vòng hai mươi 

tám năm? Điều đó là quá nhiều, dường như là việc không 

thể được. Cho nên tất cả họ đều đồng ý về một việc, là cần 

nhiều tương lai hơn, cần nhiều thời gian hơn.

Bất kì khi nào bạn có tham vọng thì đều cần tới thời gian. 

Và với tôi người tôn giáo là người không cần thờigian. 

Người đó được giải thoát ở đây và bây giờ, người đó đạt 

tới Brahman ở đây và bây giờ, người đó được giải thoát, 

chứng ngộ, ở đây và bây giờ. Người tôn giáo không cần 

thời gian chút nào bởi vì tôn giáo xảy ra trong khoảnh khắc 

vô thời gian. Nó xảy rabây giờ, nó bao giờ cũng xảy ra; 

bằng không thì nó chẳng bao giờ xảy ra cả. Không có cách 

khác mà nó đã từng xảy ra.

Vào độ tuổi bốn mươi hai niềm thôi thúc đầu tiên nảy sinh, 

mơ hồ, không rõ ràng, lẫn lộn. Bạn thậm chí không nhận 

biết về điều đang xảy ra, nhưng bạn bắt đầu nhìn vào đền 

chùa với sự quan tâm thiết tha. Đôi khi nhân tiện, như một 

khách thăm vô tình, bạn cũng tới nhà thờ. Đôi khi --lúc có 

thời gian, chẳng phải làm gì --bạn bắt đầu nhìn vào Kinh 

Thánh, đọng đầy bụi trên bàn. Mơ hồ, không đích xác rõ 

ràng, cũng giống như đứa trẻ nhỏ mơ hồ về dục bắt đầu 

chơi với bộ phận sinh dục của mình, chẳng biết mình đang 

làm gì. Một thôi thúc mơ hồ... Đôi khi người ta ngồi một 

mình im lặng, bỗng nhiên cảm thấn an bình, chẳng biết 

mình đang làm gì. Đôi khingười ta bắt đầu lẩm nhẩm câu 

mật chú đã được nghe từ hồi nhỏ. Bà già hay lẩm nhẩm đọc 

nó; cảm thấy căng thẳng, người ta bắt đầu lẩm nhẩm đọc 

nó. Người ta bắt đầu tìm kiếm, tìm thầy, ai đó hướng dẫn 

cho mình. Người ta nhận điểm đạo, bắt đầu học mật chú, 

thỉnh thoảng lặp lại nó, rồi lại quên mất trong vài ngày, lại 

lặp lại … việc tìm kiếm mơ hồ, dò dẫm.

Đến tuổi bốn mươi chín việc tìm kiếm trở thành rõ ràng; 

phải mất bẩy năm cho việc tìm kiếm trở nên rõ ràng. Bây 

giờ một quyết tâm nảy sinh. Bạn không còn quan tâm tới 

người khác nữa, đặc biệt nếu mọi thứ đã đi đúng --và tôi 

phải nhắc đi nhắc lại điều này bởi vì mọi thứ chẳng bao giờ 

đi đúng cả --vào độ tuổi bốn mươi chín người ta trở nên 

không quan tâm tới đàn bà --mãn kinh, vào tuổi bốn mươi 

chín. Đàn ôngkhông cảm thấy thích tình dục. Toàn bộ mọi 

sự có vẻ giống như một thiếu niên, toàn bộ mọi sự có vẻ 

giống như hơi chút chưa trưởng thành.

Nhưng xã hội có thể ép buộc… Ở phương Đông họ đã 

chống lại dục và họ đã kìm nén dục. Khi con trai mười bốn 

tuổi chúng kìm nén dục và chúng muốn tin rằng con trai 

vẫn là đứa trẻ, nó không nghĩ tới con gái. Những đứa con 

trai khác là có thể --những đứa con trai này bao giờ cũng 

có thể tìm được ở nhà hàng xóm –nhưng chẳng bao giờ là 

con trai của bạn; nó hồn nhiên như đứa trẻ, như thiên thần. 

Và nó trông rất hồn nhiên, nhưng điều đó không đúng --nó 

mơ màng. Con gái đã đi vào tâm thức nó, phải đi vào, điều 

đó là tự nhiên --và nó phải che dấu điều đó. Nó bắt đầu thủ 

dâm và nó phải che dấu điều đó. Nó có những giấc mơ ướt 

quần và nó phải che dấu điều đó.

Ở phương Đông con trai mười bốn tuổi trở nên mặc cảm. 

Cái gì đó sai đang xảy ra --chỉ với nó, bởi vì nó không thể 

biết được rằng mọi người ở mọi nơi đều làm cùng điều đó. 

Và nhiều điều mọi người đang trông chờ ở nó --rằng nó

phải vẫn còn là một thiên thần, đồng trinh, không nghĩ tới 

con gái, thậm chí không mơ về con gái. Nhưng nó đã trở 

nên quan tâm --xã hội đang kìm nén nó. 

Ở phương Tây việc kìm nén này đã biến mất nhưng việc 

kìm nén khác lại tới --và điều này phải được hiểu bởi vì 

đây là cảm giác của tôi, rằng xã hội không bao giờ có thể 

không mang tính kìm nén được. Nếu nó vứt bỏ kìm nén 

này, thì lập tức nó bắt đầu kìm nén khác. Bây giờ việc kìm 

nén lại vào quãng bốn mươi chín ở phương Tây: mọi người 

bị buộc vẫn còn trongdục bởi vì toàn thể việc dạy bảo nói, 

"Anh đang làm gì vậy? --đàn ông có khả năng dục mãi cho 

tới tuổi chín mươi kia!" Những người có thẩm quyền lớn 

lao đều nói điều đó. Và nếu bạn bất lực và bạn không quan 

tâm, bạn bắt đầu cảm thấy mặc cảm. Vào độ tuổi bốn mươi 

chín đàn ông bắt đầu cảm thấy mặc cảm rằng mình không 

làm tình được nhiều như mình đáng phải làn.

Và có những thầy giáo cứ thuyết giảng, "Điều này là vô 

nghĩa. Bạn có thể làm tình, bạn có thể làm tình mãi tới chín 

mươi tuổi kia. Cứ làm tình đi." Và họ nói nếu bạn không 

làm tình bạn sẽ bị liệt dương; nếu bạn tiếp tục làm tình thì 

máy của bạn vẫn tiếp tục làm việc. Nếu bạn dừng lại thì 

chúng sẽ dừng lại, và một khi bạn dừng dục thì năng lượng 

sống của bạn sẽ sụt giảm, bạn sẽ chóng chết. Nếu chồng 

dừng lại, vợ quan tâm chăm sóc: "Anh làm gì thế?" Nếu vợ 

dừng lại chồng sẽ quan tâm chăm sóc cô ấy: "Điều này là 

ngược với các nhà tâm lí và điều này có thể tạo ra sự suy 

đồi nào đó."

Ở phương Đông chúng ta đã làm một điều ngu xuẩn và ở 

phương Tây cũng vậy, vào thời xưa, họ đã làm cùng điều 

ngu xuẩn này. Điều đó là chống lại tôn giáo vì đứa trẻ mười 

bốn tuổi trở nên có khả năng dục --và nó trở nên có khả 

năng một cách tự nhiên thế. Đứa trẻ chẳng thể làm được gì, 

điều đó ở ngoài sự kiểm soát của nó. Nó có thể làm được 

gì? Làm sao nó có thể làm được điều đó? Mọi giáo huấn về 

độc thân vào độ tuổi mười bốn đều ngu xuẩn, bạn đang kìm 

nén con người này. Nhưng những nhà cầm quyền, các tín 

ngưỡng , các guru già nua, các nhà tâm lí già cả và những 

người tôn giáo --họ tất cả đều chống lại dục, toàn thể giới 

cầm quyền đều chống lại dục. Đứa trẻ bị kìm nén, bị làm 

cho mặc cảm. Tự nhiên không được phép.

Bây giờ chính điều đối lập đang xảy ra tại đầu kia. Vào độ 

tuổi bốn mươi chín các nhà tâm lí đang buộc mọi người 

tiếp tụclàm tình; bằng không bạn sẽ mất cuộc sống. Và vào 

độ tuổi bốn mươi chín... như tại độ tuổi mười bốn dục phát 

sinh tự nhiên, thì tại độ tuổi bốn mươi chín nó tự nhiên 

giảm đi. Nó phải như vậy, bởi vì mọi vòng tròn đều phải 

hoàn chỉnh.

Đó là lí do tại sao ở Ấn Độ đã quyết định rằng vào tuổi năm 

mươi đàn ông nên bắt đầu trở thành một vanprasth, mắt 

nên hướng vào rừng, lưng nên quay vào bãi 

chợ. Vanprasth là một từ hay; nó có nghĩa là người bắt đầu 

nhìn lên Himalayas, nhìn vào rừng. Bây giờ lưng người đó 

hướngvào cuộc sống và tham vọng và ham muốn và tất cả 

mọi thứ đó --đều kết thúc. Người đó bắt đầu đi tới sự một 

mình, hướng tới bản thân mình.

Trước điều này, cuộc sống đã thành quá nhiều và người đó 

không thể một mình được; có những trách nhiệm cần phải 

đượchoàn thành, trẻ con cần được nâng đỡ. Bây giờ chúng 

đã lớn khôn. Chúng xây dựng gia đình --vào lúc bạn bốn 

mươi chín thì con bạn lấy vợ lấy chồng, định cư. Chúng 

không còn là kẻ hippies, chúng phải đạt tới độ tuổi hai 

mươi tám. Chúng sẽ lắng đọng --bây giờ bạn có thể đảo 

lộn được. Bây giờ bạn có thể đi ra khỏi nhà, bạn có thể trở 

thành vô gia cư. Vào độ tuổi thứ bốn mươi chín người ta 

nên bắt đầu nhìn về rừng rậm, đi vào nội tâm, trở thành 

ngày một mang tính thiến và tính cầu nguyện hơn.

Vào độ tuổi năm mươi sáu lại một thay đổi tới, một cuộc 

cách mạng. Bây giờ nhìn lên Himalayas cũng không đủ; 

người ta phải thực sự du hành, người ta phải đi. Cuộc sống 

đang chấm dứt, cái chết đang tới ngày một gần hơn. Vào độ 

tuổi bốn mươi chín người ta trở nên không quantâm tới 

dục khác giới. Vào độ tuổi năm mươi sáu người ta nên trở 

nên không quan tâm tới người khác, tới xã hội, tới các nghi 

lễ xã hội, câu lạc bộ. Vào độ tuổi năm mươi sáu người ta 

nên từ nhiệm khỏi mọi câu lạc bộ Rotaries, mọi câu lạc bộ 

Lions; bây giờ điều đó có vẻ ngu xuẩn, trẻ con. Cứ tới câu 

lạc bộ Rotary hay Lions nào đó mà xem mọi người, ăn vận 

tề chỉnh với cà vạt và đủ mọi thứ --điều đó trông có vẻ 

thiếu niên, trẻ con. Họ đang làm gì? Lions sư tử --chính cái 

tên này có vẻ ngu ngốc. Với một đứa trẻ nhỏ, tốt --bây giờ 

họ có câu lạc bộ "Mãnh thú" cho trẻ nhỏ, và cho đàn bà câu 

lạc bộ "Sư tử cái". Với mãnh thú điều đó là hoàn toàn đúng, 

nhưng với sư tử và sư tử cái...? Điều đó chỉ ra rằng tâm trí 

là tầm thường.

Vào độ tuổi năm mươi sáu người ta nên trưởng thành khi 

thoát ra ngoài tất cả mọi vướng víu xã hội. Kết thúc rồi! 

Người ta đã sống đủ, đã học đủ; bây giờ người ta nên cám 

ơn mọi người và bước ra khỏi nó. Năm mươi sáu tuổi là 

thời gian người ta nên tự nhiên trở thành một sannyasin. 

Người ta nên nhận tính chất sannyas, người ta nên từ bỏ, 

điều đó là tự nhiên --khi bạn đi vào, bạn nên từ bỏ. Cuộc 

sống nên có một lối vào và nó nên có một lối ra; bằng 

không nó sẽ thành ngạt thở. Bạn đi vào và bạn chẳng bao 

giờ bước ra và rồi bạn nói bạn ngạt thở, trong đau buồn. Có 

lối ra đấy, và đó là tính chất sannyas --bạn bước ra khỏi xã 

hội. Bạn thậm chí không quan tâm tới người khác vào độ 

tuổi năm mươi sáu.

Đến độ tuổi sáu mươi ba bạn lại trở thành giống đứa trẻ, chỉ 

quan tâm tới bản thân mình. Đó là điều thiền là gì --đi vào 

nội tâm, cứ dường như mọi thứ khác đã rơi đâu mất và chỉ 

mỗi bạn tồn tại. Lần nữa bạn trở thành đứa trẻ --tất nhiên 

được làm giầu rất nhiều bởi cuộc sống, rất trưởng thành, 

hiểu biết, với thông minh lớn lao. Bây giờ bạn lại trở thành 

hồn nhiên. Bạn bắt đầu đi vào nội tâm. Chỉ còn lại vài năm 

nữa thôi, và bạn phải chuẩn bị cho cái chết. Bạn phải sẵn 

sàng để chết.

Và sẵn sàng chết là gì? Mở hội với cái chết là sẵn sàng 

chết. Chết hạnh phúc, vui sướng, chết một cách sẵn lòng, 

đón chào, là sẵn sàng. Thương đế đã cho bạn một cơ hội để 

học tập, và hiện hữu, và bạn đã học. Bây giờ bạn muốn 

nghỉ ngơi. Bây giờ bạn muốn đi về nhà tối thượng. Đó đã là 

nơi tạm trú. Bạn đã lang thang ở miền đất lạ, bạn đã sống 

với những người lạ, bạn đã yêu những người lạ và bạn đã 

học nhiều. Bây giờ thời điểm đã tới: hoàng tử phải trở về 

vương quốc riêng của mình.

Sáu mươi ba là thời điểm khi người ta trở thành hoàn toàn 

đóng vào trong mình. Toàn thể năng lượng đi vào và đi vào 

và đi vào, quay vào trong. Bạn trở thànhcái vòng tròn năng 

lượng, không đi đâu cả. Không đọc, không nói nhiều. Ngày 

một im lặng hơn, ngày một trở nên bản thân mình hơn, 

hoàn toàn độc lập với tất cả mọi thứ xung quanh bạn. Năng 

lượng cứ ngày một sụt giảm dần.

Đến độ tuổi bẩy mươi bạn sẵn sàng rồi. Và nếu bạn đã tuân 

theo hình mẫu tự nhiên này, chỉ ngay trước cái chết của bạn 

--chín tháng trước cái chết của bạn --bạn sẽ trở nên nhận 

biết rằng cái chết đang tới. Như đứa trẻ phải trải qua chín 

tháng trong bụng mẹ, cùng chu kì này được lặp lại hoàn 

toàn, lặp lại đầy đủ, lặp lại trọn vẹn. Trước lúc cái chết tới, 

chín tháng trước đó, bạn sẽ trở nên nhận biết. Bây giờ bạn 

đang đi vào bụng mẹ lần mữa. Bụng mẹ này không còn 

trong người mẹ, bụng mẹ này ở bên trong bạn.

Người Ấn Độ gọi điện thờ bên trong nhất của ngôi đền 

là garbha, bụng mẹ. Khi bạn đi tới ngôi đền thì phần bên 

trong nhất của ngôi đền này được gọi là bụng mẹ. Nó được 

gọi một cách rất biểu tượng như vậy, rất có chủ ý; đó là 

bụng mẹ người ta phải đi vào. Trong pha cuối cùng --chín 

tháng --người ta đi vào chính bản thân mình, thân thể riêng 

của mình trở thành bụng mẹ. Người ta đi vào điện thờ bên 

trong nhất nơi ngọn lửa bao giờ cũng cháy, nơi ánh sáng 

bao giờ cũng có, nơi ngôi đền hiện hữu, nơi thượng đế bao 

giờ cũng sống. Đây là quá trình tự nhiên.

Với quá trình tự nhiên này, không cần tương lai nào cả. 

Bạn đã sống một cách tự nhiên khoảnh khắc này. Khoảnh 

khắc tiếp sẽ bắt nguồn từ nó theo cách riêng của nó. Cũng 

hệt như đứa trẻ lớn lên và trở thành thanh niên --không cần 

lập kế hoạch cho điều đó, người ta đơn giản trở thành; điều 

đó là tự nhiên, nó xảy ra. Như dòng sông tuôn chảy và tới 

đại dương --theo cùng cách này --bạn tuôn chảy và bạn đi 

tới chỗ kết thúc, tới đại dương. Nhưng người ta phải vẫn 

còn tự nhiên, trôinổi và trong khoảnh khắc này. Một khi 

bạn bắt đầu nghĩ về tương lai và tham vọng và ham muốn, 

bạn bỏ lỡ khoảnh khắc này. Và khoảnh khắc này bị bỏ lỡ sẽ 

tạo ra sự suy đồi bởi vì bạn bao giờ cũng sẽ bỏ thiếu mất 

cái gì đó; lỗ hổng sẽ có đó.

Nếu đứa trẻ mà không sống thời thơ ấu của mình cho đủ, 

thì thời thơ ấu chưa được sống đủ đó sẽ đi vào trong thời 

thanh niên của bạn --bởi vì nó sẽ đi đâu được? Nó phải 

được sống qua chứ. Khi đứa trẻ lên bốn và nhảy múa và 

chơi và chạy khắp nơi, đuổi bắt bướm, điều đó là đẹp. 

Nhưng khi một thanh niên hai mươi tuổi đuổi bắt bướm thì 

anh ta dở hơi rồi --thế thì bạn phải nhận anh ta vào bệnh 

viện, anh ta là một ca tâm thần. Chẳng có gì sai với điều đó 

ở bốn tuổi; điều đó là tự nhiên, đó là việc cần làm. Đó 

là đúng việc cần làm --nếu đứa trẻ không đuổi theo bướm 

thì cái gì đó bị sai, nó phải được đưa tới nhà phân tâm. Thế 

thì điều đó là được --nhưng khi anh ta hai mươi tuổi và vẫn 

tung tăng đuổi bướm thì bạn phải nghi ngờ điều gì đó đã đi 

sai, anh ta vẫn còn chưa trưởng thành. Thân thể đã trưởng 

thành, tâm trí đang tụt lại sau. Anh ta phải ở đâu đó trong 

thời thơ ấu của mình --anh ta đã không được phép sống 

thời thơ ấu một cách trọn vẹn. Nếu anh ta sống thời thơ ấu 

một cách trọn vẹn thì anh ta sẽ trở thành thanh niên, đẹp, 

tươi, không bị vẩn đục bởi tuổi thơ. Anh ta sẽ lột bỏ tuổi 

thơ như con rắn lột da cũ của nó. Anh ta sẽ đi ra từ đó tươi 

tắn. Anh ta sẽ có thông minh của thanh niên và anh ta sẽ 

không trông như người chậm tiến.

Sống tuổi thanh niên một cách trọn vẹn. Đừng nghe lời 

những người có thẩm quyền cổ đại, vứt bỏ những lời đó ra 

khỏi con đường. Đừng nghe họ -bởi vì họ đã giết chết tuổi 

thanh niên, họ kìm nén tuổi thanh niên. Họ chống lại dục và 

nếu xã hội nào đó chống lại dục thì dục sẽ lan toả khắp 

cuộc sống của bạn, nó sẽ trở thành chất độc. Sống nó đi! 

Tận hưởng nó!

Giữa mười bốn và hai mươi mốt tuổi con trai đạt đỉnh dục 

cao nhất. Thực tế gần độ tuổi mười bảy hay mười tám nó 

đạt tới đỉnh dục. Nó sẽ chẳng bao giờ có năng lực như vậy 

nữa, và nếu những khoảnh khắc này bị bỏ lỡ nó sẽ chẳng 

bao giờ đạt tới cực thích đẹp đẽ mà nó có thể đã đạt được 

gần độ tuổi mười bẩy hay mười tám.

Tôi liên tục gặp khó khăn, vì xã hội buộc bạn phải vẫn còn 

độc thân ít nhất cho tới hai mươi mốt tuổi --điều đó nghĩa 

là khả năng lớn nhất cho việc đạt tới dục, học về dục, sẽ bị 

bỏ lỡ. Vào lúc bạn đạt tới hai mươi mốt, hai mươi hai, bạn 

đã già rồi khi có liên quan tới dục. Gần độ tuổi mười bẩy 

bạn còn ở đỉnh --nhiều năng lực, mạnh mẽ tới mức cực 

thích, cực thích dục, sẽ lan toả khắp các tế bào của bạn. 

Toan thể thân thể bạn đã tắm trong phúc lạc vĩnh hằng. Và 

khi tôi nói dục có thể trở thành samadhi, siêu tâm thức, tôi 

không nói điều đó cho những người bẩy mươi tuổi, nhớ 

lấy! Tôi đang nói điều đó cho những người mười bẩy tuổi. 

Về cuốn sách của tôi, Từ Dục tới Siêu tâm thức... người già 

tới tôi và họ nói, "Chúng tôi đã đọc cuốn sách của ông 

nhưng chúng tôi chẳng đạt được cái gì giống thế này cả." 

Làm sao bạn có thể đạt được? Bạn đã bỏ lỡ thời gian, và nó 

không thể được thay thế. Và tôi không chịu trách nhiệm; xã 

hội của bạn mới chịu trách nhiệm và bạn đã nghe theo nó.

Nếu giữa độ tuổi mười bốn và hai mươi mốt mà đứa trẻ 

được phép có dục tự do, dục tuyệt đối tự do, nó sẽ chẳng 

bao giờ bận tâm về dục nữa. Nó sẽ hoàn toàn tự do. Nó sẽ 

không xem các tạp chí Playboy và Playgirl. Nó sẽ không 

che giấu những bức tranh khiêu dâm, xấu xí trong tủ hay 

trong Kinh Thánh. Nó sẽ không đi ra khỏi con đường của 

mình để ném mọi thứ vào đàn bà, nó sẽ không trở thành 

thằng cha dâm dê (bottom-pincher). Những điều này là xấu, 

đơn giản xấu –nhưng bạn cứ tha thứ cho họ và không cảm 

thấy điều gì đang xảy ra, tại sao mọi người đều thần kinh.

Một khi bạn tìm ra cơ hội xoa bóp thân thể đàn bà thì bạn 

chẳng bao giờ bỏ lỡ nó --xấu làm sao! Xoa bóp thân thể 

sao? –cái gì đó vẫn còn chưa được hoàn thành trong bạn. 

Và khi một lão già với con mắt thèm khát, thì chẳng cái gì 

so sánh được với điều đó; đó là điều xấu nhất trên thế giới 

khi một lão già nhìn với sự thèm khát trong đôi mắt mình. 

Mắt ông ấy bây giờ nên hồn nhiên, ông ấy phải kết thúc 

bây giờ rồi. Không phải dục là cái gì đó xấu xí, nhớ lấy –

tôi không nói dục xấu. Dục là đẹp vào thời và mùa vụ của 

nó và dục là xấu nếu không đúng mùa vụ, không đúng thời. 

Dục là bệnh hoạn khi nó có trong ông già chín mươi tuổi. 

Đó là lí do tại sao mọi người nói "lão già dơ dáy." Nó là dơ 

dáy.

Một thanh niên là đẹp, có tính dục. Anh ta biểu lộ sức sống, 

cuộc sống. Một lão già, dâm dê, biểu lộ một cuộc sống 

chưa được sống, một cuộc sống trống rỗng, không trưởng 

thành. Ông ta đã bỏ lỡ cơ hội và bây giờ ông ta không thể 

làm được gì, nhưng ông ta cứ nghĩ ngợi, huyên thuyên 

trong tâm trí về dục, cứ hư cấu.

Nhớ lấy, giữa mười bốn và hai mươi mốt tuổi một xã hội 

đúng sẽ cho phép tự do tuyệt đối về dục. Và thế thì xã hội 

đó sẽ tự nhiên trở nên ít tính dục; bên ngoài một thời gian 

nào đó sẽ không có dục. Căn bệnh này sẽ không có đó –

sống dục khi thời gian chín muồi và quên nó đi khi khoảnh 

khắc đó đã qua. Nhưng điều đó bạn chỉ làm được nếu bạn 

đã sống; bằng không bạn không thể quên được và bạn 

không thể tha thứ được. Bạn sẽ níu bám, nó sẽ trở thành vết 

thương lòng.

Ở phương Đông bạn đừng nghe những người có quyền, bất 

kì điều gì họ nói. Lắng nghe tự nhiên –khi tự nhiên nói đấy 

là lúc cho yêu, thì yêu. Khi tự nhiên nói đấy là lúc từ bỏ, thì 

từ bỏ. Và đừng nghe các nhà phân tâm và các nhà tâm lí 

ngu xuẩn ở phương Tây. Dù họ có các dụng cụ tinh xảo đến 

đâu --Thầy và Johnson và những người khác –và dù họ đã 

kiểm nghiệm và kiểm tra bao nhiêu âm đạo, họ chẳng biết 

cuộc sống.

Thực tế tôi ngờ rằng các Thầy và Johnsons và Kinseys đều 

là những người nhìn lén. Bản thân họ ốm yếu về dục; bằng 

không ai bận tâm quan sát cả nghìn âm đạo bằng dụng dụ --quan sát điều gì đang xảy ra bên trong khi đàn bà làm tình? 

Ai bận tâm? Vô nghĩa làm sao! Nhưng khi mọi sự trở nên 

suy đồi thì những kiểu việc này xảy ra. Bây giờ các Thầy 

và Johnsons đã trở thành các chuyên gia, những người có 

thẩm quyền cuối cùng. Nếu bạn có bất kì vấn đề dục nào thì 

họ là những người có thẩm quyền cuối cùng cần tới. Và tôi 

ngờ họ đã bỏ lỡ tuổi thanhniên của mình, họ đã không 

sống cuộc sống dục của mình một cách đúng đắn. Ở đâu đó 

cái gì đó đang thiếu và họ đang hoàn thành nó qua những 

trò như vậy.

Và khi một thứ rơi vào sự nắm bắt của khoa học thì bạn có 

thể làm bất kì cái gì. Bây giờ họ đã làm ra các dương vật 

điện, giả, và những dương vật điện đó cứ rung rung trong 

âm đạo thật, và họ cứ thử để tìm xem điều gì đang xảy ra 

bên trong, liệu cực thích là ở âm vật hay âm đạo, hay hoóc 

môn nào đang chảy, hoóc môn nào không chảy, và đàn bà 

có thể làm tình bao lâu. Họ nói đến tận cùng –trên giường 

chết đàn bà vẫn có thể làm tình.

Thực tế gợi ý của họ là ở chỗ sau thời kì mãn kinh đàn bà 

có thể làm tình còn tốt hơn bao giờ hết --điều đó có nghĩa 

là sau tuổi bốn mươi chín. Sao họ lại nói điều đó? --bởi vì, 

họ nói, trước bốn mươi chín tuổi đàn bà bao giờ cũng sợ bị 

mang thai. Cho dù cô ấy có uống thuốc, chẳng thuốc nào 

công hiệu một trăm phần trăm; có nỗi sợ. Đến trước tuổi 

bốn mươi chín, khi sự mãn kinh tới và kinh nguyệt dừng 

lại, thì không có nỗi sợ; đàn bà hoàn toàn tự do. Nếu giáo lí 

của họ lan rộng thì đàn bà sẽ trở thành ma cà rồng, và bà 

già sẽ săn đuổi đàn ông bởi vì bây giờ họ không sợ và nhà 

cầm quyền thừa nhận điều đó. Thực tế họ nói rằng đấy là 

lúc để tận hưởng –không có trách nhiệm gì.

Và với đàn ông nữa, họ cũng cứ nói cùng điều đó. Họ đã 

bắt gặp những đàn ông –cho nên bây giờ họ nói không có 

số trung bình --họ đã bắt gặp một người vào độ tuổi sáu 

mươi vẫn có thể làm tình năm lần một ngày. Người này 

dường như là một người kì dị. Cái gì đó sai với hoóc môn 

của người đó và thân thể người đó. Vào độ tuổi sáu mươi! 

Người đó không tự nhiên, bởi vì như tôi thấy điều đó –và 

điều này tôi đang nói từ kinh nghiệm riêng của mình trong 

nhiều kiếp, tôi có thể nhớ chúng --đến trước bốn mươi chín 

tuổi đàn ông tự nhiên không quan tâm tới đàn bà; mối quan 

tâm ra đi. Như nó tới, nó lại ra đi.

Mọi thứ tới đều phải ra đi. Mọi thứ nảy sinh đều phải rụng 

xuống. Mọi con sóng nảy sinh đều phải biến mất, phải có 

thời điểm nó ra đi. Vào mười bốn tuổi nó tới; vào bốn mươi 

chín tuổi hay quãng thế nó ra đi. Nhưng một đàn ông làm 

tình năm lần một ngày vào độ tuổi sáu mươi –cái gì đó sai 

rồi. Cái gì đó rất, rất sai; thân thể người đó không vận hành 

đúng. Đó là đầu bên kia của bất lực, cực đoan khác. Khi 

một đứa trẻ mười bốntuổi không cảm thấy dục gì, một 

thanh niên mười tám tuổi không có ham muốn, điều gì đó 

sai rồi --người đó phải được chữa trị. Khi một người sáu 

mươi tuổi cần làm tình năm lần một ngày, điều gì đó sai 

rồi. Thân thể người đó đã trở thành nổi đoá; nó không vận 

hành đúng, tự nhiên.

Nếu bạn sống trong khoảnh khắc một cách toàn bộ thì 

không có nhu cầu lo lắng về tương lai. Tuổi thơ được sống 

đúng đắn sẽ đem bạn tới tuổi thanh niên chín muồi, đúng –

tuôn chảy, sống động, một đại dương năng lượng hoang dã. 

Tuổi thanh niên được sống đúng sẽ đem bạn tới cuộc sống 

yên tĩnh và bình thản, rất lắng đọng. Cuộc sống yên tĩnh và 

bình thản đem bạn tới cuộc truy tìm tôn giáo: Cuộc sống là 

gì? Việc sống là không đủ, người ta phải thấm vào điều bí 

ẩn. Cuộc sống yên tĩnh và bình thản đem bạn tới những 

khoảnh khắc thiền. Thiền đem bạn tới việc từ bỏ mọi cái 

bây giờ vô dụng, chỉ là đồ đồng nát, rác rưởi. Toàn thể cuộc 

sống trở thành rác rưởi; chỉ mỗi một điều bao giờ cũng còn 

lại, có giá trị vĩnh hằng, và đó là nhận biết của bạn.

Vào lúc bẩy mươi tuổi, khi bạn sẵn sàng chết --nếu bạn 

sống mọi sự đúng đắn, vào khoảnh khắc đó, đừng bao giờ 

trì hoãn cho tương lai, đừng bao giờ mơ mộng về tương lai, 

bạn đã sống nó một cách toàn bộ trong khoảnh khắc dù nó 

là bất kì cái gì –chín thángtrước cái chết của mình bạn sẽ 

trở nên nhận biết. Bạn đã đạt tới nhiều nhận biết thế, bạn có 

thể thấy rằng bây giờ cái chết đang tới.

Nhiều thánh nhân đã tuyên bố cái chết của họ trước thời 

điểm đó, nhưng tôi không gặp một ví dụ nào mà cái chết 

được công bố trước chín tháng. Đích xác chín tháng trước 

đó, con người của nhận biết, đã thông tỏ với quá khứ... bởi 

vì người chưa bao giờ nghĩ tới tương lai sẽ chẳng bao giờ 

nghĩ về quá khứ. Chúng là cùng nhau; quá khứ và tương lai 

là cùng nhau, gắn cùng nhau. Khi bạn nghĩ về tương lai đấy 

chẳng là gì ngoài sự phóng chiếu của quá khứ; khi bạn nghĩ 

về quá khứ đấy chẳng là gì ngoài cố gắng lập kế hoạch cho 

tương lai –chúng là cùng nhau. Hiện tại ở ngoài cả hai --người sống trong khoảnh khắc này bây giờ và ở đây không 

bị cản trở bởi quá khứ và không bị cản trở bởi tương lai, 

người đó vẫn còn không bị nặng gánh. Người đó không có 

gánh nặng phải mang, người đó đi vô trọng lượng. Lực 

trọng trường không tác động vào người đó. Thực tế, người 

đó không bước, người đó bay. Người đó có cánh. Trước khi 

chết, đích xác chín tháng trước đó, người đó sẽ trở nên 

nhận biết rằng cái chết đang tới.

Và người đó sẽ tận hưởng và người đó sẽ mở hội và người 

đó sẽ nói với mọi người, "Con tàu của tôi đang tới, và tôi 

chỉ còn lại chút thời gian trên bờ này. Chẳng mấy chốc tôi 

sẽ ra đi về nhà mình. Cuộc sống này đã là một kinh nghiệm 

tuyệt vời, kì lạ. Tôi đã yêu, đã học, đã sống nhiều, tôi được 

giầu có. Tôi đã tới đây chẳng có gì và tôi ra đi với nhiều 

kinh nghiệm, nhiều trưởng thành." Người đósẽ cám ơn tất 

cả những gì đã xảy ra --cả tốt lẫn xấu, cả đúng lẫn sai, bởi 

vì từ mọi thứ người đó đã học. Không chỉ từ cái đúng, mà 

cả từ cái sai nữa –các hiền nhân mà người đó đã bắt gặp, 

người đó đã học từ họ và cả các tội nhân, vâng, cả từ họ 

nữa. Tất cả họ đều đã giúp đỡ. Những người trộm cắp 

người đó đã giúp đỡ, những người đã giúp cho người đó 

cũng giúp đỡ. Những người là bạn đã giúp đỡ, những người 

là thù cũng giúp đỡ --mọi thứ đều giúp đỡ. Mùa hè và mùa 

đông, no nê và đói khát, mọi thứ đều giúp đỡ. Người ta có 

thể cám ơn tất cả.

Khi người ta cám ơn tất cả và sẵn sàng chết, mở hội cho cơ 

hội này mà người ta được trao cho, thì cái chết trở thành 

đẹp. Thế thì cái chết không phải là kẻ thù, nó là người bạn 

lớn nhất bởi vì nó là cao trào của cuộc sống. Nó là đỉnh cao 

nhất mà cuộc sống đạt tới. Nó không phải là kết thúc của 

cuộc sống, nó là cực đỉnh. Nó giống như chỗ kết thúc bởi vì 

bạn chưa bao giờ biết cuộc sống --với người đã biết cuộc 

sống nó dường như là chính cao trào, chính đỉnh cao, đỉnh 

cao nhất.

Cái chết là cực điểm, sự hoàn thành. Cuộc sống không kết 

thúc trong nó; thực tế cuộc sống nở hoa trong nó –nó là 

bông hoa. Nhưng để biết cái đẹp của cái chết người ta phải 

sẵn sàng cho nó, người ta phải học nghệ thuật.

5. Chỉ làm điều bạn thích

- Tôi bỗng nhiên nhận ra rằng bất kì khi nào bạn thích 

thú cái gì đó, bạn được định tâm. Và, dần dần, điều đó 

trở thành chìa khoá. Trong vòng vài ngày, bằng kinh 

nghiệm riêng của mình, bạn sẽ tìm ra cách bạn đã bỏ lỡ 

bản thân mình. Nếu mọi người nghĩ bạn điên, thì cứ để 

họ nghĩ bạn điên đi. Bạn đã làm cả nghìn lẻ một điều mà 

bạn chưa bao giờ thích thú, và dầu vậy bạn vẫn làm 

chúng bởi vì bạn đã được dạy như vậy. Bạn chỉ hoàn 

thành nghĩa vụ của mình.

Mọi người đã phá huỷ ngay cả điều đẹp đẽ thế -như tình 

yêu. Bạn về nhà và bạn hôn vợ bạn bởi vì điều đó phải là 

như vậy, nó phải được làm. Bây giờ, một điều đẹp đẽ 

như nụ hôn, một điều như bông hoa, đã bị phá huỷ. Dần 

dần, không thích thú việc đó, bạn sẽ cứ hôn vợ bạn; bạn 

sẽ quên mất niềm vui của việc hôn con ngườikhác. Bạn 

bắt tay bất kì ai bạn gặp -lạnh nhạt, không có nghĩa gì 

trong nó, không thông điệp nào trong nó, không nồng 

nhiệt tuôn chảy. Nó chỉ là bàn tay chết bắt lẫn nhau và 

nói ‘xin chào'. Thế rồi bạn bắt đầu, dần dần, học cử chỉ 

chết này, cử chỉ lạnh nhạt này. Bạn trở nên đông cứng, 

bạn trở thành tảng băng.

Hãy cứ làm chỉ những điều mà bạn thực sự yêu thích làm 

và bạn tận hưởng. Nếu bạn không thích thú, hãy dừng 

lại. Hãy tìm ra cái gì đó khác mà bạn thích. Nhất định có 

cái gì đó bạn sẽ thích. Tôi chưa bao giờ bắt gặp người 

không thể thích thú bất kì cái gì. Có những người có thể 

không thích thứ này, thế rồi thứ khác, thứ khác nữa, 

nhưng cuộc sống là bao la. Đừng vẫn còn bị vướng mắc. 

Chẳng mấy chốc bạn sẽ có khả năng thấy rằng vấn đề 

không phải là cách trở nên được hoà nhập, vấn đề là ở 

chỗ bạn đã quên mất cách tuôn chảy.

Hoạ sĩ có thể đói mà vẫn vẽ, và bạn có thể thấy rằng 

khuôn mặt người đó được mãn nguyện thế. Nhà thơ có 

thể nghèo, nhưng khi người đó ca lên bài ca của mình thì 

người đó là người giầu nhất trên thế giới. Không ai giầu 

hơn người đó. Bí mật của điều đó là gì? Bí mật là: người 

đó đang thích thú khoảnh khắc này. Bất kì khi nào bạn 

thích thú điều gì đó, bạn đang hoà điệu với bản thân và 

bạn đang trong hoà điệu với vũ trụ -bởi vì trung tâm của 

bạn là trung tâm của tất cả.

Chỉ làm điều bạn thích, bằng không thì dừng lại. Bạn 

đang đọc báo và nửa chừng qua nó bạn đột nhiên nhận ra 

rằng bạn không thích nó: thế thì không có nhu cầu. Thế 

thì sao bạn lại đọc? Dừng nó lại ở đây và bây giờ. Nếu 

bạn đang nói với ai đó và giữa chừng bạn nhận ra rằng 

bạn không thích điều đó, bạn chỉ mới nói nửa câu, hãy cứ 

dừng lại ở đó. Bạn không thích thú, bạn không có nghĩa 

vụ phải tiếp tục. Lúc ban đầu điều đó sẽ có vẻ kì quái 

nhưng bạn có thể thực hành điều đó.

6.  Các kiểu người chính

- Người sống trong thân thể là người số một, bạn có thể 

thấy người đó ở mọi nơi. Người đó sống vì thân thể; 

người đó không ăn để sống, người đó sống để ăn. Đó là 

số thứ nhất.

Số hai là kiểu xúc động; người đó sống qua xúc động của 

mình -bao giờ cũng kích động hay thất vọng, đi lên và 

xuống. Đôi khi người đó cảm thấy rất, rất thoải mái, 

phởn phơ, và đôi khi người đó đờ đẫn như chết; đôi khi 

người đó trong địa ngục và đôi khi trên cõi trời; đôi khi 

cười rất hay và đôi khi khóc. Người số hai đấy: xúc 

động, bao giờ cũng sẵn sàng kêu và khóc, đa cảm.

Kiểu người thứ ba là kiểu trí tuệ. Người đó sống qua trí 

tuệ của mình. Người đó chỉ là cái đầu; người đó không 

có thân thể, người đó không có trái tim. Người đó là 

người kiểm soát lớn từcái đầu. Người đó cứ thao túng 

trái tim và thân thể mình và mọi thứ qua cái đầu; người 

đó là học giả, người khổ hạnh, bác học, con người của tri 

thức, kí ức, logic, triết lí. Kiểu người thứ ba này kiểm 

soát toàn thế giới.

Ba kiểu người này sẵn có ở mọi nơi: kiểu thứ ba tồn tại 

nhiều như nam tính, kiểu thứ hai tồn tại nhiều như nữ 

tính, kiểu thứ nhất tồn tại như cả hai. Và ba kiểu này 

cũng là bạn -bạn không thể tìm thấy họ trong sự thuần 

khiết, họ bị trộn lẫn, mớ hẩu lốn. Ba kiểu này bạn không 

thể tìm thấy trong sự thuần khiết.

Nếu bạn có thể tìm thấy một người có ba điều này tuyệt 

đối tách biệt, người đó là kiểu người thứ tư. Người đó đã 

tách rời bản thể mình thành các tầng khác nhau. Bây giờ, 

khi người đó còn trong thân thể, người đó là trong thân 

thể, người đó không cho phép xúc động can thiệp vào nó 

hay cái đầu kiểm soát nó. Khi người đó trong xúc động 

của mình, người đó không cho phép cái đầu hay thân thể 

can thiệp vào nó. Người đó không phải là sự trộn lẫn, 

người đó không bị pha trộn; mọi thứ đều sạch sẽ và rõ 

ràng trong người đó.

Đó là lí do tại sao đàn bà không thể nghĩ được rõ ràng 

như đàn ông. Họ thuộc nhiều vào kiểu thứ hai. Tôi chưa 

bao giờ bắt gặp người đàn bà mà tôi có thể nói là thông 

minh. Điều đó gần như là không thể được bởi vì bất kì 

cái gì cô ấy nghĩ... thực tế cô ấy chả bao giờ nghĩ, chính 

xúc động của cô ấy tạo ra hiện tượng suy nghĩ. Sâu bên 

dưới là xúc động. Cô ấy 'xúc động hoá', và lí trí đơn giản 

theo sau như cái bóng.

Cô ấy chưa bao giờ vô tư, chưa bao giờ. Cô ấy không thể 

chỉlà người quan sát, người phán xử, khán giả, không. 

Cô ấy sẽ bị tham gia vào. Đàn ông có thể là người quan 

sát. Đó là lí do tại sao nhiều nhà khoa học, nhiều triết 

gia, nhiều nhà logic là đàn ông. Ngoại trừ Bà Curie, đàn 

bà không tạo ra cái gì cả. Và tôi ngờ rằng Bà Curie phải 

đã có nhiều hooc môn nam tính hơn các đàn bà khác.

Kiểu thứ 4 này trở thành người quan sát, người chứng 

kiến. Rất hiếm khi tìm ra một người thuộc phân loại này.

Nếu tay bạn bị thương và có đau, bạn sẽ cảm thấy rằng 

bạn đang trong cơn đau. Nếu bạn cảm thấy rằng bạn 

đang trong cơn đau, thế thì chưa có việc chứng kiến đâu. 

Nếu bạn cảm thấy rằng tay bạn đang trong cơn đau và 

bạn cũng nhận biết về điều đó, thế thì nhân chứng đã đi 

vào trong cảm nhận của bạn.

Có cơn đói trong dạ dầy bạn, và nếu bạn cảm thấy rằng 

bạn đói, thế thì không có nhân chứng; bạn bị đồng nhất 

với cơn đói. Nếu bạn chú ý rằng có cơn đói, nếu bạn 

nhận biết về điều đó và bạn đơn giản vẫn còn nhận biết; 

khi bạn không trở nên bị mất hút trong kinh nghiệm này 

và bạn vẫn còn ở bên ngoài nó, ở một khoảng cách; khi 

bạn có khoảng cách giữa bạn và kinh nghiệm đó, thế thì 

khoảng cách này càng lớn, việc chứng kiến sẽ càng lớn. 

Khoảng cách càng nhỏ, nhân chứng sẽ bị mất. Từ được 

dùng cho việc thiếu chứng kiến là “đồng nhất” -trở

thành bị mất trong cái gì đó.

7. ĐỒ CHƠI

Chúng ta cho đứa trẻ nhỏ đồ chơi để chơi và thế rồi nó 

rơi vào tình yêu với đồ chơi này. Không có đồ chơi đó 

đứa trẻ không thể ngủ được vào ban đêm. Và nếu nó 

thức dậy giữa đêm và không tìm thấy đồ chơi đó, nó sẽ 

trở nên bất ổn như người bị xa cách khỏi người yêu của 

mình. Vậy mà một ngày sẽ sớm tới khi đồ chơi này sẽ bị 

bỏ lại đó, nằm trong góc nhà nào đó. Nhưng một điều 

đáng quan tâm là ở chỗ mặc dầu đồ chơi sẽ nằm trong 

góc nhà, tình yêu mà đứa trẻ đã trải qua đồ chơi đó sẽ 

tiếp tục. Mối quan hệ yêu đã được hình thành với đồ chơi 

này, mối tiếp xúc đã xảy ra, việc nhận ra và những kinh 

nghiệm nó đã có, cánh cửa tới tình yêu đã được mở ra, sẽ 

vẫn còn với nó. Ngày mai đồ chơi này sẽ bị quên lãng 

trong góc nào đó,nhưng bất kì khi nào người này yêu bất 

kì ai, hãy nhớ rằng sự đóng góp của đồ chơi đó cũng sẽ 

có đó trong tình yêu này.

Tuy nhiên cũng có thể xảy ra là đứa trẻ này sẽ lớn lên về 

thể xác nhưng sẽ vẫn còn là đứa trẻ về tinh thần. Nó có 

thể bắt đầu yêu ai đó và thế rồi bắt đầu kêu khóc vì 

người đó theo cùng cách nó có thời đã kêu khóc vì đồ 

chơi bị mất. Nó sẽ hoàn toàn quên mất rằng có thời nó đã 

kêu khóc nhiều vì đồ chơi của mình nhưng nó đã bỏ lại 

đồ chơi đằng sau, chưa bao giờ nhớ lại điều đó lần nữa. 

Nóđã quên tất cả về đồ chơi đó bây giờ.

Nhưng nếu đứa trẻ nào lớn lên ở bên trong, không chỉ về 

thể chất mà cả về tâm lí nữa, nếu nó chín chắn bên trong, 

thế thì nó thậm chí sẽ quên tất cả về những đồ chơi người 

lớn bên ngoài. Nhưng mối tiếp xúc và sự nuôidưỡng nó 

đã nhận được từ tất cả những đồ chơi người lớn đó sẽ 

làm giầu sâu sắc cho thế giới nội tâm của nó. Tình yêu 

của nó một ngày nào đó sẽ lớn lên thành sự thành tâm. 

Và vào một ngày nào đó tình yêu của nó trở thành sự 

thành tâm và vươn tới điều thiêng liêng, nó sẽ quên các 

người yêu, những đồ chơi của tuổi trưởng thành và tuổi 

niên thiếu của nó mà đã giúp nó đạt tới trạng thái này. 

Nhưng dầu vậy, đóng góp của những kinh nghiệm này sẽ 

có đó trong sự thành tâm của nó.

8. TRI THỨC

Nếu mọi sự vật bị lấy đi khỏi chúng ta thì tri thức của 

chúng ta sẽ biến mất ngay lập tức bởi vì nó không có 

sự tồn tại mà thiếu những sự vật này. Điều đó có nghĩa 

là tri thức này không phụ thuộc vào chúng ta, nó phụ 

thuộc vào các sự vật. Nếu mọi sự vật đều bị loại bỏ đi 

và chỉcó hư không bao quanh chúng ta thì tri thức của 

chúng ta sẽ biến mất. Chúng ta vẫn chưa biết tri thức 

đến tận gốc rễ của nó; tri thức của chúng ta bắt rễ vào 

các sự vật. Đây là một kết luận rất đơn giản: với việc 

loại bỏ đi mọi sự vật, thì tri thức của chúng ta cũng sẽ 

tan biến. Điều này thật đáng ngạc nhiên -điều đó 

nghĩa là tri thức này không phụ thuộc vào chúng ta, nó 

phụ thuộc vào sự vật mà chúng ta kinh nghiệm. Đây là 

trạng thái của tri thức của chúng ta.

Tri thức mà phụ thuộc vào người khác thì các hiền 

nhân gọi là dốt nát. Nếu bạn không có tự do để là 

người chủ tri thức riêng của mình, thế thì bạn có thể 

có tự do và quyền làm chủ ở đâu khác được?

Tất cả các kinh nghiệm của chúng ta đều giống tri 

thức này. Bạn có thể vẫn còn trong trạng thái yêu khi 

không có người để yêu không? Bạn có thể vẫn còn yêu 

trong sự vắng mặt của người yêu của bạn được không? 

Bạn có thể nghĩ là bạn có, nhưng điều đó là có thể chỉ 

khi ít nhất bạn đem được người yêu của mình vào 

trong tưởng tượng cuả mình, bằng không thì không thể 

được. Tưởng tượng này về đối tượng sẽ có ích, nhưng 

bạn không thể yêu theo cách riêng của mình được, cho 

nên làm sao tình yêu này có thể là bản chất cố hữu của 

bạn được? Tình yêu này phụ thuộc vào người khác.

Đó là lí do tại sao những người yêu trở thành kẻ nô lệ 

tồi tệ nhất trên trái đất -mặc dầu tình yêu đáng phải 

đem lại quyền làm chủ cái ta của mọi người, tình yêu 

đáng phải là tự do tối thượng của bạn bởi vì nó là kho 

báu lớn lao nhất. Nhưng chúng ta không biết tới kho 

báu này. Điều chúng ta gọi là tình yêu thì bao giờ cũng 

phụ thuộc vào người khác. Nó trở thành sự phụ thuộc 

tới mức nó trở thành cảnh nô lệ.

Và những người đã tìm kiếm sâu đều đã cảm thấy rằng con 

người sẽ không biết tới phúc lạc chừng nào vẫn có nhu cầu 

của mình bị phụ thuộc vào người khác. Chừng nào còn cần 

tới người khác, khổ sở vẫn còn lại. “Chừng nào mà hạnh 

phúc của mình vẫn còn phụ thuộc vào người khác, mình 

nhất định vẫn còn khổ sở. Chừng nào mà mình còn phụ 

thuộc vào người khác về bất kì cái gì, mình vẫn là bị lệ 

thuộc, và không thể có phúc lạc nào trong sự phụ thuộc.” 

Nếu bạn tinh luyện điều bản chất của khổ sở của mình, thì 

cái bạn sẽ có trong tay sẽ là sự phụ thuộc. Và điều tinh tuý 

tối thượng của mọi phúc lạc là tự do.

Nếu hoa không nở, thì cái đẹp tan biến đối với chúng ta. 

Nếu không có sự vật nào, thì tri thức của chúng ta tan biến. 

Nếu không có người yêu, thì tình yêu tan biến đối với 

chúng ta. Bất kì cái gì chúng ta có, thì chúng ta đều nhận nó 

từ người khác. Sự tồn tại của chúng ta được vay mượn. Đó 

là lí do tại sao chúng ta lại đứng ăn xin cả đời mình trước 

người khác -bởi vì chúng ta sợ mọi lúc rằng nếu người 

khác từ chối hỗ trợ cho chúng ta, thì chúng ta sẽ lẩn đi và 

biến mất.

Khi người yêu của bạn chết thì bạn không đau đớn bởi 

cái chết của cô ấy hay anh ấy, bạn đau đớn bởi vì đấy là 

cái chết của tình yêu của riêng bạn; bạn chưa bao giờ 

biết tới một tình yêu có đó mà không có người yêu. Khi 

bạn mất của cải thì nỗi đau đớn không phải vì việc mất 

mát này; nó là do sự kiện là cùng với của cải, thực tại 

của bạn là người giầu có cũng mất đi. Nếu bạn lấy đi 

kinh sách của người có học, thì bạn không chỉ lấy đi kinh 

sách đó, cùng với điều đó chính tri thức của người đó 

cũng mất đi. Đó là lí do tại sao một bác học, một học giả 

coi trọng sách của mình còn hơn cái đầu của mình, người 

đó đánh giá sách còn trên sự tồn tại riêng của mình -người đó cúi mình trước kinh sách của mình. Nếu chân 

người đó ngẫu nhiên chạm vào sách, thì người đó hoảng 

sợ. Nếu tri thức của người đó phụ thuộc vào sách này 

đến thế, thì đây không phải là tri thức.

Cho nên điều thứ nhất là: mọi kinh nghiệm của chúng ta 

đều là vay mượn. Nếu mọi kinh nghiệm của chúng ta đều 

bị lấy đi khỏi chúng ta thì chúng ta sẽ tan biến như cái 

máy có mọi bộ phận bị tháo rời và loại bỏ đi. Cái máy 

không là gì ngoài một tổng của các bộ phận của nó. Và 

người chỉ là một tuyển tập như thế sẽ không có khả năng 

biết được linh hồn vốn là tự do tối thượng.  

Điều thứ nhất là ở chỗ nó không phụ thuộc vào người 

khác, vào sự vật, vào cái gì đó. Khi tri thức phụ thuộc 

vào một sự vật thì nó là mối quan hệ, khi nó không phụ 

thuộc vào sự vật thì nó là trạng thái hiện hữu. Bạn hãy cố 

gắng hiểu sự khác biệt giữa trạng thái hiện hữu và quan 

hệ.

Bạn nói, “Anh yêu em” hay "Em yêu anh". Bây giờ, tình 

yêu này sẽ biến mất nếu bạn không có đó bởi vì tình yêu 

này là mối quan hệ, nó cần hai thực thể, mối quan hệ là 

giữa hai thực thể. Nếu một trong hai bị loại bỏ đi, thế thì 

mối quan hệ cũng biến mất. Bạn không thể xây cái cầu 

chỉ dùng một bờ sông được, bờ bên kia cũng được cần 

tới. Cây cầu là mối quan hệ giữa hai bờ.

Nhưng Phật lại tràn đầy tình yêu ngay cả khi ngài trong 

đơn độc ngồi dưới cái cây mà không ai ở xung quanh cả, 

cũng như khi hàng nghìn người tới thăm ngài. Điều đó 

tuyệt đối không khác biệt gì cho tình yêu của ngài cả. 

Tình yêu của ngài không phải là mối quan hệ, nó là trạng 

thái hiện hữu. Phật không bị gắn bó vào ai cả, tình yêu là 

chính bản tính của ngài. Tình yêu của ngài sẽ mưa rào 

xuống ngay cả ở nơi hoang vắng, như khi hoa nở trên 

con đường hoang vu và lan toả hương thơm của nó. Điều 

đó cũng giống như ngọn đèn sáng trong bóng tối: không 

ai có đó mà nhìn nó nhưng nó vẫn cứ toả ánh sáng bởi vì 

nó không có quan hệ với cái khác; việc lan toả ánh sáng 

là chính bản chất của nó.

Mặt trời chiếu sáng theo cùng cách đó khi chúng ta đã 

không tồn tại trên trái đất. Nó sẽ toả sáng theo cùng cách 

khi chúng ta không ở đây. Không có mối quan hệ giữa 

việc toả sáng của mặt trời và việc chúng ta nhìn nó. Toả 

sáng là chính bản chất của mặt trời.

Một người như Phật bao giờ cũng tràn đầy tình yêu -trong thực tế, chỉ vị phật mới tràn đầy tình yêu -bởi vì 

tình yêu này không thể bị lấy đi; cho dù một mình, thì 

ngài cũng vẫn tràn đầy tình yêu. Tình yêu này không 

phải là cây cầu, không phải là mối quan hệ, tình yêu này 

là trạng thái hiện hữu, trạng thái của tâm thức.

9. Công Việc & Cuộc Sống

Làm việc -làm việc là cần thiết -nhưng đừng để công việc 

trở thành cuộc sống duy nhất của bạn. Chơi đùa nên vẫn 

còn là cuộc sống của bạn, trung tâm cuộc sống của bạn. 

Công việc nên chỉ là phương tiện hướng tới chơi đùa. Làm 

việc trong văn phòng và làm việc trong nhà máy và làm 

việc trong cửa hàng, nhưng có thời gian, cơ hội để chơi 

đùa. Đừng để cuộc sống của bạn bị thu lại thành chỉ có 

thường lệ làm việc -bởi vì mục đích của cuộc sống là chơi 

đùa!

Và cũng đừng sống cuộc sống của bạn trong sự kính trọng 

bình thường -rằng bạn là thị trưởng trong thành phố, hay 

thành viên của 1 công ty.

Đây không phải là cuộc sống.

Hay bạn là bộ trưởng,hay bạn có nghề tốt và kiếm khá và 

tiền cứ tích luỹ vào ngân hàng và mọi thứ đều diễn ra hoàn 

hảo. Khi mọi thứ diễn ra hoàn hảo, đơn giản nhìn nó -bạn 

đang chết đi và chẳng cái gì xảy ra cả.

Mọi người có thể kính trọng bạn, và khi bạn chết một đám 

diễu hành lớn sẽ đi sau bạn. Tốt, có thế thôi, và trên báo chí 

ảnh bạn sẽ được đăng và sẽ có các bài bình luận, và thế rồi 

mọi người sẽ quên bạn đi. Và bạn đã sống cả cuộc đời mình 

chỉ vì những điều này.

Quan sát -người ta có thể bỏ lỡ toàn thể cuộc sống của 

mình vì những điều trần tục, tầm thường. Tiền là cần thiết. 

Nó là một nhu cầu. Nhưng tiền không phải là mục đích và 

không thể là mục đích được.

Như tôi thấy mọi người, toàn thể vấn đề đã trở thành lộn 

ngược. Họ tồn tại cứ dường như họ được cần tới cho ngôi 

nhà. Họ làm việc vì cái nhà. Cứ dường như họ được cần tới 

cho sốdư ngân hàng -họ đơn giản thu tiền và rồi họ chết. 

Và họ chưa bao giờ sống cả. Họ chưa bao giờ có một 

khoảnh khắc của cuộc sống rộn ràng, phơi phới. Họ bị cầm 

tù trong an ninh, quen thuộc, kính trọng.

Và nếu bạn cảm thấy hạnh phúc bên trong, bạn không bận 

tâm tới danh vọng; chỉ người không hạnh phúc mới bận 

tâm tới danh vọng. Ai bận tâm xem liệu có ai biết tới bạn 

hay không, nếu bạn biết tới bản thân mình?

Nếu bạn biết tới bản thân mình bạn là ai, thế thì bạn không 

có nhu cầu. Nhưng khi bạn không biết mình là ai bạn sẽ 

muốn mọi người biết tới -muốn mọi người biết bạn là ai. 

Bạn sẽ thu thập các ý kiến, bạn sẽ thu thập ý tưởng của mọi 

người, và từ thu thập đó bạn sẽ cố gắng phô ra một căn 

cước nào đó, rằng 'Đúng, mình là con người này. Mọi 

người nói, 'Bạn thông minh lắm' -mình thông minh thật." 

Bạn không chắc chắn. Nếu bạn mà chắc chắn,bạn không 

bận tâm điều người khác nói?

Bạn không biết mình là ai. Đó là lí do tại sao bạn cứ đi tìm 

kiếm. Bạn cứ đi hỏi mọi người "Tôi là ai? Nói cho tôi đi!" 

Và bạn phảiphụ thuộc vào họ,những người chẳng biết 

mình là ai. Và nếu ai đó nói điều gì đó gây chấn động và 

tan nát, bạn trở nên rất giận dữ. Người đó đang phá huỷ 

hình ảnh của bạn nếu người đó nói điều gì đó chống lại 

bạn.

Nếu người đó nói điều gì đó thiện ý cho bạn, người đó giúp 

cho hình ảnh của bạn được trang điểm thêm chút ít, nó trở 

thành được trang sức thêm chút ít -bạn trở về và sung 

sướng. Tại sao?

Bạn không thể lừa được người biết tới bản thân mình, bởi 

vì không có cách nào cả. Nếu bạn nói điều gì đó, người đó 

sẽ cười to. Người đó sẽ nói, "Đừng lo về điều đó -tôi đã tự 

biết mình là ai. Bạn có thể vứt chủ đề đó đi và chuyển sang 

nói bất kì điều gì bạn phải nói. Đừng bận tâm về tôi -tôi tự 

biết mình là ai."

10. Cuộc sống là không nghiêm chỉnh

-  Xã hội muốn bạn nghiêm chỉnh. Cha mẹ muốn con cái 

họ nghiêm chỉnh, thầy giáo muốn học sinh của mình 

nghiêm chỉnh, ông chủ muốn người hầu nghiêm chỉnh, 

chỉ huy muốn quân đội của họ nghiêm chỉnh. Nghiêm 

chỉnh được yêu cầu ở mọi người -nghiêm chỉnh được 

coi là tôn kính, kính trọng.

Nhưng...

Cuộc sống là không nghiêm chỉnh.

Chỉ nghĩa địa mới nghiêm chỉnh, chết là nghiêm 

chỉnh.

Cuộc sống là tình yêu, cuộc sống là tiếng cười, cuộc 

sống là điệu vũ, bài ca.

Nghiêm chỉnh đã trở thành gần như một phần của 

xương và máu chúng ta. Bạn sẽ phải làm nỗ lực nào 

đó để gạt bỏ nghiêm chỉnh, và bạn sẽ phải để ý -bất kì 

chỗ nào bạn có thể tìm ra cái gì đó khôi hài xảy ra, 

đừng bỏ lỡ cơ hội này.

Bạn muốn tôi cho bạn thuốc nghiêm chỉnh nào đó. 

Điều đó sẽ chẳng ích gì. Cho nên đừng nghiêm chỉnh 

về nghiêm chỉnh. Cười nó đi, cứ ngu xuẩn chút ít đi. 

Đừng kết án ngu xuẩn; nó có cái đẹp riêng của nó. 

Nếu bạn có thể là cả hai, bạn sẽ có phẩm chất của siêu 

việt bên trong bạn. Khoảnh khắc bạn cảm thấy mình 

nghiêm chỉnh, cười nó và tìm xem nghiêm chỉnh ở 

đâu.

Thế giới đã trở nên ngày một nghiêm chỉnh hơn. Do 

đó mới nhiều ung thư thế, nhiều bệnh tim thế, nhiều 

cao huyết áp thế, nhiều điên khùng thế. Thế giới đã bị 

di chuyển, bị bắt buộc hướng tới cực đoan quá nhiều. 

Chút ít ngu xuẩn đi. Cười mộtchút, giống trẻ con đi. 

Tận hưởng chút ít, đừng mang khuôn mặt nghiêm 

chỉnh ở mọi nơi, và bỗng nhiên bạn sẽ thấy sự lành 

mạnh sâu sắc hơn nảy sinh trong bạn -nguồn lành 

mạnh sâu sắc hơn trở thành sẵn có.

Mọi người cười người khác, nhưng không bao giờ cười bản 

thân mình. Điều đó phải được học. Nếu bạn có thể cười bản 

thân mình, cái nghiêm chỉnh đã đi rồi. Nó không thể tạo 

chỗ trú ngụ bên trong bạn được nếu bạn có khả năng cười 

bản thân mình.

Cười bản thân mình giết chết bản ngã và bạn trong suốt 

hơn, nhẹ hơn, khi bạn đi vào trong thế giới. Và nếu bạn đã 

cười bản thân mình, thế thì tiếng cười của người khác với 

bạn sẽ không quấy rối bạn. Thực tế chúng đơn giản hợp tác, 

chúng đang làm cùng điều mà bạn làm. Bạn sẽ cảm thấy 

sung sướng.

Cười người khác là cótính bản ngã; cười bản thân mình là 

rất khiêm tốn.

Học cười bản thân mình đi -cười cái nghiêm chỉnh của bạn 

và mọi sự như thế. Bạn muốn tôi cho bạn thuốc nghiêm 

chỉnh nào đó. Điều đó sẽ chẳng ích gì.

Lão Tử nói, "Mọi người đều khôn, trừ ta. Ta dường như 

ngu. Tâm trí mọi người rõ ràng, chỉ mỗi tâm trí ta mờ mịt 

và mụ mị. Thiên hạ biết cái gì cần làm và cái gì không cần 

làm: chỉ mỗi ta lẫn lộn." Ông ấy ngụ ý gì? Ông ấy đang nói 

rằng "Trong ta, trí tuệ và ngu xuẩn gặp gỡ cùng nhau." Và 

khi trí tuệ và ngu xuẩn gặp gỡ nhau, có siêu việt.

Cho nên đừng nghiêm chỉnh về nghiêm chỉnh. Cười nó đi, 

cứ ngu xuẩn chút ít đi. Đừng kết án ngu xuẩn; nó có cái đẹp 

riêng của nó. Nếu bạn có thể là cả hai, bạn sẽ có phẩm chất 

của siêu việt bên trong bạn.

Thế giới đã trở nên ngày một nghiêm chỉnh hơn. Do đó mới 

nhiều ung thư thế, nhiều bệnh tim thế, nhiều cao huyết áp 

thế, nhiều điên khùng thế. Thế giới đã bị di chuyển, bị bắt 

buộc hướng tới cực đoan quá nhiều. Chút ít ngu xuẩn đi. 

Cười một chút, giống trẻ con đi. Tận hưởngchút ít, đừng 

mang khuôn mặt nghiêm chỉnh ở mọi nơi, và bỗng nhiên 

bạn sẽ thấy sự lành mạnh sâu sắc hơn nảy sinh trong bạn -nguồn lành mạnh sâu sắc hơn trở thành sẵn có.

Bạn đã bao giờ nghe nói về người ngu nào phát điên 

không? Điều đó chưa bao giờ xảy ra. Tôi bao giờ cũng tìm 

báo cáo về bất kì người ngu nào phát điên. Tôi chẳng bắt 

gặp báo cáo nào. Tất nhiên người ngu không thể phát điên 

được bởi vì để điên bạn cần rất nghiêm chỉnh.

11. Sống chậm

Nghĩ mà xem, một ngày nào đó bạn sẽ không có đó. Một 

ngày nào đó bạn sẽ qua đời, bạn sẽ chết; radio vẫn tiếp tục 

kêu, vợ vẫn chuẩn bị bữa sáng, trẻ con vẫn chuẩn bị tới 

trường... cuộc sống vẫn cứ tiếp diễn như nó vốn dĩ.

Nghĩ mà xem: hôm nay bạn qua đời, bạn không hiện hữu. 

Trở thành người đã khuất. Và bạn đơn giản biến mất, bạn 

thử nghĩ, "Mình không có thực nữa; mình không hiện hữu." 

Và chỉ xem cách thức nhà cửa vẫn tiếp tục. Sẽ có an bình 

và im lặng vô cùng. Mọi thứ sẽ tiếp tục như nó vậy. Không 

có bạn, mọi thứ vẫn tiếp tục như nó vậy. Chẳng cái gì bị lỡ 

cả.

Thế thì phỏng có ích gì mà vẫn cứ còn bị bận tâm, làm điều 

gì đó, làm cái gì đó, bị ám ảnh với hành động? Phỏng có 

ích gì? Bạn sẽ qua đời, và bất kì cái gì bạn đã làm rồi sẽ 

biến mất -cứ dường như bạn đã kí tên mình lên cát, và gió 

tới, và chữ kí biếnmất... và mọi thứ chấm dứt. Cứ dường 

như bạn chưa bao giờ tồn tại cả.

Bạn có thể thử điều đó nhiều lần trong hai mươi bốn giờ. 

Chỉ nửa giây cũng có tác dụng; trong nửa giây, đơn giản 

dừng lại... bạn không có... và thế giới vẫn tiếp tục. Khi bạn 

trở nên ngày một tỉnh táo hơn với sự kiện là không có bạn, 

thế giới vẫn tiếp tục hoàn toàn ổn, bạn sẽ có khả năng học 

phần khác của bản thể mình, điều đã từng bị bỏ quên lãng 

lâu rồi, trong nhiều kiếp sống -và đó là phương thức đón 

nhận. Bạn tận hưởng cuộc sống. Bạn đơn giản cho phép, 

bạn trở thành cánh cửa. Và cứ để mọi sự xảy ra dường như 

là không có bạn.

12. Bản năng hay tình yêu

- Chín mươi phần trăm cuộc sống con người vẫn là phần 

của thế giới con vật. Chúng ta sống theo bản năng. 

Bạn rơi vào tình yêu với người đàn bà, hay người đàn bà 

rơi vào tình yêu với bạn, và bạn cho rằng đó là cái gì đó lớn 

lao. Nó chẳng phải là cái gì lớn lao cả, nó đơn giản là sự 

mê đắm bản năng: chính các hoóc môn bị hấp dẫn bởi hoóc 

môn đối lập. Bạn chỉ là đồ chơi trong tay của tự nhiên. 

Không con vật nào bận tâm về những điều tinh tế và tế nhị 

của tình yêu, nhưng con người cảm thấy rằng chỉ là bản 

năng thì là sự xúc phạm, bẽ mặt. Tình yêu của bạn mà chỉ 

là sinh hoá sao? Tình yêu của bạn là thơ ca, tình yêu của 

bạn là nghệ thuật, tình yêu của bạn là triết lí chứ -nhưng 

chỉ sinh hoá thôi sao? Điều đó dường như là bạn bị xấu hổ 

bởi sinh học của mình, bởi hoá chất của mình, bởi tự tính 

của mình.

Tình yêu của bạn chỉ là ảo tưởng được hoá chất của bạn tạo 

ra. Dục là tình yêu thông qua thân thể; tình yêu lãng mạn là 

dục qua tâm trí. Hãy nghĩ mà xem: nếu ý tưởng lãng mạn 

về tình yêu bị lấy đi. Chỉ cần lấy đi ý tưởng lãng mạn và 

nghĩ thẳng dưới dạng sinh học và hoá học; thế thì dục của 

bạn sẽ làm cho bạn cảm thấy xấu hổ. Chẳng có gì trong nó 

để mà ba hoa. Hãy tưởng tượng bản thân mình làm tình với 

người đàn ông hay đàn bà mà không có lãng mạn, không có 

thơ ca -chỉ là quá trình tái sinh sản bởi vì tự nhiên muốn 

sinh sản qua bạn, bởi vì tự nhiên biết bạn sắp chết.

Nếu bạn lấy tình yêu đi, thế thì dục trần trụi trông thực sự 

như con vật. Đó là một trong những vấn đề mà nhân loại đã 

phải băn khoăn trong suốt thời gian lịch sử và bây giờ vẫn 

còn băn khoăn. Người ta chỉ có thể hi vọng rằng trong 

tương lai chúng ta có thể làm cho nó thành hiểu được nhiều 

hơn. 

Đàn ông cứ đi tìm, thuyết phục, viết thư tình, gửi quà tặng 

và làm mọi thứ trong quyền lực của mình; nhưng một khi 

dục của anh ta được thoả mãn, anh ta bắt đầu trở nên không 

quan tâm. Bây giờ, nó không là cái gì đó nữa mà anh ta làm 

một cáchcó chủ ý. Anh ta không muốn làm tổn thương; 

đặc biệt là người mà anh ta đã yêu thì anh ta không muốn 

làm tổn thương. Nhưng đây là cách thức của sinh học. Tất 

cả những cái lãng mạn đó và tất cả những tình yêu đó chỉ là 

làn khói mà trong đó tự nhiên đang cốche giấu phần dục, 

mà trong bản thân nó trông xấu xí cho nên nó được cho cái 

vỏ che đậy đẹp. Nhưng một khi công việc của tự nhiên 

được thực hiện qua bạn, tất cả những làn khói đó biến mất.

Yêu nói, "Tôi sẽ làm cho bạn hạnh phúc " -điều không thể được. 

Ai có thể làm cho bất kì ai hạnh phúc được? Yêu hứa hẹn. Mọi hứa 

hẹn đều là giả. Làm sao bạn có thể làm cho bất kì ai hạnh phúc 

được? Nếu mọi người đều chịu trách nhiệm cho cái ta riêng của 

mình, làm sao thậm chí có thể nghĩ được rằng bạn có thể làm cho 

aiđó hạnh phúc được? Khi tôi nói, "Tôi yêu bạn," tôi đang tạo ra 

nhiều hứa hẹn thế, tôi đang chỉ cho bạn nhiều khu vườn đẹp thế... 

Tôi đang vẫy gọi bạn tới những mơ ước. Không, Patanjali sẽ không 

dùng từ này, bởi vì sâu bên dưới tôi đang nói, "Tôi sẽ làm cho bạn 

hạnh phúc. Lại gần tôi đi; lại gần tôi đi. Tôi sẵn sàng làm cho bạn 

hạnh phúc " -điều là không thể được. Không ai có thể làm cho bất 

kì ai hạnh phúc được. Nhiều nhất tôi có thể nói, "Tôi sẽ không làm 

đau bạn." Điều đó là dành cho tôi, không làm đau,nhưng làm sao 

tôi có thể nói, "Tôi sẽ làm cho bạn hạnh phúc được "?

Đó là lí do tại sao mọi tình yêu đều dẫn tới thất vọng. Những người 

yêu hứa hẹn với nhau -có chủ ý, không chủ ý -những đoá hồng 

đẹp, thiên đường; và từng người đều nghĩ về lời hứa -và thế rồi nó 

không bao giờ được hoàn thành. Không ai có thể làm cho bạn hạnh 

phúc được -ngoại trừ bản thân bạn. Nếu bạn rơi vào tình yêu: 

người đàn ông nghĩ người đàn bà sẽ cho anh ta cuộc sống đẹp, một 

điều say mê, thế giới kì ảo; và người đàn bà cũng nghĩrằng người 

đàn ông sẽ dẫn cô ấy tới thiên đường cuối cùng. Không ai có thể 

dẫn được bất kì ai. Đó là lí do tại sao những người yêu cảm thấy 

thất vọng: lời hứa là giả. Không phải là họ đã lừa nhau đâu, họ đã 

tự lừa mình. Không phải là họ đã chủ ý lừa nhau đâu, họ đã không 

biết. Họ đã không nhận biết về điều họ nói.

Mahavira

13. Hơi thở cuộc sống

- Thở có gốc rễ sâu xa trong con người. Bạn có thể chưa 

từng quan sát nó, nhưng nếu bạn có thể thay đổi cách thở 

của mình thì bạn có thể thay đổi được nhiều thứ.

Nếu bạn quan sát việc thở một cách cẩn thận thì bạn sẽ thấy 

rằng khi bạn giận dữ bạn có nhịp thở đặc biệt. Khi bạn 

đang yêu đương, nhịp thở hoàn toàn khác đến với bạn. Khi 

bạn đang thảnh thơi thì nhịp thở bạn cũng khác; khi bạn 

đang căng thẳng nhịp thở bạncũng khác. Nếu bạn sợ hãi thì 

bạn không thể thở sâu được. Sợ hãi tạo ra việc thở nông. 

Cùng một lúc bạn không thể thở theo kiểu bạn vẫn làm khi 

thảnh thơi hay giận dữ. Điều ấy không thể được!

Điều này có nghĩa là việc thở có quan hệ sâu sắc tới trạng 

thái tinh thần bạn. Nếu bạn thay đổi cách thở thì bạn có thể 

thay đổi trạng thái của tâm trí. Hay,nếu bạn thay đổi trạng 

thái của tâm trí thì nhịp thở cũng thay đổi theo.

Khi bạn cảm thấy hạnh phúc, im lặng, vui vẻ, nhớ nhịp điệu 

của việc thở. Lần sau khi giận dữ tới, đừng cho phép việc 

thở thay đổi; bạn giữ nhịp thở cứ dường như bạn hạnh 

phúc. Thế thì giận dữ là không thể được, bởi vì việc thở tạo 

ra tình huống. Việc thở ép buộc các tuyến bên trong thân 

thể nơi tiết ra hoá chất vào trong máu.

Đó là lí do tại sao bạn trở nên đỏ mặt khi bạn giận: hoá chất 

nào đó đã tới trong máu và bạn trở nên sốt, nhiệt độ của 

bạn lên cao; thân thể sẵn sàng chiến đấu hay chạy trốn. 

Thân thể đang trong tình trạng khẩn cấp.

Đừng thay đổi việc thở. Cứ giữ lại nó dường như bạn im 

lặng; việc thở phải tuân theo hình mẫu im lặng. Bạn sẽ cảm 

thấy không thể nào trở nên giận dữ được.

Tâm trí cũng trở nên yên tĩnh bởi việc đẩy ra và giữ lại lần 

lượt hơi thở.

Bạn có thể làm hai điều: Bao giờ cũng bắt đầu bằng thở ra -đầu tiên thở ra sâu. Thở ra sâu: nhiều nhất bạn có thể thở 

được, tống không khí ra. Với việc tống không khí ra tâm 

trạng sẽ được tống ra, bởi vì việc thở là mọi thứ.

Và đẩy hơi thở ra xa nhất có thể được. Ép bụng xẹp lại và 

giữ trong vài giây -không hít vào. Để không khí đi ra, và 

không hít vào trong vài giây. Thế rồi cho phép thân thể hít 

vào. Hít vào sâu -nhiều nhất bạn có thể làm được. Lần nữa 

dừng lại trong vài giây.

Thở ra toàn bộ và hít vào toàn bộ, và làm nó thành nhịp 

điệu. Ngay lập tức bạn sẽ cảm thấy việc thay đổi tới trong 

toàn bộ bản thể bạn. Tâm trạng qua đi.

Điều gì xảy ra? Tại sao nó là vậy? Bởi nhiều lí do: một, khi 

bạn bắt đầu tạo ra nhịp điệu này, tâm trí bạn bị làm trệch 

hướng hoàn toàn. Bạn không thể giận được, bởi vì điều mới 

đã bắt đầu và tâm trí không thể có hai điều cùng nhau. Tâm 

trí bạn bây giờ được rót đầy với việc thở ra, thở vào, giữ 

lại, tạo ra nhịp điệu. Bạn hoàn toàn bị cuốn hút vào trong 

nó, việc hợp tác với giận bị phá vỡ.

14. 3 Điều phải ghi nhớ

- Một, đừng bao giờ nghe bất kì ai, điều họ nói bạn phải là: 

bao giờ cũng hãy lắng nghe tiếng nói bên trong của mình, 

điều bạn muốn là vậy. Bằng không toàn thể cuộc sống của 

bạn sẽ bị phí hoài. Đừng nghe ai cả, hãy nhắm mắt lại và 

nghe tiếng nói bên trong.

Thế rồi điều thứ hai -nếu bạn đãlàm điều thứ nhất chỉ thế 

thì điều thứ hai mới trở thành có thể: Đừng bao giờ đeo mặt 

nạ.

Nếu bạn giận, hãy giận. Điều đó là mạo hiểm, nhưng đừng 

mỉm cười, bởi vì điều đó là không thật. Nhưng bạn đã được 

dạy rằng khi bạn giận, hãy mỉm cười; thế thì nụ cười của 

bạn trở thành giả dối, mặt nạ,... chỉ là bài tập của môi, 

chẳng cái gì khác. Trái tim đầy giận dữ, chất độc, và môi 

mỉm cười -bạn trở thành hiện tượng giả tạo.

Thế rồi điều khác cũng xảy ra: khi bạn muốn mỉm cười bạn 

không thể mỉm cười được. Thực sự trái tim bạn đầy nụ cười 

và bạn muốn cười to, nhưng bạn không thể cười to được, 

cái gì đó tắc nghẹn trong tim, cái gì đó tắc nghẹn trong 

họng. Nụ cười không tới, hay cho dù nó tới, nó là nụ cười 

rất nhợt nhạt và chết. Nó không làm bạn hạnh phúc. Bạn 

không sôi sục với nó. Nó không toả ra quanh bạn.

Khi bạn muốn giận, hãy giận. Chẳng có gì sai trong việc 

giận cả. Nếu bạn muốn cười, hãy cười. Chẳng có gì sai 

trong việc cười to.

Hãy nhớ, giận dữ có hai nguồn cần được xả ra từ đó. Một 

nguồn là răng, nguồn kia là ngón tay: bởi vì mọi con vật, 

khi chúng giận dữ -chúng sẽ cắn bạn bằng răng hay chúng 

sẽ bắt đầu xé bạn bằng cẳng. Cho nên móng vuốt và răng là 

hai điểm từ đó giận dữ được xả ra.

Và bất kì ai đàn áp giận dữ đều sẽ ăn nhiều; người giận dữ 

bao giờ cũng sẽ ăn nhiều hơn bởi vì răng cần tập luyện nào 

đó. Người giận dữ sẽ hút thuốc nhiều hơn. Người giận dữ 

sẽ nói nhiều hơn; họ có thể trở thành người nói ám ảnh bởi 

vì, bằng cách nào đó, hàm cần luyện tập để cho năng lượng 

được xả ra chút ít. Và tay củangười giận dữ sẽ trở nên sần 

sùi, xấu xí.

Nếu bạn không muốn khóc, mắt bạn sẽ mất vẻ rực rỡ. Khi 

bạn khóc,nước mắt bắt đầu chảy xuống từ mắt bạn; mắt bạn 

được lau sạch, mắt bạn lại trở thành tươi tắn, trẻ trung, và 

trong trắng. Đó là lí do tại sao đàn bàcó mắt đẹp hơn, bởi 

vì họ vẫn có thể khóc. Đàn ông đã đánh mất đôi mắt của 

mình bởi vì họ có khái niệm sai rằng đàn ông không nên 

khóc.

Nếu ai đó, đứa con trai nhỏ khóc, ngay cả bố mẹ, người 

khác cũng đều nói, "Con làm gì vậy? Con có là kẻ yếu đuối 

khôngđấy?" Vô nghĩa làm sao, bởi vì Thượng đế đã cho 

bạn -đàn ông, đàn bà -cùng tuyến lệ. Nếu đàn ông không 

khóc, đáng ra sẽ phải không có tuyến lệ chứ. Sao tuyến lệ 

lại tồn tại trong đàn ông theo cùng tỉ lệ như chúng tồn tại 

trong đàn bà? Mắt cần kêu khóc, và điều thực sự đẹp là bạn 

có thể kêu và khóc toàn tâm. 

Và điều thứ ba: Bao giờ cũng trong hiện tại -bởi vì mọi cái 

giả tạo đều đi vào hoặc từ quá khứ hoặc từ tương lai. Cái đã 

qua là đã qua rồi -đừng bận tâm về nó. Và tất cả những cái 

còn chưa tới thìvẫn chưa tới -đừng bị bận tâm không cần 

thiết về tương lai; bằng không điều đó sẽ đi vào hiện tại và 

phá huỷ nó. Hãy chân thực với hiện tại, và thế thì bạn sẽ 

đích thực. Ở đây -bây giờ là đích thực.

15.